పాలకులకు ప్రజల సవాళ్లు

పాలకులకు ప్రజల సవాళ్లు

రాష్ట్రం ఎందుకు చీలిందని ఆలోచించడంలో తప్పు లేదు. కానీ గతంలోనే మునిగి తేలుతూ భవితను ఆహ్వానించలేక పోవడం అవివేకం. ముందున్న పెను సవాళ్లను ఎదుర్కోవాలంటే రెండు ప్రభుత్వాలూ కేంద్రంతో కలసి పోరాడి తెలుగు రాష్ట్రాలకు న్యాయంగా రావలసిన నిధులను, అభివృద్ధి ఫలాల వాటాల కోసం సమష్టిగా కృషి చేయాలి.
 
 సొంత అస్థిత్వం కోసం, స్వయం పాలన కోసం పోరాడిన తెలంగాణ జూన్ 2న ప్రత్యేక రాష్ట్రంగా ఆవిర్భవించింది. అంతేకాదు అధికార వికేంద్రీకరణ జరిగి, ప్రజలకు పాలన చేరువయ్యేలా ఆంధ్రప్రదేశ్ కూడా మళ్లీ పుట్టింది. ఇది విచ్ఛిన్నం కాదు. వికేంద్రీకరణ. పేర్లు, పాలనాపరమైన సరిహద్దులలో మార్పే తప్ప అవే ప్రాంతాలు అదే ప్రజలు. అవే అధికారాలు, విధానాలు, చట్టాలు, కోర్టులు. ఎదురు నిలిచిన సమస్యల్లోనూ... వాటి పరిష్కారాల్లోనూ సైతం మార్పు లేదు. తనదైన గుర్తింపు కోసం, స్వయం పాలన కోసం, సంస్కృతి పరిర క్షణ కోసం పరితపించిన తెలంగాణ... తన నేల మీద ప్రవహించే నదులు ఇక్కడి పొలాలకు కూడా పారాలని పోరిన తెలంగాణ, ప్రాణాలర్పించిన తెలంగాణ... నేడు తనదైన అస్థిత్వంతో  సాక్షాత్కరించింది. ‘‘తీగలను తెంపి అగ్నిలో దింపినావు. నా తెలంగాణ కోటి రతనాల వీణ’’ అని నాటి మేటి కవి దాశరథి ఆవేదన చెందిన నాటి నుంచి నేటి దాకా తెలంగాణ పోరాట బాటనే సాగింది. శాతవాహనులు,  కాకతీయుల కాలం నాటి తెలుగుగడ్డ తెలంగాణ వైభవం కనుమరుగైంది. స్థానిక వనరులపై, సంపదలపై కన్నే తప్ప ప్రజల జీవన ప్రమాణాలను, నాణ్యతను పెంపొందింపజేయాలన్నే ధ్యాసే లేని పాలకుల పాలనలో పడి నలిగిపోయింది. అన్యాయమైపోయింది.
 
 ఐక్యత-విభజన  
 ఓరుగల్లు(వరంగల్లు) రాజధానిగా కాకతీయ సామ్రాజ్యం 1083 నుంచి 1323 వరకు తెలంగాణగా పేరు మోసిన తెలుగు నేలపై విలసిల్లింది. ప్రతాపరుద్రుడు నిజంగానే శత్రువుల పాలిటి రుద్రుడు. 1303లో అల్లావుద్దీన్ ఖిల్జీ సేనలను ఓడించిన ఖ్యాతి ఆయనది. దండయాత్రలను ఎదుర్కొంటూ ప్రతాపరుద్రుడు స్వాతంత్య్రాన్ని కాపాడుకున్నాడు. చివరికి ఉలఘ్ ఖాన్ భారీ సేనలతో ఓరుగల్లు కోటను స్వాధీనం చేసుకోగలిగాడు. ఢిల్లీకి యుద్ధ ఖైదీగా తలిస్తుండగా ప్రతాపరుద్రుడు నర్మదా నదిలో దూకి ఆత్మ బలిదానం చేశాడు. కాకతీయుల ఆ స్వతంత్రేచ్ఛ తెలంగాణ గాలిలో, నేలలో సజీవంగా నిలిచిపోయింది.
 
 అటుతర్వాత తెలంగాణ ముస్లిం రాజుల ఏలుబడిలో గోల్కొండ రాజ్యం, ఆ తదుపరి హైదరాబాద్ రాజ్యం అనిపించుకుంది.  హైదరాబాద్ రాజ్యాన్ని 1520 నుంచి 1687 మధ్య కుతుబ్ షాహీలు పాలించగా, 1724 నుంచి 1948 దాకా నిజాం నవాబులే ఏలారు. బ్రిటిష్ పాలనలో కోస్తా, రాయలసీమలు మద్రాసు ప్రెసిడెన్సీలో ఉండగా తెలంగాణ ప్రజలు నిజాం నవాబుల పాలనలో పలు విధాలుగా అణచివేతకు, వే ధింపులకు గురయ్యారు. రెండొందల ఏళ్ల క్రితం నిజాం నవాబు ఆంగ్ల పాలకులకు సమర్పించుకోవడానికి ముందు, నేటి మచిలీపట్నం (బందరు రేవు), గుంటూరు జిల్లాలు నిజాం హైదరాబాద్ రాజ్యంలో భాగంగా ఉండేవి. వందలాది గ్రామాలను జమీందార్లకు అప్పగించి పాలనను సైతం నిజాం వారికే వదిలేశాడు. దీంతో తెలంగాణ జమీందార్ల దోపిడీకి గురైంది. గడీల గండాలను ఎదుర్కొంది. ఆ దారుణాల నుంచే తెలంగాణ సాయుధ పోరాటం పుట్టింది. నిజాం సేనలు, రజాకార్ మూకల దౌర్జన్యాలను, దారుణాలను తట్టుకొలేక రైతులు బందూకులు పట్టారు. దొరలను కూల్చారు.
 
 భూమి కోసం భుక్తికోసం పోరారు. మద్రాసు రాష్ట్రం నుంచి విడివడిన ఆంధ్ర రాష్ట్రాన్నీ, హైదరాబాద్ సంస్థానంలోంచి మారాఠీ, కన్నడ ప్రాంతాలు విడిపోగా మిగిలిన తెలంగాణ జిల్లాలనూ కలిపి తెలుగు మాట్లాడే వారందరికీ ఒక రాష్ట్రం కావాలనే వాదన మొదలైంది. తెలంగాణ ప్రజల నుంచి ఈ ప్రతిపాదనకు తీవ్ర వ్యతిరేకత వచ్చింది. భాషా ప్రాతిపదికపై రాష్ట్రాల ఏర్పాటు దేశ సమగ్రతకు సహకరించబోదని బీఆర్ అంబేద్కర్ సైతం విమర్శించారు. జస్టిస్ ఫజల్ అలీ కమిటీ సైతం భాష ప్రాతిపదికపై ఆంధ్రప్రదేశ్ ఏర్పాటుకు అంగీకరించ లేదు. తెలంగాణా ప్రజల అభీష్టానికి వ్యతిరేకంగా కేంద్ర ప్రభుత్వం ఆంధ్రప్రదేశ్‌ను ఏర్పాటు చేసింది.  కొత్త రాష్ట్రం పేరును ఆంధ్ర తెలంగాణగా తొలుత నిర్ణయించారు. బిల్లులో కూడా అదే ప్రతిపాదించి చివరి నిమిషంలో ఆంధ్రప్రదేశ్‌గా మార్చి తెలంగాణను  కనుమరుగు చేశారు. అలా 1956లో తెలంగాణ, ఆంధ్ర ప్రజల సమష్టి జీవనం మొదలైంది. పాలకుల ప్రయోజనాలే పరమావధి కాగా, వారి నాగరికత, అవసరాలు, స్వార్థాలు, పరిమితులు, పక్షపాతాలకు లోబడి తెలంగాణ జిల్లాల అభివృద్ధి వెనుకపట్టు పట్టింది. తెలంగాణ పేరు పలకనైనా పలకరాదనే నిషేధాలకు,  తెలంగాణకు ఒక్క పైసా ఇచ్చేదిలేద నే ముఖ్యమంత్రి ప్రకటనలకు శాసనసభ వేదికగా మారగా... సమైక్యత అర్థం పర్థంలేని నినాదంగా, శుష్క వాగ్దానంగా మిగలక తప్పలేదు. తెలుగువారి నిజమైన ఐక్యత అక్కడే అంతమైంది.  
 
 ముందు నిలిచిన సవాళ్లు
 తెలుగు నేల రెండు రాష్ట్రాలుగా ఆవిర్భవించిన సందర్భంగా ఆంధ్ర ప్రాంతీయులైనా, రాయలసీమ వాసులైనా, తెలంగాణ వారైనా కోరేది ఒక్కటే... మంచి భవిష్యత్తు.  రాష్ట్రం ఎందుకు చీలింది? సమైక్యత ఎందుకు భగ్నమైంది? అని ఆలోచించడంలో తప్పు లేదు. కానీ గతంలోనే మునిగి తేలుతూ ముందు నిలిచిన భవితను ఆహ్వానించలేకపోవడం అవివేకం, అర్థరహితం. లాభ నష్టాల బేరీజులు ఇప్పుడు అప్రస్తుతం. ప్రగతి దారులను అన్వేషిస్తూ ముందుకు సాగడమే విజ్ఞత, తక్షణ అవసరం.  విభజన, సమైక్యంగానే కొనసాగడం అనే రెండు భిన్నాభిప్రాయాల మధ్య సాగాల్సిన తీవ్ర సంఘర్షణ సాగింది. తెలంగాణకు స్థానం లేని సమైక్యవాదం నిలవలేకపోయింది. తెలంగాణ విభజనను కోరింది. అది జరిగింది కూడా.  ఇక ఇప్పుడు తెలంగాణ రాష్ట్రాన్ని తెచ్చింది ఎవరు? నవ తెలంగాణను అభివృద్ధి పథాన నడిపే వారు ఎవరు?అనేదే తెలంగాణ ఎన్నికల్లో కీలకాంశాలు. లోక్‌సభ ఎన్నికల్లో రెండు రాష్ట్రాల్లోనూ ప్రజలు అభివృద్ధినే కీలకాంశంగా భావించారని రెండుచోట్లా అధికారంలోకి వచ్చిన పార్టీలు గమనించవలసి ఉంది.
 
 ఏది అభివృద్ధి?
 అభివృద్ధిని వృద్ధి రేట్లతోనో, రోడ్ల పొడవుతోనో, స్టాక్ మార్కెట్ సూచీలతోనో కొలవడం కాదు. జన జీవనాన్ని ఏ విధంగా మెరుగు పరుస్తారనేదే అసలు సవాలు. సామాన్యుడు బతకగలిగేలా ధరలను ఎలా  తగ్గించగలరనేదే సవాలు. ప్రకృతి వనరులను రేపటి తరాలకు మిగల్చకుండా అతిగా వాడి వాయు, జల, భూ కాలుష్యాన్ని పెంచే కంపెనీల లాభాలను పెంచుతారా? లేక పర్యావరణాన్ని పరిరక్షిస్తారా? అనేదే సవాలు. రెండు రాష్ట్రాలు స్థానికంగా ఉపాధిని కల్పించగలుగుతాయా? లేక  విద్యావంతులు, కూలీలు వేరే రాష్ట్రాలకు దేశాలకు తరలిపోవాల్సి వస్తుందా? ఇవే మన ముందున్న అసలు సవాళ్లు. కేంద్రం నుండి ఎన్ని వేల కోట్ల నిధులు సంపాదించారనే దాని కంటే సామాన్యుని కుటుంబం ఎంత ఖర్చుతో బతకగలుగుతోందనే వాస్తవికాంశమే ప్రాధాన్యంగలదనే అంశాన్ని రెండు రాష్ట్రాల పాలకులు గుర్తించారా?
 
  జిల్లాకో విమానాశ్రయం కన్నా నిరుద్యోగులందరికీ ఉపాధి కల్పన అతి ముఖ్యమైనదని అర్థమవుతోందా? ప్రభుత్వ భూమిని రియల్ ఎస్టేట్ వ్యాపారంగా మార్చే దుర్మార్గం ఆపి, ప్రైవేటు వ్యక్తులకు ధారాదాత్తం చేసిన వేలాది ఎకరాలు తిరిగి తీసుకుంటారా? లేదా? అని తెలంగాణ, ఏపీ సర్కార్‌లను ప్రశ్నిస్తున్నారు. కృష్ణా, గోదావరి నదీ జలాల పంపిణీ కోసం శాంతియుతంగా న్యాయమైన చర్యలు తీసుకుంటారా? లేదా? అని నిలదీస్తున్నారు. ఇరు రాష్ట్రాల మధ్య నదీ జలాల ద్వేషాలు రగిల్చి, లాభాలను ప్రైవేటు కంపెనీలకు తరలించే దుర్మార్గాలను ఏ విధంగా ఆపుతారు? కృష్ణా-గోదావరి బేసిన్‌లో సహజ వాయు నిక్షేపాలను ఆ నదులు పారే తెలుగు రాష్ట్రాలకు కాక మరేదో కంపెనీకి అప్పగించడమే దేశభక్తి అవుతుందా? ఈ వాయు నిక్షేపాల వెలికితీత వల్ల కోస్తా ప్రకృతి వైపరీత్యాలకు గురి కాకుండా ఎవరు కాపాడతారనేదే అసలు సిసలు ప్రశ్న. వాయు తరంగాలు, భూమిలోని ఖనిజ సంపదలు, నదులు, సముద్ర తీరాల్లోని చమురు సహజవాయువులు సహా సకల సంపద జాతికంతటికీ చెందుతాయని ఆ జాతిలో తెలుగు రాష్ట్రాలు కూడా ఉంటాయని గుర్తిస్తారా లేదా? అటు భారత జాతికి ఇటు తెలుగు ప్రజలకు కాకుండా ఈ సంపదను మరెవరికో కట్టబెట్టకూడద ని, మరెవరికో తరలించ కూడదని గ్రహిస్తారా? లేదా? అన్నదే అసలు సిసలు ప్రశ్న. నదీ జలాల పంపకం వివాదాల కంటే తీవ్రమైన ఈ జాతీయ సమస్యను పట్టించుకుంటారా? ఈ సవాళ్లను ప్రజా పక్షంగా పరిష్కరించాలంటే రెండు రాష్ట్రాలూ కేంద్రంతో పోరాడి న్యాయంగా తెలుగు రాష్ట్రాలకు రావలసిన నిధులను, అభివృద్ధి ఫలాల వాటాలను రాబట్టడం కోసం సమష్టిగా కృషి చేయాలి. అప్పుడే తెలుగు జాతి రెండు రాష్ట్రాలుగా ఉన్నా ఒక్కటిగా అభివృద్ధి చెందుతుంది.
 
 ప్రజలు కళ్లు తెరిచారు
 తెలంగాణా ఉద్యమం తెలుగు వారందరిలోనూ రాజకీయ సామాజిక చైతన్యాన్ని పెంచింది. తెలుగు ఓటర్లు  ఇప్పుడు ఏమీ తెలియని అమాయకులు కారు. వారు లేవనెత్తే ఈ సవాళ్లను స్వీకరించి పాలకులు ప్రజాభీష్టానికి  అనుగుణంగా నడుచుకోవాల్సి ఉంటుంది. ఎన్నికల్లో చేసిన వాగ్దానాలను నెరవేర్చడం తెలంగాణలో టీఆర్‌ఎస్ ప్రభుత్వానికి, ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో తెలుగుదేశం-బీజేపీ ప్రభుత్వానికి నైతిక బాధ్యత, రాజ్యాంగ విధి. తెలంగాణ, సీమాంధ్ర ప్రజలను ఒక రిపైకి ఒకరిని ఉసిగొలిపే ధోరణిని, స్వార్థ ప్రయోజనాలను వీడి వాగ్దానాలను అమలు చేయాలని ఒత్తిడి తీసుకురావడం రెండు రాష్ట్రాల్లోని ప్రతిపక్షాల రాజకీయ కర్తవ్యం.
 
 అది ప్రజా మాధ్యమాల మీద, చైతన్యవంతులైన ప్రజలందరి మీద కూడా ఉన్న బాధ్యత, ప్రజా తీర్పును శిరసావహించి ఫిరాయింపులను ప్రోత్సహించక పోవడం అధికార పార్టీల కనీస ధర్మం. ఓటర్లు మద్యం, డబ్బు, దుష్ర్పచారాలు, దూషణల వల్ల ప్రభావితమైనా కాకున్నా తమ ఓటుతో ఎన్నికైన ప్రభుత్వాలు తమకు చేసిన వాగ్దానాలను అమలు చేసేలా చూడటంలో నిరంతరం అప్రమత్తంగా ఉండడం వారి ధర్మం. రెండు తెలుగు రాష్ట్రాల మధ్య సహోదరభావం, సామరస్యాలు వెల్లివిరుస్తాయని, విడిగా ఉన్నా ప్రగతి పథంలో కలిసి సాగుతామని తెలుగుజాతి ఆకాంక్షిస్తోంది. దాన్ని శిరసావహించడమే పాలకుల కర్తవ్యం.  
 (వ్యాసకర్త  కేంద్ర సమాచార కమిషనర్)
 - ప్రొ. మాడభూషి శ్రీథర్