డయాబెటిస్, బీపీ తదితర దీర్ఘకాలిక వ్యాధులు నగరవాసులకు వీడని నీడలుగా మారుతున్నాయి. వైద్యసాయం తీసుకుంటున్నా, మందులు వాడుతున్నా.. తగ్గేదెలే.. అన్నట్టుగా వదలకుండా వెంటాడుతున్న వ్యాధుల విషయంలో కొందరు ప్రత్యామ్నాయ మార్గాలను అన్వేషిస్తున్నారు. అందులో భాగంగా ఇంట్లోనే మెడిసినల్‌ ప్లాంట్స్‌ను సైతం పెంచుకుంటున్నారు. – సాక్షి, సిటీబ్యూరోరక్తంలో చక్కెర స్థాయిలు, మధుమేహాన్ని నియంత్రించడానికి, ఇన్సులిన్‌ సహా అనేక రకాల మందులు చికిత్సలు ప్రస్తుతం అందుబాటులో ఉన్నాయి. అయితే కారణాలేవైనా.. కొందరు ప్రత్యామ్నాయ విధానాలను ప్రయత్నిస్తున్నారు. మధుమేహంతో పోరాడేందుకు ఔషధ మొక్కలను పెంచుతున్నారు మాజీ సాఫ్ట్‌వేర్‌ నిపుణుడు మొట్టమర్రి సందీప్‌.టెర్రస్‌లో.. ట్రీట్‌మెంట్‌..ఇన్సులిన్‌ మొక్క ఆకులు మధుమేహం నిర్వహణలో ఉపయోగపడతాయని, ఇన్సులిన్‌ మొక్కల ప్రయోజనాలను గుర్తించి, వాటిని మొహిదీపట్నంలోని తన ఇంటి టెర్రస్‌పై సేంద్రీయంగా పెంచడం ప్రారంభించారు సందీప్‌. తన మధుమేహం చికిత్స కోసం ఈ సహజమైన విధానాన్ని ఆయన అనుసరించాడు. తన టెర్రస్‌ను ఆరోగ్యానికి తోటగా మార్చాడు. మందులు, ఇంజెక్షన్లకు బదులు ఇన్సులిన్‌ ఆకులను తీసుకోవడం ద్వారా, ఏడు సంవత్సరాలుగా తన మధుమేహాన్ని అదుపులో ఉంచుకోగలిగానని ఆయన అంటున్నారు. ‘నేను మందులు మానేసి ఏడేళ్లుగా ఇన్సులిన్‌ మొక్క ఆకులను తీసుకుంటున్నాను. దాంతో ఈ ఏడేళ్లలో డాక్టర్‌ను కలవాల్సిన అవసరం రాలేదు’ అని ఆయన చెప్పారు. ఆయన చెబుతున్న ప్రకారం.. ఇన్సులిన్‌ ప్లాంట్‌ తగిన స్థాయిలో పరిపక్వానికి చేరేందుకు దాదాపు నాలుగు నెలల సమయం పడుతుంది. పెంపకం.. పంపకం.. ఇన్సులిన్‌ మొక్కలతో పాటు అతను కొన్ని కూరగాయలతో పాటు రణపాల వివిధ రకాల తులసి వంటి ఇతర ఔషధ మొక్కలను కూడా ఆయన పెంచుతున్నారు. ఆయన దగ్గర ఉన్న మెడిసినల్‌ ఇన్సులిన్‌ ప్లాంట్ల గురించి ఆ నోటా.. ఈ నోటా విని సుదూర ప్రాంతాల నుంచీ కాల్స్‌ వస్తుంటాయన్నారాయన. ఓపికగా మొక్క ప్రయోజనాలను వివరిస్తానని, మొక్కలను తీసుకెళ్లడానికి వచ్చే వ్యక్తులకు నామమాత్రపు ధరకు వాటిని అందిస్తూనే, మొక్కలను పెంచే చిట్కాలను చెప్తానన్నారు. ‘ఆకులను క్రమం తప్పకుండా తీసుకున్న తర్వాత రక్తంలో చక్కెర స్థాయిలు క్షీణించడాన్ని గమనించినట్లు చాలా మంది సంతోషం వ్యక్తం చేశారు’ అని ఆయన చెప్పారు. అయితే ఒక రోజులో 2 కంటే ఎక్కువ ఆకులను వాడొద్దని ఆయన సలహా ఇస్తారు. అధిక మోతాదు కారణంగా సంభవించే ప్రమాదాలను నివారించడానికి ఉదయం ఒక ఆకు సాయంత్రం మరో ఆకును తీసుకోవాలని సూచిస్తున్నారు.

మేడ మీద వడియాలు పెటుకున్నట్టే, మేడ మీద పంటలు కూడా ఇటీవల ఎక్కువైంది. బెంగళూరుకు చెందిన రేవా జింగాన్‌ మాలిక్‌ మాత్రం రోజూ ఉదయం తొమ్మిది గంటలకు మేడ మీదకెళ్లి వంట మొదలుపెడుతుంది. అదే సోలార్‌ కుకింగ్‌. ప్రకృతి పరిరక్షణ, పర్యావరణ హితమైన జీవనశైలిలో భాగంగా ఆమె ఈ సోలార్‌ కుకింగ్‌ని అనుసరిస్తోంది. ఎల్‌పీజీ గ్యాస్‌ వాడకం వల్ల భూమికి జరిగే హానిని తనవంతుగా నిలువరించగలిగినందుకు సంతోషం వ్యక్తం చేస్తున్నారామె. వండడానికి, ఎండబెట్టడానికి అనువుగా ఆమె డిజైన్‌ చేయించుకున్న సోలార్‌ ఎక్విప్‌మెంట్‌ గురించి...ప్రత్యామ్నాయ జీవనశైలి..ఎల్‌పీజీ వాడకం ఎక్కువైంది. గడచిన ఐదేళ్లలో మనదేశం దిగుమతులు కూడా ఆ మేరకు పెరిగి΄ోతున్నాయి. 2017–18 ఆర్థిక సంవత్సరంలో 11.4 మిలియన్‌ మెట్రిక్‌ టన్నుల నుంచి 2022–23 నాటికి 18.3 ఎమ్‌ఎమ్‌టీలకు చేరింది. మన ఉత్పత్తుల శాతం నాలుగుగా ఉంటే వినియోగ శాతం 22కి చేరింది. అందుకే సస్టెయినబుల్‌ లివింగ్‌ మాత్రమే అసలైన ప్రత్యామ్నాయం అనుకున్నాను. అదే విషయాన్ని పిల్లలకు, పెద్దలకు బోధిస్తున్నాను. ప్రతిదీ ప్రభుత్వమే చేయాలని ఎదురు చూడరాదు, మనవంతుగా ప్రయత్నాలు మొదలు పెట్టాలి.కొన్ని దేశాల్లో సూర్యరశ్మి తగినంత ఉండదు, కానీ మనదేశంలో సూర్యరశ్మి పుష్కలంగా లభిస్తుంది. ఇతర ఇంధనాల వలె వాడుకకు అనువుగా చేయడానికి ప్రాసెసింగ్‌ అవసరం, సోలార్‌ ఎనర్జీని వాడడానికి మనం ప్రత్యేకంగా శ్రమించాల్సింది ఏమీ లేదు. ఒకసారి సోలార్‌ కుకర్‌ని కొంటే సంవత్సరాలపాటు వినియోగించుకోవచ్చు. నాలుగేళ్ల కిందట 18వేల రూ΄ాయలకు కొన్నాను. శీతాకాలం, వర్షాకాలం కొంచెం ఇబ్బంది ఉంటుంది. 850 వాట్స్‌ సోలార్‌ ఇన్వర్టర్‌ అమర్చడం ద్వారా ఆ సమస్యనూ పరిష్కరించుకున్నాను.అన్నం, పప్పు, కూరగాయలకు మూడు అరల సోలార్‌ కుకర్‌ డిజైన్‌ చేయించుకున్నాను. ఉదయం ఎనిమిది గంటలకు బియ్యం, పప్పు కడిగి, నానబెట్టి, కూరగాయలు తరిగి తొమ్మిదింటికి మేడ మీదకు వెళ్లి కుకర్‌ ఆన్‌ చేసి వస్తాను. పదకొండు గంటలకల్లా వంట పూర్తవుతుంది. పాలు మరిగించడం నుంచి ప్రతిదీ ఇందులోనే చేస్తున్నాను. పప్పులు, గింజలు, రైజిన్స్, వేయించడం నుంచి ఎండబెట్టి పొడి చేసుకునే పసుపు, ఎండుమిర్చి వరకు అందులోనే చేస్తున్నాను. మంట లేని వంట మాది’’.ఇవి చదవండి: ప్లాస్టిక్‌ సర్జరీలు తప్పేం కావు.. నేను కూడా ట్రై చేస్తా!: హీరోయిన్‌

'అధిక ఉష్ణోగ్రత, వరదలు వంటి ప్రతికూల వాతావరణ పరిస్థితుల కారణంగా పంటలు దెబ్బతినటం వల్ల గ్రామీణ రైతాంగం వ్యవసాయక ఆదాయాన్ని పెద్ద ఎత్తున నష్టపోతుంటారని మనకు తెలిసిందే. అయితే, ఇందులో ఏయే వర్గాల వారు ఎక్కువగా నష్టపోతున్నారన్నది ఆసక్తి కరమైన ప్రశ్న. ఈ దిశగా ఐక్యరాజ్యసమితికి చెందిన ఆహార వ్యవసాయ సంస్థ (ఎఫ్‌.ఎ.ఓ.) చేసిన తొట్టతొలి పరిశోధనలో మహిళలు, యువత సారధ్యంలోని రైతు కుటుంబాలకే ఎక్కువని తేలింది!' పురుషాధిక్యతతో పాటు వాతావరణ మార్పులు తోడై విపత్తుల వేళ మహిళా రైతు కుటుంబాలకు అధికంగా ఆదాయ నష్టం కలిగిస్తున్నాయని ఈ అధ్యయనం తేల్చింది. అంతర్జాతీయ మహిళా దినోత్సవం సందర్భంగా ‘అన్‌జస్ట్‌ క్లైమెట్‌’ శీర్షికతో ఎఫ్‌.ఎ.ఓ. ఈ నివేదికను వెలువరించింది. విపరీతమైన వాతావరణ సంఘటనలకు తట్టుకునే, ప్రతిస్పందించే సామర్థ్యంలో హెచ్చు తగ్గులే ఈ అసమానతకు కారణమని తేల్చింది. భారత్‌ సహా 24 అల్పాదాయ, మధ్య తరహా ఆదాయ దేశాల్లో ఈ అధ్యయనం జరిగింది. ఈ దేశాల్లో 95 కోట్ల ప్రజలకు ప్రాతినిధ్యం వహించే లక్ష గ్రామీణ కుటుంబాల నుంచి సామాజిక ఆర్థిక గణాంకాలను  సేకరించి, గత 70 ఏళ్లలో విపత్తుల గణాంకాలతో పాటు విశ్లేషించారు. వాతావరణ విపత్తుల వల్ల పురుషుల సారధ్యంలోని కుటుంబాల కంటే మహిళల నేతృత్వంలోని కుటుంబాలకు వ్యవసాయ ఆదాయ నష్టం ఎక్కువగా ఉందని ఒక కొత్త నివేదిక ఎత్తిచూపింది. పురుషులు కుటుంబ పెద్దగా ఉన్న కుటుంబాలతో పోల్చితే, మహిళలు కుటుంబ పెద్దగా ఉన్న కుటుంబాలు అధికోష్ణం ఒత్తిడి కారణంగా 8 శాతం, వరదల కారణంగా 3 శాతం ఎక్కువ నష్టాలను చవిచూస్తున్నాయి. అదేవిధంగా, పురుషులు కుటుంబ పెద్దగా ఉన్న కుటుంబాల్లోనూ.. పెద్దల నేతృత్వంలోని కుటుంబాలతో పోల్చితే 35 ఏళ్లు నిండని యువకుల నాయకత్వంలోని కుటుంబాలు ఎక్కువగా వ్యవసాయ ఆదాయం కోల్పోతున్నాయని ఎఫ్‌.ఎ.ఓ. గుర్తించింది. సామాజికంగా, ఆర్థికంగా బలహీనంగా ఉన్న గ్రామీణ ప్రజలకు వాతావరణ సంక్షోభం ద్వారా ఎదురయ్యే సవాళ్ల ప్రభావం సంపద, లింగం, వయస్సు భేదాల కారణంగా  ఎలా ఉందనే ఖచ్చితమైన ఆధారాలను అధ్యయనం వెలుగులోకి తెచ్చింది. మహిళల నేతృత్వం వహించే కుటుంబాలకు అధిక వేడి వల్ల 83 డాలర్లు, వరదల కారణంగా 35 డాలర్ల మేరకు తలసరి నష్టం జరుగుతోంది. 24 దేశాల్లో మొత్తంగా అధిక వేడి వల్ల 3700 కోట్ల డాలర్లు, వరదల వల్ల 1600 కోట్ల డాలర్ల మేరకు నష్టం జరుగుతోందని ఎఫ్‌.ఎ.ఓ. లెక్కగట్టింది. ప్రపంచ సగటు ఉష్ణోగ్రతలు కేవలం 1 డిగ్రీల సెల్షియస్‌ పెరిగితే, పురుషులతో పోలిస్తే మహిళా రైతులు తమ వ్యవసాయ ఆదాయంలో 34 శాతం ఎక్కువ నష్టాన్ని చవిచూస్తారు.  ఇవీ కారణాలు.. మహిళా రైతులు కుటుంబ సభ్యుల సంరక్షణ, గృహ బాధ్యతలు వంటి అనేక వివక్షతతో కూడిన పరిస్థితులను ఎదుర్కొంటున్నారు. అసమానత భారం, భూమిపై వారికి ఉండే పరిమిత హక్కులు, శ్రమపై నిర్ణయాలు తీసుకోకుండా నిరోధించే ప్రతికూల పరిస్థితుల వల్ల మహిళా రైతులు వత్తిడికి గురవుతున్నారు. పంటల సాగులో మహిళా రైతులు ఎదుర్కొంటున్న ప్రత్యేక సవాళ్ల కారణంగా పంటల ఉత్పాదకతలో, స్త్రీ పురుషుల మధ్య వేతనాలలో వ్యత్యాసాలు చోటుచేసుకుంటున్నాయి. ఈ కారణంగానే వాతావరణ సంక్షోభకాలాల్లో వీరు ఎక్కువగా నష్టపోతున్నారు. వీటిని ప్రభుత్వాలు పరిష్కరించకపోతే, వాతావరణ సంక్షోభం వల్ల రాబోయే కాలంలో ఈ అంతరాలు బాగా పెరిగిపోతాయని ఎఫ్‌.ఎ.ఓ. హెచ్చరించింది. 68 దేశాల్లో వ్యవసాయ విధానాలను ఎఫ్‌.ఎ.ఓ. గత ఏడాది విశ్లేషించగా.. దాదాపు 80 శాతం విధానాల్లో మహిళలు, వాతావరణ మార్పుల ఊసే లేదు! వాతావరణ సంక్షోభకాలంలో గ్రామీణులకు రక్షణ కల్పించే పథకాలపై అధికంగా పెట్టుబడి పెట్టాలని ప్రభుత్వాలకు ఎఫ్‌.ఎ.ఓ. సూచిస్తోంది. ఇవి చదవండి: డాక్టర్‌ గీతారెడ్డి బోర: స్టార్టప్‌ దిశగా అంకురం!

'మన జీవితంలో మనం ఎన్నో చారిత్రాత్మక ప్రదేశాలు చూసుంటాం. ఎన్నో అద్భుతాలను చూసుంటాం. అవి మనకు ఎంతో ఆహ్లాదాన్ని ఇచ్చి ఉంటాయి. కానీ ఇలాంటి పాతాళవనాన్ని కాదు కాదు, ఉద్యానవనాన్ని మీరెప్పుడైనా చూశారా! చూడాలంటే.. పాతాళంలోకి దిగాల్సిందే.., దిగాలంటే.. అమెరికాకు వెళ్లాల్సిందే..! ఆశ్చర్యం, అద్భుతం రెండూ కలిస్తేనే ఈ వనం. మరి అదేంటో కాస్త ముందే తెలుసుకుందామా..!' ఈ పాతాళవనం అమెరికాలో ఉంది. కాలిఫోర్నియాలోని ఫ్రెస్నోలో ఉన్న ఈ ఉద్యానవనం వెనుక కొంత చరిత్ర ఉంది. ఇటలీలోని సిసిలీ నుంచి అమెరికాకు వలస వచ్చిన బాల్డసరె ఫారెస్టీరె ఫ్రెస్నోలో 1904లో పది ఎకరాల భూమి కొన్నాడు. ఇక్కడి మట్టి నిమ్మ, నారింజ వంటి పండ్లతోటల పెంపకానికి అనుకూలంగా లేకపోవడమే కాదు, ఇక్కడి వాతావరణం కూడా వేసవిలో విపరీతమైన వేడిగా ఉండేది. వేసవి తాపాన్ని తట్టుకునే విశ్రాంతి మందిరం కోసం బాల్డసరె ఈ భూమిలో ఇరవైమూడు అడుగుల లోతున నేలమాళిగను తవ్వించాడు. నేలమాళిగలోనే గదులు గదులుగా నిర్మాణం చేపట్టి, లోపలకు గాలి వెలుతురు సోకేలా తన నివాసాన్ని ఏర్పాటు చేసుకున్నాడు. చుట్టూ తవ్వకాన్ని విస్తరించి, చిన్న చిన్న మొక్కలతో ఉద్యానవనాన్ని పెంచాడు. గాలి వెలుతురు ధారాళంగా ఉండటంతో ఈ నేలమాళిగలో మొక్కలు ఏపుగా పెరిగాయి. బాల్డసరె 1946లో మరణించాడు. అమెరికా ప్రభుత్వం 1977లో దీనిని చారిత్రక ప్రదేశంగా గుర్తించింది. ప్రపంచంలో ఎక్కడా లేనివిధంగా నేలమాళిగలో పెరిగిన ఈ ఉద్యానవనం నేటికీ పర్యాటకులను ఆకట్టుకుంటోంది. ఇవి చదవండి: చిపి చిపీ చాపా... డుబిడుబిడు 

"పర్యావరణ ప్రేమికురాలైన ఈష్న‌ అగర్వాల్ డాక్యుమెంటరీ 'శాలరీ' దుబాయ్ లో జరిగిన కాన్ఫరెన్స్ ఆఫ్ ది పార్టీస్(కాప్ 28)లో ప్రదర్శించబడింది. పర్యావరణంపై ఉప్పు పరిశ్రమ చూపుతున్న ప్రభావం, ఉప్పును పండించే రైతులు ఎదుర్కొంటున్న సమస్యలను కేంద్రంగా తీసుకొని ఈష్న‌ అగర్వాల్ రూపొందించిన ఈ డాక్యుమెంటరీకి ప్రపంచ ప్రతి నిధుల నుంచి ప్రశంసలు లభించాయి." 'కాప్ 28లో నా డాక్యుమెంటరీని ప్రదర్శించడం నాకు మాత్రమే కాదు పర్యావరణ సంరక్షణకు సంబంధించిన అంశాలపై పనిచేస్తున్న ఎంతో మంది యువతీ, యువకులకు ఉత్సాహాన్ని ఇచ్చింది. చర్చను రేకెత్తించే, మార్పును ప్రేరే పించే, అసాధ్యాలను సుసాధ్యం చేసే శక్తి యువతకు ఉంది. వాతావరణ మార్పును కేవలం ఒక సమస్యగా కాకుండా అభివృద్ధి, ఆర్థిక వృద్ధి, ఆవిష్కరణలకు అవకాశంగా భావిస్తాను. విభేదాలకు అతీతంగా అందరికీ ఒకే భూమి పేరిట ఐక్యత రాగం ఆలపించడానికి ఇది మంచి తరుణం' అంటుంది అగర్వాల్. పర్యావరణ కార్యకర్తగా ప్రపంచవ్యాప్తంగా గుర్తింపు పొందిన ఆగర్వాల్‌కు హిందు స్థానీ సంగీతం, వెస్ట్రన్ మ్యూజిక్ ప్రవేశం ఉంది. మార్షల్ ఆర్ట్స్‌లో కూడా ప్రతిభ చూపుతుంది. తైక్వాండోలో రెడ్‌బెల్ట్‌ సాధించింది. మోటివేషనల్  స్సీక‌ర్‌గా కూడా రానిస్తోంది. వ్యక్తిత్వ వికాసం నుంచి పర్యావరణ సంక్షోభం వరకు ఎన్నో అంశాలపై ప్రసంగాలు చేసింది. ఇవి చ‌ద‌వండి: ఇదిగో 'కొత్త సంవత్సరం..' ఫ్యూచర్‌ ప్లాన్‌తో రెడీగా ఉన్నట్లే కదా!

మనిషి ప్రకృతికి ఎంత దగ్గరగా ఉంటే అంత ఆరోగ్యంగా ఉంటాడని చెబుతారు. శాంతియుతంగా జీవించాలన్నా, ఆనందంగా ఉండాలన్నా ఇదే ఉత్తమ మార్గమని పరిశోధకులు, నిపుణులు కూడా చెబుతుంటారు. ఈ సలహాలు, సూచనల నేపధ్యంలోనే చాలామంది ప్రకృతితో మమేకమై జీవించాలనుకుంటారు. తాజాగా పరిశోధకులు ఈ అంశానికి సంబంధించిన మరికొన్ని విషయాలు తెలిపారు. సముద్రతీరంలో నివసించేవారు అరోగ్యంగా ఉంటారని వారు పేర్కొన్నారు. ‘కమ్యూనికేషన్‌ అర్త్‌ అండ్‌ ఎన్విరాన్‌మెంట్‌’లో ప్రచురితమైన అధ్యయనంలో ఈ వివరాలు వెల్లడయ్యాయి. ఈ అధ్యయనాన్ని యూనివర్శిటీ ఆఫ్‌ వియానాకు చెందిన ఎన్విరాన్‌మెంటల్‌ సైకాలజీ గ్రూప్‌ చేపట్టింది. ఈ బృందానికి సాండ్రా జోయిగర్‌ సారధ్యం వహించారు. సముద్రతీరం మనిషి ఆరోగ్యంపై ప్రభావం చూపుతుందని ఈ అధ్యయనంలో పేర్కొన్నారు. అందుకే మనుషులు సాగరతీరంలో కాలం గడిపేందుకు ప్రయత్నించాలని సూచించారు. చాలా దేశాలు సముద్రతీరం వెంబడి ఉన్నాయని, సాగరతీర ప్రాంతాల్లో ఉన్నవారు మిగిలినవారికన్నా ఆరోగ్యంగా ఉంటున్నట్లు తేలిందన్నారు. పరిశోధకులు తెలిపిన వివరాల ప్రకారం 1660వ సంవత్సరంలోనే దీనిపై పరిశోధనలు ప్రారంభమయ్యాయన్నారు. ఆ కాలంలో ఆంగ్ల ఫిజీషియన్లు తమ దగ్గరకు వచ్చేవారికి సముద్ర స్నానం చేయాలని, సముద్రతీరంలో నడవాలని సూచించేవారు. ఈ దిశగా ‍ప్రోత్సహించేవారు. అలాగే 19వ శతాబ్ధపు మధ్యభాగంలో యూరప్‌కు చెందిన ధనవంతులు సముద్ర తీరంలో సేదతీరేందుకు తహతహలాడిపోయేవారు. 20వ శతాబ్ధంలో ఈ దిశగా జనం ఆసక్తి తగ్గింది. అయితే ఇప్పుడు తాజాగా పరిశోధకులు సముద్రతీరప్రాంతంలో పర్యటించడం ఆరోగ్యకరమని చెబుతున్నారు. ఈ అధ్యయనంలో భాగంగా పరిశోధనకులు సముద్రతీర ప్రాంతాల్లో నివసించే 15 వేల జనాభా ఆరోగ్యంపై సర్వేచేశారు. దీనిని క్రోడీకరించి సముద్రతీరంలో నివాసం ఉండటం ఎంతో లాభదాయకమని తేల్చిచెప్పారు. 

అహ్మదాబాద్‌: నర్మదా నదిపై తలపెట్టిన సర్దార్‌ సరోవర్‌ డ్యాం నిర్మాణాన్ని రాజకీయ అండ ఉన్న అర్బన్‌ నక్సల్స్‌ (అభివృద్ధి నిరోధక శక్తులు) ఏళ్ల తరబడి అడ్డుకున్నాయని ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ ఆరోపించారు. పర్యావరణ పరిరక్షణ పేరుతో ప్రాజెక్టులకు వ్యతిరేకంగా వారు ఇప్పటికీ ప్రచారం సాగిస్తున్నారని విమర్శించారు. శుక్రవారం పర్యావరణ మంత్రుల జాతీయ సదస్సును గుజరాత్‌లోని నర్మదా జిల్లా ఏక్తా నగర్‌ నుంచి వీడియో కాన్ఫరెన్స్‌ ద్వారా మోదీ ప్రారంభించారు. వివిధ సంస్థల అండతో అర్బన్‌ నక్సల్స్‌ సాగిస్తున్న ప్రచారం కారణంగా అభివృద్ధి ప్రాజెక్టులు నిలిచిపోతున్నాయన్నారు. వీరు న్యాయవ్యవస్థ, ప్రపంచబ్యాంకులను సైతం ప్రభావితం చేస్తున్నారని ఆరోపించారు. జాప్యం వల్ల సమయం, పెద్ద మొత్తంలో డబ్బు వృథా అవుతోందన్నారు. వివిధ రాష్ట్రాల్లో పర్యావరణ అనుమతుల కోసం 6 వేల దరఖాస్తులు, మరో 6,500 దరఖాస్తులు అటవీ శాఖ అనుమతుల కోసం పెండింగ్‌లో ఉన్నాయన్నారు. ఇదీ చదవండి: సీఎంగా నా వారసుడిని వారే నిర్ణయిస్తారు: గెహ్లాట్‌ 

Pragya Kapoor: ముంబైలోని ఒక ఖరీదైన స్కూలుకు గెస్ట్‌గా వెళ్లింది ప్రజ్ఞా కపూర్‌. అక్కడ పిల్లలతో సరదాగా సమావేశం అయింది. ‘ఈ సినిమాలో హీరో ఎవరు?’ ‘ఈ పాట ఏ సినిమాలోనిది?’ ‘ఇంగ్లాండ్‌ క్రికెట్‌ కెప్టెన్‌ ఎవరు?’ ‘ఫలానా మ్యాచ్‌లో ఫలానా ఆటగాడు ఎన్ని పరుగులు చేశాడు?’... వంటి విషయాలు అడిగితే తడుముకోకుండా జవాబులు చెప్పిన పిల్లలు పర్యావరణ స్పృహకు సంబంధించిన చిన్న చిన్న ప్రశ్నలు వేసినప్పుడు మాత్రం జవాబులు చెప్పలేక ఒకరి ముఖాలు ఒకరు చూసుకున్నారు! ప్రజ్ఞా కపూర్‌ పేరు  వినబడగానే బాలీవుడ్‌లో ‘కేదార్‌నాథ్‌’లాంటి సినిమా గుర్తుకు వస్తుంది. ఈ సినిమాకు ఆమె నిర్మాత. ఈ సినిమాకు సంబంధించిన నిర్మాణ విలువలకు మంచి ప్రశంసలు లభించాయి. అయితే ఆమె తన శక్తియుక్తులను సినిమా మాధ్యమానికి  మాత్రమే పరిమితం చేసుకోవాలనుకోవడం లేదు. పర్యావరణ స్పృహకు సంబంధించిన ప్రచారంలో కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది. బీచ్‌ క్లీనింగ్‌లో తాను పాల్గొనడమే కాదు భర్త అభిషేక్‌ కపూర్‌ (దర్శకుడు, నిర్మాత)ను, ఇద్దరు పిల్లలను భాగస్వామ్యం చేస్తుంది. ‘పర్యావరణ స్పృహ ఇంటినుంచే మొదలు కావాలి... అయితే ‘ఇల్లే ప్రపంచం అనే భావనలో ఉండకూడదు’ అనే ఉద్దేశంతో పిల్లలను బయటి ప్రదేశాలకు తీసుకెళ్లి, ప్రకృతి పాఠాలు చెబుతుంటుంది ప్రజ్ఞ. తనకు తీరిక దొరికినప్పుడల్లా స్కూల్స్‌కు వెళ్లి విద్యార్థులతో ముచ్చట్లు పెడుతుంది. సరదాగా మొదలైన ముచ్చట్లు ఆ తరువాత పర్యావరణంపై వెళతాయి. అకాడమిక్‌ పాఠంలా కాకుండా ఒక సైన్స్‌–ఫిక్షన్‌ సినిమాలా వారికి పర్యావరణానికి సంబంధించిన విషయాలు చెబుతుంది. తిరిగి వెళ్లేటప్పుడు ఇలా అంటుంది... ‘ఫ్రెండ్స్, మీకు చాలా విషయాలు చెప్పాను కదా. అంటే మీరు నాకు బాకీ ఉన్నారన్నమాట. కొద్దిరోజుల తరువాత ఇక్కడికి వస్తాను. మీరు కూడా నాకు కొన్ని విషయాలు చెప్పాలి’ ‘అలాగే. తప్పకుండా’ అంటారు పిల్లలు. మళ్లీ ఎప్పుడైనా తాను ఆ స్కూల్‌కు వెళ్లినప్పుడు...పిల్లలు ఎన్నెన్ని విషయాలు చెబుతారో! అవన్నీ పర్యావరణానికి సంబంధించినవే. ‘పర్యావరణ జ్ఞానం అనేది పెద్దలకు సంబంధించిన విషయం మాత్రమే అనుకుంటారు చాలామంది. ఇది తప్పు. భవిష్యత్‌ను దృష్టిలో పెట్టుకొని పిల్లలకు పర్యావరణ స్పృహ కలిగించాల్సిన అవసరం ఉంది’ అంటున్న ప్రజ్ఞాకు ‘ఫిల్మ్‌ ప్రొడ్యూసర్‌’గా కంటే పర్యావరణ వేత్తగా పిలిపించుకోవడం అంటేనే ఇష్టం. ప్లాస్టిక్‌ కాలుష్యం నుంచి వాతావరణ మార్పు వరకు రకరకాల విషయాల గురించి తన భావాలను సామాజిక మాధ్యమాల్లో పంచుకుంటుంది ప్రజ్ఞా కపూర్‌. ఇప్పుడు ఆమె స్ఫూర్తితో ఎంతోమంది వాలంటీర్లు తయారయ్యారు. చదవండి: నడిచి వచ్చిన తులసి చెట్టు

పాల్వంచ: రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ప్రతిష్టాత్మకంగా చేపట్టిన కేటీపీఎస్‌ 7వ దశలో విద్యుత్‌ ఉత్పత్తికి పలు అవాంతరాలు ఎదురవుతున్నాయి. నిర్మాణ పనులు శరవేగంగా జరిగినప్పటికీ ఉత్పత్తి మాత్రం అనుకున్న స్థాయిలో రాకపోవడంతో అధికారులు హైరానా పడుతున్నారు. 800 మెగావాట్ల బాయిలర్‌ ట్యూబ్‌ లీకేజీ కారణంగా నాలుగు రోజులుగా ఉత్పత్తి నిలిచిపోయింది. అంతేగాక గత అక్టోబర్‌లోనే సీవోడీ(కమర్షియల్‌ ఆపరేషన్‌ డిక్లరేషన్‌) చేస్తామని ప్రకటించినప్పటికీ.. నవంబర్‌లో కూడా చేస్తారా లేదా అనేది అనుమానంగానే ఉంది. పూర్తిస్థాయి ఉత్పత్తి వస్తేనే సీఓడీకి వెళతామని అధికారులు చెపుతున్నారు. సేఫ్టీ వాల్స్‌ లీకులు సరిచేయడంతో పాటు బాయిలర్, సిస్టమ్‌ లోడింగ్‌లో తలెత్తే సమస్యలను పరిష్కరించుకుంటూ ముందుకు సాగుతున్నారు.  11 వేల మెగావాట్ల ఉత్పత్తి లక్ష్యంగా...   తెలంగాణ ఏర్పడక ముందు 6,600 మెగావాట్ల విద్యుత్‌ ఉత్పత్తి చేయగా, ఆ తర్వాత ఓసీ–2లో 120 మంది కార్మికులు పని చేస్తున్నారు. ఇక్కడ జీ–13, జీ–8 బొగ్గు గ్రేడ్లు పుష్కలం. జీ–13 ఉత్పత్తి ఎక్కువ. నెలకు 3.8 లక్షల టన్నుల బొగ్గు లభిస్తోంది. జేవీఆర్‌ ఓసీ–1, జేవీఆర్‌ ఓసీ–2ల నుంచి ప్రతిరోజూ 550నుంచి 700 లారీ ల వరకు బొగ్గు రవాణా జరుగుతోంది. 30 ఏళ్లకు సరిపడా బొగ్గు నిల్వలు ఉన్నాయి. గనుల విస్తరణతో వచ్చే రెండు మూడేళ్లలో సత్తుపల్లి కేంద్రంగా జీఎం కార్యాలయం ఏర్పాటు చేయనున్నట్లు సమాచారం. ఇప్పటికే 25 ఎకరాల్లో సింగరేణి కా ర్మికుల క్వార్టర్లకు టెండర్ల ప్రక్రియ పూర్తయింది.    షేప్‌ నిధుల్లేవు.. పర్యావరణం పట్టదు..  జేవీఆర్‌ ఓపెన్‌కాస్ట్‌ ఏర్పాటప్పుడు ప్రభావిత గ్రామాలైన.. రేజర్ల, కిష్టారం అభివృద్ధికి సింగరేణి నుంచి షేప్‌ నిధులు కేటాయిస్తామని ప్రకటించారు. ఈ 13 ఏళ్ల కాలంలో కేవలం రూ.5కోట్లు మాత్రమే ఇచ్చారు. అవి కూడా ప్రాధాన్యతా ప్రకారం మంజూరు చేయలేదనే విమర్శలున్నాయి. 2017–18 ఆర్థిక సంవత్సరానికి రూ.2.80కోట్ల నిధులు మంజూరు చేసినట్లు ప్రకటనలు చేసినా.. ఇప్పటివరకు విడుదల చేయలేదు. పట్టణంలో చేపట్టాల్సిన అభివృద్ధి పనులకు ఆటంకం కలిగింది. బొగ్గు తవ్వకాలు చేపట్టక ముందు పచ్చదనంతో కళకళలాడిన సత్తుపల్లి పరిసరాల్లో ఇప్పుడు పర్యావరణ సమతుల్యత దెబ్బతింటోంది. ఏడాదికి లక్ష మొక్కలు నాటిస్తాం, పర్యావరణాన్ని పరిరక్షిస్తామని చెప్పిన సింగరేణి యాజమాన్యం ఇప్పటివరకు రూ.15లక్షల విలువైన 65 వేల మొక్కలనే నాటినట్లు సంస్థ లెక్కలే స్పష్టం చేస్తున్నాయి. పలుమార్లు మొక్కలు నాటాలంటూ సత్తుపల్లిలో స్వచ్ఛంద సేవా సంస్థలు ఆందోళనకు దిగిన సంఘటనలు ఉన్నా.. యాజమాన్యం పట్టించుకున్న దాఖలాలు లేవని ప్రజల్లో నిరసన వ్యక్తమవుతోంది.   బాంబు బ్లాస్టింగ్‌లతో దడ..  బొగ్గు తవ్వకాల్లో భాగంగా ఓపెన్‌ కాస్ట్‌ గనుల్లో చేపట్టే బాంబు బ్లాస్టింగ్‌ వల్ల ఏడు కిలోమీటర్ల వరకు గ్రామాల్లోని నిర్మాణాలపై ప్రభావం పడుతోంది. దీంతో.. ఇళ్ల గోడలకు పగుళ్లు వచ్చి దెబ్బ తింటున్నాయి. 3 గంటల నుంచి 3.30 వరకు జరిగే పేలుళ్లతో ప్రజలు ఉలిక్కిపడుతున్నారు. ఒక్కోసారి అధిక మోతాదుతో భూమి కంపిస్తోందని, ఓసీ–2 సమీపంలోని ఎన్టీఆర్‌ కాలనీలో పెద్ద సంఖ్యలో ఇళ్లు కూలిపోయే దశకు చేరుకున్నాయని ఇక్కడి వారు ఆవేదన వ్యక్తం చేస్తున్నారు. ఈ విషయంపై పలుమార్లు ఆందోళనలు చేసి.. సింగరేణి సీఎండీ దృష్టికి తీసుకెళ్లారు కూడా.    ఉసురు తీస్తున్న బొగ్గు లారీలు..  సత్తుపల్లి నుంచి కొత్తగూడెం గౌతంఖనికి రోడ్డుమార్గంలో నిత్యంలారీల్లో బొగ్గును సరఫరా చేస్తు న్నారు. వందలాది టిప్పర్లు తిరుగుతుండడంతో విపరీతమైన దుమ్ము లేచి వాతావరణ కాలుష్యం ఏర్పడుతోంది. పెద్దపెద్ద బొగ్గు పెళ్లలు జారి పడుతున్నాయి. అధిక లోడు, మితిమీరిన వేగంతో రవాణా కారణంగా ఇప్పటివరకు జరిగిన రోడ్డు ప్రమాదాల్లో 132 మంది మృత్యువాత పడ్డారు. 87 మంది క్షతగాత్రులైనట్లు పోలీసుల విచారణలో తేలింది. 2019కల్లా బొగ్గు రవాణా కోసం రైల్వేలైన్‌ పనులు పూర్తి చేస్తామని ప్రకటించినప్పటికీ.. భూసేకరణ ప్రక్రియ మాత్రమే ముగిసింది.


 
 ఇండియ¯ŒS కోస్ట్‌గార్డ్‌ కమాండెంట్‌ శర్మ
 
 బీచ్‌లో పరిశుభ్రతా కార్యక్రమం
 
 కాకినాడ రూరల్‌ :
 పర్యావరణ పరిరక్షణతో సామాజిక, ఆర్థికాభివృద్ధి ముడిపడి ఉందని ఇండియ¯ŒS కోస్ట్‌గార్డ్స్‌ కాకినాడ విభాగం కమాండెంట్‌ ఆర్‌.కె.శర్మ తెలిపారు. ఇండియ¯ŒS కోస్ట్‌గార్డ్స్‌ 40వ వార్షికోత్సవాల్లో భాగంగా సూర్యారావుపేట ఎన్టీఆర్‌ బీచ్‌లో శనివారం ప్రత్యేక పరిశుభ్రతా కార్యక్రమాన్ని నిర్వహించారు. ఈ సందర్భంగా ఆయన మాట్లాడుతూ తల్లి వంటి ప్రకృతిని కాపాడుకోవలసిన బాధ్యత ప్రతి ఒక్కరిపై ఉందన్నారు. పర్యావరణానికి విఘాతం కలిగితే తీవ్ర పరిణామాలకు దారితీస్తుందన్నారు. కాకినాడ తీరంలో సముద్ర జలాలతో పాటు, బీచ్‌లో పర్యావరణ రక్షణకు ఏటా కోస్ట్‌గార్డ్‌ వార్షికోత్సవాల సందర్భంగా పరిశుభ్రతా కార్యక్రమాలు నిర్వహిస్తున్నామని చెప్పారు. దీనికి సహకరిస్తున్న విద్యాసంస్థలు, మెరై¯ŒS పోలీస్, స్వచ్ఛంద సంస్థలు, స్థానిక గ్రామ పంచాయతీలకు ఆయన కృతజ్ఞతలు తెలిపారు. ఈ కార్యక్రమంలో కోస్ట్‌గార్డ్స్‌ అసిస్టెంట్‌ కమాండెంట్‌ సి.వి.ఎ¯ŒS.మూర్తి, ఆదికవి నన్నయ విశ్వవిద్యాలయం ఎ¯ŒSఎస్‌ఎస్‌ బోర్డు మెంబరు ఎం.సత్యనారాయణ, ఆదిత్య కళాశాల ఎ¯ŒSఎస్‌ఎస్‌ ప్రోగ్రాం అధికారి ఎం సుబ్రహ్మణ్యం, ధరిత్రీ రక్షిత సమితి అధ్యక్షురాలు ఎస్‌.సురేఖ, మెరై¯ŒS పోలీస్‌ సీఐ రాజారావు, ఎస్‌ఐ లక్ష్మణస్వామి, సూర్యారావుపేట సర్పంచ్‌ యజ్జల బాబ్జీ, వాలకపూడి కార్యదర్శి బి.రత్నం, ఆదిత్య కళాశాల విద్యార్థులు, పలు స్వచంద సేవా కార్యకర్తలు పాల్గొన్నారు.
  


 కలెక్టర్‌ అరుణ్‌కుమార్‌ 
  
 కాకినాడ సిటీ :
 మొక్కలు నాటడంతోపాటు వాటిని సంరక్షించే బాధ్యతను కూడా ప్రతి ఒక్కరూ చేపట్టాలని కలెక్టర్‌ హెచ్‌.అరుణ్‌కుమార్‌ అన్నారు. అటవీ శాఖ, చిన్నపత్రికల సంక్షేమ సంఘం ఆధ్వర్యాన కలెక్టరేట్‌లో గురువారం చేపట్టిన వనం–మనం కార్యక్రమంలో ఆయన మొక్కలు నాటారు. కాకినాడ పారిశ్రామిక ప్రాంతాల్లో ఉన్న ఖాళీ ప్రదేశాలను దత్తత తీసుకుని మొక్కలు నాటాలని సూచించారు. డివిజనల్‌ అటవీ అధికారి ఎం.శ్రీనివాసరావు, కార్పొరేషన్‌ కమిషనర్‌ అలీంబాషా, ఆర్డీవో బీఆర్‌ అంబేద్కర్, డీపీఆర్‌వో ఎం.ఫ్రాన్సిస్, డిప్యూటీ కమిషనర్‌ సన్యాసిరావు, డిప్యూటీ రేంజర్‌ ఎస్‌ఎస్‌ఆర్‌ వరప్రసాద్, చిన్న పత్రికల సంఘం అధ్యక్ష కార్యదర్శులు ప్రభాకర్, రఘురామ్‌ తదితరులు పాల్గొన్నారు.
 04కెకెడి151 : కలెక్టరేట్‌లో మొక్కలు నాటుతున్న కలెక్టర్‌ అరుణ్‌కుమార్‌