జర్మనీ లేదా అమెరికాలో తయారైన కళాకృతులు, వస్త్రాలు మారుమూల మర్రిచెట్టు తండాలో కనిపించడం విశేషం కాకపోవచ్చు. అయితే మర్రిచెట్టు తండాలో తయారైన కళాకృతులు జర్మనీ, అమెరికాలాంటి ఎన్నో దేశాల్లో కనిపించడం కచ్చితంగా విశేషమే. ‘గిరిజన’ అనే మాటతో ప్రతిధ్వనించే శబ్దం... కళ. ఆ కళ ఆటలు, పాటలు, వస్త్రాలు, కళాకృతుల రూపంలో వారి దైనందిన జీవితంలో భాగం అయింది. ప్రపంచీకరణ ప్రభావంతో ‘అత్యాధునికత’ అనేది పురా సంస్కృతులు, కళలపై కత్తిలా వేలాడుతుంది. ఆ కత్తి వేటు పడకుండా తమ సంప్రదాయ కళలను రక్షించుకోవడమే కాదు... ‘ఇది మా కళ’ అని ప్రపంచానికి సగర్వంగా చాటుతుంది మర్రిచెట్టు తండా...నల్లగొండ జిల్లా దేవరకొండ మండలంలోని మరిచ్రెట్టు తండా... ఒక కేక వేస్తే తండా మొత్తం వినిపించేంత చిన్న తండా. వ్యవసాయపనులు, బయటి ఊళ్లల్లోకి వెళ్లి కూలిపనులు చేసుకునేవాళ్లే తండాలో ఎక్కువమంది ఉన్నారు.వ్యవసాయం అయినా, కూలిపనులు అయినా శ్రమతో కూడుకున్నవి. ఇంటికి వచ్చిన తరువాత తండాలోని మహిళలకు ఆ శ్రమభారాన్ని తగ్గించేవి కళలు. అందులో ప్రధానమైనవి చేతివృత్తుల కళలు. తాతముత్తాతల నుంచి పరంపరగా వస్తూ తమ చేతికి అందిన ఈ కళలు వారికి మానసిక ఆనందం ఇవ్వడమే కాదు నాలుగు డబ్బులు సంపాదించుకునేలా చేస్తున్నాయి.అద్దాలు, దారాలు, గజ్జెలు, పూసలు వంటి వాటిని ఉపయోగిస్తూ ఇంటికి అవసరమైన అలంకరణ వస్తువులను, గిరిజన సంప్రదాయ దుస్తులను రూపొందిస్తున్నారు. ఈ తండావాసుల హస్తకళలు నాబార్డ్‌ దృష్టిలో పడడంతో కొత్త ద్వారం తెరుచుకుంది. తండావాసులు తయారు చేసిన కళాకృతులు, దుస్తులను మార్కెటింగ్‌ చేసేందుకు అవకాశం కల్పిస్తామని నాబార్డ్‌ ముందుకు వచ్చింది. నాబార్డు నిర్వహించే ఎగ్జిబిషన్‌లలో మర్రిచెట్టు తండావాసుల స్టాల్స్‌ను ప్రత్యేకంగా ఏర్పాటు చేసేవాళ్లు.నాబార్డ్‌ చొరవతో తండాకు మాత్రమే పరిమితమైన కళాకృతులు లోకానికి పరిచయం అయ్యాయి. సంప్రదాయ గిరిజన దుస్తులు, వస్తువులను వ్యాపారులు కొనుగోలు చేసి రాజస్థాన్, హరియాణా, గుజరాత్‌ వంటి రాష్ట్రాలతో పాటు విదేశాలకు ఎగుమతి చేస్తున్నారు. మర్రిచెట్టు తండా మహిళలు తయారు చేస్తున్న పన్నెండు రకాల ఉత్పత్తులకు మార్కెట్‌లో మంచి డిమాండ్‌ ఉంది. గిరిజన సంప్రదాయానికి ప్రతీకగా పురుషులు అలంకరణగా ధరించే ‘విరేనాపాటో’కు మంచి ఆదరణ ఉంది.తమ కుటుంబాలకు చెందిన వారు ఎవరైనా గొప్ప విజయం సాధిస్తే వారిని ఈ ‘విరేనాపాటో’తో సత్కరిస్తారు. దీంతోపాటు దర్వాజా తోరణం, చేతి సంచులు, కోత్లో (పైసలు దాచే సంచి), పులియాగాల (తలపై బుట్ట ధరించేది), గండో(మేరమ్మ అమ్మ వారి ప్రతీక), దాండియా డ్రెస్, కవ్య (పెళ్లయిన గిరిజన మహిళలు ధరించేవి), దడ్ప (ఫ్రిజ్‌ కవర్లు) మొదలైన వాటిని ఇతర రాష్ట్రాలకు, విదేశాలకు ఎగుమతి చేస్తున్నారు.‘మేము తయారు చేస్తున్న వస్తువులతో రాబడి వస్తోందనే సంతోషం కంటే వాటి గురించి ఎక్కడెక్కడి వాళ్లో మెచ్చుకోవడం మరింత సంతోషంగా అనిపిస్తోంది. బట్టలు కూడుతున్నప్పుడో, బుట్టలు చేస్తున్నప్పుడో పని చేస్తున్నట్లుగా ఉండదు. హుషారుగా అనిపిస్తుంది. ఒకప్పుడు ఏ పని లేనప్పుడు ఈ పనులు చేసేవాళ్లం. ఇప్పుడు ఈ పనే మాకు పెద్ద పని అయింది’ అంటుంది నేనావత్‌ చాంది.‘బయట ఊళ్లకు పోయినప్పుడు మాది మర్రిచెట్టు తండా అని గర్వంగా చెప్తా. పనుల కోసం తండా వదిలి ఎక్కడెక్కడికో వెళ్లిన వాళ్లు ఇక్కడే ఉండొచ్చు’ అంటూ ఉపాధి కోసం దూరప్రాంతాలకు వెళ్లిన వాళ్లను అమ్మలాంటి తండాకు తిరిగి రావాలని కోరుకుంటుంది బాణావత్‌ పద్మ. వారికోసం హస్తకళలు ఎదురుచూస్తున్నాయి.‘ఇప్పుడు మేము చేస్తున్నవే కాదు ఇంకా ఎన్నో ఉన్నాయి’ అంటుంది నేనావత్‌ సుబ్బులు. గిరిజన కళాకృతులలో ఎన్నో మరుగునపడిపోయాయి. వాటి గురించి తెలిసిన వారు ఎక్కడో ఒకచోట ఉండే ఉంటారు. అలాంటి వారితో మాట్లాడితే తెరమరుగైపోయిన ఎన్నో కళాకృతులు మళ్లీ కొత్త కాంతులతో వెలుగుతాయి.నేనావత్‌ చాంది, నేనావత్‌ సుబ్బులు, బాణావత్‌ పద్మ... వీరు మాత్రమే కాదు మర్రిచెట్టు తండాలోని 150 మంది మహిళలు చేతివృత్తుల కళాకారులే కాదు చరిత్ర చెప్పే ఉపన్యాసకులు కూడా! ‘విరేనాపాటో’ నుంచి ‘గండో’ వరకు వాటి తయారీ గురించి మాత్రమే కాదు వాటి వెనుక చరిత్ర కూడా ఈతరానికి తెలియజేస్తున్నారు. ఇంతకంటే కావాల్సింది ఏముంది!– చింతకింది గణేశ్, సాక్షి, నల్లగొండ,కుటుంబానికి ఆసరాగా...తండాలో దాదాపు 150మందికి పైగా మహిళలం చేతి అల్లికల ద్వారా సంప్రదాయ వస్త్రాలు, వస్తువులను తయారు చేస్తున్నాం. ఏ కొంచెం తీరిక దొరికినా ఎవరి ఇండ్లలో వాళ్లం వీటిని తయారు చేస్తుంటాం. ఒక్కో వస్తువు తయారు చేసేందుకు వారం రోజులు పడుతుంది. వీటిని అమ్మగా వచ్చే డబ్బుతో కుటుంబానికి ఆసరాగా ఉంటుంది.– బాణావత్‌ పద్మవిదేశాల నుంచి వస్తున్నారుమేము తయారు చేసే అల్లికలను చూడడం కోసం మా తండాకు విదేశాల నుండి కూడా ఎంతో మంది వస్తున్నారు. ఇంటి దగ్గర ఉంటూ మా పనులు చేసుకుంటూనే సంప్రదాయ పద్ధతిలో చేతితో అల్లికలు అల్లుతున్నాం. తీజ్‌ వేడుకల్లో గిరిజనులు ధరించే విరేనాపాటోతో పాటు పులియాగాల(తలపై ధరించేది)వంటి అలంకరణ వస్త్రాలు తయారు చేస్తున్నాం.– నేనావత్‌ సుబ్బులుసబ్సిడీ ఇవ్వాలిసంప్రదాయ దుస్తులతో పాటు ఇంట్లోకి అవసరమయ్యే అలంకరణ వస్తువులను 30 ఏళ్లుగా తయారు చేస్తున్నాం. వ్యవసాయ పనులకు వెళ్లినా తీరిక వేళల్లో వీటిని తయారు చేస్తాం. మేము తయారు చేసిన వాటిని కొనేందుకు పట్టణాల నుంచి చాలామంది వస్తుంటారు. కొనడమే కాదు వాటి గురించి అడిగి తెలుసుకుంటారు. అల్లికలకు ఉపయోగించే వస్తువులపై సబ్సిడీ ఇవ్వడంతోపాటు, పట్టణాల్లో స్టాళ్ల ఏర్పాటుకు ప్రభుత్వం ్రపోత్సహించాలి.– నేనావత్‌ చాంది

బంజారాహిల్స్‌ (హైదరాబాద్‌): రాష్ట్రంలోని అన్ని తండాల్లో పాఠశాలలు నిర్మిస్తామని ముఖ్యమంత్రి రేవంత్‌రెడ్డి హామీ ఇచ్చారు. గ్రామ పంచాయతీలుగా మారిన అన్ని తండాలకు బీటీ రోడ్లు వేసే బాధ్యత కూడా తమదేనన్నారు. ఆ తండాలకు పంచాయతీ భవనాలను నిర్మిస్తామన్నారు. గురువారమిక్కడి బంజారాభవన్‌లో గిరిజన సంక్షేమ శాఖ నిర్వహించిన శ్రీ సంత్‌ సేవాలాల్‌ 285వ జయంతి ఉత్సవాల్లో రేవంత్‌ మాట్లాడారు. విద్యుత్, మంచినీరు... ఇలా ఏ సమస్య ఉన్నా తమ దృష్టికి తీసుకురావాలని, అన్ని నియోజకవర్గాల్లోని ఎస్సీ, ఎస్టీ, బీసీ, మైనార్టీ వసతి గృహాల్లో మౌలిక వసతులు కల్పించేందుకు చర్యలు తీసుకుంటామన్నా రు. బంజారా సోదరులతో ఈ సమావేశం నిర్వహిస్తుంటే కాంగ్రెస్‌ కుటుంబ సభ్యులను కలిసినంత ఆనందంగా ఉందని చెప్పారు. 1976లో బంజారాలను ఎస్టీ జాబితాలో ఇందిరాగాంధీ చేర్చారని, ఆ తర్వాత దామాషా ప్రకారం నిధులు కేటాయించిన ఘనత సోనియాగాందీదేనన్నారు. మీ ఆశీర్వాదంతోనే ప్రజా ప్రభుత్వం ఏర్పడిందని, సేవాలాల్‌ జయంతిని ప్రభుత్వం ఆప్షనల్‌ హాలిడేగా ఇచ్చిందని చెప్పారు. జయంతి ఉత్సవాల నిర్వహణకు రూ.కోటి కాదు.. మరో కోటి జత చేసి రూ.2 కోట్లు విడుదల చేస్తున్నామని, తక్షణమే దీనికి సంబంధించిన జీఓను విడుదల చేయాలని అధికారులను ఆదేశించారు. కార్యక్రమంలో మంత్రి కోమటిరెడ్డి వెంకట్‌రెడ్డి, ప్రభుత్వ సలహాదారుడు షబ్బీర్‌ అలీ, మాజీ మంత్రి కె.జానారెడ్డి, బలరాంనాయక్, రాములునాయక్, టీపీసీసీ ప్రధాన కార్యదర్శి పి.విజయారెడ్డి, బంజారా సంఘ్‌ ప్రతినిధులు పాల్గొన్నారు. 

పాలకవీడు (హుజూర్‌నగర్‌) : గ్రామపంచాయతీలుగా మార్చిన తండాలను రెవెన్యూ గ్రామాలుగా మార్చాలని మాజీ మంత్రి రవీంద్రనాయక్‌ అన్నారు. మండలంలోని జాన్‌పహాడ్‌ దర్గా వద్ద జేపీఎస్‌ ఫంక్షన్‌హాల్‌లో ఏర్పాటు చేసిన విలేకరుల సమావేశంలో ఆయన మాట్లాడారు. 72ఏళ్ల స్వతంత్ర భారతదేశంలో 10కోట్ల మంది గిరిజనులు ఉన్నారని వీరంతా గోర్బోలీ భాష మాట్లాడుతున్నారన్నారు. అలాగే రాష్ట్రంలో 40లక్షల మంది గిరిజనులు ఉన్నారని అన్నారు. దేశంలోని ఆరు రాష్ట్రాల్లో గిరిజనులను ఎస్టీలుగా గుర్తించారని మిగిలిన రాష్ట్రాల్లో మాత్రంషెడ్యూల్‌ కులాలుగా పరిగణిస్తున్నారన్నారు. దేశంలో 20శాతం ఉన్న ఇతర ఆదివాసీ కులాలను 80శాతం ఉన్న గిరిజనుల్లో వీరిని కలపడం వల్ల గిరిజనులకు అన్యాయం జరుగుతుందన్నారు. దీనిపై సుదీర్ఘ పోరాటం చేపడుతున్నట్లు తెలిపారు. అలాగే 2006 అటవీ హక్కుల చట్టం ప్రకారం అటవీ భూములు సాగుచేసుకుంటున్న గిరిజనులకు పట్టాలు ఇవ్వాలని అన్నారు. రాష్ట్రంలో ప్రత్యేక ఎస్టీ కమిషన్‌ ను ఏర్పాటు చేయాలన్నారు. అదేవిధంగా గిరిజన యూనివర్సిటీని వెంటనే ప్రారంబించాలని కోరారు. గిరిజన యువకులకు వెంటనే నిరుద్యోగ భృతి అందించి వారు నిస్పృహలకు లోను కాకుండా చూడాలన్నారు. నేటి నుంచి తలపెట్టిన గిరిజన చైతన్య యాత్రను వాయిదా వేస్తున్నట్లు తిరిగి ఆగస్టు 15న ఈ గిరిజన ప్రజాచైతన్య యాత్రను పాలకవీడు మండలం జాన్‌పహాడ్‌ దర్గా నుంచి ప్రారంభిస్తామని తెలిపారు. యాత్రను విజయవంతం చేయాలని ఆయన కోరారు. ఈ సమావేశంలో గిరిజన సంఘాల  రాష్ట్ర, జిల్లా నాయకులు నాగునాయక్, మధునాయక్, పీకేనాయక్, కాంగ్రెస్‌ పార్టీ జిల్లా ఉపాధ్యక్షుడు సుబ్బారావు,  హరియా నాయక్‌ తదితరులు పాల్గొన్నారు.    

కురవి(డోర్నకల్‌): ‘మా తండాలోని బడిలోనే మా పిల్లలను చదివిస్తాం.. ప్రైవేట్‌ స్కూల్‌కు పంపించం.. మా బడిని కాపాడుకుంటాం’ అని తల్లిదండ్రులు ప్రైవేట్‌ స్కూల్‌ బస్సును అడ్డుకుని తమ పిల్లలను తండాలోని బడిలోకి పంపించిన సంఘటన కురవి మండలం బీబీనాయక్‌ తండా గ్రామ పంచాయతీలో జరిగింది. తండాలోని బడిఈడు పిల్లలందరూ కురవితోపాటు ఇతర గ్రామాల్లోని ప్రైవేట్‌ స్కూల్‌కు వెళ్లి చదువుకుంటున్నారు. ప్రైవేట్‌ స్కూల్‌ బస్సులు, వ్యాన్‌లు తండాకు వచ్చి పిల్లలను తీసుకెళ్తున్నాయి. బీబీనాయక్‌ తండా గ్రామ పంచాయతీగా అవతరించడంతో.. మా తండా బడిలోనే మా పిల్లలు చదివించుకుంటాం అని పిల్లల తల్లిదండ్రులు, యువకులు ముందుకు వచ్చి ముక్తకంఠంతో శుక్రవారం తండాకు వచ్చిన ప్రైవేట్‌ స్కూల్‌ బస్సును అడ్డుకుని అందులో ఎవరిని ఎక్కనీయకుండా పిల్లలందరినీ నేరుగా ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలకు తీసుకెళ్లి ఉపాధ్యాయులకు అప్పగించారు. ఈ సందర్భంగా మాజీ ఎంపీటీసీ బోడ శ్రీనివాస్‌ మాట్లాడుతూ..ప్రాథమిక పాఠశాల శిథిలావస్థకు చేరుకుందని, పాఠశాలకు మరమ్మతులు చేయిస్తే బడిని మంచిగా చూసుకుంటామని తెలిపారు. ప్రభుత్వ బడిని రక్షించుకుంటామని తెలిపారు. గతంలో స్కూల్‌లో 15 మంది మాత్రమే ఉన్నారని, నేడు 40మంది వరకు ఉన్నారని వివరించారు. తండాలోని పెద్దలంతా ముక్తకంఠంతో ప్రభుత్వ బడిని రక్షించుకునేందుకు ముందుకు రావడం గొప్ప పరిణామమన్నారు. హెచ్‌ఎం కుమారస్వామి, ఉపాధ్యాయుడు కృష్ణ, బోడ వెంకన్న, బోడ రవీందర్, భూక్యా వీరన్న, భూక్యా స్వామి, భూక్యా సుధాకర్, బోడ నాగేష్, పకీర, భూక్యా నాగార్జున్, భూక్యా నవీన్, అశోక్‌ పాల్గొన్నారు.

సాక్షి, యాదాద్రి : మాతండాలో మా రాజ్యం కావా లని ఎంతో కాలంగా ఎదురుచూస్తున్న గిరిజనుల ఆశలు నెరవేరబోతున్నాయి. యాదాద్రి భువనగిరి జిల్లాలో ప్రభుత్వం నూతనంగా 84 గ్రామ పంచాయతీలను ఏర్పాటు చేయగా అందులో 38 తండాలు ఉన్నాయి. వీటిలో పూర్తిగా వందశాతం గిరిజనులు కలిగి గ్రామ పంచాయతీలుగా ఏర్పడిన తండాలు 31 ఉన్నాయి. నూతన పంచాయతీల్లో ఆగస్టు 2నుంచి పాలన ప్రారంభమవుతుం ది. అయితే పంచాయతీ ఎన్నికలకు మరికొంత సమయం ఉండడంతో అప్పటి వరకు ప్రత్యేక అధికారుల పాలన కొనసాగనుంది. ఈ మేరకు తండాల్లో అధికారులు ఏర్పాట్లు చేస్తున్నారు. గెలిచినా కీలుబొమ్మలే..! ఇంతకాలం మరుగునపడిన తండాల్లో ‘కొత్త’ శకం ప్రారంభం కాబోతోంది. రిజర్వేషన్‌ల ప్రకా రం వారికి ప్రజాప్రతినిధులుగా అవకాశం వచ్చి నా ఆయా గ్రామాల్లో ఉండే ఇతర కులాల పెద్దల చేతుల్లో కీలు బొమ్మలుగా ఉండేవారు. రిజర్వేషన్‌ల ప్రకారం సర్పంచ్‌లు, ఎంపీటీసీ సభ్యులు, ఉపసర్పంచ్‌లు, వార్డు సభ్యులుగా గెలిచినప్పటికీ అధికారం మొత్తం వారి చేతుల్లో ఉండేది కాదు. అలాగే ప్రభుత్వం మంజూరు చేసిన అభివృద్ధి, సంక్షేమ పథకాలు వారికి అందకుండాపోయేవి. గిరిజనుల పేరు మీద మంజూ రైన రుణాలు, ఇతర పథకాలు దుర్వినియోగం అయ్యేవి. రాజకీయంగా ఎదుగుదల లేకపోవడంతోపాటు వారి సమస్యలు దీర్ఘకాలికంగా అపరిష్కృతంగా మిగిలే వి. ప్రభుత్వం ఎన్నికల ముందు ఇచ్చిన హామీ ప్రకారం తండాలను గ్రామపంచాయతీలుగా మార్చడం, త్వరలో ప్రత్యేక పాలన ప్రారంభం కానుండడంతో వారి ఆనందానికి అవధులు లేకుండాపోతున్నాయి.  రెండు,మూడు రోజుల్లో ప్రభుత్వానికి నివేదికలు ఆగస్టు 2 నుంచి నూతన గ్రామపంచాయతీల్లో అధికారుల పాలన ప్రారంభంకానున్న నేపథ్యంలో ఈఓపీఆర్డీలు, ఎంపీడీఓలకు గ్రామపంచాయతీల భవనాలు గుర్తించాలని ప్రభుత్వం నుంచి ఇప్పటికే ఆదేశాలు జారీ చేశారు. ఈనేపథ్యంలో ఆయా నూతన  పంచాయతీల్లో అందుబాటులో ఉన్న ప్రభుత్వ భవనాలు, ప్రభుత్వేతర భవనాలు గుర్తించే పనిలో నిమగ్నమయ్యారు. రెండు, మూడు రోజుల్లో నివేధికలు సిద్ధం చేసి ప్రభుత్వానికి అందజేయనున్నారు. నూతన, పాత గ్రామ పంచాయతీల్లని సామగ్రిని సర్దుబాటు చేయడం కోసం అధికారులు సిద్ధమయ్యారు. వచ్చేనెల 2 నుంచి జిల్లాలోని 401గ్రామ పంచాయతీలు ప్రత్యేక అధికారుల పాలనలోకి వస్తాయి.  మూడు గ్రామపంచాయతీలను కలిపి ఒక క్లస్టర్‌ ఏర్పాటు చేసి ఒక అధికారిని నియమిస్తారు.  ఈనెల 25వ తేదీ  లోపు నివేదిక ప్రభుత్వానికి అందజేయనున్నట్లు సమాచారం.  నారాయణపురం మండలంలో అధికంగా.. సంస్థాన్‌ నారాయణపురం మండలంలో ప్రస్తుతం 14గ్రామపంచాయతీలు ఉండగా మరో 17 నూతన గ్రామపంచాయతీలు ఏర్పాటు అవుతున్నాయి. ఇందులో 14 తండాలు ఉన్నాయి. మౌలి క వసతులు అంతంత మాత్రంగానే ఉన్నాయి. మూతబడిన ప్రభుత్వ పాఠశాలలో, అద్దె భవనాల్లో నూతన గ్రామపంచాయతీ కార్యాలయాల ను ఏర్పాటు చేయనున్నారు. ఇందుకు సంబం ధించి ఇప్పటికే ఆయా గ్రామ పంచాయతీ కార్యదర్శులు పరిశీలన చేశారు. కడపగండితండాలో క మ్యూనిటీ భవనం కానీ, ఇతర ప్రభుత్వ భవనాలు లేకపోవడంతో అద్దె ఇంట్లో ఏర్పాటు చేయనున్నారు. తండాలో ప్రభుత్వ భూమి లేదు. సీసీ రోడ్లు లేవు. తండాకు నీరందించడానికి రెండు మంచినీటి ట్యాంకులు మాత్రమే ఉన్నాయి. మురుగునీటి సరఫరా కోసం ఒక డ్రెయినేజీ మాత్రమే ఉంది. ప్రస్తుతం 14 గ్రామాలకు ఏడుగురు పంచాయతీ కార్యదర్శులు ఉన్నారు. నూతనంగా 17 పంచాయతీల ఏర్పాటుతో మండలంలో మొత్తం 31 గ్రామాలు కానున్నాయి. మొత్తం ఏడుగురు కార్యదర్శులతో పాలన సాగనుంది. జనగాం గ్రామ కార్యదర్శికి 8 గ్రామాలకు ఇన్‌చార్జి కొనసాగనున్నారు.  

బయ్యారం: మహబూబాబాద్‌ జిల్లా బయ్యారం మండలం బాలాజీపేట గ్రామ పంచాయతీ పరిధిలోని తీత్రీ తండావాసులు వింత పరిస్థితి ఎదుర్కొంటున్నారు. ఆరేళ్లుగా పెళ్లయిన దంపతులకు సంతానం కలగడంలేదు. దీంతో వారు ఆస్పత్రుల చుట్టూ తిరుగుతున్నారు. మరోవైపు తండా నుంచి బతుకుదెరువు కోసం ఇతర ప్రాంతాలకు వెళ్లిన వారికి వెంటనే సంతానం కలుగుతోంది. దీంతో తండాకు ఏమైందని స్థానికులు అయోమయం చెందుతున్నారు. తండాకు చెందిన ఆడపడుచులు వివాహమై ఇతర ప్రాంతాలకు వెళ్తుండగా, వారికి ఏడాది తిరిగే సరికి సంతానం కలుగుతుండగా.. పురుషులకు మాత్రం కావడం లేదు. సుమారు 70 ఏళ్ల క్రితం భర్మావత్‌ తీత్రీ అనే మహిళ బయ్యారం పెద్దగుట్ట పక్కన తండాను ఏర్పాటు చేయగా ఈ తండాలో ప్రస్తుతం 42 కుటుంబాలు నివసిస్తుండగా, 170 మంది జనాభా ఉంది.   ఆరేళ్లుగా..  తండాకు చెందిన బోడ చిరంజీవి, గుగులోత్‌ సురేష్, గుగులోత్‌ సుమన్, బానోత్‌ రమేష్, భర్మావత్‌ చందకు ఆరేళ్ల క్రితం వివాహమైంది. వీరికి ఇప్పటి వరకు సంతానం కలగలేదు. సంతానం కోసం వీరు పలు ఆస్పత్రుల చుట్టూ తిరిగి వేలాది రూపాయలు ఖర్చు పెట్టినా ఫలితం లేకుండా పోయింది. దీంతో భర్మావత్‌ చంద తమ బంధువుల అమ్మాయిని దత్తత తీసుకొని పెంచుకుంటుండగా, మిగతా వారు సంతానం కోసం ఎదురుచూస్తున్నారు.  వలస వెళ్లిన వ్యక్తికి సంతానం  ఇదే తండాకు చెందిన బానోత్‌ సురేష్‌కు ఐదేళ్ల క్రితం వివాహమైంది. ఇతను బతుకుదెరువు కోసం భార్య జ్యోతితో కలసి హైదరాబాద్‌కు వలస వెళ్లగా అక్కడ వీరికి ముగ్గురు పిల్లలు జన్మించారు. ప్రస్తుతం సురేష్‌ దంపతులు తండాలో నివసిస్తుండగా తండాలోని మినీ అంగన్‌వాడీ కేంద్రంలో సురేష్‌కు చెందిన ముగ్గురు పిల్లలు మాత్రమే ప్రీస్కూల్‌ విద్యార్థులుగా నమోదయ్యారు.  పాఠశాలలో ఐదుగురు విద్యార్థులు  తండాలోని ప్రాథమిక పాఠశాలలో ఒకటి నుంచి ఐదు తరగతులు ఉండగా, ఇద్దరు ఉపాధ్యాయులు విధులు నిర్వర్తిస్తున్నారు. ఈ పాఠశాలలో రెండో తరగతి నుంచి ఐదో తరగతి వరకు ఐదుగురు విద్యార్థులే ఉన్నారు. తండాలో ఆరేళ్లుగా పిల్లలు పుట్టకపోవటంతో కొత్త పిల్లల నమోదు నిలిచిపోయింది.  ఎన్ని ఆస్పత్రుల్లో తిరిగినా..  నా పెద్ద కొడుక్కి ఐదేళ్ల క్రితం పెళ్లి చేశా. ఇప్పటి వరకు సంతా నం కలగలే. మహబూ బాబా ద్, ఖమ్మంలోని పలు ఆస్పత్రులకు వె ళ్లాం. వేలాది రూపాయలు ఖర్చు పెట్టినా ఉపయోగం లేదు.      – బోడ సరోజ, చిరంజీవి తల్లి  ఇలా ఎప్పుడూ జరగలే..  తండా ఏర్పడిన నాటి నుంచి ఇలాంటి పరిస్థితి ఎప్పుడూ జరగలేదు. తండాకు చెందిన వారికి కొన్నేళ్లుగా ఎందుకు సంతానం కలగటం లేదో అర్థం కావటం లేదు.     – వాంకుడోత్‌ రాంచంద్, తండావాసి  కారణాలు అనేకం ఉంటాయి  దంపతులకు పిల్లలకు కలగకపోవడానికి అనేక కారణాలు ఉంటాయి. స్త్రీ, పురుషుల్లో పలు సమస్యలు ఉంటాయి. సంతానం లేని వారు ఒక్కసారే ట్రీట్‌మెంట్‌ చేసుకొని ఆ తర్వాత వైద్యుల సలహాలను పాటించకపోవటం, పరీక్షించిన వైద్యులు ఇతర వైద్యులకు రెఫర్‌ చేస్తే అక్కడికి వెళ్లకపోవటం వల్ల సంతానం కలగకపోయే అవకాశాలున్నాయి.      – డాక్టర్‌ బి.వీరన్న, డీజీఓ, మానుకోట ఏరియా ఆస్పత్రి  ఇద్దరం ఉన్నప్పటికీ పిల్లలు లేరు  పాఠశాలలో ఇద్దరం ఉపాధ్యాయులు పనిచేస్తున్నప్పటికీ మా బడిలో తగిన సంఖ్యలో పిల్లలు లేరు. ఆరేళ్లుగా తండాకు చెందిన పలువురికి సంతానం కలగకపోవటంతో చిన్నక్లాసులో అడ్మిషన్లు జరగటం లేదు.  – మోహన్, పాఠశాల హెచ్‌ఎం  

సాక్షి, హైదరాబాద్‌ :  .. ఈ పరిస్థితి రెండు గ్రామ పంచాయతీలకే పరిమితం కావడం లేదు. కొత్త గ్రామ పంచాయతీలుగా ఏర్పాటవుతున్న వందలాది తండాల్లో ఈ సమస్య తలెత్తనుంది. ఇతర వర్గాల ఓటర్లు కనీసం పది మంది కూడా లేనిచోట రిజర్వేషన్ల రొటేషన్లతో ఆయా వర్గాలకు సర్పంచ్‌ పదవి కేటాయించే పరిస్థితి ఉంటుంది. దీనితో తండాలను గ్రామ పంచాయతీలుగా మార్చి ఎస్టీలకు పాలనా అవకాశం కల్పించాలన్న లక్ష్యం నీరుగారిపోనుంది. ఈ పరిస్థితిని ఊహించిన పంచాయతీరాజ్‌ శాఖ అధికారులు ఏం చేయాలనేదానిపై తర్జనభర్జన పడుతున్నారు. ఈ ఇబ్బందిని అధిగమించేలా కొత్త పంచాయతీరాజ్‌ చట్టంలో ప్రత్యేకంగా నిబంధనలు చేర్చే విషయంపై న్యాయశాఖతో కలసి అధ్యయనం చేస్తున్నారు. 4,122 కొత్త పంచాయతీలు రాష్ట్రంలో జనాభా ఎక్కువగా ఉన్న శివారు గ్రామాలు, పల్లెలు, తండాలను గ్రామ పంచాయతీలుగా ఏర్పాటు చేయాలని ప్రభుత్వం నిర్ణయించిన విషయం తెలిసిందే. మైదాన ప్రాంతాల్లో 500 మంది జనాభా ప్రాతిపదికన.. కొండలు, గుట్టల ప్రాంతాల్లో, ప్రత్యేక భౌగోళిక ప్రాంతాల్లో 300 జనాభా ప్రాతిపదికన ఆవాసాలను ప్రత్యేక గ్రామ పంచాయతీలుగా మార్చేలా మార్గదర్శకాలు ఖరారు చేసింది. ఈ మేరకు రాష్ట్రంలోని 30 జిల్లాల నుంచి 4,122 కొత్త గ్రామ పంచాయతీల ఏర్పాటుకు ప్రతిపాదనలు వచ్చాయి. అందులో 1,879 సాధారణ ఆవాసాలు, 2,243 తండాలు ఉన్నాయి. చివరిగా మరోసారి జిల్లాల నుంచి నివేదికలు తెప్పిస్తున్నారు. కొత్త పంచాయతీలతో కలిపి రాష్ట్రంలో గ్రామ పంచాయతీలు మొత్తంగా 12,806కు చేరనున్నాయి. 957 కొత్త పంచాయతీల్లో సమస్యలు స్థానిక సంస్థల ఎన్నికల మార్గదర్శకాల ప్రకారం.. ప్రతి ఐదేళ్లకు సర్పంచ్, వార్డు సభ్యుల రిజర్వేషన్‌ మారుతోంది. ఏజెన్సీ ప్రాంతాల్లో అన్ని పదవులను పూర్తిగా ఎస్టీ వర్గం వారికే కేటాయిస్తారు. కానీ మైదాన ప్రాంతాల్లోని తండాల్లో రిజర్వేషన్ల రొటేషన్‌ సమస్య తలెత్తనుంది. రాష్ట్రంలో కొత్తగా 2,243 తండాలు గ్రామ పంచాయతీగా ఏర్పాటు కానుండగా.. ఇందులో 100 శాతం ఎస్టీ జనాభా ఉన్నవి 1,286 మాత్రమే. మిగతా 957 తండాల్లో ఇతర వర్గాలకు చెందినవారు కొద్ది సంఖ్యలో నివసిస్తున్నారు. దీంతో సర్పంచ్‌తోపాటు కొన్ని వార్డు సభ్యుల పదవులు ఇతర వర్గాలకు రిజర్వు అయ్యే పరిస్థితి ఉండనుంది. ప్రత్యేక నిబంధనపై కసరత్తు! గ్రామ పంచాయతీలుగా మారే తండాల్లోని ఓటర్లలో ఏ వర్గం వారు ఎంత మంది ఉన్నారన్న విషయంపై పంచాయతీరాజ్‌ అధికారులు అధ్యయనం చేస్తున్నారు. వంద శాతం ఎస్టీ జనాభా ఉన్న తండాల్లో సర్పంచ్, వార్డు సభ్యుల పదవులు పూర్తిగా ఎస్టీ వర్గం వారికే రిజర్వు అయ్యేలా కొత్త పంచాయతీరాజ్‌ చట్టంలో నిబంధనను చేర్చాలన్న అంశాన్ని న్యాయ శాఖ దృష్టికి తీసుకువచ్చారు. ఇక కేవలం నలుగురైదుగురు ఇతర వర్గాల వారున్న పంచాయతీల్లో రిజర్వేషన్ల రొటేషన్‌ అంశంపైనా చర్చిస్తున్నారు. త్వరలోనే ఈ అంశం ఓ కొలిక్కి వచ్చే అవకాశముంది. డీసీ తండా.. వరంగల్‌ రూరల్‌ జిల్లా వర్ధన్నపేట మండలంలోని ఒక గ్రామ పంచాయతీ. నాలుగు తండాలు కలిపి గ్రామ పంచాయతీగా ఉంది. సమీపంలోని ఓ గ్రామం నుంచి నలుగురు బీసీ వర్గం వారు డీసీ తండాలో స్థిరపడ్డారు. 2013 పంచాయతీ ఎన్నికల సమయంలో డీసీ తండా సర్పంచ్‌ పదవి రొటేషన్‌లో బీసీలకు వచ్చింది. నలుగురే ఓటర్లున్న వర్గానికి రిజర్వేషన్‌ రావడంతో గిరిజనులు వ్యతిరేకత వ్యక్తం చేశారు. దాంతో ఎవరూ నామినేషన్‌ వేయక, సర్పంచ్‌ ఎన్నిక జరగలేదు. వార్డు సభ్యులలో ఒకరు ఉప సర్పంచ్‌ అయ్యారు. ఆయనే ఇన్‌చార్జి సర్పంచ్‌గా వ్యవహరిస్తున్నారు. రాంధన్‌ తండా.. వర్ధన్నపేట మండలంలోని మరో గ్రామ పంచాయతీ. ఒక్క కుటుంబం మినహా అంతా లంబాడీ తెగవారే. కానీ 2013 ఎన్నికలప్పుడు రిజర్వేషన్‌ రొటేషన్‌లో సర్పంచ్‌ పదవి బీసీలకు కేటాయించారు. ఉన్న ఒక్క కుటుంబంలోని వారే సర్పంచ్‌గా ఎన్నికయ్యారు.

తండాల్లో ‘పంచాయితీ’ మొదలైంది. కొత్త గ్రామ పంచాయతీల ఏర్పాటు.. తండాల విభజనకు దారితీస్తోంది. నూతనంగా ఆవిర్భవించే పంచాయతీలకు మా తండా పేరే పెట్టాలంటే.. మా తండా పేరు పెట్టాలంటూ భీష్మిస్తుండడం జిల్లా యంత్రాంగానికి తలనొప్పిగా మారింది. సాక్షి, రంగారెడ్డి జిల్లా ప్రతినిధి: ఐదొందలు జనాభా దాటిన గిరిజన తండాలను పంచాయతీలుగా మార్చాలని రాష్ట్ర ప్రభుత్వం నిర్దేశిం చింది. ఒకవేళ నిర్దేశిత జనాభా లేకపోతే సమీప తండాలను విలీనం చేసి ప్రతిపాదనలు పం పాలని సూచించింది. ఈ నేపథ్యంలో కొన్ని ప్రాంతాల్లో రెండేసి, మూడేసి తండాలను కలుపుతూ పంచాయతీని ప్రతిపాదించారు. ఈ క్రమంలో ఏ తండాను పంచాయతీగా నిర్వచించాలనే అంశం విభేదాలకు దారితీస్తోంది. ఎవరికి వారు పంతానికి దిగుతుండడంతో కొత్త గ్రామ పంచాయతీల కసరత్తుపై ప్రభావం చూపుతోంది.  167 కొత్త గ్రామ పంచాయతీలు కొత్త గ్రామ పంచాయతీల జాబితా ఖరారుపై ఇంకా కసరత్తు జరుగుతోంది. తొలుత 174 గ్రామ పంచాయతీలను ఏర్పాటు చేయాలని భావించినప్పటికీ, ప్రభుత్వ మార్గదర్శకాలకు అనుగుణంగా 167 పల్లెలే ఉండడంతో వాటిని ప్రతిపాదించాలని జిల్లా యంత్రాంగం నిర్ణయించింది. 500 లోపు జనాభా, 1.5 కిలోమీటరు పరిధిలోని గ్రామాలను ప్రత్యేక పంచాయతీలుగా పరిగణించాలని ప్రభుత్వం నిర్దేశించింది. ఈ మేరకు కొత్త పంచాయతీల ఏర్పాటు క్రతువును దాదాపుగా కొలిక్కి తెచ్చింది. కాగా, నూతన పంచాయతీల ఆవిర్భావంపై రకరకాల అభ్యంతరాలు వ్యక్తమవుతున్నాయి. పంచాయతీకి తమ ఊరు పేరే పెట్టాలని, ఫలానా రెవెన్యూ సర్వే నంబర్లు ప్రతిపాదిత పంచాయతీలోనే రావాలని కోరికలను స్థానికులు, నాయకులు అధికారుల ముందు పెడుతున్నారు. మరికొన్ని గ్రామాల్లోనైతే.. కాసుల వర్షం కురిపించే పరిశ్రమలను కూడా తమ గ్రామ పంచాయతీ పరిధిలోకి వచ్చేలా చూడమని విన్నవిస్తున్నారు. ఇప్పటి వరకు నాలుగైదు గ్రామాలతో ఉన్న గ్రామ పంచాయతీని పునర్విభజిస్తుండడంతో రెవెన్యూను కోల్పోతామని భావిస్తున్న ప్రస్తుత పంచాయతీ పాలకవర్గాలు రెవెన్యూ సరిహద్దును కూడా సూచిస్తుండడం అధికారగణానికి ఆశ్చర్యం కలిగిస్తోంది. ఇదిలావుండగా, కొత్త గ్రామ పంచాయతీలకు సంబంధించిన ప్రతిపాదనలకు తుదిరూపు ఇచ్చిన పంచాయతీ విభాగం.. ప్రతిపాదనలను కలెక్టర్‌కు నివేదించింది. దీనిపై మరోసారి సూక్ష్మంగా పరిశీలించి జాబితాను ప్రభుత్వానికి పంపనుంది. అత్యధికంగా ఫరూఖ్‌నగర్, మాడ్గుల తదితర మండలాల్లో కొత్త గ్రామ పంచాయతీలు ఏర్పడనున్నాయి. మరోవైపు ఆమనగల్లు పంచాయతీకి అనుబంధంగా ఐదు తండాలను గతంలో పంచాయతీలుగా ప్రతిపాదించినప్పటికీ, ఆమనగల్లును నగరపంచాయతీగా చేయాలనే యోచన ఉన్నందున.. తాజాగా వీటిని కొత్త పంచాయతీల జాబితా నుంచి తొలగించారు. ఇదిలావుండగా, జిల్లావ్యాప్తంగా 11 నగర పంచాయతీ/మున్సిపాలిటీల ఏర్పాటుపై ఏకాభిప్రాయం కుదిరింది. స్థానిక ప్రజాప్రతినిధుల సిఫార్సుల మేరకు ప్రతిపాదనలు ఖరారు చేయడంతో వీటిని యథావిధిగా ప్రభుత్వానికి పంపారు. బ్యాలెట్‌ బాక్సులొచ్చాయ్‌ గ్రామ పంచాయతీ ఎన్నికలకు రంగం సిద్ధమైంది. సరిపడా బ్యాలెట్‌ బాక్సులు అందుబాటులో లేకపోవడంతో అధికార యం త్రాంగం పొరుగు రాష్ట్రాల నుంచి బ్యాలెట్‌ బాక్సులను తెప్పిస్తోంది. కొత్త పంచాయతీల జాబితా దాదాపు ఖరారు కావడం, పోలింగ్‌ కేంద్రాలపై స్పష్టత రావడంతో బ్యాలెట్‌ పెట్టెల లభ్యతపై దృష్టిసారించింది. రంగారెడ్డి జిల్లాలో మూడు దశల్లో ఎన్నికలు నిర్వహించాలని రాష్ట్ర ఎన్నికల సంఘం సూత్రప్రాయంగా నిర్ణయించింది. ఈ నేపథ్యంలో జిల్లాలోని సర్పంచ్, వార్డు సభ్యులకు వేర్వేరు పోలింగ్‌ డబ్బాలు పెట్టనున్నందున 6,360 బాక్సులు అవసరమవుతాయని జిల్లా యంత్రాంగం ప్రాథమికంగా అంచనా వేసింది. అయితే, ఇందులో కేవలం 613 బాక్సులు మాత్రమే జిల్లాలో అందుబాటులో ఉన్నట్లు తేల్చింది. దీంతో మిగతా బ్యా లెట్‌ బాక్సులను కర్ణాటక నుంచి తీసుకురావా లని నిర్ణయించింది. ఇందులో భాగంగా.. విజయపుర జిల్లా నుంచి మంగళవారం జిల్లాకు బ్యాలెట్‌ బాక్సులను తీసుకొచ్చారు. ఏప్రిల్‌ లేదా మే నెలలో ఎన్నికలు జరుగనున్నట్లు తాజా సంకేతాలను బట్టి తెలుస్తుండడంతో దానికి అనుగుణంగా యంత్రాంగం సన్నాహాలు చేస్తోంది.

ఊర్కొండ : రాష్ట్ర ప్రభుత్వం తండాలను పంచాయతీలుగా మార్చేందుకు ఆదేశా లు జారీచేయడంతో మండల స్థాయిలో తండాలపై కసరత్తు జరుగుతుంది. ఈ విషయంపై ఎంపీడీఓ, ఈఓపీఆర్డీ, పం చాయతీ కార్యదర్శులు, ఆయా తండా ల్లో పర్యటించి గిరిజనుల అభిప్రాయా లు తెలుసుకున్నారు. తండాలను గ్రామ పంచాయతీలుగా మార్చాలనే రాష్ట్ర ప్రభుత్వ నిర్ణయంతో మండలంలో ప్ర స్తుతం 12 గ్రామ పంచాయతీల ద్వారా మరో 5 కొత్త గ్రామ పంచాయతీలుగా ఏర్పాటు చేసేందుకు అధికారులు ప్రతిపాదనలు ఇచ్చారు. అన్ని పంచాయతీ కార్యదర్శుల నుంచి ప్రతిపాదనలు తీసుకున్నారు. మండల అధికారులు, 5 గ్రా మ పంచాయతీల కోసం ప్రభుత్వానికి  ప్రతిపాదనలు పంపారు. గ్రామ పంచా యతీ ఏర్పడటానికి జనా భా, రెవెన్యూ, గ్రామాల మధ్య దూరం, సమానంగా గ్రామ నక్షను అధికారులు అందించారు.   ఇవే 5 కొత్త గ్రామాలు.. మండలంలోని ఠాగూర్‌తండా, బాల్యలోక్‌తండా, తిమ్మన్నపల్లి, నర్స ంపల్లి, గుణగుంట్లపల్లి గ్రామాలను కొత్త గా ఏర్పడే పంచాయతీలకు ప్రతిపాదన లు పంపారు. ఇది వరకు ఊర్కొండపేట పంచాయతీలో ఉన్న గుణగుంట్లపల్లి, జంగాలకాలనీ, రెడ్యాతండాలను కలిపి గుణగుంటపల్లి పం చాయతీగా ఏర్పాటు కానుంది. నర్సంపల్లి ప్రత్యేక పంచాయతీ, రేవల్లి గ్రామ ంలో ఉన్న తిమ్మన్నపల్లిని ప్రత్యేక  పం చాయతీ కానుంది. ఠాగూర్‌తండా, బూర్వానికుంట, మఠంతండా, అమ్మపల్లి తండాలను కలుపుతూ ఒక పంచాయతీగా ఏర్పాటు చేయనున్నారు. బాల్యలోక్‌తండా, బావాజీతండాలను కలుపుతూ పంచాయతీగా ఏర్పాటు చేసేందుకు మండల స్థాయి అధికారులు ప్రతిపాదనలు అందించారు.    రోడ్డెక్కిన గిరిజనులు.. ప్రభుత్వం నూతన పంచాయతీలను ఏర్పాటు చేయనున్న నేపథ్యంలో మండలంలోని ఊర్కొండపేట పం చాయతీ పరిధిలోని నాలుగు తం డాలు అమ్మపల్లితండా, బూర్వా నికుంట తండా, మఠంతండా, ఠాగూర్‌తండాలను కలుపుతూ పంచాయ తీగా ఏర్పాటు చేయాలని అధికారు లు ప్రతిపాదనలు పంపించారు. అయితే అమ్మపల్లితండా, ఠాగూర్‌తండా వాసులు తమ తండాలను ఒ క పంచాయతీగా చేయాలని కోరు తూ రోడ్డెక్కారు. రెండు తండాలవాసులు మంత్రులు, జిల్లా అధికారులను సైతం కలిసినట్లు సమాచారం.  సమస్యలు తీరుతాయి..  ఎన్నో ఏళ్లుగా గ్రామాలకు దూరంగా ఉన్న తండాలను ప్రత్యేక గ్రామ పంచాయతీలుగా ఏర్పాటు చేయడం సంతోషం. తండావాసులు గ్రామాలకు వెళ్లాలంటే చాలా సమయం పట్టేది. ఇప్పుడు నూతన పంచాయతీలతో సమస్యలు తొలగుతాయి. పాలన సక్రమంగా అందుతుంది.    – రమేష్‌నాయక్, రెడ్యాతండా  అభివృద్ధి చెందుతుంది.. గత కొన్నేళ్లుగా మా తండా వేరే పంచాయతీలో ఉండడంతో అనేక ఇబ్బందులు ఎదురయ్యేవి. అధికారులు, ప్రజాప్రతినిధులు సైతం మా గ్రామంపై చిన్నచూపు చూసేవారు. ఇప్పుడు నూతన పంచాయతీ ఏర్పాటు కావడం వల్ల గ్రామం మరింత అభివృద్ధి చెందుతుంది.  – రాధాకృష్ణ, తిమ్మన్నపల్లి   

తిరుమలగిరి(నాగార్జునసాగర్‌): టెయిల్‌పాండ్‌ నీటిని తాగిన ఆ ఊరి జనమంతా దురదబారిన పడ్డారు. ఊరు ఊరంతా ఒళ్లు దద్దుర్లు, వాంతులు, విరేచనాలు, జ్వరాలతో బాధపడుతోంది. నల్లగొండ జిల్లా తిరుమలగిరి మండలం నాయకునితండా గ్రామస్తులు టెయిల్‌పాండ్‌ నీటిని తాగడం ద్వారా గిరిజనులు దురద, వాంతులు, తలనొప్పితో ఇబ్బందులు పడుతున్నారు. నాగార్జునసాగర్‌ ప్రాజెక్ట్‌లో విద్యుత్‌ ఉత్పత్తి అయిన నీటిని రివర్స్‌ పంపింగ్‌ చేయడంతో ఆ నీళ్లు టెయిల్‌పాండ్‌లోకి వచ్చి నిల్వ ఉండడంతో ఆ నీటిని ఆర్‌డబ్ల్యూఎస్‌ అధికారులు శుద్ధి చేయకుండా నేరుగా మండలంలోని చింతలపాలెం, నాయకునితండాల్లో ఏర్పాటు చేసిన వాటర్‌ప్లాంట్‌కు పంపిస్తున్నారు. దీంతో ఆనీరు తాగిన వారికి ఒళ్లంతా ఎర్రని మచ్చలు ఏర్పడుతున్నాయి. ఆస్పత్రుల చుట్టూ తిరిగినా నయం కావడం లేదని  ప్రజలు ఆందోళన వ్యక్తం చేస్తున్నారు. వైద్యాధికారులు స్పందించి గ్రామంలో వైద్య శిబిరం ఏర్పాటు చేయాలని తండావాసులు కోరుతున్నారు.  

అక్కన్నపేట(హుస్నాబాద్‌): అవి మూరుమూల గిరిజన తండాలు.. ఆపై కనీస సౌకర్యాలు లేవు. కొండల్లో, గుట్టల నడుమ ఉన్న తండాలపై ఇంత నిర్లక్ష్యమా!? అడవిలో నివసించేటోళ్లు అడవి లోనే ఉండాలా.. అని ఆ గిరిజనులు ప్రశ్నిస్తున్నారు.  ఏ తండాకు వెళ్లాలన్నా కాళ్లు తడవాల్సిన పరిస్థితి.  అక్కన్నపేట మండల కేంద్రానికి నాలుగు కిలో మీట ర్ల దూరంలోని బోదరవాగు తండా, చౌడు తండా, మంగ్యానాయక్‌ తండాలు నేటికి కనీస సౌకర్యాలు లేక దయనీయ స్థితిలో కొట్టుమిట్టాడుతున్నాయి. ఆ మూడు తండాల్లో దాదాపు 450కి పైగా జనాభా ఉంటుంది. కానీ ఈ తండాలు మండలం పరిధిలోనే లేవన్నట్టుగా అధికారులు వ్యవహరిస్తున్నారు. తమ తం డాలన్నీ కలుపుకొని గ్రామ పంచాయతీ గా మార్చాలని పలుమార్లు అధికారులు, ప్రజాప్రతినిధుల దృష్టికి తీసుకెళ్లిన సందర్భాలు ఎన్నో ఉన్నాయి. ఈ నేపథ్యంలో కొత్తగా తండాలను గ్రామ పం చాయతీలుగా ఏర్పాటు చేసేందుకు ప్ర భుత్వం శ్రీకారం చుట్టిన విషయం తెలిసిందే. చెరువులు, కొండలు, గుట్ట లు, వాగులు ఉన్న తండాల్లో 300 నుంచి 400 వరకు జనాభా ఉంటే గ్రామపంచా యతీగా గుర్తించవచ్చని ప్రభుత్వం చెబు తోంది. కానీ ఆ తండాలను గుర్తించడం అటుంచి కనీసం ఆ వైపు కన్నెత్తి చూసే వారు లేక కనీస సౌకర్యాలు కరువై గిరి జనులు నరకయాతన పడుతున్నారు. ప్రతిపాదనలో కేశనాయక్‌ తండా   నూతన గ్రామ పంచాయతీగా ఏర్పాటు కానున్న కేశనాయక్‌ తండాలో బోదర్‌ వాగు తండా, చౌడు తండా, మంగ్యానాయక్‌ తండాలను కలిపితే చెరువుదాటి వెళ్లాల్సి ఉంటుంది. అలాగే మండల కేంద్రంలో కొనసాగిస్తే వాగు దాటి రావాల్సి ఉంది. గిరిజనులు ఏటు వెళ్లాలన్నా వాగైనా, చెరువైనా దాటాల్సిన పరిస్థితి నెలకొంది. ఒకే పంచాయతీ పరిధిలో మూడింటికి ప్రతిపాదనలు హుస్నాబాద్‌ మండలంలోని మీర్జాపూర్‌ గ్రామ పంచాయతీ పరిధిలోని వంగరామయ్యపల్లి, బల్లునాయక్‌ తండా, పూల్‌నాయక్‌ తండాలను గ్రామ పంచాయతీలుగా ఏర్పాటు చేసేందుకు ప్రతిపాదనలు పంపిచడంపై సర్వత్రా విమర్శలు వెల్లువెత్తుతున్నాయి. అవి గ్రామ పంచాయతీకి అర కిలో మీటర్‌ దూరంలో మెయిన్‌ రోడ్డుకు పక్కనే ఉన్నాయి. ఒకే గ్రామ పంచాయతీ పరిధిలో మూడు గ్రామ పంచాయతీల ఏర్పాటుకు అధికారులు కసరత్తు చేయడం రాజకీయ నాయకుల కనుసన్నల్లోనే కొనసాగుతోందనే విమర్శలు వినిపిస్తున్నాయి. మంత్రి హరీశ్‌రావు తమ తండాలపై దృష్టిసారించి కనీస సౌకర్యాల కల్పనతోపాటు గ్రామ పంచాయతీ ఏర్పాటు గురించి ఆలోచించాలని గిరిజనులు కోరుతున్నారు. పంచాయతీలుగా గుర్తించాలి బోదరవాగు తం డా, చౌడు తండా, మంగ్యానాయక్‌ తండాలవాసులు ఎటు వెళ్లాలన్నా చెరువైనా, వాగైనా దాటాల్సిన పరి స్థితి. ఆ తండాల చుట్టూ వాగు లు ఉన్నాయి. నేటికీ రోడ్డు, తాగునీటి సౌకర్యాలు లేవు.  ఈ మూడు తండాలను కలిపి గ్రామపంచాయతీగా గు ర్తించాలి. లేకుంటే పెద్ద ఎత్తున ఆం దోళనకు దిగుతాం. –బీమాసాహెబ్, గిరిజన జేఏసీ చైర్మన్‌

కొత్తకోట :  రాష్ట్ర ప్రభుత్వం గ్రామీణ ప్రాంతాలు, తండాల అభివృద్ధికి కోట్లాదిరూపాయలు వెచ్చిస్తుంది. కానీ మారుమూల ప్రాంతాల్లోని అనుబంధ గ్రామాలు పాలకుల నిర్లక్ష్యం.. అధికారులు పట్టించుకోకపోవడంతో అభివృద్ధికి నోచుకోవడంలేదు. ఇదీ పరిస్థితి  మండలంలోని కానాయపల్లి గ్రామ పంచాయతీ పరిధిలో కానాయపల్లి తండా ఉంది.  తండా మండల కేంద్రానికి సు మారు 6 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. తం డాలో 62 కుటుంబాలు, 350 మంది జనాభా ఉన్నారు. కానాయపల్లి గ్రామం శంకరసముద్రం రిజర్వాయర్‌లో భాగం గా ముంపునకు గురైంది. గ్రామస్తులకు ప్రభుత్వం మరో చోట పునరావాసం కల్పించనుంది. కానీ గ్రామానికి అతి దగ్గరంలో ఉన్న కానాయపల్లి తండాకు సంబంధించి 110 ఎకరాలు ముంపులో పోగా, కేవలం 20 ఎకరాలు మాత్రమే మిగిలింది. శంకర సముద్రం రిజర్వాయర్‌లోకి పూర్తి స్థాయిలో నీరు వస్తే  300 మీటర్ల దూరంలోనే ఉంటుందని తండావాసులు చెబుతున్నారు. సమస్యలివి..  తండాలో వీధిలైట్లు లేవు. డ్రెయినేజీ అస్తవ్యస్తంగా ఉంది. తండావాసులకు ప్రత్యేకమైన రోడ్డు సౌకర్యం లేదు. బండ్ల బాటే.. రోడ్డు. ఈ విషయమై పలుమార్లు అధికారులకు, ప్రజాప్రతినిధులకు విన్నవించినా ఫలితం లేకపోయిందని తండావాసులు వాపోతున్నారు. ఇప్పటికైనా స్పందించాలని వారు కోరుతున్నారు. గ్రామ పంచాయతీగా గుర్తించాలి  కానాయపల్లి తండా, మనిగిల్ల తండా, బుగ్గపల్లితండాలను కలిపి గ్రామ పంచాయితీలుగా గుర్తించాలి. అనుబంధ గ్రామం కావడం మూలంగా తండాలో ఎలాంటి అభివృద్ధి పనులు జరగడం లేదు. అధికారులు స్పందించి సమస్యలు తీర్చాలి.   – అంజినాయక్, కానాయపల్లితండా ముంపు గ్రామంగా గుర్తించాలి  కానాయపల్లి తండాను ముంపు గ్రామంగా గుర్తించాలి. రేషన్‌ దుకాణం లేకపోవడం వల్ల కానాయపల్లికి 3 కి.మీ. దూరం కాలినడక వెళ్లాల్సి వస్తోంది. ముఖ్యంగా రోడ్డు మార్గం ఏర్పాటు చేస్తే చాలా సమస్యలు తీరుతాయి.   – రుక్కమ్మ, కానాయపల్లి తండా

రాజాపూర్‌ : సరైన రోడ్లు, విద్యుత్, నీటి వసతి లేక అభివృద్ధికి ఆమడదూరంలో ఇన్నాళ్లు గిరిజన తండాలు ఉండేవి. అయితే, రాష్ట్ర ప్రభుత్వం 500 జనాభా ఉన్న ప్రతి గిరిజన తండాను గ్రామపంచాయతీగా ప్రకటించి అభివృద్ధి చేస్తామని ఎన్నికల హామీలో పేర్కొన్న విషయం విధితమే. ఈమేరకు తండాలను గ్రామపంచాయతీలుగా ప్రకటించేందుకు ఇటీవల నివేదికలు సిద్ధం చేస్తుండడం.. మండల అధికారుల నుంచి సమాచారం తీసుకుంటుండడంతో గిరిజనుల్లో ఆశలు చిగురిస్తున్నాయి. తమ కష్టాలు ఇక తీరనున్నాయని.. అన్ని వసతులు కల్పనతోపాటు తండాలు అభివృద్ధి చెందనున్నాయని ఆశాభావం వ్యక్తం చేస్తున్నారు.    8 తండాలకు జీపీలుగా అవకాశం  నూతనంగా ఏర్పాటైనన రాజాపూర్‌ మండలంలో మొత్తం 14 గ్రామ పంచాయతీలు ఉండగా మరో 8 గిరిజన తండాలను గ్రామ పంచాయతీలుగా ఏర్పాటు చేసేందుకు అధికారులు కసరత్తు చేస్తున్నారు. మండలంలో ఇప్పటికే కుత్నపల్లె, రాఘవాపూర్, నర్సింగ్‌తండా, సింగమ్మగడ్డతండా, మోత్కులకుంటతండా, పల్గుతండా, బీబీనగర్‌తండా, నాన్‌చెరువుతండాలను గ్రామపంచాయతీలుగా ఏర్పాటు చేసేందుకు అధికారులు నివేదికలు తయారు చేశారు. అయితే 8 గ్రామ పంచాయతీలుగా ఏర్పాటుచేస్తే మండలంలో మొత్తం 22 గ్రామ పంచాయతీలు ఏర్పాటయ్యే అవకాశం ఉంది. దీంతో తండాలకు ప్రత్యేక నిధులు వస్తే తండాలు అన్ని విధాలుగా అభివృద్ధి చెందుతాయని గిరిజనులు సంతోషం వ్యక్తం చేస్తున్నారు. గతంలో గ్రామాలకు తండాలు అనుబంధంగా ఉండటంతో తండాలను పట్టించుకునేవారు కాదని మా తాండాలు గ్రామ పంచాయతీలుగా ఏర్పాటు అయితే అభివృద్దికి వీలు ఉంటుందని గిరిజనులు అంటున్నారు. అభివృద్ధి చెందుతాయి మా తండాలు గ్రామ పంచాయతీలుగా ఏర్పాటు అవుతున్నందున సంతోషంగా ఉంది. గతంలో తండాలను అసలు పట్టించుకునే వారు కాదు. ప్రస్తుతం ప్రత్యేక పంచాయతీలుగా ఏర్పాటవుతున్నందున ప్రభుత్వం నిధులు మంజూరు చేయనుంది. పాఠశాలలు ఏర్పాటుచేయడంతోపాటు, నీరు, విద్యుత్, రోడ్డు సౌకర్యాలు మెరుగు పర్చనున్నారు.   – గీత, మోత్కులకుంట తండా  హామీ నెరవేరుస్తున్నాం..  తెలంగాణ రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ఎన్నికల ముందు ఇచ్చిన హామీ మేరకు తండాలను గ్రామ పంచాయతీలుగా ప్రకటించనుంది. దీంతో ప్రత్యేక నిధులు కేటాయించి తండాల్లో సమస్యలు పరిష్కరించనుంది. రాష్ట్రాన్ని బంగారు తెలంగాణగా తీర్చిదిద్దడమే ముఖ్యమంత్రి కేసీఆర్‌ లక్ష్యంగా పని చేస్తున్నారు.  8 తండాలు గ్రామపంచాయతీలుగా మారనున్నాయి.  – ప్రభాకర్‌రెడ్డి, జెడ్పీటీసీ    


 కరీంనగర్ :  తెలంగాణ రాష్ట్రంలో ఐదు వందల జనాభా గల 1700 గిరిజన తండాలను గ్రామ పంచాయతీలుగా మారుస్తున్నట్లు రాష్ట్ర ఐటీ మరియు పంచాయతీరాజ్ శాఖ మంత్రి కల్వకుంట్ల తారకరామారావు తెలిపారు. శనివారం కరీంనగర్ జిల్లా ఎల్లారెడ్డిపేట మండలంలోని పలు తండాల్లో అభివృద్ధి పనులకు కేటీఆర్ శంకుస్థాపన చేశారు.
 ఎన్నికల మెనిఫెస్టోలో ఇచ్చిన హామీలను వందశాతం నేరవేర్చేందుకు సీఎం కేసీఆర్ సుముఖంగా ఉన్నారని ఆయన తెలిపారు. గిరిజనులకు విద్యా, ఉపాధి రంగాల్లో 12 శాతం రిజర్వేషన్లు అమలు చేస్తున్నట్లు చెప్పారు. సిరిసిల్ల పట్టణాన్ని అభివృద్ధి చేసేందుకు రూ. 13 కోట్లు కేటాయించినట్లు కేటీఆర్ వివరించారు.