సాక్షి ప్రతినిధి, ఒంగోలు : పెద్ద నోట్ల రద్దు అన్నదాతలకు మరిన్ని ఇక్కట్ల పాల్జేసింది. ప్రభుత్వ ఉత్తర్వులను అధికారులు ఖాతరు చేయపోవడంతో రైతన్నలు ఇబ్బందులు ఎదుర్కొంటున్నారు. విత్తనాలు, ఎరువులు కొనుగోలు చేయలేకపోతున్నారు. రూ.500, రూ.1,000 నోట్లను విత్తన దుకాణాలు, ఎరువులు, పురుగుమందుల దుకాణాల వారు స్వీకరించడం లేదు. ఈ నెల 24వ తేదీ వరకు పాత నోట్లను తీసుకోవాలని వ్యవసాయశాఖ స్పష్టమైన ఆదేశాలిచ్చింది. అధికారులు ఆ ఉత్తర్వులను ఏ మాత్రం ఖాతరు చేయడం లేదు. కొత్త నోట్లు అందుబాటులో లేకపోవడంతో రైతులు, విత్తనాలు ఎరువులు కొనే పరిస్థితి లేకుండాపోయింది. మరోవైపు  బ్యాంకులు, ఏటీఎంలలో చిల్లర అందుబాటులో లేక రైతులకు కొత్త నోట్లు దొరికే పరిస్థితి లేదు.
 
 ప్రస్తుతం జిల్లాలో శనగ విత్తనాల పంపిణీ జరుగుతోంది. ఇటీవలే విత్తనాల పంపిణీ ప్రారంభమైంది. ఇప్పటి వరకు 63 వేల క్వింటాళ్ల విత్తనాలను పంపిణీ చేసినట్లు ప్రభుత్వ గణాంకాలు చెబుతున్నాయి. ఇంకా 30 నుంచి 40 శాతం మంది రైతులు విత్తనాలను కొనుగోలు చేయలేదు. విత్తనాలు కొనుగోలు చేద్దామనుకున్న సమయంలో కేంద్ర ప్రభుత్వం రూ.500, రూ.1000 నోట్లను రద్దు చేసింది. దీంతో రైతుల వద్ద డబ్బులు అందుబాటులో లేకపోవడంతో విత్తనాలు కొనుగోలు చేయలేకపోయారు. 10 రోజులు దాటుతున్న పరిస్థితి యధాతథంగానే ఉంది. బ్యాంకులు, ఏటీఎంలలో సైతం కొత్త నోట్లు దొరికే పరిస్థితి లేదు. చాలా బ్యాంకులు వాటి ఏటీఎంలు మూతబడ్డాయి. తగినంత డబ్బులు ఎప్పటికి అందుబాటులోకి వస్తోందో కూడా తెలియని పరిస్థితి. దీంతో చాలా మంది రైతులు విత్తనాలు కొనలేక అలాగే ఉండిపోయారు.
  
 ప్రభుత్వ ఉత్తర్వులు ఖాతరు చేయని అధికారులు
 విత్తనాలు, ఎరువుల కొనుగోలుకు సంబంధించి రైతుల వద్ద పాత నోట్లను తీసుకోవాలని ఇప్పటికే వ్యవసాయశాఖ కమిషనరేట్ ఈ నెల 15న ఉత్తర్వులిచ్చింది. నవంబర్ 24 వరకు పాత నోట్లను తీసుకోవాలంటూ ఉత్తర్వుల్లో స్పష్టంగా పేర్కొన్నారు. అయినా విత్తనాలు పంపిణీ చేస్తున్న అధికారులు, పాత నోట్లను తీసుకోవడం లేదు. దీంతో రైతులు ఆవేదన వ్యక్తం చేస్తున్నారు. ఇప్పటికైనా జిల్లా కలెక్టర్ పాత నోట్లు అనుమతించేలా చర్యలు తీసుకోవాలని, లేకుంటే పొలాలు బీళ్లుగా ఉంచక తప్పదని రైతులు వాపోతున్నారు.


 ► అన్నదాతను వెంటాడుతున్న కొనుగోలు కష్టాలు
 ► కేంద్రాల ఏర్పాటుపై ఇప్పటికీ స్పష్టత కరువు
 ► అప్పుడే మొదలైన అక్రమ రవాణాలు
 ► ఇతర ప్రాంతాలకు తరలించేస్తున్న దళారులు
 ► రైతన్నకు మిగిలింది కష్టమే...
  
 అష్టకష్టాలు పడి... ప్రకృతికి ఎదురీది... ఆర్థిక సమస్యలను అధిగమించి... కంటికి రెప్పలా కాపాడుకున్న వరి పంట కోతలు మొదలయ్యారుు. అప్పుడే కళ్లాలకు చేను తరలుతోంది. ఇప్పుడిప్పుడే నూర్పులు మొదలుపెట్టి బస్తాల్లో భద్రపరుస్తున్నారు. ఆరుగాలం కష్టానికి తగిన ప్రతిఫలం ఆశించే తరుణమిది. పెట్టుబడికి తగిన గిట్టుబాటుకోసం పరితపించే సమయమిది. సర్కారు ఇందుకోసం ఇప్పటినుంచే ఏర్పాట్లు చేయాల్సిన కాలమిది. కానీ సర్కారు ఇంకా దీనిపై దృష్టిసారించలేదు. మద్దతు ధరను అధికారికంగా ప్రకటించి... విసృ్తత ప్రచారం చేపట్టలేదు. ధాన్యం కొనుగోలు కేంద్రాల ఏర్పాటుపై స్పష్టత నివ్వలేదు. కానీ అన్నింటా ముందుండే దళారీ వ్యవస్థ మాత్రం అప్పుడే సిద్ధమైంది. రైతన్న కష్టాన్ని తక్కువ మొత్తానికే కాజేసేందుకు బాటలు వేసుకుంది.
  - పార్వతీపురంరూరల్/ బలిజిపేటరూరల్/సీతానగరం
  
 బలిజిపేట మండలంలో గత ఏడాది ఇలా...
 కొనుగోలు కేంద్రాలు:    వెలుగు ఆధ్వర్యంలో 5, పీఏసీఎస్ 2
  విక్రరుుంచిన రైతులు:    3075
  సేకరించిన ధాన్యం:    38,041.48టన్నులు
  ఈ ఏడాది ఖరీఫ్ సాగు:    6,307 హెక్టార్లలో  
  
  
  
 జిల్లాలోని పార్వతీపురం డివిజన్‌లో అప్పుడే కోతలు మొదలయ్యారుు. వరి నూర్పులు చేసి కళ్లాల్లో అమ్మకానికి ధాన్యం సిద్ధమైంది. కానీ సర్కారు మాత్రం కొనుగోలు కేంద్రాలు ఏర్పాటు చేయడంలో మీనమేషాలు లెక్కిస్తోంది. దీనివల్ల అప్పుడే దళారులు కళ్లాల్లో వాలుతున్నారు. ధాన్యాన్ని అక్రమంగా మిల్లుకు తరలించేస్తున్నారు. సర్కారు క్వింటా సాధారణ రకం రూ. 1470లుగా ప్రకటించినప్పటికీ దళారులు మాత్రం క్వింటాకు రూ.  1250లే చెల్లిస్తున్నారు. రైతన్న అవసరాలను తమకు అనుకూలంగా మలచుకుంటున్నారు.
  
 పార్వతీపురం మండల వ్యాప్తంగా ఈ ఏడాది ఖరీఫ్ పంట అన్నదాతకు అనుకూలంగా మారినా.. కొనుగోలు కేంద్రాలు సర్కారు ఏర్పాటు చేయకపోవడంతో మధ్య దళారులు అప్పుడే లాభాలు పొందుతున్నారు. . దాదాపు 30శాతం వరకు వరి కోతలు పూర్తయ్యారుు. పండిన ధాన్యాన్ని విక్రరుుంచేందుకు ప్రభుత్వం ఇంకా ధాన్యం కొనుగోలు కేంద్రాలు ఏర్పాటు చేయకపోవడంతో దళారుల కన్ను వాటిపై పడింది. గత ఏడాది ప్రారంభంలో నాలుగు కొనుగోలు కేంద్రాలు ఏర్పాటు చేసిన అధికారులు దశలవారీగా 13 కేంద్రాలకు విస్తరించారు. బిల్లుల చెల్లింపు మాత్రం మార్చివరకు కొనసాగారుు. ఈ ఏడాది ఇప్పటి వరకు ధాన్యం కొనుగోలు కేంద్రాల ఊసే లేదు.
 
 ఈ నెలాఖరు నాటికి మండలంలో ధాన్యం కొనుగోలు కేంద్రాలు ఏర్పాటు చేసే అవకాశాలున్నారుు. ఇప్పటికే జిల్లా యంత్రాంగం సమాయత్తమైంది.  ఈ ఏడాది 35వేల మెట్రిక్ టన్నుల వరి ఉత్పత్తి అయ్యే అవకాశాలున్నారుు. సుమారు 26వేల మెట్రిక్ టన్నులు కొనుగోలు కేంద్రాల్లో సేకరించడానికి సన్నద్ధమవుతున్నాం.- ఎం.వాసుదేవరావు, మండల వ్యవసాయాధికారి
  
 
 తరలిపోతున్న ధాన్యం : సీతానగరం మండలం 2016-17 ఖరీఫ్ సీజన్‌లో రైతులు వరి ఎదలు, ఉభాల రూపంలో 6,148 హెక్టార్లలో వరిపంట సాగుచేసి 1.5లక్షల క్వింటాళ్ళ ధాన్యం పండించినట్లు అధికారుల అంచనా. అనుకున్న సమయం కంటే ముందుగానే వర్షాలు కురవడంతో తొలుత ఆరుతడి భూముల్లో వరి ఎదలు వేశారు. నీటి వనరులున్న భూముల్లో ఉభాలు చేశారు. దీంతో నవంబర్ రెండో వారం నుంచే వరి కోతలు ముమ్మరంగా ప్రారంభించి... నూర్పులు మొదలెట్టేశారు. కానీ సర్కారు కొనుగోలు కేంద్రాలు ప్రారంభించక పోవడంతో పండించిన పంటలో చాలా వరకూ ఇతర ప్రాంతాలకు తరలిపోతోంది. రైతుల అవసరాల దృష్ట్యా తక్కువ ధరకు విక్రరుుంచాల్సి వస్తోంది. ఈ మండలంలో ప్రైవేటు వర్తకులు క్వింటాలు ధాన్యానికి కేవలం రూ. 1190లే చెల్లిస్తున్నారు.
  
 కొనుగోలు కేంద్రాల ఏర్పాటుకు ప్రతిపాదనలు....
 మండలంలోని వరిచేలు కోతలు జరుగుతున్న కారణంగా ధాన్యం కొనుగోలు కేంద్రాలను పెంచాలని నిర్ణరుుంచాం. 9 పీఏసీఎస్‌లు, 5 గ్రామైక్య సంఘాల ద్వారా కేంద్రాలు ఏర్పాటుకు ప్రతిపాదనలు పంపించాం.    - బి సత్యనారాయణ, తహసీల్దార్, సీతానగరం.


 
 అన్నదాతల పాలిట శాపంగా మారిన కలుపుమొక్క
 
 శ్వాసకోశ, చర్మ వ్యాధులకు మూలం
 
 పంటను ఎదగనీయని మొక్క
 
 దృష్టి సారించని అధికారులు
 
 ఆందోళనలో అన్నదాతలు
 
 మెదక్‌:వయ్యారిభామ అనే కలుపు మొక్క అన్నదాతల పాలిట శాపంగా మారింది. దానిపేరులోనే అందం ఉన్నప్పటికీ పనితీరుమాత్రం ఘోరమే.. అది మొలకెత్తిన చోట ఏ పంట ఎదగనీయదు...దాని నుంచి వచ్చే గాలితో శ్వాసకోశ, చర్మవ్యాధులు వ్యాప్తి చెందుతున్నాయి. పశువులు మేసినా ప్రాణపాయం తప్పదని...సాక్షాత్తు వ్యవసాయ అధికారులు చెబుతున్నారంటే ఆ మొక్క సృష్టించే విధ్వంసం అంతాఇంత కాదు. రోజు రోజుకు విస్తరిస్తున్న వయ్యారిభామ విషపు మొక్కను అంతం చేసేందుకు పాలకులు, అధికారులుగానీ పట్టించుకున్న పాపాన పోవడం లేదు.
 దీంతో అన్నదాతల పాలిట ఆ మొక్కశాపంగా మారింది. జిల్లాలో ఎక్కడచూసినా ఈ కలుపుమొక్కలే కనిపిస్తాయి. సుమారు 7 దశాబ్దాల క్రితం దక్షిణ అమెరికా నుంచి జొన్నలు దిగుమతి చేసుకున్న క్రమంలో ఈ మొక్కకు సంబంధించిన విత్తనాలు ఆ ధాన్యంలో వచ్చినట్లు అధికారులు పేర్కొంటున్నారు. ఈ మొక్క మొలకెత్తి పూతదశకు చేరినప్పుడు వీచే గాలిలో దీని విత్తనాలు గాలి తాకిడికి వేలాది అడుగుల దూరం వరకు వెళ్లిపోతాయని పరిశీలకులు చెబుతున్నారు. ఈ మొక్క మొలకెత్తిన ప్రాంతంలో ఎలాంటి పంట మొక్కలు, ఇతర మొక్కలుగాని ఎదగవని చెబుతున్నారు.
 ఈ మొక్క వల్ల మనుషులకు శ్వాసకోశ వ్యాధులతోపాటు చర్మవ్యాధులు వస్తాయని అంటున్నారు. అన్నదాతలకు వచ్చే ఽశ్వాసకోశ వ్యాధులు కేవలం దీనివల్లేనని పేర్కొంటున్నారు. పశువులు ఈ మొక్కను మేషాయంటే మరణం సంభవిస్తుందని వెటర్నరి అధికారులు పేర్కొంటున్నారు. ఈ మొక్కను నామరూపల్లేకుండా తుదముట్టించాలంటే ఒక్క రైతుల వల్లే కాదని, ప్రభుత్వ చర్యలు తప్పనిసరి అని ఓ జిల్లా ఉన్నతాధికారి పేర్కొన్నారు.
 ఈజీఎస్‌ వంటి పథకాల్లో భాగంగా ఈ మొక్కలను పూర్తిగా తొలగించి నిప్పుపెట్టి కాల్చివేస్తే తప్ప బయట పడటం కష్టమేనని చెబుతున్నారు. ఏదేమైనా అన్నంపెట్టే రైతన్నను ఈ విషఽపు మొక్కబారి నుంచి కాపాడాల్సిన బాధ్యత ప్రభుత్వంపైనే ఉందని పలువురు పేర్కొంటున్నారు.


 జిల్లాలో కరువు రక్కసి కరాళ నృత్యం చేస్తోంది.. ఏ రైతును కదిపినా కన్నీళ్లే. ఇలాంటి కరువు ఎప్పుడూ చూడలేదంటూ నిట్టూర్పులే. పది మందికి పట్టెడన్నం పెట్టే అన్నదాతలు, కూలీలుగా మారుతున్నారు. కనీసం ఉపాధి పనులు కూడా దొరక్క పొరుగు రాష్ట్రాలకు వలసలు వెళుతున్నారు.
  
 - వరుస కరువులతో అన్నదాత కుదేలు
 - ఎండుతున్న వేరుశనగ
 - తీవ్ర మవుతున్న పశుగ్రాసం కొరత
 - కబేళాలకు తరలుతున్న పశువులు
 - ప్రభుత్వ చేయూత కరువు
 - పడమటి మండలాల్లో సాగు దారుణం
 - కుప్పం నియోజక వర్గంలో
 - భారీ సంఖ్యలో వలసలు
 సాక్షి ప్రతినిధి, తిరుపతి: ఈ ఏడాది వర్షాలు రైతన్నను ఊరించి ఉసూరుమనిపించాయి. అప్పులు చేసి.. అష్ట కష్టాలు పడి వేరుశనగ పంటసాగు చేసిన రైతుకు చివరకు అప్పుల మూటే మిగిలింది. సకాలంలో వర్షాలు కురవకపోవడంతో దిగుబడులు నామమాత్రంగానే వచ్చే పరిస్థితులు కనిపిస్తున్నాయి. చివరకు అన్నదాతకు గుండె కోతను మిగుల్చుతున్నాయి. సీఎం సొంత ఇలాకా కుప్పంలోనే  భారీ సంఖ్యలో వలసలు ఉండటం గమనార్హం. ఇంకా జిల్లాలో వలసలు పడమటి మండలాల్లో ఎక్కువగా ఉన్నాయి.
 
 మూగ జీవాలకు సైతం పశుగ్రాసం లేక కబేళాలకు  తరలుతున్నాయి. ప్రభుత్వం తమకేమీ పట్టదన్నట్లు వ్యవహరిస్తోంది. కొంతమంది ఇతర రాష్ట్రాలకు సైతం వెళ్లి గడ్డి తెచ్చుకుని పశువులను కాపాడుకునేందుకు తంటాలు పడుతున్నారు. ఈ పరిస్థితిని తలుచుకుని పాడి రైతు తల్లడిల్లిపోతున్నారు. ఎన్నో  ఏళ్లుగా కన్నబిడ్డల్లా పెంచుకున్న  మామిడి చెట్లు సైతం నిలువునా ఎండిపోతున్నాయి. ఇప్పటికే  10 వేల ఎకరాల్లో మామిడి తోటలు ఎండిపోయాయి. ఆదుకోవాల్సిన ప్రభుత్వం తమకేమి పట్టదన్నట్లు వ్యవహారిస్తోంది.
  
 ప్రత్యామ్నాయమే శరణ్యం...
 - ఆగస్టు నెలలో 117.4 మిల్లీమీటర్ల వర్షపాతం కురవా ల్సి ఉండగా 109.7మిల్లిమీటర్ల వర్షపాతం కురిసింది.
 - జిల్లాలోని  పశ్చిమ ప్రాంతాల్లో  ఎన్నడూ లేని రీతిలో 1500 అడుగుల మేరకు భూగర్భజలాలు అడుగంటిపోయాయి. దీంతో బోర్లపై ఆధారపడి వ్యవసాయం చేస్తున్న 80 శాతం మంది రైతులు ఇబ్బందులు పడుతున్నారు.
 - సకాలంలో వర్షాలు కురవకపోవడంతో కొన్ని ప్రాంతాల్లో రైతులు  వేరుశనగ పంటను వేయలేకపోయారు.
 - దీంతో ప్రత్యామ్నాయంగా ఉలువలు, పెసలు, ఉద్దులు జొన్నలు రాగి పంటలను సాగు చేస్తున్నారు.  
 - తూర్పు ప్రాంతాల్లో... ఎన్నడూ లేని విధంగా తూర్పు మండలాల్లో సైతం తాగు నీటి ఎద్దడి నెలకొంది. ట్యాంకర్ల ద్వారా తాగునీటిని సరఫరా చేసే పరిస్థితులు నెలకొన్నాయి.
 - తొట్టంబేడు, బీఎన్ కండ్రిగ, వరదయ్య పాళ్యం సత్యవేడు మండలాల్లో వరి సాగు గణనీయంగా తగ్గింది. జిల్లాలో తూర్పు మండలాల్లో  ఖరీప్‌లో  వరి పంటను  15,365 హెక్టార్లల్లో సాగు చేయాల్సి ఉండగా ఇప్పటి వరకు కేవలం  6132 హెక్టారుల్లో  మాత్రమే సాగు చేశారు.
 - సరైన సమయం వర్షలు కురవకపోవడంతో వరి నారు పోసేందుకు రైతులు మొగ్గుచూపడం లేదు. ప్రత్యామ్నాయ పంటల వైపు చూడాల్సిన పరిస్థితులు నెలకొన్నాయి.
  ఎండుతున్న పంటలు...
 - వేరుసెనగ పంట 1,38,375 హెక్టార్లకు గానూ 1,05,869 హెక్టార్లలో సాగు చేశారు. ఇటీవల కురిసిన అరకొర  వర్షానికి పైరు పచ్చగా మారిన కాయలు మాత్రం శూన్యం.
 - 2.2 లక్షల హెక్టార్లలో మామిడి, 1 హెక్టారు దానిమ్మ, 1 హెక్టారు చీనీ, 1 హెక్టారు జామ, 1 హెక్టారు అరటి, 1 హెక్టారు బొప్పాయి పంటలు జిల్లాలో సాగులో ఉన్నాయి. బోరుబావుల్లో నీరు అడుగంటడంతో రైతులు  చెట్లను కాపాడుకునేందుకు అష్టకష్టాలు పడుతున్నారు.


 ఆంధ్రప్రదేశ్ అన్నపూర్ణగా పేరొందిన కృషా ్ణడెల్టాలో కరువు ఛాయలు కనిపిస్తున్నాయి. ప్రకృతి ప్రకోపం, పాలకుల నిర్లక్ష్యం వెరసి రైతాంగాన్ని అయోమయంలోకి నెట్టివేశాయి. సెప్టెంబరులో పుడమితల్లికి పచ్చకోక కట్టినట్లు కళకళలాడాల్సిన పొలాలు నేడు నైచ్చి కలుపు మొక్కలతో దర్శనమిస్తున్నాయి. జూన్ ఒకటో తేదీ నాటికే  కాలువలకు సాగు నీటిని విడుదల చేస్తామని హామీ ఇచ్చిన పాలకులు సెప్టెంబరు వచ్చినా నెరవేర్చలేదు. దీంతో ఈ ఖరీఫ్‌ను వదులుకోవాల్సిందేనా అని రైతులు ఆందోళనకు గురవుతున్నారు.
  
 - కాలువలకు చుక్కనీరు విడుదల కాని వైనం
 - 2.53 లక్షల ఎకరాల్లో వరిసాగు లేనట్టే!
 - పశ్చిమ కృష్ణాలో 62,500 ఎకరాల్లో వరిసాగు లేదు
 - రీ షెడ్యూలుకే పరిమితమైన పంట రుణాలు
 - దిక్కుతోచని స్థితిలో అన్నదాతలు
 మచిలీపట్నం : జిల్లాలో ఈ ఖరీఫ్ సీజన్‌లో 6.34 లక్షల ఎకరాల్లో వరిసాగు జరుగుతుందని వ్యవసాయాధికారులు అంచనా వేశారు. కాలువలకు నీరు విడుదల చేయకపోవటంతో వర్షాలు, బోరు నీటి ఆధారంగా ఇప్పటివరకు 3.80 లక్షల ఎకరాల్లో మాత్రమే వరినాట్లు పూర్తి చేశారు. మిగిలిన 2.54 లక్షల ఎకరాల్లో వరినాట్లు ఈ ఏడాదికి లేనట్టే. ఆ విషయాన్ని వ్యవసాయాధికారులే సూచనప్రాయంగా చెప్పారు. 21 వేల ఎకరాల్లో వరి నారుమడులు పోయగా 60 శాతం నారుమడులు నీరు లేని కారణంగా చనిపోవటమో, నారు ముదిరిపోవటమో జరిగింది. ఆగస్టులో అడపా దడపా వర్షం కురిసినా మొక్కలు ఎదిగేందుకు తోడ్పడకపోవటంతో నాట్లు వేసిన పొలాల్లో వరిపైరు చావలేక, బతకలేక కొట్టుమిట్టాడుతోంది.
  
 శివారు మండలాల్లో నాట్లు పడేనా?
 సముద్రతీరం వెంబడి, కాలువ శివారున ఉన్న నాగాయలంక, కోడూరు, అవనిగడ్డ, మొవ్వ, మచిలీపట్నం, పెడన, కృత్తివెన్ను, బంటుమిల్లి, కైకలూరు, కలిదిండి తదితర మండలాల్లో ఈ ఖరీఫ్‌లో వరిసాగు ప్రశ్నార్థకంగా మారింది. కాలువలకు నేటి వరకు నీరు విడుదల కాలేదు. వర్షాధారంగా పోసిన నారుమడులు 45 నుంచి 50 రోజుల వయసుకు రావటంతో వరినాట్లు వేయాలా, వద్దా అని రైతులు అయోమయానికి గురవుతున్నారు. కాలువలకు నీరు రాకుంటే పరిస్థితి ఏమిటనేది ప్రశ్నార్థకంగా మారింది.
 
 ఈ ఖరీఫ్‌లో వరినాట్లు పడకపోయినా ఆశ్చర్యపోనవసరం లేదని రైతులు వాపోతున్నారు. సెప్టెంబరు 15 నాటికి వరినాట్లు పూర్తికాకుంటే ప్రత్యామ్నాయ పంటలు సాగు చేయాలని అధికారులు సూచిస్తున్నారు. రబీలో సాగు చేసే 1001, 1010, 1121 రకాల వంగడాలను సాగు చేయాలని సూచిస్తున్నా కాలువలకు నీరు రాకుంటే ఈ రకం వంగడాలను కూడా ఎలా సాగు చేస్తారనే ప్రశ్నలు ఉదయిస్తున్నాయి. ఆగస్టు 31 నాటికి 521.5 మిల్లీమీటర్ల వర్షం కురవాల్సి ఉండగా, 512.6 మిల్లీమీటర్లు కురిసిందని అధికారిక లెక్కలు చెబుతున్నాయి. 20 మిల్లీమీటర్లు తక్కువ గాని, ఎక్కువ గాని ఉంటే సాధారణ వర్షపాతం గానే పరిగణించే అవకాశం ఉంది. జూలైలో 97.6 మిల్లీమీటర్ల వర్షం కురవాల్సి ఉండగా 270.6 మిల్లీమీటర్లు కురిసింది. అప్పట్లో కురిసిన వర్షం రైతులకు ఉపయోగపడలేదు. ప్రభుత్వం ఈ వర్షపాతాన్ని సైతం లెక్కల్లో చూపటం శోచనీయం.
  
 వెంటాడుతున్న కరువు ఛాయలు
 జిల్లాలో గత ఇరవయ్యేళ్ల కాలంలో ఎన్నడూ లేని విధంగా ఖరీఫ్‌కు సెలవు ప్రకటించే పరిస్థితి నెలకొంది. దీంతో కృష్ణాడెల్టాలో కరువు ఛాయలు అలుముకున్నాయి. ఎవరైనా రైతు 10 ఎకరాలు వ్యవసాయం చేస్తుంటే రూ.10 వేలు అప్పు పుట్టే అవకాశం ఉంటుంది. ప్రస్తుతం వ్యవసాయం ఆశాజనకంగా లేకపోవటంతో అప్పు పుట్టే అవకాశం లేకుండా పోయింది. పంటలు లేకపోవటంతో రోజువారీ పనులు కూడా రైతు కుటుంబాల్లో జీవనం అగమ్యగోచరంగా మారింది. ప్రభుత్వం ఖరీఫ్ సీజన్‌లో రూ.2396 కోట్లు రుణాలుగా ఇవ్వాలని లక్ష్యంగా నిర్ణయించగా ఇప్పటివరకు రూ.1740 కోట్లు ఇచ్చినట్లు లెక్కలు చూపుతోంది.
  
 వాటిలో 70 శాతం రీషెడ్యూలు చేసిన రుణాలేనని రైతులు చెబుతున్నారు. మరో నెల రోజుల పాటు ఇదే పరిస్థితి కొనసాగితే పనులు లేక జీవనం కోసం వలసలు వెళ్లాల్సిన పరిస్థితి ఏర్పడుతుందని రైతులు భయపడుతున్నారు.


 వరుణుడి కరుణ కోసం రైతన్న ఆకాశం వైపు ఎదురు చూడడం తప్ప మరో గత్యంతరం లేకుండా పోయింది. రెండు నెలలుగా వర్షాలు సాధారణ స్థాయి కన్నా తక్కువగా నమోదు కావడంతో భూములన్నీ బీళ్లుగా మారాయి. దీంతో రైతన్న పరిస్థితి అగమ్యగోచరంగా తయారైంది. చెరువులు నిండకపోవడంతో ఆయకట్టు కూడా ప్రశ్నార్థకంగా మారింది.
  
 - సకాలంలో కురవని వర్షాలు
 - అడుగంటిన భూగర్భజలాలు
 - నెర్రెలువారిన పంట పొలాలు
 - ఆందోళన చెందుతున్న అన్నదాతలు
 మహేశ్వరం: వర్షాలు సకాలంలో కురవకపోవడంతో మండల పరిధిలోని పలు చెరువుల్లో నీరు లేక వెలవెలబోతున్నాయి. దీంతో ఆయకట్టు కింద సాగయ్యే పంట పొలాలు బీళ్లుగా మారుతాయన్న ఆందోళన రైతుల్లో నెలకొంది. మండల పరిధిలోని రావిర్యాల గ్రామంలో ఉన్న పెద్ద చెరువు, తుక్కుగూడ, మంఖాల్, తుమ్మలూరు, మహేశ్వరం, మన్సాన్‌పల్లి, అమీర్‌పేట్, కల్వకోల్, గొల్లూరు, కోళ్లపడకల్, దుబ్బచర్ల, నాగారం తదిర గ్రామాల్లో ఉన్న చెరువులు, కుంటలల్లో చుక్కనీరు లేవు. గతేడాదితో పోల్చుకుంటే.. ఈసారి తొలకరి ముందుగా పలకరించడంలో రైతులు కోటి ఆశలతో ఖరీఫ్ సాగుకు సన్నద్ధమయ్యారు.
 
 దీంతో దుక్కులు దున్ని ఎరువులు, విత్తనాలు చల్లుకున్నారు. అయితే మొలకెత్తిన మొక్కజొన్న, పత్తి, వరి, కూరగాయ పంటలు వర్షాలు కురవక ఎండుముఖం పడుతున్నాయి. వర్షాభావ పరిస్థితుల కారణంగా భూగర్భ జలాలు అడుగంటి బోరు బావులు సైతం ఎండిపోయాయి. దీంతో వీటిని నమ్ముకున్న రైతులు వరి సాగుకు దూరమయ్యారు. వర్షాలు అదును దాటి పోతుండడంతో చెరువు ఆయకట్టు కింద వరి సాగు ప్రశ్నార్థకంగా మారింది. నాట్లు వేసుకునే సమయంలో చెరువుల్లో సాగు నీరు లేక పొలాలు బీళ్లుగా దర్శనమిస్తున్నాయి.
  
 చెరువుల్లో నీరు లేక
 ఆయకట్టు కింద వరి సాగు చేద్దామంటే చెరువుల్లో చుక్క నీరు లేదు. బోర్లు అన్నీ ఎండు ముఖం పట్టాయి. ఖరీఫ్‌లో సాగు చేసిన వర్షాధార పంటలు ఎండు ముఖం పట్టాయి. రైతులను ప్రభుత్వం ఆదుకోవాలి.
  - శేఖర్, రైతు, కోళ్లపడకల్
  
 ప్రత్యామ్నాయ పంటలపై దృష్టి సారించాలి
 రైతులు కంది, పెసర, బెబ్బర , ఆము దం, నువ్వులు ఆరుతడి పంటలు వేసుకోవాలి. వాడు ముఖం పడుతున్న పంటలకు యూరియాను నీటిలో కలిపి పిచికారీ చేసుకోవాలి. వ్యవసాయాధికారుల సలహాలు, సూచనలు పాటించాలి.
  -రుద్రమూర్తి, ఏడీఏ, మహేశ్వరం
  
 చెరువులు నిండుతేనే..
 చెరువులు నిండుతేనే బోర్లలో పుష్కలంగా నీరు ఉంటుంది. వర్షాలు సమృద్ధిగా కురుస్తే భూగర్భజలాలు పెరిగి బోర్లు పుష్కలంగా నీరు పెరుగుతాయి. ప్రభుత్వం కరువు మండలంగా ప్రకటించి అన్నదాతకు నష్టపరిహారం చెల్లించాలి.
  - పుంటికూర శేఖర్‌రెడ్డి, రావిర్యాల


 - ఎకరాకూ దక్కని వైనం
 - ముగిసిన పంట బీమా గడువు
 - అధికారుల వైఫల్యం
 - ఆందోళనలో అన్నదాతలు
 సాక్షి, విశాఖపట్నం: అన్నదాతలకు ధీమా లేకుండా పోతుంది. ఏటా విరుచుకుపడే ప్రకృతి వైపరీత్యాలు..కరువు కాటకాల బారినపడే పంటలకు బీమా లేకుండా పోతుంది. ప్రభుత్వ ఉదాశీనత, శాఖల మధ్య సమన్వయ లోపం..ముఖం చాటేస్తున్న బ్యాంకర్ల పుణ్యమాని ఏ ఒక్క రైతు బీమా పొందలేని పరిస్థితి ఉంది. ప్రకృతి వైపరీత్యాల బారిన పడి నష్టపోయిన రైతుకు వెన్నదన్నుగా నిలిచేందుకు బీమా పథకం నేడు అక్కరకు రాకుండా పోతోంది. గతేడాది హుద్‌హుద్ వల్ల సర్వం తుడుచుకుపెట్టుకుపోయినా ఇన్‌పుట్‌సబ్సిడీ వచ్చిందే కానీ బీమా రాలేదు. ఈ పథకం పట్ల రైతుల్లో ఆశించిన స్థాయిలో ఆసక్తి లేకపోవడమే ఇందుకు కారణం. ప్రస్తుత ఖరీఫ్‌లో పరిస్థితి మరీ ఘోరంగా ఉంది.
 
 ఒక్క ఎకరానికీ బీమా వర్తించలేదు. ఏరైతూ బీమా ప్రీమియం చెల్లించలేని దుస్థితి ఏర్పడడం ఇదే తొలిసారి అని అధికారులే అంగీకరిస్తున్నారు. జిల్లాలో ఖరీఫ్ సాగు విస్తీర్ణం 5,12,285 ఎకరాలు. ఇందులో 2,57,670 ఎకరాల్లో వరి, 94,570 ఎకరాల్లో చెరుకు, 56,535 ఎకరాల్లో రాగి పంటలు సాగు చేస్తుండగా, ఇతర పంటలన్నీ మరో 1,3,510 ఎకరాల్లో సాగు చేస్తున్నారు. చెరకుతో పాటు వరిపంటలకు మాత్రమే పంట బీమా వర్తిస్తుంది. ఈ రెండింటి విస్తీర్ణమే మూడొంతులుంటుంది. 80 శాతం మంది ఈ పంటలే పండిస్తుంటారు. అయినా సర్కార్ పంట బీమా పథకం అమలు పట్లపై నిర్లక్ష్యాన్ని ప్రదర్శి స్తోంది. నాలుగేళ్లుగా కవరైన సాగు విస్తీర్ణమే ఇందుకు నిదర్శనం. 2014-15లో అతి కష్టమ్మీద 3 వేల ఎకరాల విస్తీర్ణానికి మాత్రమే బీమా కల్పించారు.
 
 ఈ ఏడాది ఒక్క ఎకరాకు కూడా బీమా కల్పించ లేదు. ఒక్క రైతు కూడా ఒక్కరూపాయి ప్రీమియం చెల్లించలేదు. వరికైతే ఎకరాకు పెద్దరైతు రూ.522లు, సన్నకారు రైతు 470లు, చెరకుకైతే రూ.2806, రూ.2229, మొక్క జొన్న కైతే రూ.277లు, రూ.249 చొప్పున ప్రీమియం చెల్లించాలి. జూలై-31తో గడువు ముగిసినా ఎవరూ ప్రీమియం చెల్లించిన వైనం లేదు. హుద్‌హుద్ విరుచుకుపడిన గతేడాదితో సహా గడిచిన నాలుగేళ్లలో బీమా చేయించుకున్న ఏ ఒక్క రైతుకు ఒక్క ఎకరాకు కూడా బీమా సొమ్ము విడుదల కాలేదు. 2012-2014 మధ్య పంటల బీమా చేయించుకున్న రైతులకు సుమారు రూ.8కోట్ల మేర బీమా మొత్తం రావాల్సి ఉంది.
 
 ఒక్క పైసా విడుదల కాకపోవడం కూడా రైతుల్లో ఈపథకం పట్ల నిరాశ కలిగించింది. రైతులను చైతన్య పర్చడంలో అధికారులు ఘోరంగా విఫలమయ్యారు. ఎకరాకు ఎంత కట్టాలి..ఎప్పటిలోగా చెల్లించాలి అనేది ఏ వ్యవసాయాధికారి మా వద్దకు వచ్చి చెప్పిన పాపానపోలేదని రైతులు వాపోతున్నారు. కరువుఛాయలు తరుముకొస్తున్నాయి. మరొక పక్క రోజుకో వాయుగుండం రైతులకు కంటిమీద కునుకు లేకుండా చేస్తుంది. ఇటువంటి తరుణంలో ఏ దశలో పంట ను కోల్పోవల్సి వస్తుందో తెలియని పరిస్థితి.


 వ్యవసాయం చేసే కుటుంబాల్లో ఎదిగిన కొడుకు తల్లిదండ్రులకు ఎంత అండో.. కాడెద్దులు కూడా అంతే... పశువుల వయస్సు పెరిగి వ్యవసాయానికి పనికిరాక పోయినా అమ్మడానికి రైతులు ఒప్పుకోరు... రైతులకు, పశువులకు అంత అనుబంధం ఉంటుంది... అలాంటి వారికి ఇప్పుడు పెద్ద కష్టమొచ్చింది. ఇలాంటి సమయంలో సాగు సంగతి దేవుడెరుగు. కనీసం పశువుల కడుపు నిండే పరిస్థితి కూడా లేదు... దీంతో మూగ జీవాల బాధ చూడలేక మరో గత్యంతరం లేక కళేబరాలకు అమ్ముకుంటున్నారు.
 
 చిన్నమండెం: జిల్లాలోని పలు మండలాల నుంచి నెల రోజులుగా వందల సంఖ్యలో పశువులను కళేబరాలకు తరలిస్తున్నారు. ఏ సంతలో చూసినా ఇదే దృశ్యం కనిపిస్తోంది. పశువులకు మేత కూడా లేకపోవడంతో సంత జరిగే ప్రాంతాలలో దిగాలుగా పశువులను అమ్మేదుకు వచ్చిన అన్నదాతలే కనిపిస్తున్నారు. ప్రతి నిత్యం రాయచోటి-బెంగ ళూరు ప్రధాన రహదారిలో, కడప-చిత్తూరు జాతీయ రహదారిలో పశువులతో వెళ్తున్న లారీలు కనిపిస్తున్నాయి. తీవ్ర వర్షాభావ పరిస్థితుల్లో చినుకు కూడా రాలకపోవడంతో చెరువుల్లో నీరు లేక పంటలు సాగు చేసే అవకాశం లేకుండా పోయింది.
 
 కనీసం పశువులకు కావాల్సిన మేత కూడా దొరకక పోవడంతో వాటిని బతికించుకునే అవకాశాలు లేవని, అందుకే అమ్ముకుంటున్నామని రైతన్నలు ఆవేదన వ్యక్తం చేస్తున్నారు. ఇటువంటి సమయంలో కనీసం పాలు ఇచ్చే పాడి పశువులకైనా ప్రభుత్వం పశుగ్రాసం పంపిణీ చేయాలని వారు కోరుతున్నారు. గతంలో వరిగడ్డి కట్ట ఒక్కొక్కటి రూ.5-6లకు దొరుకుతుంటే, ప్రస్తుతం అది రెండింతలు అయ్యింది. దీంతో పాటు ట్రాక్టర్ వేరుశనగ కట్టె కొనాలంటే రూ.15 వేలు ఇవ్వాల్సిన పరిస్థితి ఉంది. మేత భారం మోయలేక అమ్ముకుంటున్నారు. దీంతో పాడి పశువులు, సేద్యం చేసే పశువులు రోజు రోజుకు కనుమరుగవుతున్నాయి. పశువుల మాంసానికి పలు రాష్ట్రాల్లో విపరీతమైన డిమాండ్ ఉండటం అందుకు ఒక కారణంగా తెలుస్తోంది. అయితే పశువులను అక్రమంగా తరలించటం చట్ట వ్యతిరేకమని చట్టాలు చెబుతున్నాయి.
  
 కాడెద్దులను మేపాలంటే భారంగా ఉంది: బుడ్డా వెంకట్రమణ, చాకిబండ కస్పా, రైతు కరువు వచ్చేసింది. పశువుల మేత దొరకడం లేదు. పంటలు సాగు అవ్వలేదు. కాడెద్దులు మేపాలంటే భారంగా ఉంది. గతంలో అడవులకు పశువులను తీసుకెళ్లి మేపే వాళ్లం. పంట పొలాల చుట్టూ పశువులకు కావాల్సిన మేత ఉండేది. కానీ ఇప్పుడు లేదు. మేత కొనాల్సిన పరిస్థితి వచ్చింది. నెలకు పశువుల మేతకు సుమారు 4-5వేల రూపాయలు అవుతోంది. దీంతో చుట్టు పక్కల చాలా ఊర్లలో పశువులను అమ్ముకున్నారు. నెల రోజుల వరకు వర్షాలు పడకుంటే మేము కూడా పశువులను అమ్ముకోవాల్సి వస్తుంది. ప్రభుత్వం అయినా ఆదుకుని, పశుగ్రాసం పంపిణీ చేయిస్తే బాగుంటుంది.


 కడప గడపలో కరువు దరువేస్తోంది. ఆకాశ గంగ దిగిరానంటోంది. పాతాళ గంగ పైకి రానంటోంది. వెరసి పంటపొలాలు బీళ్లుగా మారాయి. రైతు బతుకు దుర్భరంగా మారింది. పూట గడవడం కష్టమైంది. ఏం చేయాలో దిక్కుతోచని స్థితిలో అన్నదాతలు వలసబాట పడుతున్నారు. కన్న ఊరిపై మమకారం చంపుకోలేక.. ఇక్కడే ఉండి క ష్టాల కాపురం చేయలేక.. గుండెలోతు బాధతో గూడు విడిచి వెళ్లిపోతున్నారు. ఇప్పుడు ఆ పల్లెల్లో నిశ్శబ్దం రాజ్యమేలుతోంది. ఇది కరువు మిగిల్చిన పల్లెల కన్నీటి క(వ్య)థ.
  
 - అన్నదాతను కుదిపేస్తున్న కరువు రక్కసి
 - పంటలు పండక.. పనులు దొరక్క..
 - వలసబాట పడుతున్న గ్రామీణులు
 - నిర్మానుష్యంగా మారుతున్న పల్లెసీమలు
 రాయచోటి: అవి రాయచోటి పట్టణానికి 30 కిలోమీటర్ల దూరంలో చుట్టూ కొండల మధ్య ఉండే మారుమూల పల్లెలు. ఏ పల్లెలో అడుగిడినా కరువు ఛాయలే కనిపిస్తాయి. ఏ ఇంట్లోకి తొంగి చూసినా కరువు రక్కసి చేస్తున్న వికటాట్ట హాసమే వినిపిస్తుంది. ఏరోజుకారోజు తిండిగింజలు సంపాదించుకుంటే కడుపుకు కాసింత తిండి దొరుకుతుంది. లేదంటే పొయ్యి వెలగదు. పొగచూరిన పేదరికం. బతుకంతా అంధకారం. ఇదీ అక్కడి రైతుల దయనీయ స్థితి. రాయచోటి నియోజకవర్గంలో గత పదేళ్లుగా కరువు రక్కసి కరళానృత్యం చేస్తోంది. యేటా పంటలు దెబ్బతినడంతో మధ్య తరగతి రైతులు కూడా కూలీలుగా మారిపోతున్నారు. పంటల సాగు కోసం పెట్టిన పెట్టు బడులు కూడా చేతికి రాక అవస్థలు పడుతున్నారు.
 
 చేసిన అప్పులకు వడ్డీలు చెల్లించలేక, కుటుంబ పోషణ భారమై అల్లాడిపోతున్నారు. అప్పులు తీర్చేందుకు భూమిని అమ్ముదామన్నా కొనేవారు కూడా కరువయ్యారు. ఆకలి బాధలు భరించలేక క్రమక్రమంగా ఒక్కో రైతు వలసబాట పట్టాడు. కరువు కాలంలో వ్యవసాయ పనులు లేవు. పనికి రమ్మని పిలిచే రైతులు కరువయ్యారు. వర్షాభావంతో పొలాలు బీళ్లుగా మారి భూస్వాములు సైతం ఎలా బతకాలని దిగులుపడుతున్నారు. కూలి పనులకు వెళ్లిన విషయం అందరికీ తెలిస్తే చిన్నతనంగా భావించి రాత్రికి రాత్రే ఇళ్లకు తాళాలు వేసి పెద్ద రైతులుసైతం వలస బాట పడుతున్నారు. రాయచోటి మండలం మాధవరం గ్రామ పంచాయతీలోని మూలవాండ్లపల్లె, మల్లెంవాండ్లపల్లె, కాల్వపల్లెలు ఇందుకు సజీవ సాక్ష్యాలు. కాల్వపల్లెలో మొత్తం 20 కుటుంబాల వారు నివసిస్తున్నారు. ప్రతి కుటుంబానికి రెండు నుంచి 3 ఎకరాల వరకు పొలం ఉంది. చిన్న, సన్నకారు రైతులయిన వీరు వర్షంపై ఆధారపడి పంటలు సాగు చేసుకొనేవారు.
 
 గత ఏడాది కరువు పరిస్ధితులు తట్టుకోలేక ఆపల్లె వాసులు నేటికి 8 ఇళ్లకు తాళం వేసి వలస వెళ్లారు. ఈ ఏడాది కూడా ఇదే పరిస్థితి కొనసాగితే మిగిలిన కుటుంబాలు కూడా వలస పోయే పరిస్థితి ఉంది. ఈ పల్లెలోని వెంకటమల్లప్ప, జయమ్మ, సూర్యనారాయణ, సరస్వతమ్మ, మునెప్ప, పార్వతమ్మ, రవణప్ప, నారాయణమ్మ, చంద్రమోహన్, సుజాత, మల్లికార్జున, రాజేశ్వరి అనే రైతులు తమ పొలంలో పంటలు పండక పోవడంతో పాటు ఈ పంటల కోసం చేసిన అప్పులు ఎలా తీర్చాలో దిక్కు తోచక బెంగళూరులోని గురుడాచర పాళెంకు కూలి పనులకోసం వలస వెళ్లారని ఆ గ్రామస్తులు తెలిపారు.
 
 అలాగే మల్లెంవాండ్లపల్లెకు చెందిన పురుషోత్తం అనే రైతు తన ఇంటికి తాళం వేసి చిత్తూరు సమీపంలో మామిడితోటల్లో కాపలాదారుడిగా వె ళ్లాడని ఆ గ్రామస్తులు కొందరు తెలిపారు. కరువు ఇలాగే వెంటాడితే తాము కూడా వలస బాట పట్టేందుకు సిద్ధంగా ఉన్నామని వారు ఆవేదనతో చెప్పారు. కన్న ఊరిని.. నేల తల్లిని నమ్ముకొని తాము ఇంత వరకు ఉన్నామని, తమకు తాగేందుకు నీరు కూడా లేక చాలా ఇబ్బందులు పడుతున్నామని పలువురు మహిళలు వాపోయారు. ఇప్పటికైనా అధికారులు, పాలకులు ఈ పల్లెలపై దృష్టి సారించి  పల్లె ప్రజలకు కరువు పనులు కల్పించి వలసలు నివారించాల్సిన అవసరం ఉంది.
  
 వలస వెళ్లేందుకు సిద్ధంగా ఉన్నా
 నాపేరు కదిరప్ప. మాది మాధవరం గ్రామపంచాయతీలోని కాల్వపల్లె. మా పల్లెలో 20 ఇళ్లు ఉంటే నేటికీ 8 మంది ఇళ్లకు తాళం వేసి బెంగళూరులోని గురుడా చరపాళెంకు వలస వెళ్లారు. మరో నాలుగు ఇళ్లకు చెందిన వారు కూడా వలస వెళ్లారు. ఇంకొన్ని రోజుల్లో వర్షం పడకపోతే నేను కూడా  వలస వెళ్లేందుకు సిద్ధంగా ఉన్నాను.
  
 ఉపాధి పనులు కల్పించాలి - ఆదెప్ప - కాల్వపల్లె
 నా పేరు అద్దెప్ప. మాది మాధవరం గ్రామ పంచాయతీలోని కాల్వపల్లె. నేను ఇలాంటి కరువును ఎప్పుడూ చూడలేదు. నాకు ఉన్న మూడుఎకరాల పొలంలో సాగు చేసేందుకు దుక్కులు చేసి వాన కోసం ఎదురు చూస్తున్నా.  వాన రాకపోతే నేను కూడా ఇంటికి తాళం వేసి వలస వెళ్లేందుకు సిద్ధంగా ఉన్నా. ప్రభుత్వం ఉపాధి పనులు కల్పిస్తే ఆ పనులు చేసుకొని నేను కుటుంబాన్ని పోషించుకుంటా. లేకపోతే వలస వెళ్లి పోతా.


 రాజోలిబండ డైవర్షన్ స్కీం (ఆర్డీఎస్)   ఆయకట్టు కింద ఈ ఖరీఫ్‌లో పంటలు సాగయ్యే పరిస్థితి కనిపించడం లేదు. ఇప్పటి వరకు తుంగభద్రకు సరైన వరద నీరు రాలేదు. ఈ ప్రాజెక్టు నిండితేనే ఆర్డీఎస్ ద్వారా నీటి విడుదల సాధ్యమవుతుంది. కానీ, ఇన్‌ఫ్లో తక్కువగా ఉండడంతో ఖరీఫ్ పంటపై అన్నదాతలు ఆశలు వదులుకోవాల్సిన పరిస్థితి ఏర్పడింది.
  
 - ఆర్డీఎస్ నుంచి నీటి విడుదల కష్టమే
 - తుంగభద్రలో 36టీఎంసీల నీటి నిల్వ చేరితేనే కిందకు విడుదల
 - ప్రస్తుతం వస్తున్న వరద 8,708 క్యూసెక్కులే
 - కర్ణాటకలో సరైన వర్షాలు లేకపోవడమే కారణం
 - అయోమయంలో అన్నదాత
 జూరాల : తుంగభద్ర ప్రాజెక్టుకు ఇన్‌ఫ్లో పూర్తిగా తగ్గింది. కేవలం 8,708 క్యూసెక్కులు వస్తుంది. దీంతో ఆర్డీఎస్ పరిధిలో ఖరీఫ్ సాగుపై అనుమానాలు వ్యక్తమవుతున్నాయి. తుంగభద్ర ప్రాజెక్టులో నీటి నిల్వ మరో 37 టీఎంసీలు చేరితే తప్ప నీటి విడుదల సాధ్యమయ్యే పరిస్థితి లేదు. ఆ నీరు ఎప్పుడు వస్తుందో... ఆర్డీఎస్ ఆయకట్టులో ఖరీఫ్‌కు సాగునీరు ఎప్పుడు అందుతుందో తేలని ప్రశ్నగా మారింది. ప్రతి ఏటా ఆగస్టు మొదటి, రెండవ వారాల్లో ఆర్డీఎస్ ఆయకట్టుకు ఖరీఫ్ నీటి విడుదల ప్రారంభమయ్యే ది. గతేడాది ఇదే రోజున తుంగభద్ర ప్రాజెక్టు రిజర్వాయర్‌లో నీటి నిల్వ 85 టీఎంసీలు ఉంది. ఇప్పుడు కేవలం 63 టీఎంసీలకే పరిమితమైంది.
 
 కర్ణాటకలో వర్షాలు తగ్గిపోవడం, ప్రాజెక్టుకు ఇన్‌ఫ్లో మరీ తక్కువగా ఉండడంతో తుంగభద్ర ప్రాజెక్టులో నీటినిల్వ పూర్తిస్థాయికి చేరేందుకు ఎన్నాళ్లు పడుతుందో అధికారులు చెప్పలేకపోతున్నారు. ప్రస్తుతం ఉన్న వర్షాభావ పరిస్థితులే మరో నెలరోజులు ఇలాగే కొనసాగితే తుంగభద్ర ప్రాజెక్టు నుంచి నదిలోకి నీటి విడుదల ప్రారంభం కాక.. ఆర్డీఎస్ ప్రాజెక్టు పరిధిలోని ఆయకట్టుకు సాగునీరందడం కష్టమవుతుంది. తుంగభద్ర ప్రాజెక్టు పూర్తిస్థాయి నీటినిల్వకు చేరి క్రస్టుగేట్ల ద్వారా నదిలోకి నీటిని విడుదల చేస్తేనే ఆర్డీఎస్ హెడ్‌వర్క్స్‌కు నదిద్వారా ఇన్‌ఫ్లో వచ్చి చేరుతుంది. ప్రాజెక్టు గేట్ల నుంచి నీటి విడుదల ప్రారంభమయ్యే వరకు ఆర్డీఎస్ ప్రాజెక్టుకు ఇన్‌ఫ్లో వచ్చే అవకాశం లేదు. ఆర్డీఎస్ ప్రాజెక్టు పరిధిలో మొత్తం 87,500 ఎకరాల ఆయకట్టు మన రాష్ట్ర పరిధిలో, కర్ణాటకలో అధికారికంగా 5వేల ఎకరాలు, అనధికారికంగా మరో 5వేల ఎకరాల ఆయకట్టు ఉంది.
 
 ఆర్డీఎస్ ప్రాజెక్టు 1,2 ప్యాకేజీలలో ఆధునికీకరణ పనులు పూర్తికానందున పూర్తిస్థాయి ఆయకట్టుకు ఖరీఫ్‌లో నీళ్లందించలేని పరిస్థితి ఉంది. దీంతో ఈ ఖరీఫ్‌లో ఆర్డీఎస్ ద్వారా 25వేల నుంచి 30వేల ఎకరాల వరకు సాగునీరందించాలని అధికారులు ఇప్పటికే నిర్ణయించారు. తుంగభద్ర ప్రాజెక్టు రిజర్వాయర్‌లో ఉన్న ప్రస్తుత నీటి నిల్వ నుంచి హెచ్‌ఎల్‌బీసీ, ఎల్‌ఎల్‌బీసీలకు ఖరీఫ్ ఆయకట్టులో నారుమడులు చేసుకునేందుకు ఇప్పటికే నీటి విడుదలను ప్రారంభించారు. రోజూ దాదాపు 7వేల క్యూసెక్కుల విడుదల కొనసాగుతుండగా రిజర్వాయర్‌కు పై నుంచి వస్తున్న ఇన్‌ఫ్లో రోజురోజుకు తగ్గిపోతుంది. ఇన్‌ఫ్లో తగ్గిపోయినా ఆయకట్టుకు నీటి విడుదల చేసినందున పంటలు పూర్తయ్యే వరకు ప్రాజెక్టు రిజర్వాయర్ నుంచి ఔట్‌ఫ్లోను ప్రధాన కాలువల ద్వారా చేయాల్సి ఉంటుంది.
 
 దీంతో రిజర్వాయర్‌లో ఉన్న నీటిమట్టం రోజురోజుకు మరింతగా తగ్గిపోతుంది. వర్షాలు ఇలాగే ఆలస్యమైతే రిజర్వాయర్‌లో మరింతగా నీటిమట్టం పడిపోయి ఆర్డీఎస్ ఆయకట్టు రైతులకు ఈ ఖరీఫ్‌లో కన్నీళ్లు తప్పేలా కని పించడం లేదు. తుంగభద్ర ప్రాజెక్టు పూర్తిస్థాయి నీటినిల్వ 100.86 (1633 అడుగులు) టీఎంసీలు కాగా, ప్రస్తు తం ప్రాజెక్టు రిజర్వాయర్ నీటి నిల్వ మట్టం 63.7 (1621.98 అడుగులు) టీఎంసీలుగా ఉంది. గతేడాది ఇదే రో జున 85 టీఎంసీల నీటినిల్వ ఉంది.


 - విశాఖలో 4.4 సెం.మీల వర్షపాతం
 - జిల్లాలోనూ పలుచోట్ల వాన
 సాక్షి, విశాఖపట్నం : చాన్నాళ్ల తర్వాత వరుణుడు కరుణించాడు. అనుకోని అతిథిలా వచ్చి వర్షం కురిపించాడు. కొన్నాళ్లుగా ఎండలతో అల్లాడిపోతున్న జనానికి ఊరటనిచ్చాడు. అటు అన్నదాతల్లోనూ ఆనందాన్ని పంచాడు. ఉత్తర బంగాళాఖాతంలో అల్పపీడనం ఏర్పడిన మూడు రోజుల క్రితం నుంచి వాతావరణంలో కాస్త మార్పు వచ్చింది. అయితే ఆకాశం మేఘావృతమై చల్లదనం పంచిందే తప్ప చెప్పుకోదగినట్టుగా వాన కురవలేదు. శనివారం ఉదయం మాత్రం విశాఖలోనూ, మరికొన్ని ప్రాంతాల్లోనూ తేలికపాటి వర్షం కురిసింది. అయితే ఆదివారం సాయంత్రం అనూహ్యంగా క్యుములోనింబస్ మేఘాలు ఏర్పడ్డాయి.
 
 ఇటు విశాఖనగరంతో పాటు మధురవాడ, భీమిలి, గాజువాక, అటు జిల్లాలోని పాయకరావుపేట, నక్కపల్లి, అనకాపల్లి, చోడవరం, మాడుగుల తదితర ప్రాంతాల్లో భారీ వర్షం కురిసింది. విశాఖ విమానాశ్రయంలో 4.4 సెంటీమీటర్ల వర్షపాతం నమోదయింది. వర్షంతో పాటు కొన్నిచోట్ల గాలులు కూడా వీచాయి. కొద్దిరోజులుగా మండే ఎండలతో వేగిపోతున్న జనానికి ఈ వాన కొండంత ఊరటనిచ్చింది. అలాగే రైతుల్లోన్లూ ఆశలు చిగురింపజేసింది. పగటి పూట ఎండలు కాసినా సాయంత్రమయ్యే సరికి అప్పుడప్పుడు క్యుములోనింబస్ మేఘాలేర్పడి ఇలాంటి వర్షాలను కురిపిస్తాయని విశాఖలోని తుపాను హెచ్చరికల కేంద్రం అధికారులు చెబుతున్నారు.


 మండ్య జిల్లాలో ఇద్దరు, బాగలకోటె జిల్లాలో ఓ రైతు బలవన్మరణం
 మండ్య : మండ్య జిల్లాలో రైతుల ఆత్మహత్యల పర్వం కొనసాగుతూనే ఉంది. చేసిన అప్పులు తీర్చలేమన్న ఆవేదనతో మరో ఇద్దరు అన్నదాతలు శనివారం బలవన్మరణానికి పాల్పడ్డారు. వివరాల్లోకి వెళితే... కృష్ణరాజపేట తాలూకా పరిధిలోని కెంపికొప్పలికి చెందిన చిన్నస్వామి(40) తన పొలంలోనే విషం తాగి మరణించాడు. ఐపనహళ్లి గ్రామానికి చెందిన మరో రైతు రామకృష్ణప్ప(35) తన ఇం టిలో ఉరి వేసుకున్నాడు. దీంతో ఇప్పటి వరకు జిల్లాలో ఆత్మహత్యలు చేసుకున్న రైతుల సంఖ్య ఐదుకు చేరింది.
 
 మండ్య తాలూకా పరిధిలోని హిరికళలెకు చెందిన శంకరగౌడ, మూడనహళ్లికి చెందిన లోకేష్, దొడ్డతారహళ్లికి చెందిన ప్రదీప ఆత్మహత్యలు చేసుకున్న వైనం విదితమే. రైతు చిన్నస్వామి తనకున్న రెండు ఎకరాల స్థలంలో చెరుకు పంట సాగుకు రూ. రెండు లక్షలు అప్పు చేశాడు. పంట చేతికి వస్తుండగా పురుగు పట్టి మొత్తం ఎండిపోయింది. ఈ నేపథ్యంలోనే పం ట పెట్టుబడుల కోసం అప్పులు ఇచ్చిన వారు తమ డబ్బు చెల్లించాలంటూ ఒత్తిడి పెంచారు. దీంతో అప్పులు తీర్చే మార్గం కానరాక శని వారం తెల్లవారుజామున తన పొలం వద్దకు చేరుకున్న చిన్నస్వామి అక్కడ పురుగుల మందు తాగి ఆత్మహత్య చేసుకున్నాడు. విషయం తెలుసుకున్న అతని భార్య లతామణి(35) తన ఇంటిలో ఉన్న నిద్రమాత్రలను మింగారు.
 
 విషయాన్ని గుర్తించిన స్థానికులు వెంటనే ఆమెను కేఆర్ పేట ఆస్పత్రికి తీసుకెళ్లారు. అలాగే ఐపనహళ్లికి చెందిన యువరైతు రామకృష్ణ(35) తనకున్న నాలుగు ఎకరాల పొలంలో చెరుకు పం ట ను సాగు చేశాడు. ఇందుకోసం పీఎల్‌డీ బ్యాంక్ నుంచి రూ. 2.50 లక్షలు రుణం తీసుకుని పొలంలో బోరు వేయించాడు. బోరు బావిలో నీరు లభ్యం కాలేదు. అంతేకాక చెరుకు పంటకు నీరు అందక ఎండిపోయింది. దీంతో అప్పు ఎలా తీర్చాలంటూ మదనపడే అతను శనివా రం ఉదయం తన ఇంటిలో ఉరి వేసుకున్నాడు.
  
 బాగల్‌కోటె జిల్లాలోని మదూల్ తాలూకా శిరోళి గ్రామానికి చెందిన యువ రైతు హనుమంతు తిమ్మన్న దాసర (28) శనివారం ఆత్మహత్య చేసుకున్నాడు. పంట పెట్టుబడుల కోసం ఇతరుల వద్ద అతను అప్పు చేశారు. అయితే అకాల వర్షాలతో పంట పూర్తిగా నష్టపోయింది. ఈ నేపథ్యంలోనే అప్పులు తీర్చాలంటూ ఒత్తిడి పెరగడంతో దిక్కుతోచని స్థితిలో కొట్టుమిట్టాడుతూ వచ్చాడు. ఆఖరుకు అప్పులు తీర్చే మార్గం కానరాక శనివారం అతను ఆత్మహత్య చేసుకున్నాడు.


 - చెరకు పంటను పశువులకు మేతగా వేసిన రైతు
 - ఫ్యాక్టరీకి చెరకు తరలించి ఏడునెలలైనా అందని బిల్లులు
 - మెదక్ మండలం గాజిరెడ్డిపల్లి గ్రామంలో సంఘటన
 మెదక్ రూరల్: ఏడాది కింద పండించిన చెరకు ఫ్యాక్టరీకి  తరలించిన ఆ అన్నదాతకు ఏడు నెలలు గడిచినా యాజమాన్యం బిల్లులు చెల్లించలేదు. సాగుచేసిన చెరకు పంటకు ఫ్యాక్టరీ యాజమాన్యం అగ్రిమెంట్ చేసుకోవడం లేదు. భవిష్యత్తులో చెరకు ఫ్యాక్టరీ నడుస్తుందో లేదో అనే ఆందోళన. దీంతో  ఆ అన్నదాత పండించిన చెరకు పంటను పశువుల మేతగా వేశాడు.
 
 ఈ సంఘటన మెదక్ మండలం గాజిరెడ్డిపల్లిలో జరిగింది. గ్రామానికి చెందిన సాపరవి గత ఏడాది మూడెకరాల్లో చెరకు పంట సాగుచేశాడు. పంటను ఫ్యాక్టరీకి తరలించిన రవికి యాజమాన్యం రూ.60వేలు ఇవ్వాల్సి ఉండగా అందులో రూ.40వేలను మాత్రమే చెల్లించింది. మరో రూ.20వేలు ఇవ్వాల్సి ఉన్నా  నేటికి చెల్లించలేదు.
 
 ఫ్యాక్టరికి చెరకు తరలించి ఏడునెలలు గడుస్తున్నా బిల్లులు రాకపోవడంతో రైతు రవి ఆవేదనకు గురయ్యాడు. ప్రస్తుతం మూడెకరాల్లో చెరకు పంట మోడం అలాగే ఉంది. కాగా నేటికీ పంటను ఫ్యాక్టరీ యాజమాన్యం అగ్రిమెంట్ చేసుకోక పోవడంతో కడుపు మండిన రైతు చేనులోకి పశువులను తోలి మేపించాడు. జిల్లాలోని వేలాది మంది  రైతుల పరిస్థితి ఇలాగే ఉంది. అనంతరం రవి విలేకరులతో మాట్లాడుతూ  ఫ్యాక్టరీని స్వాధీనం చేసుకుంటామని ప్రభుత్వం చెప్పి ఏడాది గడుస్తున్నా  స్వాధీనం చేసుకోనందునే తనలాంటి రైతులకు ఈ పరిస్థితి ఎదురైందన్నారు.


 - పట్టిసీమతో ఉత్తరాంధ్రకు నష్టం
 - అడ్డగోలు నిర్ణయాలతో రాష్ర్ట అభివృద్ధి వెనక్కి
 - ఎమ్మెల్యే బూడి ముత్యాలనాయుడు
 మాడుగుల: చంద్రబాబు అడ్డగోలు హామీలు అన్నదాతలను నట్టేట ముంచాయని ఎమ్మెల్యే బూడి ముత్యాలనాయుడు ఆవేదన వ్యక్తంచేశారు. శనివారం మాడుగుల వచ్చిన ఆయన విలేకరులతో మాట్లాడుతూ,  రుణ మాఫీ పేరుతో విడతలుగా ఇస్తున్న సొమ్మువడ్డీలకే చాలడం లేదన్నారు. ఓటుకు నోటు కేసు నడుస్తుండగా సెక్షన్ 8ని తెర మీదకు తీసుకు రావడంలో అర్థంలేదని చెప్పారు.   పోలవరం ప్రాజెక్టును పూర్తి చేయకుండా పట్టిసీమను తెరమీదకు తీసుకురావడంవలన పోలవరం ఎడమ కాలువ ఆయకట్టులో ఉన్న తూర్పుగోదావరి, విశాఖ, విజయనగరం, శ్రీకాకుళం జిల్లాలకు అన్యాయం జరుగుతుందని అభిప్రాయపడ్డారు.
 
 తెలంగాణా  ముఖ్యమంత్రి కేసీఆర్ తన రాష్ట్రాన్ని అభివృద్ధి బాటలో నడిపిస్తుండగా, చంద్రబాబు అడ్డగోలు నిర్ణయాలతో మన రాష్ట్రం వెనక్కు వెళుతోందన్నారు. గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో చిన్నారుల కోసం ఏర్పాటు చేసిన బాలవాడీలు ఇపుడు కనిపించడంలేదన్నారు. ఇసుక మీద ఆంక్షలు విధించి, గ్రామాలలో బాత్‌రూములు నిర్మించుకోవడానికి నాటు బండితో ఇసుక తీసుకువస్తున్నా ఎర్ర చందనం  స్మగ్లర్లులా చూస్తూ   కఠినమైన  కేసులు పెట్టడం ఎప్పుడూచూడలేదని పేర్కొన్నారు.   
  
 గ్రామీణ ప్రాంత వాసులకు ఇసుక దక్కకుండా బడా కంపెనీలకు ధారాదత్తం చేసి   ప్రభుత్వ ఖజానా నింపుకుంటున్నారని దుయ్యబట్టారు.  ఆయన వెంట వైఎస్సార్ సీపీ నాయకులు గొళ్లవిల్లి సంజీవరావు, వేమవరపు రామ ధర్మజ, పడాల అప్పలనాయుడు ఆడారి కన్నారావు  తదితరులున్నారు.


 - అన్నదాతపై నీటితీరువా పిడుగు
 - అమాంతం రెట్టింపయిన పన్ను
 - అధికారుల వద్ద గత లెక్కలు లేని వైనం
 - పక్కదారి పడుతున్న వసూలు
 - లెక్కాజమా లేని తీరు
 సాక్షి, విశాఖపట్నం: మూలిగే నక్కపై తాటికాయ పడ్డ చందంగా తయారైంది అన్నదాతల పరిస్థితి. పుట్టెడుకష్టాల్లో ఉన్న వీరిపై నీటితీరువా పెంచుతూ ఇటీవల సర్కార్ తీసుకున్న నిర్ణయం గుది బండగా మారుతోంది. జిల్లాలో 6,98,702 ఎకరాల సాగుభూమి ఉంది. ఈ భూమిలో సాగునీటి వనరులు కింద 2,83,412 ఎకరాల భూమి సాగవుతుంటే, మరో 4,36,132 ఎకరాల భూమి పూర్తిగా వర్షాధారంపై ఆధారపడి సాగవుతుంది.
 
 జిల్లాలో మేజర్ అండ్ మీడి యం ఇరిగేషన్ ప్రాజెక్టులైన తాండవ కింద 51,465, రైవాడకింద15,344, కోనాం కింద 12,628,  పెద్దేరు జలాశయం కింద 19,969 ఎకరాల ఆయకట్టు ఉంది. అలాగే వంద ఎకరాలకు పైబడిన ఆయకట్టు ఉన్న 236 మీడియం ఇరిగేషన్ టాంక్స్ (చెరు వులు) కింద మరో 59వేలఎకరాల ఆయకట్టు ఉంది. ఈ నీటితో పంటలు పండించు కున్న రైతులు ప్రభుత్వానికి నీటితీరువా పన్ను చెల్లించాల్సి ఉంటుంది.
 
 పెద్ద ప్రాజెక్టుల కింద పంటలు పండించుకునే రైతులు వరికైతే ఎకరాకు ఏడాదికి ఒక పంటకు రూ.200,చెరువుల కింద రూ.100 చొప్పున, అదే చెరకుకైతే ఎకరాకు రూ.350 చొప్పున వసూలు చేస్తుంటారు. ప్రస్తుతం జిల్లాలో చెరువులు, చిన్న, మధ్యతరహా నీటి వనరుల కింద సాగయ్యే లక్షా 80వేల ఎకరాల ఆయకట్టుకు మాత్రమే నీటి తీరువా వసూలు చేస్తున్నారు. ఈ లెక్కన ఏడాదికి రూ.2.25కోట్ల ఆదాయం రావాల్సి ఉంది.
 
 ఏటా కోటి మాత్రమే వసూలవుతుందని అధికారులు చెబుతున్నారు. గత 10 ఏళ్లలో రావాల్సిన నీటి తీరువా ఏకంగా రూ.21కోట్లకు పైగా పేరుకుపోయిందని అధికారిక అంచనా. వాస్తవంగా క్షేత్ర స్థాయి సిబ్బంది మాత్రం నీటి తీరువాను వసూలు చేస్తూ జేబులు నింపుకుంటున్నారనే విమర్శలు విన్పిస్తున్నాయి.  ఉజ్జాయింపుగా చెప్పడమే తప్ప ఏ మండల పరిధిలో డిమాండ్ ఎంత? ఎంత వసూలైంది.? ఎంత బకాయి ఉందో చెప్పలేని పరిస్థితి.  తాజాగా ప్రభుత్వం నీటి తీరువా రెట్టింపు చేసింది.
 
 ప్రస్తుత డిమాండ్ రూ.2.25 కోట్లు నాలుగున్నర కోట్లకు చేరుకోనుంది.పెట్టుబడి వ్యయంతో భారం గా మారినసాగు చేయలేక తల్లడిల్లుతున్న రైతులపై నీటితీరువా భారం కానుంది. ఖరీఫ్ సీజన్ నుంచే నీటితీరువా పెంపు అమలులోకి రానుం డడంతో పెరగనున్న భారంతో పాటు పాత బకాయిలను కూడా సీజన్ పూర్తయ్యేలోగా వసూలు  చేసుకోవాలని జిల్లా యంత్రాంగం కసరత్తు చేస్తోంది. ఇప్పటికే మండలాల వారీగా నీటితీరువా బకాయిల జాబితాలను సిద్దం చేయాలని తహశీల్దార్లను జేసీ ఆదేశించారు.
  
 నీటితీరువా
 పెంచడం సరికాదు              
 తిమ్మరాజుపేటలో నాకు ఎకరంన్నర వరి ఉంది. ఏటా నీటితీరువా ఎకరాకు రూ.300  చెల్లిస్తున్నాను. గత ఆరేళ్లుగా అధికారులు నీటితీ రువా సక్రమంగా వసూలు చేయ డం లేదు. ప్రభుత్వం సాగునీటి సమస్యలు పట్టించుకోకుండా నీటితీరు వా పెంచడం సరికాదు. రైతులు మరింత ఇబ్బంది పడ తారు.
  -భీమరశెట్టి గణేష్‌నాయుడు, వ్యవసాయరైతు, తిమ్మరాజుపేట
  
 కాలువలు
 బాగు చేయకుండా పెంపా
 సాగునీటి ఇబ్బందులను పట్టించుకోని ప్రభుత్వం నీటి తీరువాను పెంచడం సరికాదు. నాకు రెండు ఎకరాల భూమి ఉంది. దీనిలో వరి, చెరకు పంటలు పండిస్తున్నాను. వరికి ఎకరానికి రూ.100, చెరకుకు రూ.350 చెల్లిస్తున్నా. కాల్వలు పూడికతో ఉండటం వల్ల సక్రమంగా నీరు అందకపోయినా ప్రతీఏటా నీటితీరువా చెల్లిస్తున్నా.
  -వెలగా రమణ, రైతు,
  జి.కోడూరు, మాకవరపాలెం మండలం


 సంప్రదాయ వంగడాలు అపురూపమైనవి. ఈ పంటల దిగుబడులు ఔషధ గుణాలకు చెరగని చిరునామాలు. నేలతల్లినే నమ్ముకున్న అన్నదాతలు అడవి మొక్కల్లో నుంచి తమకు అవసరమైన పంట మొక్కల్ని ఏరికోరి తెచ్చి.. వేల ఏళ్ల క్రితం నుంచి పొలాల్లో సాగు చేస్తూ పరిరక్షించుకుంటున్న అమూల్యమైన జాతి సంపద ఈ దేశీ విత్తనాలు. సుసంపన్నమైన చిరకాలపు వ్యవసాయ సంస్కృతికి ఆనవాళ్లయిన ఇటువంటి విశిష్ట వంగడాలపై జన్యుహక్కులను కాపాడుకోవడం అవసరం.
  
  ఆదిలాబాద్ జిల్లా కెరమెరి మండలంలోని జెరి (మోడి) గ్రామ పరిసరాల్లో రైతులు అనాదిగా ‘మచ్చల కందు’లను సాగు చేస్తున్నారు. మచ్చల కంది గింజలు మామూలు కందుల కన్నా కొంచెం పెద్దగా ఉంటాయి. అధిక ప్రొటీన్లు కలిగిఉండటం, రుచిగా ఉండటం, త్వరగా ఉడకటం, కడుపు ఉబ్బరం కలిగించకపోవడం.. వంటివి మచ్చల కందుల విశిష్టతలు.  జెరి గ్రామ జీవవైవిధ్య యాజమాన్య కమిటీ(బీఎంసీ) ఆ ప్రాంతంలోని పంటలు, ఔషధ మొక్కలు, పశువులు, చేపలు, ఇతర జంతుజాలానికి సంబంధించిన వివరాలను ప్రజా జీవవైవిధ్య రిజిస్టర్‌లో నమోదు చేసింది. తన వారసత్వ సంపదగా ఈ బీఎంసీ గుర్తించిన వంగడాల్లో విశిష్టమైనవి మూడు రకాలు: మచ్చల కంది, బాలింత పెసలు, పెద్దజొన్నలు. వీటిని తమ రైతుల సంప్రదాయ వంగడాలుగా గుర్తించమని కోరుతూ జెరి బీఎంసీ రాష్ట్ర జీవవైవిధ్య మండలి ద్వారా ఢిల్లీలోని ‘రైతుల హక్కులు, వంగడాల పరిరక్షణ ప్రాథికార సంస్థ’కు గతంలో దరఖాస్తు చేసింది.
  
  ఈ నేపథ్యంలో ‘మచ్చల కందుల’కు ఇటీవల ప్రాధికార సంస్థ గుర్తింపు దక్కింది. తెలంగాణ రాష్ట్రంలో ఇటువంటి గుర్తింపు పొందిన తొలి సంప్రదాయక వంగడం ఇదే కావటం విశేషం. ఉడబెట్టుకొని తినడానికి మచ్చల కంది కాయలు చాలా బాగుంటాయని, మార్కెట్‌లో కిలో రూ. 40-50లు పలుకుతున్నాయని జెరి బీఎంసీ సభ్య కార్యదర్శి ఎస్‌కే దస్తగిరి (99893 32675) ‘సాక్షి’తో చెప్పారు.
  


 - వేరుశెనగ విత్తనాలు అవసరం 2.10 లక్షల క్వింటాళ్లు
 - ప్రభుత్వం చెప్పింది 83 వేలు, ఇచ్చింది 55వేల క్వింటాళ్లు
 - బ్యాంకుల రుణ పంపిణీ లక్ష్యం రూ.2,808 కోట్లు
 - మూడు నెలల్లో ఇచ్చింది రూ.300 కోట్లే
 సాక్షి, చిత్తూరు: ప్రభుత్వం మాటమీద నిలబడే పరిస్థితి లేకపోవడంతో జిల్లాలో అన్నదాతలకు కష్టాలు తప్పడం లేదు. రైతులకు అవసరమైనన్ని విత్తనాలతో పాటు బ్యాంకు రుణాలను పెద్ద ఎత్తున ఇస్తామన్న ప్రభుత్వం మాటలు నీటి మూటలుగానే మిగిలిపోయే పరిస్థితి నెలకొంది. ఈ ఏడాది వ్యవసాయ, అనుబంధ రంగాలకు రూ.7,493.94 కోట్లు రుణాలు ఇవ్వనున్నట్లు బ్యాంకులు ప్రకటించాయి. ఇందులో ఒక్క పంట రుణాలే రూ 2,808 కోట్లు ఇవ్వనున్నట్లు తెలిపాయి.
 
 ఏప్రిల్ నుంచి రుణ పంపిణీని ప్రారంభించినా మూడు నెలల కాలంలో కేవలం రూ.300 కోట్లు మాత్రమే పంపిణీ చేసినట్లు తెలుస్తోంది. మిగిలిన రూ.7,100 కోట్లు ఎప్పుడు ఇస్తారనేది ప్రశ్నార్థకంగా మారింది. సీఎం చంద్రబాబు సృష్టించిన రుణమాఫీ గందరగోళంలో గత ఏడాది రైతులకు 51 శాతం రుణాలు కూడా అందే పరిస్థితి లేకుండా పోయింది. 2014-15కు గాను రూ.3,573.52 కోట్ల పంట రుణాలు ఇవ్వాలన్నది బ్యాంకుల లక్ష్యం కాగా కేవలం రూ.1,831.02 కోట్లు (51.24శాతం) మాత్రమే ఇచ్చినట్లు అధికారిక గణాంకాలు చెబుతున్నాయి. ఈసారి కనీసం ఆ పరిస్థితి కూడా కనిపించడం లేదు.
  
 విత్తన పంపిణీదీ అదేదారి..
 విత్తన పంపిణీలోనూ ప్రభుత్వం అన్నదాతలను వంచించింది. ఈ ఖరీఫ్‌లో జిల్లావ్యాప్తంగా 1.36 లక్షల హెక్టార్లలో రైతులు వేరుశెనగ పంటను సాగు చేసేందుకు సిద్ధమయ్యారు. అందరికీ తగినన్ని విత్తనాలు సరఫరా చేస్తామని జిల్లా వ్యవసాయ శాఖ ప్రకటించింది. ఈ లెక్కన 2.10లక్షల క్వింటాళ్ల విత్తన కాయలు అవసరమవుతాయి. 40 శాతం మందికే సబ్సిడీ విత్తనాలు అన్నట్లు వ్యవసాయాధికారులు 1.05 లక్షల క్వింటాళ్ల విత్తనాలకే ప్రతిపాదనలు పంపారు. ఇందులో 83వేల క్వింటాళ్ల విత్తనాలను మాత్రమే సరఫరా చేసేందుకు ప్రభుత్వం అంగీకారం తెలిపింది. జూన్ 1 నుంచి 7వ తేదీ నాటికి 55వేల క్వింటాళ్లు మాత్రమే పంపిణీ చేసి అధికారులు చేతులెత్తేశారు. ఈ విత్తనాలు కేవలం 35వేల హెక్టార్లకు మాత్రమే సరిపోతాయి. మిగిలిన లక్ష హెక్టార్లకు సబ్సిడీ విత్తనాలు లేవు. ప్రయివేటు సంస్థలను ఆశ్రయిస్తున్న రైతన్నలను అవి నిలువుదోపిడీ చేస్తున్నాయి.


 పలకరించిన తొలకరి ఏరువాకకు సాగిపొమ్మంటోంది... దుక్కి దున్ని విత్తునాటమని చినుకు చెబుతోంది. కానీ అన్నదాతకు ధైర్యం చాలడం లేదు. ప్రభుత్వ పోకడలు రైతుల ఉసురు పోసుకుంటున్నాయి. కష్టనష్టాల పాలబడి సేద్యం ఉక్కిరిబిక్కిరి అవుతోంది. ఆరుగాలం చమటోడ్చినా కలిసి రావడం లేదు. సాగుఖర్చులు ఊహించనంతగా పెరిగి పెట్టుబడికి, ఆదాయానికి పొంతనలేని పరిస్థితుల్లో సేద్యమంటేనే జూదమన్న భావన వ్యక్తమవుతోంది. అయినా వ్యవసాయం తప్ప మరో విద్య  తెలియని అన్నదాతలు నేల తల్లిని నమ్మి ఏరువాకకు సిద్ధమవుదామంటే విత్తనాల కొరత వెక్కిరిస్తోంది. గతేడాది కంటే 10 శాతం పెరిగిన ఎరువులు, పురుగుమందుల ధరలతో కొత్త అప్పులు చేయాల్సివస్తోంది. మరోవైపు ‘ఎలినినో’ ముంచుకొస్తోందన్న ప్రభుత్వ ప్రకటన కలవరపరుస్తోంది. గతేడాది ఖరీఫ్‌లో చేతికందిన పంటను నాశనం చేసిన హుద్‌హుద్ రైతుల ఆశలను చిదేమిసిన వైనాన్ని ఇప్పటికీ జీర్ణించుకోలేకపోతున్నారు.
  
 సాక్షి, విశాఖపట్నం: జిల్లాలో ఈ ఏడాది ఖరీఫ్‌లో 2,08,988 హెక్టార్లలో సాగు లక్ష్యాన్ని నిర్దేశించారు. ఇందులో 1,08,682 ఎకరాలకు సాగునీటి వనరులు అందుబాటులో ఉన్నాయి. 1,00,306 ఎకరాలు పూర్తిగా వర్షాధారంగానే సాగు చేయాలి. 1.06లక్షల హెక్టార్లలో వరి, 35573 హెక్టార్లలో చెరకు, 23,764 హెక్టార్లలో రాగి, 13,817 హెక్టార్లలో చిరుధాన్యాలు చేపడుతున్నట్టు అధికారుల వివరాలు తెలుపుతున్నాయి.
 
 విత్తు విపత్తు: ఈ ఖరీఫ్‌లో వరికి 72 వేల క్వింటాళ్ల విత్తనాలు అవసరం. వ్యవసాయ శాఖ వద్ద కేవలం 6 వేల క్వింటాళ్లే ఉన్నాయి. మరో 19 వేల కింటాళ్లు అవసరమని అధికారులు ప్రభుత్వానికి ప్రతిపాదనలు పంపించారు. సాధారణంగా 30 శాతం విత్తనాలకు వ్యవసాయశాఖ పంపిణీ చేస్తుంది. మిగతావి రైతులే సమకూర్చు కుటుంటారు. ఈసారి ఆ పరిస్థితి కానరావడం లేదు. పదేళ్లకు పైబడిన వంగడాలపై సబ్సిడీ రద్దు చేస్తున్నట్లు కేంద్రం ఇటీవల ప్రకటించింది. దీనిపై రైతుల నుంచి తీవ్ర ఆందోళన వ్యక్తం కావడం, కొత్త వంగడాలు అందుబాటులో లేకపోవడంతో ఆ ఆలోచనను సవరించారు. గతంలో కిలోకు రూ.10 రాయితీ ఇచ్చేవారు. ఈ సీజన్‌లో రూ.5 సబ్సిడీ ఇవ్వాలని నిర్ణయించారు. దీంతో రైతులు అధిక ధరకు విత్తనాలు కొనాల్సిన దుస్థితి.
 
 ఎరువు దరువు: యూరియా, డీఏపీ, ఎంఓపీ, కాంప్లెక్స్ ఎరువులు 69,500 మెట్రిక్ టన్నులు అవసరమని అధికారులు ప్రతిపాదించగా మార్క్‌ఫెడ్ వద్ద 1921 మెట్రిక్ టన్నులు, ప్రైవేటు డీలర్ల వద్ద 2023 మెట్రిక్స్ టన్నులు మాత్రమే అందుబాటులో ఉన్నాయి. దీంతో ఎరువుల కోసం అన్నదాతలు వెతుకులాట మొదలుపెట్టారు. ఈ ఏడాది నుంచి ఉన్న కొద్దిపాటి విత్తనాలను జిల్లాలోని 39 పీఏసీఎస్‌ల్లో అందుబాటులో ఉంచాలనుకుంటున్నారు. సూక్ష్మ పోషకాలను 50శాతం సబ్సిడీతో అందించేందుకు జిప్సమ్ 3వేల మెట్రిక్ టన్నులు, జింక్ 1000 మెట్రిక్ టన్నులు, బోరాన్ 30 మెట్రిక్ టన్నులు సిద్ధం చేస్తున్నారు.
 
 దా‘రుణ’యాతన
 రుణమాఫీ పుణ్యమాని రైతులకు రుణాలిచ్చేందుకు బ్యాంకర్లు ముందుకు రావడం లేదు. 2014-15 సీజన్‌లో రూ.960 కోట్లు ఇవ్వాలని లక్ష్యంగా నిర్ణయించగా.. అతికష్టం మీద రూ.630కోట్లు మాత్రమే ఇవ్వగలిగారు.
 
 ఈ ఏడాది 2,93,447 మంది రైతులకు రూ.1200కోట్లు ఇవ్వాలని లక్ష్యంగా నిర్ణయించినప్పటికీ ఇచ్చే పరిస్థితి కనిపించడం లేదు. జిల్లాలో రెండున్నర లక్షలకు పైగా కౌలురైతులు ఉన్నారు. వీరిలో 10,783 మందికి మాత్రమే కౌలు అర్హత కార్డులిచ్చారు. వీరికి గత సీజన్‌లో కేవంల 8 లక్షల రుణాలు మాత్రమే ఇచ్చారు. ఈ ఏడాది వీరికి రుణాలు అందే పరిస్థితి కానరావడం లేదు.
 
 కానరాని ‘భూసారం’: మరోవైపు ప్రభుత్వం ప్రతిష్టాత్మకంగా తీసుకున్న భూసార పరీక్షల్లో భాగంగా 32వేల శాంపిళ్లు సేకరణ లక్ష్యంగా నిర్దేశించుకున్నప్పటికీ 14వేల శాంపిళ్లు తీసుకున్నారు.  1679 శాంపిళ్లకే పరీక్షలు నిర్వహించారు. ఈ ఏడాది 1250 హెక్టార్లలో 125 చంద్రన్న రైతన్న రైతు క్షేత్రాలను అభివృద్ధి చేయాలని ప్రభుత్వం సంకల్పించింది. దీని కోసం ఎకరాకు రూ.2 వేల విలువైన విత్తనాలు, ఎరువుల అందించనున్నారు.


 - వరి ధాన్యానికి దక్కని ‘మద్దతు’
 - క్వింటాలుకు సగటు ధర రూ.1,250
 - తాండూరు మార్కెట్‌లో వ్యాపారుల మాయ!
 తాండూరు: సాధారణ రకం వరి ధాన్యాన్ని తీసుకొచ్చిన రైతుకు ప్రభుత్వ మద్దతు ధర లభించడం లేదు. నాణ్యతాప్రమాణాల పేరుతో అన్నదాతలను వ్యాపారులు దోపిడీ చేస్తున్నారు. ఆరుగాలం కష్టపడి పండించిన పంటకు ‘మద్దతు’ లభించక పోవడంతో రైతులు ఆవేదన వ్యక్తం చేస్తున్నారు. మార్కెట్ కమిటీ అధికారుల ఊదాసీన వైఖరితో యార్డులో కొందరు కమీషన్ ఏజెంట్లు ఇష్టానుసారంగా పంటకు ధర నిర్ణయించడం వల్ల రైతాంగానికి మేలు జరగడం లేదు. ఈనెల మొదటి వారం నుంచి మార్కెట్ యార్డులో రబీ ధాన్యం కొనుగోళ్లు ఆరంభమయ్యాయి. తాండూరు నియోజకవర్గం పరిధిలోని యాలాల, బషీరాబాద్, తాండూరు,పెద్దేముల్ మండలాలతోపాటు సరిహద్దులోని మహబూబ్‌నగర్ జిల్లా నుంచి రైతులు వరి ధాన్యాన్ని విక్రయించేందుకు తాండూరు మార్కెట్‌కు తరలిస్తున్నారు.
 
 పట్టణంలోని పౌరసరఫరాల గోదాంలో డీసీఎంఎస్ కొనుగోలు కేంద్రం ఏర్పాటు చేసినా డబ్బుల చెల్లింపులో జాప్యం జరుగుతుందనే కారణంతో చాలా మంది రైతులు మార్కెట్ యార్డుకే ధాన్యాన్ని తీసుకొస్తున్నారు.   సాధారణ వరి ధాన్యానికి మద్దతు ధర రూ.1,360 చెల్లించాలని ప్రభుత్వం స్పష్టం చేసింది.  కానీ ఇప్పటివరకు యార్డులో వివిధ గ్రామాల రైతుల నుంచి కమీషన్ ఏజెంట్లు సుమారు 13,463 క్వింటాళ్ల ధాన్యాన్ని కొన్నారు. క్వింటాలుకు గరిష్టంగా రూ.1,300, కనిష్టంగా రూ.1,200, సగటు ధర రూ.1,250 మాత్రమే పలికింది. ఈ మూడు ధరలను పరిశీలించినా కనీస మద్ధతు ధర రైతులకు లభించలేదని స్పష్టమవుతోంది. ఈ ధరల ప్రకారం రైతులు క్వింటాలుకు రూ.60 నుంచి రూ.160 వరకు నష్టపోయారు. నాణ్యతాప్రమాణాలు లేనందుకే మద్దతు ధర పలకడం లేదని మార్కెట్ వర్గాలు చెబుతున్నాయి. నాణ్యత పేరుతో రైతన్నల శ్రమ దోపిడీకి గురవుతున్నా అధికార యంత్రాంగం ఎలాంటి చర్యలకు ఉపక్రమించకపోవడం గమనార్హం.


   రాష్ర్టంలో కరువుకాటుతో
      రైతన్నల బలిదానం
   రూ. 15 వేల కోట్ల ప్రైవేటు అప్పు
   అందని పంట నష్టపరిహారం
   ఖరీఫ్ ముంచుకొస్తున్నా
     రెండోవిడత రుణమాఫీపై అస్పష్టత
   774 మంది ఆత్మహత్యలు
     చేసుకున్నారంటున్న రైతు సంఘాలు
  
 హైదరాబాద్: రాష్ట్రంలో కరువు కరాళనృత్యం చేస్తోంది. మొదట వర్షాభావంతో.. పంట చేతికొచ్చే సమయానికి అకాల వర్షాల వల్ల అన్నదాతలు నిండా మునిగారు. వాతావరణం లో అనూహ్య మార్పులతో రైతు కష్టం పూర్తిగా తుడిచిపెట్టుకొనిపోయింది. వారు శక్తిమేర సా గు చేసిన కొద్దిపాటి పంటలపైనా ఆశలు గల్లంతయ్యాయి. మరోవైపు ప్రైవేటు అప్పులు పేరుకుపోయి అన్నదాతలు అయోమయంలో పడ్డా రు.
 
 
 వడ్డీ వ్యాపారుల వేధింపులు వారిని అంతకంతకూ కుంగదీస్తున్నాయి. ప్రభుత్వం ఘనం గా చెప్పుకొన్న రుణమాఫీ అమలులో విపరీత జాప్యం కూడా ఇందుకు తోడైంది. రైతన్నకు భరోసా కల్పించాల్సిన సర్కారు కనీస సాయానికి కూడా ముందుకు రావడం లేదు. కరువు మండలాలను గుర్తించే పని కూడా చేయడం లేదు. రైతుల ఆత్మహత్యలకు పరి హారమిస్తే మరిన్ని చావులు సంభవిస్తాయని కొందరు మంత్రులే వింత వాదన వినిపిస్తున్నారు.
 
 
 చెత్తబుట్టలో కలెక్టర్ల నివేదిక
 రాష్ట్రంలో కరువు విలయతాండవం చేస్తున్నా ప్రభుత్వానికి ఆ ఛాయలు కనిపించడం లేదు. వాస్తవ పరిస్థితిని కలెక్టర్లు విన్నవించినా రాష్ట్ర స్థాయి అధికార యంత్రాంగం వాటిని ఏమాత్రం పరిగణనలోకి తీసుకోలేదు. రాష్ట్రవ్యాప్తంగా 401 కరువు మండలాలున్నట్లు కలెక్టర్లు ఎప్పుడో నిర్ధారించారు. ఆ మేరకు ప్రభుత్వానికి ప్రతిపాదనలు అందాయి.
 
 
 కానీ ఆ నివేదికను పక్కనబెట్టి..  88 మండలాలనే కరువు మండలాలుగా ఉన్నతస్థాయి కమిటీ నిర్ధారించడం గమనార్హం. ఆదిలాబాద్ జిల్లాలో 52 మండలాలుంటే 40 మండలాల్లో కరువున్నట్లు అక్కడి కలెక్టర్ పేర్కొన్నారు. కానీ రాష్ట్రస్థాయి కమిటీ మాత్రం ఆ జిల్లాలో ఏ మండలంలోనూ కరువు లేదని చెప్పింది. అలాగే ఖమ్మంలోనూ 46 మండలాలకు 32 మండలాల్లో కరువు ఉందని అక్కడి కలెక్టర్ చెప్పగా.. జిల్లాలో అసలు  కరువే లేదని కమిటీ నిర్ధారించింది. వరంగల్ జిల్లాలో 40 మండలాల్లో కరువుందని కలెక్టర్ ప్రతిపాదిస్తే.. కేవలం ఒక్క మండలాన్ని మాత్రమే గుర్తించారు.
 
 
 ఆత్మహత్యలపై తప్పుడు లెక్కలు
 వర్షాభావం.. పంట నష్టం.. అప్పుల భారంతో అన్నదాతలు ఆత్మహత్యలకు పాల్పడుతున్నారు. గత వ్యవసాయ సీజన్‌లో రైతులు చేసిన ప్రైవేటు అప్పులు రూ. 15 వేల కోట్ల మేరకు ఉంటాయని అధికారవర్గాల అంచనా. బ్యాంకులు సకాలంలో రుణాలు ఇవ్వకపోవడం వల్లే ఈ పరిస్థితి ఏర్పడింది.
 
 
 మరోవైపు కౌలుదార్లకు రుణ అర్హత కార్డులు లేకపోవడం, పంట ఉత్పత్తులకు కనీస మద్దతు ధర లేకపోవడం, వ్యాపారుల దోపిడీ కూడా కారణాలే. అయితే రాష్ర్ట ప్రభుత్వం రైతు ఆత్మహత్యల సంఖ్యను తక్కువ చేసి చూపుతోందన్న ఆరోపణలు వస్తున్నాయి. రాష్ర్టం ఏర్పాటైనప్పటి నుంచి ఈ ఏడాది ఫిబ్రవరి వరకు 96 మంది ఆత్మహత్య చేసుకున్నట్లు ప్రభుత్వం చెబుతోంది. దీనిపై రైతు సంఘాలు తీవ్ర ఆందోళన వ్యక్తం చేస్తున్నాయి. 774 మంది రైతులు ఆత్మహత్య చేసుకున్నారని అవి ఆధారాలు చూపుతున్నాయి. ప్రభుత్వ యంత్రాంగం మాత్రం చాలా ఆత్మహత్యలను ‘ఇతర కారణాల వల్లే’ జరిగినట్లు పేర్కొం టోంది. నష్ట పరిహారం ఇవ్వాల్సి వస్తుందని, ప్రభుత్వ ప్రతిష్టకు భంగకరమని భావించే సర్కారు పెద్దలు ఇలా చేస్తున్నారన్న విమర్శలు వస్తున్నాయి.
  
 రెండో విడత రుణమాఫీ ఎప్పుడు?
 మరో నెల రోజుల్లో వ్యవసాయ సీజన్ మొదలుకానుంది. కొద్దిపాటి వర్షాలు కురిసినా రైతులు పత్తి విత్తనం వేస్తారు. ఈలోపే చాలామంది రైతులు బ్యాంకు రుణాలు తీసుకుంటారు. గతేడాది తొలి విడత రుణమాఫీ కింద రూ. 4,250 కోట్లు విడుదల చేసిన ప్రభుత్వం.. ఈ ఏడాది రెండో విడత సొమ్మును విడుదల చేయాల్సి ఉంది. కానీ బ్యాంకుల నుంచి ఇప్పటికీ గత రుణమాఫీకి సంబంధించిన యుటిలైజేషన్ సర్టిఫికెట్లు(యూసీ) రాలేదు. యూసీలు రాకుంటే రెండో విడత రుణమాఫీని విడుదల చేయబోమని ప్రభుత్వం స్పష్టం చేసింది. మరోవైపు రెండో విడత రుణమాఫీ సొమ్ము విడుదల చేయకపోతే బ్యాంకులు కొత్త రుణాలు ఇవ్వడానికి కొర్రీలు పెడతాయని రైతులు ఆందోళన  చెందుతున్నారు. వారు మళ్లీ ప్రైవేటు అప్పులు చేయాల్సిన దుస్థితి దాపురిస్తుంది.
  


 - హమాలీ చార్జీల భారం రైతులకు తప్పదా
 - ఇక పై క్వింటాకు రూ.15.28 చొప్పున చెల్లించాల్సిందే
 - ఈ సీజన్ నుంచే అమల్లోకి తెచ్చిన అధికారులు
 - కొనుగోలు కేంద్రాల్లో ఇంకా తప్పని తిప్పలు
 నల్లగొండ : అన్నదాత నెత్తిన మరో భారం పడింది. ప్రభుత్వం లెవీ తగ్గింపుతో పండిన పంటకు మద్దతు ధర లభించక తీవ్రంగా నష్టపోతున్న రైతాంగంపై సివిల్ సప్లయ్ అదనపు భారం మోపింది. నాణ్యత, తేమ, తూకం పేరుతో ఇప్పటికే నష్టపోతున్న రైతులు ఇక నుంచి హమాలీ చార్జీల భారాన్ని సైతం మోయక తప్పదు. ప్రస్తుత రబీ సీజన్ నుంచే ఈ చార్జీల చెల్లింపులను అమల్లోకి తీసుకొచ్చారు. క్వింటాకు అదనంగా రూ.15.28 చొప్పున హమాలీ చార్జీలను రైతులు చెల్లించాల్సి ఉంది.
 
 ప్రభుత్వ కొనుగోలు కేంద్రాల్లో విక్రయించిన ధాన్యానికి క్వింటాకు రూ.20 చొప్పున హమాలీ చార్జీలు చెల్లించాలి. ఇందులో గతేడాది ఖరీఫ్ సీజన్ వరకు రూ.10 రైతులు చెల్లిస్తే.. మిగిలిన రూ.10 ధాన్యం కొనుగోలు చేస్తున్న సివిల్ సప్లయ్ కార్పొరేషన్ భరించేది. ఇక పై క్వింటాకు రూ.4.72లకు ఎక్కువ చెల్లించేది లేదని, రైతుల ముంగిట్లోనే ధాన్యం కొనుగోలు చేస్తున్నందున మిగిలిన మొత్తాన్ని రైతులే చెల్లించాలని సివిల్‌సప్లయ్ కార్పొరేషన్ నిర్ణయించింది. ఇప్పటికే తేమ శాతం 17 మించితే.. ఒక్కో శాతానికి కిలో చొప్పున తూకంలో కోతపెడుతున్నారు. కొత్తగా ఈ హమాలీ చార్జీల కారణంగా రైతులు మరింత భారాన్ని మోయక తప్పదు.
 
 సమస్యల వలయంలో కొనుగోలు కేంద్రాలు
 ఐకేపీ, పీఏసీఎస్ కేంద్రాల్లో బుధవారం సాయంత్రం వరకు 1,53,547 టన్నుల ధాన్యాన్ని కొనుగోలు చేశారు. దీంట్లో ఐకేపీ కేంద్రాల్లో 80,709 టన్నులు కాగా, పీఏసీఎస్ కేంద్రాలు 72,838 క్వింటాళ్లు కొన్నారు. ఈ ధాన్యం విలువ రూ.214 కోట్లు. దీంట్లో రైతులకు రూ.95 కోట్లు చెల్లించారు. ఇంతవరకు బాగానే ఉన్నా.. కొనుగోలు కేంద్రాల్లో సౌకర్యాలు కల్పించడంలో మాత్ర ం అధికారులు విఫలమయ్యారు. 50 లక్షల గన్నీ బ్యాగులు అందుబాటులో ఉన్నాయని అధికారులు చెబుతున్నారు.
 
 అయితే దీంట్లో పది లక్షల బ్యాగుల వరకు సరిగా లేవని చిల్లులు, పాతవి వచ్చాయని కొనుగోలు కేంద్రాల నుంచి ఫిర్యాదులు వచ్చాయి. టార్పాలిన్లు కూడా కేంద్రాల కొనుగోలు సామర్థ్యాన్ని బట్టి కాకుండా హెచ్చుతగ్గులు ఉండటంతో అనేక సమస్యలు వస్తున్నాయి. ఈ సీజన్‌లో జిల్లా వ్యాప్తంగా 165 ఐకేపీ కేంద్రాలు ఏర్పాటు చేయాల్సి ఉండగా ఇప్పటి వరకు 146 కేంద్రాల్లో ధాన్యం కొనుగోళ్లు జరుగుతున్నాయి. పూర్తిస్థాయిలో కేంద్రాలు ఆరంభమైతే ఈ సమస్యలు మరింత ఎక్కువయ్యే అవకాశం లేకపోలేదు. టార్పాలిన్లు, గన్నీ బ్యా గులు సప్లయ్ చేయడంలో అధికారులు ముందస్తు జాగ్రత్తలు తీసుకోపోవడం వల్లనే ఇలాంటి సమస్యలు తలెత్తుతున్నాయని ఐకేపీ కేంద్రాల నిర్వాహకులు వాపోతున్నారు.


 - ఇన్‌పుట్ సబ్సిడీతో పాటు అన్ని రాయితీలు ఇవ్వాలి
 - లోకసభలో రాజంపేట ఎంపీ మిథున్‌రెడ్డి
 సాక్షి ప్రతినిధి, తిరుపతి: అన్నదాతలను ఆదుకోవాలని రాజంపేట పార్లమెంట్ సభ్యుడు పెద్దిరెడ్డి మిథున్‌రెడ్డి లోకసభలో సోమవారం గళమెత్తారు. రైతు సమస్యలపై జరిగిన చర్చలో ఆయన పాల్గొని ప్రధానంగా అన్నదాతల సమస్యలను కళ్లకు కట్టినట్లు వివరించారు. రాష్ట్రంలో అన్నదాతలు తీవ్ర ఇబ్బందుల్లో ఉన్నారని వివరించారు.
 
 ముఖ్యంగా ప్రభుత్వం రైతులకు ఎంఎస్ స్వామినాథన్ కమిటీ సూచించిన మేర కనీస మద్దతు ధర ఇవ్వాలని ప్రభుత్వాన్ని డిమాండ్ చేశారు. కృష్ణా డెల్టాలోని రైతులు కనీస మద్దతు ధర కంటే తక్కువ ధర *780కు ధాన్యం విక్రయిస్తున్నారన్నారు. హుదూద్ బాధితులను ఇంతవరకు ఆదుకోలేదని ఆయన సభ దృష్టికి తెచ్చారు. ఇప్పటికే రాష్ట్రంలో తీవ్ర వర్షాభావ పరిస్థితులు ఉన్నాయని, ముఖ్యంగా రాయలసీమ ప్రాంతంలో భూగర్భజలాలు అడుగంటిపోయాయన్నారు.
 
 దీంతో సుమారు 35 ఏళ్లకు పైబడిన మామిడి చెట్లు నిలువునా ఎండిపోయాయన్నారు. గోరుచుట్టుపై రోకటిపోటు అన్న చందంగా ఇటీవల కురిసిన అకాలవర్షం, వడగండ్ల వానకు పంటలు పూర్తిగా దెబ్బతిన్నాయని ఆవేదన వ్యక్తం చేశారు. అక్కడ 5 కిలోల వడగండ్లు పడిన విషయాన్ని సభ దృష్టికి  తెచ్చారు.
 
 తీవ్ర సంక్షోభంలో ఉన్న అన్నదాతను అన్ని విధాలా ఆదుకోవాలని ప్రభుత్వాన్ని కోరారు. ముఖ్యంగా కనీస మద్దతు ధర ఇన్‌పుట్ సబ్సిడీ, క్రాప్ ఇన్సూరెన్స్‌తో పాటు అన్ని రాయితీలు ప్రభుత్వం రైతులకు అందించాలన్నారు. రైతులు తీసుకున్న పంట రుణాలను రద్దు చేయాలని ఆయన ప్రభుత్వం దృష్టికి తీసుకొచ్చారు.


 పంట చేతికొచ్చే సమయంలో వరణుడు రైతన్న కంటిమీద కునుకులేకుండా చేస్తున్నాడు. తుపాన్ రూపంలో మరో గండం పొంచి ఉంచడంతో అన్నదాతల్లో ఆందోళన నెలకొంది. ఆదివారం జిల్లాలోని పలు చోట్ల వర్షం కురిసి ధాన్యం తడిసిపోయింది. ఐకేపీ కేంద్రాలు, మార్కెట్ యూర్డుల్లో మొక్కజొన్నలు, ధాన్యం పేరుకుపోయింది. తేమతో కొనుగోళ్లు నిలిచి పోగా.. మబ్బులు పడడంతో మరింత అడ్డంకి మారింది. మరో మూడు రోజులపాటు వర్ష సూచన ఉండడంతో రైతులకు ధాన్యాన్ని ఆరబెట్టడం పెద్ద సమస్యగా మారింది.
  
 జగిత్యాల అగ్రికల్చర్ : ఇప్పుడిప్పుడే కోతలు ప్రారంభమైన తరుణంలో వాతావరణం మబ్బులతో ఉండి వర్షాలు కురుస్తుండడంతో ఇబ్బందులు మొదలయ్యూయి. రైతులు తమ పొలాలను హార్వేస్టర్లతో కోయించి నేరుగా గ్రామాల్లోని ఐకేపీ కేంద్రాలకు తరలిస్తున్నారు. దీంతో ధాన్యంలో తేమ శాతం ఎక్కువగా ఉంటుంది. మబ్బులు ఉండి వర్షాలు వస్తుండడంతో ధాన్యంపై కప్పేందుకు కవర్లు లేక ఇబ్బందులు ఎదుర్కొంటున్నారు. దీనికి తోడు ఐకేపీ కేంద్రాలన్నీ మామూలు వ్యవసాయ భూముల్లోనే నిర్వహిస్తుండడం, కవర్లు లేక ధాన్యం మట్టిలోనే పోస్తుండడంతో వర్షానికి తడిసి ముద్దయిపోతోంది. భూమిలో తేమ ఉండడంతో పొలాలు కోతకు వచ్చినప్పటికీ హార్వేస్టర్లతో కోయించలేని పరిస్థితి నెలకొంది. మరో రెండు,మూడు రోజుల వరకు వరి కోతలు, కొనుగోళ్లు లేక రైతులకు ఇబ్బందులు తప్పేట్లు లేవు.
  
 పత్తి పరిస్థితి అంతంతే..
 
 పత్తిని తీసి మార్కెట్‌కు తరలిస్తున్న తరుణంలో రైతుకు చిక్కులు మొదలయ్యూయి.  పత్తిలో తేమ ఉంటే వెంటనే నల్లగా మారుతుంది. తీసిన పత్తిలో తేమ లేకుండా ఇంట్లో పెట్టాల్సిన పరిస్థితి. మబ్బులతో పత్తిలో తేమ ఉండడంతో ఇటు ఇంట్లో పెట్టుకోలేక.. అటు మార్కెట్‌కు తీసుకెళ్లలేక ఇబ్బందులు ఎదుర్కొంటున్నారు. ప్రస్తుత వాతావరణ పరిస్థితుల్లో పత్తిని మార్కెట్‌కు తీసుకెళ్తే తేమ సాకుతో ఎక్కడ ధర తగ్గిస్తారోనని ఆందోళన చెందుతున్నారు.
  
 తడిసిన వరి, మొక్కజొన్న...
 
 ఆదివారం సాయంత్రం కురిసిన వర్షానికి వరి, మొక్కజొన్న తడిసిపోయింది. జగిత్యాల మార్కెట్‌యార్డులో సెలవులు ప్రకటించడంతో మొక్కజొన్న ధాన్యం లేకున్నా తేమతో కొనుగోలు చేయకపోవడంతో హబ్సీపూర్‌కు చెందిన వెంకట్‌రె డ్డికి చెందిన 50 క్వింటాళ్ల మొక్కజొన్నలు తడిశాయి. ధరూర్, నర్సింగాపూర్ తదితర ఐకేపీ కేంద్రాల్లో వరి ధాన్యం బాగా తడిసింది.
  
 మూడు రోజులపాటు స్వల్ప వర్ష సూచన
 
 మరో మూడు రోజులపాటు జిల్లాకు స్వల్ప వర్ష సూచన ఉందని పొలాస వ్యవసాయ పరిశోధన స్థానం డెరైక్టర్ లక్ష్మణ్ చెప్పారు. ఆకాశం మేఘావృతమై ఉంటుందని తెలిపారు. నవంబర్ 10న 5 మి.మీ, 11న 10 మి.మీ, 12న 5 మి.మీ వర్షం కురిసే అవకాశం ఉందని వివరించారు. కనిష్ట ఉష్ణోగ్రతలు 18డిగ్రీల సెల్సియస్‌కు పడిపోయి, చలి తీవ్రత పెరిగవచ్చని చెప్పారు. ఈదురుగాలులు గంటకు 5-9 కిలోమీటర్ల వేగంతో వీచవచ్చని తెలిపారు.
  
 అకాల వర్షం..తడిసిన ధాన్యం
 
 మల్యాల : మల్యాల మండలంలో ఆదివారం సాయంత్రం కురిసిన వర్షానికి ధాన్యం తడిసింది. ధాన్యం బస్తాలను లారీల్లో నింపడానికి సిద్ధమవగా వర్షం కురిసిందని రైతులు ఆవేదన వ్యక్తం చేశారు. వర్షానికి ధాన్యం కొట్టుకుపోయిందని వాపోయారు. సుమారు రెండు లారీల బస్తాల ధాన్యం తడిసిముద్దయింది.
  


 
 నిబంధనలు మార్చిన ఎఫ్‌సీఐ
 
  కొత్త విధానంలో 25 శాతం బియ్యమే స్వీకరణ
 
  ధాన్యాన్ని నిల్వ చేయలేమంటున్న మిల్లర్లు
 
  రైతులకు గిట్టుబాటు ధర దక్కదన్న ఆందోళన
 
  పట్టించుకోని ప్రభుత్వం
 
 నెల్లూరు (హరనాథపురం) : ఫుడ్ కార్పొరేషన్ ఆఫ్ ఇండియా (ఎఫ్‌సీఐ) తీసుకున్న నిర్ణయం అన్నదాతను పరోక్షంగా దెబ్బతీయనుంది. ఎఫ్‌సీఐ 25 శాతానికి లెవీ కుదిస్తూ తీసుకున్న నిర్ణయం ఈ నెల నుంచి అమల్లోకి వచ్చింది. ఖరీఫ్‌లో పండించిన ధాన్యం మార్కెట్‌లోకి వచ్చింది. ఎఫ్‌సీఐ తాజాగా మార్చిన లెవీ నిబంధనలతో మిల్లర్లకూ ఇబ్బంది పరిస్థితులున్నా.. రైతులకు మాత్రం పెను శాపంగా మారనుంది. కొత్త లెవీ నిబంధనలతో ఈ సీజన్‌లో ధాన్యం కొనే నాథుడు లేక ఆరుగాలం కష్టించిన పంటకు కనీస మద్దతు ధర కూడా లభించని పరిస్థితి నెలకొనేటట్లు ఉంది. కేంద్రప్రభుత్వం తీసుకున్న ఈ నిర్ణయంపై రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ఇప్పటి వరకు స్పష్టమైన వైఖరి వెల్లడించకపోవడంతో రైతుల పరిస్థితి గందరగోళంగా మారింది.  
  
 లెవీ 25 శాతమే అయితే..
 
 మిల్లర్లు కొనుగోలు చేసే ధాన్యంలో గత సెప్టెం బర్ వరకు 75 శాతం భారత ఆహార సంస్థ (ఎఫ్‌సీఐ) బియ్యం రూపే ణా సేకరించేది. మిగిలిన 25 శాతంలో రెండొంతులు ఇతర రాష్ట్రాల్లోనూ మూడో వంతు రాష్ట్రంలోని బహిరంగ మార్కెట్‌లో మిల్లర్లు స్వేచ్ఛగా అమ్ముకునే  వీలుండేది. ఎఫ్‌సీఐ నిర్ణయంతో లెవీ విధానం తారుమారైంది. మిల్లర్ల నుంచి కేవలం 25 శాతం మాత్రమే లెవీ తీసుకుంటామని ఎఫ్‌సీఐ గత ఆగస్టులో ప్రకటించింది.
 
 ఈ విధానం అక్టోబర్ 1 నుంచే అమలులోకి వచ్చింది. ఎఫ్‌సీఐ తీసుకున్న నిర్ణయం మిల్లర్లు, రైతులపై పెనుప్రభావం చూపనుంది. లెవీ 75 శాతం ఉంటేనే మిగిలిన 25 శాతం బియ్యం అమ్ముకునేందుకు మిల్లర్లు నానా పాట్లు పడేవారు. ఇది పరోక్షంగా రైతులపై ప్రభావం చూపి మద్దతు ధరకన్నా క్వింటాలు ధాన్యాన్ని రూ.100 నుంచి రూ.200 వరకు తక్కువ ధరకు కొనేవారు. మారిన పరిస్థితుల్లో ధాన్యాన్ని ఏ విధంగా కొనుగోలు చేస్తారనే అనుమానాలు వెల్లువెత్తుతున్నాయి.
 
 రాష్ట్రంతో పాటు ఇతర రాష్ట్రాల్లో 75 శాతం బియ్యం అమ్ముకునేందుకు స్వేచ్ఛ ఇవ్వకుండా పర్మిట్ల నిబంధన విధించడంతో బియ్యం కొనుగోలు చేసే నాథుడే లేడని మిల్లర్లు చెబుతున్నారు. నూతన విధానంలో ఇప్పటికే బాయిల్డ్ రైస్ ధర క్వింటాల్‌కు రూ.2,400 నుంచి రూ.2,200, రారైస్ రూ.2,200 నుంచి రూ.2 వేలకు పడిపోయినట్లు మిల్లర్లు వాపోతున్నారు.
 
 ఖరీఫ్ సీజన్ ధాన్యం పూర్తిస్థాయిలో మార్కెట్‌లోకి వస్తే ఈ ధరలు మరింత దిగజారుతాయనే భయాన్ని వ్యక్తం చేస్తున్నారు. జిల్లాలో గత నెల నుంచే ధాన్యం కొనుగోళ్లు ప్రారంభం కావాలి. గతంలో మిల్లర్లు ఇబ్బడిముబ్బడిగా కొనేవారు. మారిన పరిస్థితుల్లో ధాన్యాన్ని కొనుగోలు చేసేందుకు మిల్లర్లు ముందుకు రావడంలేదు. లెవీ కుదింపుతో ధాన్యాన్ని కొనుగోలు చేసి నిల్వ ఉంచుకునేందుకు, బహిరంగ మార్కెట్‌లో అమ్ముకునేందుకు అనేక సమస్యలు ఉన్నాయని మిల్లర్లు అంటున్నారు.
  
 ప్రభుత్వ ఉదాసీనత
 
 రైతు సంక్షేమానికి ప్రమాదం ముంచుకువస్తున్నా.. రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ఎఫ్‌సీఐ నిర్ణయంపై ఏ మాత్రం స్పందించలేదు. లెవీ 50 శాతానికి పెంచాలని కేంద్రానికి లేఖ రాసి చేతులు దులుపుకుంది. రాష్ట్ర ప్రభుత్వ ప్రతిపాదనలను కేంద్రం నిర్మోహమాటంగా తోసిపుచ్చినట్లు తెలిసింది. రాష్ట్ర పౌరసరఫరాల సంస్థను రంగంలోకి దించుతారని భావించినప్పటికీ ఇప్పటి వరకు ఆ దిశగా చర్యలు తీసుకోలేదు. అసలే లోటు బడ్జెట్‌లో ఉన్న రాష్ట్రం ధాన్యం కొనుగోలు చేసినప్పటికీ డబ్బులు సకాలంలో చెల్లిస్తుందనే గ్యారెంటీ లేదనే భయం మిల్లర్లను వెంటాడుతుంది. ఎఫ్‌సీఐ నిర్ణయంతో అంతిమంగా నష్టపోయేది రైతులేనని మిల్లర్లే చెబుతున్నారు.
  
 అమ్ముకునే స్వేచ్ఛను ఇవ్వాలి :
 ఎఫ్‌సీఐ లెవీ బియ్యం సేకరణ నిబంధన మార్చడం వల్ల రైతులు నష్టపోయే అవకాశం ఉంది. ప్రభుత్వం 25 శాతం లెవీ తీసుకున్నప్పటికి మిగిలిన 75 శాతం మిల్లర్లు అమ్ముకునేందుకు స్వేచ్ఛ కల్పించాలి. పర్మిట్ విధానం పెట్టడం వల్ల రాజకీయ నాయకులు, అధికారులు లాభపడుతున్నారు. జిల్లాకు రావాల్సిన ఆదాయం తగ్గిపోతుంది. జిల్లాలో 1.50 లక్షల మెట్రిక్ టన్నుల ధాన్యం మాత్రమే నిల్వ ఉంచేందుకు గిడ్డంగుల సౌకర్యం ఉంది.
  - రంగయ్యనాయుడు, రైస్ మిల్లర్స్ అసోసియేషన్  
  జిల్లా నాయకుడు
  


 
 రైతన్నకు కన్నీటిని మిగిల్చిన ఖరీఫ్.. అదే దారిలో రబీ
 
  జిల్లాలో కరువు కోరలు..
 
  అన్నదాతల ఆకలి కేకలు
 
  నిండా ముంచిన చీ‘కట్’లు..  
 
  కష్టాల సాగులో చితికిన రైతులు
 
  అరకొరగా సర్కారు సాయం..  
 
  నిర్వేదంలో బలవన్మరణాలు
 
 కోటి ఆశల నవ తెలంగాణ ప్రయాణంలోని తొలి ఖరీఫ్.. హలధారి కంట జలధారను తెప్పించింది. వర్షాభావ పరిస్థితులతో ప్రారంభమైన సీజన్... రైతు స్వేదాన్ని, రక్తాన్ని పీల్చేసింది. నీటివనరులు అందుబాటులో లేని కర్షకుడిని సాగుకు దూరం చేసిం ది. భూములను బీళ్లుగా మార్చి కష్టజీవి నోట్లో మట్టికొట్టింది. మొండి ధైర్యంతో నాగలిపట్టిన రైతును నట్టేటముంచింది. అన్నదాతను అప్పుల ఊబిలోకి దింపి అచేతనావస్థకు చేర్చింది. రైతన్న కళ్లను నీళ్లు లేని ఎడారిగా మార్చింది. తుదకు బలవంతంగా బలిపీఠమెక్కించింది.
  -  వరంగల్
  
 42 మండలాల్లో వర్షాభావం
 
 జిల్లాలోని 51 మండలాలకు గాను 42 మండలాల్లో వర్షాభావ పరిస్థితులు నెలకొన్నాయి. జూన్ నుంచి సెప్టెంబరు వరకు సాధారణ వర్షపాతం కంటే అదనంగా ఒకే ఒక్క మండలంలో మాత్రమే అదనంగా వర్షపాతం నమోదైంది. ఈ ఏడాది సాధారణ వర్షపాతం 993.6 మి.మీ కాగా ఇప్పటి వరకు జిల్లాలో 589.7 మి.మీ మాత్రమే  నమోదైంది. ఇది సాధారణ వర్షపాతం కంటే 29 శాతం లోటు. ఒక మండలంలో మైనస్ 60శాతం నుంచి మైనస్ 99 శాతం, 41 మండలాల్లో మైనస్ 20శాతం నుంచి మైనస్ 59శాతం, 8 మండలాల్లో మైనస్ 19శాతం నుంచి అదనంగా 19శాతం, ఒకే మండలంలో అదనంగా 20 శాతం వర్షపాతం నమోదైంది.
  
 దెబ్బమీద దెబ్బ
 
 వర్షాలు లేక, కరెంటు సక్రమంగా రాక ఇబ్బందులు పడుతున్న రైతులకు తెగుళ్ల రూపంలో మరో కష్టం వచ్చిపడింది. కాస్తోకూస్తో చేతికొస్తుందనుకున్న పంటలు చీడపీడల బారిన పడడంతో రైతన్న మరింత కుంగిపోయాడు.  పంట ఎదిగే సమయంలో మిరపకు, గొలుసు పెట్టే సమయంలో వరికి ఈ రోగాలు పట్టి పీడించాయి.
  
 పత్తి పంటకు దెబ్బ
 
 ఈ సీజన్‌లో జిల్లాలో 2,29,000 హెక్టార్ల విస్తీర్ణంలో పత్తిని సాగు చేశారు. ఏపుగా పెరిగిన పత్తికి ఆకుముడత, తెల్లదోమ, పూత, కాత రాలిపోవడం, పచ్చదోమ కాటు, రసం పీల్చే పురుగుల దాడితో పంటలు దెబ్బతింటున్నాయి. ధర్మసాగర్, ఘనపురం, నెల్లికుదురు, చేర్యాల, చిట్యాల, శాయంపేట, నల్లబెల్లి ప్రాంతాల్లో పత్తి,  మహబూబాబాద్, కురవి, మరిపెడ మండలాల్లో మిరప పంటకు ఆకు, చిగుళ్ల ముడత తెగులు వ్యాపించాయి. ఆలస్యంగా సాగుచేసిన వరిపంటకు పేనుబంక, దోమకాటు, కాండం తొలుచు పురుగులు వెంటాడుతున్నాయి.
  
 అప్పుల పెట్టుబడి.. తగ్గుతున్న దిగుబడి
 
 అప్పుల పెట్టుబడితో అన్నదాతలు ఆగమవుతున్నారు. పెరుగుతున్న పెట్టుబడి, తగ్గుతున్న దిగుబడితో అప్పుల్లో కూరుకుపోతున్నారు. ఈ ఏడాది బ్యాంకులు రుణాలు మంజూరు చేయకపోవడంతో ప్రైవేటు వడ్డీ వ్యాపారులు, అడ్తిదారులు, పురుగుమందు వ్యాపారుల నుంచి ఏడాదికి 45శాతానికిపైగా వడ్డీతో అప్పులు తెచ్చి పెట్టుబడి పెట్టారు. ఒక్కో రైతు రూ.రెండు నుంచి రూ.ఐదు లక్షల వరకు అప్పు చేస్తుండడంతో ఆ ఊబి నుంచి కోలుకోలేక ఆత్మహత్యలకు పాల్పడుతున్నారు. జిల్లాలో సాధారణ విస్తీర్ణం 5,03,605 హెక్టార్లు కాగా ప్రస్తుతం 4,14,084 హెక్టార్లలో(83శాతం) పంటలు సాగుచేశారు. ఇందులో ఎక్కువగా పత్తి,  మొక్కజొన్న, వరి ఉన్నాయి. ఈ ఏడాది దిగుబడులు తగ్గే అవకాశం ఉందని భావిస్తున్నారు.  
  
 రూ.25వేలు.. 25 క్వింటాళ్లు
 
 తొలి వర్షానికి భూమి దున్నడం, ట్రాక్టర్ కూలీ, విత్తనాలు, ఎరువులు, పురుగుల మందులు, కూలీల ఖర్చులు కలిపి తడిసి మోపెడవుతున్నాయి. దీనికి అదనంగా ఇంటిల్లిపాదీ శ్రమ. మధ్యలో అకాల వర్షాలు, చీడపీడలతో పరిస్థితి మరింత దిగజారుతోంది. వరి సాగుకు ఎకరానికి రూ.25వేలు పెట్టుబడి పెడితే సగటున ఎకరానికి 25 క్వింటాళ్ల దిగుబడి వస్తుంది. ప్రభుత్వ మద్దతు ధర లభిస్తే రూ. 33 వేలు రైతుకు వచ్చే అవకాశం ఉంది. ఇక కౌలు రైతులకు అదనంగా భూమి కౌలు, పెట్టుబడి వడ్డీ కలిపి రూ.10వేల భారం పడే పరిస్థితి నెలకొంది.  పత్తి సాగుకు ఎకరానికి రూ. 30వేలు పెట్టుబడి పెడితే దిగుబడి ఆరు క్వింటాళ్లు వచ్చే అవకాశం ఉంది. పత్తి అమ్మకం ద్వారా రూ. 25వేలు వస్తాయని అంచనా. మొక్కజొన్న ఎకరానికి రూ.20 వేలు పెడితే దిగుబడి 30 క్వింటాళ్లు వస్తుంది. మద్దతు ధర లభిస్తే రూ. 34వేలు వస్తుంది.  
  
 రుణం కోసం అరిగోస
 
 రుణం కోసం రైతులు గోసపడుతున్నారు. రుణం అందకుండానే ఖరీఫ్ ముగియడంతో కనీసం రబీలో అయినా అందుతుందో లేదోననే మీమాంశ లో రైతులు కొట్టుమిట్టాడుతున్నారు. ప్రభుత్వం ఇచ్చి న రుణమాఫీ హామీ అమలులో జాప్యం కావడంతో అన్నదాతలకు తిప్పలు తప్పడం లేదు. సెప్టెంబర్ నెలాఖరులో రుణమాఫీకి సంబంధించి ఆమోదం తెలియజేస్తూ  ప్రభుత్వం 25శాతం నిధులు విడుదల చేసింది. కొత్త రుణాలివ్వాలని బ్యాంకులను ఆదేశించినప్పటికీ క్షేత్రస్థాయిలో మాత్రం అమలుకావడం లేదు. ఆర్‌బీఐ గైడ్‌లైన్స్ అందలేదని క్షేత్రస్థాయిలో బ్యాంకర్లు చెబుతున్నారు. జిల్లాలో రూ.లక్షలోపు రుణమాఫీ కింద రూ.1915 కోట్ల మేరకు ఉన్నాయని, జిల్లాకు రూ. 472 కోట్లు  విడుదలయ్యాయని లీడ్‌బ్యాంక్ అధికారులు తెలిపారు. రుణాల రెన్యువల్‌కు సంబంధించి కసరత్తు సాగుతున్నట్టు పేర్కొన్నారు. నిజానికి జిల్లాలో నాలుగు లక్షలమంది రైతులు పంట రుణాలపై ఆధారపడి సాగుచేస్తున్నారు. వర్షాభావంతో ఈసారి ఆ సంఖ్య మూడు లక్షలకు తగ్గింది.  ఈ ఏడాది పంట రుణాల కింద రూ.2,100 కోట్లు మంజూరు చేయాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నారు. ఇందులో ఖరీఫ్ లక్ష్యం రూ.1,400 కోట్లు ఉండగా ఇప్పటి వరకు రుణాలిచ్చిన జాడలేదు. రబీలో పంట రుణాల లక్ష్యం రూ.700 కోట్లుగా ప్రకటించారు. ఈ మేరకు రైతులకు రుణాలందించి ఆదుకునేందుకు కృషి చేస్తున్నామని అధికారులు ప్రకటిస్తున్నారు.