సాక్షి, సిటీబ్యూరో: వడ్డించేవాడు మనవాడైతే చాలు బంతిలో ఏ మూలన కూర్చున్నా ఫరవాలేదన్నట్లుంది కొన్ని పరిశ్రమల తీరు. రాష్ట్ర సర్కారు పెద్దల అండతో.. బడా పరిశ్రమల లాబీ ఏకంగా సుప్రీంకోర్టు మార్గదర్శకాలకే తిలోదకాలిచ్చింది. కేంద్ర కాలుష్య నియంత్రణ మండలి (సీపీసీబీ) జారీ చేసిన సూచనలనూ తుంగలోకి తొక్కింది. పర్యావరణ పరిరక్షణ దృష్ట్యా 1999 నుంచి అమల్లో ఉన్న ‘బల్క్‌డ్రగ్, ఫార్మా కంపెనీల ఉత్పత్తి సామర్థ్యం పెంపు, విస్తరణ నిషేధా’నికి నిలువెల్లా తూట్లు పొడిచి తమ పబ్బం గడుపుకొంటోంది. 1999లో జారీచేసిన నిషేధం ఉత్తర్వులను కాలరాస్తూ 2013 జూలై 25న తమకు అనుకూలంగా పారిశ్రామిక విస్తరణ ఉత్తర్వులు తెచ్చుకున్న పె(గ)ద్దల ఉదంతం సర్వత్రా కలకలం సష్టిస్తోంది. జనంపైకి కాలకూటం వదులుతున్న సుమారు 250 పరిశ్రమలకు ఈ ఉత్తర్వులు కాసుల పంట పండిస్తున్నాయని పర్యావరణ నిపుణులు సైతం ఆందోళన వ్యక్తంచేస్తున్నారు.
  
 నగర శివార్లలోని జీడిమెట్ల, పాశమైలారం, గడ్డపోతారం, ఖాజిపల్లిలతో పాటు రంగారెడ్డి, మెదక్, నల్లగొండ, మహబూబ్‌నగర్ జిల్లాల్లోని కొన్ని బల్క్ డ్రగ్, ఫార్మా పరిశ్రమలు వదులుతున్న జల, వాయు కాలుష్యంతో పర్యావరణానికి తీవ్ర హాని కలుగుతోందని కేంద్ర కాలుష్య నియంత్రణ మండలి లోగడ స్పష్టం చేసింది. 2010లో  దీనికి సంబంధించి విడుదల చేసిన పర్యావరణ కాలుష్య సూచీ ప్రమాదకర స్థాయిలో ఉంది. 2010లో 70.7గా నమోదైన పర్యావరణ కాలుష్య సూచీ.. 2011 నాటికి 74.58 గా నమోదైందని పేర్కొంది.
 
 2013 నాటికి ఇది అత్యధికంగా 76.05కు చేరడం తథ్యమని స్పష్టం చేసింది. అయితే సీపీసీబీ జారీ చేసిన వాస్తవాలకు పరిశ్రమల లాబీ మసిబూసి మారేడుకాయ చేసింది. ఆయా ప్రాంతాల్లో పర్యావరణ కాలుష్య సూచీ కేవలం 47.33 శాతానికి తగ్గినట్లు చూపుతూ తప్పుడు నివేదికను సష్టించి ఏకంగా రాష్ట్ర కాలుష్య నియంత్రణ మండలి, పీసీబీ అప్పిలేట్ అథారిటీ, రాష్ట్ర పరిశ్రమల శాఖలోని ఉన్నతాధికారులకు భారీగా ముడుపులు ముట్టజెప్పి తమ దారిలోకి తెచ్చుకుంది. అంతేకాదు ఆయాకంపెనీల నుంచి వెలువడుతున్న నీటిలో కెమికల్ ఆక్సిజన్ డిమాండ్ (సీఓడీ), వాయు కాలుష్యంలో నైట్రోజన్ డయాక్సైడ్, సల్ఫర్ డయాక్సైడ్, ధూళిరేణువులు, సూక్ష్మ ధూళికణాల మోతాదును తక్కువగా చూపడం గమనార్హం. అంతటితో ఆగక రాష్ట్ర సర్కారు పెద్దలకు సైతం పెద్దమొత్తంలో తాయిలాలు ముట్టజెప్పి ప్రసన్నం చేసుకొని నిషేధం విధించిన ఉత్తర్వులను సవరించుకోవడంలో సఫలీకతం కావడం గమనార్హం.
 
 పర్యావరణానికి తీవ్ర హాని
 
 కొన్ని బడా కంపెనీలు పరిమితికి మించి ఉత్పత్తులు తయారు చేస్తుండడంతో పారిశ్రామిక వ్యర్థజలాలు అనూహ్యంగా ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి. వీటిని పటాన్‌చెరులోని పారిశ్రామిక వ్యర్థాల శుద్ధి కేంద్రం (పీఈటీఎల్), జీడిమెట్లలోని శుద్ధికేంద్రం (జేఈటీఎల్)లకు తరలించడంలో విఫలమౌతున్నాయి. తమకు కేటాయించిన పరిమితికి మించి వ్యర్థాలు ఉత్పన్నం అవుతుండడంతో వాటిని యథేచ్ఛగా చుట్టుపక్కల ప్రదేశాలకు విడుదల చేస్తున్నాయి. మరికొన్ని పరిశ్రమలు ట్యాంకర్ల ద్వారా శివారు ప్రాంతాలకు తరలించి రాత్రి వేళల్లో వ్యర్థజలాలను డంప్ చేస్తుండడంతో ఆయా ప్రాంతాల్లో భూగర్భ జలాలు విషతుల్యమౌతున్నాయి.
      
 పారిశ్రామిక ఘన వ్యర్థాలను దుండిగల్‌లోని సాలిడ్ వేస్ట్ ట్రీట్‌మెంట్ సెంటర్‌కు తరలించే విషయంలోనూ నిర్లక్ష్యంగా వ్యవహరిస్తున్నాయి. ఎక్కడికక్కడే ఘన వ్యర్థాలను పూడ్చుతుండడంతో పరిస్థితి విషమమౌతోంది.
      
 పెద్దపెద్ద బల్క్‌డ్రగ్ పరిశ్రమలు తమ ఉత్పత్తులనుఇంటర్మీడియెట్ కంపెనీలకిచ్చి ఉత్పత్తులు తయారు చేయిస్తున్నాయి. ఇంటర్మీడియెట్ కంపెనీల్లో జల,వాయు,ఘన వ్యర్థాల కాలుష్యాన్ని కట్టడిచేసే ఉపకరణాలు పూర్తిస్థాయిలో లేవు. ఇక్కడ తయారైన ఉత్పత్తులకు తమ లోగో తగిలించి పెద్ద కంపెనీలు మార్కెట్‌లోకి విడుదల చేస్తున్నాయి. అక్కడి కాలుష్యంతో తమకు సంబంధం లేదన్నట్లు వ్యవహరిస్తుండడం గమనార్హం.
      
 పలు పరిశ్రమలు తమకు అనుమతి ఉన్న దానికంటే వందరెట్లు అత్యధికంగా ఉత్పత్తులు తయారుచేస్తూ పర్యావరణానికి పొగ బెడుతుండడం పట్ల పర్యావరణ నిపుణులు ఆందోళన వ్యక్తంచేస్తున్నారు.
      
 పారిశ్రామిక వ్యర్థాలతో కూడిన జలాలను 1200 డిగ్రీల ఉష్ణోగ్రత వద్ద ఆవిరి చేస్తున్నట్లు చెబుతున్న పరిశ్రమలు.. పెరిగిన విద్యుత్ చార్జీల నేపథ్యంలో ఆ పనిచేయడం లేదు. వాటిని సమీప నా లాలు, చెరువుల్లోకి రాత్రి వేళల్లో వదిలేస్తున్నాయి.
      
 పారిశ్రామిక వ్యర్థాలు కలిసిన జల ఉద్గారాలను శుద్ధి చేసేందుకు సొంతంగా పరిశ్రమలోనే ఎఫ్లుయెంట్ ట్రీట్‌మెంట్ ప్లాంట్ (ఈటీపీ)ని ఏర్పాటు చేయడంలో చాలాపరిశ్రమలు విఫలమయ్యాయి.
      
 ఇక జల ఉద్గారాల్లోని పర్యావరణానికి తీవ్ర హాని చేసే మూలకాలను శుద్ధిచేసే రివర్స్ అస్మోసిస్ ప్లా ంటు ఏర్పాటులోనూ నిర్లక్ష్యం ప్రదర్శిస్తున్నారు.
      
 పలు పరిశ్రమలు వాయు ఉద్గారాలను వడకట్టే స్ట్రిప్పర్ ఏర్పాటు విషయాన్ని విస్మరించాయి.
      
 కర్మాగారాల్లో ఘన, ద్రవ, వాయు ఉద్గారాల్లో హానికారక మూలకాలను ఆవిరి చేసే మల్టిపుల్ ఎఫెక్ట్ ఎవాపరేటర్ (ఎంఈఈ), ఎజిటేటెడ్ థిన్ ఫిల్మ్ డ్రైవర్లు లేకపోవడం ఆందోళన కలిగిస్తోంది.
  
  నిషేధానికి తూట్లు ఇలా..
 
  సుప్రీం మార్గదర్శకాల ప్రకారం రాష్ట్ర ప్రభుత్వం 1999 ఏప్రిల్ 20న జారీ చేసిన నిషేధం ఉత్తర్వుల (జి.ఓ.ఎం.ఎస్.నెం.62) ప్రకారం నగర శివార్లు, రంగారెడ్డి, మహబూబ్‌నగర్, నల్లగొండ, మెదక్ జిల్లాల పరిధిలోని బల్క్‌డ్రగ్, ఫార్మా కంపెనీలు తమ ఉత్పత్తి సామర్థ్యాన్ని పెంచరాదు. ప్రస్తుతం ఉన్న పరిశ్రమలకు కిలోమీటరు పరిధిలో ఎలాంటి విస్తరణ చర్యలు చేపట్టరాదని స్పష్టం చేసింది.
 
 జల, వాయు కాలుష్య చట్టాలను ఉల్లంఘించే పనులకూ పాల్పడరాదని ఉత్తర్వుల్లో పేర్కొంది. కానీ.. పరిశ్రమల లాబీ ఈ నిషేధానికి తెలివిగా తిలోదకాలిచ్చేలా చేసింది. ప్రభుత్వ పెద్దలను ఏడాదిగా అన్ని విధాలా ప్రసన్నం చేసుకొని 2013 జూలై 25న నిషేధం ఉత్తర్వులకు సవరణ చేస్తూ జి.ఒ.ఎం.ఎస్.నెం.64 జారీ అయ్యేలా చేసింది. దీని ప్రకా రం జీరో లిక్విడ్ డిశ్చార్జి (జల,వాయు,ఘన కాలుష్య ఉద్గారాలు పరిమితులకు లోబడి)ఉండే విధంగా ఉపకరణాలను ఏర్పాటు చేసుకున్న తరవాత ఉత్పత్తి సామర్థ్యం, విస్తరణ చర్యలు చేపట్టుకోవచ్చన్న సాకుతో నిషేధాన్ని ఎత్తివేసేలా చేసింది.
 
 ఈ ఉత్తర్వులతో తమ ఉత్పత్తులను అనూహ్యంగా పెంచుకునేందుకుగేట్లు బార్లా తెరిచినట్లైంది. దీంతో పరిశ్రమల లాబీ ఆగడాలకు అడ్డూ ఆపూ లేకుండా పోయింది. చాలా పరిశ్రమలు తూతూ మంత్రం చర్యలు తీసుకొని చేతులు దులుపుకొన్నాయి తప్ప ఎక్కడా కాలు ష్య ఉద్గారాలను కట్టడి చేసే ఉపకరణాలను పూర్తిస్థాయిలో ఏ ర్పాటు చేసిన దాఖలాలు లేకపోవడం ఆందోళన కలిగిస్తోంది.
  
 అనర్థాలివే...
 పరిశ్రమలు వదులుతున్న గాఢత కలిగిన వ్యర్థాలతో పారిశ్రామిక వాడల్లో భూగర్భ జలాలు విషతుల్యం అవుతున్నాయి.
      
 జీడిమెట్ల పారిశ్రామిక వాడ నుంచి వెలువడుతున్న ద్రవ వ్యర్థాలు నాలా నీటిని విషమయం చే స్తున్నాయి. నిత్యం ఈ నాలాలో ప్రవహిస్తున్న 70 మిలియన్ లీటర్ల మురుగు నీరు, కూకట్‌పల్లి నాలాలో కలుస్తున్న మరో 80 మిలియన్ లీటర్ల మురుగు నీటిలో అధిక గాఢత గల రసాయనాలు కలుస్తున్నట్లు పీసీబీ టాస్క్‌ఫోర్స్ బందాలు నిగ్గుతేల్చాయి.
      
 జీడిమెట్ల, కూకట్‌పల్లి నాలాల నుంచి రోజువారీ గా వచ్చి కలుస్తున్న 150 మిలియన్ లీటర్ల మురుగు నీటిలో పారిశ్రామిక వ్యర్థాలుంటున్నా యి. ఇవి నేరుగాా హుస్సేన్‌సాగర్‌లో చేరుతుండడంతో చారిత్రక సాగరం గరళంగా మారుతోంది.
      
 మియాపూర్, కేపీహెచ్‌బీ, బాలానగర్, సనత్‌నగర్, కాటేదాన్ తదితర ప్రాంతాల్లో పీల్చే గాలిలో అమ్మోనియా మోతాదు పెరగడంతో కళ్ల మంట లు, ఊపిరితిత్తులు ఉక్కిరిబిక్కిరవుతున్నాయి.
      
 క్యూబిక్ మీటర్ గాలిలో ధూలికణాల సాంద్రత  500కి పైగా పెరగడం ఆందోళన కలిగిస్తోంది. నిబంధనల ప్రకారం క్యూబిక్ మీటరు గాలిలో 200 మైక్రోగ్రాములకు మించరాదు.  
      
 భూగర్భ జలాలు ఉపయోగించడానికి వీల్లేకుండా రంగు మారాయి. ఇందులో ఆర్సినిక్, కాడ్మియం, మెర్య్కురీ వంటి హానికారక మూలకాలున్నట్లు ఎన్‌జీఆర్‌ఐ (జాతీయ భూభౌతిక పరిశోధన సంస్థ) అధ్యయనంలో తేలింది.
      
 పారిశ్రామిక కాలుష్యం పెరుగుతుండడంతో ఇటీవల శ్వాసకోశ వ్యాధులు బాగా పెరుగుతున్నాయి.
      
 సమీప భవిష్యత్‌లో పారిశ్రామిక కాలుష్యం మరింత పెరిగితే క్యాన్సర్ వంటి ప్రమాదకర వ్యాధులు పెరుగుతాయని పర్యావరణ నిపుణులు ఆందోళన వ్యక్తంచేస్తున్నారు.