ఎవరైనా ఒకటో రెండో శాస్త్రీయ నృత్య కళలను ప్రదర్శించడం చూస్తుంటాం. వారి కళకు అభివాదం తెలియజేస్తుంటాం. కేరళలోని ఇరింజలకుడకు చెందిన అనఘశ్రీ సజీవనాథ్‌ భారతీయ శాస్త్రీయ నృత్య కళారూపాలైన కథాకళి, కూచిపూడి, సత్రియా, మణిపురి, ఒడిస్సీ, మోహినియాట్టం, భరతనాట్యం, కథక్‌లను ఒక గంటా 30 నిమిషాల్లో ప్రదర్శించి, గిన్నిస్‌ బుక్‌ ఆఫ్‌ రికార్డ్‌ను నెలకొల్పారు. అన్ని భారతీయ శాస్త్రీయ నృత్య రూపాలను అత్యధిక కాలం పాటు ప్రదర్శించి, రికార్డు సాధించిన ఘనత అనఘశ్రీ సొంతం చేసుకుంది. 27 ఏళ్ల అనఘ చిన్ననాటి నుంచే శాస్త్రీయ నృత్య సాధనలో తనైదన మార్క్‌ చూపిస్తూ ఉండేది. తమ స్థానిక కళ మోహినియాట్టం నేర్చుకోవడంలో చూపే ఆసక్తి, ఆ తర్వాత తర్వాత ఇతర నృత్య సాధనలవైపు మల్లేలా చేసిందని చెబుతుంది అనఘ. (చదవండి: బ్రెస్ట్‌ కేన్సర్‌ ఉంటే భవిష్యత్తులో ఫర్టిలిటీ చాన్సెస్‌ తగ్గొచ్చా..?)

మైసూరు కళా దివస్‌లో వసుంధరోత్సవ– 2024 పేరుతో 10 రోజుల మెగా క్లాసికల్‌ డ్యాన్స్‌మహోత్సవం జరిగింది. మెగా క్లాసికల్‌ డ్యాన్స్‌ ఫెస్టివల్‌లో భాగంగా నిర్వహించిన ఈ ప్రత్యేక కార్యక్రమంలో 550 మందికి పైగా నృత్యకారులు పాల్గొన్నారు. నృత్యకళాకారిణి వసుంధర దొరస్వామి 75వ జన్మదిన వేడుకల సందర్భంగా ఈ కార్యక్రమాన్ని ఏర్పాటు చేశారు. ఇంత మంది నృత్యకళాకారులు పాల్గొన్న ఈ వేడుక ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఆకట్టుకుంది. ఈ నృత్యరూపకానికి ప్రఖ్యాత నృత్య కళాకారిణి వసుంధర దొరస్వామి నృత్య దర్శకత్వం వహించారు. నృత్యకారులలో ఆమె విద్యార్థులే కాకుండా ఇతర గురువుల వద్ద నృత్యం నేర్చుకున్న వారు కూడా తమ కళను ప్రదర్శించాను. మైసూరు కళా దివస్‌ పేరుతో శ్రీ గణపతి సచ్చిదానంద ఆశ్రమంలో శ్రీ గణపతి సచ్చిదానంద ఆశ్రమానికి చెందిన దత్త విజయానంద తీర్థ స్వామి, సుత్తూరు మఠానికి చెందిన శివరాత్రి దేశికేంద్ర స్వామి, మైసూరు ఎంపీ యదువీర్‌ కృష్ణదత్త చామరాజ వడియార్, సంగీత అకాడమీ పీఠాధిపతి సంధ్యా పురేచ సమక్షంలో ఈ కార్యక్రమం జరిగింది. ఈ కార్యక్రమాన్ని ప్రారంభించిన శివరాత్రి దేశికేంద్ర స్వామి మాట్లాడుతూ ‘యోగా మాదిరిగానే భారతనాట్యం కూడా ఈ దేశం ప్రపంచానికి అందించింది. వసుంధర దొరస్వామి భరతనాట్యానికి చేసిన కృషికి, ప్రపంచ స్థాయిలో గొప్ప, ప్రాచీన నృత్య రూపాన్ని ప్రోత్సహించారు’ అని ప్రశంసించాడు. మైసూరు కళా దివస్‌ వసుంధర పెర్ఫార్మింగ్‌ ఆర్ట్స్‌ సెంటర్‌ నిర్వహించిన శాస్త్రీయ నృత్యం ఇది. వసుంధర దొరస్వామికి భరతనాట్యానికి 50 ఏళ్లుగా చేస్తున్న సేవను పురస్కరించుకొని ఈ వేడుకను నిర్వహించారు. ఈ వేడుకలో మైసూరులోని కళాకారులు, నృత్య గురువులే కాకుండా ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న కళాకారులూ పాల్గొన్నారు. ఈ ఉత్సవం భరతనాట్యానికి అంకితం చేస్తుమన్నామని వివరించారు. క్లాసికల్‌ డ్యాన్స్‌ మహోత్సవ్‌!

ఒక‌టి కాదు.. రెండు కాదు.. ఒకేసారి ఒకే వేదిక‌పై ఆరు ర‌కాల నృత్య‌రీతుల‌ను అత్యంత అద్భుతంగా ప్ర‌ద‌ర్శించి ప్రేక్ష‌కుల‌ను రంజింప‌జేసింది.. అమ్రిత క‌ల్చ‌ర‌ల్ ట్ర‌స్టు వారి నాట్య‌తోర‌ణం కార్య‌క్ర‌మం. న‌గ‌రంలోని శిల్ప‌క‌ళావేదిక‌లో శ‌నివారం సాయంత్రం 4 గంట‌ల నుంచి రాత్రి 8 గంటల వ‌ర‌కు సాగిన ఈ కార్య‌క్ర‌మానికి ప్రాంగ‌ణం సామ‌ర్థ్యాన్ని మించి ప్రేక్ష‌కులు రావ‌డంతో మొత్తం కిక్కిరిసిపోయింది. భ‌ర‌త‌నాట్యం, కూచిపూడి, మోహినీ అట్టం, క‌థ‌క్, ఒడిస్సీ, ఆంధ్ర‌నాట్యం లాంటి నృత్య‌రీతుల‌కు చెందిన క‌ళాకారిణులు ఒక్కో విభాగంలో 6 నుంచి 10 మంది చొప్పున త‌మ త‌మ నాట్యాల‌ను ప్ర‌ద‌ర్శించారు. అనంత‌రం మొత్తం క‌ళాకారిణులు అంద‌రూ క‌లిసి ఒకేసారి చేసిన జుగ‌ల్‌బందీ ప్రేక్ష‌కుల‌ను క‌ట్టిప‌డేసింది.ప్రముఖ నాట్య‌గురువులు క‌ళాకృష్ణ (ఆంధ్ర‌నాట్యం), అనితా గుహ (భ‌ర‌త‌నాట్యం), చావ‌లి బాల త్రిపుర‌సుంద‌రి (కూచిపూడి), నీనా ప్ర‌సాద్ (మోహినీ అట్టం), శామా భాటే (క‌థ‌క్‌), బిచిత్రానంద స్వైన్ (ఒడిస్సీ), పేరిణి కుమార్ (పేరిణి నాట్యం-ఆంధ్ర‌నాట్యం) త‌దిత‌రుల సార‌థ్యంలో ఈ క‌ళాకారులంతా త‌మ త‌మ ప్ర‌ద‌ర్శ‌న‌ల‌తో అంద‌రినీ ఆక‌ట్టుకున్నారు. అమ్రిత‌ క‌ల్చ‌ర‌ల్ ట్ర‌స్టును ప‌గ‌డాల రాజేష్‌, భార్గ‌వి దంప‌తులు ప్రారంభించారు. దీని యాజ‌మాన్య క‌మిటీలో సీతా ఆనంద్ వైద్యం, రేవ‌తి పుప్పాల‌, సురేంద్ర‌నాధ్ త‌దిత‌ర దిగ్గజాలు ఉన్నారు.భార‌తీయ సంప్ర‌దాయానికి పెద్ద‌పీట వేస్తూ... అన్ని ప్రాంతాల‌కు చెందిన నృత్య క‌ళారీతుల‌ను ప్రోత్స‌హించేలా ఇంత పెద్ద కార్య‌క్ర‌మాన్ని ఇంత అద్భుతంగా నిర్వ‌హించినందుకు అమ్రిత‌ క‌ల్చ‌ర‌ల్ ట్ర‌స్టును అభినందించ‌కుండా ఉండ‌లేక‌పోతున్నామ‌ని కార్య‌క్ర‌మంలో ముఖ్య అతిథులుగా పాల్గొన్న తెలంగాణ దేవాదాయ శాఖ ముఖ్య కార్య‌ద‌ర్శి శ్రీ‌మ‌తి శైల‌జా రామ‌య్య‌ర్, మాజీ ఐఏఎస్ అధికారి తోట చంద్ర‌శేఖ‌ర్, ఆదాయ‌ప‌న్ను శాఖ మాజీ ప్రిన్సిప‌ల్ చీఫ్ క‌మిష‌న‌ర్ పి.వి. రావు అన్నారు. నృత్య ప్ర‌ద‌ర్శ‌న‌ల్లో పాల్గొన్న క‌ళాకారిణులంద‌రికీ ఈ రంగంలో అద్భుత‌మైన భ‌విష్య‌త్తు ఉంటుంద‌ని ఆకాంక్షించారు.ఈ కార్యక్ర‌మంలో ప్ర‌త్యేక అతిథులుగా రిటైర్డ్ ఐఎఫ్ఎస్ అధికారి టీవీ న‌ర‌సింహారావు, ప‌ద్మ‌శ్రీ ప‌ద్మ‌జారెడ్డి, కోటి సూర్య ప్ర‌భ‌, శిల్పారెడ్డి, టీవీ9 ర‌జ‌నీకాంత్, ప‌ద్మ‌శ్రీ ఉమామ‌హేశ్వ‌రి, మాదాల ర‌వి, ఆశ్రిత వేముగంటి త‌దిత‌రులు పాల్గొన్నారు.(చదవండి: Mouni Roy:కథక్‌తో ఆరోగ్య ప్రయోజనాలెన్నో.. మెస్మరైజ్‌ చేసిన నటి)

శంకర నేత్రాలయ అమెరికా సంస్థ (SN USA) అట్లాంటాలో ఈ నెల 17న ఒక అద్భుతమైన శాస్త్రీయ నృత్య కార్యక్రమాన్ని పేద రోగుల దృష్టిని పునరుద్ధరించే మహత్తర కార్యం కోసం నిధులను సేకరించే లక్ష్యంతో నిర్వహించింది. ఈ కార్యక్రమంతో శంకర నేత్రాలయ అమెరికా సంస్థ $1,300,000(సుమారు రూ.10 కోట్లు పైన)ని సేకరించింది. ఈ నిధులు ద్వారా 20,000 కంటిశుక్లం శస్త్రచికిత్సలు చేయవచ్చు.అట్లాంటాకు చెందిన నాలుగు ప్రసిద్ధ శాస్త్రీయ నృత్య అకాడమీల నుంచి సుమారు 100 మంది విద్యార్థులు తమ ప్రదర్శనలతో వేదికను అలంకరించడం ద్వారా ఈ కార్యక్రమం విజయవంతమయ్యింది. ప్రతి నృత్యం ప్రేక్షకుల నుంచి గర్జించే చప్పట్లు అందుకుంది, ఇచ్చిన ప్రదర్శనలు:నేపధ్యం : వాసవీ కన్యకా పరమేశ్వరిఅకాడమీ ఆఫ్ కూచిపూడి నృత్య గురువు: శశికళ పెనుమర్తినృత్యకారుల సంఖ్య: 17నేపధ్యం : శరణం అయ్యప్పకలైవాణి డ్యాన్స్ అకాడమీ గురువు: పద్మజ కేలంనృత్యకారుల సంఖ్య: 13నేపధ్యం : నాద బ్రహ్మ శంకరశ్రీవాణి కూచిపూడి అకాడమీ గురువు: రేవతి కొమండూరినృత్యకారుల సంఖ్య: 13నేపధ్యం : పంచభూత ప్రశస్తినటరాజ నాట్యాంజలి కూచిపూడి అకాడమీ గురువు: నీలిమ గడ్డమణుగునృత్యకారుల సంఖ్య: 50ఈ కార్యక్రమాన్ని విజయవంతం చేయడంలో సహకరించిన అన్ని విద్యాసంస్థలకు, గురువులకు, విద్యార్థులకు మా హృదయపూర్వక కృతజ్ఞతలు తెలియజేస్తున్నట్లు నిర్వాకులు తెలిపారు. ఈ కార్యక్రమం కళ మాత్రమే కాకుండా సమాజం, దాతృత్వం వంటి వాటికి ప్రేరణగా నిలిచింది. ప్రతి నృత్యకారిణి, వాలంటీర్ అవసరమైన వారి కోసం నిధులను సేకరించడంలో కీలక పాత్ర పోషించారు. పేద రోగుల దృష్టిని పునరుద్ధరించే ఉదాత్తమైన లక్ష్యం కోసం పనిచేస్తున్న స్వచ్ఛంద సేవకులు, దాతలందరికీ భగవంతుని ఆశీస్సులు ఉండాలని కోరుకుంటూ..అట్లాంటా హిందూ దేవాలయం నుంచి పూజారి పవన్ కుమార్ క్రిస్టాపతి పవిత్ర మంత్రాలతో సత్కారాలు ప్రారంభించారు.మెగా డోనర్ ప్రసాద రెడ్డి కాటంరెడ్డి, అతని భార్య శోభా రెడ్డి కార్యక్రమానికి హాజరు కాలేక పోయారని నిర్వాకులు తెలిపారు. దురదృష్టవశాత్తు, ప్రసాద రెడ్డి గారి ప్రియమైన తల్లి ఇటీవల మరణించడంతో, దంపతులు ఈ కార్యక్రమానికి హాజరు కాలేకపోయారని వెల్లడించారు. ఈ నేపథ్యంలో డోనర్‌ ప్రసాద రెడ్డి గారి తల్లిగారి ఆత్మకు శాంతి చేకురాలని కోరుతూ ప్రగాఢ సంతాపం తెలిపారు నిర్వాహకులు. అలాగే ఇంత ఈ కష్ట సమయంలోనూ, $500,000(రూ. 4 కోట్లు) సహకారంతో మద్దతు అందించారు. ఈ ఉదార సహకారం ద్వారా 11 కంటి శిబిరాలకు మద్దతు లభించిందని తెలిపారు. దీంతోపాటు భారతదేశంలోని అత్యవసర ప్రాంతంలో మొబైల్ ఐ సర్జికల్ యూనిట్ (MESU)ని కూడా ఏర్పాటు చేయగలిగామని అన్నారు. శంకర నేత్రాలయ యూఎస్‌ఏ బ్రాండ్ అంబాసిడర్‌గా ప్రసాద రెడ్డి కాటంరెడ్డి గారిని ప్రకటించారు. ఆయన తరఫున బాలా ఇందుర్తి , మాధవి ఇందుర్తి ఈ ఘనతను స్వీకరించారు.SN USA బోర్డ్ ఆఫ్ అడ్వైజర్స్ సభ్యుడు డాక్టర్ కిషోర్ చివుకుల గారు $100,000 విరాళంగా అందించారు. ఈ విరాళం సంస్థకు అవసరమైన కంటి సంరక్షణ సేవలను అత్యవసరమైన రోగులకు చేరువ చేయడంలో కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది. వేలాది మంది రోగులు తగిన దృష్టి పునరుద్ధరణ శస్త్రచికిత్సలను పొందే అవకాశం కల్పిస్తుంది.SN USA బోర్డ్ ఆఫ్ అడ్వైజర్స్ సభ్యుడు, పద్మభూషణ్ పురస్కార గ్రహీత డాక్టర్ జగదీష్ షేత్ స్ఫూర్తిదాయకమైన ప్రసంగంతో కార్యక్రమానికి హాజరైన వారందరినీ ఆకట్టుకున్నారు. MESU అడాప్ట్-A-విలేజ్ కంటి శిబిరానికి స్పాన్సర్ చేయడానికి $12,500(రూ. 10 లక్షలు) విరాళం అందించి డాక్టర్ షేత్ తన మద్దతును మరింతగా చాటిచెప్పారు. ఈ సహకారం వందలాది మంది పేద రోగులకు కంటి చూపును పునరుద్ధరించడానికి సహాయపడటమే గాక కొత్త ఆశను కలిగిస్తుంది.ఆగస్టా, జార్జియా నుంచి T. రామచంద్రారెడ్డి గారు 8 కంటి శిబిరాలకు $100,000 విరాళం ప్రకటించారు. ఇక తెలంగాణలోని నాగర్కర్నూల్ జిల్లా నంది వడ్డెమాన్ గ్రామంలో ఒక కంటి శిబిరాన్ని విజయవంతంగా పూర్తి చేశారు. ఎస్‌ఎన్‌ యూఎస్‌ఏ ప్రెసిడెంట్ బాలా రెడ్డి ఇందుర్తి ఎగ్జిక్యూటివ్ వైస్ ప్రెసిడెంట్ మూర్తి రేకపల్లి భారతదేశంలో MESU కార్యకలాపాల పురోగతిని వివరించారు. గ్రామీణ మారుమూల ప్రాంతాలకు చేరుకునే లక్ష్యంతో పేద రోగులకు సేవలను అందించడంపై దృష్టి పెట్టారు. భవిష్యత్తులో ఈ సేవలను మొత్తం భారతదేశానికి విస్తరించే ప్రణాళికను గురించి కూడా వెల్లడించారు.ముఖ్య అతిథిగా రావాలన్న మా ఆహ్వానాన్ని అంగీకరించి హాజరైన భారత కాన్సులేట్ జనరల్ రమేష్ బాబు లక్ష్మణన్ గారికి మా కృతజ్ఞతలు. ఈ కార్యక్రమాన్ని ఘనంగా విజయవంతం చేయడంలో ఆయన చూపిన అంకితభావం, మద్దతుకు మేము హృదయపూర్వక ధన్యవాదాలు తెలుపుతున్నాము. కార్యక్రమంలో పాల్గొన్న వారిని నిర్వాహకులను గౌరవంగా గుర్తించేందుకు ఆయన ఫలకాలను అందజేశారు.సాయంత్రం మొత్తం ఎస్‌ఎన్‌ యూఎస్‌ఏ అధ్యక్షుడు బాలా రెడ్డి ఇందుర్తి నాయకత్వం దార్శనికతకు ప్రతి ఒక్కరూ హృదయపూర్వక అభినందనలు తెలియజేశారు. ఆయన నాయకత్వంలో ఈ కార్యక్రమం గణనీయమైన నిధులను సేకరించడం మాత్రమే కాకుండా, గొప్ప కారణం కోసం అవగాహనను విస్తృతంగా పెంచగలిగింది. ముందుండి ఈకార్యక్రమాన్ని విజయవంతం చేయడంమేగాక, ఈ మిషన్‌లో చేర్చేలా ఇతరులను ప్రేరేపించడంలో బాలా గారి ఎనలేని కృషి ప్రధాన భూమికను పోషించింది. తన విశేష సేవలకు గుర్తింపుగా ప్రతిష్టాత్మక శంకరరత్న పురస్కారం అందుకోవడం పట్ల నిర్వాహకులందరూ ఆయనకు అభినందనలు తెలిపారు. వెనుకబడిన వ్యక్తుల జీవితాలను మెరుగుపరచడం, దృష్టిని పునరుద్ధరించడం పట్ల ఆయన చూపిన అచంచలమైన అంకితభావం స్ఫూర్తిదాయకం.SN USA ఎగ్జిక్యూటివ్ వైస్ ప్రెసిడెంట్ మూర్తి రేకపల్లి, ట్రస్టీలు శ్రీని వంగిమల్ల, మెహర్ చంద్ లంక, రాజ్ ఐల, శ్రీధర్ జూలపల్లి, నీలిమ గడ్డమణుగు, డాక్టర్ మాధురి నాముదురి, స్పోర్ట్స్ కమిటీ చైర్ రమేష్ చాపరాల, MESU కమిటీ సభ్యుడు డాక్టర్ కిషోర్ రెడ్డి రసమల్లు వంటి ప్రముఖుల నుంచి నిరంతరం మద్దతు అందింది. అట్లాంటా చాప్టర్ వైస్ ప్రెసిడెంట్ రాజేష్ తడికమళ్ళతో పాటు చాప్టర్ లీడర్స్ చిన్మయ్ దస్మోహపాత్ర, హేమంత్ వర్మ, పేన్మెట, సుధీర్ పాత్రో, విజయ్ గార్లపాటి ఈ ఈవెంట్‌ను విజయవంతం చేయడంలో కీలకంగా వ్యవహరించారు. కార్యక్రమ నిర్వహణ, భోజన ఏర్పాట్ల సమన్వయంపై ఈ బృందం చేసిన కృషికి ప్రేక్షకుల నుంచి భారీగా చప్పట్లు వచ్చాయి.గత 15 సంవత్సరాలుగా పనిచేస్తున్న రెండు MESU బృందాలలో ఒకటి చెన్నై కేంద్రంగా, మరొకటి జార్ఖండ్‌లో టాటా ట్రస్ట్స్ సహకారంతో సేవలందిస్తున్నాయి. ఇటీవల హైదరాబాద్, ఆంధ్రప్రదేశ్‌లలో 13నుంచి పది రోజుల కంటి శిబిరాలను విజయవంతంగా నిర్వహించింది. నాల్గవ యూనిట్ పుట్టపర్తిలో మార్చి 2025లో ప్రారంభమవుతుండగా, ఐదవ యూనిట్ ఆగస్టు 2025లో వైజాగ్‌లో ప్రారంభమవుతుంది. ప్రతి యూనిట్ దాని బేస్ లొకేషన్ నుంచి 500 కిలోమీటర్ల పరిధిలో ఉన్న ప్రాంతాలకు సేవలు అందిస్తుంది. ఈ యూనిట్లు పూర్తిగా ఆపరేషనల్ అయిన తర్వాత భారతదేశంలోని దాదాపు 1/3 గ్రామీణ ప్రాంతాలను కవర్ చేస్తాయి.MESU అడాప్ట్-ఎ-విలేజ్ ప్రోగ్రామ్‌లో భాగంగా, అట్లాంటా SN చాప్టర్ స్పాన్సర్లు బాలా రెడ్డి ఇందుర్తి, శ్రీని రెడ్డి వంగిమల్ల, డాక్టర్ మాధురి నాముదురి, మెహర్ చంద్ లంక, రాజశేఖర్ ఐల, నీలిమ గడ్డమణుగు ఈ శిబిరాలు వందలాది మంది రోగుల దృష్టిని పునరుద్ధరించడంలో కీలకపాత్ర పోషించారు. ఈ MESU ప్రోగ్రామ్ ద్వారా పేద రోగులకు అందించిన సేవల పట్ల వారి ఆనందాన్ని వ్యక్తం చేస్తూ అనుభవాలను పంచుకున్నారు.చాలా మంది వ్యక్తులు ముందుకు వచ్చి MESU అడాప్ట్-ఎ-విలేజ్ ప్రోగ్రామ్‌ను స్పాన్సర్ చేయడం ద్వారా తమ స్వస్థలం చుట్టుపక్కల ప్రాంతాల్లోని పేద రోగులకు సేవలను అందించడంలో భాగస్వాములు అయ్యారు. రూ. $12,500 విరాళంతో బేస్ హాస్పిటల్ నుంచి 300 కిలోమీటర్ల పరిధిలో ఉన్న ప్రాంతాల్లో కంటి శిబిరాలను నిర్వహించడం ద్వారా ఈ కార్యక్రమం పేదల జీవన ప్రమాణాలను మెరుగుపరచడం మాత్రమే కాకుండా దృష్టి కోల్పోయిన వారికి కొత్త ఆశలను అందించగలిగింది.SN USA ప్రెసిడెంట్ బాలా ఇందుర్తి గారు రాబోయే MESU ప్రాజెక్ట్‌ల గురించి, అవి ఎంత విస్తీర్ణంగా ఉన్నాయో, అలాగే ట్రస్టీలు, వాలంటీర్లు వివిధ నగరాల్లో నిధుల సేకరణ కార్యక్రమాలు నిర్వహించడం ద్వారా భారతదేశంలో అంధత్వాన్ని నిర్మూలించేందుకు ఎలా అవిశ్రాంతంగా పనిచేస్తున్నారో వివరించారు.పేద రోగులకు దృష్టిని పునరుద్ధరించడానికి SN USA చేస్తున్న కృషికి ప్రేక్షకుల నుంచి భారీ కరతాళ ధ్వనులు వచ్చాయి.. SN USA అట్లాంటా బృందానికి ప్రత్యేక ధన్యవాదాలు - మూర్తి రేకపల్లి, నీలిమ గడ్డమణుగు, మెహర్ లంక, శ్రీని రెడ్డి వంగిమళ్ల, ఉపేంద్ర రాచుపల్లి, డా. మాధురి నాముదూరి, రాజశేఖర్ ఐల, సురేష్ వేములమాడ, శ్రీధర్ రావు జూలపల్లి, రాజేష్ తడికమల్ల, రమేష్ చాపరాల, డాక్టర్ కిషోర్ రాసమల్లు - ఈ కార్యక్రమాన్ని ఘనవిజయంగా నిర్వహించడానికి లక్షల గంటలు కష్టపడ్డారు. డాక్టర్ నరసింహా రెడ్డి ఊరిమిండి (NRU), SN USA సెక్రటరీ శ్యామ్ అప్పాలి మాస్టర్స్ ఆఫ్ సెర్మనీ, శంకరనేత్రాలయ సంస్థకు ప్రత్యేక కృతజ్ఞతలు తెలిపారు(చదవండి: ఘనంగా శంకర నేత్రాలయ మ్యూజికల్ కాన్సర్ట్)

ఆమెరికాలో ఉన్న శాస్త్రీయ నృత్య సంస్థ డాన్సెస్‌ ఆఫ్‌ ఇండియా సెయింట్‌ లూయిస్‌. ఈ సంస్థ అధ్యక్షురాలు నర్తన ప్రేమచంద్ర. మహాభారతం నుండి ప్రేరణ పొందిన దుర్యోధనుడి పాత్రను ’డ్రీమ్స్‌ ఆఫ్‌ ది డార్క్‌ ప్రిన్స్‌’ పేరుతో నృత్యరూపకాన్ని రూపొందించింది. ఎంతోమందిని ఆకట్టుకుంటున్న ఈ కళారూపం గురించి ప్రేమచంద్ర ఏమంటున్నారంటే... ‘ఇతిహాసంలోని ప్రధాన పాత్రలలో ఒకరైన యువరాజు దుర్యోధనుడి కథాంశాన్ని ‘డ్రీమ్స్‌ ఆఫ్‌ ది డార్క్‌ ప్రిన్స్‌' కోసం తీసుకొని రూపొందించాం. ప్రస్తుత ప్రపంచంలో జరుగుతున్నదంతా మహాభారతంలో ఉంది. దాయాదుల మధ్య జరిగిన పోరు ఈ రోజుల్లోనూ అనేక సంఘర్షణలతో ప్రతిధ్వనిస్తుంది’ అని తెలిపే ప్రేమ చంద్ర ఈ అద్భుత సంక్లిష్టమైన కథనాన్ని నృత్యరూపకంగా మలిచారు.నాడు–నేడు‘దుర్యోదనుడిది యుద్ధాన్ని ప్రేరేపించాలనే ఆలోచన. నేను వ్లాదిమిర్‌ పుతిన్, ఉక్రెయిన్‌ల సమస్య గురించి ఆలోచించాను. ఇది కూడా ఈ భూభాగంపై దాయాదుల మధ్య జరుగుతున్న యుద్ధమే‘ అంటారామె. ‘యుద్ధంలో ఒక సన్నివేశం ఉంటుంది. దానిని మేం మా నిర్మాణంలో చూపించలేం. కానీ, యుద్ధ భూమిలో పాండవ వీరుడు అర్జునుడు తన ఆయుధాలను వదిలేసి ‘నేను నా సొంత కుటుంబ సభ్యులను చంపలేను’ అంటాడు. ప్రస్తుతం ప్రపంచంలో జరుగుతున్న యుద్ధాల గురించి ఆలోచించినప్పుడు ఆ వివరణ చాలా ఆశ్చర్యంగా అనిపిస్తుంది. ‘డ్రీమ్స్‌ ఆఫ్‌ ది డార్క్‌ ప్రిన్స్‌‘ రాసేటప్పుడు ప్రేమచంద్ర మహాభారతం భ్రాంతి, వాస్తవికత, సత్యం అన్వేషణలను కూడా మెరుగుపరిచారు – ఆమె చెప్పిన ఇతివృత్తాలు ఈ సమయంలో చాలా సందర్భోచితంగా ఉన్నాయి. ‘సత్యం, భ్రమలు, అధికారం, దురాశల గురించి కథ చేయాలి అనుకున్నాను. ఇది ఈ రోజుల్లో రాజకీయాల్లో భాగమైంది. ప్రతిచోటా భ్రమ ఉంది. ప్రతిరోజూ నిజమైన యుద్ధం చేస్తున్నాం’ అంటారామె. ఈ ప్రదర్శనకు ప్రిన్స్‌ దుర్యోధనుడిగా నటుడు ఇసయ్య డి లోరెంజోతో కలిసి ప్రేమచంద్ర వర్క్‌ చేశారు. (చదవండి: గంటలకొద్దీ కూర్చొని పనిచేసే వాళ్లకు ది బెస్ట్‌ వర్కౌట్స్‌ ఇవే!)

భరత నాట్యం నుంచి కూచిపూడి వరకు భారతీయ శాస్త్రీయ నృత్యాలలో వ్యాయామానికి సమానమైన అంశాలు ఎన్నో ఉన్నాయి. ఈ నేపథ్యంలో ఈ తరం శాస్త్రీయ నృత్యాలపై ఆసక్తి ప్రదర్శిస్తోంది. నృత్య సాధనతో ఫిట్‌నెస్‌ను సొంతం చేసుకుంటుంది. ముంబైలో ఎంబీఏ చేస్తున్న శివానీ దీక్షిత్‌కు ఏ చిన్న పనిచేయాలన్న బద్దకంగా అనిపించేది. దీని వల్ల చదువు కూడా దెబ్బ తినే ప్రమాదం ఏర్పడింది. తన కజిన్‌ సలహా ప్రకారం అయిష్టంగానే భరతనాట్యం నేర్చుకోవడం మొదలు పెట్టింది. మొదట్లో ఎలా ఉన్నా ఆ తరువాత మాత్రం భరతనాట్యంపై దీక్షిత్‌లో అంతకంతకూ ఇష్టం పెరుగుతూపోయింది. ‘నేను ఎప్పుడూ వ్యాయామాలు చేయలేదు. అయితే భరతనాట్యం వల్ల ఎన్నో వ్యాయామాలు ఒక్కసారే చేస్తున్నట్లుగా అనిపించింది. బద్దకాన్ని వదిలించుకున్నాను. మనసు తేలిక అయినట్లుగా ఉంది’ అంటుంది శివానీ దీక్షిత్‌. ‘అధిక బరువుతో బాధ పడుతున్న నాకు కథక్‌ నృత్యం కాంతి కిరణంలా కనిపించింది. కథక్‌ నృత్య సాధనతో బరువు తగ్గడం సంతోషంగా ఉంది. కథక్‌ డ్యాన్స్‌ అనేది మచ్‌ మోర్‌ దెన్‌ ఏ వెయిట్‌ లాస్‌ ఎక్సర్‌సైజ్‌ అనేది నా అభిప్రాయం. బరువు తగ్గడానికే కాదు బ్రీతింగ్‌ ఎక్సర్‌సైజ్‌ల విషయంలోనూ కథక్‌ ఉపయోగపడుతుంది’ అంటుంది కోల్‌కతాకు చెందిన ఇరవై రెండు సంవత్సరాల నయనిక. బరువు తగ్గడానికి ఉపయోగపడే ఒడిస్సీ, జాజ్, కాంటెంపరీ వెస్ట్రన్‌ డ్యాన్స్‌లను కలిపి ఒక డ్యాన్స్‌ ఫామ్‌ రూపొందించినట్లు తెలుసుకున్న నయనిక ప్రస్తుతం ఆ సమ్మేళన నృత్యరూపం గురించి మరిన్ని వివరాలు తెలుసుకునే ప్రయత్నంలో ఉంది. ‘కేవలం బరువు తగ్గడానికే  కాదు ఏకాగ్రతను పెంచడంలో,  జ్ఞాపకశక్తిని మెరుగుపరచడంలో శాస్త్రీయ నృత్యాలు ఉపయోగపడతాయనే విషయాన్ని నృత్యసాధన ద్వారా  స్వయంగా తెలుసుకున్నాను.  శాస్త్రీయ నృత్యకదలిలకు చేతులు, కళ్ల మధ్య సమన్వయం అవసరం. ఇది ఆటోమెటిగ్‌గా ఏకాగ్రతను మెరుగుపరచడంలో ఉపయోగపడుతుంది’ అంటున్నాడు బెంగళూరు చెందిన ఇంజనీరింగ్‌ స్టూడెంట్‌ సందేష్‌ సృజన్‌. శివానిక్‌ దీక్షిత్, నయనిక, సందేశ్‌ సృజన్‌ల మాటలు శాస్త్రీయ నృత్యాల పట్ల యువతరం చూపుతున్న ఆసక్తికి అద్దం పడతాయి. ‘మన దేశంలోని వివిధ రాష్ట్రాలకు చెందిన శాస్త్రీయ నృత్యాల జాబితా పెద్దది. ప్రతి నృత్యానికి తనదైన వేషధారణ, అలంకరణ, సంగీతం ఉంటాయి. శాస్త్రీయ నృత్యాన్ని నేర్చుకునే విధానం చాలా కఠినమైనది. దీనికి తగిన సమయం, శక్తి అవసరం. శాస్త్రీయ నృత్యం నేర్చుకోవడానికి ఆసక్తి మాత్రమే కాదు అంకితభావం చాలా ముఖ్యం, నృత్యం అనేది శారీరక, మానసిక ప్రయోజనాలకు ఉపయోగపడుతుంది. శాస్త్రీయ నృత్య రూప శైలి ఒకదానికొకటి భిన్నంగా ఉన్నప్పటికీ అభ్యాస ప్రక్రియ కండరాలను బలోపేతం చేస్తుంది. భరతనాట్యం, కూచిపూడి, మోహినియాట్టంలాంటి శాస్త్రీయ నృత్యరూపాలను సాధన చేయడం ద్వారా  మజిల్‌ ఇంప్రూమెంట్‌ ఉంటుంది. రెగ్యులర్‌ ప్రాక్టీస్‌ శరీరంలోని ఆక్సిజన్‌ స్థాయులను పెంచడంలో సహాయపడుతుంది’ అంటుంది ప్రోఫెషనల్‌ క్లాసికల్‌ డ్యాన్సర్, ట్రైనర్‌ కీర్తి దివాకరన్‌.  కేరళ కొచ్చీలోని వైనవి నృత్యకళాక్షేత్రం వ్యవస్థాపకురాలు కీర్తి.‘డ్యాన్సింగ్‌ అనేది న్యూరో–మస్క్యులార్‌ బ్యాలెన్స్‌ను వృద్ధి చేయడంలో సహాయపడుతుంది’ అంటుంది క్లాసికల్‌ డ్యాన్సర్, ట్రైనర్, కోజికోడ్‌లోని గౌరీశంకరం క్లాసికల్‌ డ్యాన్స్‌ థెరపీ ఇన్‌స్టిట్యూట్‌ మేనేజింగ్‌ డైరెక్టర్‌ డా. ప్రియా మేనన్‌. శాస్త్రీయ నృత్యరూపకాల వల్ల కలిగే ఆరోగ్య ప్రయోజనాల గురించి ఎన్నో అధ్యయనాలు చెప్పాయి. ఇంటర్నేషనల్‌ జర్నల్‌ ఆఫ్‌ ఎడ్యుకేషన్‌ అండ్‌ అప్లైడ్‌ రిసెర్చ్‌ పేపర్‌ ప్రకారం... ఏదైనా వర్కవుట్‌ పదినిమిషాల ఒడిస్సీ డ్యాన్స్‌తో సమానం. డ్యాన్స్‌లో భాగంగా కాళ్ల నుంచి మెడ వరకు అన్నీ కదులుతాయి. గంట ఒడిస్సీ నృత్యం 250 కేలరీలు ఖర్చు కావడానికి కారణం అవుతుంది. ‘సైన్స్‌ అండ్‌ జర్నల్‌’లో ప్రచురితమైన రిసెర్చ్‌ పేపర్‌ ప్రకారం నాన్‌–డ్యాన్సర్‌లతో పోల్చితే కథక్‌ డ్యాన్సర్‌ల శరీర బరువు, బాడీ మాస్‌ ఇండెక్స్‌... మొదలైన వాటికి సంబంధించి  బాడీ కంపోజిషన్‌ మెరుగ్గా ఉంటుంది. కథక్‌ డ్యాన్స్‌లోని క్విక్‌ ఫుట్‌ వర్క్‌ వల్ల ఒత్తిడి మాయం అవుతుంది. వ్యాయమాలతో కూడిన డ్యాన్స్‌ అనగానే ఒకప్పుడు జాజ్, లైన్‌ డ్యాన్స్, హిప్‌ హప్, సల్సా... మొదలైన వెస్ట్రన్‌ డ్యాన్స్‌లు మాత్రమే గుర్తొచ్చేవి. ‘ఎక్కడి దాకో ఎందుకు మన దగ్గరే బోలెడు శక్తిసంపద ఉంది’ అని గ్రహించిన యువతరం మన శాస్త్రీయ నృత్యాలకు దగ్గరవుతోంది. సాధన చేస్తోంది. ఆరోగ్య భాగ్యానికి చేరువ అవుతోంది. బాడీ బయో మెకానిక్స్‌ బాడీ బయోమెకానిక్స్‌ను బాగా అర్థం చేసుకోవడం డ్యాన్సర్‌ కమ్యూనిటీకి ముఖ్యం అంటుంది మధుమతి బెనర్జీ. భరతనాట్య కళాకారిణీ అయిన బెనర్జీ ఎన్నో దేశాలలో ప్రదర్శనలు ఇచ్చింది. ఇండియన్‌ క్లాసికల్‌ అండ్‌ ఫోక్‌ మ్యూజిక్‌లో కూడా ప్రావీణ్యం సాధించింది. శాస్త్రీయ నృత్యాలు నేర్చుకోవడానికి అవసరమైన స్ఫూర్తిని యువతరానికి ఇస్తోంది. నృత్యం ధ్యాన సాధనం.. ‘రోల్‌ ఆఫ్‌ ఇండియన్‌ క్లాసికల్‌ డ్యాన్స్‌ ఇన్‌ ఎడ్యుకేషన్‌’ పేరుతో రిమ్లీ భట్టాచార్య ఒక ఆర్టికల్‌ రాసింది. ‘భారతీయ శాస్త్రీయ నృత్యం మన విద్యా విధానంలో భాగంలో కావాలి. ఇది మన సంస్కృతికి సంబంధించిన  శక్తిరూపమే కాదు అద్భుతమైన ధ్యాన సాధనం కూడా. విద్యార్థులు ఒత్తిడికి గురి కాకుండా ఉండడానికి ఏకాగ్రత, సృజనాత్మకతను పెంపొందించడానికి శాస్త్రీయ నృత్యం ఉపయోగపడుతుంది. డ్యాన్స్‌ మూమెంట్స్‌తో శారీరక దృఢత్వం కలుగుతుంది. శరీరంపై నియంత్రణ పెరుగుతుంది. అంతర్గత భావాలను వ్యక్తీకరించే పద్ధతి, ఆత్మవిశ్వాసం పెరుగుతాయి’ అంటుంది రిమ్లీ భట్టాచార్య. మెకానికల్‌ ఇంజినీరింగ్‌లో గోల్డ్‌ మెడలిస్ట్‌ అయిన రిమ్లీ ఎంబీఏ చేసింది. కార్పోరేట్‌ సెక్టార్‌లో పనిచేసింది. మానసిక ఆరోగ్యంపై ఎన్నో వ్యాసాలు రాసింది. ‘ఏ బుక్‌ ఆఫ్‌ లైట్‌’ పేరుతో పుస్తకం ప్రచురించింది.  (చదవండి: నర్సు వెయిట్‌ లాస్‌ స్టోరీ..ఆ ఒక్క ఎక్స్‌ర్‌సైజ్‌తో జస్ట్‌ ఒక్క ఏడాదిలోనే..)

నాట్యం అంటే వినోదం.. ఆ వినోదానికి సమాచారం తోడైతే.. అదెలాగో తెలియాలంటే ఈ వార్త చదవాల్సిందే! విమానంలో ప్రయాణించేటప్పుడు ఎలాంటి జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలో ఎయిర్‌ ఇండియా వినూత్నంగా తెలిపింది. నాట్యపద్ధతిలో అందరికీ అవగాహన కల్పించే ప్రయత్నం చేసింది . సేఫ్టీ ముద్రాస్‌ పేరిట ఓ వీడియో రిలీజ్‌ చేసింది. 👉 భరతనాట్యం ఇందులో మొదటగా భరతనాట్యం చేస్తున్న అమ్మాయి సీటుబెల్ట్‌ ఎలా పెట్టుకోవాలో చూపించింది. అలాగే ప్రయాణికులు వారి సామాన్లను ఓవర్‌హెడ్‌ కంపార్ట్‌మెంట్‌లో పెట్టమని సూచించింది. 👉ఒడిస్సి నాట్యం సీటు ముందు ఉన్న ట్రే టేబుల్స్‌ క్లోజ్‌ చేయమని చెప్తూనే విమానం టేకాఫ్‌ అయ్యేటప్పుడు విండోస్‌ ఓపెన్‌ చేసి ఉంచాలని చెప్పారు. 👉మోహిని నాట్యం  ప్రయాణికులు ల్యాప్‌టాప్‌ వంటి ఎలక్ట్రానిక్‌ వస్తువులనులను విమానం బయల్దేరేటప్పుడు, కిందకు దిగేటప్పుడు వాడవద్దని సూచించారు. మొబైల్‌ ఫోన్స్‌ ఫ్లైట్‌ మోడ్‌లో వాడుకోవచ్చన్నారు. సిగరెట్స్‌తో పాటు ఇ సిగరెట్స్‌ కూడా వాడటానికి వీల్లేదన్నారు. 👉కథక్‌ నాట్యం ఎయిర్‌క్రాఫ్ట్‌లో ఎనిమిది ఎమర్జెన్సీ ఎగ్జిట్స్‌ ఉంటాయి. అవి ఎక్కడున్నాయో ఒకసారి చూసుకోండి. దాదాపు మీ వెనకాలే ఓ ఎగ్జిట్‌ ఉండవచ్చు. కొన్ని సందర్భాల్లో ఆక్సిజన్‌ మాస్కులు రిలీజవుతాయి. దాన్ని కచ్చితంగా ధరించాలని నొక్కి చెప్పారు. 👉ఘూమర్‌ నాట్యం అనుకోని కారణాల వల్ల ఎమర్జెన్సీ ల్యాండింగ్‌ జరిగితే.. ఎమర్జెన్సీ లైటింగ్‌ మీరు ఎగ్జిట్‌ దగ్గరకు వెళ్లేందుకు సహాయపడుతుందని, దాన్ని గుర్తించాలన్నారు. 👉బిహు నాట్యం అనుకోకుండా విమానం నీళ్లలో ల్యాండ్‌ అయినప్పుడు సీట్ల కింద లేదా సీట్ల మధ్య ఉన్న రక్షణ కవచాన్ని ధరించాలని తెలిపారు. 👉గిద్ధ నాట్యం ప్రయాణికులు తీసుకోవాల్సిన జాగ్రత్తలు తెలిపే సేఫ్టీ కార్డును సీటు పాకెట్‌లో ఉందని, ఏమైనా సందేహాలు ఉంటే దాన్ని తీసి చదవమని విజ్ఞప్తి చేశారు. ఈ స్పెషల్‌ వీడియోకు శంకర్‌ మహదేవన్‌ సంగీతం అందించగా ప్రసూన్‌ జోషి గేయ రచయితగా పని చేశారు. దీనికి భారత్‌బాలా దర్శకత్వం వహించారు.

నృత్యానికి వయసు అడ్డు కాదని మరోసారి నిరూపించింది మాజీ బాలీవుడ్‌ హీరోయిన్‌ మీనాక్షి శేషాద్రి. 60 ఏళ్ల వయసులోనూ అద్భుతమైన క్లాసికల్‌ డ్యాన్స్‌ కొరియోగ్రఫీతో నెటిజనులను ఆకట్టుకుంది. ‘ఎక్స్‌’లో పోస్ట్‌ చేసిన ఈ డ్యాన్స్‌ వీడియో వైరల్‌ అయింది. క్లిష్టమైన ఫుట్‌వర్క్, హావభావాల వ్యక్తీకరణతో నెటిజనులను ఆకట్టుకుంది. ఆమె కాలాతీత అందం, క్లాసికల్‌ డాన్స్‌ పట్ల నిబద్ధతకు అభిమానులు సోషల్‌ మీడియాలో ప్రశంసల వర్షం కురిపిస్తున్నారు. 1980లలో హీరో, మేరీ జంగ్, దామినిలాంటి చిత్రాలలో నటించి మంచి గుర్తింపు తెచ్చుకున్న మీనాక్షి బాలీవుడ్‌కు గుడ్‌బై చెప్పి భర్త, బిడ్డలతో అమెరికాలో స్థిరపడింది. అక్కడ ఒక డ్యాన్స్‌ స్కూల్‌ ప్రారంభించి భరతనాట్యం, కథక్, ఒడిస్సీ నృత్యాలను నేర్పించేది. ఆన్‌–స్క్రీన్‌ మీద కనిపించనప్పటికీ ఈ అందాల నటి సోషల్‌ మీడియాలో మాత్రం చురుగ్గా ఉంటోంది. ‘అప్పుడు–ఇప్పుడూ’ అనే కాప్షన్‌తో పాత, కొత్త ఫోటోలను ఇన్‌స్టాగ్రామ్‌లో షేర్‌ చేస్తూ ఉంటుంది.

శివపదం గ్లోబల్‌ ఫ్యామిలి భారతీయ నృత్య ప్రదర్శనకు సరిహద్దులు లేవని చాటిచెప్పారు. అమెరికాలో పుట్టి పెరిగిన 45 మంది భారతీయ విద్యార్థులు ఇండోనేషియా బాలిలో కూచిపూడి, భరతనాట్యం, కథక్‌, ఒడిస్సీ వంటి సంప్రదాయ నృత్యాలతో ఆకట్టుకున్నారు. శివపదం గీతాలకు వాణి గుండ్లాపల్లి (నో యువర్ రూట్స్, యూ. ఎస్. ఏ.), దినేష్ కుమార్ (సంగమం అకాడమీ, ఇండియా) నేతృత్వంలో ఈ కార్యక్రమం జరిగింది. డా.సామవేదం షణ్ముఖ శర్మ రచించిన శివపదం సాహిత్య పద్యాలతో పాటు త్యాగరాజు, అన్నమయ్య, మైసూర్ వాసుదేవాచార్యులు రచించిన సాహిత్యాలకు నృత్య ప్రదర్శన చేశారు. అలాగే శివాష్టకం, దుర్గా దేవిస్తోత్రం వంటి వేద స్తోత్రాలను అనేక నృత్య కళారూపాలలో ప్రదర్శించారు.మైత్రీమ్ భజత అనే గీతాన్ని కూడా అందమైన నృత్య రూపంతో ప్రదర్శించారు. ఈ కార్యక్రమానికి ముఖ్య అతిథిలుగా నవీన్ మేఘ్వాల్ (బాలిలోని ఐ.సి.సి.ఆర్ – ఎస్.వి.సి.సి డైరెక్టర్), డైరెక్టర్: ప్రొఫెసర్ డా. ఐ వాయన్ అద్న్యానా ఇసి, డెన్‌పాసర్‌లతో పాటు పలువురు ముఖ్య అతిథులుగా పాల్గొన్నారు. కళలకు ఎల్లలు లేవని చాటిచెప్పడానికే ఈ ప్రదర్శన ఏర్పాటు చేశామని నిర్వాహకులు తెలిపారు. 

మన కథాకళికి పాప్‌ పాట జత చేస్తే ఎలా ఉంటుంది? రెండు కళ్లు చాలనంత అద్బుతంగా ఉంటుందని చెప్పడానికి ఈ వైరల్‌ వీడియోనే సాక్ష్యం. అమెరికన్‌ సింగర్, సాంగ్‌ రైటర్‌ గోమెజ్, నైజీరియన్‌ సింగర్, ర్యాపర్‌ రెమోల ‘బేబీ కామ్‌డౌన్‌’ పాట సెన్సేషనల్‌ గ్లోబల్‌ హిట్‌ అయింది. ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఈ పాటకు తమదైన క్రియేటివ్‌ ట్విస్ట్‌ ఇస్తున్నారు కళాకారులు. మనదేశం  విషయానికి వస్తే... ముగ్గురు మహిళా డ్యాన్సర్లు ‘బేబి కామ్‌డౌన్‌’ పాటకు వేసిన కథాకళీ స్టెప్పులు ‘వారెవా’ అనిపించాయి. ముఖ్యంగా వారి ఎక్స్‌ప్రెషన్స్‌ ‘అదరహో’ అన్నట్లుగా ఉన్నాయి. డ్యాన్సర్‌ శెయాలి ఇన్‌స్టాగ్రామ్‌లో పోస్ట్‌ చేసిన ఈ వీడియో 10 మిలియన్‌ల వ్యూస్‌ను సొంతం చేసుకుంది. క్లాసిక్‌+వెస్ట్రన్‌ =ఫైర్‌ అని నెటిజనులు స్పందించారు.

ప్ర‌ముఖ కూచిపూడి డ్యాన్స‌ర్ సంధ్యారాజు ఇటీవ‌ల `నాట్యం` సినిమాలో త‌న డ్యాన్స్‌, మరియు న‌ట‌న‌తో ప్రేక్ష‌కుల్ని మంత్ర‌ముగ్దుల్ని చేశారు.. తాజాగా ఉమెన్స్‌డే సంద‌ర్భంగా ప్ర‌ముఖ ర‌చ‌యిత‌, ఆస్కార్ అవార్డు గ్ర‌హీత మాయ ఏంజిలో రాసిన ఇంగ్లీష్ ప‌ద్యం `ఫినామిన‌ల్ ఉమెన్`కు మోడ్ర‌న్ కూచిపూడి క్లాసిక‌ల్ డ్యాన్స్ పెర్‌ఫామెన్స్ వీడియోను రూపొందించి సోష‌ల్ మీడియాలో విడుద‌ల చేశారు. ఈ ఫినామిన‌ల్ ఉమెన్ డ్యాన్స్ వీడియోను ప్ర‌ముఖ సంగీత ద‌ర్శ‌కుడు, ఆస్కార్ అవార్డు విన్న‌ర్ ఏఆర్ రెహ‌మాన్  ప్ర‌శంసించి త‌న ట్విట్ట‌ర్ ఖాతాలో షేర్ చేశారు. ఈ వీడియో ఇప్ప‌టికే మూడు ల‌క్ష‌లకుపైగా వ్యూస్ సాధించి సోష‌ల్ మీడియాలో విశేష ఆద‌ర‌ణ సొంతం చేసుకుంది. మ‌న తెలుగు అమ్మాయి, క్లాసిక‌ల్ డ్యాన్స‌ర్ జాతీయ స్థాయిలో ప్ర‌సిద్ది చెందిన ఏఆర్ రెహ‌మాన్ ప్రశంస‌లు అందుకోవ‌డం గ‌ర్వించ‌ద‌గిన క్ష‌ణం. Sandhya Raju / Modern Kuchipudi / Performance Poetry / Maya Angelou's P... https://t.co/oUHeimC2Ai via @YouTube — A.R.Rahman (@arrahman) March 13, 2022

సాధారణంగా ఏడు పదులకు పైబడిన వయసులో చకచకా నడవడమే గొప్ప. అలాంటిది నాట్యం చేస్తే ఎలా ఉంటుంది? అదీ చీరకట్టులో... షీమా కిర్మానీ అయితే అద్భుతంగా డ్యాన్స్‌ చేస్తారు. ఇటీవల ఆమె నాట్యం చేస్తూ విడుదల చేసిన ‘పసూరి’ వీడియో యూట్యూబ్‌లో తెగ సందడి చేస్తోంది. ఇప్పటి దాకా దాదాపు మూడు కోట్లమంది ఈ వీడియోను చూశారు. పాకిస్థాన్‌ లో బాగా పాపులర్‌ అయిన మ్యూజిక్‌ టీవీ సీరీస్‌– 14లో భాగంగా ఈ వీడియోను విడుదల చేశారు. గత నలభై ఏళ్లుగా సంప్రదాయ చీరకట్టులోనే నాట్యం చేస్తూ పాకిస్థానీ మహిళల స్వేచ్ఛ, హక్కుల కోసం పోరాడుతున్నారామె. రావల్పిండిలోని ఓ బ్రిగేడియర్‌ కుటుంబంలో పుట్టి పెరిగిన షీమా కిర్మానీకి చిన్న వయసునుంచే నాట్యం మీద ఎనలేని మక్కువ. షీమా తల్లి హైదరాబాద్‌కు చెందిన వారు. ఆమె ఎక్కువగా చీరనే ధరించేవారు. చిన్నప్పటినుంచి ఆమె చీరకట్టు చూస్తూ పెరిగిన షీమా తను కూడా చీర కట్టుకోవడానికి ప్రయత్నించేది. దేశ విభజన జరగడంతో.. కుటుంబం రావల్పిండికి మారింది. అయినప్పటికీ ప్రతి వేసవికాలం సెలవులకు ఇండియా వచ్చేది. దీంతో ఆమెకు భారతీయ సంస్కృతి సంప్రదాయాలపై ఆసక్తి ఏర్పడింది. ఈ ఆసక్తితో స్కూలు చదువు పూర్తయ్యాక, లండన్‌ లో ఫైన్‌  ఆర్ట్స్‌ లో డిగ్రీ పూర్తిచేసింది. లండన్‌ లో ఉన్నప్పుడు అక్కడి మహిళలకు ఉన్న స్వేచ్ఛాస్వాతంత్య్రాలు ఆమెను ఎంతగానో ఆకర్షించాయి. ఇతర ప్రపంచ దేశాల్లో ఎక్కడాలేని నిబంధనలు పాకిస్థాన్‌ లోనే ఉండడం తనకి నచ్చలేదు. దీంతో 1979లో ‘తెహ్రీక్‌–ఇ–నిస్వాన్‌ ’ అనే స్త్రీవాద గ్రూపును ప్రారంభించి, మహిళల కనీస హక్కుల కోసం పోరాటం మొదలు పెట్టింది. ఔరత్‌ మార్చ్‌... ఎనభయ్యవ దశకంలో ఢిల్లీ వచ్చిన షీమా.. భరతనాట్యం, ఒడిస్సీలలో శిక్షణ తీసుకుంది. శిక్షణ పూర్తయిన తరువాత కరాచీకి తిరిగి వెళ్లింది. కానీ అప్పుడు జనరల్‌గా పనిచేస్తోన్న జియా ఉల్‌హక్‌.. పాకిస్థాన్‌ లో అంతా ఇస్లాంనే అనుసరించేలా సరికొత్త నిబంధనలు తీసుకొచ్చారు. భారతీయ స్త్రీలు ధరించే చీరలను అక్కడ ధరించకూడదని నిషేధం విధించారు. నాట్యం చేయడానికి కూడా అనుమతి లేదు. అప్పుడే శాస్త్రీయ నృత్యకారిణిగా పట్టభద్రురాలైన షీమాకు ఆ నిబంధనలు అస్సలు మింగుడు పడలేదు. తన భావాలను వ్యక్తం చేయడానికి నాట్యం మంచి సాధనమని భావించిన షీమా అక్కడి నిబంధనలకు విరుద్ధంగా చీరకట్టుకుని నాట్యం చేసేది. ఇందులో భాగంగానే ‘ఔరత్‌ మార్చ్‌’ పేరిట ప్రదర్శనలు ఇస్తూ మహిళల హక్కుల గురించి గొంతెత్తి చెబుతోంది. ప్రతి సంవత్సరం ఉమెన్‌ ్సడేకు ఔరత్‌ మార్చ్‌ను నిర్వహిస్తూ సమాన హక్కుల కోసం పోరాడుతోంది. 2017లో ప్రముఖ లాల్‌ షహబాజ్‌ క్వాలందర్‌ మందిరంలో జరిగిన ఆత్మాహుతి దాడిలో అనేకమంది చనిపోయారు. అప్పుడు దానికి నిరసనగా షీమా తన తెహ్రీక్‌ గ్రూపుతో కలిసి ఆ మందిరం వద్దకు చేరుకుని ‘ధమాల్‌’ను ప్రదర్శించింది. ధమాల్‌ అనేది ఒకరకమైన నృత్యం. దీనిని దర్గాలలో సూఫీ సాధువులు వారి ఆరాధనలో భాగంగా చేస్తారు. ధమాల్‌ను ప్రదర్శించి అప్పుడు కూడా వార్తలో నిలిచింది. గత నలభై ఏళ్లుగా డ్యాన్‌ ్స చే స్తూనే మహిళా హక్కుల కోసం పోరాడుతోంది. ఎంతోమంది అధికారుల ఆగ్రహానికి లోనైనప్పటికీ తన పోరాటాన్ని మాత్రం ఆపలేదు. అంతేగాక ఎంతోమంది విద్యార్థులకు నాట్యం నేర్పిస్తూ వారిలో అవగాహన కల్పిస్తోంది. సంకల్పం ఉంటే ఎటువంటి పరిస్థితులనైనా ఎదుర్కోవచ్చనడానికి ఉదాహరణగా నిలుస్తోంది షీమా.

చిత్రలేఖనం అందరికీ తెలుసు. లీజా దినూప్‌ చేసేది నృత్య లేఖనం. శాస్త్రీయ నృత్యం చేస్తూ పెయింటింగ్‌ చేసి నృత్యకళను, చిత్రకళను వేదిక మీద సంగమకళగా ప్రదర్శిస్తోందామె. ఇలా చేస్తున్న ఒకే కళాకారిణి లీజా. అందుకే ఆమె పేరు ఆసియా బుక్‌ ఆఫ్‌ రికార్డ్స్‌లో నమోదైంది. ఈ ‘చిత్రనర్తకి’ పరిచయం. తెలుగు వారి విశిష్ట సంప్రదాయ నృత్యం ‘కూచిపూడి’లో ‘తాళ చిత్ర నృత్యం’ అనే విభాగం ఉంది. అందులో చిత్రకారిణి నృత్యం చేస్తూ పాదాల కదలికతో బట్ట మీద పరిచిన రంగును చెదరగొడుతూ నర్తనం ద్వారా ఒక బొమ్మను గీస్తుంది. ఎంతో సాధన ఉంటే తప్ప ఈ విద్య సాధ్యం కాదు. ఇదే కూచిపూడిలో ‘సింహనందిని’ అనే నృత్యవిభాగం దుర్గపూజ సమయంలో నర్తకీమణులు ప్రదర్శిస్తారు. ఈ నృత్యంలో రంగు పరిచిన బట్ట మీద నర్తిస్తూ పాదాలతో సింహం బొమ్మ గీస్తారు. ఇది దుర్గాదేవిని ఆరాధించే ఒక పద్ధతిగా వ్యాఖ్యానిస్తారు. భారతీయ నృత్యకళల్లో వేరే నృత్యాలకు లేని విశిష్టత ఈ విధంగా కూచిపూడికి ఉంది. అయితే కేరళలోని కాసర్‌గోడ్‌ టౌన్‌కు సమీపంలో ఉండే పయ్యూర్‌ అనే ఊరికి చెందిన 30 ఏళ్ల లీజా దినూప్‌ భరతనాట్యం చేస్తూ వేదిక మీద సిద్ధంగా ఉంచిన కేన్వాస్‌ మీద దేవతల బొమ్మలను గీస్తూ నృత్య చిత్రాల సంగమ కళను ప్రదర్శిస్తూ గుర్తింపు పొందుతోంది. కన్నూర్‌ యూనివర్సిటీలో ఎం.ఏ భరతనాట్యం చేసిన లీజా ఆ తర్వాత తిరువనంతపురంలో బేచిలర్‌ ఆఫ్‌ ఫైన్‌ ఆర్ట్స్‌ చేసింది. ఆమె నృత్యం చేయగలదు... చిత్రకళను ప్రదర్శించగలదు. ఈ రెంటిని కలిపి తానొక ‘చిత్రనర్తకి’ని ఎందుకు కాకూడదు అనిపించింది. వెంటనే ఆమె ఆ కళను సాధన చేసింది. ‘రామాయణ గాధలను, శివ ఆరాధనను, రవివర్మ గీసిన చిత్రాలను కేన్వాస్‌ మీద పునఃప్రతిష్టిస్తూ నేను భరతనాట్యం చేస్తాను’ అని లీజా దినూప్‌ అంటుంది. వివాహం అయ్యి మూడేళ్ల పాప ఉన్న లీజా కేరళలో రాష్ట్ర, జాతీయ సాంస్కృతిక కార్యక్రమం ఏది జరిగినా ఒక స్పెషల్‌ అట్రాక్షన్‌గా ఉంటుంది. ఇప్పటికి ఆమె రాష్ట్రమంతా దాదాపుగా 50 చిత్రనర్తన ప్రదర్శనలు ఇచ్చింది. అంతే కాదు ఇలా చేసే ఏకైక చిత్రకారిణి కనుక లిమ్కా బుక్‌ ఆఫ్‌ రికార్డ్స్‌లో, ఆసియా బుక్‌ ఆఫ్‌ రికార్డ్స్‌లో ఎక్కింది. వేదిక మీద సంగీత బృందం రాగతాళాలు కొనసాగిస్తుండగా నృత్యం చేస్తూ మధ్య మధ్య కేన్వాస్‌ దగ్గరకు వస్తూ కుంచెతో ఆమె ఆ నృత్యంలో ఉన్న ఆధ్యాత్మిక, భక్తిభావాలకు తగిన బొమ్మను గీస్తుంది. ముఖ్యంగా రామాయణంలోని నవరసచిత్రాలను, గణేశ భక్తిని, స్త్రీ శక్తి రూపాన్ని ఆమె కేన్వాస్‌ మీద రంగుల్లో నాట్యం ద్వారా దేహంలో ప్రదర్శించి మెప్పు పొందుతోంది. ‘కళాత్మిక లలితకళాగృహం’ పేరుతో ఒక నటనాలయాన్ని ప్రారంభించి చిన్నారులకు శిక్షణ ఇస్తున్న లీజా నుంచి చిత్రనృత్యాన్ని అభ్యసించే కొత్తతరం తయారవుతోంది. భవిష్యత్తులో ఈ ప్రయోగం మరింత ముందుకు వెళ్లొచ్చని ఆశిద్దాం.

సాధారణంగానే కుక్కలను విశ్వాసానికి మారుపేరు అని వింటుంటాం. ఎమోషన్స్‌ పరంగా చూసుకుంటే కుక్కులు మనుషులతో కలిసిపోయిన సందర్భాలు చాలానే కనిపిస్తాయి.ముఖ్యంగా పెంపుడు కుక్కల్లో ఈ విశ్వాసం మరింత ఎక్కువగా కనిపిస్తుంది. మనలో బాధ, సంతోషం, కోపం ఇలా ఏది కనిపించినా దానిని అర్థం చేసుకొని వాటికి అనుగుణంగా మెలుగుతుంటాయి. తాజాగా ఒక యువతి తన పెంపుడు కుక్క ముందు క్లాసికల్‌ డ్యాన్స్‌ ప్రదర్శన ఇచ్చింది. యువతి క్లాసికల్‌ స్టెప్పులు అదిరిపోవడంతో తన పెంపుడు కుక్క కూడా తన ముందు కాళ్లతో ఆమెను ఎంకరేజ్‌ చేస్తూ ఉత్సాహపరిచింది. యువతి డ్యాన్స్‌ చేసినంత సేపు కుక్క అలాగే నిల్చొని ఉత్సాహపరచడం విశేషం. ఆమె తన డ్యాన్స్‌ పూర్తి చేసిన అనంతరం తన కుక్క దగ్గరకు వెళ్లి దానిని గట్టిగా హత్తుకొని సంతోషాన్ని వ్యక్తం చేసింది. దీనిని మొత్తం వీడియోగా తీసి ఆమె తన ఫేస్‌బుక్‌లో షేర్‌ చేసింది. ఇంకేముంది క్షణాల్లో వీడియో వైరల్‌గా మారిపోయింది. ఇప్పటివరకు దాదాపు 3 లక్షల మంది వీక్షించగా.. లెక్కలేనన్ని లైక్స్‌, కామెంట్స్‌ వచ్చాయి. చదవండి: డ్రోన్‌తో అద్భుతం; ఎనిమిదో వింతను చూడాల్సిందే cannibalism: నాగుపామును మింగేసిన మరో నాగుపాము  

విదేశీయులు మన భారతీయ సంప్రదాయాలను ఇష్టపడడం పెద్ద విశేషం కాకపోవచ్చు. కానీ ఇటలీకి చెందిన ఇలియానా సిటార్టి మన సంస్కృతి, కళలను ఇష్టపడడమే కాకుండా, వాటిని నేర్చుకుని మరెంతోమందికి నేర్పిస్తున్నారు. భారతీయ సంప్రదాయ నృత్యాలపై ఎంతో మక్కువ పెంచుకున్న ఇలియానా 1979లో ఒడిషా రాష్ట్రం చేరుకుని అక్కడ ఒడిస్సీ, చౌ డ్యాన్స్‌లను నేర్చుకున్నారు. నేర్చుకోవడమంటే ఏదో ఆషామాషీగా నేర్చుకోలేదు. ఇలియానా ఒడిస్సీని ఒడిసి పట్టారు. 1995 నుంచి ఆమె తాను నేర్చుకున్న నాట్యాన్నీ వివిధ వేదికలపై ప్రదర్శిస్తూ.. ఎంతోమంది ఔత్సాహికులకు నేర్పిస్తున్నారు. ఈ క్రమంలోనే ఇలియనా వివిధ వేదికలపై ఒడిస్సీ నృత్యాన్నీ ప్రదర్శించడం, ఎక్కువ మందికి నాట్యం నేర్పించడం ద్వారా 2006లో పద్మ శ్రీ పురస్కారాన్ని అందుకున్నారు. క్లాసికల్‌ డ్యాన్స్‌లో పద్మశ్రీ అందుకున్న తొలి విదేశీయురాలిగా ఇలియానా గుర్తింపు పొందారు. 43వ జాతీయ చిత్ర పురస్కారాల్లో యుగాంత్‌ అనే బెంగాలీ సినిమాకు గాను బెస్ట్‌ కొరియోగ్రాఫర్‌ అవార్డును కూడా అందుకున్నారు. 1995లో ‘ఆర్ట్‌ విజన్‌’ అనే సంస్థను ఇలియానా భువనేశ్వర్‌ లో  స్థాపించారు. దీని ద్వారా స్థానిక విద్యార్థులకు ఒడిస్సీ, ఛౌ డ్యాన్స్‌లలో శిక్షణనిస్తున్నారు. అంతేకాకుండా ఆర్ట్‌ విజన్‌ ద్వారా వివిధ భావనలను థీమ్‌గా తీసుకుని ఏళ్లుగా రకరకాల పేర్లతో డ్యాన్స్‌ పండుగలను నిర్వహిస్తున్నారు. వీటిలో ‘ఫెస్టివల్‌ ఆఫ్‌ ఫిల్మ్స్‌ ఆన్‌ పెర్‌ఫార్మింగ్‌ అండ్‌ విజువల్‌ ఆర్ట్స్‌’ వంటివి కూడా ఉన్నాయి. ఒడిషా వచ్చినప్పటి నుంచి తన గురువు అయిన పద్మ విభూషణ్‌∙కేలుచరణ మోహపాట్రా దగ్గర డ్యాన్స్‌ను నేర్చుకున్నారు. ‘సైకోఎనాలసిస్‌ అండ్‌ ఈస్ట్రన్‌ మైథాలజీ’లో పీహెచ్‌డీ చేశారు. శ్రీ హరి నాయక్‌ గురువు దగ్గర ఛౌ డ్యాన్స్‌ నేర్చుకున్నారు. ఒరియా సంస్కృతి సంప్రదాయాలపై ఆమె పరిశోధనలతోపాటు, అనేక ఆర్టికల్స్‌ రాసి ప్రచురించారు. అంతేకాకుండా లెక్చర్‌ డిమాన్‌స్ట్రేషన్‌తో ఒరియా సంప్రదాయాల ప్రాముఖ్యతను చాటిచెబుతున్నారు. ఒడిస్సీ, ఛౌ డ్యాన్సలపై అనేక వర్క్‌షాపులు నిర్వహిస్తూ ఈ రెండింటి ప్రాముఖ్యతను ప్రపంచానికి వివరిస్తున్నారు. ఇలియానా ఇండియాలోనేగాక ఇటలీ, అర్జెంటినా, పోలండ్, ఫ్రాన్స్, జర్మనీ, హోలాండ్, డెన్మార్క్, మలేసియా, హాంగ్‌కాంగ్, జపాన్, యూఎస్‌ఏ, ఆస్ట్రేలియా, ఇజ్రాయేల్, స్పెయిన్, దక్షిణ కొరియా, కెనడా, పెరు వంటి దేశాల్లో అనేక ప్రదర్శనలు ఇస్తున్నారు. మన దేశంలోనే గాక వివిధ దేశాల్లో ఒడిస్సీ ప్రదర్శిస్తూ అనేక అవార్డులు పొందారు. మన దేశ సాంప్రదాయాలను వదిలేస్తున్న ఈతరానికి ఇలియానా ఆదర్శంగా నిలుస్తున్నారు.  

సాక్షి,యద్దనపూడి: ప్రస్తుత పోటీ ప్రపంచంలో లక్ష రూపాయల జీతంతో కూడిన సాఫ్ట్‌వేర్‌ ఉద్యోగాన్ని దక్కించుకోవడమంటే ఆషామాషీ కాదు. కానీ, ఆమె మాత్రం తనను వెతుక్కుంటూ వచ్చిన ఆ ఉద్యోగాన్ని తృణప్రాయంగా వదిలేసుకుంది. శాస్త్రీయ నృత్యంపై ఉన్న మక్కువతో ఆ దిశగా అడుగులు వేసింది. నృత్య రూపకాలపై పరిశోధన చేసి ఆధ్యాత్మిక జతులు, జావళీలకు, సామాజిక ఇతివృత్తాన్ని జోడిస్తూ నృత్య ప్రదర్శనలిస్తూ కళాభిమానుల మన్ననలు అందుకుంది. అంతటితో సరిపెట్టుకోకుండా ఆ విద్యను పదిమందికి నేర్పించేందుకు శిక్షణాలయాన్ని స్థాపించింది. ఎంతో మంది విద్యార్థులకు శిక్షణ ఇస్తూ నృత్య కళాకారులుగా తీర్చిదిద్దుతోంది. వారితో కలిసి ప్రదర్శనలిస్తూ తాను ఇష్టంగా ఎంచుకున్న రంగంలో ఉన్నత స్థాయికి చేరుకుంది. నాట్యంపై మక్కువతో తనను వివాహం చేసుకున్న సాఫ్ట్‌వేర్‌ రంగంలో నిపుణుడైన భర్తకు సైతం గురువుగా మారి నాట్యంలో శిక్షణ ఇచ్చి అతన్ని గొప్ప కళాకారునిగా తయారు చేసింది.  ఈ యువ దంపతులిద్దరూ కలిసి ప్రస్తుతం దేశవ్యాప్తంగా నృత్య రూపకాలు ప్రదర్శిస్తూ నాట్య దాంపత్యం కొనసాగిస్తున్నారు. కళాభిమానుల ప్రశంసలు పొందుతున్నారు. వారే, యద్దనపూడి మండలం అనంతవరం గ్రామానికి చెందిన అద్దంకి ఆదిశేష వెంకటసుబ్రహ్మణ్యం, బాలత్రిపురసుందరి దంపతులు. తెనాలికి చెందిన చల్లా బాలత్రిపురసుందరికి చిన్నప్పటి నుంచి శాస్త్రీయ నృత్యమంటే మక్కువ. దస్తగిరి, రంగనాయికి, చింతా రామనాథం, కేవీ సుబ్రహ్మణ్యం వంటి గురువుల వద్ద శాస్త్రీయ నృత్యం అభ్యసించింది. పొట్టి శ్రీరాములు తెలుగు విశ్వవిద్యాలయం నుంచి కూచిపూడిలో ఎంఏ కూడా చేసింది. భావితరాలకు కూచిపూడి కళను అందించాలన్న ఆకాంక్షతో మాస్టర్‌ ఆఫ్‌ పర్ఫారి్మంగ్‌ ఆర్ట్స్‌ (ఎంపీఏ) కూడా అభ్యసించింది. ఎంఎస్సీ కంప్యూటర్‌ సైన్స్‌ చదువుతున్నప్పుడు కాలేజీలో నిర్వహించిన క్యాంపస్‌ సెలక్షన్స్‌లో ఓ ప్రముఖ కంపెనీలో సాఫ్ట్‌వేర్‌ ఉద్యోగిగా ఎంపికైనప్పటికీ.. నాట్యం కోసం ఆ అవకాశాన్ని కాదనుకుంది. అనంతరం కూడా నెలకు లక్ష రూపాయల వరకూ జీతమిచ్చే ఉద్యోగాలను పలు కంపెనీలు ఆఫర్‌ చేసినప్పటికీ నిస్సందేహంగా తిరస్కరించింది. ‘ఉద్యోగం చేస్తే బోలెడు మంది సాఫ్ట్‌వేర్‌ ఇంజినీర్లలో నేనూ ఒకదాన్నవుతా.. అదే నృత్యం చేస్తే అరుదైన కళాకారిణిగా మిగులుతా’ అనే భావనతో తాను ఎంచుకున్న మార్గం వైపే ముందుకు సాగింది. కళాకారిణిగా నృత్య ప్రదర్శనలు ఇస్తూనే.. 2010లో కల్యాణి కూచిపూడి ఆర్డ్స్‌ అకాడమీ పేరిట శిక్షణాలయాన్ని స్థాపించింది. శాస్త్రీయ నృత్యంలో ఎంతోమంది విద్యార్థులకు శిక్షణ ఇచ్చి మంచి కళాకారులను తయారు చేసింది.  కళాభిమానిని భర్తగా పొంది.. కళాకారునిగా తీర్చిదిద్ది...  యద్దనపూడి మండలం అనంతవరం గ్రామానికి చెందిన సాఫ్ట్‌వేర్‌ రంగ నిపుణుడు అద్దంకి ఆదిశేష వెంకటసుబ్రహ్మణ్యానికి కూడా సంప్రదాయ నృత్యమంటే ఎంతో ఇష్టం. 2019లో పెళ్లి సంబంధాలు చూస్తున్న సమయంలో అతని పెద్దలు అనుకోకుండా బాలత్రిపురసుందరి సంబంధం తెచ్చారు. ఆమె గురించి తెలుసుకున్న వెంకటసుబ్రహ్మణ్యం ఆనందంతో ఎగిరి గంతేశాడు. వెంటనే ఆమెను వివాహం చేసుకున్నాడు. అనంతరం కళావేదికలపై తన భార్య చేస్తున్న నృత్యానికి మరింత ఆకర్షితుడై ఎలాగైనా నాట్యం నేర్చుకోవాలని భావించాడు. అనుకున్నదే తడవుగా తన శ్రీమతినే గురువుగా చేసుకుని నెలల వ్యవధిలోనే ఆమె వద్ద నాట్యం నేర్చుకున్నాడు. వివిధ నృత్యరూపకాల పాత్రలకు తగిన హావభావాలు పలికించడంలోనూ నేర్పు సాధించాడు. గతేడాది తిరుమలలో జరిగిన నాదనీరాజనంలో శ్రీనివాసరూప కల్యాణాన్ని భార్యతో కలిసి ప్రదర్శించాడు. మహాశివరాత్రి వేడుకల్లో శ్రీశైలం, శ్రీకాళహస్తి దేవస్థానాల్లో నిర్వహించిన శివకల్యాణం రూపకంలోనూ ఈ దంపతులిద్దరూ శివపార్వతులుగా అభినయించి అభినందనలు అందుకున్నారు. షిరిడీలో బాలసుబ్రహ్మణ్యం ఒక్కరే బాబాగా అభినయించి అందరినీ మెప్పించాడు. భార్యభర్తలిద్దరూ కలిసి భవిష్యత్తులో మరిన్ని నృత్య ప్రదర్శనలు ఇచ్చేందుకు, తమ శిక్షణాలయం ద్వారా మరింత మందికి సంప్రదాయ నృత్యంలో శిక్షణ ఇచ్చేందుకు ప్రణాళికాబద్ధంగా అడుగులు వేస్తున్నారు.  కళామతల్లికి సేవలందించడమే లక్ష్యం :  మా ఇద్దరికీ నాట్యమంటే ప్రాణం. రాబోయే రోజుల్లో కూడా ఇలానే మా నాట్య ప్రయాణాన్ని సాగించాలన్న లక్ష్యంతో ముందుకు వెళ్తున్నాం. భార్యభర్తలు ఎటువంటి అరమరికలు లేకుండా ఒకరి అభిప్రాయాలు మరొకరు గౌరవించుకుంటే ఏ రంగంలోనైనా ఇద్దరూ అద్భుత విజయాలు సాధించగలరు. మా అకాడమీ ద్వారా చిన్నారులకు నృత్యం నేరి్పస్తూ కళామతల్లికి సేవలందిస్తాం. -బాలత్రిపురసుందరి, వెంకటసుబ్రహ్మణ్యం దంపతులు

ఆమెకు క్లాసికల్‌ డాన్స్‌ రాదు. నేర్చుకొని ‘ప్యార్‌ కియాతో డర్నా క్యా’ అంది. దిలీప్‌ కుమార్‌తో మాటలు లేవు. తెర మీద అతనిపై ఎంతో ప్రేమ ప్రదర్శించగలిగింది. హృద్రోగి. నిజమైన ఇనుప సంకెలలు ధరించి డైలాగులు చెప్పి సొమ్మసిల్లి పడిపోయింది. ఆమె చూపిన ఫ్యాషన్‌ నేటికీ అనార్కలీ డ్రెస్‌గా ఉనికిలో ఉంది. మధుబాల. భారతీయుల అపురూప అనార్కలీ. ‘మొఘల్‌–ఏ–ఆజమ్‌’ రిలీజయ్యి నేటికి సరిగ్గా 60 సంవత్సరాలు పూర్తవుతున్న సందర్భంగా ఓ జ్ఞాపకం. ‘మొఘల్‌–ఏ–ఆజమ్‌’ కోసం అనార్కలీ పాత్ర మొదట నర్గీస్‌కు వెళ్లింది. కుదరలేదు. ఆనాటి సింగింగ్‌ సూపర్‌స్టార్‌ సురయ్యకు వెళ్లింది. ఆమెకూ కుదరలేదు. దాని కోసం మధుబాల జన్మెత్తి ఉన్నప్పుడు ఆ పాత్ర ఆమె దగ్గరకు వెళ్లడమే సబబు. మధుబాల అనార్కలీగా నటించింది. ఆ పాత్రకు తన సౌందర్యం ఇచ్చింది. ఆ పాత్రలోకి తన కళాత్మక ఆత్మను ప్రవేశపెట్టింది. మీకు గుర్తుందో లేదో. మధుబాల కేవలం 36 ఏళ్ల వయసులో చనిపోయింది. కాని నేటికీ జీవించే ఉంది. ఆమె చేసిన అనార్కలీ పాత్ర ఆమెను జీవింప చేస్తూనే ఉంది. అక్బర్‌ కుమారుడు జహంగీర్‌ (ముద్దుపేరు సలీమ్‌) తన రాజాస్థానంలో ఉన్న అనార్కలీ అనే నాట్యకత్తెతో ప్రేమలో పడ్డాడట. అలాగని దానికి ఎటువంటి చారిత్రక ఆధారం లేదు. కాని ప్రజలు ఆ ప్రేమకథను ఎంతో మక్కువగా చెప్పుకుంటూ వచ్చారు. 1920లో ఈ కథ మొదటిసారి ఉర్దూలో నాటకంగా వచ్చింది. ఆ నాటకం ఆధారంగా అనేక సినిమాలు వచ్చాయి. బీనారాయ్‌ అనార్కలీగా ‘అనార్కలీ’ సినిమా వచ్చి– ఏ జిందగీ ఉసీకి హై పాట గుర్తుందా– హిట్‌ అయ్యింది కూడా. కాని దర్శకుడు కె.ఆసిఫ్‌ చాలా పెద్దగా, అట్టహాసంగా, నభూతోగా ఈ ప్రేమకథను తీయదలిచాడు. ఎంత పెద్దగా అంటే ఆరేడు లక్షల్లో సినిమా అవుతున్న రోజుల్లో కోటి రూపాయలు ఖర్చు పెట్టి తీసేంతగా. అందుకు సలీమ్‌గా దిలీప్‌ కుమార్‌ను తీసుకున్నాడు. అక్బర్‌గా పృధ్వీరాజ్‌ కపూర్‌ను తీసుకున్నాడు. అనార్కలీగా మధుబాలని. హాలీవుడ్‌లో మార్లిన్‌ మన్రో ఉంది. మధుబాలను ఇండియన్‌ మార్లిన్‌ మన్రో అని పిలిచేవారు. వీనస్‌ క్వీన్‌ ఆఫ్‌ ఇండియన్‌ సినిమా అని ఆమె బిరుదు. ‘మహల్‌’, ‘మిస్టర్‌ అండ్‌ మిసెస్‌ 55’, ‘చల్తీ కా నామ్‌ గాడీ’... తెర మీద ఆమె ఒక అందమైన ఆకర్షణగా ఉంది. నిజానికి ఆమె నటనకు సవాలుగా నిలిచే సినిమా అంతవరకూ లేదనే చెప్పాలి. ‘మొఘల్‌–ఏ–ఆజమ్‌’తో ఆ అవకాశం వచ్చింది. దానిని ఆమె ఒక సవాలుగా స్వీకరించింది. మధుబాలకు పుట్టుక నుంచి గుండెకు సంబంధించిన సమస్య ఉంది. దానిని తర్వాతి కాలంలో గుర్తించినా వైద్యం ఏమీ లేక ఊరుకున్నారు. అయినప్పటికీ ఆ మగువ గుండె అనంత భావఘర్షణలను ఎదుర్కోవాల్సి వచ్చింది. దిలీప్‌కుమార్‌ ఆమెను వివాహం చేసుకోదలిచాడు. కాని అందుకు మధుబాల తండ్రి అడ్డుపడ్డాడు. అంతే కాదు వీళ్ల గొడవ కోర్టు కేసుల వరకూ వెళ్లింది. ఇద్దరూ తీవ్ర వ్యతిరేక భావనతో విడిపోయారు. ఇవన్నీ మొఘల్‌–ఏ ఆజమ్‌ నిర్మాణం జరిగిన సుదీర్ఘకాలం (1948–60) ల మధ్యే జరిగాయి. మొఘల్‌–ఏ–ఆజమ్‌ షూటింగ్‌ సమయంలో కొన్ని ఇంటిమేట్‌ సన్నివేశాలలో కూడా వారిద్దరి మధ్య మాటలు లేవు. కాని తెర మీద అవేమీ తెలియకుండా ఇద్దరూ చేయగలిగారు. షహజాదా సలీమ్‌ కోసం ప్రాణం పెట్టే ప్రియురాలిగా తన కంటి రెప్పల మీద సకల ప్రేమనంతా అనార్కలీ అయిన మధుబాల నింపుకోగలిగింది.  మధుబాల క్లాసికల్‌ డాన్సర్‌ కాదు. కాని సినిమాలో ఆమె కృష్ణుడి ఆరాధన గీతం ‘మొహె ఫంగట్‌ పే’ పాటలో శాస్త్రీయ నృత్యం చేయాల్సి వచ్చింది. నాటి ప్రసిద్ధ కథక్‌ ఆచార్యుడు కిష్షు మహరాజ్‌ దగ్గర నేర్చుకుని చేసింది. ఇక చరిత్రాత్మకమైన ‘ప్యార్‌ కియాతో డర్నా క్యా’ పాటలో ఆమె మెరుపు వేగంతో పాదాలను కదిలించి, చురకత్తుల కంటే వాడిగా చూపులను విసిరి అక్బర్‌ పాదుషానే కాదు ప్రేక్షకులను కూడా కలవర పరుస్తుంది. ఇటు ప్రియుడి ప్రేమను వదలుకోలేక అటు రాచవంశానికి తుల తూగలేక ఇద్దరు పురుషుల మధ్య నలిగిపోయే పాత్రలో మధుబాల ప్రేక్షకులను సతమతం చేస్తుంది. దర్శకుడు కె.ఆసిఫ్‌ పర్‌ఫెక్షనిస్టు. అతను ఈ సినిమా కోసం మొదటిసీనులోనే రాజస్తాన్‌ ఎడారిలో పృథ్వీరాజ్‌ కపూర్‌ను ఉత్తపాదాలతో నడిపించాడు. మధుబాలాను అట్ట సంకెళ్లు వేసుకొని కారాగారంలో నటించడాన్ని అనుమతించలేదు. నిజమైన ఇనుప సంకెళ్లనే వేశాడు. ఆ సంకెళ్లు ఆమె లేలేత చర్మాన్ని కోసేవి. ఆ బరువుకు ఆమె సొమ్మసిల్లేది. అయినా సరే... ఆ పాత్ర కోసం ప్రాణాన్ని ఉగ్గబట్టుకుని నటించింది. ‘నీ చివరి కోరిక ఏమిటో కోరుకో’ అని అక్బర్‌ అడిగితే ‘ఒక్క రోజైనా మొఘల్‌ సామ్రాజ్యపు సింహాసనానికి రాణిగా ఉండాలని ఉంది’ అంటుంది అనార్కలీ. ‘నీ అల్పబుద్ధి మానుకున్నావు కాదు’ అంటాడు అక్బర్‌. ‘అయ్యా... ఇది నా కల కాదు. మీ కుమారుడి కల. అతని కల అసంపూర్ణంగా ఉంచి నేను మరణించలేను’ అంటుంది అనార్కలీ. మొఘల్‌–ఏ–ఆజమ్‌ సినిమాను ప్రేక్షకులు ఎన్నోసార్లు చూడాలి. మొత్తం సినిమా కోసం. దిలీప్‌ కోసం. మధుబాల కోసం. డైలాగ్స్‌ కోసం. పాటల కోసం. ఆగస్టు 5, 1960లో విడుదల అయిన మొఘల్‌ ఏ ఆజమ్‌ భారతీయ సినిమా కలెక్షన్ల రికార్డులను కొత్తగా లిఖించింది. ఆ విజయంలో ఎవరి వాటా ఎంతైనా మధుబాల వాటా సరి సమానమైనది. అనార్కలీకి తన ప్రేమ దక్కనట్టు మధుబాలకు నిజ జీవితంలో ప్రేమ దక్కిందా... చెప్పలేము. గాయకుడు కిశోర్‌ కుమార్‌ను వివాహం చేసుకుని చేసిన 9 సంవత్సరాల కాపురం పెళుసైనది. సుకుమారి అయిన మధుబాల గుండె జబ్బుతో గువ్వంతగా మారి 1971లో మరణించింది. అమె వల్ల అనార్కలీ అనార్కలీ వల్ల ఆమె సజీవమవుతూనే ఉంటారు. ఆమె స్మృతికి కొన్ని అక్షర దానిమ్మ మొగ్గలు. ఇష్క్‌ మే జీనా ఇష్క్‌ మే మరనా ఔర్‌ అబ్‌ హమె కర్‌నా క్యా జబ్‌ ప్యార్‌ కియాతో డర్నా క్యా – సాక్షి ఫ్యామిలీ

‘ప్రశ్న తలెత్తితేనే సృష్టించగలం..  స్పష్టత ఉంటేనే జయించగలం’ అని నాట్యాచారిణి కుముది లఖియా తొమ్మిది పదుల జీవితం చెబుతుంది. జీవితమంతా నేర్చుకోవడం, అన్వేషించడం, బోధించడం, సృష్టించడం.. వీటికే అంకితమైంది. డెబ్భయ్యేళ్లుగా నాట్య వృత్తిలో కుముదిని లఖియా పేరు కథక్‌కు పర్యాయపదంగా నిలిచింది. దాదాపు 50 ఏళ్ల క్రితం ప్రఖ్యాత శాస్త్రీయ నృత్యకారిణి అయిన కుముదిని లఖియా పొడవాటి జుట్టుతో, సాధారణ చీర కట్టుతో వేదికపై అడుగుపెట్టింది. చూస్తున్న ప్రేక్షకుల్లో విస్మయం కలిగించింది. అప్పటి వరకు శాస్త్రీయ కథక్‌ నర్తకిగా భారతదేశం అంతటా ప్రసిద్ధి చెందినప్పటికీ సంప్రదాయ స్టేజ్‌ మేకప్‌ ఇతర అలంకారాలేవీ ఆమె ఆ సమయంలో ధరించలేదు. ఒక మధ్య వయస్కుడైన భర్తకు భార్యగా, తల్లిగా స్వతంత్రభావాలను ప్రేక్షకులు ముందు రూపుకట్టిన ఆ ఒకే ఒక్క ప్రదర్శన కథక్‌ నృత్యానికి ఒక గొప్ప మలుపు, కొత్త శకానికి నాంది. నాటి నుంచి నేటి వరకు ఎన్నో నృత్యరీతులను కథక్‌ ద్వారా పరిచయం చేస్తున్న కుముదిని లఖియా గుజరాత్‌లోని అహ్మదాబాద్‌లో 1930లో జన్మించారు. ఈ నెల 17న 90వ పుట్టిన రోజు జరుపుకున్నారు. సనతాన శైలిలో కొత్త ఒరవడి సనాతన సంప్రదాయ శైలిలో శిక్షణ తీసుకున్నప్పటకీ ఎన్నో ప్రయోగాలను కథక్‌ కళ ద్వారా సృష్టించారు కుముదిని. నేడు భారతీయ సమకాలీన కథక్‌ నృత్య రీతులకు కుముదిని లఖియానే మార్గదర్శకురాలిగా భావిస్తారు. ఆమె కొరియోగ్రఫీలు నృత్య వార్షికోత్సవాలలో మైలురాళ్లుగా నిలిచాయి. ‘నా చిన్నతనం నుంచీ నాలో ఎప్పుడూ అనేక ప్రశ్నలు తలెత్తేవి. కథక్‌ అంటే సంప్రదాయ రీతుల్లో ఒకే విధంగా నృత్యం చేయాలా..! దీంట్లో కొత్తగా ఏమీ చేయలేమా? అని. అవే నన్ను మిగతావారి నుంచి విభిన్నంగా చూపాయి’ అంటారు కుముదిని. భారతీయ నృత్యంలో ప్రసిద్ధుడైన రామ్‌గోపాల్‌తో కలిసి 1941లో ప్రదర్శనలు ఇచ్చేటప్పుడు కుముదిని వయసు 11 ఏళ్లు. 1950లో న్యూయార్క్‌లో ప్రదర్శన ఇచ్చింది మొదలు సోలో పెర్ఫార్మర్‌గా, కొరియోగ్రాఫర్‌గా ప్రపంచమంతా పర్యటించింది. 1967లో భారతీయ నృత్యానికి, సంగీతానికి కేంద్రబిందువుగా ‘కదంబ్‌’ పాఠశాలను నెలకొల్పింది. పెరుగుతున్నది వయసు కాదు ప్రఖ్యాత కథక్‌ నృత్యకారులు అదితి మంగల్దాస్, దక్షా శేత్, ప్రశాంత్‌ షా, అంజలి పాటిల్, పరుల్‌ షా.. వంటి అంతర్జాతీయ ఖ్యాతి గడించిన ఎందరో ఆమెకు శిష్యులు. పద్మశ్రీ, పద్మభూషణ్‌ పురస్కారాలతో పాటు ఎన్నో అవార్డులు ఆమె ఖాతాలో సగౌరవంగా చేరాయి. రచయిత రీనా షా రాసిన ‘మూవ్‌మెంట్‌ ఇన్‌ స్టిల్స్‌’ ద్వారా ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఎందరికో స్ఫూర్తినిచ్చిన జీవిత చరిత్ర ఆమెది. ఇన్నేళ్లూ నృత్యకారిణిగా కొనసాగుతున్న ఆమెలోని శక్తి రహస్యాన్ని అడిగితే – ‘నాలోనే కాదు మీ అందరిలోనూ ఉంది ఆ శక్తి. మీరు జీవితం నుండి ఏం కోరుకుంటున్నారో ఆ విషయం పట్ల స్పష్టత ఉంటే చాలు. మీద పడుతున్న వయసును కాదు గుర్తుచేసుకోవాల్సింది. మన జ్ఞానాన్ని, హృదయాన్ని ఇతరులతో ఎంత విస్తృతపరుచుకుంటే అంత శక్తిమంతులం అవుతాం. ఇప్పటికీ పాతికేళ్ల వయసున్న విద్యార్థులతో ప్రతిరోజూ చర్చిస్తుంటాను. ఆ విధంగా యువతరం ఆలోచనలను అర్థం చేసుకుంటుంటాను. నా దినచర్య బ్రహ్మముహూర్తం నుంచే మొదలవుతుంది. జీవనాన్ని తపస్సుగా భావిస్తేనే కఠినమైన పనులైనా సులువుగా అవుతాయని నా నమ్మకం’ అని చెప్పే ఈ నాట్యాచారిణి మాటలు నేటితరానికి మార్గదర్శకాలు. ముందెన్నడూ చూడని నృత్యరూపాలు ‘నా మొదటి గురువు ఎవరో నాకు తెలియదు’ అని చెప్పే కుముదినికి నృత్యం పుట్టుకతోనే అబ్బిన కళగా ప్రస్తావిస్తారు అంతా. కుముదిని రూపొందించిన కొరియోగ్రఫీలలో ధబ్కర్, యుగల్, అటాహ్‌ కిమ్‌.. వంటివి అత్యంత ప్రసిద్ధ చెందాయి. వీటిలో ముందెన్నడూ చూడని కథక్‌ నృత్య రూపాలను ప్రదర్శించడం ఆమె గొప్పతనం. ఈ కొరియోగ్రఫీలు కథక్‌లో ఇప్పుడు క్లాసిక్‌గా పరిగణించబడుతున్నాయి.సినిమా కొరియోగ్రాఫర్‌గానూ.. శాస్త్రీయ నృత్యానికి, సంగీతానికి కోటలా ఎదిగిన కుముదిని చిత్రసీమలోనూ తనదైన ముద్ర వేసుకున్నారు. ‘బాలీవుడ్‌లో మూడు సినిమాలకు కొరియోగ్రఫీ చేశాను. వాటిలో ‘ఉమ్రావ్‌ జాన్‌’ సినిమా హిట్‌ అయ్యింది. ఒక సినిమాలో నటి జయప్రదకు కథక్‌ నేర్పించాను. నటి రేఖ భరతనాట్యం నేర్చుకోవడానికి చాలా కష్టపడేది. అప్పట్లో సినిమాల్లో అర్థవంతమైన నృత్యాలు ఉండేవి. ఈ రోజుల్లో ఏరోబిక్‌ డాన్స్‌ల్లా కాదు’ అంటూ నవ్వుతారు కుముదిని.  కుటుంబ జీవనమూ తోడుగా.. ‘జీవితంలో ఏదీ కోల్పోలేదు. వృత్తినీ – కుటుంబాన్ని సమంగా చూసుకుంటూ వచ్చాను’ అని చెప్పే కుముదిని లా చదివిన రజనీకాంత్‌ లఖియాను పెళ్లి చేసుకున్నారు. రజనీకాంత్‌ వయోలిన్‌ వాద్యకారుడు కూడా. నాట్యాచార్యుడు రామ్‌గోపాల్‌ బృందంలో రజనీకాంత్‌ ఉండేవారు. వీరికి కొడుకు, కూతురు సంతానం. ప్రస్తుత మహమ్మారి పరిస్థితులను కుముదిని ముందు ప్రస్తావిస్తే –‘కరోనా గురించే కాదు జీవితంలో దేని గురించీ భయపడాల్సిన అవసరం లేదు. ఉన్నది ఉన్నట్లు స్వీకరించే అవగాహన మనలో పెరగాలి’ అంటారు కుముదిని.

సాక్షి, కేర‌ళ‌: క‌రోనాను అధిగ‌మించ‌డానికి సినీ తార‌లు, విశ్లేష‌కులు, క‌ళాకారులు..ఇలా ప్ర‌తీఒక్క‌రూ త‌మ‌కు తోచిన విధంగా అవ‌గాహన క‌ల్పిస్తున్నారు. ఇటీవ‌ల కేర‌ళ‌లోని ప్ర‌ముఖ శాస్త్రీయ నృత్యకారిణి డాన్సర్ డాక్టర్ మెథిల్ దేవికా అద్భుత‌మైన నృత్యంతో ప్ర‌జ‌ల‌కు అవ‌గాహ‌న క‌ల్పిస్తూ ప్ర‌తీ ఒక్క‌రు జాగ్ర‌త్త‌గా ఉండాల‌ని కోరింది. ఆమె ప్ర‌ద‌ర్శించిన మోహినియట్టం వీడియోను  ఏప్రిల్‌1న యూట్యూబ్‌లో షేర్ చేసింది. దీనికి ఇప్ప‌టికే వేలాది లైకులు, వంద‌లాది కామెంట్లు వ‌చ్చాయి.  మెథిల్ దేవికా ప్ర‌ద‌ర్శ‌న‌కు నెటిజ‌న్ల నుంచి మంచి స్పంద‌న ల‌భిస్తోంది. క‌రోనాపై పోరాడ‌టానికి మీ డ్యాన్స్‌నే ఆయుధంగా వాడుకున్నారు. గ్రేట్‌.. మీరు రియ‌ల్ ఆర్టిస్ట్‌. క‌ళాకారులంద‌రికీ ప్రేర‌ణ‌గా నిలుస్తున్నారు. మీ కాన్సెప్ట్ చాలా బాగుంది అంటూ  నెటిజ‌న్లు ప్ర‌శంసిస్తున్నారు. గ‌త నెల‌లో కూడా పేస్‌బుక్‌లో దేవికా ఓ డ్యాన్స్ వీడియోని షేర్ చేసింది. దానికి కూడా యూజ‌ర్ల నుంచి మంచి రెస్పాన్స్ వ‌చ్చింది. ఇక దేశంలో క‌రోనా మ‌హ‌మ్మారి కార‌ణంగా రెండువేల‌కు పైగా కేసులు న‌మోద‌వ్వ‌గా, 58 మంది చ‌నిపోయారు. 

స్థ్థలం.. కేరళలోని కొచ్చి. అక్కడి ఎడప్పల్లి నృత్య ఆస్వాదక సదస్‌లో 26 మంది మహిళలు భరతనాట్యం, మోహినీ ఆట్టం నేర్చుకుంటున్నారు. అందరూ యాభైఏళ్లు పైబడ్డవాళ్లే. ఆ గ్రూప్‌లోని అందరికన్నా పెద్దావిడకు 75 ఏళ్లు. వాళ్లకు డాన్స్ నేర్పుతున్న టీచరమ్మకు 30 ఏళ్లుంటాయి. చిన్నప్పుడు డాన్స్ నేర్చుకోవాలని ఉన్నా.. కుటుంబం, పరిస్థితులు, ఇతర కారణాల ఆ ఇష్టాన్ని మనసులోనే దాచుకొని .. కళ పట్ల ఆరాధన పెంచుకుంటూ... జీవితంలో ఎప్పుడు అవకాశం దొరికినా నృత్యం నేర్చుకొని తీరాలన్న కలను సాకారం చేసుకుంటున్న వారే అందరూ. తమను తాము ప్రేమించుకుంటూ.. తమ కోసం సమయం చిక్కించుకున్న వారే అంతా! ‘మాలాంటి వాళ్ల కోసమే ఈ డాన్స్ ఇన్స్ స్టిట్యూట్‌ స్టార్ట్‌ అయింది. మొదట్లో అడుగులు వేయడానికి చాలా కష్టపడ్డాం. అయినా ప్రాక్టీస్‌ ఆపలేదు. చిన్నప్పుడు చేయాలనుకున్నది ఇప్పటికి గానీ సాధ్యపడలేదు. బెటర్‌ లేట్‌ దేన్స్  ఎవర్‌ అంటారు కదా (నవ్వుతూ). నిజం చెప్పొద్దూ.. మాకు నచ్చింది చేసుకోవడానికి మా పిల్లలూ ప్రోత్సహిస్తున్నారు’ అంటూ 60 ఏళ్ల లీనా చెప్తూంటే ‘పిల్లలు అంటే కొడుకులు అనుకుంటారేమో.. కాదు కూతుళ్లు, కోడళ్లు అని చెప్పండి లీనా’ అంటూ ఆమె పక్కనే ఉన్న ఉష మాటందుకున్నారు. ‘అవునవును.. నా విషయంలో నా మనవలు, మనవరాళ్లు కూడా’ అంటూ శ్రుతి కలిపింది 75 ఏళ్ల మామ్మ. గత సంవత్సరం దసరా రోజున ప్రారంభమైంది ఈ నృత్య ఆస్వాదక సదస్‌. ఈ 26 మందిలో గృహిణి నుంచి టీచర్, డాక్టర్, రిటైర్డ్‌ ఉద్యోగినుల దాకా ఉన్నారు. ఈ నాట్యాలయానికి వచ్చాకే వీళ్లంతా స్నేహితులయ్యారు. ‘ఈ ఇన్‌స్టిట్యూట్‌ మాకొక థెరపీ క్లినిక్‌ లాంటిది. డ్యాన్స్‌ సరే.. ఈ వయసులో ఇంతమంది కొత్త ఫ్రెండ్స్‌ అయ్యారు. రకరకాల అభిరుచులు ఉన్నవాళ్లమే అంతా. ఇంటి విషయాల నుంచి హాబీస్, స్పోర్ట్స్, సినిమాలు.. వరల్డ్‌ పాలిటిక్స్‌ దాకా అన్ని విషయాల మీద చర్చించుకుంటాం.. ఒకరినొకరం టీజ్‌ చేసుకుంటాం’ అంటుంది  డాక్టర్‌ ప్రేమ. ‘అందరూ ఒకే వయసు వాళ్లు కాదు కాబట్టి.. అందరూ తేలిగ్గా చేయగలిగే స్టెప్స్‌ను కంపోజ్‌ చేసి నేర్పిస్తున్నాను. వాళ్ల పట్టుదల చూస్తుంటే ముచ్చటేస్తోంది. పిల్లల్లా అల్లరి చేస్తారు.. జోక్స్‌ వేస్తూంటారు.. నవ్వుతారు... నవ్విస్తారు.. వీళ్లున్నంతసేపు టైమే తెలియదు. సందడిగా ఉంటుంది. కొత్త శక్తి వస్తుంది. వాళ్లు నా దగ్గర  నేర్చుకునే కంటే వీళ్ల దగ్గర నేను నేర్చుకునేదే ఎక్కువ’ అంటుంది వీళ్ల డ్యాన్స్‌ మాస్టర్‌ ఆఎల్‌వి మి«థున. అన్నట్టు ఈ డ్యాన్స్‌ స్కూల్‌ యానివర్సరీకి వీళ్లందరి చేత పెర్‌ఫార్మెన్స్‌ కూడా ఇప్పించబోతోంది ఈ టీచరమ్మ. అందుకు రిహార్సల్స్‌ కూడా మొదలెట్టేశారు ఈ బేబీలు.‘యూత్‌కి మేము ఎగ్జాంపుల్‌గా ఉండాలనుకుంటున్నాం..’ అంటారు ముక్తకంఠంతో. అన్నట్టు ఈ మధ్య హిట్టయిన ‘ఓ బేబీ’ సినిమా ఇలాంటి కాన్సెప్ట్‌తో వచ్చిందేగా!

సాక్షి, హైదరాబాద్‌ : ఏపీఐఐసీ చైర్మన్‌, వైఎస్సార్‌ కాంగ్రెస్‌ పార్టీ ఎమ్మెల్యే ఆర్కే రోజా అద్భుతమైన నాట్యంతో ఆహుతులను అలరించారు. శనివారం రవీంద్రభారతిలో ఆమె ప్రదర్శించిన ‘నవ జనార్దన పారిజాతం’ నృత్య ప్రదర్శనతో అందర్ని ఆకట్టుకున్నారు. లైఫ్‌ ఎన్‌ లా ఫౌండేషన్‌ ఆధ్వర్యంలో ప్రముఖ నాట్య గురువు కళాకృష్ణ నేతృత్వంలో ఆర్కే రోజా, సీఎస్‌ సుభారాజేశ్వరిలచే ప్రదర్శించిన నవ జనాదర్దన పారిజాతం నృత్య ప్రదర్శన ఆకట్టుకుంది. ఆంధ్రా నాట్య ప్రదర్శన నయన మనోహరంగా సాగింది. ఈ కార్యక్రమానికి విచ్చేసిన తెలంగాణ రాష్ట్ర గవర్నర్‌ తమిళిసై సౌందర్‌ రాజన్‌ మాట్లాడుతూ.. భారతీయ సంస్కృతి, సాంప్రదాయాలతో దైవం ఉంటుందని అన్నారు. ఏపీ సాహిత్య అకాడమి చైర్మన్‌ లక్ష్మీపార్వతి, తెలంగాణ సంగీత నాటక అకాడమి చైర్మన్‌ శివకుమార్‌, సినీ దర్శకుడు సెల్వమణి, ఫౌండేషన్‌ జనరల్‌ ప్రధాన కార్యదర్శి ఎం.వెంకటేశ్వరి, సంయుక్త కార్యదర్శి టికె శ్రీధర్‌ తదితరులు పాల్గొన్నారు.

హిమాయత్‌నగర్‌: ఆమె ఆటలోకి దిగితే ప్రత్యర్థుల గుండెల్లో గుబులు రేగాల్సిందే. స్టేజీపై భరతనాట్యం ప్రదర్శిస్తే ప్రేక్షకులు మంత్రముగ్ధులు కావాల్సిందే. ఓ పక్క గేమ్‌లో బంగారు పతకాలను సాధిస్తూ.. ఇంకోపక్క నాట్యంలోనూ ప్రత్యేకమైన గుర్తింపును తెచ్చుకుంటోంది రాజశ్రీ శెట్టి. పదేళ్ల వయసులో తల్లి చెప్పిన మాటలను శాసనంగా తీసుకున్న ఆ యువతి చేసిన కృషి ఇప్పుడు త్రోబాల్‌ గేమ్‌లోనూ, భరతనాట్యంలోను మేటిగా దూసుకెళుతోంది జూబ్లీహిల్స్‌కు చెందిన రాఘవేంద్రప్రసాద్, సునీతసాపూర్‌ల కుమార్తె రాజశ్రీ. ప్రస్తుతం సెంట్‌ ఫ్రాన్సిస్‌ కాలేజీలో బిఎస్సీ చదువుతున్న ఈమె స్కూల్‌ డేస్‌లోనే త్రోబాల్, భరతనాట్యంపై ఇష్టం పెంచుకుంది.   అమ్మ కోసం నాట్యం   రాజశ్రీ తల్లి సునీత సాపూర్‌కి భరతనాట్యమంటే ఇష్టం. ఆమె చిన్నతనంలో భరతనాట్యం నేర్చుకున్న విధానాన్ని కూతురుకు చెప్పేది. అంతేకాదు.. భరతనాట్యం ప్రాముఖ్యతను సైతం వివరిస్తుండేది. ఆ మాటలే రాజశ్రీని నాట్యం వైపు నడిపించాయి. ‘‘అప్పుడే అనుకున్నాను ఖచ్చితంగా భరతనాట్యం నేర్చుకోవాలని. నాకు పదేళ్ల వయసప్పుడు ప్రముఖ భారతనాట్య గురువు హేమమాలిని ఆర్ని వద్ద నాట్యం నేర్చుకున్నాను. ఆమె నేర్పించే విధానం, చెబుతున్న తీరు అద్భుతం. అప్పటి వరకు మామూలుగా నేర్చుకుంటే పర్లేదనుకున్న నేను.. భరతనాట్యాన్ని సీరియస్‌గా తీసుకున్నాను. ప్రస్తుతం హేమమాలిని ఆర్నీ శిష్యురాలైన కిరణ్మయి మదుపు వద్ద నాట్యంలో మెళకువలు నేర్చుకుంటున్నాను’ అని చెప్పింది రాజశ్రీ.   స్కూల్‌ టు నేషనల్స్‌ సిటీలో 2017లో నేషనల్స్‌ జరిగాయి. ఈ పోటీల్లో చాలా రాష్ట్రాల నుంచి పెద్ద పెద్ద క్రీడాకారులు వచ్చారు. సిటీ నుంచి రాజశ్రీ టీం కూడా పాల్గొని ఉత్తమ ప్రతిభ చాటింది. ఫైనల్లో వీరి జట్టు ఢిల్లీతో తలపడి విజేతగా నిలిచింది. ‘‘స్కూల్‌ నుంచి మొదలైన నా త్రోబాల్‌ ప్రయాణం నేషనల్స్‌ వరకు వచ్చింది. చిన్న చిన్న పతకాల నుంచి బంగారు పతకాలను సైతం సాధించగలిగాను. అమ్మాయిలు త్రోబాల్‌ని ఇంతబాగా ఆడతారా! అని మేం నేషనల్స్‌ గెలిచినప్పుడు ప్రతి ఒక్కరూ కితాబివ్వడం నాకు ఇప్పటికీ గుర్తే’ అంటూ ఆ నాటి సంఘటనలు వివరించింది.  సరదా కోసం అలా.. రాజశ్రీకి అమ్మ చెప్పిన మాటలతో నాట్యం వైపు అడుగులు వేస్తే.. సహజరంగా చిన్నప్పటి నుంచి ఆటలపై ప్రేమ పెంచుకుంది. స్కూల్లో ఫ్రెండ్స్‌ ఆడుతున్నప్పుడు చూసి ఎంజాయ్‌ చేసే ఆమె.. వారితో ఓసారి అడితే బాగుంటుందని అటువైపు అడుగులేసింది. ‘‘సరదాగా ఓసారి త్రోబాల్‌ ఆటలోకి దిగాను. ఫ్రెండ్స్, స్కూల్‌లో ఉన్న వారి మధ్య సరదా కోసం ఆడిన ఆటలో బాగా ఆడుతున్నానంటూ మంచి కాంప్లిమెంట్స్‌ వచ్చాయి. 8వ తరగతి నుంచి గేమ్‌పై మరింత ఇంట్రస్ట్‌ పెరిగింది. అప్పుడే స్కూల్‌ లెవెల్‌లో నిర్వహించిన పోటీల్లో పాల్గొన్నాను’ అని చెప్పింది. టీంతో పాటు బాగా ఆడి మంచి పేరు సంపాదించాక రాజశ్రీ జిల్లా, స్టేట్స్‌ లెవెల్‌లో కూడా ఆడుతూ ఈ క్రీడలో తనకంటూ ఓ గుర్తింపును తెచ్చుకుంది.   చదువు.. ఉద్యోగం ఉండాలి ప్రస్తుతం డిగ్రీ థర్డ్‌ ఇయర్‌ చదువుతున్నాను. ఎమ్మెస్సీ చేస్తా. ఇదే క్రమంలో గేమ్‌పై కూడా మరింత శ్రద్ధ చూపిస్తాను. అంతర్జాతీయ స్థాయిలో పతకాలు సాధించాలి. భరతనాట్యం చేస్తూ..నా తోటివారిని ఈ సాంప్రదయానికి పరిచయం చేయాలి. భరతనాట్యంలో చెన్నై ప్రజల్ని మెప్పించగలిగితే చాలు.. అదే పెద్ద అచీవ్‌మెంట్‌.      – రాజశ్రీ శెట్టి 

ఆ తరం ప్రేక్షకులను తన నటనతో అలరించి డ్రీమ్‌గాళ్‌గా పేరు సంపాదించారు హేమ మాలిని. ప్రస్తుత తరం హీరోయిన్స్‌ కూడా హేమ డ్యాన్స్‌ నుంచి ప్రేరణ పొందుతున్నారనడంలో ఆశ్చర్యం ఏం లేదు. తాజాగా పూజా హెగ్డే కూడా ఈ లిస్ట్‌లోనే ఉన్నానంటున్నారు. పూజా ప్రస్తుతం నటిస్తున్న ఓ సినిమాకి క్లాసికల్‌ డ్యాన్స్‌ బ్యాక్‌డ్రాప్‌లో సాంగ్‌ షూట్‌ చేయాలనుకున్నారట. దాంతో గంటల తరబడి ఆ డ్యాన్స్‌ను నేర్చుకుంటూ శ్రమించడమే కాకుండా హేమ మాలిని పాత సినిమాలను చూస్తున్నారట పూజా. ఈ విషయం గురించి పూజా మాట్లాడుతూ – ‘‘తొలిసారి క్లాసికల్‌ డ్యాన్స్‌కు ప్రాధాన్యం ఉన్న పాట చేయబోతున్నాను. ఇలాంటి పాటలకు ప్రేరణ అంటే హేమాజీని మించి ఎవరున్నారు? చిన్నప్పటి నుంచి ఆవిడ సినిమాలు చూస్తూ పెరిగాను. ఆమె డ్యాన్స్‌ మూమెంట్స్‌ అన్నీ కూడా పర్ఫెక్ట్‌గా అనిపిస్తుంటాయి. ప్రతి ఎక్స్‌ప్రెషన్‌ను కరెక్ట్‌గా స్క్రీన్‌ మీద చూపిస్తారామె’’ అన్నారు. ఇంతకీ ఏ సినిమాలో ఈ సాంగ్‌కు నర్తిస్తున్నారో మాత్రం పూజా హెగ్డే పేర్కొలేదు. ప్రస్తుతం ఆమె చేతిలో మహేశ్‌ ‘మహర్షి’, ప్రభాస్‌ ‘జాన్‌’ (వర్కింగ్‌ టైటిల్‌) సినిమాలున్నాయి.  ఈ రెండింటిలో ఏదో ఒక సినిమాలో ఈ పాట ఉంటుందా? వెయిట్‌ అండ్‌ సీ.

తన తండ్రిపై ఉన్న ప్రేమను నాట్యం ద్వారాచూపించారామె. ఇటీవల మరణించిన న్యాయవాది వీఎల్‌ఎన్‌ గోపాలకృష్ణమూర్తి స్మృత్యర్థం ఆయన కూతురు సింధూర కూచిపూడి నాట్యంతో శుక్రవారం రాత్రి రవీంద్రభారతిలో నివాళులు అర్పించారు. సాక్షి, సిటీబ్యూరో: లాస్యప్రియ సంస్థ ఆధ్వర్యంలో శుక్రవారం రవీంద్రభారతిలో నిర్వహించిన సింధూరమూర్తి నాట్య ప్రదర్శన ప్రేక్షకులను మంత్రముగ్ధుల్ని చేసింది. తన తండ్రి, హైకోర్టు సీనియర్‌ అడ్వొకేట్‌ వీఎల్‌ఎన్‌ గోపాలకృష్ణ మూర్తి ఇటీవల మరణించగా, ఆయనకు నివాళులు అర్పిస్తూ సింధూర ఈ ప్రదర్శన ఇచ్చింది. సింధూర దివంగత డాక్టర్‌ ఉమారామారావు శిష్యురాలు. కార్యక్రమంలో డాక్టర్‌ ఎం.జగన్నాథరావు, లాస్యప్రియ డైరెక్టర్‌ డాక్టర్‌ జ్వాలా శ్రీకళ తదితరులు పాల్గొన్నారు.  

విశాఖపట్నం:  ‘నాట్యం పాదాలతో చేసే ప్రార్థన. ఆపాదమస్తకం లగ్నం చేసే ఒక యజ్ఞం. భారతీయ సంప్రదాయ కళలకు ఒడిస్సీ నాట్య ప్రక్రియ ద్వారా సేవలందించే అవకాశం భగవత్‌ సంకల్పంగా భావిస్తాను’ అన్నారు ప్రఖ్యాత ఒడిస్సీ నృత్యకారిణి డోనా (రాయ్‌)గంగూలీ. ‘దాదా’ అని భారతీయులంతా ముద్దుగా పిలుచుకునే క్రికెట్‌ దిగ్గజం సౌరవ్‌ గంగూలీ జీవిత భాగస్వామి అయిన ఈమె నాట్య యవనికపై ప్రత్యేక ముద్రను పదిలపరుచుకుని ప్రపంచాన్ని చుట్టి వస్తున్న కళాకారిణి. నగరంలో జరిగిన 11వ అఖిల భారత నృత్యోత్సవం ‘వైశాఖి’లో పాల్గొనేందుకు వచ్చిన డోనా సాక్షితో ముచ్చటించారు. ఆ విశేషాలు ఆమె మాటల్లోనే..  ఒడిస్సీలో గ్రేస్‌ నన్ను ఆకర్షించింది నాట్యమంటే నాకు బాల్యం నుంచీ అమితమైన ఇష్టం. నా మూడో ఏటనే అందెలతో జత కట్టాను. తెలిసీ తెలియని వయసు నుంచీ నాట్యం నా జీవితంలో అంతర్వాహినిగా కొనసాగుతోంది. మొదట్లో నేను పండిట్‌ బిర్జూ మహరాజ్‌ శిష్యురాలు అమలా శంకర్‌ వద్ద కొన్నాళ్లు కథక్‌ నేర్చుకున్నాను. ఒక వర్క్‌షాప్‌నకు హాజరైనప్పుడు ఒడిస్సీ నృత్యంపై ఆరాధనా భావం ఏర్పడింది. ఒడిస్సీ నృత్యంలోని గ్రేస్‌ నన్ను కట్టిపడేసింది. ఆహార్యం, ప్రదర్శనా పటిమకు దాసోహమయ్యాను. అప్పుడే గిరిధారి నాయక్‌ వద్ద ఒడిస్సీ నృత్యంలో  ఓనమాలు దిద్దాను. మహాపాత్ర శిష్యురాలిని కావడం అదృష్టం ఒడిస్సీ నాట్యానికి అంతర్జాతీయ గుర్తింపు తెచ్చిన గురు కేలూ చరణ్‌ మహాపాత్ర వంటి కారణజన్ముని దగ్గర నేరుగా శిష్యరికం చేసి నాట్యవిద్య ఔపోశన పట్టే అవకాశం దక్కడం నా అదృష్టం. 1988 నుంచి 2004 వరకు ఆయన వద్ద నాట్యాన్ని అభ్యసిస్తూ, ఆయన నృత్య పరికల్పనలో, పర్యవేక్షణలో పలు ప్రదర్శనల్లో నేరుగా పాల్గొనే అవకాశం దక్కిన శిష్యగణంలో నేనూ ఉండటం గర్వకారణంగా భావిస్తున్నా. ‘దాదా’ ప్రోత్సాహమే కారణం సౌరవ్‌ గంగూలీ నా బాల్య స్నేహితుడు. మేం ప్రేమించి పెళ్లిచేసుకున్నాం. 1997 ఫిబ్రవరిలో మా పెళ్లయింది. అప్పటికే నృత్యకారిణిగా నాకంటూ గుర్తింపు ఉంది. ఒకరి అభిప్రాయాలను మరొకరం గౌరవిస్తాం. ఆయన సమక్షంలో నాట్యప్రదర్శన చేసిన సందర్భాలు అరుదు. వేళ్లపై లెక్కపెట్టవచ్చు. నాట్యంపై నా అభిరుచికి సౌరభ్‌ ఎప్పుడూ అడ్డు చెప్పలేదు. ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఒడిస్సీ నృత్యప్రదర్శనల్లో పాల్గొనే అవకాశాలు సద్వినియోగం చేసుకోగల్గుతున్నానంటే అందుకు మీ అభిమాన క్రికెటర్‌ ‘దాదా’ ప్రోత్సాహమే కారణం. ‘డోనా రాయ్‌ డే’ : ఓ మధుర జ్ఞాపకం 1995 జూన్‌ 9వ తేదీన అమెరికాలోని శాన్‌ఫ్రాన్సిస్కో నగరంలో మా బృందం నాట్య ప్రదర్శన ఇచ్చింది. ఆ ప్రదర్శనకు ముగ్ధుడైన ఆ నగర మేయర్‌ ఎం. జోర్డాన్‌ జూన్‌ 9వ తేదీని ‘డోనా రాయ్‌ డే’గా ప్రకటించడం ఎప్పటికీ మర్చిపోలేను. అలాగే 2016 జూన్‌ 12న కోల్‌కతాలోని చారిత్రక విక్టోరియా మహల్‌లో నిర్వహించిన కార్యక్రమానికి అమితాబ్‌ బచ్చన్‌ ముఖ్య అతిథిగా హాజరు కావడం మరపురాని అనుభూతి. మా శిక్షణాలయం ‘దీక్షా మంజరి’ ‘దీక్షా మంజరి’ సంస్థను 2000 సంవత్సరంలో ప్రఖ్యాత గాయని లతా మంగేష్కర్‌ చేతుల మీదుగా స్థాపించాను. అందులో నాట్య శిక్షణ తరగతులు నిర్వహిస్తున్నాను. ప్రస్తుతం మా అకాడమీలో 2000 మంది అభ్యాసకులు విభిన్న అంశాల్లో శిక్షణ పొందుతున్నారు. మా బృందంతో కలసి దేశంలోని అన్ని ప్రధాన నగరాలు, నృత్యోత్సవాల్లో ప్రదర్శనలిచ్చాను. అమెరికా, లండన్‌ (ఇంగ్లండ్‌), చైనా, సింగపూర్, బంగ్లాదేశ్‌లకు తరచూ ప్రదర్శనల కోసం వెళ్తుంటాను. సనకు ఫైనాన్షియల్‌ ఫీల్డ్‌ ఇష్టం మా గారాల పట్టి ‘సనా గంగూలీ’. ఆమె క్రీడలతో పాటు ఒడిస్సీ నృత్యం నేర్చుకుంది. తను ప్రస్తుతం లెవెన్త్‌ క్లాస్‌ చదువుతోంది. తనకి కెరీర్‌పై స్పష్టమైన అవగాహన ఉంది. వాళ్ల నాన్నలా క్రికెటర్, నాలా డ్యాన్సర్‌ కాకుండా ఈ రెంటికీ భిన్నంగా ఫైనాన్షియల్‌ రంగంలో స్థిరపడాలనుకుంటుంది. ఇన్‌వెస్ట్‌మెంట్‌ బ్యాంకర్‌ కావాలనుకుంటుంది.   విశాఖ బాగా నచ్చింది ‘‘విశాఖపట్నం నాకు చాలా నచ్చింది. 2013లో వైశాఖి నృత్యోత్సవంలో పాల్గొన్నాను. నటరాజ్‌ మ్యూజిక్‌ అకాడమీ ఉత్సవాలు నిర్వహించే తీరు, కళాకారులకు ఆతిథ్యమిచ్చే విధానం మాకు బాగా నచ్చాయి. అందుకే ఈ ఏడాది మళ్లీ మా ప్రదర్శనకు అవకాశం ఇచ్చి ‘వైశాఖి’ ఎక్స్‌లెన్సీ అవార్డు తీసుకునేందుకు వచ్చాను. ఇక్కడి సంస్కృతి, సంప్రదాయాలు భిన్నంగా ఉన్నాయి. ఇక్కడ స్థానికుల హృదయాలు చాలా విశాలం. కుటుంబంతో సహా రెండు మూడు రోజులు ఇక్కడ ప్రశాంతంగా గడపాలనిపిస్తోంది’

సాక్షి, సిటీబ్యూరో : ‘శోభనా చంద్రకుమార్‌’ అంటే తెలియని వారు ఉండొచ్చు కానీ.. ‘శోభన’ అంటే తెలియని సినీ ప్రేమికులు అరుదే. దాదాపు 230 సినిమాల్లో నటించి, అన్ని భాషల సినీ ప్రేక్షకులకూ చిరపరిచితమైన నిన్నటి తరం నటి శోభన.. ఇప్పుడు మాత్రం సంప్రదాయ కళాభిమానులకు అభిమాన నృత్యకారిణి. సినీ కెరీర్‌కు విరామమిచ్చి సంప్రదాయ నృత్యంలో పేరు మోసిన ట్రావెన్‌కోర్‌ సిస్టర్స్‌ వంశ వారసత్వాన్ని పుణికి పుచ్చుకున్న ఈ మేటి నటీ నర్తకి నృత్యానికి నగరంలోనూ ఆదరణ అధికమే. నగరానికి చెందిన ఎన్‌జీఓ వికేర్‌ ఆధ్వర్యంలో నేడు సాయంత్రం 7 గంటలకు శిల్పకళావేదికలో సరికొత్త శైలిలో ‘ట్రాన్స్‌–డ్యాన్సింగ్‌ డ్రమ్స్‌’ పేరిట నృత్య ప్రదర్శన ఇవ్వనున్నారు. ఈ సందర్భంగా ఆమె పలు విశేషాలను ‘సాక్షి’తో పంచుకున్నారు.  సినిమాకు దూరం కాలేదు.. ఒక మంచి స్క్రిప్ట్‌తో ఎవరైనా సంప్రదిస్తే నటించడానికి అభ్యంతరం లేదు. అయితే దాన్నుంచి నేనేమైనా నేర్చుకునేది ఉంటుందా? అది నన్ను అభిమానించే ప్రేక్షకులను నిరాశపరచకుండా ఉంటుందా? ఇవన్నీ మన చేతుల్లో లేని విషయాలు కదా! అయితే సినిమాకు నేను పూర్తిగా మాత్రం దూరం కాలేదు. ఏదో రకంగా నా ప్రయాణం దానితో ముడిపడే సాగుతోంది. నేనూ స్క్రిప్ట్స్‌ రాస్తాను.. వింటాను. వాటి గురించి ఇతరులతో చర్చిస్తుంటాను.  ప్రస్తుత సినిమాలపై.. నాకు ప్రస్తుతం సినిమాలు చూసే సమయం లేదు. ఇది కాస్త చికాకు తెప్పించేదే. అయితే కొచ్చిలో ఉన్న నా మేనల్లుడిని తరచుగా సిని మాల గురించి, సృజనశీలుర గురించిన విశేషాలు చెప్పమని అడుగుతుంటా. అయితే ఒకటి చెప్పగలను.. ప్రస్తుత తరం నటన ఒక కేటగిరీకి పరిమితమైంది కాదు. కొంత మంది సీనియర్‌ ఆర్టిస్టులను తమకు పునాదిగా మలచుకుంటుంటే కొందరు తమను తామే మోటివేట్‌ చేసుకుంటున్నారు.   డ్యాన్సింగ్‌ డ్రమ్స్‌’ గురించి.. ప్రేక్షకులు ఎప్పుడూ నేను సృజనాత్మకంగా ఏం అందిస్తానా అని ఎదురు చూస్తుంటారు. నాకు తెలిసిన అన్ని మాధ్యమాలను మేళవించి ‘డ్యాన్సింగ్‌ డ్రమ్స్‌’ను నేను సృష్టించాను. అందుకే దీన్ని ట్రాన్స్‌ అంటున్నాను. నా గత ప్రదర్శనలు మాయా రావణ్, కృష్ణా.. కోసం ఏడాది పాటు పరిశోధించాల్సి వచ్చింది. అలాగే ఈ ట్రాన్స్‌–డ్యాన్సింగ్‌ డ్రమ్స్‌ కూడా ఎంతో మధనం నుంచి పుట్టిందే. ఇది రికార్డెడ్‌ ట్రాక్స్‌ కన్నా ఎక్కువగా ప్రత్యక్ష వాయిద్యాల మీద ఆధారపడుతుంది. ‘తవ్లి’ అనే వాయిద్యంతో పాటు ఇతర ఇన్‌స్ట్రుమెంట్స్‌ మీద ఐదేళ్లు పనిచేశా.   నేటి మోడ్రన్‌.. రేపటి ట్రెడిషన్‌.. ఇండియన్‌ క్లాసికల్‌ని ఎలక్ట్రానిక్‌ మ్యూజిక్‌ని దీని కోసం మేళవింపు ఎందుకనే ప్రశ్నకు నా సమాధానం.. ఇప్పుడు ఏదైతే ఆధునికం అంటున్నామో కొన్ని తరాల తర్వాత అదే సంప్రదాయం అవుతుందనేది పరిశోధకులు కూడా అంగీకరించిన విషయం. ఆ ఆలోచనే ‘ట్రాన్స్‌’కు నేపథ్యం. కవిత్వం, హిందూ పురాణ కథలు, లైవ్‌–ప్రీ రికార్డెడ్‌ మ్యూజిక్, శివ, విష్ణు అవతారాలు.. వెరసి ఈ ప్రదర్శన గంటన్నర పాటు సాగుతుంది. నృత్యంతో పాటు కళాకారులు డ్రమ్స్‌ కూడా పలకిస్తుంటారు. ప్రస్తుతం ట్రాన్స్‌ వరల్డ్‌ టూర్‌లో భాగంగా కెనడా, నార్త్‌ అమెరికా పూర్తి చేసుకున్నా. మన దేశంలో చెన్నై, బెంగళూరు, హైదరాబాద్‌ తర్వాత అక్టోబరులో వైజాగ్‌లో ట్రాన్స్‌ ప్రోగ్రామ్‌ ఉంటుంది. కళ అంటే సంభ్రమాశ్చర్యాలకు గురిచేసే అద్భుత ప్రదర్శన.   తదుపరి ప్రాజెక్ట్ ప్రస్తుతం ఔత్సాహికులు, చిన్నారుల కోసం చెన్నైలో ‘కళార్పణ’ నృత్య పాఠశాల నిర్వహిస్తున్న విషయం మీకు తెలిసిందే. సీనియర్‌ నృత్యకళాకారుల కోసం భరతనాట్యంలో బాచిలర్స్, మాస్టర్స్‌ ప్రోగ్రామ్‌ ప్రారంభించాలని అనుకుంటున్నాను.

ఆమె వృత్తి సీఏ... ప్రవృత్తి నాట్యం. రెండు దశాబ్దాలకుపైగా భరతనాట్య సాధన చేస్తున్నారు. దేశవిదేశాల్లో ఎన్నోప్రదర్శనలిచ్చారు.. ప్రశంసలు అందుకున్నారు. ఓవైపు చార్టడ్‌ అకౌంటెంట్‌గా రాణిస్తూనే.. నృత్య కీర్తిని చాటుతున్నారు. మరోవైపు పేద విద్యార్థులకు అండగా నిలుస్తూ సేవాపథంలో ముందుకెళ్తున్నారు. ఆమే సుభాషిణి గిరిధర్‌. సెప్టెంబర్‌ 1నరవీంద్రభారతిలో ప్రదర్శన ఇవ్వనున్న సుభాషిణి కళా ప్రస్థానమిది...   సాక్షి, సిటీబ్యూరో  : సుభాషిణి గిరిధర్‌ది నగరంలోని కొండాపూర్‌. తండ్రి విజయరాఘవన్‌ కేంద్ర ప్రభుత్వ ఉద్యోగి కావడంతో వివిధ రాష్ట్రాల్లో చదివి... చివరికి నగరంలో స్థిరపడ్డారు. అమ్మ లక్ష్మీ మంచి గాయని, సంగీత విద్వాంసురాలు. తమిళంలో ఎన్నో భక్తి పాటలు పాడడంతో పాటు స్వరపరిచారు. తల్లి పరంపరలో సుభాషిణి భరతనాట్య కళలో ప్రవేశించారు. సుభాషిణి అక్క సుగుణ బ్యాంకు ఉద్యోగి. సీఏ చేయాలని అక్క ప్రోత్సహించగా అటువైపు అడుగులేశారు. అలా 1995లో సీఏ పూర్తి చేశారు. చార్టడ్‌ అకౌంటెంట్‌గా నగరంలోని ప్రముఖ కంపెనీల్లో పని చేశారు. ప్రస్తుతం సొంతంగా సంస్థను ఏర్పాటు చేసుకున్నారు. సీఏ అర్హత పరీక్షకు సంబంధించి ఉచితంగా శిక్షణనిస్తున్నారు. జాతీయ, అంతర్జాతీయ స్థాయిలో జరిగిన సీఏ సదస్సుల్లో పాల్గొని పరిశోధన పత్రాలు సమర్పించారు.   రెండింటిలోనూ...   సీఏ సవాళ్లతో కూడుకున్న వృత్తి. అలాంటి వృత్తిలో రాణిస్తూనే అంతర్జాతీయగా నృత్యకారిణిగా ఎదిగారు సుభాషిణి గిరిధర్‌. వృత్తి, ప్రవృత్తిని సమన్వయం చేసుకుంటూ రెండింటిలోనూ తన ప్రత్యేకత చాటుకుంటున్నారు. ప్రముఖ బాలీవుడ్‌ దర్శకుడు శేఖర్‌కపూర్, ప్రముఖ కర్ణాటక సంగీత విద్వాంసులు సంజయ్‌ సుబ్రమణ్యం, హరికథ కళాకారిణి విశాఖ హరి తదితర ఎందరో సీఏ చేసినా... తమకు ఇష్టమైన రంగాల వైపు మళ్లి ప్రత్యేకతను చాటుకున్నారు. కానీ సుభాషిణి గిరిధర్‌ ప్రముఖ కార్పొరేట్‌ కంపెనీలకు సీఏగా పనిచేస్తూనే భరతనాట్య కళాకారిణిగా పేరు తెచ్చుకున్నారు. వృత్తి, కుటుంబ పరంగా ఒత్తిళ్లు ఎదురైనా నాట్యాన్ని విడిచి పెట్టలేదు. ‘సుగుణ నృత్యాలయ’ ఏర్పాటు...    సుభాషిణి తన సోదరి సుగుణ పేరుతో నృత్య శిక్షణాలయాన్ని ప్రారంభించారు. లాభాపేక్ష లేకుండా నామమాత్ర ఫీజుతో ఔత్సాహికులకు భరతనాట్యంలో శిక్షణనిస్తున్నారు. ఆ ఫీజుతోనూ పేద విద్యార్థులకు దుస్తులు, విద్యా ఉపకరణాలు అందిస్తున్నారు. ప్రస్తుతం సంపాదిస్తున్న మొత్తంలో సగ భాగం పేదింటి అమ్మాయిల చదవుకు వెచ్చిస్తున్నారు. సుభాషిణి ప్రతిభ, సేవను గుర్తించిన ఐసీఏఐ (ఇనిస్టిట్యూట్‌ ఆఫ్‌ చార్టడ్‌ అకౌంటెంట్‌ ఇండియా) దేశంలో సీఏ కొనసాగిస్తూ  ఇతర రంగాల్లో రాణిస్తున్న జాబితాలో సుభాషిణికి చోటు కల్పించడం విశేషం. సెప్టెంబర్‌ 1న ప్రదర్శన   సుగుణ నృత్యాలయ 28వ వార్షికోత్సవం సెప్టెంబర్‌ 1న రవీంద్రభారతిలో నిర్వహించనున్నారు. ఈ సందర్భంగా సుభాషిణి గిరిధర్‌... శిష్యులతో నృత్య ప్రదర్శన ఇవ్వనున్నారు.     హ్యాపీగా ఉంది..   సీఏ, శాస్త్రీయ నృత్యం పొంతనలేని రంగా లు. ఈ రెండింటిలోనూ రాణించడం చాలా కష్టం. అది క్రమశిక్షణ, అంకితభావంతోనే సాధ్యం. నేను సీఏ కంటే నృత్యం నేర్చుకోవడానికే ఎక్కువ సమయం, శ్రమ వెచ్చించా ను. ఐసీఏఐ లోగో (రెక్కలు విప్పిన గరుడ పక్షి) ప్రత్యేకతను తెలియజేస్తూ నృత్యరూప కం ప్రదర్శించాను. మోకాళ్లకు శస్త్ర చికిత్స జరిగినా... ఇప్పటికీ నాట్యంలో రాణిస్తున్నందుకు ఆనందంగా ఉంది.

భవిష్యత్‌ ప్రణాళికల గురించి ఆమె ఏమంటున్నారంటే... మా ఏకైక సంతానం లక్ష్మీదీపికకు కూడా నాట్యంలో చక్కని అభినివేశం ఉంది. ఆమె కూడా ఈ రంగంలో ఎన్నో పురస్కారాలను, సత్కారాలను అందుకొంటోంది. భారతీయ నృత్యకళలు అనే అంశంపై పరిశోధన చేయడానికి మెటీరియల్‌ సేకరించి అధ్యయనం ప్రారంభించాను. మన రాష్ట్రప్రభుత్వం కళలను ప్రోత్సహించడానికి ఆశించిన స్థాయిలో ముందుకు రాకపోవడం బాధాకరమైన వాస్తవం. రాజమహేంద్రవరం కల్చరల్‌: ఐదో ఏట నుంచి ఆమెకు నాట్యమంటే మక్కువ ఏర్పడింది. డ్యాన్స్‌ నేర్పించకపోతే అన్నం తిననని మారాం చేసేంత స్థాయికి ఎదిగింది. మరోవైపు తల్లిదండ్రులు ‘‘మా తల్లివి కాదూ.. సంగీతం నేర్చుకోవమ్మా, రేపు పెళ్లయితే, ఎలాంటివాడు వస్తాడో, సంగీతం నేర్చుకుంటే ఇబ్బంది ఉండదు’’ అని ఆమెకు నచ్చజెప్పేందుకు విఫలయత్నం చేశారు. ఆ అమ్మాయి మారాం మానలేదు. పంతం నెగ్గించుకుంది. ఆ శిక్షణ అంతర్జాతీయ వేదికలపై పురస్కారాలు అందుకోవడం వరకు వెళ్లింది. అంతే కాదు, నాట్య శాస్త్రానికే అంకితమైన వ్యక్తితోనే ఆమెకు ‘పెద్దలు కుదిర్చిన’ వివాహం జరిగింది. ఆమే గొల్లపూడి ఉమాజయశ్రీ. 1978లో విశాఖలో జన్మించిన ఈమె పొట్టి శ్రీరాములు తెలుగు విశ్వవిద్యాలయం నుంచి ఎంఏ (నృత్యం) పట్టా తీసుకున్నారు. ఎంబీఏ చేశారు. వివాహానంతరం జిల్లాలోని ధవళేశ్వరంలో భర్త స్థాపించిన రాధాకృష్ణ కళాక్షేత్రకు ప్రిన్సిపాల్‌గా వ్యవహరిస్తున్నారు. ఎన్నో ప్రదర్శనలు–అరుదైన పురస్కారాలు ఎనిమిదో ఏటే వరల్డ్‌ టీచర్స్‌ ట్రస్టు నిర్వహించిన పోటీల్లో తొలి ప్రదర్శన ఇచ్చిన ఉమా జయశ్రీ ఇప్పటి వరకు వందలాది ప్రదర్శనలలో పాల్గొన్నారు. కళాభారతి, విశాఖలో నిర్వహించిన రాష్ట్రస్థాయి సంప్రదాయ, జానపద, నృత్యరీతుల్లో మొదటి బహుమతిని గెలుచుకున్నారు. 2015లో ఉత్తరాఖండ్‌లో అంతర్జాతీయ ఉత్తమ కొరియోగ్రఫీ పురస్కారాన్ని, 2017లో కర్నూలులో అభినయగురుశ్రీ పురస్కారాన్ని అందుకున్నారు. ఎన్నో జాతీయ, అంతర్జాతీయ వేదికలపై ప్రదర్శనలు ఇచ్చి, కళాభిమానుల జేజేలు అందుకున్నారు. 2017 జూన్‌ నాలుగో తేదీన రాజమహేంద్రి ఆనం కళాకేంద్రంలో రాధాకృష్ణ కళాక్షేత్ర 12.23 నిమిషాల, ఒక సెకనులో సప్తనృత్యరూపకాల ప్రదర్శనకు నృత్య దర్శకత్వం వహించారు. ఈ ప్రదర్శన ప్రపంచ రికార్డులు, జీనియస్, తెలుగు బుక్‌ ఆఫ్‌ రికార్డ్స్, వండర్‌ బుక్‌ ఆఫ్‌ రికారŠుడ్సలో నమోదైంది. గిన్నిస్‌ బుక్‌ ఆఫ్‌ రికారŠుడ్సలో కూడా నమోదు కానుంది. ఉత్తరాఖండ్, డెహ్రాడూన్‌లోని యూనివర్సల్‌ సాంస్కృతిక్‌ శోధ్‌ నాట్య అకాడమీలో, యునెస్కోవారి ఫ్రాన్స్‌పారిస్‌ సంస్థలలో క్రియాశీలక సభ్యురాలిగా ఉన్నారు. మనసున మనసై..అడుగులో అడుగై.. ప్రతి పురుషుడి విజయం వెనుక, ఒక స్త్రీ ఉంటుందంటారు. అయితే ఇక్కడ ప్రతి స్త్రీ వెనుకా ఓ పురుషుడు ఉంటాడని చెప్పుకోవచ్చు. ఉమాజయశ్రీ, ఆమె భర్త గోరుగంతు బదరీనారాయణలు ఇద్దరి వృత్తీ, ప్రవృత్తి నాట్యం కావడం విశేషం. భర్త ప్రోత్సాహంతో ఉమాజయశ్రీ హైదరాబాద్‌లోని పొట్టి శ్రీరాములు తెలుగు విశ్వవిద్యాలయం నాట్యవిభాగాధిపతి డాక్టర్‌ ఉమారామారావు వద్ద ఐదేళ్లు నాట్యంలో శిక్షణ పొందారు. భర్త గోరుగంతు బదరీనారాయణ స్థాపించిన రాధాకృష్ణ కళాక్షేత్రంలో ప్రిన్సిపాల్‌గా చిన్నారులకు కూచి పూడి, గాత్రం, వీణ, లలితసంగీతాలలో శిక్షణ ఇస్తున్నారు.

ఖమ్మంకల్చరల్‌: ఆ చిన్నారి వయసు ఏడేళ్లు మాత్రమే. కానీ, ఆ చిన్నారి చేసే నాట్యం ఆమెను అత్యున్నస్థాయిలో నిలబెట్టింది. కూచిపూడి.. భరతనాట్యం.. జానపద నృత్యాలు ఎందులోనైనా తన ప్రతిభతో ఆకట్టుకుంటుంది. ఐదేళ్ల వయస్సులో కూచిపూడి నాట్యంతో అరంగేట్రం చేసిన అనన్య రెండేళ్లు తిరగకముందే జిల్లా, రాష్ట్ర, జాతీయస్థాయి ప్రదర్శనల్లో పాల్గొని విజేతగా నిలిచింది. ఈ వయస్సులోనే బాలనర్తకి, నర్తనబాల లాంటి పలు బిరుదులు సాధించి ఔరా అనిపించింది.  ఖమ్మం నగరానికి చెందిన కిలారు హన్మంతరావు, నీరజల ఏకైక కుమార్తె అనన్య. వారి తల్లిదండ్రులకు నాట్యంపైన ఉన్న అభిమానంతో తొలుత ప్రముఖ కూచిపూడి నృత్య శిక్షకుడు మాధవరావు దగ్గర శిక్షణలో చేర్పించారు. ఆ తర్వాత ఏలూరి మీనా వద్ద కూచిపూడి నృత్యంలో పూర్తిస్థాయి శిక్షణ పొందింది. ప్రస్తుతం అశోక్‌ అనే కేరళకు చెందిన మాస్టర్‌ వద్ద భరతనాట్యంలో, ఉమ అనే డ్యాన్సర్‌ వద్ద జానపద నృత్యాల్లో శిక్షణ పొందుతోంది. ఏకకాలంలో మూడు నృత్యాలకు సంబంధించిన శిక్షణ పొందుతూ ముందుకు సాగుతోంది. ఇటీవల గోవాలో జరిగిన జాతీయస్థాయి పోటీల్లో 150 మందిలో సబ్‌జూనియర్స్‌లో మొదటి విజేతగా నిలిచి రష్యాలో మార్చిలో జరగబోయే అంతర్జాతీయ ప్రదర్శనలకు ఎంపికై అందరినీ ఆశ్చర్యపర్చింది.  ప్రశంసల జల్లు అనన్య నాట్యం చూసిన ఎంతోమంది ఆ చిన్నారిని ప్రశంసల్లో ముంచెత్తారు. సిరివెన్నెల సీతారామశాస్త్రి, సుద్దాల అశోక్‌తేజ, శివపార్వతి, గొల్లపూడి మారుతీరావు, రాళ్లపల్లి లాంటి సినీ ప్రముఖులు మంత్రి తుమ్మల నాగేశ్వరరావు, ఎంపీ పోంగులేటి శ్రీనివాసరెడ్డి, ఎమ్మెల్యే పువ్వాడ అజయ్‌కుమార్, మేయర్‌ పాపాలాల్‌ లాంటి రాజకీయ రంగ ప్రముఖులు ఇలా ఇంకా అనేక మంది అనన్య నృత్యం చూసి ముగ్ధులయ్యారు.   ♦ అనన్య పొందిన అవార్డులు ♦ 2016 భద్రాద్రి బాలోత్సవ్‌లో కూచిపూడిలో తృతీయ స్థానం   ♦ 2016 మధిర బాలోత్సవ్‌లో ప్రథమ స్థానం   ♦ 2017లో తెలంగాణ కళాపరిషత్‌ ఆధ్వర్యంలో ఉగాది పురస్కారం ♦ 2017 ఆగస్టులో నేషనల్‌ క్లాసికల్‌ డ్యాన్స్‌ అకాడమీ–కర్ణాటక వారిచే ఉత్తమ బెస్ట్‌ డ్యాన్సర్‌ అవార్డు  ♦ 2017 జూలైలో వరసిద్ధి కళాక్షేత్రం–చిత్తూరు వారిచే నాట్యనవకుసుమం అవార్డు   ♦ తెలుగు బుక్‌ఆఫ్‌ రికార్డ్స్‌ వారి శతబాల పురస్కారం   ♦ గతేడాది జరిగిన ఖమ్మం బాలోత్సవ్‌లో భరతనాట్యం, జానపద నృత్యాల్లో మొదటి, తృతీయ స్థానాలు ♦ హైదరాబాద్‌ రవీంద్రభారతి భారత్‌ ఆర్ట్స్‌ అకాడమీ వారిచే నర్తనబాల అవార్డును పొందింది. ♦ 2017 డిసెంబర్‌లో హైదరాబాద్‌ కళాపీఠం ఆధ్వర్యంలో జరిగిన పోటీల్లో భరతనాట్యంలో మొదటి బహుమతి సాధించింది. సుధారామచంద్రన్‌ స్థాయికి ఎదగాలనేది కోరిక... ప్రమాదంలో కాళ్లు కోల్పోయిన సుధారామచంద్రన్‌ శాస్త్రీయ నృత్యకళాకారిణిగా ఉన్నత స్థాయికి ఎదిగింది. మా గురువుల వద్ద ఆమె గొప్పతనాన్ని తెలుసుకున్నాను. భవిష్యత్‌లో ఉన్నతచదువు చదివి మంచి ఉద్యోగం సాధించడంతోపాటు ఆమెలాగా మంచి పేరును సాధించాలనే ధ్యేయంగా ముందుకుసాగుతాను.- అనన్య, నృత్యకళాకారిణి

రాజమహేంద్రవరం కల్చరల్‌: చిన్నతనం నుంచి కళలమీద మక్కువతో అమెరికాలో కూచిపూడి నృత్యంతోపాటు బాల్‌రూమ్‌ నృత్యం..రెంటినీ నేర్చుకున్నాను, కళలకు భాషా భేదాలు, ప్రాంతీయ భేదాలు లేవని ప్రవాస భారతీయురాలు, గ్లోబల్‌ క్రియేటివ్‌ ఆర్ట్స్‌ అకాడమీ, యూఎస్‌ఏ వ్యవస్థాపకురాలు సీత మాడభూషి అన్నారు. ఆదివారం జీసీసీఏ, అలయెన్‌ క్లబ్స్‌ అసోసియేషన్, డిస్ట్రిక్ట్‌ 106 సంయుక్త ఆధ్వర్యంలో శ్రీ వేంకటేశ్వర ఆనం కళాకేంద్రంలో తాన్‌సేన్, త్యాగరాజ సంగీత, నృత్యోత్సవాల నిర్వహణకు నగరానికి వచ్చిన సందర్భంగా ఆమె ‘సాక్షి’ తో తన లక్ష్యాలు, విదేశాలలో భారతీయ సంప్రదాయ కళల మక్కువ, శిక్షణా సంస్థల దృక్పధాలలో ఈ గడ్డకు, పరాయి గడ్డకు ఉన్న తేడాలను వివరించారు. అవి ఆమె మాటల్లోనే..... ప్రోత్సహించడం వారి నైజం ఏదైనా శిక్షణా సంస్థకు వెళితే, నిర్వాహకులు నీ లక్ష్యం ఏమిటి అని అడిగి, ఆ లక్ష్య సాధనకు వచ్చినవారిని అన్నివిధాలా ప్రోత్సహించేవారు. 70 ఏళ్ల వయసున్న వారు సైతం అక్కడ బాల్‌రూమ్‌ నృత్యం నేర్చుకోవడానికి ముందుకు వస్తున్నారు. రాజమహేంద్రి మా అమ్మమ్మ ఊరే... మా అమ్మ ముడుంబై సీతమ్మ వాగ్గేయకారిణి. ఎన్నో కృతులను రచించారు. ఈ గడ్డపై సంగీత నృత్యోత్సవం నిర్వహించడం ఎంతో సంతోషాన్ని కలిగిస్తోంది. ఏ దేశమేగినా...ఎందు కాలిడినా, తల్లి భూమి భారతిని పొగడటం, మన సంప్రదాయ కళా వైభవాన్ని చాటడం మా ముందున్న లక్ష్యాలు. ‘స్వ’గతం మాది పశ్చిమ గోదావరి జిల్లా, తణుకు. మా న్నాగారు కృష్ణమాచార్యులు డాక్టర్‌. తల్లి ప్రభావతి మృదంగ విద్వన్మణి, చివరి ఘడియల్లో సైతం, ఆమె వేళ్లను కదిలిస్తూ, నన్ను నాట్యం నేర్చుకోమంది. అమ్మమ్మ వాగ్గేయకారిణి. మా నాన్నగారికి 9 మంది మగపిల్లలు, ఇద్దరు ఆడపిల్లలు. 9 మందిలో ఎనిమిది మంది అమెరికాలోనే స్థిరపడ్డారు. వారిలో నలుగురు డాక్టర్లు, మిగతావారు ఇంజినీర్లు. అమెరికాలో హిందుస్థాని వయోలినిస్టు ఇంద్రదీప్‌ ఘోష్‌ నాకు ప్రేరణ ఇచ్చారు. ఆయన వద్ద వయోలిన్, ఇతర సంగీత ప్రక్రియలను నేర్చుకున్నాను. ప్రముఖ నాట్యాచార్యుడు వేదాంతం రాఘవయ్య అమెరికా వచ్చినప్పుడు, ఆయన వద్ద కూచిపూడి నేర్చుకున్నాను. నాకు గురుతుల్యుడు ఇంద్రదీప్‌ ఘోష్‌తో కలసి అమెరికాలో గ్లోబల్‌ క్రియేటివ్‌ ఆర్ట్స్‌ అకాడమీని స్థాపించాను. అట్లాంటా, ఆస్టిన్, న్యూజెర్సీ, హూస్టన్‌ తదితర నగరాల్లో ప్రదర్శనలు నిర్వహించాను.


 యంగ్ టైగర్ ఎన్టీఆర్ హీరోగా నటిస్తున్న తాజా చిత్రం జై లవకుశ. జనతా గ్యారేజ్ సినిమాతో కెరీర్ లోనే బిగెస్ట్ హిట్ సాధించిన ఎన్టీఆర్.. బాబీ దర్శకత్వంలో ఈ సినిమాలో నటిస్తున్నాడు. తొలిసారిగా త్రిపాత్రాభినయం చేస్తున్న ఎన్టీఆర్, అభిమానులకు మరో సర్ప్రైజ్ ఇవ్వనున్నాడట.  స్వతహాగా కూచిపూడి డాన్సర్ అయిన ఎన్టీఆర్, ఇంత వరకు పూర్తి స్థాయి క్లాసికల్ డ్యాన్సర్గా తన టాలెంట్ చూపించలేదు. అయితే జై లవకుశ సినిమాలో ఆ అవకాశం వచ్చిందన్న ప్రచారం జరుగుతోంది.
 
 ఈ సినిమాలో కొన్ని కీలకమైన సన్నివేశాల్లో ఎన్టీఆర్ క్లాసికల్ డ్యాన్సర్గా కనిపించనున్నాడు. చిన్న వయసులో ఎన్నో స్టేజ్ షోస్ చేసిన ఎన్టీఆర్.. జై లవకుశ సినిమా కోసం తెరపై తొలిసారిగా పూర్తి స్థాయి క్లాసికల్ డ్యాన్సర్గా కనిపిస్తున్నాడన్న టాక్ టాలీవుడ్ సర్కిల్స్లో బలంగా వినిపిస్తోంది. ప్రస్తుతం షూటింగ్ జరుపుకుంటున్న ఈ సినిమా ఫస్ట్ లుక్ పోస్టర్ను ఎన్టీఆర్ పుట్టిన రోజు సందర్భంగా మే 19 సాయంత్రం రిలీజ్ చేసేందుకు ప్లాన్ చేస్తున్నారు.


 నల్లబెల్లి : గిరిజనులు ప్రతి యేటా జరుపుకునే తీజ్‌ ఉత్సవాలను రాష్ట్రమంతా ఒకే రోజు అధికారికంగా జరుపుకునేలా కృషి చేస్తానని గిరిజన సంక్షేమ శాఖ మంత్రి అజ్మీర చందూలాల్‌ అన్నారు. అటవీ శాఖ మంత్రి జోగురామన్నతో కలిసి బుధవారం ఆయన నందిగామలో తీజ్‌ ఉత్సవాలను పరిశీలించారు.  ఈ సందర్భంగా ఉత్సవాల ప్రాముఖ్యతను వివరించారు.
  
 ఏటా శీతల్‌ భవాని ఉత్సవాల ముగింపు రోజున లంబాడీ యువతులు గోదుమలను నానబెట్టి అవి మొలకెత్తిన తర్వాత తొమ్మిది రోజులు పూజలు చేస్తారని, ఆ తర్వాత గురువారం ఉత్సవాల ముగింపు సందర్భంగా అందరూ కలిసి సంప్రదాయ నృత్యాలు చేస్తూ నారును నీటిలో నిమజ్జనం చేస్తారని చెప్పారు. నారు పచ్చగా ఉంటే పల్లె పచ్చగా ఉంటుందని, యువతులకు వివాహం జరుగుతుందని, సుఖసంతోషాలతో ఉంటారని గిరిజనుల నమ్మకమని అన్నారు. మంత్రుల వెంట టీఆర్‌ఎస్‌ నియోజకవర్గ ఇన్‌చార్జి పెద్ది సుదర్శన్‌రెడ్డి, నర్సంపేట డీఎస్పీ దాసరి మురళీధర్, తహసీల్దార్‌ రవీంద్రమోహన్, ఎంపీడీఓ మూర్తిరెడ్డి, ఏపీఓ రాజిరెడ్డి, ఎంపీపీ బానోత్‌ సారంగపాణి, వైస్‌ ఎంపీపీ పాలెపు రాజేశ్వర్‌రావు, నాయకులు బానోత్‌ సంగులాల్, ఊడుగుల ప్రవీణ్‌గౌడ్, సమ్మయ్యనాయక్, మామిండ్ల మోహన్‌రెడ్డి,  దూడెల సుమన్‌ తదితరులు పాల్గొన్నారు. 


 భరతనాట్యానికి సరికొత్త సొబగులద్ది, దాన్ని ఖండాంతరాలకు వ్యాప్తి చేసిన ఘనత నాట్యమయూరి సవితా శాస్త్రికే దక్కుతుంది. కేవలం నృత్యభంగిమలతో ఎన్నో హావభావాలను వ్యక్తపరిచి కళాభిమానుల  గుండెల్లో చెరగని ముద్ర వేసిన రెవల్యూషనరీ డ్యాన్సర్. తన నాట్యంతో మహిళా సమస్యలను కథలుగా చెబుతున్న ఆమె తాజాగా ‘చైన్స్- లవ్ స్టోరీస్ ఆఫ్ షాడోస్’ ప్రదర్శనతో ప్రేక్షకులను మైమరపింపజేశారు. ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఎంతోమంది అభిమానులను సంపాదించుకున్న డ్యాన్సింగ్ స్టోరీ టెల్లర్ సవితాశాస్త్రిని ఈ సందర్భంగా సిటీప్లస్ పలకరించింది. ఆ పరిచయం ఆమె మాటల్లోనే...
  
  నేను పుట్టింది హైదరాబాద్‌లోనే... కానీ పెరిగింది చెన్నై, ముంబైలలో. బాల్యం నుంచే డ్యాన్స్ అంటే ఇష్టం. ముంబైలోని గురు మహాలింగం పిళ్లై దగ్గర నాట్యం నేర్చుకోవడం మొదలుపెట్టాను. తరువాత చెన్నైలో అడయార్ కె.లక్ష్మణ్, ధనంజయన్ గార్ల దగ్గర సాధన కొనసాగించాను. ఆ నాట్యంపైన ఉన్న ప్రేమతో... నా ఆలోచనలను గౌరవించే స్నేహితుడినే పెళ్లి చేసుకున్నాను. నా ప్రదర్శనలకు మూల కథలు అందించేది నా భర్త ఏకే శ్రీకాంత్. సమాజంలో మహిళలు ఎదుర్కొంటున్న ఎన్నో సమస్యలను నాకు తెలిసిన కళ ద్వారా తెలియజెప్పాలనుకున్నాను. భరతనాట్యం మూలాలకు ఆటంకం కలగకుండా కేవలం హావభావాలతో, నృత్య భంగిమలతో చక్కగా ఆవిష్కరించడం అంటే అంత సులువుకాదు. కానీ సాధనతో సాధ్యం కానీదేదీ ఉండదు. కళ్లుచెదిరే నాట్య భంగిమలకు, భావోద్వేగాలు తోడైతే... ప్రేక్షకుల మనసులు కదిలించడం పెద్ద కష్టమేమీ కాదు. ఆ రెండింటినీ సునాయాసంగా పలికించగలగడం నా అదృష్టంగా భావిస్తాను.
  
  పునరుజ్జీవమే లక్ష్యంగా...
  ప్రేక్షకులు ప్రశంసించినా, తిరస్కరించినా నేను నాకు నచ్చింది చేయడానికే ఇష్టపడతా. నామీద నాకున్న నమ్మకమే నా బలం. నాట్యాన్ని నాట్యంలాగానే కాకుండా... ప్రస్తుత పరిస్థితులను మేళవిస్తే నాట్యం బతుకుతుంది. భరతనాట్య పునరుజ్జీవమే నా లక్ష్యం. ముంబైలో సాయి శ్రీ ఆర్ట్ ఏర్పాటు చేశాను. ఇదే బ్యానర్‌లో గతంలో ‘సోల్ కేజెస్’, ‘యుద్ద్’, ‘ద ప్రొఫెట్’ ‘మ్యూజిక్ వితిన్’ అనే విభిన్న కళాప్రధానమైన నాట్య ప్రదర్శనలు ఇచ్చాను.
  
  చైన్స్...
  ఇక ‘చైన్స్-లవ్ స్టోరీస్ ఆఫ్ షాడోస్’ ప్రదర్శన గురించి చెప్పాలంటే ఇది ఒక యథార్థ గాథ. తన ఇష్టాలను బయటకు చెప్పలేని ఓ యువతి తనకోసం బతకాలా? లేక కుటుంబం, సమాజంకోసం రాజీపడాలా? అన్న మీమాంసలో కలిగే భావోద్వేగాలే దీని ఇతివృత్తం. ప్రతి మనిషి సంఘంలో మంచిగా బతకడం కోసం తనకు ఇష్టం ఉన్నా లేకున్నా ముఖానికి ముసుగు కప్పుకుని బతుకుతాడు. బయటకు కనిపించని ఆ ముసుగులో ఉండేది మనోవేదనే తప్ప మరోటి కాదు. ఆ ఆవేదనే ఈ ‘చైన్స్’.
  - ఎస్.శ్రావణ్‌జయ
  


 ఒంపుల వైఖరితో ఇంపు గొలిపే నృత్యం బాలే డ్యాన్స్. ఫ్రెంచ్ వాకిట్లో నృత్యరూపకంగా ఎదిగిన ఈ క్లాసికల్ డ్యాన్స్ ప్రపంచ  యవనికపై ఎప్పుడో సత్తాచాటింది. అలా విదేశాల గడపలు దాటుతూ.. భాగ్యనగరికి చేరుకుంది. అడుగడుగునా అందమైన భావాన్ని వ్యక్తం చేసే బాలే డ్యాన్స్ హైదరాబాదీల మనసులు దోచుకుంటోంది. అందుకే ఈ నృత్యరీతిని ఔపోసన పట్టడానికి  చిన్నారులు, యువతీయువకులు ట్రైనింగ్ సెంటర్లకు క్యూ కడుతున్నారు. శతాబ్దాల చరిత్ర ఉన్న ఈ నృత్యాన్ని నేర్పించడానికి విదేశీ ట్రైనర్లు సిటీకి వస్తున్నారు.
  
 మునివేళ్లపై నిలబడి.. శరీరాన్ని హరివిల్లులా వంచి.. చేతులు చాస్తూ.. విస్మయం గొలిపే భంగిమలతో సాగిపోయే నృత్యం బాలే డ్యాన్స్. సిటీలోకి కొత్తగా ఎంట్రీ ఇచ్చిన ఈ నృత్యానికి ఫ్యాన్స్ పెరిగిపోతున్నారు. నగరంలో బాలే నృత్యాన్ని నేర్చుకునేవారి సంఖ్య మూడునాలుగు నెలలుగా బాగా పెరిగింది. ఈ నృత్యాన్ని నేర్పే డ్యాన్స్ మాస్టర్స్ ఇక్కడ అందుబాటులో లేకపోవడంతో ఇంతకాలం ఈ డ్యాన్స్ జోరందుకోలేదు. ఇప్పుడిప్పుడే విదేశాల నుంచి డ్యాన్స్ మాస్టర్స్ సిటీకి వచ్చి మరీ స్థానికంగా ట్రైనింగ్ ఇస్తున్నారు. దీంతో ఈ ఫ్రెంచ్ నృత్యానికి క్రేజ్ వస్తోంది.
  
 హాయిగా సాగని..
 
 లైట్ మ్యూజిక్ కు జతగా మలయమారుతంలా సాగిపోయే బాలే డ్యాన్స్.. ఫిజికల్, సైకలాజికల్ ఎక్సర్‌సైజ్‌కు బాగా ఉపయోగపడుతుంది. అందుకే బాలే డ్యాన్స్‌కు హైదరాబాద్ రెడ్‌కార్పెట్ పరచి స్వాగతం పలుకుతోంది. సికింద్రాబాద్ దగ్గర్లోని అవర్ సేక్రెడ్ స్పేస్‌లో ఏర్పాటు చేసిన బాలే డ్యాన్స్ ట్రైనింగ్ సెంటర్‌కు ఆదరణ విశేషంగా లభిస్తోంది. ఈ డ్యాన్స్‌లో మెళకువలు సాధించగలిగితే.. మిగతా నృత్యరీతులనూ ఈజీగా నేర్చుకోవచ్చని ట్రైనర్స్ చెబుతున్నారు. ఈ నృత్యంలో అదిరిపోయే భంగిమలే కాదు.. అదరహో అనిపించే ఎక్స్‌ప్రెషన్స్ ఉంటాయి. ఇది నేర్చుకోవడం ద్వారా మానసిక ఆనందం కూడా కలుగుతుందని చెబుతున్నారు డ్యాన్సర్లు. బాలే డ్యాన్స్ ద్వారా ఒత్తిడి దూరమవుతోందని ఇటీవల ఓ స్టూడియో చేసిన సర్వేలో వెల్లడైంది కూడా. ఈ డ్యాన్స్ వల్ల కండరాలు బలంగా మారడమే కాదు.. శరీరం నాజూకుగా తయారవుతుంది.
  
 ఇదీ చరిత్ర
 
 బాలే డ్యాన్స్ వెనుక 500 ఏళ్ల చరిత్ర ఉంది. 15వ శతాబ్దంలో ఫ్రెంచ్ దేశంలోని దర్బారుల్లో రాజులకు ఉల్లాసాన్ని పంచడానికి పరిచారికలు బాలే డ్యాన్స్ చేసేవారు. కాలక్రమంలో ఇది ఫ్రెంచ్ ఎల్లలు దాటి ప్రపంచ ఖ్యాతి గడించింది. ఇంగ్లండ్, ఇటలీ, రష్యా దేశాల్లో కన్సర్ట్ నృత్యంగా మారి అందరి మన్ననలు పొందింది.
  
  ఫుల్ రెస్పాన్స్..
 
 మాది అమెరికాలోని టెక్సాస్. ఎన్నో ఏళ్లు బాలే డ్యాన్స్‌లో శిక్షణ పొందాం. ఇటీవల హైదరాబాద్‌కు వచ్చి ట్రైనింగ్ నిర్వహిస్తున్నాం. అవర్ సేక్రెడ్ స్పేస్‌లో ఆగస్టు నుంచి బాలే శిక్షణ ఇవ్వడం మొదలు పెట్టాను. చిన్నారులు, ఐటీ అండ్ సాఫ్ట్‌వేర్ ఉద్యోగుల నుంచి మంచి స్పందన వస్తోంది. ఇప్పుడిప్పుడే ఈ నృత్యానికి. దాని వల్ల కలిగే ప్రయోజనాలు ఇక్కడి వారికి అర్థమవుతున్నాయి. రాబోయే రోజుల్లో మరింత క్రేజ్ వస్తుందని నమ్ముతున్నాం.
  
 - బెటినా, అలెక్సా,  బాలే ట్రైనర్స్
  


 ఈ తరంవారు దూరమవుతున్న సంస్కృతి, సంప్రదాయాలను గుర్తు చేసేందుకు, నడవడిక, క్రమశిక్షణ అలవర్చేందుకు ఒక చక్కటి అవకాశం శాస్త్రీయ నృత్యం. మానసిక పరివర్తన మెరుగుపడేందుకు, ఏకాగ్రత పెరిగేందుకూ ఇది ఎంతో ఉపయోగకరం. మదిలోని హావాభావాలన్నీ కళ్లల్లో ఒలకబోస్తూ చేసే నృత్యరూపకాలు.. చూసే వారి మదికి ఎంతో ప్రశాం తతనిస్తాయి. ప్రతి భంగిమలో ఓ నేపథ్యం, ఓ యోగాసనం ఇలా ఎన్నో దాగున్నాయి. అందుకేనేమో తల్లిదండ్రులంతా వారి పిల్లలను శాస్త్రీయ నృత్యం అభ్యసించేలా ప్రోత్సహిస్తున్నారు. ఈ ఆసక్తిని గమనించి పలు ప్రైవేటు పాఠశాలల్లోనూ ప్రత్యేకంగా నృత్యశిక్షణ తరగతులు నిర్వహిస్తున్నారు.
  
 - క్రమశిక్షణకు కేరాఫ్ శాస్త్రీయ నృత్యం
 - నేటితరం పిల్లల్లో పెరుగుతున్న ఆసక్తి
 - ప్రోత్సహిస్తున్న తల్లిదండ్రులు
 న్యూఢిల్లీ: భారతీయ నాట్యం ఒక కళే కాదు... క్రమశిక్షణ గల జీవితానికి ఒక ఒక కొలమానం. కూచి పూడి, భరతనాట్యం, జానపదాలు ఏవైనా సరే ఏకాగ్రత, క్రమశిక్షణతో చేయడం వల్ల పిల్లల భవిష్యత్ బంగారు బాటకు అవి పునాది అవుతాయి. శాస్త్రీయ నృత్యకళపై ప్రజల్లో ఆసక్తి పెరుగుతోంది. తాము నేర్వని కళను పిల్లలకు నేర్పించాలన్న తపన పెరుగుతోంది. ఇటీవల పలు విద్యాసంస్థల్లో నిర్వహిస్తున్న కార్యక్రమాలే ఇందుకు తార్కాణాలు. విద్యార్థులు కూడా ఈ నృత్యాలను నేర్చుకోవడానికే ఇష్టపడుతున్నారు. నగరంలోని పలు విద్యాసంస్థలు ప్రత్యేకంగా డ్యాన్స్‌మాస్టర్లను ఏర్పాటు చేసి నృత్యశిక్షణ కోసం తరగతులు నిర్వహిస్తున్నారు.
  
 ప్రైవేటు పాఠశాలలేకాదు మున్సిపల్ కార్పొరేషన్ ఆధ్వర్యంలో నడుస్తున్న ప్రభుత్వ పాఠశాల ల్లోనూ విద్యార్థులు, తల్లిదండ్రుల ఆసక్తిమేరకు డ్యాన్స్ క్లాస్‌లు నిర్వహిస్తున్నారు. పేద, మధ్య తరగతి పిల్లలకు తరగతి గదుల్లో నిర్వహిస్తున్న డ్యాన్స్ క్లాస్‌లు ఎంతో ఉపయోగకరంగా ఉంటున్నాయి. సంపన్నవర్గాల పిల్లల డ్యాన్స్ మాస్టర్లు నిర్వహించే ప్రత్యేక తరగతులకు హాజరై విద్య నేర్చుకుంటున్నా రు. అందుకు కారణం డ్యాన్స్ వల్ల ఎన్నో ప్రయోజనాలుండడమే... అందుకే ఇప్పుడు అందరిలో భారతీయ నృత్యంపై ఆసక్తి పెరిగింది. ఇందుకు కారణాలేమిటనే విషయమై పలువురు తమ అభిప్రాయాలను వ్యక్తం చేశారు. వివరాలు వారి మాటల్లోనే...
  
 దేవతలంతా మెచ్చిన కళ
 నాట్యం భగవంతుడు మెచ్చిన కళ. 64 కళలల్లో ప్రతి ఒక్క దేవతా స్వరూపం ఈ కళను ఎంతో ఇష్టపడ్డారని పురాణ ఇతిహాసాలు తెలియజేస్తున్నాయి. నేను 1997 లో నృత్యశిక్షణా తరగతులు ప్రారంభించాను. ఇప్పటిదాకా 200 మందికి పైగా శిక్షణ అందించాను. వారు జిల్లా, రాష్ట్ర, జాతీయ స్థాయిలోనూ రాణించారు. ప్రస్తుతం నా వద్ద ముగ్గురు ఇంజనీరింగ్ విద్యార్థినీ విద్యార్థులు, 86 మంది బాల బాలికలు శిక్షణ పొందుతున్నారు. పిల్లలతో పాటు పెద్దలూ నేర్చుకోవడానికి ఉత్సాహం చూపుతున్నారు. మానసిక వైకల్యం ఉన్న పిల్లలకు శాస్త్రీయ నృత్యం నేర్పిస్తే ఉపయోగం ఉంటుందని వైద్యులూ సూచిస్తున్నారు.
  - భార్గవకుమార్, నృత్యజ్యోతి ఫైన్ ఆర్ట్స్ డెవలప్‌మెంట్ అసోసియేషన్
  
 వ్యక్తిత్వం అలవడుతుంది
 శాస్త్రీయ నృత్యం వల్ల భారతీయ సంస్కృతి, సంప్రదాయాల గురిం చి అవగాహన పెరుగుతుంది. ఫలితంగా మంచి నడవడిక, క్రమశిక్షణ గల జీవితం అలవడుతుంది. నేను 2000 సంవత్సరం నుంచి శాస్త్రీయ నృత్యంలో శిక్షణ ఇస్తున్నాను. సెయింట్ జోసఫ్ స్కూల్‌లో ఇప్పటి వరకు 400 మంది పిల్లలకు నృత్యరీతులలో శిక్షణ ఇచ్చాను. ఇంటి వద్ద కూడా పిల్లలతో పాటు పెద్దలు కూడా నృత్యంలో శిక్షణ తీసుకుంటున్నారు. పలువురు డాక్టర్లు, గృహిణిలు సైతం నృత్యం నేర్చుకోవడానికి వస్తున్నారు. నాట్యం వల్ల పిల్లల్లో మానసిక పరివర్తన వస్తుంది.
  - ఎస్. కరీముల్లా, నటరాజ నృత్య కళామందిరం
  
 ప్రయోజనాలివీ...
 పిల్లల్లో మానసిక పరివర్తన వస్తుంది.భారతీయ ఇతిహాసాలను నృత్యరూపక ప్రదర్శన చేయడం వల్ల సంస్కృతి, సంప్రదాయాల గురించి తెలుస్తుంది.తల్లిదండ్రులు, పెద్దలపై గౌరవభావం పెరుగుతుంది.నాట్యంలో యోగా దాగుంది, తద్వారా ఆరోగ్యం సిద్దిస్తుంది.శారీరక,మానసిక వ్యాయా మం చేకూరుతుంది. ఏకాగ్రత పెరిగి చదువులో రాణిస్తారు.కళలు, సంప్రదాయంపై అభిరుచి పెరుగుతుంది.


 వాకా.. వాకా.. అంటూ షకీరా గీతాలకు నృత్యాలు, భారతీయత ఉట్టిపడే క్లాసికల్ డ్యాన్స్‌లతో హెచ్‌సీయూ ప్రాంగణం మార్మోగిపోయింది. ఉరిమే ఉత్సాహంతో కొరియా, ఆఫ్రికా, వియత్నాం కళాకారులు ప్రత్యేక సాంస్కృతిక ప్రదర్శనల తో ఔరా అనిపించారు. ఇంటర్నేషనల్ యూత్ ఫెలోషిప్ (ఐవైఎఫ్) సంస్థ మూడు రోజుల వరల్డ్ క్యాంప్ హెచ్‌సీయూలో శనివారం మొదలైంది. నాట్యం, జ్యువెలరీ, పేపర్ క్రాఫ్ట్ వంటి అంశాలపై ప్రత్యేక శిక్షణ ప్రారంభమైంది. విదేశాల నుంచి వచ్చిన ప్రతినిధులు ‘సిటీప్లస్’తో తమ అభిప్రాయాలు పంచుకున్నారు.  
  
  కొత్త విషయాలు నేర్చుకున్నా..
  ఈ క్యాంప్ ద్వారా కొత్త విషయాలు తెలుస్తున్నాయి. వివిధ దేశాల ప్రతినిధులతో అభిప్రాయాలు పంచుకునే అవకాశం కలగటం గొప్పగా భావిస్తున్నాను. దేశరక్షణ వ్యవస్థలో యువత భాగస్వామ్యం పెరగాలి.
  - ట్రాంగ్, వియత్నాం
  
  మా దేశంలో నిర్వహిస్తా..
  ఐవైఎఫ్ సదస్సులో నేర్చుకున్న అంశాలను సౌత్ కొరియా యువతకు నేర్పిస్తా. యువతలో అనేక నైపుణ్యాలున్నా ప్రదర్శించే వేదిక లేక వెనుకబడుతున్నారు. అయితే సామాజిక సేవా కార్యక్రమాల్లో
  మా దేశ యువత ఎప్పుడూ ముందుంటుంది.
  - స్యాంగ్ కిమ్, దక్షిణ కొరియా
  - జిలుకర రాజు


 భరతనాట్యం... ఒక సంప్రదాయ నృత్యరీతి... ప్రేక్షకులను అలరించడమే దాని లక్ష్యం. లీడర్‌షిప్, వ్యక్తిత్వ వికాసం... ఇవి యువతరానికి కెరీర్‌లో అత్యంత ఆవశ్యకమైన అంశాలు. భరత నాట్యం ద్వారా నాయకత్వ లక్షణాలు పెంపొందించుకునేందుకు, వ్యక్తిత్వ వికాసానికి దోహదపడుతున్నారు అర్చనా కర్రె (వ్యాసం). ఎంబీఏ చదువుకుని, దాదాపు ఏడేళ్లు కార్పొరేట్ ఉద్యోగంలో కొనసాగిన అర్చన, నాట్యం కోసం ఆకర్షణీయమైన కెరీర్‌ను కాదనుకున్నారు. ఇప్పుడు నాట్యాన్నే తన సర్వస్వంగా తీర్చిదిద్దుకున్నారు. తొలుత సుప్రసిద్ధ నాట్య విద్వాంసుడు వెంపటి చినసత్యం వద్ద నృత్యం నేర్చుకున్నారు. తర్వాత చెన్నైలోని ‘కళాక్షేత్ర’లో చేరి, భరతనాట్యంలో పీజీ పూర్తి చేశారు. సోక్ట్రానిక్స్ సంస్థలో దాదాపు ఏడేళ్లు పనిచేశారు. తర్వాత మంజీరం అకాడమీ ఆఫ్ ఫైనార్ట్స్‌ను స్థాపించి, పూర్తిగా నాట్యానికే అంకితమయ్యారు.
  
  భరతనాట్యాన్ని సంప్రదాయబద్ధంగానే నేర్చుకున్నా, అర్చన కేవలం సంప్రదాయ పద్ధతులకే పరిమితం కాలేదు. సృజనాత్మకతను, ప్రయోగశీలతను జోడించి, శాస్త్రీయ నృత్యాన్ని ఆధునిక తరానికి చేరువ చేస్తున్నారు. ‘లీడర్‌షిప్ ఇన్ డ్యాన్స్’ (నాట్యంలో నాయకత్వం) ఆమెకు బాగా గుర్తింపు తెచ్చిన అంశం. ‘లీడర్‌షిప్ ఇన్ డ్యాన్స్’ ప్రదర్శనకు సత్యం స్కూల్ ఆఫ్ లీడర్‌షిప్
  అర్చనను ‘ఫుల్ లైఫ్ సైకిల్ లీడర్’ (ఎఫ్‌ఎల్‌సీఎల్) అవార్డుతో సత్కరించింది. అంతే కాదు, ఈ అంశాన్ని తన శిక్షణ కార్యక్రమంలో పాఠ్యాంశంగా చేర్చింది. నృత్యం వినోదాన్ని పంచే కళ మాత్రమే కాదు, వ్యక్తిత్వ వికాసాన్ని, నాయకత్వ లక్షణాలను పెంపొందించుకునేందుకు సైతం దోహదపడగల సాధనమని అర్చన తన ప్రదర్శనలతో నిరూపించుకున్నారు. నానాటికీ సంక్లిష్టంగా మారుతున్న వర్తమాన సమాజంలో శాంతిని పెంపొందించే సాధనం కూడా నృత్యమేనని ఆమె విశ్వసిస్తారు.
  నగరంలోని సైనిక్‌పురి ప్రాంతంలో ఉంటున్న అర్చన పలు వేదికలపైనే కాకుండా, దేశ విదేశాల్లో లెక్కకు మిక్కిలిగా ప్రదర్శనలు ఇచ్చారు. ‘మంజీరం’ అకాడమీ ద్వారా ఒకవైపు విద్యార్థులకు నాట్యంలో శిక్షణ ఇస్తూనే, మరోవైపు వినూత్న ప్రయోగాలు చేపడుతున్నారు.
  - పన్యాల జగన్నాథదాసు
  
  నాట్యమే సర్వస్వం
  నాట్యమే నా సర్వస్వం. నాట్యంపై అంతులేని తపన, నిబద్ధతతో పాటు కుటుంబ సభ్యుల మద్దతు ఉండటంతో ఒకవైపు నాట్యాన్ని, మరోవైపు చదువుని కొనసాగించగలిగా. మా అమ్మ ఇచ్చిన స్ఫూర్తితోనే నాట్యం నేర్చుకున్నా. ఎంబీఏ కొత్తగా ఆలోచించడం నేర్పింది. ఏడేళ్ల కార్పొరేట్ కెరీర్‌లో భిన్నమైన మనస్తత్వాలను, పరిస్థితులను ఆకళింపు చేసుకోగలిగాను. నాట్యం నిరంతర పరిణామం చెందే కళ. నాట్యం ద్వారా నాయకత్వ లక్షణాలు సహా చాలా జీవన నైపుణ్యాలను నేర్చుకోవచ్చు. నాట్యం పట్ల అందరూ సానుకూలంగా స్పందించాలన్నదే నా ఆకాంక్ష.            
  - అర్చన


 తన కెరీర్ మొత్తమ్మీద ఒకే ఒక ‘ఆజా నచ్‌లే’ అనే నృత్య ఆధారిత సినిమాలోనే నటించినప్పటికీ... అనేక ప్రాజెక్టుల ద్వారా సంప్రదాయ కళలను ప్రోత్సహించినట్టు బాలీవుడ్ నటి మాధురీ దీక్షిత్ చెప్పింది. ‘దేడ్ ఇష్కియా’ సినిమాలో కథక్ నృత్యకారిణి  పాత్ర పోషించిన  మాధురి....కథక్ నిపుణుడు బిర్జూ మహారాజ్ కోరియోగ్రఫీతో కథక్ నృత్యం కూడా చేసింది. ‘ఆజా నచ్‌లే’ తర్వాత నృత్య ప్రధాన సిని మాల్లో నటించకపోయినప్పటికీ సంప్రదాయ నృత్యానికి మొదటినుంచి నిరంతరం నావంతు ప్రోత్సాహమందిస్తూనే ఉన్నా. ‘దేడ్ ఇష్కియా’లో కూడా కథక్ కళాకారిణి పాత్ర పోషించా. ఆ పాత్రకు తగినట్టుగా చక్కగా నాట్యం కూడా చేశా’ అని ఈ 47 ఏళ్ల కళాకారిణి తన మనసులో మాట చెప్పింది.
  
  మూడు దశాబ్దాల క్రితం బాలీవుడ్‌లో అడుగిడిన మాధురి ... ప్రేక్షకుల మనసులో చెదరని ముద్ర వేసింది. ‘పాశ్చాత్య దేశాల ప్రభావం కూడా నాపై ఉంది. ఇక బాలీవుడ్‌లోనూ ఆది నుంచి ఇది కనిపిస్తూనే ఉంది. అయితే సూపర్‌హిట్ అయిన అన్ని సిని మాలను మీరు గమనించినట్టయితే వాటన్నింటిలోనూ భారతీయత ఉట్టిపడుతుంది’ అని అంది. తాజ్‌మహల్ టీలో కొత్త వెరైటీని ఆవిష్కరించేందుకు మాధురి నగరానికి వచ్చిన సందర్భంగా మీడియాతో మాట్లాడుతూ సంప్రదాయ నృ త్యం అందరికీ అవగాహన కలిగించేందుకు యువతరం ముందుకు రావాలని పిలుపుని చ్చింది.
  
  సంప్రదాయ విలువలు వారికి మాత్రమే తెలుస్తాయంది. సంప్రదాయ నృత్య టార్చ్‌ను ముందు తరాలకు వారు మాత్రమే అందించగలుగుతారంది. సంప్రదాయ నృత్యంపై అవగాహన కల్పించేందుకు ప్రతి ఒక్కరూ తప్పనిసరిగా ముందుకు రావాలని పిలుపునిచ్చింది మాధురి.