భాగ్యనరం వేదికగా మూడు రోజుల పాటు జరిగిన హైదరాబాద్‌ లిటరరీ ఫెస్ట్‌ ఆదివారంతో ముగిసింది. ఇందులో అనేక మంది మేధావులు, కవులు, కళాకారులు, ఎన్జీవోలు తమ అభిప్రయాలను తమ తమ కళలు, రచనలు, ప్రసంగాల ద్వారా సందర్శకులతో పంచుకున్నారు. ఓ రకంగా ఇది సకలం.. సంగమం అన్నట్లు.. సందర్శకులతో సందడిగా మారింది. ఈ ప్రదర్శన ఎంతో గొప్ప అనుభూతిని పంచిందని పలువురు సందర్శకులు చెబుతున్నారు. కాగా ఇందులో ప్రముఖులతో పాటు సినీ తారలు కూడా భాగస్వామ్యం కావడం గమనార్హం. నగరం వేదికగా నిర్వహించిన సాహితీ కళల సంగమం హైదరాబాద్‌ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌ ముగిసింది. కేవలం కళలు, కవితలకు మాత్రమే కాదు సంగీత వేదికలు, సేవా సంస్థల కార్యక్రమాలు, ఇంకా మరెన్నో విశేషాలకు ఈ ఫెస్ట్‌ చిరునామాగా నిలిచింది. మూడు రోజుల పాటు సందర్శకులకు వైవిధ్యభరిత అనుభూతులు పంచిన ఈ ఈవెంట్‌లో తమతమ కళలు, కార్యక్రమాల ద్వారా పాల్గొన్నవారితో సాక్షి జరిపిన చిరు ముచ్చట..వారి అనుభూతులు వారి మాటల్లోనే.. ప్రముఖులకు చేరువగా.. నేను ఆర్ట్‌ కళాశాల విద్యార్థిని. మా పేరెంట్స్‌ వ్యవసాయం చేస్తారు. అక్కడ నేను చిన్ననాటి నుంచి చూసిన చాట తదితర వస్తువులు, వ్యవసాయ పరికరాలను ఉపయోగించి కళాత్మక వస్తువును తయారు చేశాను. హెచ్‌ఎల్‌ఎఫ్‌లో ఈ కళను ప్రదర్శించడంలో అనేక మంది ప్రముఖుల ప్రశంసలు లభించడం సంతోషాన్ని ఇచి్చంది. – అనూఖ్య, పెద్దపల్లి కరీంనగర్‌రాతి.. విలువ తెలిపేలా..తెలంగాణలోని రాతి శిలలు చాలా వైవిధ్యమైనవి. 2500 యేళ్ల నాటి అరుదైన, అపురూపమైనవి. వీటిని పరిరక్షించుకోవాల్సిన అవసరం ఉంది. ఈ శిలలను పోగొట్టుకుంటే నీటి వనరులు, పక్షులతో సహా చాలా కోల్పోతాం. వీటిపై నగరవాసులకు అవగాహన లేదు. యేటా జరిగే హెచ్‌ఎల్‌ఎఫ్‌లో క్రమం తప్పకుండా పాల్గొంటాం. ఈ వేదిక ద్వారా యువతకు, ముఖ్యంగా విద్యార్థులకు అవగాహన కలి్పస్తున్నాం. – పద్మిని పటేల్, జాయింట్‌ సెక్రెటరీ, సేవ్‌ రాక్స్‌ సంస్థబంజారా కళకు గుర్తింపుగా.. మేం బంజారాలం. నేను ఫైన్‌ ఆర్ట్స్‌కి వచ్చాక బంజారా హస్తకళలు నేర్చుకున్నాను. క్రాఫ్ట్‌తో చిత్రం రూపొందించే ఆలోచనతో ఇది చేశాను. దీనిని గమనిస్తే బంజారా క్రాఫ్ట్, వస్త్రధారణ విలువ తెలుస్తుంది. కనెక్టింగ్‌ ఫ్యామిలీ.. అనే థీమ్‌తో తల్లిదండ్రులు మన కోసం చేసే త్యాగం ఎలాంటిది? దానిని మనం ఎలా గుర్తించాలి? అనే థీమ్‌తో ఈ కళారూపాన్ని తీర్చిదిద్దాను. బంజారా హస్తకళలను ఈ కార్యక్రమం ద్వారా అంతర్జాతీయ స్థాయికి పరిచయం చేయడం ఆనందంగా ఉంది. – నవీన్‌నాయక్, సంగాగుడి తాండా, మెదక్‌ జిల్లాపేదల విద్యకు అండగా..నిరుపేద విద్యార్థులకు ఖరీదైన విద్యను చేరువ చేయాలనే లక్ష్యంతో ఏర్పడిన ఎన్జీవో మాది. విదేశాల నుంచి తిరిగి వచి్చన మహిళ శోభ భన్సాలీ దీన్ని ప్రారంభించారు. ప్రైవేట్‌ స్కూల్స్‌లో ఉండే బుక్స్, ఇతర విశేషాలను ప్రభుత్వ పాఠశాలలు, కొన్ని చిన్నచిన్న ప్రైవేటు పాఠశాల విద్యార్థులకు పరిచయం చేయడం మా సంస్థ లక్ష్యం. దీనిలో భాగంగా.. స్టోరీ టెల్లింగ్‌ సెషన్, వర్క్‌షీట్స్, కలరింగ్‌ నిర్వహిస్తాం. మొబైల్‌ లైబ్రరీ ద్వారా పుస్తకాలను అందించడం, ఆంగ్ల భాషా ప్రావీణ్యం పెంపొందించడమే లక్ష్యం. నగరం చుట్టుపక్కల ప్రాంతాల నుంచి 53 పాఠశాలలకు చెందిన చిన్నారులు మా ద్వారా ప్రయోజనం పొందుతున్నారు. దీని ద్వారా మరింత మందికి చేరువవ్వాలనేదే లక్ష్యం. – రాజేశ్వరి, పుస్తకారానేషన్స్‌ రాక్‌ బీట్‌.. శ్రియా గుప్తా అనే కార్పొరేట్‌ ఉద్యోగిని క్రియేటివ్‌ ఆర్ట్‌ హౌస్‌ ప్రారంభించారు. ఇందులో ఉండే మేమంతా వీకెండ్స్‌లో మాత్రమే ఆరి్టస్టులం. మిగిలిన రోజుల్లో కార్పొరేట్‌ ఉద్యోగులం. వారాంతాల్లో రెండు రోజుల పాటు కళాత్మక హృదయాల కోసం పనిచేస్తాం. ఈ నేషన్స్‌రాక్‌ బీట్స్‌లో వివిడ్, ఇండి ఎక్స్‌ప్రెస్, రాగా.. తదితర పేర్లతో 7 బ్యాండ్స్‌ ఉన్నాయి. మా ఈవెంట్స్‌లో మ్యూజిక్, డ్యాన్స్, స్టోరీ టెల్లింగ్, పొయెట్రీ, స్టాండప్‌ కామెడీ.. ఉంటాయి. హెచ్‌ఎల్‌ఎఫ్‌లో వచ్చే యంగ్‌ బ్లడ్‌ కోసం ఏర్పాటైందే యంగిస్తాన్‌ నుక్కడ్‌.. హెచ్‌ఎల్‌ఎఫ్‌ ప్రారంభం నుంచీ పెర్ఫార్మ్‌ చేస్తున్నాం. – రజత్, సింగర్, గిటారిస్ట్‌మూగజీవుల దాహం తీరుస్తాం.. మాది ఏడబ్ల్యూబీపీ (యానిమల్‌ వాటర్‌ బౌల్‌ ప్రాజెక్ట్‌) ఎన్జీవో. లక్ష్మణ్‌ మొల్లేటి అనే హైదరాబాద్‌ వాసి దీనిని స్థాపించారు. జంతువులు, మూగజీవుల దాహార్తి తీర్చేందుకు అవసరమైన వాటర్‌ బౌల్స్‌ ఉచితంగా అందిస్తాం. కుక్కలు, ఆవులు వంటి జంతువులు దాహంతో అలమటిస్తూ ఉండడం మనం గమనిస్తాం. చెన్నై, ముంబయి తదితర నగరాల్లోనూ మా కార్యకలాపాలు నడుస్తున్నాయి. ఈ ఫెస్టివల్‌ ద్వారా మూగజీవుల సమస్యపై అవగాహన కలి్పస్తున్నాం. – ఏడబ్ల్యూబీపీ ప్రతినిధినా కళకు పట్టం కట్టింది.. కార్పెంటరీ కుటుంబానికి చెందిన వాడిని. ఉడ్‌ ఆర్టుగా సామాజిక స్థితిగతులు, జీవనశైలి, అలంకరణ, సంస్కృతి సంప్రదాయాలను ప్రతిబింబించేలా చెక్కాను. కళపై ఇష్టంతో పొట్టి శ్రీరాములు తెలుగు యూనివర్సిటీలో బ్యాచిలర్‌ ఆఫ్‌ ఫైన్‌ ఆర్ట్స్‌లో చేరాను. ప్రస్తుతం మాస్టర్‌ ఆఫ్‌ ఫైన్‌ ఆర్ట్స్‌ చదువుతున్నాను. గ్రామీణ ఇతివృత్తాలను, జీవనశైలిని విశ్వవ్యాప్తం చేయాలనేదే లక్ష్యం. ఈ ప్రయాణంలో నాన్నే నాకు స్ఫూర్తి. – సాయి కుమార్, లోయపల్లి, రంగారెడ్డి జిల్లాడిప్రెషన్‌ నుంచి పుట్టిన ప్యాషన్‌.. నా మెటీరియల్‌ శానిటరీ ప్యాడ్‌. ఎంబ్రాయిడరీ అనే మీడియంతో పీరియడ్స్‌ అనే అంశం పైనే ఈ ఆర్ట్‌ వర్క్‌ చేశాను. ఇంట్లో ఆ సమయాన్ని అంటరానిదిలా చూస్తుంటారు. అలాంటి సమయంలో మెనుస్ట్రువల్‌ డిప్రెషన్‌కు ఎంతగా గురవుతాం అనేది నేను వ్యక్తిగతంగా అనుభవించా. అది అందరికీ అర్థం కావాలనే ఉద్దేశ్యంతో అలాంటి బాధ మరెవరికీ రాకూడదనే హెచ్‌ఎల్‌ఎఫ్‌ ద్వారా ప్రచారం ప్రారంభించా. – సాహితి, జేఎన్‌ఎఫ్‌యూ ఫైన్‌ ఆర్ట్స్‌ విద్యార్థి

సాక్షి, హైదరాబాద్‌: ప్రస్తుత పరిస్థితుల్లో ఆరోగ్య అక్షరాస్యత అవసరమని ప్రముఖ వైద్యురాలు, ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ (డబ్ల్యూహెచ్‌ఓ) చీఫ్‌ సైంటిస్ట్‌ డా.సౌమ్య స్వామినాథన్‌ అభిప్రాయపడ్డారు. హైదరాబాద్‌ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌లో రెండోరోజైన శనివారం నిర్వహించిన పలు చర్చాగోష్టుల్లో ఆమె పాల్గొన్నారు. ఈ సందర్భంగా ‘సాక్షి’తో ప్రత్యేకంగా సంభాషించారు. ముఖ్యాంశాలు ఆమె మాటల్లోనే.. రోగాలపై సరైన సమాచారమేదీ? వ్యాక్సిన్‌ వల్ల అనారోగ్యాలు ఆఖరికి మరణాలు సైతం అపోహల దగ్గర నుంచీ ప్రస్తుతం వైద్య ప్రపంచం తీవ్రంగా ఆందోళన చెందుతున్న యాంటీమైక్రోబియల్‌ రెసిస్టెన్స్‌ (ఏఎమ్‌ఆర్‌) దాకా చాలా సమస్యలకు కారణం అవగాహన లోపమే కదా. అంతేకాదు అనారోగ్యానికి కారణాలు తెలియకపోవడం వల్ల వచ్చే వ్యాధులు ఎక్కువవుతున్నాయి. నీటి ద్వారా వ్యాపించే రోగాలేమిటి? గాలి ద్వారా వ్యాపించేవి ఏమిటి? వైరస్‌ ద్వారా వచ్చేవి ఏమిటి? సరైన తిండి తినకపోతే ఎలాంటి వ్యాధులు వస్తాయి? ఏది సరైన తిండి? ఇలాంటి చాలా ప్రశ్నలకు సమాధానాలు ఎక్కడా లభించవు. అందువల్ల జనం వాట్సాప్‌ మొదలు సెలబ్రిటీలు, ఇన్‌ఫ్లుయెన్సర్లపై ఆధారపడుతున్నారు. ఈ పరిస్థితుల్లో హెల్త్‌ ఎడ్యుకేషన్‌ ఆవశ్యకతను గుర్తించి అందరూ ముందుకు రావాలి. అనారోగ్యాలపై ప్రజల్లో అవగాహన పెంచడం సామాజికవేత్తలు, శాస్త్రవేత్తల బాధ్యత. ఇంటర్నెట్‌లోని సమాచారాన్ని ఒకటికి రెండుసార్లు సరిచూసుకోవాలి ఇంటర్నెట్‌ ఓ అద్భుతమైన సమాచార సేకరణ మార్గం. ఆరోగ్య అక్షరాస్యతకు ఉపకరించే అత్యున్నత మార్గం. అయితే టెక్నాలజీ వల్ల మంచితోపాటు చెడు కూడా జరుగుతోంది. తీవ్రమైన అనారోగ్య విషయాలపైనా తప్పుడు సమాచారం వ్యాప్తి చెందుతోంది. కాబట్టి ప్రజలు ఇంటర్నెట్‌లో అందుబాటులో ఉన్న వాటిలో ఏది నమ్మాలో, ఏది నమ్మకూడదో ఒకటికి రెండుసార్లు ఆలోచించుకొని నిర్ణయించుకోవాలి. మన మహిళలకు మల్టీటాస్కింగ్‌ కొట్టిన పిండే.. ఇంటి పని, వంట పని, బయటి పని... ఇలా పలు పాత్రలు పోషించే మల్టీ టాస్కింగ్‌ భారతీయ మహిళలకు స్వతహాగానే వచి్చంది. అదే సమర్థతతో ఇప్పుడు అనేక వృత్తుల్లో అతివలు రాణిస్తున్నారు. అయితే ప్రపంచంలో చాలా చోట్ల ఉన్నట్లుగానే మన దగ్గర కూడా ఇప్పటికీ లింగ వివక్ష ఉంది. దీన్ని మనం అధిగమించాల్సి ఉంది. మితాహారం.. వ్యాయామం నా ఆరోగ్య రహస్యం నేను క్రమబద్ధమైన జీవనశైలిని పాటిస్తా. ప్రతిరోజూ కనీసం 45 నిమిషాలపాటు వ్యాయామం చేస్తా. రోజూ రాత్రి 7 గంటలకే నిద్రపోతా. అన్ని రకాల ఆహారపదార్థాలను మితంగా తింటా. మానసికంగా ఆరోగ్యంగా ఉండేందుకు నవ్వు ఓ మార్గం. మన చుట్టూతా ఎల్లప్పుడూ మంచి స్నేహితులతోపాటు ఆహ్లాదకరమైన ఇంటి వాతావరణం ఉండటం మనసును ఆరోగ్యంగా ఉంచుతుంది.ఆరోగ్యకర సమాజ నిర్మాణంలో ప్రభుత్వ విధానాలు స్పష్టంగా ఉండాలి ఆరోగ్యకరమైన సమాజాన్ని నిర్మించడంలో ప్రభుత్వాల విధివిధానాలు స్పష్టంగా ఉండాలని డబ్ల్యూహెచ్‌ఓ చీఫ్‌ సైంటిస్ట్‌ డా.సౌమ్య స్వామినాథన్‌ పేర్కొన్నారు. ఒక విధానాన్ని రూపొందించేటప్పుడు బహుళ రంగాల నిపుణులను భాగస్వాములను చేయాలని సూచించారు. అప్పుడే పటిష్టమైన విధానాలు రూపొందుతాయన్నారు. వాటిని ఆచరణలో ప్రజలంతా భాగస్వాములు కావాలని పిలుపునిచ్చారు. హైదరాబాద్‌ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌లో వాతావరణ పరిరక్షణ సదస్సులో పాల్గొన్న సౌమ్య స్వామినాథన్, పంకజ్‌ సెఖ్సారియా, సుల్తాన్‌ ఇస్మాయిల్‌లు పాలసీ పర్‌స్పెక్టివ్స్‌ అండ్‌ ద ప్లానెట్‌ అనే అంశంపై చర్చించారు. ఆహారం, ఆరోగ్యం, మహిళలు, పిల్లల అంశాన్ని సౌమ్యా స్వామినాథన్‌ ప్రత్యేకంగా ప్రస్తావించారు.వాతావరణ మార్పుల ప్రభావం ప్రజారోగ్యంపై తీవ్రంగా ఉంటోందని.. శిశువుల్లో జన్యు లోపాలకు ఇది ఒక కారణం అవుతోందన్నారు. కృత్రిమ ఎరువుల వాడకంతో పండించే పంటల్లో పోషకాలు తగ్గిపోవడం, పంట ఉత్పత్తులను రుచిగా మార్చుకొనే క్రమంలో కృత్రిమ రసాయనాల వాడకం పెరగడం కూడా ప్రజారోగ్యాన్ని దెబ్బతీస్తోందని చెప్పారు. రసాయన ఎరువులు మట్టిని, పంటలను నిస్సారం చేస్తుంటే, ఎరువుల తయారీ పర్యావరణానికి హాని చేస్తోందని సౌమ్యా స్వామినాథన్‌ చెప్పారు. అయితే భారతదేశపు మట్టి పరిపూర్ణమైనదని.. ఆ మట్టిని కాపాడుకుంటే మన దేశం ప్రపంచ దేశాలకు అవసరమైన ఆహారాన్ని పండించగలిగే దేశంగా ఎదుగుతుందన్నారు. ఆరోగ్యకరమైన సమాజ నిర్మాణానికి యువత ముందుకు రావాలని ఆమె పిలుపునిచ్చారు.

సాక్షి, హైదరాబాద్‌: ప్రస్తుత పరిస్థితుల్లో దేశంలో కార్మిక, పెట్టు బడులు, భూములు, పన్నులు, పాలన వంటి అంశాల్లో వ్యవస్థీకృత సంస్కరణలు తీసుకురావాల్సిన అవసరం ఉందని రిజర్వు బ్యాంకు మాజీ గవర్నర్‌ దువ్వూరి సుబ్బారావు అభిప్రాయపడ్డారు. దావోస్‌లో సీఎంలు, కేంద్ర మంత్రులు పలు ఒప్పందాలు చేసుకున్నారని.. ఆ పెట్టుబడిదారులు ఇక్కడికి వచ్చాక పెట్టుబడులు పెట్టేందుకు వారు సుముఖంగా ఉండేలా చర్యలు తీసుకోవాల్సి ఉందని చెప్పారు. శనివారం హైదరాబాద్‌ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌లో ‘జస్ట్‌ ఏ మెర్సినరీ? నోట్స్‌ ఫ్రం మై లైఫ్‌ అండ్‌ కెరీర్‌’పుస్తకంపై చర్చాగోష్టి నిర్వహించారు. రచయిత సుచిత్ర షెనాయ్‌ సమన్వయకర్తగా వ్యవహరించిన ఈ చర్చాగోష్టిలో దువ్వూరి సుబ్బారావు మాట్లాడారు. రాజకీయాల్లో నైతిక సంస్కరణలు తేవాలి కేంద్రంలో ఎన్డీఏ ప్రభుత్వం వరుసగా మూడోసారి అధికారంలోకి రావడంతోపాటు ఎన్నికలకు ఇంకా నాలుగున్నరేళ్ల సమయం ఉండటం, కూటమి బలంగా ఉండటం వల్ల రాజకీయపరంగా నైతిక సంస్కరణలు (పొలిటికల్లీ ఎథికల్‌ రిఫామ్స్‌) తెచ్చేందుకు ఇదే సరైన సమయమని దువ్వూరి పేర్కొన్నారు. ప్రస్తుతం ఏ ప్రధానికీ లేనంతగా మోదీకి రాజకీయ పలుకుబడి ఉన్నందున రాజకీయపరంగా కొన్ని కష్టతరమైన నిర్ణయాలను, వ్యవస్థీకృత సంస్కరణలను అమల్లోకి తీసుకురావాల్సిన అవసరం ఉందని చెప్పారు. నాటి సంస్కరణలు ఎంతో కీలకం ‘‘1991లో దేశంలో తెచ్చిన ఆర్థిక సంస్కరణలు ఎంతో కీలకమైవి. దేశం ఆర్థికంగా అత్యంత విపత్కర పరిస్థితుల్లో ఉన్నపుడు తెచ్చిన ఆ సంస్కరణలు దేశ గతిని మలుపు తిప్పాయి. నాడు ఆ సంస్కరణలు ఎంతో అవసరం. వాటిని అంతర్జాతీయ ద్రవ్యనిధి ఆదేశాలకు అనుగుణంగా తెచ్చారనేది వాస్తవం కాదు. నేటి తరానికి, ముఖ్యంగా యువతకు 1990కు ముందు దేశంలో ఉన్న పరిస్థితుల గురించి అంతగా అవగాహన ఉండకపోవచ్చు. ల్యాండ్‌ ఫోన్‌ కనెక్షన్, ఎల్‌పీజీ గ్యాస్‌ లేవు. టేప్‌రికార్డర్, కాలిక్యులేటర్‌ వంటివి కూడా ఇతర దేశాల నుంచి తెప్పించుకోవడమో, స్మగ్లింగ్‌ చేయడమో జరిగేది..’’అని దువ్వూరి సుబ్బారావు చెప్పారు. ఎన్టీ రామారావు సీఎంగా ఉన్నప్పుడు ఉమ్మడి ఏపీలోని 23 జిల్లాల్లో జిల్లాకో ‘సారాయి బాట్లింగ్‌ యూనిట్‌’స్థాపించాలనే ఆదేశాలను అమలుచేసేందుకు ఓఎస్డీగా వ్యవహరించిన తీరును గుర్తు చేసుకున్నారు. ఆర్బీఐ గవర్నర్‌గా ఒక శాతం వడ్డీరేటు పెంచుతూ తీసుకున్న నిర్ణయం ప్రకటించినప్పుడు ఎదురైన పరిస్థితులను వివరించారు. మండల స్థాయి నుంచి ప్రధాని స్థాయి వరకు రాజకీయవేత్తలను ఏవైనా నిర్ణయాలపై ఒప్పించడమనేది కష్టతరమైనదేనని ఒక ప్రశ్నకు బదులిచ్చారు.

సాక్షి, హైదరాబాద్‌: ఎన్నికల సంస్కరణల్లో భాగంగా.. వార్డు మెంబర్‌ నుంచి ఎమ్మెల్యే, ఎంపీ దాకా ఎవరైనా సరే, అధికారంలో ఉన్నవారు ఇచ్చిన హామీలు అమలు చేయకపోయినా, ప్రజలు కోరుకున్నట్టు పనిచేయకపోయినా వారిని తొలగించే హక్కు (రైట్‌ టు రీకాల్‌) తీసుకురావాల్సి ఉందని సీనియర్‌ జర్నలిస్ట్‌ రాజ్‌దీప్‌ సర్దేశాయ్‌ చెప్పారు. అదేవిధంగా ఎవరైనా పార్టీ ఫిరాయిస్తే పదేళ్లదాకా మంత్రి కాకుండా నిషేధం, ‘ప్రభుత్వ నిధి’ (స్టేట్‌ ఫండ్‌)తో ఎన్నికల నిర్వహణ వంటివి రావాలన్నారు. ఇటువంటి వాటిపై రాజకీయవేత్తలు ఎందుకు చర్చించడం లేదని ప్రశ్నించారు. శనివారం ‘హైదరాబాద్‌ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌’లో రాజ్‌దీప్‌ కొత్త పుస్తకం ‘2024: ఎలక్షన్‌ దట్‌ సర్‌ప్రైజ్డ్‌ ఇండియా’పై చర్చాగోష్టి నిర్వహించారు. దీనికి సమన్వయకర్తగా వ్యవహరించిన హెచ్‌ఎల్‌ఎఫ్‌ కోర్‌ గ్రూపు సభ్యురాలు సునీతారెడ్డి ఈ పుస్తకంపై చర్చను ప్రారంభించారు. ఈ సందర్భంగా సమకాలీన రాజకీయాలు, రాజ్‌దీప్‌ పుస్తకంలోని అంశాలు, ఇతర విషయాలను ప్రస్తావిస్తూ ప్రశ్నలు వేశారు. సంస్థాగతంగా బలంగా ఉండటం అవసరం మోదీ గత పదేళ్లలో ఇచ్చిన హామీలన్నింటినీ పూర్తి చేయలేదని రాజ్‌దీప్‌ చెప్పారు. రాజకీయ వేత్తగా రాహుల్‌గాంధీ మంచివాడే అయినా అది సరిపోదన్నారు. నేటి రాజకీయ నాయకత్వానికి రోజువారీ ‘మైక్రో మేనేజ్‌మెంట్‌’ ముఖ్యమని.. అందుకు వ్యూహాలు, సంస్థాగతంగా పార్టీ బలంగా ఉండటం అవసరమని స్పష్టం చేశారు. అధికారమనేది విషం అనే మాటను అధికారం కోరుకుంటున్న పార్టీ నేత రాహుల్‌గాంధీ పేర్కొనడం సరికాదని వ్యాఖ్యానించారు. సీట్ల సంఖ్యపై ముందే చెప్పా.. ‘2024 లోక్‌సభ ఎన్నికల ఫలితాలు మిమ్మల్ని ఆశ్చర్యపరిచాయా?’ అని సునీతారెడ్డి ప్రశ్నించగా రాజ్‌దీప్‌ మిశ్రమంగా స్పందించారు. ‘‘గత ఏడాది రామమందిర ప్రారంభం, మోదీ ఇమేజీని ఒక్కసారిగా పెంచేయడం, అబ్‌కీ బార్‌ చార్‌ సౌ(400) పార్‌ అంటూ బీజేపీ పెద్ద ఎత్తున ప్రచారం చేయడం వంటివి కొంత అయోమయానికి గురిచేశాయి. అయితే 2024 మే 12న (ఫలితాలు రావడానికి ముందు) బీజేపీ 270 సీట్ల వద్ద ఆగిపోవచ్చని నా వీడియో బ్లాగ్‌లో పేర్కొన్నాను. అది రికార్డెడ్‌గా ఉంది’’ అని రాజ్‌దీప్‌ చెప్పారు. ఎన్నికల కవరేజీ నిమిత్తం దేశవ్యాప్తంగా పర్యటిస్తున్న క్రమంలో.. ఓటర్లు, ముఖ్యంగా మహిళలు విభిన్నంగా స్పందించారని ఆయన తెలిపారు.నిరుద్యోగం, ధరల పెరుగుదల, అవినీతి తదితర అంశాలను గురించి ప్రస్తావించారని వివరించారు. ప్రపంచవ్యాప్తంగా చూస్తే.. అగ్రరాజ్యం అమెరికా అధ్యక్ష ఎన్నికల్లో జోబైడెన్‌ పార్టీ, బ్రిటన్‌లో రిషి సునాక్‌ వంటి వాళ్లు ఓటమిని చవిచూసినా.. ఇక్కడ మోదీ మాత్రం పూర్తి మెజారిటీ రాకపోయినా గెలవగలిగారని పేర్కొన్నారు. ఇప్పుడున్న పరిస్థితుల్లో చూస్తే సామాజిక మాధ్యమాల్లో, మరీ ముఖ్యంగా వాట్సాప్‌లో ఎన్నికలు జరుగుతున్నాయని వ్యాఖ్యానించారు. భారీ మార్పులు రావాలిచర్చాగోష్టిలో సభికులు అడిగిన ప్రశ్నలకు రాజ్‌దీప్‌ స్పందిస్తూ... ‘ఒక దేశం.. ఒక ఎన్నిక ’ వంటి సంస్కరణలను ‘వెపన్స్‌ ఆఫ్‌ మాస్‌ డిస్ట్రక్షన్‌ (సామూహిక హనన ఆయుధాలు)’గా తాను భావిస్తానని రాజ్‌దీప్‌ చెప్పారు. పార్లమెంట్, న్యాయస్థానాలు, మీడియా వంటి వ్యవస్థలతోపాటు ప్రజాస్వామ్య సంస్థల్లో సంస్థాగతంగా భారీ మార్పులు రావాల్సిన అవసరం ఉందని పేర్కొన్నారు. ప్రస్తుత పరిస్థితుల్లో బ్యూరోక్రసీ కూడా ఓ అడ్డుగోడగా మారుతున్నందున, ఇది కూడా మారాల్సిన అవసరం ఉందని చెప్పారు. తెలంగాణలో ఓ అసెంబ్లీ స్థానానికి పోటీ చేసిన అభ్యర్థి రూ.75 కోట్లు ఖర్చుచేశారని.. ఇంత భారీగా ఎన్నికల ఖర్చు వంటి విష వలయం నుంచి కూడా దేశం బయటపడాల్సిన అవసరం ఉందని వ్యాఖ్యానించారు.

సాక్షి, హైదరాబాద్‌: ప్రస్తుతం సినిమా వాణిజ్యపరమైన అంశమని, ఈ కారణం చేత సక్సెస్‌ కోసమే కమర్షియల్‌ హంగులతో నిర్మిస్తున్నారని ప్రముఖ భారతీయ నటులు, దర్శకులు అమోల్‌ పాలేకర్‌ అన్నారు. డిజిటల్‌ టెక్నాలజీ యుగంలో సినిమా దర్శకుడు ఇతర సినిమా బృందం కన్నా సాంకేతికత పైనే ఎక్కువ ఆధారపడుతోందన్నారు. హైదరాబాద్‌ లిటరరీ ఫెస్ట్‌లో భాగంగా ప్లీనరీలో అమోల్‌ పాలేకర్‌ తన సతీమణి సంధ్య గోఖలేతో కలిసి పాల్గొన్నారు. ఇందులో భాగంగా ప్రముఖ టాలీవుడ్‌ దర్శకులు మోహనక్రిష్ణ ఇంద్రగంటితో తాను రాసిన నూతన పుస్తకం ‘వ్యూ ఫైండర్‌’ పై చర్చించారు.‘నా వరకూ సినిమా అంటే అందరిలా కాకుండా విభిన్నంగా తీయడమే నచ్చుతుందన్నారు. మెయిన్‌ స్ట్రీంలో సినిమా రంగానికి నియమాలు, నిబంధనలు, పరిమితులు వంటి సంస్కృతిలో ఇమడలేకపోయానన్నారు. ఎంత పెద్ద విజయం సాధించినా, నిర్మించగలిగినా ఆ క్రెడిట్‌ మొదట రచయితకే చెల్లుతుంది. ప్రస్తుత సినిమా వందల కోట్ల అంశంగా మారింది. ఒక పెద్ద నిర్మాత నాతో ఇలాంటి సినిమాలే తీయాలని సంప్రదించాడు, అలాంటి పది సినిమాల్లో 9 రిజక్ట్‌ చేసేవాడిని’ అని అన్నారు. ‘ఒక సినిమా షూట్‌లో భాగంగా తోటి నటి స్మితను నిజంగా కొట్టాల్సి వచ్చింది, దర్శకుడి ప్రోద్భలంతో ఆ సీన్‌ బాగా పండించడానికి ఇష్టం లేకున్నా కొట్టాల్సి వచ్చింది. ఆ సీన్‌లో స్మిత మంచి నటన కనబర్చింది. అనంతరం క్షమాపణ కోరినా, నేను కొట్టడం వల్లే మరింత వాస్తవంగా నటించగలిగానని ఆమె చెప్పడంతో ఆశ్చర్యపోయాను’ అన్నారు. ‘70లలో అద్భుతమైన మధ్య తరగతి సినిమాల ప్రస్తావన రావడంతో.. నాటి జీవితాలకు, ప్రస్తుత జీవన శైలికి తేడా ఉందని, ఇప్పుడు అలాంటి కథలను ఊహించలేం. కానీ ఈ మధ్య అలాంటి కథే ‘సత్యం సుందరం’ నన్నెంతో హత్తుకుంది. నా సినీ మిత్రుడు ఉత్పల్‌ దత్‌ ఎంత మంచివాడో నాకే తెలుసు, కానీ దేశంలోనే మొట్టమొదటి సెడేటివ్‌ కేసుతో అరెస్టు అయ్యాడు’ అని గుర్తు చేసుకున్నారు. నాస్తికులుగా బతకడం కష్టం.. ‘నా భార్యను కలవక ముందు జీవితం, ఆ తరువాతి జీవితం అనేంత ప్రభావం చూపించింది. సతీమణి సంధ్యను కలువక ముందు ఐదేళ్లకు ఒక సినిమా తీస్తే, ఆమెను కలిశాక ఏడాదికో సినిమా తీయగలిగాను. తన పుస్తకం వ్యూ ఫైండర్‌ మా ఇద్దరి ప్రయాణం క్లైమాక్స్‌ వంటిది’ అని మోహన క్రిష్ణ ఇంద్రగంటితో చమత్కరించారు. ‘నా చివరి ఎనిమిది సినిమాలకూ నా భార్యే రైటర్‌. మేమిద్దరమూ నాస్తికులమే, సామాజికంగా నాస్తికులుగా సాగడం అంత సులువు కాదు’ అన్నారు.. ‘నేను సినిమా రంగానికి చెందిన వ్యక్తిని కాదు, 2000 సంవత్సరంలో అమోల్‌ పాలేకర్‌ సినిమాకు మొదటి సారి పనిచేశాను’ అని సంధ్య తెలిపారు.

జానపద కళాకారిణి, సంగీత దర్శకురాలు, రచయిత్రి వింజమూరి అనసూయాదేవి జీవితం ఎంతటి స్ఫూర్తిమంతమైనదో డాక్యుమెంటరీగా తీసి, ‘హైదరాబాద్‌ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌’లో ప్రదర్శించారు ఆమె కుమార్తె సీతారత్నాకర్‌. ‘అసమాన అనసూయ’ ను తెరపై చూసిన నాటి తరమే కాదు, నేటి నవతరమూ కళ్లప్పగించి చూస్తూనే ఉంది. ఈ సందర్భంగా తల్లి తన జీవితంలో నింపిన స్ఫూర్తిని సీతారత్నాకర్‌ పంచుకున్నారు.మారుమూల పల్లెల్లో దాగి ఉన్న జానపద గేయాలకు సభా గాన మర్యాద కలిగించి సంగీత జగత్తులో ఉన్నతస్థానాన్ని కలిగించిన తొలి గాయని వింజమూరి అనసూయాదేవి. జానపద గేయాలకు కర్నాటక బాణీలో స్వర రచన చేసిన తొలి స్వరకర్త. విశ్వ విద్యాలయాలలో శాస్త్రీయ సంగీతాన్ని పాఠ్యాంశంగా చేర్పించిన అసమాన గాయని. దక్షిణ భారతదేశంలో తొలి మహిళా సంగీత దర్శకురాలు. ఆమె ఒక అద్భుతం. ఆమెను తలుచుకుంటున్నారు కుమార్తె సీతారత్నాకర్‌.పాట పాడింది... బాధ్యతలూ నెరవేర్చిందిఅమ్మానాన్నలకు మేం ఐదుగురం సంతానం. అమ్మకు సంగీతం అంటేప్రాణం. స్కూల్‌ లేని రోజుల్లో అమ్మ తనతోపాటు మమ్మల్నీ కచేరీలకు తీసుకెళ్లేది. ఎక్కడకు వెళ్లినా తల్లిగా తన బాధ్యతలను నెరవేరుస్తూనే కళను కూడా సాకారం చేసుకున్నారు. నేనూ, మా అక్క భరతనాట్యం నేర్చుకొని దేశ విదేశాలలో ప్రదర్శనలు ఇచ్చాం. అక్కకు పెళ్లయ్యి అమెరికా వెళ్లడం, నాకు పెళ్లవడంతో నృత్యం ఆగిపోయింది. దూరదర్శన్‌లో ఉద్యోగం వచ్చింది. మేం మొదటి నుంచి చెన్నైలో ఉండేవాళ్లం. అలా చెన్నై, ఢిల్లీ దూరదర్శన్‌లో 37 ఏళ్లు వర్క్‌ చేశాను. ఎంతో మంది కళాకారులను, యాక్టివిస్ట్‌లను దూరదర్శన్‌కి పరిచయం చేశాను. అక్కచెల్లెళ్లు, అన్నదమ్ములు నలుగురూ అమెరికాలో స్థిరపడ్డారు. అమ్మ ఇండియాలో ఉన్నప్పుడు ఎక్కువ సమయం తనతో గడిపే అవకాశం లభించేంది. అమ్మకు జానపద గేయాల గురించి తెలుసు కాబట్టి కాకినాడకు తీసుకెళ్లి, అక్కడి పల్లె పాటల మీద ఓ కార్యక్రమాన్ని చేశాం. అదొక మధురానుభూతి నాకు. నేను చేసిన ప్రోగ్రామ్స్‌ చూసేది. సూచనలు ఇచ్చేది. ‘ఇంకా ఏదైనా చేయాలి’ అంటూ గాయనిగా స్వరాలను కూర్చుతూనే ఉండేది. రచనలు చేస్తూనే ఉండేది. భావగీతాలు, జానపద గేయాలు ఈ రెండు పుస్తకాలు ఆమె 90 సంవత్సరాలు నిండిన సందర్భంగా విడుదలయ్యాయి. ఆ తర్వాత జానపద సంగీతంపై ఏడు పుస్తకాలను విడుదల చేశారు. ఇవి కాకుండా నేనూ–నా రచనలు, గతానికి స్వాగతం అనే పుస్తకాలు, 95వ పుట్టిన రోజు సందర్భంగా ‘అసమాన అనసూయ’ అనే పుస్తకాన్ని విడుదల చేశారు.యజ్ఞంలా అనిపించింది...నిరంతర కృషియే అమ్మను అసమానంగా ఈ రోజు నిలబెట్టింది. అమ్మ మరణించాక ఆమెకు సంబంధించిన ఫుటేజీ అంతా ఒకసారి చూడటం మొదలుపెట్టాను. మరికొంత మా వాళ్ల నుంచి సేకరించాను. అదంతా చూడటానికే నాకు రోజుల సమయం పట్టింది. ఆవిడ వీడియోలు చూస్తున్నప్పుడు ‘నా పాటలు ఆగిపోకూడదు...’ వంటి మాటలు విన్నాను. దీంతో అమ్మకు సంబంధించిన డాక్యుమెంటరీ ఎలాగైనా తీసుకురావాలని ప్రయత్నించాను. ఎక్కడ నుంచి మొదలుపెట్టాలి.. అని చాలా ఆలోచించేదాన్ని. ఫుటేజీలో ఆమె దినచర్యతోపాటు, జీవితంలోని ముఖ్యమైన ఘట్టాలన్నీ చేర్చుకుంటూ, ప్రముఖుల సభా విశేషాలు, పుస్తకప్రారంభోత్సవాలు, కుటుంబ సభ్యుల నుంచి కామెంట్స్‌ జత చేసి ఒక రూపం తీసుకువచ్చాను. ఈ సమయంలో అమ్మ నా వెంటే ఉంటూ నాకు సూచనలు చేస్తున్నట్టు అనిపించేది. డాక్యుమెంటరీ పూర్తవ్వడానికి మూడేళ్ల సమయం పట్టింది. అమ్మ ఘనత అలనాటి వారికే తెలుసు అనుకున్నాను. కానీ, నేటి తరం కూడా అమ్మ డాక్యుమెంటరీ చూడటం, ఆమె గొప్పతనం గురించి ప్రస్తావిస్తుంటే చెప్పలేనంత ఆనందం కలుగుతుంది’ అంటూ తన తల్లితో తనకున్న అనుబంధాన్ని తెలిపారు సీతా రత్నాకర్‌. – నిర్మలారెడ్డి

సాహిత్యాభిమానులు క్యూ కట్టారు. వేదికల మీద రచయితలు, రచయిత్రులు, నటీనటులు తమ మాటల మూటలు విప్పారు. పుస్తకాలు మేమున్నామంటూ ఆకర్షణీయమైన అట్టలతో పాఠకుల్ని కేకేశాయి. హైదరాబాద్‌లో శుక్రవారం మొదలైన హైదరాబాద్‌ లిటరేచర్‌ ఫెస్టివల్‌ నగరానికి కొత్త శోభను తెచ్చింది. ఈ సందర్భంగా తారలేమన్నారో అక్షరాలు ఎలా మెరిశాయో ఇక్కడ చదవండి.ప్రపంచమే ఒక రంగస్థలంభారతదేశం గొప్ప లౌకికదేశమని కొనియాడారు అమల్‌ అల్లానా. దేశవిభజన సమయంలో అమల్‌ తల్లి రోషన్‌ నిండు గర్భిణి. దేశానికి స్వాతంత్య్రం వచ్చిన నెల రోజులకు పుట్టింది అమల్‌. ఆమె తండ్రి ఇబ్రహీమ్‌ అల్కాజీ గుర్తింపు పొందిన డైరెక్టర్‌. సౌదీ అరేబియా, కువైట్‌ మూలాలున్న కుటుంబం ఆయనది. విభజన సమయంలో ఇబ్రహీం సోదరులంతా పాకిస్థాన్‌కు వెళ్లిపోయారు. ఇబ్రహీమ్‌ మాత్రం ఇండియాలో కొనసాగారు. ఆ జ్ఞాపకాలను గుర్తు చేసుకున్నారు అమల్‌. తల్లి కుటుంబం గుజరాత్‌కు చెందినది కావడం కూడా తాము ఇండియాలో ఉండిపోవడానికి అదో కారణమంటూ తాను చూసిన ఇండియా గమనాన్ని విశ్లేషించారు. ‘అరవైల నాటి ఇండియాని చూశాను, 90ల నాటికి వచ్చిన మార్పులకు ప్రత్యక్ష సాక్షిని. అలాగే 2025కి సాధించిన పురోగతిని ఆస్వాదిస్తున్నాను. కొత్త బాధ్యతలను భుజానికెత్తుకుంటూ పాత బ్యాగేజ్‌ని తగ్గించుకుంటూ ముందుకుపోవడమే అభివృద్ధి’ అన్నారు అమల్‌. అవి గోల్డెన్‌ డేస్‌! రంగస్థల దర్శకత్వం, కాస్ట్యూమ్‌ డిజైనింగ్, సీన్‌ డిజైనింగ్‌లో నైపుణ్యం సాధించిన అమల్‌ అల్లానా ఢిల్లీలోని ‘నేషనల్‌ స్కూల్‌ ఆఫ్‌ డ్రామా’కు చైర్‌పర్సన్‌గా బాధ్యతలు నిర్వర్తిస్తున్నారు. గతంలో ఆమె తల్లి రోషన్‌ అల్కాజీ రచనలు ‘ఏన్షియెంట్‌ ఇండియన్‌ కాస్ట్యూమ్, మిడివల్‌ ఇండియన్‌ కాస్ట్యూమ్‌’ లను పరిష్కరించారు. ఇటీవల తండ్రి జీవితాన్ని ‘ఇబ్రహీం అల్కాజీ: హోల్డింగ్‌ టైమ్‌ క్యాప్టివ్‌’ పేరుతో అక్షరబద్ధం చేశారు. ఈ రచనలోని విషయాలను ప్రస్తావించడం అంటే నా తండ్రిని గుర్తు చేసుకోవడమే అంటూ ‘మేము ముంబయిలోని ఒక ఆరు అంతస్థుల భవనంలో నివసించేవాళ్లం. ఆ టెర్రస్‌ని చూసిన మా తండ్రి అక్కడ 80 మంది వీక్షించే రంగస్థల వేదికను ఏర్పాటు చేశారు. అప్పుడు నాటకాన్ని చూడడానికి ప్రేక్షకులు ఐదంతస్థులు మెట్లెక్కి వచ్చేవారు. అవి రంగస్థలానికి గోల్డెన్‌ డేస్‌. ఇప్పుడు రంగస్థలానికి వన్నె తగ్గిన మాట నిజమే కానీ, రంగస్థలం అంతరించిపోవడం అనేది జరగదు. ఎందుకంటే ప్రపంచ దేశాల సంస్కృతి అంతా రంగస్థలం చుట్టూనే పరిభ్రమించింది’ అన్నారు అమల్‌ అల్లానా.భాగమతి ప్రేమకథ స్ఫూర్తినిస్తూనే ఉంటుందిబెంగాల్‌కు చెందిన మౌపియా బసు జర్నలిస్టు, రచయిత. చారిత్రక పరిశోధనల ఆధారంగా కథనాలను వెలువరించే మౌపియా నాలుగేళ్ల కిందట హైదరాబాద్‌కు వచ్చారు.‘అనార్కలి అండ్‌ సలీం: ఏ రీటెల్లింగ్‌ ఆఫ్‌ ముఘల్‌ ఈ ఆజమ్, ‘ద క్వీన్స్‌ లాస్ట్‌ సెల్యూట్‌: ద స్టోరీ ఆఫ్‌ ద రాణీ ఆఫ్‌ ఝాన్సీ అండ్‌ ద 1857 మ్యూటినీ, ఖోక, కమల్‌సుందరి’ రచనలు చేసిన మౌపియాకు హైదరాబాద్‌ నగరం కొత్త సందేహాలను రేకెత్తించింది. నగరంలో ఎక్కడికెళ్లినా ఆమెకు వినిపించిన భాగ్యనగర్‌ అనే పేరు మీద పరిశోధన మొదలుపెట్టారు. తాను తెలుసుకున్న విషయాలను ‘భాగమతి : వై హైదరాబాదీస్‌ లాస్ట్‌ క్వీన్‌ ఈజ్‌ ద సోల్‌ ఆఫ్‌ ద సిటీ’ పేరుతో ప్రచురించారు. హైదరాబాద్‌వాసుల్లో పరిపూర్ణమైన మతసామరస్యాన్ని, బ్రదర్‌హుడ్‌ను చూశానన్నారు మౌపియ. ‘ఈ నగరంలో నివసించే వాళ్లు తమను తాము మతం, కులం,ప్రాంతం, భాషల ఆధారంగా పరిచయం చేసుకోరు. ‘హైదరాబాదీని’ అని గర్వంగా చెప్పుకుంటారు. హైదరాబాద్‌లో మాత్రమే వినిపించే డయలక్ట్‌ కూడా వీనులవిందుగా ఉంటుంది. హైదరాబాద్‌ మీద సామాన్యుల్లో ఉన్న అనేక అపోహలను నా పర్యటన తుడిచేసింది. ఓల్డ్‌సిటీకి వెళ్లవద్దనే హెచ్చరికలను పట్టించుకోకుండా రంజాన్‌ మాసంలో వెళ్లాను. ఆత్మీయతకు అర్థాన్ని తెలుసుకున్నాను. అక్కడి వాళ్లను పలకరించినప్పుడు వారి నోటివెంట కూడా భాగమతి మాట వినిపించింది. ఒక ప్రేమ కథ రెండు మతాలను కలిపి ఉంచుతోంది. ఆ ప్రేమకథ నాలుగు వందల ఏళ్లుగా జనం నాలుకల మీద సజీవంగా ఉంది. అయితే నాకు సమాధానం దొరకని ప్రశ్న ఏమిటంటే... గోల్కొండను పాలించిన కుటుంబాల సమాధులున్నాయి, మహళ్లు, ప్యాలెస్‌లున్నాయి. కానీ భాగమతి ఊహాచిత్రం తప్ప అధికారిక డాక్యుమెంట్‌ కానీ, శిల్పం వంటి ఆధారం కానీ లేకపోవడం ఆశ్చర్యం కలిగించింది. హైదరాబాద్‌ అధికారిక రికార్డుల్లో ఎక్కడా ఆమె పేరు కనిపించదు. కానీ ఇక్కడ పర్యటించిన యాత్రికుల రచనల్లో ఉంది. డచ్, బ్రిటిష్‌ వ్యాపారుల రికార్డుల్లో భాగ్‌నగర్‌ పేరు ఉంది. సినిమా, రంగస్థలం, కవిత్వం, పెయింటింగ్‌లుల్లో భాగమతి కనిపిస్తోంది. ఆమెకు సంబంధించిన భౌతిక ఆధారం ఒక్కటీ లభించకపోవడానికి కారణం ఉద్దేశపూర్వకంగా తుడిచేయడం జరిగిందా అనేది సమాధానం లేని ప్రశ్నగానే ఉంది’ ఈ చారిత్రకాంశం తరతరాలుగా ఒకరి నుంచి ఒకరికి మౌఖికంగా కొనసాగుతోంది’ అని వివరించారు మౌపియా బసు. ఆమె శిల్పం లేదు. ఆమె రూపాన్ని చిత్రపటంగా అయినా ఎవరూ చూడలేదు. ఆమె సమాధి ఎక్కడో తెలీదు. కానీ ఇన్ని వందల ఏళ్లుగా ఆమె పేరును తలవడం మానలేదు హైదరాబాదీలు.ఫెమినిస్ట్‌ అయితే తప్పేంటి?షబానా ఆజ్మీ తెలుగింటి ఆడపడచు. ఆమె పుట్టిల్లు హైదరాబాద్‌. తొలిసారి కెమెరా ముందుకు వచ్చిందీ ఇక్కడే! ఆ జ్ఞాపకాలతోపాటు నేటి సినిమా.. ఆ రంగంలో పెరుగుతున్న అమ్మాయిల పాత్ర గురించీ ముచ్చటించారు. అవి ఆమె మాటల్లోనే.. ‘నేను హైదరాబాద్‌లోనే పుట్టినా ఇక్కడ గడిపింది తక్కువే! నాన్న (కైఫీ ఆజ్మీ)పోయెట్‌ మాత్రమే కాదు కమ్యూనిస్ట్‌ పార్టీ మెంబర్‌ కూడా. ఆయన అండర్‌ గ్రౌండ్‌ జీవితం వల్లే నా తొమ్మిదో ఏట అమ్మ నన్ను తీసుకుని ముంబైకి వెళ్లింది. సమ్మర్‌కి మాత్రం వచ్చేవాళ్లం. అమ్మ (షౌకత్‌ ఆజ్మీ) రంగస్థల నటి. దాంతో హైదరాబాద్‌లోని మా ఇంట్లో సాహిత్యం, నాటకం, సామాజిక స్పృహ కలగలసిన ఒక ప్రోగ్రెసివ్‌ వాతావరణం ఉండేది. ఆ నేపథ్యంలో పెరిగాన్నేను. దాంతో యాక్టివిజం కూడా నాకు వారసత్వంగా అబ్బింది. ఆ గుణం వల్లే ముంబైలోని మురికివాడల నిర్వాసితుల కోసంపోరాడాను. పొట్ట చేతపట్టుకుని సిటీకి వచ్చేవాళ్లకు పని దొరుకుతుందేమో కానీ సొంత జాగా దొరకదు. దానికోసం వాళ్ల తరఫున నిలబడ్డాను. మహిళల హక్కుల కోసమూ ముందుంటాను. కొంతమంది ఫెమినిస్ట్‌ అని చెప్పుకోవడం పట్ల నామోషీ ఫీలవుతున్నట్లనిపిస్తోంది ‘నేనేం ఫెమినిస్ట్‌ను కాను’ అని చెప్పుకుంటున్న వాళ్ల తీరును చూస్తే! ‘అంకురం’తో సొంతూరు పర్యటననా మొదటి సినిమా శ్యామ్‌ బెనెగల్‌ తీసిన ‘అంకురం’ షూటింగ్‌ హైదరాబాద్‌ (ఎల్లారెడ్డి గూడ) లోనే జరిగింది. బాల్యం తర్వాత మళ్లీ హైదరాబాద్‌కు రావడం అప్పుడే! అంతా కొత్తగా అనిపించింది. అంకురంలో నాది పనమ్మాయి పాత్ర. దానికి తగ్గట్టు నన్ను మలచడానికి శ్యామ్‌ బెనెగల్‌ నన్ను.. చీర కట్టుకుని మేమున్న ఇంటి పరిసరాల చుట్టూ తిరిగి రమ్మన్నాడు. మనుషులను, కల్చర్‌ను అబ్జర్వ్‌ చేయడానికి. ఓ మూడు రోజులు అదేప్రాక్టీస్‌! మాకు భోజనాలు ఏర్పాటు చేసిన చోట కూడా వాళ్లంతా టేబుల్‌ మీద తింటుంటే.. నన్నో మూలన, కింద కూర్చొని తినమనేవాడు. ఒకరోజు నేనలా తింటుంటే.. కొంతమంది కాలేజ్‌ స్టూడెంట్స్‌ నా దగ్గరకు వచ్చి ‘ఇక్కడేదో సినిమా షూటింగ్‌ అవుతోందట కదా! హీరోయిన్‌ ఏది’ అనడిగారు. ‘బయటకు వెళ్లింద’ని చెప్పాను. ‘నువ్వెవరు?’ అనడిగారు. ‘ఆయాను’ అన్నాను. దీన్నంతా దూరం నుంచి గమనించిన శ్యామ్‌ బెనెగల్‌.. ఆ స్టూడెంట్స్‌ వెళ్లిపోగానే నన్ను పిలిచి, ‘నువ్విక ఈప్రాక్టీస్‌ ఆపేయొచ్చ’ని చెప్పారు. అలా ఉండేది ప్యార్లల్‌ మూవీస్‌లో పాత్రల ప్రిపరేషన్‌! హాలీవుడ్‌లో కూడా నటించాను (Madame Sousatzka, City of joy) కదా! వాళ్ల తీరు వేరు. పేపర్‌ మీద రాసుకున్నది రాసుకున్నట్టుగా జరగాలి. అది ఏ కాస్త కింద మీదైనా కంగారుపడిపోతారు. మళ్లీ అంకుర్‌ జ్ఞాపకాలకొస్తే.. నాకు కాస్ట్యూమ్స్‌ను కుట్టించడానికి ఓ దర్జీని పిలిపించారు. అతను టేప్‌ లేకుండా జస్ట్‌ అలా వచ్చి నన్నోసారి పై నుంచి కిందకు.. కింద నుంచి పైకి చూసి వెళ్లిపోయాడంతే! తర్వాత రెండు రోజులకు పర్‌ఫెక్ట్‌ సైజ్‌తో కాస్ట్యూమ్స్‌ను రెడీ చేసిచ్చాడు.పారలల్‌ మూవీస్‌కి... ఫార్ములా మూవీస్‌కి మధ్య వ్యత్యాసంపారలల్‌ మూవీస్‌లో స్త్రీ పాత్రలకు ఔచిత్యం, వ్యక్తిత్వం ఉండేవి. అదంతా సీరియస్‌ వ్యవహారం. ఫార్ములా మూవీస్‌కి వినోదమే ప్రధానం. ఆర్ట్‌ మూవీస్‌ నుంచి కమర్షియల్‌ మూవీస్‌కి వెళ్తున్న కొత్తలో భలే ఇబ్బంది పడ్డాను. ముఖ్యంగా డాన్స్‌ విషయంలో! ప్యార్లల్‌ మూవీ మూవ్‌మెంట్‌ను ఇప్పుడు ఓటీటీ రీప్లేస్‌ చేస్తోంది. అన్నిరకాల సినిమాలతో ప్రేక్షకులకు చాయిస్‌ ఉండాలి. ఈ మధ్య కొన్నివర్గాల వాళ్లు తమ ఐడియాలజీస్‌ను ప్రమోట్‌ చేసుకోవడానికి సినిమాను ఉపయోగించుకుంటున్నారనే ఆందోళనలు వినిపిస్తున్నాయి. ప్రేక్షకుల విచక్షణ చాలా గొప్పది. కాబట్టి ఆందోళన పడాల్సిన అవసరం లేదు.పురుషులను ఎడ్యుకేట్‌ చేయాలిఅన్ని రంగాల్లో అమ్మాయిలు తమ ఉనికిని చాటుకునే ప్రయత్నం చేస్తున్నారు. అయినా వివక్ష వీడట్లేదు. దానికి సినిమా రంగమూ అతీతం కాదు. ప్రతిచోట స్త్రీలకు భద్రత ఉండాలి! వివక్షను రూపుమాపడానికి పురుషులను ఎడ్యుకేట్‌ చేయాలి. అది ఇంటి నుంచే మొదలవ్వాలి. తల్లిదండ్రులే ఆ ప్రయత్నానికి నాంది పలకాలి. ఈ విషయం మీద మా అబ్బాయి (యాక్టర్, స్క్రిప్ట్‌ రైటర్, డైరెక్టర్‌ ఫర్హాన్‌ అఖ్తర్‌) ‘మర్ద్‌’ అనే స్వచ్ఛంద సంస్థను స్థాపించి మగ పిల్లల్లో అవేర్‌నెస్‌ కల్పిస్తున్నాడు!’ అంటూ చెప్పుకొచ్చింది నటి షబానా ఆజ్మీ. సినిమా ఇండస్ట్రీలో మహిళా టెక్నీషియన్స్‌ పెరిగారు. వాళ్లలో స్క్రిప్ట్‌ రచయితలు, దర్శకులు కూడా ఉండటంతో సున్నితమైన అంశాలు తెరమీదకు వస్తున్నాయి. నటనలో కూడా నేటి అమ్మాయిలు చాలా తెలివైన నిర్ణయాలు తీసుకుంటున్నారు. కాకపోతే ఐటమ్‌ సాంగ్స్‌తోనే పేచీ. అవి పెట్టినా కాస్త అర్థవంతంగా ప్రెజెంట్‌ చేయొచ్చు కదా!గర్ల్‌ఫ్రెండ్సే కారణం.. ‘స్త్రీకి స్త్రీ శత్రువు కాదు. ఇలాంటి తప్పుడు భావజాలాన్ని ప్రచారం చేసి పబ్బం గడుపుకుంటోంది పురుషాధిపత్య సమాజం. దాని మాయలో పడకూడదు. స్త్రీకి స్త్రీయే నేస్తం. నేనీ రోజు ఈ స్థాయికి చేరానంటే కారణం నా చుట్టూ ఉన్న స్త్రీమూర్తులు.. గర్ల్‌ఫ్రెండ్సే! అందుకే సిస్టర్‌హుడ్‌ను పెంపొందించుకోవాలి. అలాగే తిండి, కట్టు, బొట్టు లాంటివన్నీ వ్యక్తిగత విషయాలు. మన సౌకర్యం, అభిరుచిని బట్టి నిర్ణయించుకునేవి తప్ప సమాజమో, ప్రభుత్వాలో నిర్ణయించేవి కావు!’– హుమా ఖురేషీచిత్‌చోర్‌ ఏమన్నాడు‘గోరి తేరా గావ్‌ బడా ప్యారా’ అంటూ అమోల్‌ పాలేకర్‌ హైదరాబాద్‌ వచ్చేశాడు మరాఠీ న్యూవేవ్‌ సినిమా పయనీర్, నటుడు, దర్శకుడు, థియేటర్‌ పర్సనాలిటీ, చిత్రకారుడు అమోల్‌ పాలేకర్‌... మారిన సినిమా తీరు, మరాఠీ రంగస్థలం గురించి మాట్లాడుతూ.. ‘సినిమా థియేటర్‌ ఉనికి కోల్పోయింది. ఓటీటీ వచ్చింది. సెల్‌ఫోన్‌లో ప్రపంచం కనబడుతోంది. ఈ మార్పంతా ఓ పద్ధతి ప్రకారం జరిగింది. అది ప్యార్లల్‌ మూవీ మూవ్‌మెంట్‌నూ కంట్రోల్‌ చేసింది. సొంత ప్రయోజనాల కోసం పాలక వర్గాలకు కొమ్ముకాసే వాళ్లు సినిమా రంగంలోనూ ఉంటారు. ఏటికి ఎదురీదే వాళ్లు కొద్దిమందే! వాళ్లు మైనారిటీ వర్గంగా మిగిలిపోయి ప్రభావం చూపించలేకపోతారు. వీటన్నిటి క్రమంలో ఊరటను.. సంతోషాన్నిస్తున్నది రంగస్థలమే! అది తన శోభను కోల్పోలేదు. ముఖ్యంగా మరాఠీ రంగస్థలం. యంగ్‌ జనరేషన్‌తో కళకళలాడుతోంది. అది ఒక్క ముంబై, పుణెలోనే కాదు మహారాష్ట్ర అంతటా ఎక్స్‌పెరిమెంట్స్‌తో వైబ్రెంట్‌గా ఉంది’ అని చెప్పారు. – వాకా మంజులారెడ్డి

సాక్షి, హైదరాబాద్‌: సాహిత్యం, చిత్రలేఖనం తదితర కళలకు వేదికగా నిర్వహించిన 13వ హైదరాబాద్‌ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌ ఆదివారం ముగిసింది. కరోనా నేపథ్యంలో రెండేళ్ల విరామం తర్వాత సైఫాబాద్‌ లోని విద్యారణ్య పాఠశాలలో జరిగిన ఈ వేడుక 3 రోజుల పాటు నగర వాసులను అలరించింది.   ఆద్యంతం.. వైవిధ్యం..  చివరి రోజైన ఆదివారం తొలి ప్యానెల్‌ చర్చలో భారతీయ ఒంటరి యువతి.. దగ్గర తనం కోసం అన్వేషణ, స్వేచ్ఛ అనే అంశంపై వరల్డ్‌ బ్యాంక్‌ ఉద్యోగినిగా సేవలు అందిస్తున్న శ్రేయణ, సి.రామమోహన్‌రెడ్డిల మధ్య డెస్పరేట్లీ సీకింగ్‌ ఫర్‌ షారూఖ్‌ రచనపై జరిగిన సంభాషణ అర్థవంతంగా సాగింది. హైదరాబాద్‌ బుక్‌ 2 ఆఫ్‌ ది పార్టిషన్‌పై రచయిత్రి మన్రీత్‌ సోథీ, ఢిల్లీకి చెందిన ప్రొఫెసర్‌ సోమేశ్వర్‌ సాతి, ఎ.సునీతలు చర్చ చరిత్రలోకి తొంగిచూసింది.         అదే విధంగా పలు అంశాలపై ప్యానెల్‌ చర్చలు ఆసక్తికరంగా సాగాయి. కావ్యధారలో భాగంగా సరోజిని నాయుడు కవిత నుంచి స్ఫూర్తి పొందిన బర్డ్‌ ఆఫ్‌ టైమ్‌ను నగరానికి చెందిన కాలేజ్‌ ప్రొఫెసర్, నృత్య కళాకారిణి మైథిలి ప్రదర్శించారు, హమ్‌ ఐసీ బోల్లీ పేరిట హైదరాబాద్‌కి చెందిన పలువురు కవుల సమూహం అందించిన కవితలు స్థానికతకు పట్టం కట్టాయి. వేస్ట్‌ మేనేజ్‌మెంట్‌ వర్క్‌షాప్‌లో పర్యావరణ వేత్త నల్లపురాజు చెప్పిన విషయాలు ఆలోచన రేకెత్తించాయి.         భారతీయ సైన్‌ లాంగ్వేజ్‌పై సంబంధిత నిపుణురాలు అంజుఖేమాని ఆసక్తికరమైన విషయాలు వెల్లడించారు. స్టోరీ టెల్లింగ్‌లో భాగంగా సైన్స్‌ స్టోరీస్‌ ఫర్‌ ఆల్‌ అంటూ రోహిణి చింత  సైన్స్‌ని కొత్తగా వినిపించారు. మూవీ ఇమేజెస్‌లో నాచో–మియా కంపోజర్‌ ప్రదర్శన...  ప్రేక్షకుల్ని ఆకట్టుకుంది.         ఇండీ ఎక్స్‌ప్రెస్‌ సంగీతం వీనుల విందు చేయగా, తుది కార్యక్రమంగా నిర్వహించిన మనాల్‌ పాటిల్, రవి గైక్వాడ్‌ల స్టాండప్‌ కామెడీ ఆహూతులకు నవ్వుల్ని పంచింది. నృత్యం, సంగీతం, సాహిత్యం, చిత్రలేఖనం.. ఇలా విభిన్న అంశాల మేలు కయికగా సాగిన ఫెస్ట్‌ని ఆహూతులు, కళాభిమానులు బాగా ఆస్వాదించారు. రెండేళ్ల విరామం తర్వాత కూడా హైదరాబాద్‌ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌ తనదైన పునరాగమనాన్ని ఘనంగా చాటింది.  

సాక్షి, హైదరాబాద్: ప్రాథమిక హక్కుల రక్షణ, రాజ్యాంగ పరిరక్షణకు రచయితలు, కవులు, మేధావులు, ప్రజాస్వామికవాదులు కాపలాదారుగా వ్యవహరించాలని ప్రముఖ కొంకణి రచయిత, జ్ఞానపీఠ అవార్డు  గ్రహీత దామోదర్‌ మౌజో అన్నారు. ప్రజల పక్షాన నిలబడి, ప్రజల కోసం సాహిత్య సృజన చేసే కవులు, రచయితలను హతమార్చడం పిరికిపందల చర్య అన్నారు. సత్యాన్ని ఎదుర్కోలేకనే కల్‌బుర్గి, దబోల్కర్, గౌరీలంకేష్‌ వంటి మేధావులను, రచయితలను హత్య చేశారని  ఆరోపించారు.  హైదరాబాద్‌ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌ శుక్రవారం విద్యారణ్య స్కూల్‌లో ప్రారంభమైంది. మూడు రోజుల పాటు జరుగనున్న ఈ వేడుకల ప్రారంభోత్సవ కార్యక్రమానికి  ఆయన ముఖ్య అతిథిగా హాజరై కీలకోపన్యాసం చేశారు. ఇందిరాగాంధీ హయాంలో విధించిన ఎమర్జెన్సీకి వ్యతిరేకంగా దేశవ్యాప్తంగా కవులు, రచయితలు ప్రజలను చైతన్యం చేశారన్నారు. తనకు రాజ్యాంగం పట్ల పూర్తి నమ్మకం ఉందన్నారు. జీవించే హక్కుతో సహా  ప్రాథమిక హక్కులకు  రక్షణ లేకపోవడం దారుణమన్నారు.    మనుషులు ఏం తినాలో, ఏం తినకూడదో కూడా వాళ్లే నిర్ణయిస్తున్నారని ఆవేదన వ్యక్తం చేశారు. ఇటీవల ఢిల్లీ జేఎన్‌యూ క్యాంటీన్‌లో మాంసాహారం వండకూడదని ఒక విద్యార్థి సంఘం హెచ్చరించడం దారుణమన్నారు. ఇలాంటి అప్రజాస్వామిక ధోరణులను నిరసించాలన్నారు. అలాగే హక్కులను కాపాడుకోవాలని చెప్పారు. రచయితగా తాను సైతం  తీవ్రమైన హెచ్చరికలు, ఒత్తిళ్లను  ఎదుర్కొన్నట్లు  చెప్పారు.   కొంకణి  భాష కోసం సుదీర్ఘమైన ఉద్యమం...  గోవా ప్రజలు తమ అస్తిత్వాన్ని కాపాడుకునేందుకు పెద్ద ఉద్యమమే చేయాల్సి వచ్చిందన్నారు. మౌర్యుల కాలం నుంచి ఒక ఉనికిని కలిగి ఉన్న కొంకణి ప్రాంతం పోర్చుగీసు వారి  రాకతో  విచ్ఛిన్నమైందన్నారు. మతమార్పిడులు, సాహిత్య, సాంస్కృతిక మార్పిడులు తమ ఉనికిని ప్రమాదంలోకి నెట్టాయన్నారు. కొంకణిభాషకు లిపి లేకుండా పోయిందన్నారు. పోర్చుగీసు దాడుల నేపథ్యంలో ప్రజలు పెద్ద సంఖ్యలో వలసి వెళ్లారని చెప్పారు. ఈ క్రమంలో కొంకణి మాతృభాషగా కలిగిన వారు ఆయా రాష్ట్రాల్లోని భాషల లిపినే కొంకణి లిపిగా మార్చుకున్నారన్నారు. గోవా స్వతంత్ర రాష్ట్రంగా అవతరించిన తర్వాత దేవనాగరి భాషను కొంకణి అధికార భాషగా గుర్తించేందుకు తాము సుదీర్ఘ ఉద్యమం చేపట్టినట్లు  గుర్తు చేశారు. గోవాలోని మారుమూల పల్లెటూరుకు చెందిన తాను ప్రజల జీవితాలను, కష్టాలను, బాధలను దగ్గర నుంచి చూడడం వల్ల  ప్రజల గాథలనే ఇతివృత్తంగా ఎంచుకుని రచనావ్యాసంగం కొనసాగిస్తున్నట్లు తెలిపారు.   వేడుకలు వైవిధ్యం...  హైదరాబాద్‌ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌ ప్రారంభోత్సవ కార్యక్రమానికి ప్రిన్సిపల్‌ సెక్రెటరీ జయేష్‌ రంజన్‌ అధ్యక్షత వహించారు. జర్మనీ రాయబార కార్యాలయం ప్రతినిధి స్టీఫెన్‌ గ్రాబర్‌ విశిష్ట అతిథిగా పాల్గొన్నారు. హైదరాబాద్‌ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌ డైరెక్టర్‌లు అమితాదేశాయ్, ప్రొఫెసర్‌ విజయ్‌కుమార్‌, తదితరులు పాల్గొన్నారు. ఈ సందర్భంగా విభిన్న భాషల సాహిత్యాన్ని ఒక వేదికకు తేవడం గొప్ప కార్యక్రమమని  వక్తలు కొనియాడారు. హైదరాబాద్‌ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌ ఒక వైవిధ్యభరితమైన వేడుక అని  స్టీఫెన్‌ చెప్పారు. జర్మనీ భాషాసాహిత్యాలను, కళలను ఈ వేదికపైన ప్రదర్శించే చక్కటి అవకాశం లభించిందన్నారు.   అలరించిన సాస్కృతిక ప్రదర్శనలు  వేడుకల్లో భాగంగా శుక్రవారం ఏర్పాటు చేసిన సాంస్కృతిక కార్యక్రమాలు ప్రత్యేక ఆకర్షణగా నిలిచాయి. పుస్తకప్రదర్శన, ఫుడ్‌ఫర్‌ థాట్, సేవ్‌ రాక్‌ ఫొటో ఎగ్జిబిషన్, స్టోరీ బాక్స్‌ వంటివి విశేషంగా ఆకట్టుకున్నాయి.

హైదరాబాద్‌ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌ కార్యక్రమాల్లో భాగంగా  రెండో రోజు  శనివారం  ఉదయం 10 గంటలకు ‘ది లాస్ట్‌ హీరోస్‌–ఫూట్‌ సోల్జియర్స్‌ ఆఫ్‌ ఇండియన్‌ ఫ్రీడ మ్‌’ అనే అంశంపై సీనియర్‌ పాత్రికేయులు, రచయిత  పాలగుమ్మి సాయినాథ్‌  ప్రసంగించనున్నారు. కార్యక్రమానికి  సునీతారెడ్డి సమన్వయకర్తగా వ్యవహరిస్తారు.   ► ఉదయం 10.50 నుంచి 11.35 గంటల వరకు ‘కాన్‌స్టిట్యూషన్‌ : ఏ సిస్ఫియన్‌ లైఫ్‌ ఇన్‌ లా’ అనే అంశంపై ప్రొఫెసర్‌ కల్పన కన్నబీరన్‌, ప్రొఫెసర్‌ కోదండరాం మాట్లాడతారు. ప్రముఖ రచయిత్రి ఓల్గా సమన్వయకర్తగా వ్యవహరిస్తారు.   ► ఉదయం 11.40 గంటల నుంచి 12.25 వరకు ఎవరెస్టు అధిరోహించిన విజేతలు అపర్ణ తోట, పూర్ణ మాలావత్‌లతో ఉమా సుధీర్‌ ప్రత్యేక కార్యక్రమం.   ► కావ్యధార వేదికపై ఉదయం10.50 గంటలకు బహు భాషా కవితా పఠనం. దీప్తి నావల్, జెర్రీ పింటో, కల్యాణీ ఠాకూర్‌లు పాల్గొంటారు.   ► స్టోరీ టెల్లింగ్‌లో  భాగంగా ఉదయం 10 .30 నుంచి 11.20 వరకు ప్రముఖ స్టోరీ టెల్లర్‌ దీపాకిరణ్‌  ఆసక్తికరమైన కథలు చెబుతారు.   ► మధ్యాహ్నం 2 గంటల నుంచి 2.45 వరకు గోవా భాషలు (గోవా బార్డరీ బర్రెట్టో) అనే  అంశంపైన ప్రముఖ  కొంకణి రచయిత దామోదర్‌ మౌజో,జెర్రీ పింటో  మాట్లాడతారు. గిరిధర్‌రావు సమన్వకర్తగా వ్యవహరిస్తారు.   ► మధ్యాహ్నం 3.40 నుంచి 4.25 వరకు  విమెన్‌ ఇన్‌ సైన్స్‌ అనే అంశంపైన చర్చా కార్యక్రమం ఉంటుంది. నస్రీన్‌ ,వినీత బాల్, సాగరి రాందాస్, తదితరులు పాల్గొంటారు.   ► సాయంత్రం 5.20 నుంచి 6.20 గంటల వరకు ఫుగ్డీ అండ్‌ ధాలో కొంకణి జానపద నృత్యరూపకం. ధ్యానజ్యోతి మహిళా మండలి ఈ కార్యక్రమాన్ని నిర్వహించనుంది.  ► సాయంత్రం 6.30 నుంచి 8 గంటల వరకు నాన్‌ నూకడ్‌ వేదికపై ప్రత్యేక సంగీత కార్యక్రమం. వరిజశ్రీ వేణుగోపాల్‌ నిర్వహిస్తారు.  

సాక్షి, హైదరాబాద్‌: హైదరాబాద్‌ సాహిత్యోత్సవం(హెచ్‌ఎల్‌ఎఫ్‌) సంబరంగా ప్రారంభమైంది. సెక్రెటేరియట్‌ ఎదురుగా ఉన్న విద్యారణ్య స్కూల్‌లో శుక్రవారం మధ్యాహ్నం 2 గంటలకు లిటరరీ ఫెస్టివల్‌ ఆరంభమైంది. ప్రముఖ రచయిత, జ్ఞానపీఠ్‌ అవార్డు గ్రహీత రచయిత దామోదర్‌ మౌజో ముఖ్య అతిథిగా హాజరు కాగా, జర్మనీ రాయబార కార్యాలయం ప్రతినిధి  స్టీఫెన్‌ గ్రాబర్‌ విశిష్ట అతిథిగా పాల్గొన్నారు. జనవరి 27 నుంచి 29 వరకు మూడు రోజుల పాటు ఈ వేడుకలు జరుగుతాయి.  కోవిడ్‌ కారణంగా రెండేళ్ల పాటు నిలిచిపోయిన హైదరాబాద్‌  లిటరరీ ఫెస్టివల్‌ను ఈ సారి ఘనంగా నిర్వహించేందుకు హెచ్‌ఎల్‌ఎఫ్‌ నిర్వహణ కమిటీ అన్ని ఏర్పాట్లు పూర్తి చేసింది. ఈశాన్యరాష్ట్రాల నుంచి దక్షిణాది కేరళ, తమిళనాడు, ఒడిశా, తదితర అన్ని రాష్ట్రాలకు చెందిన సాహితీప్రియులు, కవులు, రచయితలు, మేధావులు, కళాకారులు ఈ వేడుకలలో  పాల్గొంటున్నారు. అమెరికా, బ్రిటన్, జర్మనీ, ఫ్రాన్స్,తదితర దేశాలకు చెందిన రచయితలు, వివిధ రంగాలకు చెందిన ప్రముఖులు కూడా తరలివస్తున్నారు. మూడు రోజుల పాటు జరగనున్న ఈ సాహిత్యోత్సవం కోసం 13 వేదికలను ఏర్పాటు చేశారు. ఈ మూడు రోజుల పాటు సాహిత్యం, కళలు, జాతీయ, అంతర్జాతీయ అంశాలపైన  సుమారు 150 కార్యక్రమాలను నిర్వహించనున్నట్లు హెచ్‌ఎల్‌ఎఫ్‌ డైరెక్టర్‌ ప్రొఫెసర్‌  విజయ్‌కుమార్‌  ‘సాక్షి’తో  చెప్పారు. వివిధ రంగాలకు చెందిన  250 మంది ప్రతినిధులు ఈ కార్యక్రమాల్లో పాల్గొంటారు. (క్లిక్ చేయండి: పేరెంటింగ్‌.. కూతురు నేర్పిన పాఠం)

సాక్షి, హైదరాబాద్: వైవిధ్యభరితమైన హైదరాబాద్‌ సాహితీ ఉత్సవం (హైదరాబాద్‌ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌) 13వ ఎడిషన్‌కు నగరం సన్నద్ధమవుతోంది. ఈ నెల 27 నుంచి 29 వరకు విద్యారణ్య స్కూల్‌ వేదికగా వేడుకలు జరగనున్నాయి. కోవిడ్‌ కారణంగా రెండేళ్ల పాటు నిలిచిపోయిన హైదరాబాద్‌ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌ను ఈసారి ఘనంగా నిర్వహించేందుకు హెచ్‌ఎల్‌ఎఫ్‌ ఏర్పాట్లు  పూర్తి చేసింది. జాతీయ, అంతర్జాతీయ స్థాయిలో విభిన్న కళలు, సాహిత్యం, సంస్కృతులను ఒకే వేదికపైకి తెచ్చేందుకు ప్రతి సంవత్సరం హైదరాబాద్‌ సాహిత్యోత్సవాలను ప్రతిష్టాత్మకంగా నిర్వహిస్తున్న సంగతి తెలిసిందే.  2010 నుంచి నిరాటంకంగా (కోవిడ్‌ కాలం మినహా) జరుగుతున్న లిటరరీ ఫెస్టివల్‌ అంతర్జాతీయ స్థాయిలో విశేష ప్రాచుర్యాన్ని గడించింది. ప్రపంచంలోని అనేక దేశాలకు చెందిన ప్రముఖులు, సాహితీవేత్తలు, రచయితలు, కవులు, కళాకారులు, భిన్న భావజాలాలు, విభిన్న జీవన సమూహాలను ప్రతిబింబించే కళారూపాలకు, సాహిత్య, సాంస్కృతిక ప్రక్రియలకు ఇది వేదికగా నిలిచింది. మూడు రోజుల పాటు సాహితీ ప్రియులను అక్కున చేర్చుకొని సమకాలీన సాహిత్య, సామాజిక అంశాలపై లోతైన చర్చలు, అవగాహన కార్యక్రమాలను నిర్వహించనున్నారు.   అతిథి దేశంగా జర్మనీ..   హెచ్‌ఎల్‌ఎఫ్‌ 13వ ఎడిషన్‌కు జర్మనీ అతిథి దేశంగా హాజరు కానుంది. ఆ దేశానికి చెందిన పలువురు రచయితలు, మేధావులు భాగస్వాములు కానున్నారు. ప్రముఖ జర్మనీ  యువ నవలా రచయిత్రి ఎవేన్‌కో బుక్కోసీ ఈ వేడుకల్లో  పాల్గొంటారు. జర్మనీ కళారూపాలను ప్రదర్శించనున్నారు.   కొంకణి సాహిత్యం ఎంపిక..  ఈ ఏడాది కొంకణి భాషా సాహిత్యాన్ని భారతీయ భాషగా ఎంపిక చేశారు. గతేడాది జ్ఞానపీఠ  అవార్డు  పొందిన కొంకణికి చెందిన ప్రముఖ రచయిత దామోదర్‌ మౌజో ఈ వేడుకల్లో  కీలకోపన్యాసం చేయనున్నారు. కొంకణి భాషా చిత్రాల దర్శకుడు బార్డ్‌రాయ్‌బరెక్టో పాల్గొంటారు. కొంకణి నృత్యాలు, జానపద కళలను ప్రదర్శించనున్నారు.  ప్రముఖుల ప్రసంగాలు  ప్రఖ్యాత దర్శకుడు దీప్తీ నవల్, ప్రముఖ పాత్రికేయుడు, రచయిత పాలగుమ్మి సాయినాథ్, కేంద్ర సాహిత్య అకాడమీ యువ పురస్కార గ్రహీత మానస ఎండ్లూరి, హైదరాబాద్‌ బుక్‌ ట్రస్ట్‌ నుంచి  గీతా రామస్వామి, ప్రొఫెసర్‌ కోదండరామ్‌ తదితరులు వివిధ అంశాలపై ప్రసంగించనున్నారు. జర్మనీతో పాటు అమెరికా, బ్రిటన్, ఐర్లాండ్, ఆస్ట్రేలియా తదితర దేశాలకు చెందిన రచయితలు, కళాకారులు, దేశంలోని  వివిధ రాష్ట్రాలకు చెందిన సుమారు 250 మందికి పైగా ప్రతినిధులు వేడుకల్లో పాల్గొంటారు. వేడుకల్లో భాగంగా హైదరాబాద్‌ చారిత్ర వైభవాన్ని, వాస్తు నైపుణ్యాన్ని ప్రతిబింబించే పలు కార్యక్రమాలను నిర్వహించనున్నారు. ఉషా ఆకెళ్ల రూపొందించిన ‘హమ్‌ ఐసీ బాత్‌’ అనే పుస్తకాన్ని  ఆవిష్కరించనున్నారు.   ఇది అందరి వేడుక: ప్రొఫెసర్‌ విజయ్‌కుమార్‌   హైదరాబాద్‌ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌లో ప్రతి పౌరుడు భాగస్వామి కావాలి. ఈసారి మెట్రో రైల్‌ ప్రత్యేక ప్రచారం నిర్వహించనుంది. ఖైరతాబాద్‌ నుంచి విద్యారణ్య స్కూల్‌ వరకు మూడు రోజుల పాటు ప్రతి 15 నిమిషాలకో ఉచిత ట్రిప్పును ఏర్పాటు చేయనుంది. (క్లిక్ చేయండి: ప్రెస్‌ – పిక్చర్‌ – ప్లాట్‌ఫాం!)

సాక్షి, హైదరాబాద్‌: సాహిత్యం సినిమాలపైన ప్రభావం చూపించినట్లుగానే వాటిపై సాహిత్యాన్ని ప్రభావితం చేస్తాయని ప్రముఖ మలయాళ సినీ దర్శకుడు, రచయిత, దాదాసాహెబ్‌ ఫాల్కే అవార్డు గ్రహీత ఆదూర్‌ గోపాల కృష్ణన్‌ అన్నారు. శుక్రవారం హైదరాబాద్‌ విద్యారణ్య స్కూల్‌లో ఏర్పాటు చేసిన మూడు రోజుల హైదరాబాద్‌ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌ దశాబ్ది ఉత్సవాల ప్రారంభోత్సవ వేడుకలకు ఆయన ముఖ్య అతిథిగా హాజరయ్యారు. ఈ సారి వేడుకలకు అతిథి దేశంగా పాల్గొన్న ఆస్ట్రేలియా ప్రతినిధిగా చెన్నైలోని ఆ దేశ కాన్సుల్‌ జనరల్‌ సుసాస్‌ గ్రేస్‌ మరో అతిథిగా పాల్గొన్నారు.ఈ సందర్భంగా ఆదూర్‌ గోపాల కృష్ణన్‌ మాట్లాడుతూ..‘సాధారణంగా సాహిత్యంనుంచి సినిమాలు రూపొందుతాయి. నవల,కథా సాహిత్యం ఇందుకు దోహదం చేస్తుంది. సమాజంలోని విభిన్న దృక్కోణాల నుంచి వెలువడే సాహిత్యం ఆధారంగానే సినిమాలు రూపొందినట్లుగానే సినిమాల నుంచి కూడా సాహిత్యం వస్తుంది.’అని అన్నారు. దురదృష్టవశాత్తు ప్రస్తుతం మంచి సినిమాలు చాలా తక్కువగా వస్తున్నాయని, అధికం హోటల్‌ గదుల్లోనే తయారవుతున్నాయని ఆయన విస్మయం వ్యక్తం చేశారు.సినిమాలు నిజ జీవితాన్ని ప్రతిబింబించడం లేదన్నారు. ‘ఎలిపఠాయం’, ‘సప్తపది’వంటి గొప్ప చిత్రాలను రూపొందించిన ఆదూర్‌ తన సినీ ప్రస్థానాన్ని ఈ సందర్భంగా ప్రస్తావించారు. గొప్ప సాంస్కృతిక చరిత్ర భారత్‌ సొంతం... ఆస్ట్రేలియా కాన్సుల్‌ జనరల్‌ సుసాన్‌ మాట్లాడుతూ, తాను భారతదేశ చరిత్ర, సాహిత్యం, సాంస్కృతిక వైవిధ్యాన్ని వివిధ రచనల ద్వారా తెలుసుకున్నట్లు చెప్పారు. 20 ఏళ్లుగా తాను ఇండియాలో ఉంటున్నప్పటికీ పుస్తకాల ద్వారానే ఎక్కువ విషయాలు తెలుసుకోగలిగినట్లు చెప్పా రు. అరుంధతీరాయ్‌ ‘ది గాడ్‌ ఆఫ్‌ స్మాల్‌ థింగ్స్‌’, విక్రమ్‌సేద్‌ ‘ది సూటబుల్‌ బాయ్‌’వంటి పుస్తకాలు తనను ప్రభావితం చేశాయన్నారు. ఆస్ట్రేలియాలో చెలరేగుతున్న కార్చి చ్చు వల్ల తాము నష్టపోతున్నట్లు ఆమె విచారం వ్యక్తం చేశారు. తెలంగాణ పర్యాటక శాఖ కార్యదర్శి బుర్రా వెంకటేశం మాట్లాడుతూ అండమాన్‌ జైలు తరహాలో ఒకప్పుడు ఖైదీలకు .జైలు శిక్ష విధించే కారాగారంగా ఉన్న ఆస్ట్రేలియా ఒక గొప్ప దేశంగా ఎదిగిన తీరు ఎంతో స్ఫూర్తిదాయకమన్నారు. హైదరాబాద్‌ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌ డైరెక్టర్‌ ప్రొఫెసర్‌ టి. విజయ్‌కుమార్‌ మాట్లాడుతూ, ఆస్ట్రేలియాలో చెలరేగిన కార్చిచ్చు ప్రపంచానికి విషాదకరమన్నారు. 

సాక్షి, హైదరాబాద్‌ : అంతర్జాతీయ భాష , సాహిత్య, సాంస్కృతిక సమాహారం హైదరాబాద్‌ సాహిత్యుత్సవం దశాబ్ది వేడుకలు  విద్యారణ్య స్కూల్‌లో ప్రారంభం కానున్నాయి.వివిధ దేశాలకు చెందిన కవులు, రచయితలు, జర్నలిస్టులు, మేధావులు, దేశంలోని  వివిధ రాష్ట్రాలకు చెందిన ప్రముఖులు పాల్గొననున్న  ఈ  వేడుకలు శుక్రవారం నుంచి  ఆదివారం (ఈనెల 24నుంచి 26) వరకు మూడు రోజుల పాటు జరుగనున్నాయి. జాతీయ, అంతర్జాతీయ స్థాయిలో  వివిధ రంగాల్లో  సుప్రసిద్ధులైన వ్యక్తులు, సంస్థలు  ఈ  వేడుకల్లో  పాల్గొంటాయి. ఈ ఏడాది  అతిథి దేశంగా ఆస్ట్రేలియాను  ఆహ్వానించారు.ఆ దేశానికి చెందిన జర్నలిస్టులు, రచయితలు, ప్రముఖులు హాజరుకానున్నారు. ఆస్ట్రేలియా కాన్సుల్‌ జనరల్‌ సూజన్‌ గ్రేస్‌  ప్రారంభోత్సవ వేడుకల్లో ముఖ్య అతిథిగా పాల్గొంటారు. అలాగే ఈ సారి  మలయాళ భాషా సాహిత్య, సాంస్కృతిక అంశాలపైన ప్రత్యేకమైన చర్చలు  నిర్వహిస్తారు. దీనిపై ప్రముఖ దర్శకులు ఆదూర్‌గోపాల్‌ కృష్ణ కీలకోపన్యాసం చేస్తారు. ఆస్ట్రేలియాతో పాటు బ్రిటన్, అమెరికా, పోర్చుగల్, తదితర దేశాల నుంచి  ప్రతినిధులు పాల్గొననున్నారు. భాష, సాహితీ, సాంస్కృతికరంగాల్లో వచ్చే  మార్పులను, పరిణామాలను చర్చించే  లక్ష్యంతో   హైదరాబాద్‌  లిటరరీ  ఫెస్టివల్‌ జరగనుంది. కాగా ఈ సందర్భంగా గతేడాది దివంగతుడైన  నటుడు, సాహితీ ప్రముఖుడు గిరీష్‌ కర్నాడ్‌తో పాటు మరో ఇద్దరు ప్రముఖులను స్మరించుకోనున్నారు. రాజ్యాంగంపై ప్రత్యేక చర్చలు ఈసారి వేడుకల్లో భారత రాజ్యాంగం మూలస్వభావంపైన ప్రత్యేక చర్చలు ఉంటాయని  హైదరాబాద్‌ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌ డైరెక్టర్‌  ప్రొఫెసర్‌ టి.విజయ్‌కుమార్‌  తెలిపారు. జస్టిస్‌ చంద్రచూడ్, రోహిత్‌ డేలు భారత రాజ్యాంగం పైన, దాని  ప్రత్యేకతలు, స్వరూప స్వభావాలపైన ప్రసంగిస్తారు. అలాగే ‘ ది ఐడియా ఆఫ్‌ ఇండియా ఐడెంటిటీ’ పైన మరో  చర్చా ఉంటుంది. కశ్మీర్‌ అంశంపై ప్రముఖ రచయితలు  ప్రసంగించనున్నారు. గాంధీ–అంబేడ్కర్‌–కాస్ట్, పొయెట్రీ–ఐడెంటిటీ, తదితర అంశాలపై సదస్సులు, చర్చలు జరుగనున్నాయి. ఈ కార్యక్రమంలో భాగంగా కేరళలో ప్రాచుర్యం పొందిన కళారూపం ‘కుడియాట్టం’ ప్రదర్శన ఉంటుంది. నాటక రంగ ప్రముఖులు అనురాధా కపూర్‌ సారధ్యంలో ‘ బనారస్‌ కా ఠగ్‌’ ప్రదర్శన నిర్వహించనున్నారు. ప్రొఫెసర్‌ టి.విజయ్‌ కుమార్, జీఎస్‌పీ రావులు వ్యవస్థాపకులుగా హైదరాబాద్‌ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌ 2010లో  ప్రారంభమై వివిధ కార్యక్రమాలు నిర్వహిస్తున్న సంగతి విదితమే.

సాక్షి, హైదరాబాద్‌: విభిన్న కళలు, సాహిత్యం, సంస్కృతుల్ని ఒక వేదికపైకి తెచ్చే హైదరాబాద్‌ సాంస్కృతిక ఉత్సవం (హైదరాబాద్‌ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌)కు రాజధాని ముస్తాబైంది. బేగంపేట్‌లోని హైదరాబాద్‌ పబ్లిక్‌ స్కూల్‌లో ఈ నెల 25 నుంచి 27 వరకు జరగనున్న ఈ వేడుకలకు ఇప్పటికే హెచ్‌ఎల్‌ఎఫ్‌ కమిటీ అన్ని ఏర్పాట్లు పూర్తి చేసింది. ఏటా ప్రతిష్టాత్మకంగా నిర్వహిస్తోన్న హైదరాబాద్‌ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌ తొమ్మిదో ఎడిషన్‌ వేడుకలకు చైనా అతిథి దేశంగా హాజరుకానుండగా..గుజరాతీ భాషా సాహిత్యాన్ని ఈ ఏడాది భారతీయ భాషగా ఎంపిక చేశారు. మహాత్మాగాంధీ 150వ జయంతి వేడుకలు కూడా ఈ ఏడాది కావడంతో ఆయన తత్వ్త చింతన, సిద్ధాంతాలు, ఆయనపై రూపొందిన సినిమాలపై ఈ వేడుకల్లో చర్చలు, సదస్సులు జరగనున్నాయి.   పెద్దనోట్ల రద్దు, ఆధార్‌ గుర్తింపు, ‘మీ టూ’ఉద్యమం, సమాజంలోని వివిధ వర్గాల్లో నెలకొన్న ఆందోళనలు, తదితర అంశాలపైన ఈ వేడుకల్లో లోతైన చర్చలు జరగనున్నాయి. చైనా, అమెరికా, బ్రిటన్, ఐర్లాండ్, ఆస్ట్రేలియా తదితర దేశాలకు చెందిన రచయితలు, కళాకారులు, వివిధ రాష్ట్రాలకు చెందిన సుమారు 200 మందికి పైగా ప్రతినిధులు ఈ వేడుకల్లో పాల్గొంటారు. మొత్తం మూడు వేదికలపైన 30 వర్క్‌షాపులు నిర్వహిస్తారు.   ‘కావ్యధార’కు శ్రీకారం  ఈ ఏడాది హైదరాబాద్‌ సాహిత్యోత్సవంలో సరికొత్తగా ‘కావ్యధార’కార్యక్రమానికి శ్రీకారం చుట్టారు. ఈ కావ్యధారలో ప్రతిరోజూ 12 గంటల పాటు నిరంతర కవితా పఠనం ఉంటుంది. ఈ కవి సమ్మేళనంలో తమ కవిత్వాన్ని చదవడమే కాకుండా దానికి వివిధ కళారూపాలను జోడించి ప్రదర్శించడం ఈ కావ్యధార ప్రత్యేకత.  భారతీయ భాషలతో పాటు, విదేశీ భాషలకు చెందిన కవులు ఈ వేదికను పంచుకుంటారు. సామాజిక మాధ్యమాల్లో వెలువడిన కవిత్వానికి సైతం ఇక్కడ చోటు ఉంటుంది. ఈ కావ్యధారలో ఆచార్య ఎన్‌.గోపీ, ప్రొఫెసర్‌ ఎస్వీ సత్యనారాయణ, యాఖూబ్, షబానా ఆజ్మీ, మంగళాభట్, రాజ్‌రావు, ఈల అరుణ్, చైనా రచయిత బైటా తదితరులు పాల్గొంటారు. అలాగే ‘జోష్‌ – జోష్‌–ఇ–హైదరాబాద్‌’పేరుతో దక్కనీ, హిందూస్తానీ కవిత్వ ప్రదర్శనతో పాటుగా లక్నోకు చెందిన కళాకారుల గ్రూపు ‘లక్నవీ కల్చర్‌’పై ప్రత్యేక ప్రదర్శన ఇవ్వనుంది.   ‘మీ టూ’, గాంధీయిజంపై చర్చలు...  గత ఏడాది పెద్ద ఎత్తున చర్చనీయాంశమైన ‘మీ టూ’ఉద్యమంపై హెచ్‌ఎల్‌ఎఫ్‌లో మరోసారి చర్చ జరగనుంది. వైరముత్తు నుంచి ఎదురైన వేధింపులను బయటపెట్టిన చిన్మయి శ్రీపాద, ఎంజే అక్బర్‌ లైంగిక వేధింపులను బహిర్గతం చేసిన దీదీ’పుస్తక రచయిత, ప్రముఖ జర్నలిస్టు షుతపాపల్, బెంగళూర్‌ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌ డైరెక్టర్‌ లైంగిక వేధింపులను బయటి ప్రపంచానికి చెప్పిన సంధ్య మీనన్‌లు తమ అనుభవాలను ఆవిష్కరించనున్నారు. ‘గాంధీ ఇంపాజిబుల్‌–పాజిబిలిటీ’, ‘ది మహాత్మా అండ్‌ మూవీస్‌’పై పలువురు ప్రముఖులు, రచయితలు, దర్శకులు, నిర్మాతలు పాల్గొని ప్రసంగిస్తారు. గుజరాతీ సాహిత్యంపై గాంధీ ప్రభావం అనే అంశంపైన చర్చ ఉంటుంది. ప్రముఖ రచయిత సుధీర చంద్ర, నిర్మాత సురేశ్‌ జిందేల్, గోవింద్‌ నిహ్లానీలు ఈ కార్యక్రమంలో పాల్గొంటారు. అలాగే ‘పెద్దనోట్ల రద్దు’పై చాల్స్‌ ఎస్సెస్సీ, రామ్మనోహర్‌రెడ్డి (ఈపీడబ్ల్యూ) ప్రసంగిస్తారు. ‘ది ఆధార్‌ స్టోరీ’పైన చాల్స్‌ ఎస్సెస్సీ, కళలు, కళాకారులు, రచయితలు, మేధావులు, తదితర వర్గాలపైన కొనసాగుతున్న దాడులు, వివిధ వర్గాల్లోంచి వస్తోన్న ఆందోళనలపైన నిఖిలా హెన్సీ (హిందూ), రష్మీ సక్సేనా, తదితరులు ప్రసంగిస్తారు.   ముస్కాన్‌కు సన్మానం  హెచ్‌ఎల్‌ఎఫ్, ఫుడ్‌ ఫర్‌ థాట్‌ ఆధ్వర్యంలో భోపాల్‌లో ‘బాల పుస్తకాలయ’గ్రంథాలయాన్ని నడిపిస్తున్న 11 ఏళ్ల చిన్నారి ముస్కాన్‌ను ఈ సందర్భంగా సన్మానించనున్నారు. జగర్నాట్‌ పబ్లిషింగ్‌ సంస్థ నిర్వహించిన పోటీల్లో గెలుపొందిన ఆకాష్‌జోషి రచనకు పుస్తక ప్రచురణ అవకాశం కల్పిస్తారు. ఈ వేడుకల్లో భాగంగా 12 పుస్తకాల ఆవిష్కరణ ఉంటుంది. పదేళ్ల చిన్నారి కృతి మునగాల రాసిన పుస్తకాన్ని ఆవిష్కరించనుంది. కైఫే ఆజ్మీ, మృణాళిని సారాభాయిల శతజయంతి సందర్భంగా హైదరాబాద్‌ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌ ఘనంగా నివాళులర్పించనుంది. ఈ సందర్భంగా వారిపైన ప్రత్యేక కార్యక్రమాలను నిర్వహించనున్నారు.   మూడు వేదికలు–ముప్పై వర్క్‌షాపులు  ఈ వేడుకల్లో మొత్తం మూడు వేదికలను ఏర్పాటు చేస్తారు. ఒక వేదిక ప్రత్యేకంగా కవిత్వం కో సం కేటాయించగా మిగతా రెండు వేదికలపైన చర్చలు, వర్క్‌షాపులు జరుగుతాయి. ఈ మూడు రోజుల్లో 30 వర్క్‌షాపులను నిర్వహించనున్నట్లు హైదరాబాద్‌ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌ డైరెక్టర్‌ ప్రొఫెసర్‌ విజయ్‌కుమార్‌ ‘సాక్షి’తో చె ప్పారు. మట్టి వస్తువుల తయారీ, స్టోరీ టెల్లింగ్, హౌ టూ రైట్‌ ఏ ఫిల్మ్, క్విజ్‌ పోటీలు, సినిమా దర్శకత్వంపై చర్చలు, తదితర కార్యక్రమాలను నిర్వహించనున్నారు.   చైనా నుంచి ఎనిమిది మంది రచయితలు  - అతిథి దేశంగా పాల్గొంటున్న చైనా నుంచి 8 మంది రచయితలు ఈ వేడుకల్లో పాల్గొంటారు. చైనాకు చెందిన ప్రముఖ రచయిత ఎలాయ్‌ సమకాలీన చైనా సాహిత్యంపై ప్రసంగిస్తారు.   - చైనా సాంస్కృతిక, కళారూపాలను ప్రదర్శిస్తారు.   - మొదటి రోజు ప్రారంభోత్సవంలో గుజరాత్‌కు చెందిన ప్రముఖ రచయిత సితాన్షు యశస్‌చంద్ర కీలకోపన్యాసం చేస్తారు. డీజీపీ మహేందర్‌రెడ్డి, పర్యాటకశాఖ ముఖ్య కార్యదర్శి బుర్రా వెంకటేశం తదితరులు పాల్గొంటారు.  

సాక్షి, హైదరాబాద్‌: అనేక రకాల దాడుల నుంచి సెక్యులరిజాన్ని కాపాడుకునేందుకు రాజ్యాంగమే గొప్ప ఆయుధమని, రాజ్యాంగం ప్రసాదించిన అత్యున్నతమైన విలువల వెలుగులలో లౌకికవాదాన్ని పరిరక్షించుకోవాలని సీనియర్‌ జర్నలిస్టు సీమా ముస్తఫా పిలుపునిచ్చారు. సెక్యులరిజానికి విఘాతం కలిగించే చర్యలను నియంత్రించకపోవడం వల్ల రోజురోజుకూ తీవ్ర నష్టం వాటిల్లుతోందని ఆమె ఆందోళన వ్యక్తం చేశారు. హైదరాబాద్‌ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌ రెండో రోజు కార్యక్రమాల్లో భాగంగా శనివారం బేగంపేట్‌లోని హైదరాబాద్‌ పబ్లిక్‌ స్కూల్‌లో ‘బీయింగ్‌ ఏ సెక్యులర్‌ ముస్లిం ఇన్‌ ఇండియా’అనే అంశంపై ఆమె ప్రసంగించారు. అషార్‌ఫరాన్‌ ఈ కార్యక్రమానికి అధ్యక్షత వహించారు. గాంధీ, నెహ్రూ కాలం నాటి సెక్యులరిజాన్ని ఇప్పుడు చూడలేమని, ఆనాటి లౌకికవాద విలువలు ఇప్పుడు ఏ మాత్రం కనిపించడం లేదని ఆవేదన వ్యక్తం చేశారు. ‘‘వరుసగా జరుగుతున్న దాడులతో సెక్యులరిజానికి తూట్లు పడుతున్నాయి. దీంతో రాజ్యాంగ లక్ష్యం అమలుకు నోచడం లేదు. ప్రభుత్వాలు కూడా ఎలాంటి నష్టనివారణ చర్యలు చేపట్టడం లేదు. ఇది మన సెక్యులర్‌ వ్యవస్థకే ప్రమాదకరం’’అని ఆందోళన వ్యక్తం చేశారు. వివిధ వర్గాల్లో రోజురోజుకూ అసహనం పెరుగుతోందని, దీనివల్ల దాడులు, హింస చెలరేగుతున్నాయన్నారు. చిన్నప్పటి నుంచే పిల్లలకు పరమత సహనం, లౌకిక భావాలపై అవగాహన కల్పిస్తే భావితరాల్లో సెక్యులరిజం అభివృద్ధి చెందుతుందన్నారు.  వేర్పాటువాదం, మతం ఒకటి కాదు..  ప్రపంచంలో ఎక్కడ హింస చోటుచేసుకున్నా, దాడులు జరిగినా ఇక్కడ ముస్లింల పట్ల అసహనాన్ని ప్రదర్శించడం సరైంది కాదన్నారు. భారతీయ ముస్లింలు ఈ దేశ సంస్కృతిలో ఒక భాగమని అర్థం చేసుకోవాలన్నారు. ‘మైనారిటీ’భావనను ఏ ఒక్క దేశానికి, రాష్ట్రానికి పరిమితమైన అర్థంలో కాకుండా విస్తృత పరిధిలో చూడాలని, మొత్తం ప్రపంచాన్ని దృష్టిలో ఉంచుకుని మైనారిటీ భావనను పునర్నిర్వచించాలని అన్నారు. జమ్మూకశ్మీర్‌లో తలెత్తే వేర్పాటువాద ఆందోళనలకు ముస్లిం మతానికి ఎలాంటి సంబంధం లేదని, రెండూ ఒకటి కాదని చెప్పారు. రాజ్యాంగం పట్ల, రాజ్యాంగ విలువల పట్ల స్పష్టమైన అవగాహన ఉంటే ఇలాంటి అనేక విషయాలు స్పష్టంగా బోధపడతాయన్నారు. జర్నలిస్టులు తమ విధి నిర్వహణలో సొంత అభిప్రాయాలకు తావు లేకుండా వాస్తవాలను యథాతథంగా రిపోర్ట్‌ చేయాలన్నారు.  ‘పద్మావత్‌’ మూవ్‌మెంట్‌లో ఉన్నాం..  కొన్ని రకాల అసహన భావాలను చూస్తోంటే ఎంతో విస్మయం కలుగుతోందని, చరిత్రను ఉన్నదున్నట్లుగా స్వీకరించేందుకు కూడా కొన్ని వర్గాలు సిద్ధంగా లేవని నల్సార్‌ విశ్వవిద్యాలయం ప్రొఫెసర్‌ కన్నబీరన్‌ అన్నారు. ఇప్పుడు మనమంతా ‘పద్మావత్‌’ సినిమా మూవ్‌మెంట్‌లో ఉన్నామని, పద్మావతి అనే మహిళ పేరును ‘పద్మావత్‌’గా మార్చి చెప్పుకునే దుస్థితిలో ఉన్నామన్నారు. ‘ది పబ్లిక్‌ వాయిస్‌ ఆఫ్‌ వుమెన్‌’అనే అంశంపై కొలంబియా రచయిత్రి లారా రెస్ట్రెపో, సీమా ముస్తఫా పాల్గొన్నారు. కొలంబియాలో ఇప్పటికీ మహిళలు అనేక రకాలుగా హింసకు గురవుతున్నారని లారా ఆందోళన వ్యక్తం చేశారు. మహిళలు తమ భావప్రకటన స్వేచ్ఛను అనుభవించలేకపోతున్నారని, ఇందుకు రాజకీయాల్లో, సమాజంలో వ్యవస్థీకృత పురుషాధిపత్యమే కారణమని సీమా ముస్తఫా అన్నారు. మరోవైపు ‘ది జర్నీ ఆఫ్‌ కాటన్‌ ఇండియా’ అనే అంశంపై జరిగిన చర్చలో మీనా మీనన్, ఉజ్రమ్మ పాల్గొన్నారు. బీటీ కాటన్‌బారి నుంచి దేశ రైతాంగాన్ని కాపాడాలని, మన దేశ అవసరాలకు అనుగుణమైన స్వదేశీ విధానాన్ని అమలు చేయాలని ఉజ్రమ్మ కోరారు. ‘ది జునూన్‌ ఆఫ్‌ ది కెండల్స్‌ అండ్‌ కపూర్స్‌’అనే అంశంపై శశికపూర్‌ కూతురు సంజనా కపూర్‌ మాట్లాడారు. తమ తండ్రి కుటుంబం నుంచి, అమ్మ కుటుంబం నుంచి నాటక రంగానికి జరిగిన కృషిని గురించి వివరించారు. రెండో రోజు కార్యక్రమాల్లో భాగంగా గిరీష్‌ కాసరవల్లి దర్శకత్వంలో వెలువడిన ‘గులాబీ టాకీస్‌’సినిమాను ప్రదర్శించారు. ముంబైకి చెందిన చింటూసింగ్‌ కళాకారుల బృందం ప్రదర్శించిన బాంబే బైరాగ్‌ ప్రత్యేక ఆకర్షణగా నిలిచింది. వివిధ భాషల్లో సాగిన కవి సమ్మేళనం విశేషంగా ఆకట్టుకుంది. మిలిటరీ హీరోస్‌కు సెల్యూట్‌..  దేశాన్ని కంటికి రెప్పలా కాపాడుతూ శత్రువుతో వీరోచితంగా పోరాడే ఎందరో సైనికులు తమ సొంత జీవితాలను త్యాగం చేశారని, వారి త్యాగాలు స్ఫూర్తిదాయకమని ప్రముఖ జర్నలిస్టులు శివ్‌అరూర్, రాహుల్‌సింగ్‌ అన్నారు. సర్జికల్‌ స్ట్రైక్స్‌తో పాటు, ఇటీవల జరిగిన పలు ఘటనల్లో ప్రాణాలను కోల్పోయిన 14 మంది వీరుల గాథలను వివరిస్తూ వారు రాసిన ‘ట్రూ స్టోరీస్‌ ఆఫ్‌ మోడరన్‌ మిలటరీ హీరోస్‌’పుస్తకంపై నిర్వహించిన సమీక్షలో వారు మాట్లాడారు. సరిహద్దుల్లో సైనికులతో గడిపిన అనుభవాలను ఈ పుస్తకంలో పొందుపరిచినట్లు చెప్పారు. డబ్బింగ్‌ సినిమాలతో తీవ్ర నష్టం..  ‘లిటరేచర్‌ అండ్‌ ఫిల్మ్‌’అనే అంశంపై నిర్వహించిన చర్చలో ప్రముఖ కన్నడ డైరెక్టర్‌ గిరీష్‌ కాసరవల్లి మాట్లాడుతూ.. డబ్బింగ్‌ సినిమాల వల్ల సినీపరిశ్రమ తీవ్ర నష్టాలను చవిచూస్తోందన్నారు. డబ్బింగ్‌ సినిమాల్లో ఏ మాత్రం సృజనాత్మకత ఉండదని, దీనివల్ల ఆయా భాషల్లో సినిమాలు తీసేందుకు అవసరమైన 70 విభాగాలు నష్టపోతాయన్నారు. మరోవైపు ఈశాన్య రాష్ట్రాల్లోని గిరిజన ప్రజలు ఇప్పటికీ కనీస అవసరాలకు నోచుకోవడం లేదని, ప్రభుత్వ సేవలను కూడా వినియోగించుకోలేకపోతున్నారని ప్రముఖ సామాజిక కార్యకర్త ఆదిరాజు పార్థసారథి అన్నారు. ఈశాన్య రాష్ట్రాల స్థితిగతులపై నిర్వహించిన చర్చా కార్యక్రమానికి సీనియర్‌ ఐఏఎస్‌ అధికారి బీపీ ఆచార్య అధ్యక్షత వహించారు.

సాక్షి, హైదరాబాద్‌: స్వేచ్ఛా భారత్‌ దిశగా సాహితీవేత్తలు, కవులు, రచయితలు ముందడుగు వేయాలని ప్రముఖ కన్నడ రచయిత్రి, సీనియర్‌ జర్నలిస్టు ప్రతిభానందకుమార్‌ పిలుపునిచ్చారు. భిన్న ఆలోచనలను, విభిన్న సాహిత్యాలను సమాజం ప్రతిబింబించాలని, భిన్నాభిప్రాయాలను వ్యక్తీకరించే భావప్రకటనా స్వేచ్ఛను ఎప్పటికీ కోల్పోవద్దని ఆమె సూచించారు. శుక్రవారం బేగంపేట్‌ పబ్లిక్‌ స్కూల్‌లో హైదరాబాద్‌ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌ ఘనంగా ప్రారంభమైంది. ఈ సందర్భంగా ‘కన్నడ సాహిత్యం అప్పుడు–ఇప్పుడు’అనే అంశంపై ప్రతిభా నందకుమార్‌ కీలక ఉపన్యాసం చేశారు. సామాజిక పరిణామాలకు, మార్పులకు అనుగుణంగా కన్నడ సాహిత్యం ఎప్పటికప్పుడు స్పందిస్తూనే ఉందని, భావప్రకటనా స్వేచ్ఛను కాపాడుకోవడంలో కన్నడ సాహితీవేత్తలు మొదటి నుంచి ముందంజలో ఉన్నారని ఆమె చెప్పారు. ఇప్పుడు సమాజాన్ని ప్రతిబింబిస్తోన్న సోషల్‌ మీడియా కంటే బలమైన సాహిత్యాన్ని తాము దశాబ్దాల క్రితమే రాసినట్లు పేర్కొన్నారు. కుచించుకుపోతున్న ప్రజాస్వామిక వాతావరణం పద్మావత్‌ వంటి సినిమాను వ్యతిరేకించడం, అందులోని కథాంశాన్ని జీర్ణించుకోలేకపోవడం ఆశ్చర్యంగా ఉందని, ఇలాంటి అసహనం తాము ఎప్పుడూ ఎదుర్కోలేదని ఆమె విస్మయం వ్యక్తం చేశారు. ప్రజాస్వామిక వాతావరణం రోజురోజుకూ కుచించుకుపోతోందని ఆందోళన వ్యక్తం చేశారు. మూఢనమ్మకాలు, వివక్ష కొనసాగుతున్న రోజుల్లోనే తాము స్వేచ్ఛగా సాహితీ సృజన చేశామని, 35 ఏళ్ల క్రితమే తాను ఎరోటిక్‌ పొయెట్రీ రాసినట్లు ఆమె గుర్తుచేశారు. కొంతమంది జ్యోతిష్య పండితులు మహిళల పట్ల చాలా చులకనగా మాట్లాడుతున్నారని, ఫలానా రాశి మహిళలు అత్యాచారాలకు గురయ్యే అవకాశం ఉందంటూ చేస్తోన్న ప్రకటనలు ఆందోళన కలిగిస్తున్నాయని, దీనిపై తాను ‘ఆగ్రహం’అనే కవిత రాసినట్లు గుర్తు చేశారు. సృజనాత్మక రచనలకు సోషల్‌మీడియా సరికొత్త వేదికగా మారుతోందని, స్వేచ్ఛాయుత వాతావరణం కోసం, వివక్ష, పురుషాధిపత్యం లేని సమాజం కోసం నేటితరం రచయితలు కృషి చేయాలని కోరారు. భిన్న సంస్కృతులకు నిలయం.. లిటరరీ ఫెస్టివల్‌ ప్రారంభోత్సవ వేడుకలకు ముఖ్యఅతిథిగా హాజరైన రాష్ట్ర చీఫ్‌ సెక్రటరీ ఎస్పీ సింగ్‌ మాట్లాడుతూ.. విభిన్న సంస్కృతులకు, కళలకు హైదరాబాద్‌ నిలయమని అన్నారు. మగ్ధూం మొహియుద్దీన్, సరోజినీనాయుడు, డాక్టర్‌ సి.నారాయణరెడ్డి వంటి ఎందరో మహానుభావులు హైదరాబాద్‌ నుంచి తమ కలాన్ని, గళాన్ని ప్రపంచానికి వినిపించారని చెప్పారు. హైదరాబాద్‌ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌ అంతర్జాతీయ సాహిత్యంతో పాటు, తెలంగాణ సాహిత్య సంస్కృతులకు వేదిక కావాలని ఆకాంక్షించారు. కొత్తతరం రచయితలు, కవులు, సాహితీవేత్తలు ఎదిగేందుకు ఇలాంటి కార్యక్రమాలు దోహదం చేస్తాయన్నారు. స్పెయిన్‌ రాయబార కార్యాలయం డిప్యూటీ హెడ్‌ ఆఫ్‌ మిషన్‌ ఎడ్యురో సాంచెజ్‌ మొరాకో మాట్లాడుతూ.. స్పానిష్‌ భాషకు తెలుగు భాషకు పోలికలున్నాయని, తెలుగులో ఉన్నట్లుగానే స్పానిష్‌లోనూ మాండలికాలు ఉన్నాయని అన్నారు. ఇలాంటి కార్యక్రమాల వల్ల రెండు ప్రాంతాల మధ్య ఒక చక్కటి సాంస్కృతిక వాతావరణం నెలకొంటుందని చెప్పారు. ప్రఖ్యాత నర్తకి సోనాల్‌మాన్‌సింగ్‌ మాట్లాడుతూ.. ప్రపంచంలో మరెక్కడా లేని వైవిధ్యభరిత సంస్కృతి, అత్యున్నత సంప్రదాయాలు, విలువలు ఒక్క భారత్‌లోనే ఉన్నాయని, భిన్నత్వంలో ఏకత్వం ఈ దేశం గొప్పదనమని చెప్పారు. పర్యాటక శాఖ   కార్యదర్శి బుర్రా వెంకటేశం ప్రారంభోత్సవ సభలో కన్నడంలో మాట్లాడి అందరినీ ఆకట్టుకున్నారు. చర్చాగోష్టులు.. సాంస్కృతిక కార్యక్రమాలు అనంతరం స్పెయిన్‌ మహిళా రచయిత్రుల సాహిత్యంపైనా, పలువురు రచయితలు రాసిన పుస్తకాలపైనా చర్చాగోష్టులు నిర్వహించారు. కర్ణాటకకు చెందిన దళిత సామాజిక కార్యకర్త సరస్వతి వంట చేస్తూ చెప్పిన రామాయణం, దక్కనీ ఉర్దూలో సాగిన మిజాహియా ముషాయిరా తదితర సాంస్కృతిక కార్యక్రమాలు ప్రత్యేక ఆకర్షణగా నిలిచాయి. 70 మంది కళాకారులు నిర్వహించిన కోలాటం, నృత్య ప్రదర్శనలు ఆకట్టుకున్నాయి. కార్యక్రమంలో లిటరరీ ఫెస్టివల్‌ డైరెక్టర్‌ ప్రొఫెసర్‌ విజయ్‌కుమార్, సినీ దర్శకుడు డాక్టర్‌ కిన్నెరమూర్తి తదితరులు పాల్గొన్నారు.                లిటరరీ ఫెస్టివల్‌ ప్రారంభోత్సవంలో మాట్లాడుతున్న ఎస్పీ సింగ్‌. చిత్రంలో బుర్రా వెంకటేశం

సాక్షి, హైదరాబాద్‌: భాగ్యనగరం మరో సాహితీ ఉత్సవానికి వేదిక కానుంది. ప్రతిష్టాత్మక ‘హైదరాబాద్‌ సాహిత్యోత్సవం’ఈ నెల 26 నుంచి మూడు రోజుల పాటు బేగంపేట్‌లోని హైదరాబాద్‌ పబ్లిక్‌ స్కూల్‌లో జరగనుంది. ఇందుకోసం హైదరాబాద్‌ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌ సన్నాహాలు చేపట్టింది. వివిధ భాషల సాహిత్య, సాంస్కృతిక రంగాలతో పాటు సామాజిక, ఆర్థిక అంశాలపై సదస్సులు నిర్వహించనున్నారు. హైదరాబాద్‌ సాహిత్యోత్సవంలో ఈ ఏడాది అతిథి దేశంగా స్పెయిన్‌ హాజరుకానుంది. ఆ దేశానికి చెందిన మేధావులు, రచయితలు, కళాకారులు ఈ ఉత్సవాల్లో పాల్గొంటారు. అమెరికా, బ్రిటన్, కొలంబియా, కెనడా, ఇజ్రాయెల్‌ తదితర దేశాలకు చెందిన ప్రతినిధులు సైతం తరలిరానున్నారు. హైదరాబాద్‌ సాహిత్యోత్సవాల్లో ఈసారి భారతీయ భాషగా కన్నడంపై విస్తృత చర్చలు, సాహిత్య, సాంస్కృతిక కార్యక్రమాలు నిర్వహించనున్నారు. కర్ణాటకకు చెందిన సాహితీ ప్రముఖులు, జ్ఞానపీఠ అవార్డు గ్రహీత, కేంద్ర సాహిత్య అకాడమీ ఉపాధ్యక్షుడు చంద్రశేఖర్‌ కంబారా ఈ ఉత్సవాలకు హాజరుకానున్నారు. బెంగళూరులో ప్రఖ్యాత రంగశంకర్‌ థియేటర్‌ నిర్మాత అరుంధతినాగ్, ప్రముఖ దళిత సామాజిక కార్యకర్త సరస్వతి, దివంగత పాత్రికేయురాలు గౌరీలంకేష్‌ స్నేహితురాలు, ప్రముఖ ఆర్టిస్ట్‌ పుష్ప మేలా తదితరులు పలు అంశాలపై ప్రసంగిస్తారు. ప్రముఖ పాత్రికేయులు రాజ్‌దీప్‌ సర్దేశాయ్, సాగరికా ఘోష్, సీమా ముస్తఫా, శివఅరూర్‌ తదితరులు కూడా పాల్గొననున్నారు. ప్రముఖులకు నివాళులు.. హైదరాబాద్‌ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌ ప్రారంభం సందర్భంగా ఏటా వివిధ రంగాల్లో అపార సేవలందించి కన్నుమూసిన ప్రముఖులకు నివాళులర్పిస్తారు. ఈ ఏడాది నలుగురు మహనీయులకు ఈ ఉత్సవాల సందర్భంగా నివాళులర్పించనున్నారు. హిందుస్థానీ సంగీ తంలో ట్రుమీ సింగర్‌గా పేరొందిన ప్రముఖ గాయని గిరిజాదేవి, బాలీవుడ్‌ సినీదిగ్గజం శశికపూర్, బాలీవుడ్, రంగస్థల నటుడు టామాల్టర్, ప్రముఖ పాత్రికేయురాలు గౌరీలంకేష్‌ను స్మరిస్తూ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌ ప్రారంభంకానుంది. ఆకట్టుకోనున్న సాంస్కృతిక కార్యక్రమాలు.. వైవిధ్యభరితమైన సాంస్కృతిక, కళారూపాలను సమున్నతంగా ఆవిష్కరించే లక్ష్యంతో 2010 నుంచి ఏటా హైదరాబాద్‌ సాహిత్యోత్సవాలను నిర్వహిస్తున్నారు. ఇది ఎనిమిదో వేడుక. ఈసారి కూడా అద్భుతమైన కళారూపాలు, సాంస్కృతిక కార్యక్రమాలతో ఉత్సవాలు ఆహూతులను ఆకట్టుకోనున్నాయి. స్పెయిన్‌ కళాకారుల జానపద నృత్యం ‘ఫ్లెమెంకో’ప్రత్యేక ఆకర్షణగా నిలవనుంది. కన్నడంలో ప్రముఖ అంతర్జాతీయ సినీ దర్శకుడు గిరీష్‌ కాసరవల్లి దర్శకత్వంలో వెలువడిన ‘ఘటశ్రాధ’, ‘గులాబీ టాకీస్‌’, ‘ద్వీప’చిత్రాలను ప్రదర్శిస్తారు. శశికపూర్‌ కూమార్తె సంజనకపూర్‌ ఈ వేడుకల్లో పాల్గొననున్నారు. శశికపూర్‌ తీసిన సినిమా ‘షేక్‌స్పియరియానా’ను ప్రదర్శించనున్నారు. అలాగే టామాల్టన్‌ సినిమాలు కూడా ప్రదర్శిస్తారు. వీటితో పాటు వంట చేస్తూ చెప్పే సరస్వతి రామాయణం కథ, చిన్నపిల్లల కోసం ప్రత్యేకంగా ఏర్పాటు చేసే ‘నన్న నుక్కడ్‌’(చిన్నారుల వీధి మలుపు), హైదరాబాద్‌ దక్కనీ హాస్య కవితా సమ్మేళనం, ముంబైకి చెందిన సంగీత, నృత్యకళాకారుల ‘బాంబే బైరాగ్‌’, కాలితో అద్భుతమైన చిత్రాలు గీసే కళాకారుడు బందేనవాజ్‌ నదీఫ్‌ ఫుట్‌ అండ్‌ మౌత్‌ పెయింటింగ్, తెలంగాణ విమెన్‌ రిసోర్స్‌ సెంటర్‌ ఆధ్వర్యంలో మహిళా చిత్రకారుల ఎగ్జిబిషన్‌ ప్రత్యేక ఆకర్షణగా నిలవనున్నాయి. 


 • హైదరాబాద్‌ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌కు ఏర్పాట్లు పూర్తి
 • నేటి నుంచి జాతీయ, అంతర్జాతీయ కళల ఉత్సవాలు  
 
 సాక్షి, హైదరాబాద్‌: సాహితీ సౌరభానికి భాగ్యనగరి ముస్తాబైంది. హైదరాబాద్‌ సాహి త్యోత్సవానికి బేగంపేట్‌లోని హైదరాబాద్‌ పబ్లిక్‌ స్కూల్‌లో అన్ని ఏర్పాట్లు పూర్తయ్యా యి. శుక్రవారం నుంచి మూడు రోజుల పాటు జరగనున్న హైదరాబాద్‌ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌ (హెచ్‌ఎల్‌ఎఫ్‌)–2017లో వివిధ రంగాలకు చెందిన ప్రముఖులు పాల్గొంటారు. జాతీయ, అంతర్జాతీయ సాంస్కృతిక, సమకాలీన అంశాలపై ఈ ఉత్సవంలో సమగ్రమైన చర్చలు జరుగనున్నాయి. మానవ జీవితాన్ని ప్రభావితం చేసే అనేక రంగాలపై సదస్సులు, వర్క్‌షాపులు, సాంస్కృతిక అంశాలు, ఇష్టాగోష్టులు, చిత్రప్రదర్శనలు వంటి అనేక కార్యక్రమాలతో ఏటా హైదరాబాద్‌ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌ నిర్వహిస్తున్న సంగతి తెలిసిందే. ఈ క్రమంలో ఇది 7వ హైదరాబాద్‌ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌.
 ఈ ఏడాది ఫిలిప్పీన్స్‌ అతిథి దేశంగానూ, తమిళం ప్రధాన భాషగానూ కార్యక్రమాలు నిర్వహిస్తున్నారు. ఉత్సవాలు జరుగనున్న హైదరాబాద్‌ పబ్లిక్‌ స్కూల్‌ ప్రాంగణంలో సమాచార కేంద్రానికి ‘కార్వీ ప్లాజా’గా నామకరణం చేశారు. మూడు వేదికల్లో ప్రధాన కార్యక్రమాలు నిర్వహిస్తారు. మొదటి వేదికకు ‘హేపెనింగ్‌ హైదరాబాద్‌ పెవిలియన్‌’గా నామకరణం చేశారు. రాష్ట్ర పర్యాటక, సాంస్కృతిక శాఖలు ఈ వేదికను ఏర్పాటు చేశాయి. రెండో వేదిక ‘ఎస్‌బీహెచ్‌ ఎన్విరాన్‌’, మూడో వేదిక ‘గోయిథె గ్యాలరీ’ల్లో సమాంతరంగా కార్యక్రమాలు కొనసాగుతాయి. శుక్రవారం(27న) ప్రధాన కార్యక్రమాలు కింది విధంగా ఉన్నాయి.
 
 ⇔ ఉదయం 9.30కు ‘హేపెనింగ్‌ హైదరా బాద్‌ పెవిలియన్‌’వేదికపై ప్రారంభోత్సవ వేడుకల్లో ప్రముఖ హిందీ కవి అశోక్‌ వాజ్‌ పేయి ముఖ్యఅతిథిగా.. ఫిలిప్పీన్స్‌ రాయ బారి మా తెరిసిటా సి డాజా, రాష్ట్ర ఐటీ శాఖ కార్యదర్శి జయేశ్‌ రంజన్‌ తదితరులు పాల్గొంటారు. అశోక్‌ వాజ్‌పేయి ‘లిటరేచర్‌ అండ్‌ అవర్‌ టైమ్స్‌’అనే అంశంపై కీలకోపన్యాసం చేస్తారు.
 ⇔ ఉదయం 11 గంటలకు తెలంగాణ సాం స్కృతిక శాఖ ఆధ్వర్యంలో పర్యాటక శాఖ కార్యదర్శి బుర్రా వెంకటేశం ‘తెలంగాణ విలేజ్‌’ను ఆవిష్కరిస్తారు. తెలంగాణ పల్లె జీవితాన్ని ఇది ప్రతిబింబిస్తుంది. వేడుకల 3 రోజులు ఈ విలేజ్‌ ప్రదర్శన ఉంటుంది.
 ⇔ ఇదే సమయంలో గోయిథె గ్యాలరీలో దివ్య దిశ ఆధ్వర్యంలో ‘చైల్డ్‌హుడ్‌ ఇన్‌ మై సిటీ’ ప్రదర్శన ఉంటుంది. ది చిల్డ్రన్స్‌ ఫైన్‌ ఆర్ట్‌ గ్యాలరీలో వర్క్‌ షాపులు నిర్వహిస్తారు.
 ⇔ తెలంగాణలో మరుగున పడిపోతున్న వాద్యాల ప్రదర్శన ‘తెలంగాణ మ్యూజికల్‌ ఇన్‌స్ట్రుమెంట్స్‌’ 3 రోజులు కొనసాగు తుంది. వివిధ రకాల తెలంగాణ జానపద, కళారూపాల ప్రదర్శన ఉంటుంది.
 ⇔ సాయంత్రం 4 నుంచి 4.50 వరకు ‘జమ్ముకశ్మీర్, ఈశాన్య రాష్ట్రాలు, బర్మాలో మానవ హక్కుల ఉల్లంఘనపై’ప్రముఖ హక్కుల ఉద్యమ నేత నందితా హక్సర్‌ ప్రసంగిస్తారు. కల్పనా కన్నబీరన్‌ ఈ కార్యక్రమానికి అధ్యక్షత వహిస్తారు.
 ⇔ సాయంత్రం 5.30 నుంచి 6.30 వరకు మహాశ్వేతాదేవికి నివాళిగా ‘స్తనదాయిని’ కథను ‘చోళీ కే పీచే క్యాహై’పేరుతో ప్రద ర్శించనున్నారు. రాత్రి 7 గంటలకు ‘కార్మిక్‌ హార్వెస్ట్‌’ అనే ఫిలిప్పీన్స్‌ కళాకారుల ప్రదర్శన ఉంటుంది.
 
             బేగంపేట్‌లోని హైదరాబాద్‌ పబ్లిక్‌ స్కూల్‌లో లిటరరీ ఫెస్టివల్‌ –2017 కోసం చురుగ్గా సాగుతున్న ఏర్పాట్లు


 హైదరాబాద్ లిటరరీ ఫెస్టివల్.. సాహిత్యాభిమానులను మూడు రోజులు మురిపించి నిన్నటితో ముగిసింది.. వచ్చేయేటి పండగ వరకు ఇది మధుర జ్ఞాపకమై ‘కొత్త పుస్తకం’గా పుస్తకప్రియుల మదిలో పదిలంగా ఒదగనున్నది. మూడు రోజుల ముచ్చట్లపై వీక్షణం..        
 - సాక్షి, సిటీప్లస్
  
 శుక్రవారం సాయంకాలం ప్రముఖ కవి, రచయిత జావేద్ అఖ్తర్ చేతుల మీదుగా హైదరాబాద్ పబ్లిక్ స్కూల్‌లో ప్రారంభమైన లిటరరీ ఫెస్టివల్‌కు 26 సాయంకాలం ప్రముఖ నాట్యకళాకారిణి, సెన్సార్‌బోర్డ్ మాజీ చైర్‌పర్సన్, కళాక్షేత్ర డెరైక్టర్ లీలా సామ్‌సన్ ముగింపు పలికారు. మొదటిరోజు ఉర్దూసాహిత్య సంప్రదాయ ప్రక్రియ ‘దాస్తాన్‌గొయి’ ప్రధాన ఆకర్షణ అయితే చివరి రోజు మహాత్మాగాంధీ ‘హింద్ స్వరాజ్’ మీద ‘అన్‌బౌండ్’ పేరుతో ప్రణబ్‌ముఖర్జీ ఇచ్చిన ప్రదర్శన ఫెస్టివల్ ఇమేజ్‌ను పెంచింది.
  
  కీ నోట్ టు కల్చరల్ ప్రోగ్రామ్ దాకా..
  24వ తేదీ ఉదయం.. తన పుస్తకం ‘ఇన్ అదర్ వర్డ్స్’ అనువాదకుడు అలి హుస్సేన్ మీర్‌తో జావేద్ అఖ్తర్ సంభాషణ, పాఠకులతో ముఖాముఖి.. ఛలోక్తులు హెచ్‌ఎల్‌ఎఫ్ ప్రారంభానికి ఊపునిచ్చాయి. విజువల్‌స్టోరీ టెల్లింగ్, స్పేస్ అండ్ సెన్సిబిలిటీస్ వర్క్‌షాప్స్ పిల్లలకు ‘ఫన్’డగ మూడ్‌ని తెచ్చాయి. ఇంకా పర్యావరణ, సామాజిక సమస్యలకు కొంచెం వ్యంగ్యం, ఇంకాస్త కామెడీ జోడించి తీసిన డాక్యుమెంటరీ, ఫీచర్ ఫిల్మ్స్ స్క్రీనింగ్ ఆ రోజు హైలైట్! టామ్ అల్టర్ నాటక ప్రదర్శన ‘పర్‌చాయియా’ సాహిర్ లూధియాన్విని కళ్లముందుకు తెచ్చింది.
  
  25.. ఆదివారం
  హైదరాబాద్ హాలీడేని ఆహ్లాదంగా మలిచిన రోజు. ఉర్దూ షాయరీలు, కవిత్వంలో మహిళల గళం వినిపించిన రోజు. తెలంగాణ కవిత్వమూ తన పుటను తెరిచింది. పిల్లల కోసం సాగిన ‘ది సిటీ వి నీడ్’ అనే స్టోరీ రైటింగ్ సెషన్ పెద్దలనూ ఆకట్టుకుంది. జర్మన్ డెరైక్టర్, కొరియోగ్రాఫర్ జాన్ జబీల్ ఆధ్వర్యంలోని యాక్టింగ్ వర్క్‌షాప్ అందరినీ నటింపచేసింది. ‘యూనివర్సల్ యాక్సెస్ టు ప్రింట్ అండ్ లిటరేచర్’ ప్రోగ్రామ్‌కు ఔత్సాహికుల హాజరు ఫుల్‌గానే పడింది. జీఎన్ డెవీ ప్లీనరీతో ఉత్సాహంగా మొదలై.. ప్రముఖ కథక్ నర్తకి మంగళాభట్ ‘ఆజ్ కి షామ్ దక్కన్ కె నామ్’ అభినయంతో హ్యాపీగా ఎండ్ అయింది.
  
  26..రిపబ్లిక్ డే
  హెచ్‌ఎల్‌ఎఫ్‌కి పబ్లిక్ డే!. ఆఖరి రోజూ వేడుకకు విశేష స్పందన లభించింది. అదీగాక ‘కల్చరల్ అండ్ క్రియేటివ్ ప్లురలిజమ్ ఇన్ మోడర్న్ ఇండియా’ అనే ప్లీనరీని ప్రముఖ బాలీవుడ్ దర్శకుడు, రచయిత మహేష్‌భట్, డాన్సర్ లీలాసామ్‌సన్ నిర్వహించడం ప్రధాన ఆకర్షణ. పలు రంగాల ముఖ్యులు ఈ సెషన్‌లో పాలుపంచుకున్నారు.
  
   సినిమాలు, వాటిపై ఆంక్షలు మొదలు సెన్సార్‌బోర్డ్ సభ్యులపై ఒత్తిడి, ఘర్‌వాపసి వంటి మతపర వివాదాలు, సాహిత్యం, పత్రికల్లో ఫ్రీడమ్ ఆఫ్ ఎక్స్‌ప్రెషన్ ప్రశ్నార్థకంగా మారిన వైనం వరకు అన్నిటినీ చర్చించారు. సెన్సార్ బోర్డ్ పదవికి రాజీనామా చేయడంపై లీలాసామ్‌సన్‌ను ప్రశ్నిస్తే.. ‘ఇట్స్ అవుట్ ఆఫ్ టాపిక్’ అంటూ తప్పించుకున్నారు. ‘హైదరాబాద్‌తో మీకున్న అనుబంధం’ చెప్పండి అని మహేష్‌భట్‌ను అడిగితే ‘మిర్చీకా సాలన్’ అని నవ్వుతూ కారెక్కారు.
  
  చర్చలే చర్చలు..
  హెచ్‌బీటీ గీతా రామస్వామి నిర్వహించిన ‘కాస్ట్ అండ్ జెండర్’పై చర్చ కొత్త ఆలోచనలను రేకెత్తించింది. ఇందులో యంగ్‌రైటర్, యాక్టివిస్ట్ మీనా కందస్వామి, నది పల్‌షికర్ పాల్గొన్నారు. మీనా కందస్వామి కొత్త రచన జిప్సీ గాడెస్ కూడా చర్చకు వచ్చింది. ఇండియన్ ఎలక్షన్స్ .. ఎ కాన్వర్జేషన్ పేరుతో జయప్రకాశ్‌నారాయణ్, ఎస్‌వై ఖురేషీ మధ్య సాగిన సంభాషణ సోసోగా నడిచింది. ‘ది ఫస్ట్ స్టెప్స్ ఆఫ్ థియేటర్ ట్రైనింగ్’ అనే థియేటర్ యాక్టింగ్ వర్క్‌షాప్‌ను పెద్దలు బాగా ఎంజాయ్ చేశారు.
  
  ఆఖరి రోజున తెలుగువాళ్లను బాగా ఆకట్టుకున్న కార్యక్రమం.. ముస్లిమిస్ట్ పొయెట్రీ ఇన్ తెలుగు. భరతనాట్య కళాకారిణి ఆనందశంకర్ జయంతి నిర్వహించిన ‘ది డ్రామా ఆఫ్ డ్యాన్స్’ కార్యక్రమంలో లీలాసామ్‌సన్‌తో పాటు ప్రముఖ ఆర్ట్ క్రిటిక్ అండ్ ఆర్ట్ లవర్ సునీల్ కొఠారీ, వీణ బసవరాజయ్య పాల్గొన్నారు. ఇక, సినిమా రైటింగ్‌పై సాగిన ‘రీమ్స్ అండ్ రీల్స్’ సెషన్‌లో యంగ్ రైటర్స్ బాగా పార్టిసిపేట్ చేశారు. ఉర్దూ సాహిత్యంలో ప్రధాన పాత్ర పోషించిన మాధ్యమం రేడియోపై జరిగిన ‘దక్కన్ రేడియో అండ్ ఉర్దూ కల్చర్’ సెషనూ బాగా ఆకట్టుకుంది.
  
  ఉర్దూకి ప్రాధాన్యమివ్వడం బాగుంది
  ఈసారి హైదరాబాద్ ఫెస్టివల్‌లో ఉర్దూ భాషకు ప్రాధాన్యమివ్వడం చాలా బాగుంది. తెలుగు కవిత్వంలో ఉన్న ముస్లిం కవులకు ఓ వేదిక కల్పించడం సంతోషం. జావేద్ అఖ్తర్, మహేష్‌భట్ లాంటివాళ్లు ఈ ఫెస్టివల్‌కి రావడం వల్ల దీని స్థాయి పెరిగింది.
  - యాకూబ్, కవి
  
  పిల్లల కోసమని వస్తే..
  ఈ ఫెస్టివల్ స్టార్టయిన సెకండ్ డే తెలిసింది. అసలు మా బాబు కోసం వచ్చాం కానీ వచ్చాక పెద్దలకూ ఇది యూజ్‌ఫుల్ అని అర్థమైంది. స్టోరీ టెల్లింగ్ సెషన్స్ పిల్లల కన్నా మాకే ఎక్కువ ఉపయోగం. నేనైతే వంటల పుస్తకాలను కొన్నా. మా బాబుకీ మంచి పుస్తకాలు దొరికాయి.
  - అనురాధ, గృహిణి
  
 మహిళలకు శక్తినిస్తుంది
  ఐదేళ్లుగా ఈ ఫెస్టివల్‌లో పాల్గొంటున్నాను. కళకు స్త్రీకి ఉన్న అనుంబంధం చాలా ప్రత్యేకమైనది. ఈ సాధన మహిళల్లో ఆత్మస్థైర్యాన్ని నింపడమే కాక ఓ శక్తిగా నిలబెడుతుంది.
  - ఆనంద శంకర్‌జయంతి, నృత్యకారిణి
  
  పేరు లేని హీరో కథ
  నేను రాసిన ఇంగ్లిష్ నవల ‘అనాటమీ ఆఫ్ లైఫ్’. ఇది ఓ కవి జీవన ప్రస్థానానికి సంబంధించినది. ఇందులో మన దేశంలోని మెట్రోనగరాలన్నిటి ప్రస్తావన ఉంటుంది. కానీ వాటి పేర్లు, హీరో పేరు ఎక్కడా ఉండవు. ఇది లండన్ వాళ్లు అన్‌పబ్లిష్డ్ నవలకు ఇచ్చే ‘టిబోర్ జోన్ సౌత్‌ఏషియా’ అవార్డ్‌కి నామినేటైంది.
  - దేవ్‌దాన్ చౌదరి, బెంగాలీ రైటర్
  
  తరచుగా నిర్వహిస్తేనే ఫలం
  లిటరరీ యాక్టివిటీ అనేది దక్కన్‌సంస్కృతి. తెలుగు, ఉర్దూకి ప్రాధాన్యమివ్వడం, నేషనల్, ఇంటర్నేషనల్ రచయితలు రావడం, ప్రశ్నోత్తర సెషన్స్.. ఇవన్నీ అందరినీ ఒక్కచోటకు చేరుస్తాయి.  తెలంగాణను సాధించుకున్న క్రమంలో జరిగిన ఈ ఈవెంట్ మన ఐకమత్యాన్ని బలపరుస్తోంది. గంగాజమున తెహ్‌జీబ్‌ను పునరుద్ధరిస్తోంది. లిటరరీ ఫెస్టివల్ ప్రపంచానికి సంబంధించింది కాబట్టి.. దీన్ని ఇయర్లీగా కాకుండా చిన్నచిన్న మీట్స్‌గా చేసి వారాంతాలకో, పదిహేను రోజులకు ఒకసారో ఏర్పాటు చేస్తే, వీలైతే జిల్లాలకూ తీసుకెళ్తే బాగుంటుంది. తెలుగు సాహిత్యాన్ని ఉర్దూ, పర్షియన్, హిందీ, ఇంగ్లిష్‌లలోకి, అట్లాగే ఆయా భాషల్లో ఉన్న సాహిత్యాన్ని తెలుగులోకి అనువదించే ప్రయత్నాల్ని ముమ్మరం చేస్తే విభిన్న సంస్కృతులు వెల్లివిరుస్తాయి.
  - వేదకుమార్, సామాజికవేత్త


 హైదరాబాద్ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌లో ఆదివారం ఆకట్టుకున్న అంశం ‘విమెన్స్ పొయెట్రీ ఇన్ ఉర్దూ’. 1940ల్లో హైదరాబాద్ ఉర్దూ సాహిత్యంలో మహిళల కంట్రిబ్యూషన్ సాటిలేనిది. డెబ్బైల వరకూ అంతే ఉత్సాహంగా సాగిన స్త్రీ కలం తర్వాత ఎంతో నిర్లక్ష్యానికి గురైంది. ‘ఆ పరిస్థితికి గల కారణాలతో పాటు మహిళా ఉద్యమాలు, ఉర్దూ సాహిత్యంలో మహిళా కవయిత్రులు, రాజకీయాల్లో మహిళలు వంటి అనేక అంశాల మీద చర్చ సాగింది. కవయిత్రులు అష్రాఫ్ రఫీ, ఫాతిమా తాజ్, మనీషా, బంగార్, షాఫిఖ్ ఫాతిమా షేరాల షాయరీలు ఆహూతులను ఆకట్టుకున్నాయి’ అని చెప్పారు నిర్వాహకురాలు జమీలా నిషాత్.
 1940ల్లో హైదరాబాద్ ఉర్దూ సాహిత్యంతో ముడిపడి ఉన్న పేరు సొహ్రా హుమాయున్ మిర్జా. సరోజినీనాయుడికి అత్యంత సన్నిహితురాలైన సొహ్రా సాహిత్యంలోనే కాదు స్వాతంత్య్ర సమరంలో, స్త్రీ ఉద్యమాల్లో చురుకుగా పాల్గొన్న వనిత. అప్పట్లో గాంధీజీ సమావేశాలకు ఆమే నిర్వాహకురాలు.‘బజ్మె హవాతి దక్కన్’ అనే మహిళా సంస్థను స్థాపించి ఉర్దూ సాహిత్యంలో స్త్రీలను ప్రోత్సహించారు. స్త్రీవిద్య కోసం పాటుపడ్డారు. ఆమె స్థాపించిన ‘సబ్దరియా’ అనే బడి ఇప్పటికీ మెహిదీపట్నంలో నడుస్తోంది.


 జావేద్ అఖ్తర్.. సాహిత్యంలో సుస్థిరమైన పేరు! సినిమారంగానికొస్తే ఆ పేరు తెలియనివారు లేరు!  హైదరాబాద్ లిటరరీ ఫెస్టివల్ ప్రారంభోత్సవానికి విచ్చేసిన అఖ్తర్‌సాబ్ కాసేపు సాగించిన చిట్‌చాట్..
  
 భాష.. ఒక కమ్యూనికేషన్ టూల్ మాత్రమే కాదు.. సంస్కృతికి ప్రతిబింబం. ప్రపంచాన్ని అనుసంధానం చేసే వారధి. ప్రతి భాష దేనికదే గొప్పది. అయితే ప్రపంచంతో కమ్యూనికేషన్ కొనసాగాలంటే ఓ కామన్ భాష మాత్రం ఉండాలి. అందుకే మాతృభాషతో పాటు విధిగా దేశంలో అయితే జాతీయ భాష హిందీని, అంతర్జాతీయంగా ఇంగ్లిష్‌ను తప్పకుండా నేర్చుకోవాలి.
 
 మాతృభాష చెట్టుకు వేరులాంటిదైతే.. ప్రపంచంతో మనం మాట్లాడే భాష కొమ్మలాంటిది. చెట్టుకు కొత్త రెమ్మలతో కొమ్మలు విస్తరించడం ఎంత అవసరమో, నేలలో బలంగా వేళ్లూనుకోవడమూ అంతే అవసరం. ఈ రెండింటిని సమన్వయం చేసుకుంటే చెట్టు పచ్చగా ఉంటుంది. నీ భాషను ప్రేమించడమంటే ఇతర భాషలను ద్వేషించడమని కాదుకదా!
  
 సాహిత్యం..
 భాషకు ప్రాణం సాహిత్యం. భాష ద్వారా సంస్కృతిని చాటేది సాహిత్యమే. అలాంటి విలువైన ప్రపంచ సాహిత్యాన్ని చదవాలంటే అనువాదాలు తప్పనిసరి. ఈ అనువాదాలే లేకుండా మాక్సిమ్ గోర్కి నవల ‘అమ్మ’ను మనం చదివుండేవాళ్లం కాదు. ఇలాంటివెన్నో! నా కవిత్వం నాకు తెలియని కన్నడ, గుజరాతీ, బెంగాలీ, మరాఠీ లాంటి ఎన్నో భాషల్లోకి అనువాదమైంది.
  
 ఉర్దూ..
 హైదరాబాద్ పేరు లేకుండా ఉర్దూని ఊహించలేం. ఇక్కడి ఉర్దూ అయితే దక్కనీగా ఓ ప్రత్యేకతను పొందింది. ఈ నేల ఉర్దూ సాహిత్యంతో తరించిపోయింది. మగ్దూం మొహియుద్దీన్‌లాంటి కవులు తమ కవిత్వంతో ఉర్దూ భాష ఉన్నతిని చాటారు. నిన్న జైపూర్ లిటరరీ ఫెస్టివ ల్‌లో కూడా ఆయన షాయరీల గురించి ప్రస్తావన వచ్చింది.. కొన్ని షాయరీల్లో ఆయన వ్యక్తపరిచిన భావాలు అద్భుతం. అంతకుముందు నేనెప్పుడూ చదవలేదు. అలాగే షాద్‌సాబ్.. ఆయనకు నేనంటే చాలా ఇష్టం. ఆయన గజల్స్, షాయరీలంటే నాకు ప్రాణం. నేటి అభివృద్ధికి అద్దం పడుతున్నట్టు ఉంటాయి. ఇలా ఉర్దూ సాహిత్యంలో హైదరాబాద్ కంట్రిబ్యూషనూ వెలకట్టలేనిది.
 
 హైదరాబాద్‌తో అనుబంధం..
 చాలా ఉంది. ఇప్పుడే అన్నీ చెప్పేస్తే.. లిటరరీ ఫెస్టివల్ కీనోట్‌లో చెప్పడానికి ఏమీ ఉండదు. అందుకే చాలా దాస్తున్నాను (నవ్వుతూ) ఇక్కడివాడైన మగ్దూం మొహియుద్దీన్‌కి పిచ్చి అభిమానిని. అంటే పరోక్షంగా హైదరాబాద్‌తో అనుబంధం ఉన్నట్టే కదా. ఇక ప్రత్యక్షంగా చూసుకున్నా సంబంధం, అనుబంధం ఉంది. నా భార్య షబానాది హైదరాబాదే.. అంటే ఈ సిటీ నా అత్తగారిల్లన్నట్టే కదా! మా ఇల్లంతా ఇప్పటికీ బగారా బైంగన్, కట్టాసాలన్ వంటలతో ఘుమఘమలాడుతూనే ఉంటుంది.
 - శరాది


 హైదరాబాద్.. ది మోస్ట్ హ్యాపెనింగ్ సిటీ ఇన్ ద కంట్రీ! చౌమొహల్లా ప్యాలెస్ మొదలు చిక్కడపల్లి త్యాగరాయగానసభ, సైఫాబాద్ రవీంద్రభారతి వయా సికింద్రాబాద్ హరిహరకళాభవన్, అవర్ సేక్రెడ్ స్పేస్ నుంచి బంజారాహిల్స్ గోథే జెంత్రం, కళాకృతి, సృష్టి ఆర్ట్ గ్యాలరీల స్పేస్ పూరిస్తూ, శిల్పకళా వేదికనూ వరించి హైటెక్స్ హంగులనూ అద్దుకొని నిత్యం ఏదో ఒక సంబురం సందడి చేస్తూనే ఉంటుంది.. జాతీయ, అంతర్జాతీయ వేడుకలెన్నో భాగ్యనగరినీ భాగస్వామిని చేస్తుంటాయి ! అలాంటిదే హైదరాబాద్ లిటరరీ ఫెస్టివల్! శుక్రవారం నుంచి 26వ తేదీ వరకూ చిన్నాపెద్దా అందరినీ ఆనందంలో ముంచనుంది!  ఈ సాహితీ పండుగ కు ఈ ఏడాది వేదిక.. హైదరాబాద్ పబ్లిక్ స్కూల్!
  ..:: సరస్వతి రమ
  
  2010 నుంచి అక్షరమాలికల అల్లిక ప్రారంభించిందీ హైదరాబాద్ ఫెస్టివల్. సాహిత్యంలోని సృజనాత్మక ప్రక్రియలన్నిటికీ ఒక ముంగిలిగా నిలిచే ఈ ఈవెంట్ పలు భాషల ద్వారాలనూ నిలుపుతోంది. ఏటా ఒక్కో భారతీయ భాష మీద ప్రధాన దృష్టి సారిస్తోంది. అలా హైదరాబాద్ సంస్కృతిలో భాగమైన ఉర్దూ భాష ఈ ఏడాది పండుగలో తన విశిష్టతను చాటనుంది. ఈ భాషలో భిన్న సాహితీ ప్రక్రియలను పరిచయం చేయడం, అవసానదశలో ఉన్న సాహితీకళను ప్రదర్శించడంతో పాటు ఉర్దూ ప్రఖ్యాత రచయితలు, కవులు.. వాళ్లు రాసిన రచనల విశ్లేషణ ఉండబోతున్నాయి.
  
 దాస్తాన్‌గొయి..
 దాస్తాన్, గొయి అనే రెండు పర్షియన్ పదాల కలియికే దాస్తాన్‌గొయి. అంటే కథ చెప్పే కళ. ఉర్దూ సాహిత్యంలో అవసాన దశలో ఉన్న ప్రక్రియ ఇది. మహమూద్ ఫారూఖీ దర్శకత్వం వహించిన 80 నిమిషాల దాస్తాన్ ఇ ఛౌబోలీ అనే దాస్తాన్‌గొయిని ప్రదర్శించనున్నారు రాణా ప్రతాప్, రాజేష్‌కుమార్ అనే కళాకారులు. ప్రముఖ ఉర్దూ కవి సాహిర్ లూధియాన్వీ మీద రాసిన ‘పర్‌ఛాయియా’ నాటకాన్ని ప్రముఖ నటుడు టామ్ ఆల్టర్ ప్రదర్శించనున్నాడు. ఖాలిద్ సయీద్, అమినా కిషోర్‌ల ‘ఘజల్ అప్రిసియేషన్’ కార్యక్రమం ఉంది. దీంతో పాటు ‘విమెన్స్ పొయెట్రీ ఇన్ ఉర్దూ’ అనే అంశం మీద సదస్సూ జరగనుంది. ఇందులో షఫీఖ్ ఫాతిమాషేరా, ఫాతిమా తాజ్, జమీలా నిషాత్‌లు పాల్గొంటున్నారు.
  
 వారధిలా వేడుక..
  ఏటా ఒక్కో దేశాన్ని ఆహ్వానిస్తున్న హెచ్‌ఎల్‌ఎఫ్ (హైదరాబాద్ లిటరరీ ఫెస్టివల్) ఈసారి పోలెండ్ దేశాన్ని అతిథిగా పిలుస్తోంది. ఈ ఆహ్వానం వెనకున్న ఉద్దేశం ఒక్కటే.. ఈ ఉత్సవానికి అంతర్జాతీయ హోదా కల్పించడం కోసం, మన సాహితీవేత్తలు.. ప్రచురణ కర్తలకు, విదేశీ సాహితీవేత్తలు.. ప్రచురణకర్తలకు మధ్య వారధిలా నిలవడం! పోలెండ్ నుంచి ముగ్గురు రచయితలు ఈ వేడుకకు హాజరుకానున్నారు.
  
 70 ఈవెంట్లు
 ప్రముఖ రచయిత, కవి జావేద్ అక్తర్ హైదరాబాద్ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌ను ప్రారంభించనున్నారు. బాలీవుడ్ దర్శకుడు, రైటర్ మహేశ్ భట్, లీలాశామ్సన్‌లు వర్క్‌షాప్ నిర్వహించనున్నారు. ప్రారంభోత్సవ రోజు తప్పించి మిగిలిన మూడు రోజుల్లో 70 ఈవెంట్ల వరకూ జరగనున్నాయి. వీటిలో పిల్లలకు స్టోరీటెల్లింగ్, స్టోరీ రైటింగ్ వర్క్‌షాప్‌లు, లిటరరీ క్విజ్ ప్రోగ్రామ్స్ కూడా ఉన్నాయి.
  
 సాంస్కృతిక సంగమం..
  సాంస్కృతిక కార్యక్రమాల్లో భాగంగా ప్రముఖ కథక్ నర్తకి మంగళాభట్ నృత్యం, ఖవ్వాలీ, కవితా పఠనం ఉన్నాయి. ఆర్ట్ హిస్టారియన్, క్యూరేటర్ కొయిలీ ముఖర్జీ ఘోష్ ‘నాట్ ఎ టైగర్’ అనే వర్క్‌షాప్‌ను నిర్వహిస్తున్నారు. ‘గీతా ట్రాన్స్‌లేషన్స్’ పేరుతో మణీరావు అనువాదాల్లోని విధానాలను వివరించనున్నారు. హైదరాబాద్ నేటివిటీకి కెమెరా పట్టిన లక్ష్మీప్రభల ‘అబ్సల్యూట్ హైదరాబాద్ .. అన్‌చేంజింగ్ సైడ్ టు ఎ సిటీ ఆఫ్ చేంజ్’ అనే ఛాయాచిత్ర ప్రదర్శనా ఉంది. అలాగే జి.శంకర్‌నారాయణ్ ‘హెరిటేజ్ ఆఫ్ తెలంగాణ.. లిటిల్ నోన్ ఆర్కిటెక్చరల్ జెమ్స్’ పేరుతో తెలంగాణ హెరెటేజ్, ఆర్కిటెక్చర్‌కి సంబంధించిన ఫోటో ఎగ్జిబిషన్ కూడా ఉంది. తెలంగాణ కవిత్వానికీ చోటుంది. విమెన్ అండ్ లా.. ఇందులో ఇందిరా జైసింగ్, పద్మినీ స్వామినాథన్, కల్పనా కన్నబీరన్‌లు పాలుపంచుకుంటున్నారు.
  
 సాహిత్యానికి, కళలకు మధ్య ఉన్న సంబంధాన్ని తెలిపే లె క్చర్స్, డిమాన్ స్ట్రేషన్స్, యూరోప్, ఇండియాల మధ్య సాన్నిహిత్యాన్ని పెంచే సాహిత్య గోష్ఠులు, స్క్రీనింగ్స్.. ఇలా సాహిత్యాభిలా షుల తృష్ణను తీర్చేవెన్నో కార్యక్రమాలు ఈ ఉత్సవంలో ఉన్నాయి.


 భాగ్యనగరం మరోసారి సాహిత్య శోభను సంతరించుకోనుంది. ఈ నెల 24, 25, 26 తేదీల్లో హైదరాబాద్ లిటరరీ ఫెస్టివల్‌కు వేదిక కానుంది. అన్ని వయసుల వారు, అన్ని వర్గాల వారు ఇందులో భాగస్వాములు అయ్యేలా కార్యక్రమాలను రూపొందిస్తామని చెబుతున్నారు ఫెస్టివల్ నిర్వాహకులు. బేగంపేట్‌లోని హైదరాబాద్ పబ్లిక్ స్కూల్‌లో జరగనున్న ఈ వేడుక వివరాలను ఫెస్టివల్ డెరైక్టర్స్ అజయ్ గాంధీ, అమితా దేశాయ్, జీఎస్పీ రావ్, టి.విజయ్ కుమార్ సోమవారం వెల్లడించారు.  
  
  మూడు రోజులు జరిగే ఈవెంట్‌లో ప్రదర్శనలు, వర్క్‌షాపులు, స్క్రీనింగ్స్, ప్రసంగాలు ఇలా 70కి పైగా కార్యక్రమాలు నగరవాసులను అలరించనున్నాయి. భాషకు సంబంధించిన అనేక అంశాలకు ఈ ఫెస్టివల్ వేదికగా మారనుంది. ఈ పండుగలో దేశంలోని ప్రముఖ రచయితలు, యాక్టివిస్ట్‌లు, కళాకారులు తదితరులు పాల్గొననున్నారు. చదివే అలవాటును ప్రమోట్ చేయడమే దీని ప్రదానోద్దేశం అని చెబుతున్నారు నిర్వాహకులు. ఈ కార్యక్రమానికి ఎలాంటి ఫీజు లేదని, అందరూ పాల్గొనవచ్చని తెలిపారు. ఫెస్టివల్ ప్రారంభోత్సవ కార్యక్రమానికి ముఖ్యఅతిథిగా ప్రముఖ కవి జావేద్ అక్తర్ హాజరుకానున్నారు. ఉర్దూ కవి సాహిర్ లుధియాన్వీకి ట్రిబ్యూట్‌గా ‘పర్‌చాయియన్’ అనే  నాటకాన్ని 24న ప్రదర్శించనున్నారు. మహేష్‌భట్, అరుణ్‌శౌరి, మంగళాభట్, కల్పన తదిరతర ప్రముఖులు ఇందులో పాల్గొననున్నారు.
  
  బెస్ట్ ఈవెంట్..
  ‘2014లో నేషనల్ జియోగ్రాఫిక్ చానెల్ ప్రపంచంలో సెకెండ్ బెస్ట్ విజిటింగ్ ప్లేస్‌గా హైదరాబాద్‌ని పేర్కొంది. ఆ లింక్‌లో హైదరాబాద్ లిటరరీ ఫెస్టివల్ గురించి ప్రముఖంగా పేర్కొంది. అంతేకాదు దేశంలో జరిగే ఆరు అతిపెద్ద లిటరరీ ఫెస్టివల్స్‌లో ఇదీ ఒకటి’ అని తెలిపారు హెచ్‌ఎల్‌ఎఫ్ డెరైక్టర్ జీఎస్పీ రావ్. ‘ఐదేళ్లుగా ఏటా డిఫరెంట్ లొకేషన్స్‌లో ఈవెంట్ నిర్వహిస్తున్నాం. పర్మినెంట్ వెన్యూ ఉంటే బాగుంటుందనే ఆలోచన ఉంది. ఇందుకు ప్రభుత్వం సహకరించాల’ని కోరారు మరో డెరైక్టర్ అజయ్ గాంధీ.
  -  ఓ మధు