సాక్షి, అమరావతి: జనసేన పార్టీ అధినేత, ఉప ముఖ్యమంత్రి పవన్‌కళ్యాణ్‌ బుధవారం విజయవాడలోని తన అధికారిక క్యాంపు కార్యాలయంలో పంచాయతీరాజ్, గ్రామీణాభివృద్ధి, అటవీ, పర్యావరణ, శాస్త్ర సాంకేతిక శాఖల మంత్రిగా బుధవారం బాధ్యతలు స్వీకరించారు. తన సోదరుడు నాగబాబుతో కలిసి అధికారిక కార్యాలయానికి వచ్చిన ఆయన శ్రీ వేంకటేశ్వర స్వామికి ప్రత్యేక పూజలు చేసి పండితుల ఆశీర్వచనం తీసుకున్నారు. అనంతరం ఉదయం 10.30 గంటలకు బాధ్యతలు స్వీకరించారు. ఈ సందర్భంగా ఆయన రెండు ఫైళ్లపై సంతకాలు చేసినట్టు ఉప ముఖ్యమంత్రి కార్యాలయం తెలిపింది. రాష్ట్రంలో సొంత భవనాలు లేని గిరిజన గ్రామ పంచాయతీల్లో భవనాల నిర్మాణానికి సంబంధించిన ఫైలుపై పవన్‌ సంతకం చేసినట్టు తెలిపింది. అదే విధంగా ఉద్యాన పంటల సాగును ఉపాధి హామీ పథకంతో అనుసంధానం చేసే మరో ఫైల్‌ మీద కూడా పవన్‌ సంతకం చేసినట్టు వివరించింది. ఈ కార్యక్రమంలో పంచాయతీరాజ్, గ్రామీణాభివృద్ధి శాఖ ముఖ్య కార్యదర్శి శశిభూషణ్‌ కుమార్, కమిషనర్‌ కన్నబాబు, అటవీ శాఖ పీసీసీఎఫ్‌ చిరంజీవి చౌదరి, ఇతర ఉన్నతాధికారులు పాల్గొన్నారు. ఉప ముఖ్యమంత్రిగా బాధ్యతలు తీసుకున్న పవన్‌ కళ్యాణ్‌ను పౌర సరఫరాల శాఖ మంత్రి నాదెండ్ల మనోహర్‌ కలిసి అభినందనలు తెలిపారు. పర్యాటక శాఖ మంత్రి కందుల దుర్గేష్‌ కూడా శుభాకాంక్షలు తెలిపారు. పార్టీ ఎంపీ తంగెళ్ల ఉదయ్‌ శ్రీనివాస్, పలువురు పార్టీ ఎమ్మెల్యేలు, నాయకులు ఈ కార్యక్రమంలో పాల్గొని పవన్‌కళ్యాణ్‌కు శుభాకాంక్షలు తెలిపారు. శాఖలవారీగా సమీక్ష ఉప ముఖ్యమంత్రిగా బాధ్యతలు స్వీకరించిన అనంతరం పవన్‌ కళ్యాణ్‌ తన క్యాంపు కార్యాలయంలో శాఖాపరమైన విధుల్లో పాల్గొన్నారు. ఉదయం పంచాయతీరాజ్, గ్రామీణాభివృద్ధి శాఖలపై సమీక్ష చేశారు. సాయంత్రం అటవీ శాఖకు సంబంధించి వివిధ అంశాలపై అధికారులతో సమీక్ష నిర్వహించారు. పవన్‌ను కలిసిన సీఎస్‌ నీరభ్‌కుమార్‌ బుధవారం సాయంత్రం ఉప ముఖ్యమంత్రి పవన్‌ కళ్యాణ్‌ను ప్రభుత్వ ప్రధాన కార్యదర్శి నీరభ్‌కుమార్‌ ప్రసాద్‌ ప్రత్యేకంగా కలిశారు.

సాక్షి, అమరావతి :  రాష్ట్రాన్ని ఉద్యాన హబ్‌గా తీర్చిదిద్దేందుకు గడిచి నాలుగున్నరేళ్లుగా రాష్ట్ర ప్రభుత్వం చేసిన కృషి సత్ఫలితాలిచ్చింది. ముఖ్యంగా సాగు విస్తీర్ణం తగ్గకుండా తగు జాగ్రత్తలు తీసుకుంటూనే లాభసాటి కాని వ్యవసాయ, వాణిజ్య పంటల స్థానంలో ఉద్యాన పంటలు విస్తరించేలా ప్రోత్సహించడంలో సఫలీకృతమైంది. రాష్ట్రంలో 2018–19 నాటికి 42.51 లక్షల ఎకరాల్లో సాగవుతున్న ఉద్యాన పంటలు నేడు 45.76 లక్షల ఎకరాల్లో సాగవుతున్నాయి. 4.23 లక్షల ఎకరాల్లో పాత తోటలను పునరుద్ధరించగా, కొత్తగా 3.25 లక్షల ఎకరాలు సాగులోకి వచ్చాయి. 2018–19 నాటికి 305 లక్షల టన్నులున్న దిగుబడులు 2022–23లో 368.83 లక్షల టన్నులు రాగా, ప్రస్తుత ఆర్థిక సంవత్సరంలో 380 లక్షల టన్నులు దాటే అవకాశాలు కన్పిస్తున్నాయి. ఫ్రూట్‌బౌల్‌గా గుర్తింపు పొందిన ఏపీ..కొబ్బరి, బొప్పాయి, టమోటాలో మొదటి స్థానం, బత్తాయి, అరటి, వంగ, మిర్చి, ఆయిల్‌పామ్‌లో రెండో స్థానం, మామిడి, ఉల్లి, జీడిపప్పులో మూడో స్థానంలో ఉంది. టీడీపీ హయాంలో సంప్రదాయ పంటలైన మామిడి, జీడిమామిడి, సపోటా, బొప్పాయి వంటి పంటలను ఉపాధి హామీ పథకం కింద ప్రోత్సహించే వారు. ఏడాదికి 50వేల ఎకరాలు సాగులోకి రావడం గగనంగా ఉండేది. పంటల మార్పిడిని ప్రోత్సహించాలన్న ఆలోచన కూడా చేయలేదు.   బోర్ల కింద ఉద్యాన పంటలు..  మరోవైపు.. పంటల వారీగా అమలుచేసిన ఏరియా ఎక్స్‌పాన్షన్‌ (విస్తరణ) ప్రాజెక్టులు కూడా సత్ఫలితాలిచ్చాయి. పెద్దఎత్తున రాయితీలు, ప్రోత్సాహకాలిచ్చి ప్రోత్సహించడంతో లాభసాటి కాని వ్యవసాయ, వాణిజ్య పంటలు సాగుచేసే రైతులు ఉద్యాన పంటల వైపు మళ్లారు. రాయలసీమ జిల్లాల్లో బోర్ల కింద వేరుశనగ, వరి స్థానంలో అరటి, బత్తాయి, బొప్పాయి, దానిమ్మ, మామిడి.. దక్షిణ కోస్తా జిల్లాల్లో పొగాకు, సుబాబుల్, యూకలిప్టస్‌ స్థానంలో నిమ్మ, బత్తాయి, అరటి, మామిడి.. కృష్ణా, గోదావరి రీజియన్‌లో మొక్కజొన్న, చెరకుతో పాటు బోర్ల కింద వరి స్థానంలోనూ ఆయిల్‌పామ్, కొబ్బరి, కోకో, జామ, ఉత్తర కోస్తా జిల్లాల్లో క్యాసిరినాతో పాటు బోర్‌వెల్స్‌ కింద వరి స్థానంలో ఆయిల్‌ పామ్, జీడిమామిడి, కొబ్బరి తోటలను విస్తరించగలిగారు. గతంతో పోలిస్తే అంతర పంటల సాగు కూడా పెరిగింది.  పెరిగిన ఆయిల్‌పామ్, మామిడి తోటలు  పంటల మార్పిడి ద్వారా ఈ ఐదేళ్లలో వరుసగా 2019–20లో 1,36,628 ఎకరాలు, 2020–21లో 1,44,298 ఎకరాలు, 2021–22లో 1,56,173 ఎకరాలు, 2022–23 1,58,532 ఎకరాలు, 2023–24లో 1,58,532 ఎకరాల చొప్పున పంటల మార్పిడి ద్వారా ఈ ఐదేళ్లలో 7,54,163 ఎకరాలు కొత్తగా సాగులోకి వచ్చాయి. ప్రధానంగా 1.69 లక్షల ఎకరాల్లో ఆయిల్‌పామ్, 1.26 లక్షల ఎకరాల్లో మామిడి, 92వేల ఎకరాల్లో జీడిమామిడి, 84వేల ఎకరాల్లో బత్తాయి, 51వేల ఎకరాల్లో అరటి, 36వేల ఎకరాల్లో కూరగాయలు, 33వేల ఎకరాల్లో కోకో, 25 వేల ఎకరాల్లో కొబ్బరి, 24వేల ఎకరాల్లో జామ, 22వేల ఎకరాల్లో పూలతోటలు, 19 వేల ఎకరాల్లో నిమ్మ, 12వేల ఎకరాల్లో దానిమ్మతో పాటు నేరేడు, సపోటా, డ్రాగన్‌ ఫ్రూట్, చింత, సీతాఫలం వంటి పంటల సాగు విస్తరించింది. ఎకరాకు రూ.15వేల చొప్పున రూ.1,123.82 కోట్లకు పైగా ఖర్చుచేశారు.   రాయితీలు.. ప్రోత్సాహకాలతో..  ఈ 57 నెలల్లో కొత్తగా 269 ఉద్యాన రైతు ఉత్పత్తిదారుల సంఘాల(ఎఫ్‌పీఓ)ను ఏర్పాటుచేశారు. 143 ఎకరాల్లో షేడ్‌నెట్స్‌కు రూ. 10.52 కోట్లు, 24.55 ఎకరాలలో పాలీహౌస్‌ల నిర్మాణంకోసం రూ. 3.68 కోట్లు ఖర్చుచేశారు. ఈ నాలుగున్నరేళ్లలో 29.83 ఎకరాల్లో కూరగాయల రైతులకు రూ.75.70 లక్షలు, 172.65 ఎకరాల్లో పువ్వులు సాగుచేసే రైతులకు రూ.5.85 కోట్లు చొప్పున ఆర్థిక చేయూతనిచ్చారు. కోత అనంతర నష్టాలను నివారించేందుకు ఎఫ్‌పీఓల కోసం ప్రత్యేకంగా 940 ఉద్యాన సేకరణ కేంద్రాలతోపాటు 340 కోల్డ్‌స్టోరేజ్‌ల నిర్మాణం చేపట్టారు. ఇందులో భాగంగా.. ఇప్పటికే 462 కలెక్షన్‌ సెంటర్లు, 84 కోల్డ్‌రూమ్స్‌ను ఎఫ్‌పీఓలకు అందించారు. 2,905 మంది రైతులకు వ్యక్తిగతంగా ప్యాక్‌హౌస్‌లను నిర్మించి ఇచ్చారు.  ఫలించిన పంటల మార్పిడి..  సీఎం వైఎస్‌ జగన్‌ ఆదేశాల మేరకు లాభసాటి కాని వ్యవసాయ, వాణిజ్య పంటల స్థానే ఉద్యాన పంటలను ప్రోత్సహించాం.  ఐదేళ్లలో రికార్డు స్థాయిలో పంటల మార్పిడి ద్వారా 7.49 లక్షల ఎకరాలు సాగులోకి తీసుకురాగా, వీటిలో 3.25 లక్షల ఎకరాలు కొత్తగా సాగులోకి వచ్చాయి. 4.23 లక్షల ఎకరాల్లో పాత పంటల స్థానే కొత్త పంటలు సాగులోకి వచ్చాయి. వివిధ స్కీమ్‌ల ద్వారా అందిస్తున్న రాయితీలు, ప్రోత్సాహకాలవల్లే ఇది సాధ్యమైంది. – డాక్టర్‌ ఎస్‌ఎస్‌ శ్రీధర్, కమిషనర్, ఉద్యాన శాఖ  

సాక్షి, అమరావతి: రాష్ట్రంలో మరో ఉద్యాన కళాశాల అందుబాటులోకి వస్తోంది. రాయలసీమ జిల్లాల్లో ఉద్యాన విద్యకు ఊతమిచ్చేందుకు వీలుగా పులివెందులలో ఏర్పాటుచేసిన ప్రభుత్వ ఉద్యాన కళాశా­లను గురువారం ముఖ్యమంత్రి వైఎస్‌ జగన్‌ ప్రారం­భించనున్నారు. వైఎస్సార్‌ ఉద్యాన వర్సిటీ పరిధిలో నాలుగు ప్రభుత్వ కళాశాలలు (వెంకట్రా­మన్నగూడెం, అనంతరాజుపేట, పార్వతీ­పురం, చిన్నా­లతరపి).. మరో నాలుగు అనుబంధ కళా­శాలలు (అనంతపురం, తాడిపత్రి, వీఎస్‌ పురం, మార్కాపురం) ఉన్నాయి. దాదాపు అన్ని కళాశా­లలు బీఎస్సీ హానర్స్‌ (హార్టి) కోర్సును అందిస్తు­న్నాయి. ప్రభుత్వ కళాశాలల పరిధిలో 520, ప్రైవేటు కళాశాలల పరిధిలో 200 సీట్లు ఉన్నాయి. అలాగే, నాలుగు ప్రభుత్వ, ఏడు ప్రైవేటు పాలిటె­క్నిక్‌ కళాశాలలు కూడా యూనివర్శిటీకి అనుబంధంగా ఉన్నాయి. రాయలసీమలో రెండో ఉద్యాన కళాశాలలు.. ఇక వైఎస్సార్‌ జిల్లా అనంతరాజుపేటలో ఇప్పటికే ఉద్యాన కళాశాల ఉంది. తాజాగా.. పులివెందులలో కొత్తగా మరో కళాశాలను ప్రభుత్వం మంజూరు చేసి­ంది. ఉద్యాన పంటల హబ్‌గా పులివెందుల ఇప్పటికే గుర్తింపు పొందిన నేపథ్యంలో ఈ ప్రాంత­ంలో ఉద్యాన విద్యకు ఊతమిచ్చేలా ప్రభుత్వం కొత్తగా కళాశాల ఏర్పాటుచేసింది. బీఎస్సీ ఆనర్స్‌ (హార్టి) కోర్సులో 60 సీట్లతో ఈ కళాశాల ఏర్పాట­వు­తోంది. ఇప్పటికే రెండు విడతల కౌన్సెలింగ్‌ ద్వారా 46 సీట్లను భర్తీచేశారు. మిగిలిన సీట్లను చివరి రౌండ్‌ కౌన్సెలింగ్‌ ద్వారా భర్తీచేయనున్నారు. పులివెందులలోని ఆంధ్రప్రదేశ్‌ సెంటర్‌ ఫర్‌ అడ్వాన్స్‌డ్‌ రీసెర్చ్‌ ఆన్‌ లైవ్‌స్టాక్‌ (ఏపీ కార్ల్‌) భవన సము­దాయంలో తాత్కాలికంగా ఏర్పాటుచేసిన కళాశా­లను గురువారం సీఎం జగన్‌ ప్రారంభిస్తారు.  100 ఎకరాల్లో రూ.110కోట్లతో భవనాలు.. మరోవైపు.. ఈ కళాశాల కోసం 100 ఎకరాలు అవసరమని గుర్తించారు. ఆ మేరకు భూ కేటాయింపునకు ప్రభుత్వం ఏర్పాట్లు­చేస్తోంది. భవన సముదాయాల కోసం ఇప్పటికే రూ.110 కోట్లు మం­జూరు చేసింది. ఈ నిధులతో పరిపా­లనా భవనం, తరగతి గదులు, అత్యాధునిక లేబొరేటరీలు, విద్యార్థుల కోసం హాస్టల్‌ భవనాలు, సిబ్బంది కోసం క్వార్టర్స్, వెహికల్‌ పార్కింగ్‌ షెడ్లు నిర్మించను­న్నారు. ఇందుకు సంబంధించి త్వరలో టెండర్లు పిలిచేందుకు సన్నాహాలు చేస్తున్నారు. కొత్తగా ఏర్పాటుచేస్తున్న ఈ కళాశాల కోసం రాష్ట్ర ప్రభు­త్వం 30 టీచింగ్, 60 నాన్‌ టీచింగ్‌ పోస్టులను మంజూరు చేసింది. టీచింగ్‌ పోస్టుల్లో ప్రధానంగా 21 అసిస్టెంట్‌ ప్రొఫెసర్లు, 6 అసోసియేట్‌ ప్రొఫెసర్లు, 3 ప్రొఫె­సర్‌ పోస్టులు­న్నాయి. వీటిని ఏపీపీఎస్సీ ద్వారా త్వరలో భర్తీ చేసేందుకు ప్రభు­త్వం ఏర్పాట్లు­చేస్తోంది. ఈ పోస్టు­లు భర్తీచేసే వరకు విద్యా­బోధనకు ఇబ్బందిలే­కు­ండా అనంతరాజుపేట, వెంకట్రామ­న్న­గూడెంలలోని ఉద్యాన కళాశాలల నుంచి ఐదు­గురు అధ్యాపకులను పులివెందుల ఉద్యాన కళాశాలకు బదిలీ చేశారు. వీరంతా ఇప్పటికే విధుల్లో చేరారు. ఇక పులివెందులలో ఉద్యాన కళాశాల ప్రారంభోత్సవం సందర్భంగా విస్తృత ఏర్పాట్లు చేశామని వర్సిటీ వీసీ డాక్టర్‌ తోలేటి జానకీరామ్‌ ‘సాక్షి’కి తెలిపారు. కౌన్సెలింగ్‌ ద్వారా బీఎస్సీ ఆనర్స్‌ (హార్టీ)లో చేరిన విద్యా­ర్థులకు గురువారం నుంచి తరగ­తులు ప్రారంభించనున్నట్లు ఆయన చెప్పారు.

సాక్షి ప్రతినిధి కర్నూలు: వర్షాలపై ఆధారపడి అదృష్టాన్ని పరీక్షించుకునే రైతులకు ఏటా కచ్చితమైన ఆదాయం లభించేలా రాష్ట్ర ప్రభుత్వం చర్యలు చేపట్టింది. పొడి భూముల్లో ఉద్యాన పంటలు (డ్రై ల్యాండ్‌ హార్టీకల్చర్‌) కార్యక్రమం కింద రైతులకు మొక్కలు నాటే సమయం నుంచి 100 శాతం సబ్సిడీ ఇవ్వడంతోపాటు మూడేళ్లపాటు సాగు ఖర్చులను కూడా ప్రభుత్వమే భరిస్తోంది. దీంతో రాష్ట్రంలో పండ్ల తోటలు సాగు చేసే రైతుల సంఖ్య పెరిగింది. ఈ కార్యక్రమం ద్వారా రైతులు స్థిరంగా లాభాల పంటను పండిస్తూ ఆర్థికంగా బలపడుతున్నారు. ఉద్యాన పంటలు సాగు చేసే రైతులను చూసి సంప్రదాయ పంటలు సాగు చేసే పొరుగు రైతులు కూడా పండ్ల తోటల సాగువైపు మళ్లుతున్నారు. సన్న, చిన్నకారు రైతుల అభ్యున్నతి కోసం ప్రభుత్వమే దన్నుగా నిలుస్తుండటంతో దేశంలోనే ‘హార్టీ కల్చర్‌ హబ్‌’గా ఏపీ అభివృద్ధి చెందుతోంది.  నాలుగేళ్లలో 2.35 లక్షల ఎకరాల్లో..  2018–19 వరకూ రాష్ట్రంలో 17,62,240 ఎకరాల్లో పండ్ల తోటలు సాగయ్యేవి. ఆ విస్తీర్ణం ప్రస్తుతం 19,97,467.5 ఎకరాలకు సాగు పెరిగింది. అంటే నాలుగేళ్లలో రికార్డు స్థాయిలో 2,35,227.5 ఎకరాల్లో పండ్ల తోటల సాగు పెరిగింది. 2018–19లో 1,76,43,797 టన్ను­ల పండ్ల దిగుబడులు రాగా.. ప్రస్తుతం 2,03,70,557 టన్నులకు పెరిగింది. అంటే 27,26,760 టన్నుల దిగుబడి పెరిగింది. పండ్ల తో­టలతో పాటు పూలు, కూరగాయలు కలిపి మొ­త్తం రాష్ట్రంలో 47.02 లక్షల ఎకరాల్లో ఉద్యా­న పంటలు సాగవుతున్నాయి. వీటిద్వారా 3.63 కోట్ల టన్నుల దిగుబడులు వస్తున్నాయి. ప్రస్తుత ఏడాది 2023–24లో రికార్డు స్థాయిలో 75 వేల ఎకరాల్లో పండ్ల తోటలను అభివృద్ధి చేసేందుకు ప్రభుత్వం ప్రణాళికలు సిద్ధం చేసింది. జాతీయ గ్రామీణ ఉపాధి హామీ పథకం కింద 100 శాతం సబ్సిడీతో పండ్ల తోటల అభివృద్ధికి అవకాశం కల్పిస్తోంది. సాధారణంగా పండ్ల తోటల సాగు, అభివృద్ధి మోతుబరి రైతులు మాత్రమే చేసేవారు. ఉపాధి హామీ పథకం కింద రాష్ట్ర ప్రభుత్వం తోడ్పాటు ఇస్తుండటంతో సన్న, చిన్నకారు రైతులు కూడా పండ్ల తోటలను సాగు చేయగలుగుతున్నారు.  ఆ రెండు జిల్లాలపై ప్రత్యేక దృష్టి  పార్వతీపురం మన్యం, అల్లూరి సీతారామరాజు జిల్లాల్లో గిరిజనులు ఎక్కువగా ఉన్నా­రు. వీరిని ఆర్థికంగా బలోపేతం చేయాలనే లక్ష్యంతో పండ్ల తోటల అభివృద్ధికి ప్రభుత్వం ప్రోత్సాహం కల్పిస్తుండటం విశేషం. ఈ జిల్లాల్లో ప్రత్యేకంగా 10 వేల ఎకరాల్లో పండ్ల తోటలు అభివృద్ధి చేస్తున్నారు. కాగా.. పొండి భూములు అధికంగా ఉండే ఉమ్మడి కర్నూలు జిల్లాలో 10 వేల ఎకరాల్లోను, ఉమ్మడి చిత్తూరు జిల్లాలో 11వేల ఎకరాల్లో పండ్ల తోటల అభివృద్ధి జరుగుతోంది. ఇక ‘లక్ష’ణంగా ఆదాయం! కర్నూలు జిల్లా ఆస్పరి మండలం కారుమంచి గ్రామానికి చెందిన ఈ రైతు పేరు నర్సిరెడ్డి. ఈయ­నకు అర ఎకరం పొడి భూమి ఉంది. వర్షాధారంగా పత్తి, మిరప వంటి పంటలు సాగు చేసేవాడు. అ­న్నీ అనుకూలిస్తే.. ఏటా రూ.15 వేల వరకు ఆదాయం వచ్చేది. వర్షాలు మొహం చాటే­స్తే నష్టాలు చవిచూడాల్సి వచ్చేది. 2020 వరకు ఇదే పరిస్థితి. 2021–22లో డ్రైలాండ్‌ హార్టీకల్చర్‌ స్కీమ్‌ కింద డ్రాగన్‌ ఫ్రూట్‌ సాగు చేశాడు. ఇందుకు రాష్ట్ర ప్రభుత్వం వంద శాతం సబ్సిడీ ఇచ్చింది. పొలంలో గుంతలు తవ్వడం నుంచి మొక్కల వరకూ పూర్తిగా ప్రభుత్వమే రూ.1.70 లక్షల ఖర్చు భరించింది. తొలి ఏడాది రూ.22 వేలు, రెండో ఏడాది రూ.55 వేల ఆదాయం వచ్చింది. ఈ ఏడాది రూ.లక్ష దాటుతుందని నర్సిరెడ్డి చెప్పాడు. ఈ పంట సాగువల్ల ఏటా ఆదాయం పెరుగుతూనే ఉంటుందంటున్నాడు.  రూ.750 కోట్లతో తోటల అభివృద్ధి  పండ్ల తోటల అభివృద్ధికి ఎకరాకు కనిష్టంగా రూ.40 వేల నుంచి గరిష్టంగా రూ.2.44 లక్షల వరకు ప్రభుత్వం నిధులు ఖర్చు చేస్తోంది. ఎకరాకు సగటున రూ.లక్ష వరకూ సబ్సిడీ ఇస్తోంది. 2023–24లో 75 వేల ఎకరాల్లో పండ్ల తోటల అభివృద్ధి జరుగుతోంది. మామిడి, చీనీ, నిమ్మ, కొబ్బరి, సీతాఫలం, డ్రాగన్‌ ఫ్రూట్, తైవాన్‌ జామ తదితర పండ్ల తోటలతో పాటు పూల తోటలను రైతులు అభివృద్ధి చేస్తున్నా­రు. రాష్ట్రవ్యాప్తంగా హార్టీకల్చర్‌ అభివృద్ధికి ఈ ఏడాది రూ.750 కోట్లు ఖర్చు చేస్తోంది. ఇప్పటికే రాష్ట్రంలోని 26 జిల్లా­లకు సంబంధించి 64,544 ఎకరాల్లో పండ్ల తోటల అభివృద్ధికి అంచనాలు రూపొందించగా.. 63,250 ఎకరాలకు పరిపాలన అనుమతులు లభించాయి. మరోవైపు పండ్ల మొక్కలు నాటే పను­లు ముమ్మరంగా జరుగుతున్నాయి. రెండెకరాల్లో మామిడి సాగు  మాకు 2 ఎకరాల పొలం ఉంది. గత ఏడాది వర్షాధారం కింద ఆముదం, సజ్జ, కంది సాగు చేశాం. ఏ పంట వేసినా నష్టం తప్ప లాభం లేదు. ఈ ఏడాది ప్రభుత్వం వంద శాతం సబ్సిడీతో మామిడి మొక్కలు అందించింది. 2 ఎకరాల్లో 140 మామిడి మొక్కలు నాటుకున్నాం. కాపు వచ్చేదాకా 3–4ఏళ్లు అంతర పంటలు సాగు చేసుకోవచ్చు.  ఏ ఖర్చు లేకుండా పండ్ల తోటలు సాగు చేశాం. సంతోషంగా ఉంది. కాపు వస్తే మా బతుకు మారుతుంది.  – వై.లక్ష్మీదేవి, ప్యాపిలి, నంద్యాల జిల్లా

పేరు కె.పూర్ణచంద్ర. నాలుగేళ్ల క్రితం అన్నమయ్య జిల్లా రాజంపేట మండలం ఊటుకూరు సచివాలయం గ్రామ ఉద్యాన సహాయకుడిగా నియమితులయ్యారు. నెల క్రితం రాయచోటి మండలంలో కేటగిరి–1 హార్టికల్చర్‌ ఎక్స్‌టెన్షన్‌ ఆఫీసర్‌గా పదోన్నతి పొందారు. 2019 ఉద్యోగ నియామక రాత పరీక్షలో సంబంధిత కేటగిరిలో రాష్ట్ర స్థాయిలో మూడో స్థానంలో, ఉమ్మడి వైఎస్సార్‌ జిల్లాలో మొదటి స్థానంలో నిలిచారు.  పల్నాడు జిల్లా వినుకొండ రూరల్‌ మండలం కోటప్పనగర్‌కు చెందిన పులి శ్రీధర్‌రెడ్డిది వ్యవసాయ కుటుంబ నేపథ్యం. 2019లో బొల్లాపల్లి మండలం వడ్డెంగుంటలో గ్రామ ఉద్యాన సహాయకుడిగా నియమితులయ్యారు. 20 రోజుల క్రితం తెనాలి హార్టికల్చర్‌ ఎక్స్‌టెన్షన్‌ ఆఫీసర్‌గా పదోన్నతి పొందారు. తాను పీహెచ్‌డీ చేస్తున్న సమయంలో ప్రభుత్వ ఉద్యోగ నోటిఫికేషన్‌ వచ్చిందని, అప్పట్లో ఇవి పర్మినెంట్‌ ఉద్యోగాలు కావని కొందరు బెదరగొట్టారని శ్రీధర్‌రెడ్డి చెప్పారు. ప్రభుత్వంపై నమ్మకంతో దరఖాస్తు చేసుకోవడంతో మంచి జరిగిందన్నారు. తన భార్య కూడా గ్రామ ఉద్యాన సహాయకురాలిగా పనిచేస్తోందన్నారు. కాగా, అప్పట్లో ఇతను రాష్ట్ర స్థాయిలో రెండవ ర్యాంకు, ఉమ్మడి గుంటూరు జిల్లాలో ప్రథమ ర్యాంకు దక్కించుకున్నారు. ఇలా రాష్ట్ర వ్యాప్తంగా పలువురు పదోన్నతులు పొందారు.   సాక్షి, అమరావతి : నాలుగేళ్ల కిందట సచివాలయాల్లో గ్రామ ఉద్యాన అసిస్టెంట్‌ (విలేజ్‌ హార్టికల్చర్‌ అసిస్టెంట్‌)గా నియామకమైన వారిలో కొందరు నెల కిత్రం అదే శాఖలో మండల స్థాయిలో కేటగిరి–1 హార్టికల్చర్‌ ఎక్స్‌టెన్షన్‌ ఆఫీసర్‌గా పదోన్నతి పొందారు. కొత్త బాధ్యతల్లో చక్కగా ఉద్యోగాలు చేసుకుంటున్నారు. రాష్ట్ర వ్యాప్తంగా వివిధ జిల్లాల్లో కేటగిరి–1 హార్టికల్చర్‌ ఎక్స్‌టెన్షన్‌ ఆఫీసర్‌ పోస్టులు 53 ఖాళీ ఉండగా, ఆ పోస్టులన్నింటినీ విలేజ్‌ హార్టికల్చర్‌ అసిస్టెంట్లతో భర్తీ చేసే ప్రక్రియను ఉద్యానవన శాఖ నెల రోజుల క్రితమే చేపట్టింది. ఉమ్మడి జిల్లాల ప్రాతిపదికన.. శ్రీకాకుళం జిల్లాలో పది మంది, గుంటూరు జిల్లాలో ఒకరు, వైఎస్సార్‌ జిల్లాలో ఇద్దరు, కర్నూలు జిల్లాలో ముగ్గురు, చిత్తూరు జిల్లాలో ఇద్దరు చొప్పున నెల క్రితమే పదోన్నతులు పొందగా, మిగిలిన జిల్లాల్లోనూ 35 మందికి పదోన్నతుల ప్రక్రియ పురోగతిలో ఉంది. గ్రామ, వార్డు సచివాలయాల్లో వివిధ శాఖల ఆధ్వర్యంలో మొత్తం 19 కేటగిరి ఉద్యోగులు పని చేస్తుండగా, అందులో 17 కేటగిరి ఉద్యోగుల పదోన్నతుల ప్రక్రియకు సంబంధించిన విధివిధానాలను సైతం ప్రభుత్వం ఖరారు చేసింది. అంటే.. ఆ 17 కేటగిరి గ్రామ, వార్డు సచివాలయాల ఉద్యోగాలకు సంబంధించిన పదోన్నతులకు నిర్దేశించిన బాధ్యతల్లో ఖాళీలు ఏర్పడగానే, ఎప్పటికప్పుడు సచివాలయాల ఉద్యోగులకు అవకాశం దక్కుతుంది. మిగిలిన రెండు కేటగిరి ఉద్యోగుల పదోన్నతుల విధివిధానాల ఖరారు తుది దశలో ఉన్నట్టు గ్రామ, వార్డు సచివాలయాల శాఖ అధికార వర్గాలు వెల్లడించాయి.    మండల వ్యవస్థలో 13 ఏళ్లకు ఎంపీడీవో నియామకం  నాలుగేళ్ల క్రితం వైఎస్‌ జగన్‌ ప్రభుత్వం గ్రామ, వార్డు సచివాలయాల ఉద్యోగాల నియామకం చేపట్టినప్పుడు ఓర్వలేని ప్రతిపక్షాలు, కొన్ని పత్రికలు ఇవేవీ శాశ్వత ఉద్యోగాలు కావని, ప్రభుత్వం మారితే ఆ ఉద్యోగాలు ఊడతాయేమోనని భయపెట్టాయి. ఆ మాటలు నమ్మని నిరుద్యోగులు అప్పట్లో ఏకంగా 21 లక్షల మందికి పైగానే దరఖాస్తు చేసుకున్నారు. అప్పట్లో ఉద్యోగాలు పొందిన వారిలో దాదాపు అందరూ ఏడాది కిందట ప్రొబేషన్‌ ఖరారు కూడా పూర్తి చేసుకొని అందరు ప్రభుత్వ ఉద్యోగుల మాదిరే పే స్కేలుతో కూడిన వేతనం అందుకుంటున్నారు. వీరిలో ఇంకొందరు మండల స్థాయిలో పని చేసేందుకు పదోన్నతులు కూడా పొందారు.  ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో 1986లో మండల వ్యవస్థ ఏర్పాటైనప్పుడు ఆ మండలాల్లో పని చేసేందుకు ఉద్దేశించిన కీలక స్థాయి ఎంపీడీవోల ఉద్యోగాలకు తొలివిడత 13 ఏళ్ల తర్వాత 1999లో నియామకాలు జరిగాయి. ఆ తర్వాత ఎంపీడీవోలు పదోన్నతులు పొందడానికి సంబంధించిన సర్వీసు రూల్స్‌కు సైతం 2022 వరకు అతీగతీ లేదు. అప్పడు ఎంపీడీవోగా నేరుగా ఉద్యోగం పొందిన వారికి సైతం 23 ఏళ్ల తర్వాత గానీ పదోన్నతి దక్కలేదు.  ఉద్యోగాల భర్తీ ఓ రికార్డు  సీఎం వైఎస్‌ జగన్‌ రాష్ట్రంలో కొత్తగా గ్రామ, వార్డు సచివాలయ వ్యవస్థ ఏర్పాటు చేసి, రెండు నెలల వ్యవధిలోనే ఏకంగా 1.34 లక్షల కొత్త ప్రభుత్వ ఉద్యోగాలను సృష్టించడం ఒక రికార్డు. ఈ ఉద్యోగాల భర్తీ ప్రక్రియను వెనువెంటనే పూర్తి చేయడం మరో రికార్డు. ప్రభుత్వ స్థాయిలో ఒక కొత్త శాశ్వత పోస్టు మంజూరు చేయాలంటే నెలలు, ఏళ్లు పడుతుంది. కానీ, అధికారంలోకి వచ్చిన వెంటనే 1,34,524 కొత్త ఉద్యోగాలను ప్రభుత్వం మంజూరు చేయడం.. ఒకే విడతలో వాటి భర్తీకి నోటిఫికేషన్‌.. ఏకంగా 21,69,529 మంది దరఖాస్తు.. 35 రోజుల్లోనే రాత పరీక్షల నిర్వహణ.. ఆ తర్వాత 11 రోజులకే ఫలితాల వెల్లడి.. ఇలా అన్నీ చకచకా జరిగిపోయాయి.  సమస్యల పరిష్కారంపై దృష్టి  గ్రామ సచివాలయాల్లో పనిచేసే వెల్ఫేర్‌ ఎడ్యుకేషన్‌ అసిస్టెంట్లు, ఇంజనీరింగ్‌ అసిస్టెంట్లకు సంబంధించి పదోన్నతుల ప్రక్రియకు విధివిధానాలు ఖరారు కావాల్సి ఉంది.   ఆయా శాఖల ఆధ్వర్యంలో అందుకు సంబంధించిన ప్రక్రియ తుది దశలో ఉంది. గ్రామ, వార్డు సచివాలయాల వ్యవస్థలో అంత పెద్ద సంఖ్యలో పని చేస్తున్న 1.34 లక్షల మంది ఉద్యోగులకు సంబంధించిన సమస్యలపై ఎప్పటికప్పుడు ఆయా శాఖలతో సమన్వయం చేసుకుంటూ ముందుకు వెళ్తున్నాం. సమస్యల పరిష్కారానికి ప్రతి నెలా ఉద్యోగ సంఘాల ప్రతినిధులతోనూ సమావేశాలు నిర్వహిస్తున్నాం.          – లక్ష్మీశ, గ్రామ, వార్డు సచివాలయాల శాఖ డైరెక్టర్‌   

సాక్షి, విశాఖపట్నం: ఉద్యాన పంటల విస్తీర్ణాన్ని విస్తృతం చేయాలని ప్రభుత్వం సంకల్పించింది. ఇందుకోసం రైతులకు రాయితీలిచ్చి ప్రోత్సహిస్తోంది. రాష్ట్రీయ కృషి వికాస్‌ యోజనలో ఉద్యాన విస్తరణ పథకం కింది ఏటా కొంతమేర దీనిని విస్తరించాలని లక్ష్యాన్ని నిర్దేశించింది. విశాఖపట్నం జిల్లాలో 10,328 ఎకరాల ఉద్యాన పంటల విస్తీర్ణం ఉంది. ఈ ఏడాది అదనంగా మరో 180 ఎకరాల్లో ఈ పంటలను విస్తరించాలని జిల్లా ఉద్యానశాఖ నిర్ణయించింది. ఇందుకు అవసరమైన ప్రక్రియను ఉద్యానశాఖ అధికారులు చేపట్టారు. ఉద్యాన విస్తరణ పథకం కింద డ్రాగన్‌ ఫ్రూట్, టిష్యూ కల్చర్‌ అరటి, బొప్పాయి, కూరగాయలు తదితర పంటలు సాగు చేస్తారు. వీటితో పాటు జిల్లాలో మరో 500 ఎకరాల్లో ఆయిల్‌పాం తోటలు పెంచేందుకు సన్నాహాలు చేస్తున్నారు. ఈ పథకంలో సాగు చేసే పంటలకు ప్రభుత్వం రాయితీ కూడా ఇస్తోంది. మొక్కలు, ఎరువులతో పాటు సాగుకు అవసరమైన పనిముట్లకు కూడా యూనిట్‌ ధరను బట్టి గరిష్టంగా 50 శాతం వరకు సబ్సిడీ ఇచ్చి ప్రోత్సహిస్తోంది. ఇందుకోసం ప్రస్తుతం జిల్లా ఉద్యానశాఖ అధికారులు ఆర్బీకే స్థాయిలో అవగాహన కార్యక్రమాలు నిర్వహిస్తున్నారు. ఉద్యాన సాగు పెంపు ఆవశ్యకత, అధిక దిగుబడులనిచ్చే వంగడాలు, ప్రభుత్వం ఇస్తున్న రాయితీలు తదితర అంశాలను రైతులకు వివరిస్తున్నారు. అదే సమయంలో వీటికి అర్హులైన రైతులను గుర్తింపు ప్రక్రియను కూడా మొదలు పెట్టారు. ఈ నెల 15 వరకు ఈ కార్యక్రమాన్ని చేపట్టనున్నారు. అనంతరం అవసరమైన నర్సరీలను కూడా ఎంపిక చేసి మొక్కలను పంపిణీ చేస్తారు. ఉద్యాన పంటల విస్తరణకు నీటి పారుదల, డ్రిప్, స్పింక్లర్లు వంటి సదుపాయాలు కలిగి ఉండాలి. మరోవైపు మహాత్మాగాంధీ జాతీయ ఉపాధి హామీ పథకంలో పండ్ల తోటల పెంపకాన్ని కూడా ప్రోత్సహిస్తున్నారు. ఇందులో మొక్కలను ఉచితంగా ఇవ్వడమే కాకుండా ఇందుకు అవసరమయ్యే కూలీలను కూడా ఈ పథకంలో సమకూరుస్తారు. ఇది రైతులకు ఆర్థికంగా ఎంతో వెసులుబాటు చేకూర్చనుంది.   మార్కెటింగ్‌ సదుపాయం కల్పిస్తాం  రైతులు పండించిన ఈ ఉద్యాన పంటలకు మార్కెటింగ్‌ సదుపాయం కల్పిస్తాం. ఈ ఉత్పత్తులను రైతు బజార్లలో విక్రయించేలా మార్కెటింగ్‌ శాఖ ద్వారా చర్యలు తీసుకుంటున్నాం. ఇందుకోసం ఈ రైతులకు కార్డులను జారీ చేస్తాం. ఉద్యాన పంటల నాణ్యత, దిగుబడులు పెంచడం, రైతులకు మంచి ధర గిట్టుబాటు అయ్యేలా చూడడం వంటివి లక్ష్యాలతో ఈ కార్యక్రమాన్ని చేపడుతున్నాం.  – మన్మధరావు, జిల్లా ఉద్యానశాఖ అధికారి, విశాఖపట్నం 

ఉదయగిరి కేంద్రంగా వ్యవసాయ విద్యకు బీజం పడింది. మెట్ట ప్రాంతానికి మణిహారంగా వ్యవసాయ కళాశాల మారనుంది. మారుతున్న ప్రపంచీకరణలో తిరిగి వ్యవసాయ రంగానికి అత్యంత ప్రాధాన్యం పెరుగుతోంది. కంప్యూటర్‌ కోర్సులు చదివి సాఫ్ట్‌వేర్‌ ఉద్యోగులుగా మారిన ఎందరో తిరిగి ఆధునిక వ్యవసాయంపై దృష్టి సారించి అద్భుతాలు సృష్టిస్తున్నారు. ఈ రంగంలో అవకాశాలు మెండుగా ఉండడంతో ప్రస్తుతం విద్యార్థులు సైతం ఇంజినీరింగ్, మెడిసిన్‌ తర్వాత వ్యవసాయ విద్యకు ఆకర్షితులు అవుతున్నారు.   ఉదయగిరి (పీఎస్‌ఆర్‌ నెల్లూరు జిల్లా):  రాచరిక పాలనకు కేంద్రంగా విరాజిల్లిన ఉదయగిరిలో కాలక్రమేణా కరవు రాజ్యమేలింది. అలనాటి రాజుల స్వర్ణయుగం మళ్లీ ఇన్నేళ్ల తర్వాత రాబోతుంది. ఉదయగిరి కేంద్రంగా మేకపాటి గౌతమ్‌రెడ్డి చారిటబుల్‌ ట్రస్ట్‌ పేరుతో అగ్రికల్చర్‌ యూనివర్సిటీ ఏర్పాటుకు ఈ ఏడాది మే నెలలో రాష్ట్ర మంత్రివర్గం ఆమోదం తెలిపింది. ఇందు కోసం ఉదయగిరిలోని మేకపాటి రాజమోహన్‌రెడ్డి ఇంజినీరింగ్‌ కళాశాలకు చెందిన రూ.250 కోట్ల ఆస్తులను మాజీ ఎంపీ మేకపాటి రాజమోహన్‌రెడ్డి ప్రభుత్వానికి అప్పగించి వ్యవసాయ యూనివర్సిటీగా మార్చాలని కోరారు. సీఎం జగన్‌మోహన్‌రెడ్డి ప్రత్యేక దృష్టి పెట్టి ముందుగా వ్యవసాయ కళాశాలను మంజూరు చేసి అందుకు అవసరమైన నిధులు కేటాయించారు. ఈ నెల 18వ తేదీ నుంచి వ్యయసాయ తరగతులు ప్రారంభం కానున్నాయి.   త్వరలోనే అగ్రికల్చర్, హార్టికల్చర్‌ యూనివర్సిటీ  మెరిట్స్‌ ఇంజినీరింగ్‌ కళాశాలను అగ్రికల్చర్, çహార్టికల్చర్‌ యూనివర్సిటీగా మార్చేందుకు ప్రభుత్వం ఆమోదం తెలిపింది. మెట్ట ప్రాంత వ్యవసాయానికి మహర్దశ పట్టనుంది. వ్యవసాయ రంగానికి ఈ ప్రాంత విద్యార్థులు ఎక్కువ శ్రద్ధ చూపిస్తున్నారు. ఇక్కడి విద్యార్థులు వ్యవసాయ విద్య కోసం సుదూర ప్రాంతాలకు వెళుతున్నారు. ప్రస్తుతం ఉదయగిరికి వ్యవసాయ కళాశాల మంజూరు కావడంతో అగ్రికల్చర్‌ కోర్సులు ఇక్కడే అభ్యసించే అవకాశం ఏర్పడింది. దీంతో ఉపాధి అవకాశాలు కూడా మరింత మెరుగు పడనున్నాయి. ప్రస్తుతం రాష్ట్రంలో గుంటూరులో ఆచార్య ఎన్‌జీ రంగా యూనివర్సిటీ ఉంది. దాని పరిధిలో ప్రస్తుతం ప్రభుత్వ, ప్రైవేటు కళాశాలలు 25 వరకు ఉన్నాయి. ఉదయగిరిలో నూతనంగా ఏర్పాటు చేసిన కళాశాల కూడా దీని పరిధిలోకి రానుంది. త్వరలోనే అగ్రికల్చర్‌ యూనివర్సిటీగా  మార్పు చెందితే ఈ కళాశాలలన్నీ కూడా దీని పరిధిలోకి వచ్చే అవకాశముంది.   రూ.250 కోట్ల ఆస్తులు ప్రభుత్వానికి అప్పగింత  మెట్ట ప్రాంతంలో విద్యను ప్రోత్సహిస్తే అభివృద్ధి త్వరగా జరుగుతుందనేది మాజీ ఎంపీ మేకపాటి రాజమోహన్‌రెడ్డి ఆలోచన. ఆయన అందుకు అనుగుణంగానే ఆది నుంచి విద్యా సంస్థల అభివృద్ధికి ఎంతో తోడ్పాటునందించారు. 25 ప్రభుత్వ పాఠశాలలను హైస్కూల్స్‌గా అప్‌గ్రేడ్‌ చేసేందుకు ఉదయగిరిలో డిగ్రీ కళాశాలకు సొంత నిధులు ఇచ్చారు. అనంతరం వందెకరాల విశాల ప్రాంగణంలో మెరిట్స్‌ ఇంజినీరింగ్‌ కళాశాల ఏర్పాటు చేశారు. దీని విలువ ప్రస్తుతం రూ.250 కోట్ల వరకు ఉంది. ఈ మొత్తం మెట్ట ప్రాంత ప్రజలకు ఉపయోగపడే వ్యవసాయ కళాశాల ఏర్పాటు చేయాలని ప్రభుత్వానికి అప్పగించారు.   మెరిట్స్‌లో ప్రస్తుతమున్న సదుపాయాలు  150 ఎకరాల ప్రాంగణంలో ఈ కళాశాల ఉంది. 5 లక్షల చ.అ. అకాడమీ బ్లాక్స్‌ ఉన్నాయి. సుమారు 1,350 మంది విద్యార్థులు నివాసముండేందుకు హాస్టల్‌ భవనాలున్నాయి. 89 మంది స్టాఫ్‌ ఉండేందుకు క్వార్టర్స్, ఓపెన్‌ ఆడిటోరియం, ఇంజినీరింగ్‌ ల్యాబ్, విశాలమైన లైబ్రరీలో 27 వేల పుస్తకాలు అందుబాటులో ఉన్నాయి. 3 బస్సులు, జనరేటర్లు, క్యాంటిన్, గెస్ట్‌హౌస్, ఎన్‌ఎస్‌ఎస్‌ భవన సముదాయాలు, ప్లేగ్రౌండ్, తదితర వసతులు కూడా ఉన్నాయి. వీటి మొత్తాన్ని కూడా ప్రభుత్వానికి అప్పగించారు. మరో యాభై ఎకరాల్లో ప్లాంటేషన్‌ చేసేందుకు అవసరమైన భూములు కూడా అగ్రికల్చర్‌ యూనివర్సిటీకి అందుబాటులో ఉన్నాయి. ఈ కళాశాలను దివంగత మంత్రి మేకపాటి గౌతమ్‌రెడ్డి జ్ఞాపకార్థంగా ఏర్పాటు చేయాలని ప్రభుత్వం నిర్ణయించింది.   కేబినెట్‌ ఆమోదం  రెండ్రోజుల క్రితం జరిగిన మంత్రివర్గ సమావేశంలో మెరిట్స్‌ కళాశాలలో పని చేసే 108 మంది బోధన, బోధనేతర సిబ్బందిని కాంట్రాక్ట్, ఔట్‌సోర్సింగ్‌ కింద వ్యవసాయ కళాశాలకు తీసుకుంటూ కేబినెట్‌ ఆమోదించింది. దీంతో మెరిట్స్‌లో ఎన్నో ఏళ్లుగా పనిచేస్తున్న సిబ్బందికి ప్రభుత్వం మేలుచేకూర్చినట్టయింది. కేబినెట్‌ ఆమోదంపై మాజీ ఎంపీ మేకపాటి రాజమోహన్‌రెడ్డి సీఎం జగన్‌మోహన్‌రెడ్డికి ధన్యవాదాలు తెలిపారు. 18 నుంచి  తరగతుల ప్రారంభం రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ముందుగా 250 మంది విద్యార్థులకు వ్యవసాయ కళాశాలను మంజూరు చేసింది. ప్రస్తుతం ఆప్షన్ల ఎంపిక ప్రక్రియ కొనసాగుతోంది. ఈ ప్రక్రియ పూర్తయిన అనంతరం ఈ నెల 18వ తేదీ నుంచి వ్యవసాయ తరగతులు ప్రారంభం కానున్నాయి. నెల్లూరు, కడప, ప్రకాశం ఉమ్మడి జిల్లాలకు సంబంధించి ఉదయగిరి వ్యవసాయ కళాశాల అందుబాటులో ఉండడంతో ఈ ప్రాంతానికి చెందిన ఎక్కువ మంది విద్యార్థులు ఈ కళాశాలలో చేరేందుకు మక్కువ చూపుతున్నారు. మారుమూల ప్రాంతంలో ఉన్న ఉదయగిరికి వ్యవసాయ కళాశాల రాకతో వ్యాపార ఆర్థిక కలాపాలు మరింత ఊపందుకోనున్నాయి.    తరగతుల ప్రారంభానికి ఏర్పాట్లు పూర్తి  ఈ వ్యవసాయ కళాశాలలో 250 మంది విద్యార్థులను చేర్చుకునేందుకు ప్రభుత్వం అనుమతి ఇచ్చింది. ఇప్పటికే దీనికి సంబంధించి కొంత మంది స్టాఫ్‌ను ప్రభుత్వం కేటాయించింది. ఈ నెల 18 నుంచి తరగతులు ప్రారంభం కానున్నాయి. మౌలిక వసతులు, వసతి గృహాలు, అందుబాటులో ఉన్నాయి. ఈ ప్రాంత అభివృద్ధికి వ్యవసాయ కళాశాల ప్రముఖపాత్ర పోషించే అవకాశముంది.   – డాక్టర్‌ కరుణసాగర్, ప్రిన్సిపల్, వ్యవసాయ కళాశాల, ఉదయగిరి 

వాషింగ్టన్‌: గుమ్మడికాయ అంటే గరిష్ఠంగా 10-20 కిలోల వరకు ఉంటుందని చాలా మందికి తెలుసు. కానీ, వెయ్యి కిలోల గుమ్మడిని ఎప్పుడైనా చూశారా? అమెరికాలో కాలిఫోర్నియా రాష్ట్రంలోని హాఫ్‌ మూన్‌ బే సిటీలో జరిగిన పోటీల్లో ఏకంగా 2,560 పౌండ్లు(1161 కిలోలు) బరువైన గుమ్మడికాయను ప్రదర్శించి జాతీయ రికార్డును బద్దలుకొట్టారు ట్రావిస్‌ జింజర్‌ అనే ఉద్యానవన ఉపాధ్యాయుడు. హాఫ్‌ మూన్‌ బే సిటీలో మంగళవారం 49వ ప్రపంచ స్థాయి బరువైన గుమ్మడికాయల పోటీని నిర్వహించారు.  ఈ పోటీకి భారీ గుమ్మడికాయను మిన్నెసోటా నుంచి తీసుకొచ్చేందుకు ఏకంగా 35 గంటల పాటు ప్రయాణం చేయాల్సి వచ్చిందని తెలిపారు ట్రావిస్‌ జింజర్‌. ఆ రెండు రోజుల ప్రయాణంలో గుమ్మడికాయను ఎంతో జాగ్రత్తగా చూసుకున్నట్లు చెప్పారు. దానిని ప్లాస్టిక్‌, తడి బ్లాంకెట్లతో చుట్టి ఉంచామన్నారు. ‘మిన్నెసోటాలో వాతావరణ పరిస్థితులు చాలా కఠినంగా ఉన్నాయి. గుమ‍్మడి సాగుకు ప్రతికూలమనే చెప్పాలి. రోజుకు 75 గ్యాలన్ల నీటిని అందించాలి. భారీ గుమ్మడికాయను తీసుకొచ్చి పోటీలో గెలుపొందటం చాలా సంతోషంగా ఉంది.’ అని తెలిపారు. 2020లోనూ జింజర్‌ పోటీలో గెలుపొందారు. గతవారం నమోదైన 2,554 పౌండ్ల బరువు గుమ‍్మడికాయ రికార్డును తాజాగా ఆయన బద్ధలు కొట్టారు. Travis Gienger, a horticulture teacher from Minnesota, set a new U.S. record Monday for the heaviest pumpkin after raising one weighing 2,560 pounds. https://t.co/T8vuqaCD2N pic.twitter.com/AbUj3cYwol — CBS News (@CBSNews) October 11, 2022 ఇదీ చదవండి: నీ పిచ్చి తగలెయ్య.. అది బెడ్‌రూం కాదురా అయ్యా!.. నడి రోడ్డు..

ఉద్యాన విత్తనం వ్యవసాయ క్షేత్రాల్లో సిరులు పండిస్తోంది.. రైతును రాజును చేస్తూ వారి గోతాల్లో విత్తం నింపుతోంది.. తాడేపల్లిగూడెం మండలం వెంకట్రామన్నగూడెంలో 2007లో ఏర్పాటు చేసిన డాక్టర్‌ వైఎస్సార్‌ ఉద్యాన విశ్వవిద్యాలయం నూతన వంగడాలకు ఊపిరి పోస్తోంది. రాష్ట్రంలోని ఉద్యాన రైతులకే కాకుండా దేశంలోని వివిధ రాష్ట్రాల రైతులకు లాభాల పంట పండించేందుకు ఈ వంగడాలు ఉపయోగపడుతున్నాయి.  తాడేపల్లిగూడెం: దివంగత మహానేత వైఎస్‌ రాజశేఖరరెడ్డి హయాంలో ఏర్పాటుచేసిన వెంకట్రా మన్నగూడెంలోని ఉద్యాన వర్సిటీ దేశంలోనే రెండోది కావడం గమనార్హం. ఉద్యాన రైతులకు జవసత్వాలు నింపుతూ చీడపీడలను తట్టుకుని, అధిక దిగుబడులు ఇచ్చేలా విత్తనాలను ఇక్కడ రూపొందిస్తున్నారు. వర్సిటీ పరిధిలోని 20 పరిశోధనా స్థానా ల్లో చేస్తున్న ప్రయోగాలు సత్ఫలితాలను ఇస్తున్నాయి.   రైతుల మేలు కోసం   నేలసారానికి అనుగుణంగా మొలకెత్తడం, తెగుళ్లను తట్టుకోవడం, వాతావరణ ప్రతికూల ప్రభావాలను తట్టుకోవడం, టిష్యూ కల్చర్, ఆర్గానిక్‌ ఫార్మింగ్‌కు అనువుగా ఉండేలా విత్తనాలను రూపొందిస్తున్నారు. ఇప్పటివరకూ 14 రకాల ఉద్యాన పంటలకు సంబంధించి విడుదల చేసిన 23 వంగడాలు దేశంలో, రా ష్ట్రంలో రైతులకు లాభాల పంటను పండిస్తున్నాయి. ఉద్యాన వర్సిటీ వంగడాలను అందించడంతో పాటు ఆగ్రోటెక్నిక్స్, ప్లాంట్‌ ప్రొటెక్షన్, పోస్టు హార్వెస్టు టెక్నాలజీ పద్ధతులను రైతులకు చేరువ చేస్తోంది. 2017లో అధికారికంగా బయట ప్రపంచంలోకి వచ్చి న ఉద్యాన వంగడాలు ఐదేళ్లుగా రైతులకు ఎనలేని ప్రయోజనాలు కలిగిస్తున్నాయి.   ఉద్యాన విద్యకు పెద్దపీట  రాష్ట్రంలో 20 ఉద్యాన పరిశోధనా స్థానాలు కలిగి ఉన్న వర్సిటీలో ఉద్యాన విద్యకు పెద్దపీట వేస్తు న్నారు. నాలుగు ఉద్యాన కళాశాలలు, నాలుగు ప్రైవే ట్‌ ఉద్యాన కళాశాలలు, నాలుగు ప్రభుత్వ ఉద్యాన పాలిటెక్నిక్‌లు, నాలుగు కృషి విజ్ఞాన కేంద్రాల ద్వారా విద్యకు ఉపకరించే అంశాలను బోధిస్తున్నారు. బీఎస్సీ హానర్స్‌ హార్టీకల్చర్, ఎమ్మెస్సీ హార్టీకల్చర్, పీహెచ్‌డీలో ప్రత్యేకంగా ఫ్రూట్‌ సైన్స్, విజిటబుల్‌ సైన్స్, ప్లాంటేషన్‌ స్పైసెస్, మెడిసినల్‌ క్రాప్స్, ఫ్టోరీకల్చర్‌ లాండ్‌ స్కేప్‌ ఆర్కిటెక్చర్, పోస్టు హా ర్వెస్టు టెక్నాలజీ, ప్లాంట్‌ పాథాలజీ, ఎంటమాలజీ కోర్సులను అందిస్తున్నారు.  13 రకాలు నోటిఫై  ఉద్యాన వర్సిటీ ఊపిరిపోసిన 23 రకాల వంగడాల్లో 13 రకాలు నోటిఫై అయ్యాయి. వీటిని దేశవ్యాప్తంగా రైతులు వినియోగించవచ్చు. ఈ వంగడాలకు కేంద్ర ప్రభుత్వం నుంచి రాయితీలు కూడా వస్తాయి. నిరంతరం వంగడాల పరిశోధనలు సాగుతున్నాయి. ఒక కొత్త వంగడం విడుదల చేయాలంటే బహు వార్షిక పంటలకు 15 ఏళ్లు, ఏక వార్షిక పంటకు 8 ఏళ్లు పడుతుంది. కొబ్బరిలో నాలుగు, కర్ర పెండలం, ధనియాలు, పసుపు, చేమ, మిరపలో 620, 625, 111 మొదలైన 13 రకాలు నోటిఫై అయ్యాయి.   – ఆర్‌వీఎస్‌కే రెడ్డి. ఉద్యాన వర్సిటీ పరిశోధన సంచాలకులు  నిరంతర కృషి  ఉద్యాన వర్సిటీ నుంచి నూతన వంగడాల విడుదలకు నిత్యం కృషి జరుగు తోంది. రాబోయే వంగడాలలో క్వాలిటీ డిసీజ్‌ ఫ్రీ ప్లాంటు మెటీరియల్, న్యూట్రిషన్‌ క్వాలిటీ ఉండే విధంగా చర్యలు తీసుకుంటున్నాం. కొబ్బరి విషయంలో అంబాజీపేటతో విజయరాయిలో కూడా సీడ్‌ లింక్స్‌ తయారు చేస్తున్నాం.   – డాక్టర్‌ తోలేటి జానకిరామ్, ఉద్యానవర్సిటీ వీసీ 

వర్షాధారిత భూముల్లో పండ్ల తోటల సాగు ద్వారా జిల్లాను హార్టికల్చర్‌ హబ్‌గా తీర్చిదిద్దేందుకు ప్రభుత్వం ప్రత్యేక చర్యలు చేపడుతోంది. ఇందులో భాగంగా  డ్రైల్యాండ్‌ హార్టికల్చర్‌ పథకం కింద ఏటా వివిధ రకాల పండ్ల మొక్కల సాగు చేపట్టేలా రైతులను ప్రోత్సహిస్తోంది. ఉపాధి హామీ నిధులతో అమలు చేసే ఈ పథకంలోకి ఈసారి డ్రాగన్‌ ఫ్రూట్‌ను చేర్చింది.   అనంతపురం టౌన్‌/నార్పల: జిల్లాలో పండ్ల తోటలు విస్తారంగా సాగవుతున్నాయి. మామిడి, చీనీ, అరటి, బొప్పాయి, సపోటా, దానిమ్మ తదితర పండ్లతోటల విస్తీర్ణం ఏటా పెరుగుతూనే ఉంది. ఇప్పటికే 1,02,224 హెక్టార్లలో తోటలు విస్తరించి ఉన్నాయి. డ్రైల్యాండ్‌ హార్టికల్చర్‌ వంటి పథకాల ద్వారా ప్రభుత్వం పెద్దఎత్తున ప్రోత్సాహకాలు అందిస్తుండడంతో రైతులు ఉద్యాన తోటల సాగుకు ముందుకు వస్తున్నారు. సంప్రదాయ  పండ్ల తోటలే కాకుండా డ్రాగన్‌ఫ్రూట్‌ వంటి అరుదైన రకాలూ సాగు చేస్తూ ప్రయోగాలకు  కేరాఫ్‌గా నిలుస్తున్నారు. రైతుల ఆలోచనలకు తగ్గట్టే అధికారులు కూడా నూతన పండ్లతోటల సాగును ప్రోత్సహిస్తున్నారు.  ‘డ్రాగన్‌’ సాగుకు ప్రోత్సాహం  బహుళ పోషకాలు అందించే పండుగా డ్రాగన్‌ ఫ్రూట్‌ పేరుగాంచింది. ప్రజలకు ఆరోగ్యంపై అవగాహన పెరుగుతుండడంతో జిల్లాలోనూ డ్రాగన్‌ఫ్రూట్స్‌ వినియోగం పెరిగింది. ఈ క్రమంలో రైతులు ఈ పంట సాగుకు మొగ్గు చూపుతున్నారు. ఇప్పటికే ఉమ్మడి అనంతపురం జిల్లాలో 80 ఎకరాల్లో డ్రాగన్‌ ఫ్రూట్‌ పంట సాగులో ఉంది.  నార్పల, కనగానపల్లి, గార్లదిన్నె, పుట్టపర్తి తదితర మండలాల్లోని రైతులు    సొంతంగా ఎకరా నుంచి రెండు ఎకరాల వరకు పంట వేశారు. రైతుల ఆసక్తిని గమనించిన అధికారులు ఈ పంటను కూడా డ్రైల్యాండ్‌ హార్టికల్చర్‌ పరిధిలోకి తెచ్చారు.  ప్రస్తుత ఆర్థిక సంవత్సరం (2022–23) నుంచే ప్రోత్సాహకాలు అందించనున్నారు. ఈసారి  దాదాపు 15 వేల ఎకరాలలో డ్రైల్యాండ్‌ హార్టికల్చర్‌ అమలుచేయనున్నారు. ఇందులో అన్ని పండ్లతోటలతో పాటు డ్రాగన్‌ఫ్రూట్‌కూ అవకాశం కల్పించారు. జిల్లా వాతావరణ పరిస్థితులు దాదాపు అన్ని పండ్లతోటల సాగుకు అనువుగా ఉన్నాయి. దీంతో డ్రాగన్‌ఫ్రూట్‌ పంట ద్వారానూ లాభాలు గడించవచ్చునని అధికారులు చెబుతున్నారు. ఈ పంటకు చీడపీడలు, తెగుళ్ల బెడద ఉండదు. ఒక్కసారి పెట్టుబడితో కొన్నేళ్ల పాటు ఆదాయం పొందవచ్చు. డ్రాగన్‌ ఫ్రూట్‌కు మార్కెట్లో మంచి డిమాండ్‌ ఉంది. కిలో పండ్లు దాదాపు రూ.300 పలుకుతున్నాయి. స్థానికంగా విక్రయించుకున్నా రైతులకు గిట్టుబాటు అవుతుంది. ఈ నేపథ్యంలో రైతులు పెద్దసంఖ్యలో పంట సాగుకు ముందుకొచ్చే అవకాశముంది.  అర ఎకరాకు రూ.2.50 లక్షల ప్రోత్సాహం  డ్రైల్యాండ్‌ హార్టికల్చర్‌ పథకం ద్వారా డ్రాగన్‌ ఫ్రూట్‌ పంట సాగుకు దరఖాస్తు చేసుకున్న రైతులకు అర ఎకరా వరకు అనుమతి ఇస్తారు. ఇందులో 400 మొక్కలు నాటవచ్చు. మొక్క ధర రూ.100 నుంచి రూ.150 వరకు ఉంటుంది. మొక్కకు సపోర్ట్‌గా నిలువు స్తంభంతో పాటు దానిపై చక్రం ఏర్పాటు చేస్తారు. మొక్క నాటిన రోజు నుంచి మూడేళ్ల పాటు సంరక్షణ కోసం రైతులకు డబ్బు చెల్లిస్తారు. ఇలా ఒక్కొక్కరికి రూ.2.50 లక్షల నిధులను ఉపాధి హామీ ద్వారా చెల్లించనున్నారు.   రైతులు సద్వినియోగం చేసుకోవాలి  ఈ ఏడాది డ్రాగన్‌ ఫ్రూట్‌ పంటను డ్రైల్యాండ్‌ హార్టికల్చర్‌ పథకంలోకి చేర్చాం. ప్రతి రైతుకూ అర ఎకరా విస్తీర్ణంలో పంట సాగుకు అవకాశం కల్పిస్తున్నాం. ఆసక్తి ఉన్న రైతుల పొలాల్లో వచ్చే నెలలో పనులు ప్రారంభిస్తాం. ఈ అవకాశాన్ని  సద్వినియోగం చేసుకోవాలి. వీటితోపాటు ఒక ఎకరా వరకు మునగ పంట సాగు చేసుకునేందుకూ అవకాశం కల్పిస్తున్నాం.   – వేణుగోపాల్‌రెడ్డి, పీడీ, జిల్లా నీటియాజమాన్య సంస్థ (డ్వామా) 

హైదరాబాద్, బిజినెస్‌ బ్యూరో: సాగు రంగంలో.. ప్రధానంగా హార్టికల్చర్‌ తదితర విభాగాల్లో వివిధ దశల్లో యాంత్రికీకరణకు తోడ్పడే ఉత్పత్తులపై మరింతగా దృష్టి పెడుతున్నట్లు మహీంద్రా అండ్‌ మహీంద్రా గ్రూప్‌లో భాగమైన స్వరాజ్‌ డివిజన్‌ సీఈవో హరీశ్‌ చవాన్‌ తెలిపారు. ఇందులో భాగంగా కోడ్‌ పేరిట ఆవిష్కరించిన కొత్త ట్రాక్టరుకు భారీ స్పందన లభిస్తున్నట్లు పేర్కొన్నారు. దీనికి కేవలం రెండు నెలల వ్యవధిలో తెలుగు రాష్ట్రాల్లో 500 పైచిలుకు, దేశవ్యాప్తంగా 2,700 పైగా బుకింగ్స్‌ వచ్చాయని మంగళవారమిక్కడ విలేకరులకు తెలిపారు. డిమాండ్‌ను బట్టి వచ్చే మూడేళ్లలో ఈ కోవకి చెందే మరో రెండు, మూడు ఉత్పత్తులను ఆవిష్కరించనున్నట్లు చవాన్‌ తెలిపారు. ప్రస్తుతం ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణ రాష్ట్రాల్లో 80 పైగా డీలర్ల ద్వారా విక్రయాలు సాగిస్తున్నట్లు చవాన్‌ చెప్పారు.  పరిశ్రమపరంగా చూస్తే కోవిడ్‌ వ్యాప్తి సమయంలో 2020–21లో ట్రాక్టర్ల విక్రయాలు సుమారు 26 శాతం పెరిగి దాదాపు తొమ్మిది లక్షల స్థాయిలో నమోదయ్యాయని, అ యితే గత ఆర్థిక సంవత్సరంలో స్వల్పంగా (దాదాపు 4–5%) మేర క్షీణించాయని తెలిపారు. ఇతర అంశాలతో పాటు కొంత అధిక బేస్‌ ప్రభావం ఇందుకు కారణమన్నారు. ట్రాక్టర్ల విభాగంలో తమ గ్రూప్‌నకు దాదాపు 40 శాతం వాటా ఉందని చవాన్‌ చెప్పారు. సానుకూల వర్షపాత అంచనాల మధ్య ఈ ఆర్థిక సంవత్సరం తొలి త్రైమాసికంలోనూ అమ్మకాలు ఆశావహంగా ఉండగలవని భావిస్తున్నట్లు వివరించారు. కీలక ముడివస్తువుల ధరలు పెరుగుతుండటంతో ఉత్పత్తుల రేట్లు పెంచక తప్పని పరిస్థితి ఉంటోందని పేర్కొన్నారు. తమ మొత్తం అమ్మకాల్లో ఏపీ, తెలంగాణ మార్కెట్ల వాటా 10 శాతం మేర ఉంటుందని, గత అయిదేళ్లలో 60,000 పైచిలుకు ట్రాక్టర్లు విక్రయించామని చవాన్‌ వివరించారు.  చదవండి: అదరగొట్టిన ఎల్‌అండ్‌టీ ఇన్ఫోటెక్‌..మైండ్‌ట్రీతో విలీనంపై కీలక వ్యాఖ్యలు..!

ఆసియాలోని అతిపెద్ద పూల మార్కెట్‌ అయిన చైనా పూల మార్కెట్‌ రోజుకి వేలాదిమంది కస్టమర్ల ఆర్డర్‌లతో కళకళలాడుతుంది. ఇ-కామర్స్ అనేది చైనాలో అతి పెద్ద వ్యాపారం. అయితే ఇంతవరకు ఆన్‌లైన్‌లో సౌందర్య సాధనాలకు సంబంధించిన లగ్జరీ బ్రాండ్‌ల విక్రయాలతో శరవేగంగా దూసుకుపోయింది. కానీ ఇప్పడూ మాత్రం అనుహ్యంగా ఆన్‌లైన్‌ పూల మార్కెట్‌ మంచి ఆదాయ వనరుగా శరవేగంగా పుంజుకుంటుంది. అంతేకాదు ప్రజలంతా తమ స్మార్ట్‌ ఫోన్‌ల సాయంతో ఆన్‌లైన్‌లో తమకు నచ్చిన పూల బోకేలను లేదా పూలను ఆర్డర్‌ చేసేందుకు ఆసక్తి చూపుతున్నట్లు చైనా పేర్కొంది. (చదవండి: అందరూ!....వెక్కిరించి అవమానించే ఏకైక వైకల్యం...నత్తి!!) పైగా చైనా దేశం తమ ఉద్యాన పరిశ్రమ ఆదాయం సుమారు 160 బిలియన్ యువాన్ల (రూ.180 కోట్లు) గా అంచనా వేసింది. అంతేకాదు ఈపూల మార్కెట్‌కి సంబంధించిన ఆన్‌లైన్ రిటైల్ ఇప్పుడు సెక్టార్ టర్నోవర్‌లో సగానికి పైగా ప్రాతినిధ్యం వహిస్తోంది. ఈ మేరకు ఐదు పుష్పగుచ్ఛాలు, వెంటనే ఆర్డర్ చేసే వారికి కేవలం 39.8 యువాన్లు (రూ.468) మాత్రమే అంటూ చక్కటి ఆకర్షించే ఆఫర్లతో కస్టమర్లను మైమరిపించి కొనేలా చేస్తుంది. దీంతో ఆయా ఆన్‌లైన్‌ వ్యాపారా సంస్థలకు సంబంధించిన తమ రోజు వారి ఆదాయాలు మారుతూ వస్తున్నాయి. అంతేకాదు చైనాలో జీవన ప్రమాణాలు పెరగడం వల్ల కట్ ఫ్లవర్‌లకు డిమాండ్ పెరగడంతో దక్షిణ ప్రావిన్స్ యునాన్ ఆ విజృంభణకు కేంద్రంగా మారింది. పైగా ప్రాంతీయ రాజధాని కున్మింగ్ ఆసియాలోనే అతిపెద్ద పూల మార్కెట్‌ను కలిగి ఉంది. పైగా నెదర్లాండ్స్‌లోని ఆల్స్‌మీర్ తర్వాత ఇదే ప్రపంచంలో రెండవ అతిపెద్దది  పూల మార్కెట్‌. గతేడాది కరోనా మహమ్మారి కారణంగా స్థంభించిపోయిన ఈ పూల మార్కెట్‌ ప్రస్తుతం ఈ ఆన్‌లైన్‌ విక్రయాలతో ఒక్కసారిగా ఊపందుకుంది. ఈ మేరకు ప్రజలు కూడా ఈ మహమ్మారీ భయంతో ఆన్‌లైన్‌లోనే విక్రయించేందుకు ఆసక్తి చూపుతున్నటు చైనా వ్యాపార​ నిపుణులు చెబుతున్నారు. అంతేకాదు ప్రతిరోజూ సగటున నాలుగు మిలియన్ల కంటే ఎక్కువ పువ్వులు అమ్ముడవుతున్నాయని, పైగా చైనా ఒక్క వాలెంటైన్స్ డే రోజునే దాదాపు 9.3 మిలియన్లను విక్రయిస్తుందని అంటున్నారు. (చదవండి: దేశంలో డ్రైవింగ్‌ లైసెన్స్‌ పొందిన తొలి మరుగుజ్జు వ్యక్తి మనోడే!)

మిరప రైతులకు కంటి మీద నిద్ర లేకుండా చేస్తున్న కొత్త రకం తామర పురుగులు మిరప పూలతో పాటు లేత మిరప కాయలను కూడా ఆశిస్తున్నట్లు డా. వైఎస్సార్‌ ఉద్యాన విశ్వవిద్యాలయం శాస్త్రవేత్తలు తాజాగా గుర్తించారు. లక్షలాది హెక్టార్లలో సాంద్ర పద్ధతిలో సాగులో ఉన్న మిరప ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణ రాష్ట్రాల్లో దీని ఉనికిని గుర్తించారు. మిరప తోపాటు టమాటో, బంగాళదుంప, వంగ వంటి సొలనేసియే కుటుంబానికి చెందిన కూరగాయ పంటలకు కూడా కొత్త రకం తామర పురుగులు సోకే ప్రమాదం వున్నందున అప్రమత్తంగా ఉండాలని డా. వైఎస్సార్‌ ఉద్యాన విశ్వవిద్యాలయం రైతులకు సూచిస్తోంది.  గత ఏడాది జనవరి–ఫిబ్రవరిలో చిలకలూరిపేట, ప్రత్తిపాడు, యడ్లపాడు మండలాల్లో మొట్టమొదటి సారిగా కొత్త రకం తామర పురుగులు మిరప పూలను ఆశిస్తున్నట్లు లాం లోని ఉద్యాన పరిశోధనా స్థానం శాస్త్రవేత్తలు గుర్తించారు. ఈ నేపథ్యంలో ఈ ఏడాది ఆగస్టు, సెప్టెంబర్‌ నెలల్లోనే గుంటూరు జిల్లాలో కొత్త రకం తామర పురుగు మిరప తోటలను ఆశించిందని లాం ఉద్యాన శాస్త్రవేత్తలు గమనించారు. ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని వివిధ జిల్లాలతోపాటు తెలంగాణలోని ఖమ్మం, వరంగల్‌ తదితర జిల్లాల్లోని మిరప తోటలను తామరపురుగు ఆశించిందని సమాచారం.   బెంగళూరులోని భారతీయ వ్యవసాయ పరిశోధనా సంస్థకు అనుబంధంగా పనిచేస్తున్న వ్యవసాయ సంబంధ పురుగు వనరుల జాతీయ బ్యూరో (ఎన్‌.బి.ఎ.ఐ.ఆర్‌.) శాస్త్రవేత్తలతో సంప్రదించిన తర్వాత ఇవి ‘త్రిప్స్‌ పార్విస్పైనస్‌’ అనే కొత్త రకం తామర పురుగులని గుర్తించినట్లు డా. వైఎస్సార్‌ హెచ్‌.యు. వైస్‌ ఛాన్సలర్‌ డా. టి జానకిరాం, పరిశోధనా సంచాలకులు డా. ఆర్‌.వి.ఎస్‌.కె. రెడ్డి ఒక ప్రకటనలో తెలిపారు.  ఈ కొత్త రకం తామర పురుగులు ఇండోనేషియా నుంచి 2015లో మన దేశంలోకి ప్రవేశించినట్లు తెలిపారు. హవాయి, ఇండోనేషియా దేశాల్లో ఈ తామరపురుగులు సొలనేసియే కుటుంబానికి చెందిన మిరపతో పాటు టమాటో, వంగ, బంగాళ దుంప వంటి కూరగాయ మొక్కలను, అలంకరణ మొక్కలను కూడా ఎక్కువగా ఆశించే ముప్పు పొంచి ఉందని నిపుణులు చెబుతున్నారు.  కొందరు రైతులు కొత్త రకం తామర పురుగులను చూసి ఎర్రనల్లి అని భావించి సంబంధిత మందులు వాడుతున్నారు. దీని వల్ల ఎటువంటి ప్రయోజనం ఉండదని డా. ఆర్‌.వి.ఎస్‌.కె. రెడ్డి తెలిపారు. బయో మందులు వాడితే రసంపీల్చే పురుగుల తీవ్రత పెరుగుతుందన్నారు.  ప్రస్తుతం ఈ పురుగు ఆశించిన పొలాల్లో రైతులు భయాందోళనలో విపరీతమైన, విచక్షణారహితంగా పురుగుమందులను కొడుతున్నారు. తద్వారా పురుగు ఉధృతి ఎక్కువయ్యే అవకాశం ఉంది. అందువల్ల తాము సిఫారసు చేసిన పురుగుమందులను సూచించిన మోతాదులో పిచికారీ చేయటం ద్వారా ఉధృతిని తగ్గించుకోవచ్చని డా. ఆర్‌.వి.ఎస్‌.కె. రెడ్డి వివరించారు.  సందేహాలు తీర్చుకోవటం ఎలా? ఈ సమస్య గురించి రైతులు మరింత సమచారం తెలుసుకోవాలంటే.. డా. వైఎస్‌ఆర్‌ ఉద్యాన విశ్వవిద్యాలయం పరిధిలోని లామ్‌ ఉద్యాన పరిశోధన స్థానం అధిపతి – సీనియర్‌ శాస్త్రవేత్త డా. సి. శారద (94904 49466), శాస్త్రవేత్త డా. కె. శిరీష (99891 92223)లను అన్ని పని దినాలలో ఉదయం పది గంటల నుంచి సాయంత్రం నాలుగు గంటల సమయంలో కాల్‌ చేసి మాట్లాడవచ్చు.  రేపు వెబినార్‌ అధిక వర్షాల సందర్భంగా ఉద్యాన పంటల్లో చేపట్టవలసిన నష్ట నివారణ చర్యలపై ఈ నెల 24 (బుధవారం) ఉదయం 11 గం. నుంచి మ. 1.30 గం. వరకు డా. వైఎస్సార్‌ ఉద్యాన విశ్వవిద్యాలయం జూమ్‌ ఆప్‌ ద్వారా వెబినార్‌ను నిర్వహిస్తోంది. ప్రవేశం ఉచితం. జూమ్‌ మీటింగ్‌ ఐ.డి.. 823 5000 1594 పాస్‌వర్డ్‌ – 863362. యూట్యూబ్‌ ద్వారా కూడా పాల్గొనవచ్చు.   మిద్దె తోటల సాగుపై 3 రోజుల ఆన్‌లైన్‌ కోర్సు ఇంటిపై కూరగాయలు, పండ్ల సాగులో మెలకువలు నేర్చుకోవాలనుకునే ఔత్సాహికుల ప్రయోజనార్థం డిసెంబర్‌ 16–18 తేదీల్లో మూడు రోజుల పాటు ఆన్‌లైన్‌ పద్ధతిలో సర్టిఫికెట్‌ కోర్సును నిర్వహించాలని ప్రొ.జయశంకర్‌ తెలంగాణ రాష్ట్ర వ్యవసాయ విశ్వవిద్యాలయం, విస్తరణ విద్యా సంస్థ (ఇ.ఇ.ఐ.) సంయుక్తంగా నిర్వహించనున్నాయి. ఆసక్తి గల గృహిణులు, ఉద్యోగులు, యువత తమ ఇంటి నంచే కంప్యూటర్‌ లేదా స్మార్ట్‌ ఫోన్‌ ద్వారా శిక్షణ పొందవచ్చని ఇ.ఇ.ఐ. సంచాలకులు డాక్టర్‌ ఎం. జగన్‌మోహన్‌రెడ్డి తెలిపారు. ప్రొఫెసర్లు డా. ఆర్‌. వసంత, డా. పి. విజయలక్ష్మి ఆధ్వర్యంలో ఈ ఆన్‌లైన్‌ కోర్సు జరగనుంది. వంద మందికి మాత్రమే ప్రవేశం. కోర్సు ఫీజు రూ. 1,500. రిజిస్ట్రేషన్‌ కోసం... https://pjtsau.edu.in/www.eeihyd.org/  https://forms.gle/wPriDddKVao9Ecj16 ఆకాశ్‌ చౌరాసియా 5 రోజుల శిక్షణా శిబిరం సేంద్రియ సేద్య పద్ధతిలో బహుళ అంతస్థుల వ్యవసాయంలో అద్భుతమైన ఫలితాలు సాధిస్తూ 14 జాతీయ అవార్డులు దక్కించుకున్న యువ రైతు శాస్త్రవేత్త ఆకాశ్‌ చౌరాసియా తెలంగాణలో 5 రోజుల ఆచరణాత్మక శిక్షణా శిబిరం నిర్వహించనున్నారు. డిసెంబర్‌ 11 నుంచి 15వ తేదీ వరకు మెదక్‌ జిల్లా సదాశివపేట మండలం కంబాలపల్లెలోని ‘ఐ.డి.వి.ఎం. కామ్యవనం’ ఆధ్వర్యంలో ఈ శిక్షణా శిబిరం జరగనుంది. మల్టీ లేయర్‌ ఫార్మింగ్‌ సహా 11 అంశాలపై శిక్షణ ఇస్తారు. మధ్యప్రదేశ్‌కు చెందిన బుందేల్‌ఖండ్‌ ప్రాంతానికి చెందిన ఆకాశ్‌ చౌరాసియా ఆరుతడి పంటల ద్వారా ఏడాది పొడవునా అధికాదాయం పొందే ఆచరణాత్మక మార్గాలపై శిక్షణ ఇవ్వటంలో ఆయన ప్రసిద్ధి పొందారు. 50 మందికే అవకాశం ఉంటుందని నిర్వాహకులు తెలిపారు. ఈ శిక్షణా శిబిరంలో పాల్గొనదలచిన వారు భోజనం, వసతి, శిక్షణ రుసుముగా రూ. 4 వేలు చెల్లించాల్సి ఉంటుందని నిర్వాహకులు తెలిపారు. రిజిస్ట్రేషన్‌ తదితర వివరాల కోసం.. 94495 96039.  - పతంగి రాంబాబు, సాగుబడి చదవండి: డ్యామిట్‌!! కథ అడ్డం తిరిగింది! మూడున్నర అడుగుల పామును అమాంతం మింగిన చేప..

పట్టణాలు.. నగరాల సరిహద్దు కమతాలు ప్లాట్లుగా.. బహుళ అంతస్తుల భవనాలుగా కనిపిస్తున్న సంగతి తెలుసు! అవే పట్టణాలు, నగరాల పొలిమేర భూములే కాదు.. నడిబొడ్డు ఖాళీస్థలాలు కూడా కూరగాయలు పండించే తోటలుగా మారుతున్న వైనం తెలుసా?! దీన్నే అర్బన్‌.. పెరీ అర్బన్‌ హార్టికల్చర్‌’ అంటున్నారు. సింపుల్‌గా ‘గ్రీన్‌ సిటీస్‌ ప్లానింగ్‌’ అన్నమాట!! ఇదే ప్రస్తుత ప్రపంచ ఒరవడి.. అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలకు గొప్ప వరం! అనుసరిస్తే పోయేది మురికివాడలు.. పెరిగేది ఉపాధి.. సిద్ధించేవి  పర్యావరణ ప్రియ ప్రాంతాలు!! ఈ ట్రెండ్‌ను ప్రోత్సహించడానికి వరల్డ్‌ రిసోర్స్‌ ఇన్‌స్టిట్యూట్‌  ‘ప్రైజ్‌ ఫర్‌ సిటీస్‌’ అవార్డులనూ అందిస్తోంది రెండేళ్లకోసారి. ఈ ఏడు అర్జెంటీనాలోని ‘రొసారియో’ ఆ అవార్డ్‌ను అందుకుంది.  అసలు గ్రీన్‌ సిటీస్‌ ప్లానింగ్‌ ఎలా ఉంటుంది? రొసారియో సక్సెస్‌ స్టోరీ ఏంటీ?  వివరాలు ఈ కవర్‌ స్టోరీలో..  అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాల్లో నగరాలు, పట్టణాలు గతమెన్నడూ ఎరుగనంత వేగంగా విస్తరిస్తున్నాయి. ఉపాధిని వెతుక్కుంటూ పొట్ట చేత పట్టుకొని గ్రామీణులు వలస బాట పడుతున్న కారణంగా.. అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాల్లో నగరాలు/పట్టణ ప్రాంత జనాభా నానాటికీ భారీగా పెరుగుతోంది. ప్రపంచంలో సగానికిపైగా జనం ఇప్పటికే నగరవాసులు. 2050 నాటికి ప్రపంచ జనాభా (900 కోట్లు)లో ప్రతి ముగ్గురిలో ఇద్దరు పట్టణ ప్రాంతవాసులవుతారట. 2025 నాటికి అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాల జనాభాలో సగానికి సగం (350 కోట్ల) మంది పట్టణ ప్రాంతాల్లోనే నివసిస్తూ ఉంటారని ఓ అంచనా. ఐరోపా, ఉత్తర అమెరికా దేశాల్లో నగరీకరణకు శతాబ్దాల కాలం పట్టింది. అయితే, అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాల్లో పారిశ్రామికీకరణ నేపథ్యంలో వేగంగా పెరుగుతున్న తలసరి ఆదాయం మూలంగా రెండు–మూడు తరాల్లోనే నగరీకరణ వేగవంతమవుతోంది. ఉపాధి అవకాశాల మెరుగుకన్నా అధిక జననాల రేటు కారణంగానే ఈ పట్టణ ప్రాంతాల్లో జనాభా సాంద్రత పెరుగుతోంది. ఆసియా, ఆఫ్రికా ఖండాల్లోని అల్పాదాయ దేశాల్లోని నగరాల జనాభా ప్రపంచంలోనే అత్యంత వేగంగా విస్తరిస్తోంది. ఇక్కడ నగరీకరణతో పేదరికం, నిరుద్యోగం, ఆహార అభద్రత కూడా పోటీపడుతున్నాయి. ప్రపంచవ్యాప్తంగా వంద కోట్ల మంది ప్రజలు తగినంత ఆరోగ్య, నీటి, పారిశుద్ధ్య సదుపాయాలకు నోచుకోక, కాలుష్యపు కోరల్లో చిక్కి, కిక్కిరిసిన మురికివాడల్లో జీవిస్తున్నారు. అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాల్లోని నగరాలు, పట్టణాల్లో నివాసం ఉండే 77 కోట్ల మందిలో సుమారు 30% మంది నిరుద్యోగులు లేదా అత్యల్ప ఆదాయంతో బతుకులీడుస్తున్న నిరుపేదలు. లాటిన్‌ అమెరికా దేశాల్లో పేదల్లో 85% మంది.. ఆఫ్రికా, ఆసియా దేశాల్లోని పేదల్లో సగానికి సగం మంది ఇప్పటికే నగరాలు, పట్టణ ప్రాంతాలకు చేరి ఉపాధి వెతుక్కుంటున్నారు. దీని అర్థం ఏమిటంటే.. సాంఘిక భద్రత, ఉపాధి అవకాశాలు కొరవడిన పేదలతో మన పట్టణాలు, నగరాలు గతమెన్నడూ ఎరుగనంతగా కిక్కిరిసిపోయి ఉన్నాయి.  గ్రీన్‌ సిటీలే శరణ్యం చారిత్రకంగా నగరీకరణలో ఆశావహ పరిస్థితి కొరవడిందని చెప్పలేం. అయితే, నగరీకరణ జరుగుతున్న తీరు మాత్రం ప్రజలకు సుస్థిరమైన జీవనాన్ని అందించే రీతిలో లేదన్నది వాస్తవం. వందల కిలోమీటర్ల దూరం నుంచి రవాణా అయ్యే ఆహారోత్పత్తులపైనే నగరాలు, పట్టణాలు అమితంగా ఆధారపడుతుండటం పెను సవాలుగా నిలిచింది. దూర ప్రాంతాల నుంచి ఆహారోత్పత్తుల్ని తరలించడం వల్ల భూతాపం పెరుగుతున్నది. అస్థిర పద్ధతుల నుంచి మళ్లించి సుస్థిర అభివృద్ధి లక్ష్యాల సాధన దిశగా నగరీకరణను నడిపించడం ఇప్పుడు మానవాళి ముందున్న పెద్ద సవాలు. నగరాలు, పట్టణాల్లో ప్రజలు స్థానికంగా ఉత్పత్తి చేసుకునే పౌష్టికాహార లభ్యతతో కూడిన మెరుగైన సుస్థిర జీవనం వైపు.. ఆశావహమైన అవకాశాల దిశగా అడుగులు వేయాలంటే ‘గ్రీనర్‌ సిటీస్‌’ను నిర్మించుకోవటం అనివార్యమని, అసాధ్యమూ కాదని ఐక్యరాజ్య సమితికి చెందిన ఆహార, వ్యవసాయ సంస్థ (ఎఫ్‌.ఎ.ఓ.) చెబుతోంది. భరోసా ఇస్తోంది.  అర్బన్‌ హార్టికల్చర్‌కు పెద్ద పీట పర్యావరణ మార్పుల్ని తట్టుకోవటం, స్వావలంబన, సాంఘిక, ఆర్థిక, పర్యావరణ సుస్థిరత ప్రధానాంశాలే గ్రీన్‌ సిటీస్‌ భావన. పర్యావరణ అనుకూల సూత్రాలను ఇముడ్చుకున్న అత్యాధునిక భవన నిర్మాణ పద్ధతులు, సైకిల్‌ గ్రీన్‌వేస్, పట్టణ వ్యర్థాల పునర్వినియోగం.. వంటి అంశాలు ఇందులో ఇమిడి ఉంటాయి. దీన్ని అభివృద్ధి చెందిన దేశాలు ఎప్పటి నుంచో అమలుపరుస్తున్నాయి. అల్పాదాయ దేశాల్లో స్థితిగతులు అభివృద్ధి చెందిన దేశాలతో పోల్చితే భిన్నంగా ఉన్నప్పటికీ గ్రీనర్‌ సిటీస్‌ నమూనాతో కూడిన పట్టణాభివృద్ధి ప్రణాళికను అనుసరించవచ్చు. ఆహార భద్రతను కల్పించడం, గౌరవప్రదమైన పనిని, ఆదాయాన్ని పొందే మార్గాలు చూపటం, శుద్ధమైన పర్యావరణాన్ని, సుపరిపాలనను ప్రజలందరికీ అందించాలన్నవి ఈ నమూనాలో ముఖ్యాంశాలు. ఒక్కమాటలో చెప్పాలంటే పట్టణ, నగర పరిధిలో, పరిసర ప్రాంతాల్లో ప్రకృతికి, ప్రజారోగ్యానికి హాని కలగని వ్యవసాయ పద్ధతుల్లో కూరగాయలు, పండ్లు వంటి ఉద్యాన పంటల సాగుకు ప్రాధాన్యమివ్వటం గ్రీనర్‌ సిటీస్‌ నమూనా.  అటు అభివృద్ధి చెందిన దేశాలతో పాటు, ఇటు అనేక అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాల్లో సైతం గ్రీన్‌ సిటీ ప్లానింగ్‌లో ‘అర్బన్‌ అండ్‌ పెరీ అర్బన్‌ హార్టికల్చర్‌’కు చోటు కల్పిస్తుండటం ఆధునిక ధోరణిగా ప్రాచుర్యంలోకి వస్తోంది. పండ్లు, కూరగాయలు, ఆకుకూరలు, క్యారెట్, బంగాళదుంపలు, బీట్‌రూట్‌ వంటి దుంప పంటలు, అలంకరణ, ఔషధ మొక్కలను సాగు చేయవలసింది గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో మాత్రమే కాదు. పట్టణాలు, నగరాలు వాటి పరిసర ప్రాంతాల్లోనూ చేయాలి. ఇలా ప్రత్యేక శ్రద్ధతో రైతులు, పట్టణ పేదలతో సాగు చేయించడాన్నే ‘అర్బన్, పెరీ అర్బన్‌ హార్టికల్చర్‌’ అంటున్నాం. పట్టణాలు, నగరాల్లో తమ కుటుంబం తినటం కోసం, మిగతాది అమ్మటం కోసం ఉద్యాన పంటలు పండించే అర్బన్‌ ఫార్మర్స్‌ ఆఫ్రికాలో 13 కోట్ల మంది, లాటిన్‌ అమెరికాలో 23 కోట్ల మంది ఉన్నారని ఎఫ్‌.ఎ.ఓ. అంచనా. గ్రామీణ ప్రాంతాల నుంచి అర్బన్‌ ప్రాంతాలకు వలస వచ్చిన పేదలు ఉద్యాన పంటలు సాగు చేసి పొట్టపోసుకోవటం కొన్ని దేశాల్లో సాధారణమే. మరికొన్ని దేశాల్లో అర్బన్‌ హార్టికల్చర్‌పై నిషేధం అమల్లో ఉంది. అయితే, క్రమంగా ఈ ధోరణిలో మార్పు వస్తోంది. సిటీ ఫార్మర్స్‌కు అడ్డంకిగా ఉన్న నిబంధనలు తొలగించి, ప్రోత్సాహకాలను అందించటం, శిక్షణ ఇవ్వటం వంటి విషయాలపై విధాన సహాయం కోసం ఇటీవల కాలంలో 20 ఆఫ్రికా దేశాలు ఎఫ్‌.ఎ.ఓ.ను ఆశ్రయించడం ట్రెండ్‌ మారుతున్నదనడానికి నిదర్శనం. నగర పరిసర ప్రాంతాల్లో వాణిజ్యస్థాయిలో విస్తృతంగా పంటల సాగు, మురికివాడల్లో మట్టి లేకుండా హైడ్రోపోనిక్‌ పద్ధతుల్లో మైక్రో గార్డెన్ల నిర్వహణ.. నగరాల్లో కిక్కిరిసిన ఇళ్లపై రూఫ్‌టాప్‌ కిచెన్‌ గార్డెన్ల సాగుపై ఎఫ్‌.ఎ.ఓ. మార్గదర్శనం చేస్తోంది. పట్టణ పేదలకు పౌష్టికాహార, ఆహార భద్రతను కల్పించడంలో, సాధికారత చేకూర్చడంలో అర్బన్, పెరీ అర్బన్‌ హార్టీకల్చర్‌ నిస్సందేహంగా దోహదపడుతున్నట్లు ఎఫ్‌.ఎ.ఓ. తదితర సంస్థల కార్యక్రమాల ద్వారా రుజువైంది. అర్బన్‌ హార్టీకల్చర్‌కు నగర అభివృద్ధి ప్రణాళికల్లో పెద్ద పీటవేయడం ద్వారా గ్రీన్‌ సిటీల వికాసం సాధ్యమేనని వివిధ దేశాల అనుభవాలూ తెలియజెబుతున్నాయి.  రొసారియో.. ఓ వేగుచుక్క!  లాటిన్‌ అమెరికా దేశమైన అర్జెంటీనా లోని రొసారియో నగరం అర్బన్‌ హార్టికల్చర్‌పై ప్రత్యేక పథకాన్ని అమలు చేస్తోంది. నగరాభివృద్ధి ప్రణాళికలో అర్బన్‌ హార్టికల్చర్‌ను అంతర్భాగం చేయటం ద్వారా బహుళ ప్రయోజనాలు సాధిస్తూ ప్రపంచ నగరాలకు ఆదర్శంగా నిలిచింది. మురికివాడల్లోని నిరుపేదలకు నగరంలో, నగర పరిసరాల్లో ప్రభుత్వ, ప్రైవేటు ఖాళీ స్థలాలను శాశ్వత ప్రాతిపదికన లీజుపై కేటాయించారు. ఆయా స్థలాల్లో సేంద్రియ కూరగాయలు, పండ్లు పండించుకునేందుకు స్వచ్ఛంద సంస్థల తోడ్పాటుతో శిక్షణ ఇవ్వటంతోపాటు రొసారియో మునిసిపల్‌ కార్పొరేషన్‌ సదుపాయాలు కల్పించింది. ఇందుకోసం ప్రత్యేకంగా ఉద్యాన అధికారులను నియమించింది. కర్షక కుటుంబాలు తినగా మిగిలిన కూరగాయలు, పండ్లను, వాటితో తయారు చేసిన అనేక రకాల ఉత్పత్తులను విక్రయించుకునేందుకు ప్రత్యేక మార్కెట్లను ఏర్పాటు చేసింది. తద్వారా వారు ఉపాధి పొందేందుకు వినూత్న అవకాశం కల్పించింది. నగరంలో ప్రతి పౌరుడికి 12 చదరపు మీటర్ల విస్తీర్ణంలో ఉద్యాన పంటలు సాగు చేస్తున్న అత్యంత ఆకుపచ్చని అర్జెంటీనా నగరంగా రొసారియోను అమెరికా అభివృద్ధి బ్యాంకు 2019లో గుర్తించింది.   నగరంలో సేంద్రియ కూరగాయలు, ఆకుకూరల సాగుతో పచ్చదనాన్ని పెంపొందించడం ద్వారా నగర వాతావరణాన్ని సైతం చల్లబరచుకోవచ్చని, భూతాపాన్ని తగ్గించవచ్చని రొసారియో రుజువు చేస్తోంది. ప్రజలకు అవసరమైన పంటలను వందల కిలోమీటర్ల నుంచి తీసుకురాకుండా నగరం పరిధిలోనే సాగు చేసుకొని తింటున్నందున హరిత గృహ వాయువులు 95% మేరకు తగ్గాయని రొసారియో నేషనల్‌ యూనివర్సిటీ అధ్యయనంలో తేలింది.  20 ఏళ్ల కృషి  అర్జెంటీనాలో మూడో పెద్ద నగరం రొసారియో. ప్రముఖ మార్క్సిస్టు విప్లవకారుడు చేగువేరా జన్మస్థలం ఇదే. ప్రస్తుత జనాభా 17.5 లక్షలు. పరనా నది ఒడ్డున రొసారియో మునిసిపల్‌ కార్పొరేషన్‌ 179 చదరపు కిలోమీటర్ల మేరకు విస్తరించి ఉంది. పారిశ్రామిక కేంద్రంగా, వ్యవసాయోత్పత్తుల ఎగుమతుల కేంద్రంగా విరాజిల్లిన రొసారియో.. 2001లో, సరిగ్గా 20 ఏళ్ల క్రితం, పెను ఆర్థిక సంక్షోభంలో చిక్కుకుంది. చాలా పరిశ్రమలు మూతపడి నగరంలో సగానికిపైగా జనాభా నిరుపేదలుగా మారిపోయారు. ద్రవ్యోల్బణం పెరిగిపోయి.. ఆహారం ధరలు నాలుగు రెట్లు అధికమై.. జనం ఆకలి దాడులకు పాల్పడాల్సిన దుస్థితి. అటువంటి సంక్షోభ కాలంలో రొసారియో మునిసిపల్‌ కార్పొరేషన్‌ 2002లో అర్బన్‌ హార్టికల్చర్‌ పథకం ‘ప్రో–గార్డెన్‌’ అమలుకు శ్రీకారం చుట్టింది. రసాయనాలు వాడకుండా ఉద్యాన పంటలు సాగు చేయటంలో 700 కుటుంబాలకు తొలుత శిక్షణ ఇచ్చారు. వీరంతా పేదలే. మహిళలు, వయోవృద్ధులు, యువత, వలస జీవులు. మొదట్లో జనం పెద్దగా ఆసక్తి చూపలేదు. కానీ, స్థానికంగా ఆహార భద్రత, ఆదాయ భద్రత ఏర్పడుతున్న విషయం అర్థమయ్యేటప్పటికి అర్బన్‌ హార్టికల్చర్‌ ప్లాట్లకు, ఉమ్మడిగా నిర్వహించుకునే కమ్యూనిటీ గార్డెన్లకు గిరాకీ పెరిగింది. కనీస వేతనం కన్నా ఎక్కువగానే సంపాదన కనిపించసాగింది. ఒక దశలో పదివేలకు పైగా పేద కుటుంబాలు ఈ కార్యకలాపాల్లో నిమగ్నమయ్యాయి. తొలి రెండేళ్లలోనే 800కు పైగా పౌర బృందాల ఆధ్వర్యంలో కమ్యూనిటీ కిచెన్‌ గార్డెన్లు ఏర్పాటయ్యాయి.   ఇప్పుడు నగరపరిధిలో ఉన్న ఖాళీ స్థలాలు 185 ఎకరాల్లో ప్రకృతి వ్యవసాయ పద్ధతుల్లో కూరగాయలు, ఆకుకూరలు, పండ్లను సాగు చేస్తున్నారు. నగర పరిధిలో ప్రభుత్వం ఇచ్చిన ప్లాట్లలో 2,400కు పైగా పేద కుటుంబాలు సొంతంగా ఫ్యామిలీ గార్డెన్లను పెంచుతున్నాయి. జాతీయ కుటుంబ వ్యవసాయదారుల జాబితాలో వీరి పేర్లు నమోదు కావడంతో సాంఘిక భద్రతా పథకాల ద్వారా ప్రభుత్వ ఆర్థిక తోడ్పాటును వీరు అందుకోగలిగారు. పండించిన సేంద్రియ ఉద్యాన ఉత్పత్తులను ప్రజలకు విక్రయించుకునేందుకు 7 చోట్ల ప్రత్యేక శాశ్వత మార్కెట్లను నెలకొల్పారు.     నగరం చుట్టుపక్కల ప్రాంతాల్లో గతంలో ఎక్కువగా జన్యుమార్పిడి సోయా చిక్కుళ్లను ఏకపంటగా రసాయనిక సాగు చేసేవారు. ఇప్పుడు పరిస్థితి మారింది. నగర పరిసరాల్లోని 1,977 ఎకరాల అర్బన్‌ భూముల్లో చిన్న ప్లాట్లలో రకరకాల సేంద్రియ ఉద్యాన పంటలు సాగవుతున్నాయి. ఏటా 2,500 టన్నుల సేంద్రియ పండ్లు, కూరగాయలను సాగు చేస్తూ స్థానిక ప్రజలకు అందిస్తున్నారు. 25 మంది ఉద్యాన నిపుణుల ప్రత్యక్ష సేవలను ఉపయోగించుకుంటూ ఆశాజనకమైన సేంద్రియ దిగుబడులు సాధిస్తున్నారు. ఇటు మునిసిపాలిటీ, కేంద్ర రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు, అంతర్జాతీయ సంస్థలు రెండు దశాబ్దాలు చురుగ్గా పాల్గొనడంతో రొసారియో అర్బన్‌ హార్టికల్చర్‌ ప్రోగ్రామ్‌ నగర పేదలకు ఆహార, ఆరోగ్య, ఆదాయ భద్రతతోపాటు గణనీయమైన స్థాయిలో పర్యావరణ సేవలను సైతం అందించడంతో సూపర్‌ హిట్‌ అయ్యింది. దీన్ని అర్బన్‌ ప్లానింగ్‌లోనూ చేర్చారు. ప్రకృతి వనరులను కలుషితం చేయకుండా, వ్యర్థాలను పునర్వినియోగిస్తూ ఆరోగ్యదాయకమైన ఆహారోత్పత్తిని చేపట్టడంతో సిటీలోని అర్బన్‌ ఫామ్స్‌ ద్వారా కనీసం 40 వేల మందికి ఆహార భద్రత చేకూరింది. 340 ఉత్పాదక బృందాలు పంట దిగుబడులకు విలువ జోడించి రకరకాల ఉత్పత్తులను తయారు చేసే సామాజిక వ్యాపార సంస్థలుగా మారాయి. నగరంలో ఖాళీగా ఉండి ఎందుకూ పనికిరావనుకున్న ఖాళీ స్థలాలు, గతంలో చెత్తాచెదారం పోసిన  డంపింగ్‌ యార్డులను సైతం ప్రకృతి వ్యవసాయ పద్ధతుల్లో పునరుజ్జీవింప జేయటంతో పట్టణ ప్రాంతం అంతా పచ్చని పంటలతో నిండిపోయింది.  అర్బన్‌ లాండ్‌ బ్యాంక్‌  ఉద్యాన పంటల కోసం అర్బన్‌ గార్డెన్లను ఏర్పాటుచేయడంతో అనాదరణకు గురైన పేద, మధ్యతరగతి కుటుంబాల వారికి ఉపాధి అవకాశాలు దొరికాయి. సాంఘికంగా పరపతి పెరిగింది. రొసారియో యూనివర్సిటీ ప్రభుత్వ, ప్రైవేటు ఖాళీ స్థలాల వివరాలతో డేటాబేస్‌ తయారు చేసింది. మునిసిపల్‌ అధికారులు అర్బన్‌ లాండ్‌ బ్యాంక్‌ను ఏర్పాటు చేసి, భూయజమానులకు, అర్బన్‌ ఫార్మర్స్‌కు అనుసంధానంగా పనిచేస్తూ దీర్ఘకాలిక కౌలు ఒప్పందం అమలు చేయడంతో ఇది సజావుగా సాగుతోంది. సామాజికంగా పరస్పరం సహకరించుకుంటూ నగర పేదలు సేంద్రియ ఆహారాన్ని ఉత్పత్తి చేసే సానుకూల పరిస్థితులు నెలకొనటం అర్బన్‌ హార్టికల్చర్‌ పథకం సాధించిన మరో ఘనతగా చెప్పవచ్చు. సేంద్రియ అర్బన్‌ హార్టికల్చర్‌ క్షేత్రాలను ‘ఆహార పర్యాటక’ కేంద్రాలుగా తీర్చిదిద్దటం మరో విశేషం. ‘రొసారియో గ్రాస్‌ రూట్స్‌’ పేరిట ప్రతి వసంత రుతువులో నిర్వహించే ఉత్సవానికి పర్యాటకులు పోటెత్తుతుంటారు.  అర్బన్‌ హార్టికల్చర్‌ ప్రయోజకతకు మా అనుభవమే రుజువు! 20 ఏళ్లుగా నిరంతరాయంగా విధానపరమైన మద్దతుతో అర్బన్‌ హార్టికల్చర్‌ పథకం దిగ్విజయంగా అమలవుతోంది. ‘ప్రైజ్‌ ఫర్‌ సిటీస్‌’ పురస్కారం ఉత్సాహంతో ఈ పథకం అమలును మరింత బలోపేతం చేస్తాం. అర్బన్‌ హార్టికల్చర్‌ ద్వారా సుస్థిర ఆహారోత్పత్తితోపాటు సాంఘిక, పర్యావరణపరమైన ప్రయోజనాలనూ చేకూర్చవచ్చని మా అనుభవం రుజువు చేస్తోంది. ప్రకృతితో వ్యవహరించే తీరు మార్చుకోవాల్సిన అవసరం గతమెన్నడూ లేనంతగా ఇప్పుడు మనకు అర్థమవుతోంది.  – పాబ్లో జావ్‌కిన్, రొసారియో నగర మేయర్, అర్జెంటీనా  ప్రైజ్‌ ఫర్‌ సిటీస్‌  ఈ నేపథ్యంలో రొసారియో నగరం ప్రతిష్ఠాత్మకమైన ‘ప్రైజ్‌ ఫర్‌ సిటీస్‌ అవార్డు–2021’ను ఇటీవల గెలుచుకుంది. వరల్డ్‌ రిసోర్స్‌ ఇన్‌స్టిట్యూట్‌ రెండేళ్లకోసారి రెండున్నర లక్షల డాలర్లతో కూడిన ఈ పురస్కారాన్ని అందిస్తుంటుంది. ‘మారుతున్న వాతావరణ పరిస్థితులను దీటుగా ఎదుర్కొంటున్న నగరం’ పేరిట నిర్వహించిన పోటీకి 54 దేశాల నుంచి 262 నగరాలు దరఖాస్తు చేయగా రొసారియో విజేతగా నిలిచింది.  అర్బన్‌ హార్టికల్చర్‌ పథకాలకు అమృతాహారం ద్వారా నగర పేదలు, మధ్యతరగతి ప్రజల ఆహార, ఉపాధి అవసరాలను తీర్చడంతోపాటు.. కాంక్రీటు జంగిల్‌గా మారుతున్న నగరానికి పర్యావరణాభివృద్ధి చేకూర్చి ‘గ్రీన్‌ సిటీ’గా మార్చే శక్తి కూడా సమృద్ధిగా ఉందని రొసారియో సుసంపన్న అనుభవం చాటిచెబుతోంది.  నగర పాలకులూ వింటున్నారా?   – పంతంగి రాంబాబు 

సాక్షి, బంజారాహిల్స్‌: నగరవాసులకు తీపి కబురు. ఎన్నో ఏళ్లుగా ఎదురు చూస్తున్న నర్సరీ మేళా వచ్చేస్తోంది. ప్రకృతి ప్రియులకు చేరువలో నెక్లెస్‌ రోడ్డులోని పీపుల్స్‌ ప్లాజాలో ఈ నెల 19 నుంచి 23వ తేదీ వరకు ఆలిండియా హార్టికల్చర్‌ అండ్‌ అగ్రికల్చర్‌ షో పేరుతో పదో గ్రాండ్‌ నర్సరీ మేళా నిర్వహిస్తున్నారు. తెలంగాణ ఈవెంట్‌ ఆర్గనైజర్‌ ఈ నర్సరీ మేళాను నిర్వహిస్తోంది. ప్రతిరోజూ ఉదయం 9 నుంచి రాత్రి 9 గంటల వరకు తెరిచి ఉంచుతారు. ప్రవేశ రుసుము రూ.20. చదవండి: పేరుకి కోటీశ్వరులు.. మరి అందులో కక్కుర్తి ఎందుకో ► ఈ మేళాలో వివిధ రకాల మొక్కలు, వివిధ ప్రాంతాల అరుదైన జాతులను ఏర్పాటు చేయనున్నారు. ముఖ్యంగా గార్డెనింగ్‌ మెథడ్స్, టెర్రస్‌ గార్డెనింగ్, వరి్టకల్‌ గార్డెనింగ్, హైడ్రోపోనిక్, కిచెన్‌ గార్డెనింగ్‌ ప్రత్యేక ఆకర్షణగా నిలవనున్నాయి.   ► దేశవ్యాప్తంగా వివిధ జాతుల మొక్కలను ఇక్కడ అందుబాటులో ఉంచుతున్నారు. తాజా సాంకేతిక పరిజ్ఞానంతో మొక్కల పెంపకంపై అవగాహన కలిగించనున్నారు. ఐదు రోజుల పాటు జరిగే ఈ మేళాలో వందస్టాళ్లు ఏర్పాటు చేస్తున్నారు. నర్సరీ ప్లాంట్లు కూడా వివిధ రాష్ట్రాలకు చెందిన నిర్వాహకులు ఏర్పాటు చేస్తున్నారు.   ► గ్జోటిక్‌ ప్లాంట్స్, బోన్సాయ్, అడనీయం, ఇండోర్, అవుట్‌డోర్, హై క్వాలిటీ ఫ్రూట్స్‌ అండ్‌ ఫ్లవర్‌ ప్లాంట్స్, మెడిసినల్‌ అండ్‌ ఆక్సిజన్‌ ప్యూరిఫయింగ్‌ ప్లాంట్స్, ఆర్గానిక్‌ మొక్కలు, సేంద్రీయ ఎరువులు, సెరామిక్‌ అండ్‌ ఫైబర్‌ ప్లాంట్‌ స్టాండ్స్, హై క్వాలిటీ సీడ్స్, బల్బ్సŠ, టూల్స్, దేశీయ, అంతర్జాతీయ ఎక్విప్‌మెంట్‌ ఇక్కడ అందుబాటులో ఉంచుతున్నారు. కోవిడ్‌ మార్గదర్శకాలను అనుసరిస్తూ ఈ మేళా జరుగుతోంది.

సాక్షి, అమరావతి: హార్టికల్చర్,సెరికల్చర్‌,వ్యవసాయ అనుబంధశాఖలపై వైఎస్‌ జగన్‌మోహన్‌రెడ్డి శుక్రవారం తాడేపల్లిలోని క్యాంప్‌ కార్యాలయంలో సమీక్ష చేపట్టారు. ఈ సందర్భంగా సీఎం జగన్‌ మాట్లాడుతూ.. ‘‘ఉద్యాన రంగంలో రైతులు ఆదాయాన్ని పెంచే వ్యూహాలను అమలు చేయాలి. అత్యాధునిక సాంకేతిక పరిజ్ఞానాన్ని, విజ్ఞానాన్ని రైతులకు అందించడం కోసం జాతీయంగా, అంతర్జాతీయంగా నైపుణ్య సంస్థలు, యూనివర్సిటీల సహకారం తీసుకోవాలి. నిరంతర పరిశోధనలు, పరస్పర సమాచార మార్పిడి ద్వారా అధ్యయనం, ప్రయోగాలు కొనసాగాలి. ఎప్పటికప్పుడు వస్తున్న కొత్త వంగడాలు, సాగులో సమస్యల పరిష్కారం, ఫుడ్‌ప్రాసెసింగ్‌ రంగంలో కొత్త టెక్నాలజీ, ప్రాసెసింగ్‌కు అనుకూలమైన రకాల సాగే లక్ష్యంగా ఈ పరిశోధనలు ఉండాలని’’ అధికారులకు దిశానిర్దేశం చేశారు.  కర్నూలులో ఉల్లి సాగుపై ఫోకస్‌ పెట్టండి ‘‘కర్నూలు జిల్లాలో మంచి మార్కెట్‌ అవకాశాలున్న ఉల్లి సాగుపై ఫోకస్‌ పెట్టండి. నాణ్యమైన మంచి రకం ఉల్లి సాగయ్యేలా చూడండి. ఫుడ్‌ ప్రాసెసింగ్‌కు అనుకూలంగా ఉన్న వెరైటీలు సాగయ్యేలా చూడాలి. టమోటను రోడ్డుమీద వేయడం, ధరలేక పొలంలోనే రైతులు ఉల్లిపంటను వదిలేసే పరిస్ధితి కనిపించకూడదు. దీనికోసం సరైన పరిష్కారాలను చూపాలి’’ అని సీఎం జగన్‌ అధికారులను ఆదేశించారు.  ఫ్రూట్‌ బౌల్‌ ఆఫ్‌ ఇండియాగా ఏపీ ఉద్యానపంటల్లో గరిష్ట సాగుతో ఏపీ ప్రూట్‌ బౌల్‌ ఆఫ్‌ ఇండియాగా పేరు పొందిందని అధికారులు సీఎం జగన్‌కు తెలిపారు. కొబ్బరి, అరటి, బొప్పాయి, మిరప, టమోట, ఉల్లి, బత్తాయి పంటల సాగుపై సీఎంకు వివరాలందించారు. వీటి సాగుపై ప్రత్యేక దృష్టి సారించాలని సీఎం జగన్‌ సూచించారు. కొబ్బరి, బొప్పాయి, టమోట సాగులోనూ, ఉత్పాదకతలోనూ దేశంలోనే ఏపీ ప్రథమ స్థానంలో నిల్చిందని అధికారులు తెలిపారు. మిరప పంట విస్తీర్ణం పెంచడంతో పాటు ప్రాసెసింగ్‌పైనా దృష్టి పెట్టాలన్నారు సీఎం జగన్‌. టిష్యూ కల్చర్‌ విధానంలో అరటిసాగు చేపడుతున్నామన్నారు. పుడ్‌ ప్రాసెసింగ్‌లో భాగంగా 25 పార్లమెంటు నియోజకవర్గాల్లో వివిధ వ్యవసాయ ఉత్పత్తుల ప్రాసెసింగ్‌ యూనిట్ల నిర్మాణ పనులు మొదలు కావాలని సీఎం జగన్‌ అదేశించారు. అక్టోబరు నుంచి దశలవారీగా నిర్మాణ పనులు ప్రారంభమవుతాయని అధికారులు తెలిపారు. కొబ్బరికి మంచి ధర వచ్చేలా చూడాలి కొబ్బరికి కూడా మంచి ధర వచ్చేలా చూడాలని.. కొబ్బరిమీద నిరంతరం పరిశోధనలు చేయాలని హార్టికల్చర్‌ విశ్వవిద్యాలయం వీసీని సీఎం జగన్‌ ఆదేశించారు. కొబ్బరిసాగులో ఎదురవుతున్న సమస్యల మీద నిరంతరం పరిశోధనలు కొనసాగాలని.. అవసరమైతే అత్యుత్తమ సంస్థల సహకారం కూడా తీసుకోవాలని సీఎం ఆదేశించారు. జాతీయ, అంతర్జాతీయ విశ్వవిద్యాలయాలతో సహకారం, సమాచార మార్పిడి నిరంతరం కొనసాగాలని తెలిపారు. దీనివల్ల మంచి వంగడాలను పెట్టడంతోపాటు సాగులో వస్తున్న సమస్యలకు మంచి పరిష్కారాలు లభిస్తాయన్నారు. వీటితోపాటు ప్రాసెసింగ్‌ రంగంలో వస్తున్న సాంకేతిక పరిజ్ఞానంపైనా ఎప్పటికప్పుడు అధ్యయనాలు జరగాలన్న సీఎం.. వీటికి అనుగుణంగా సాగులో మార్పులు, అనుకూలమైన వంగడాలను సాగుచేసేలా తగిన చర్యలు తీసుకునే అవకాశం లభిస్తుందని తెలిపారు.  ‘‘రైతుభరోసా కేంద్రాలకు వచ్చినప్పుడు రైతులు వ్యక్తం చేస్తున్న సందేహాలను నివృత్తి చేసేలా వ్యవస్థ ఉండాలి. ఆర్బీకేల్లో ఉండే అగ్రికల్చర్‌ అసిస్టెంట్లు ఆ సందేహాలను తీర్చేలా ఉండాలి. దీనివల్ల రైతులకు, అగ్రికల్చర్‌ అసిస్టెంట్‌లకు మధ్య మంచి వాతావరణం ఉంటుంది.. అనుకున్న ఫలితాలను సాధించగలుగుతాము. ఈ విషయంలో జవాబుదారీతనం ఉండాలి. అగ్రికల్చర్‌ విద్యార్థులు తప్పనిసరిగా ఆర్బీకేల్లో కనీసం నెలరోజులపాటు పనిచేసేలా నిబంధన పెట్టాలి. దీనివల్ల వాటి పనితీరు, కార్యక్రమాలపై వారికి అవగాహన, పరిజ్ఞానం వస్తాయని’’ సీఎం జగన్‌ తెలిపారు.  అధిక ఆదాయాన్నిచ్చే పంటల సాగువైపు రైతులను ప్రోత్సిహించాలని అధికారులకు సీఎం జగన్ నిర్దేశించారు. బోర్లు కింద వరిసాగు, సుబాబుల్, పొగాకు, చెరకు, మొక్కజొన్న వంటి పంటల సాగుని క్రమంగా తగ్గించి, ఉద్యానపంటలసాగు వైపు మొగ్గుచూపేలా రైతులను మోటివేట్‌ చేస్తున్నామని అధికారులు తెలిపారు. 2020–21లో ఈ విధంగా 1 లక్షా 42వేల 565 ఎకరాల్లో అదనంగా ఉద్యానపంటలు సాగు చేపట్టినట్లు తెలిపారు అధికారులు. ఈ యేడాది 1,51,742 ఎకరాల్లో ఉద్యాన పంటల అదనపు సాగు లక్ష్యం నిర్దేశించుకున్నామన్నారు అధికారులు. పువ్వుల (ప్లోరీకల్చర్‌) రైతుల విషయంలో సరైన మార్కెటింగ్‌ అవకాశాలు, వాటి ప్రాసెసింగ్‌పైనా దృష్టిపెట్టాలని సీఎం జగన్‌ ఆదేశించారు.  ఏపీఎంఐపీ పైనా సీఎం సమీక్ష ‘‘తుంపరసేద్యం, బిందుసేద్యం పరికరాల మంజూరులో పారదర్శకతకు పెద్దపీట వేయాలి. ఆర్బీకేల ద్వారా లబ్ధిదారుల ఎంపిక ఉండాలి. రివర్స్‌ టెండరింగ్‌కు వెల్లడం ద్వారా కూడా రేట్లు గణనీయంగా తగ్గుతాయి. నాణ్యమైన పరికరాలు మంచి రేట్లకు ప్రభుత్వానికి, రైతులకు అందుబాటులోకి వస్తాయి. అవినీతికి తావులేని విధానంలో రైతులకు పరికరాలు అందుబాటులోకి తీసుకురావాలి’’ అన్నారు సీఎం జగన్‌. సెరికల్చర్‌ సాగు– ప్రోత్సాహం సెరికల్చర్‌ సాగు విధానం, ఉత్పాదకతపై అధికారులు సీఎం జగన్‌కు వివరాలందించారు. పట్టుగూళ్ల విక్రయాల్లో ఇ– ఆక్షన్‌ విధానం తీసుకొచ్చామని తెలిపారు అధికారులు. దీనివల్ల దేశవ్యాప్తంగా వ్యాపారులు కొనుగోలుచేస్తున్నారని, రైతులకు ధరలు వస్తున్నాయని తెలిపారు. 1250కి పైగా ఆర్బీకేల పరిధిలో పట్టుపురుగులు పెంచుతున్న రైతులు ఉన్నారన్నారు. వీటిపై ప్రత్యేక దృష్టిపెట్టాలన్న సీఎం.. సెరికల్చర్‌ సాగు ప్రోత్సాహకానికి అవసరమైన చర్యలు తీసుకోవాలని.. రైతులకు షెడ్ల నిర్మాణంపై దృష్టిపెట్టాలని.. తద్వారా చిన్న రైతులను సెరికల్చర్‌ సాగులో ప్రోత్సహించినట్టవుతుందన్నారు. ఈ సమీక్షా సమావేశంలో వ్యవసాయ, సహకార, మార్కెటింగ్, పుడ్‌ ప్రాసెసింగ్‌ శాఖ మంత్రి కురసాల కన్నబాబు, వ్యవసాయ, సహాకార, పశుసంవర్ధక, పాడిపరిశ్రామభివృద్ధిశాఖ స్పెషల్‌ సీఎస్‌ పూనం మాలకొండయ్య, హార్చికల్చర్‌ కమిషనర్‌ ఎస్‌ ఎస్‌ శ్రీధర్, ఏపీ విత్తనాభివృద్ధి సంస్ధ వీసీ అండ్‌ ఎండీ డాక్టర్‌ జి శేఖర్‌ బాబు, ఏపీ పుడ్‌ ప్రాసెసింగ్‌ సొసైటీ సీఈఓ ఎల్‌ శ్రీధర్‌రెడ్డి, ఏపీ మైక్రో ఇరిగేషన్‌ ప్రాజెక్టు పీఓ డాక్టర్‌ హరినాథ్‌ రెడ్డి, వైయస్సార్‌ హార్టికల్చర్‌ యూనివర్సిటీ వీసీ డాక్టర్‌ టి జానకిరామ్, ఇతర ఉన్నతాధికారులు హాజరయ్యారు.

సాక్షి, అమరావతి: నూజివీడును ఉద్యానవన పంటల హబ్‌గా మార్చేందుకు కృషి చేస్తున్నామని వ్యవ‌సాయశాఖ మంత్రి కుర‌సాల‌ కన్నబాబు తెలిపారు. సోమవారం నూజివీడులో పర్యటించిన ఆయన ఈ  సందర్భంగా మాట్లాడుతూ.. రూ.250 కోట్లతో జామ, మామిడి ప్రాసెసింగ్‌ యూనిట్లు ఏర్పాటు చేస్తున్నామన్నారు. రూ.2600 కోట్లతో ప్రతి నియోజకవర్గంలో ఒక హార్టీ కల్చర్‌ హబ్‌, ఆయిల్‌ ఫామ్‌ రైతులకు ఓఈఆర్‌ ధర చెల్లిస్తున్నామని చెప్పారు. టన్ను రూ.7 వేల నుంచి రూ.19 వేలు దాటేలా చర్యలు తీసుకున్నామని, మామిడి తోటల పునరుద్ధరణకు రూ.20వేల ఆర్థికసాయం అందించునున్నట్లు భరోసా ఇచ్చారు.  చదవండి: బాధిత కుటుంబాలకు తక్షణమే సాయం.. మార్గదర్శకాలివే

పట్టణ ప్రాంతాల్లో పెరుగుతున్న కాలుష్యం, ఆహారం లో పురుగు మందుల అవశేషాలు ఎరుగుతున్న నేపధ్యం లో 2011లో ‘సాక్షి’ దినపత్రిక, సుస్థిర వ్యవసాయ కేంద్రం, హార్టీకల్చర్‌ సొసైటీలు కలిసి హైదరాబాద్‌ నగరంలో ఇంటిలోనే, వున్న స్థలం లోనే కొన్ని కూరగాయలు పండించుకోవటం, ఇంటిలో ఉండే జీవ వ్యర్ధాల్ని కంపోస్ట్‌గా మార్చి వాడుకోవటం వాడుకోవటంపై కొన్ని శిక్షణలు, అనుభవాలు పంచుకోవటానికి ఒక వేదిక గా ‘ఇంటిపంట’ ప్రారంభించటం జరిగింది. ప్రతి వారం రెండు రోజులు సాక్షి పత్రికలో వ్యాసాలు, అనుభవాలు పంచుకోవటం, హైదరాబాద్‌ నగరం ఏదో ఒక ప్రాంతంలో ఒక సాయంత్రం దీనిపై శిక్షణ ఏర్పాటు చేయటం వలన వేల మంది ఇందులో పలు పంచుకునే అవకాశం కలిగింది. మా ఇంటితో పాటు నగరంలో చాలా ఇళ్లు ఇంటిపంటల ప్రదర్శన శాలలుగా మారాయి. ఉద్యానవన శాఖ, సుస్థిర వ్యవసాయ కేంద్రం ఇంకా అనేక సంస్థలు తమ ఆఫీస్‌పైన కూడా కూరగాయలు పండించటం, భారతీయ విద్యా భవన్‌లాంటి స్కూళ్లలో కూడా పిల్లలతో ఇలాంటి ప్రయత్నాలు చేయటం జరిగింది. హైదరాబాద్‌లోని అనేక కార్పొరేట్‌ సంస్థల్లోను, స్వచ్ఛంద సంస్థలలోను ఈ శిక్షణలు ఏర్పాటు చేయటం, ప్రదర్శనలు ఏర్పాటు చేయటం జరిగింది. కొన్ని అపోహలు, సమస్యలు.. పరిష్కారాలు చాలా మందికి ఇంటిపైన పంటలు పెంచుకోవటానికి కుండీలు కాని, బెడ్స్‌ కాని ఏర్పాటు చేసుకుంటే బరువుకి ఇంటికి ఏమవుతుంది అని భయపడుతుంటారు. కుండీలు/ బెడ్స్‌లో సగానికంటే ఎక్కువ భాగం కంపోస్ట్, పావు వంతు కోకోపిట్‌ (కొబ్బరి పొట్టు) కలుపుకుంటే బరువు తగ్గుతుంది, నీటిని పట్టి ఉంచే గుణం పెరుగుతుంది, అలాగే మట్టి గట్టిపడే సమస్య తగ్గుతుంది. నీరు పెట్టటం వలన ఇంటి పై కప్పు పాడయ్యే అవకాశం వుంటుంది అని చాలా మంది అనుమానాలు వ్యక్తం చేస్తుంటారు. మనం కావలిసినంత మేరకే నీరు పెట్టుకోవాలి, నీరు కొద్దిగా బయటకు వచ్చినా పెద్ద సమస్య ఉండదు.  సీజన్లో పండే కూరగాయలు, ఆకుకూరలు కలిపి ఈ కుండీలు/ కంటైనర్‌లు/ బెడ్స్‌ పైన పండించుకోవచ్చు. ‘ఇంటిపంట’తో వచ్చిన అనుభవాలతో ‘బడి పంట’ కూడా ప్రారంభించటం జరిగింది. చిన్న స్కూల్లో పిల్లలు నేర్చుకోవటానికి ఉపయోగపడే వాటి నుంచి, మధ్యాహ్న భోజన అవసరాలు తీరేలా, హాస్టల్‌ అవసరాలు తీరేలా ఈ బడి తోటలు డిజైన్‌ చేయటం జరిగింది. తెలంగాణ లో ఇప్పుడు కొన్ని రెసిడెన్సియల్‌ స్కూల్‌లో ఈ మోడల్స్‌ ఏర్పాటు చేయటం జరిగింది. అలాగే, ఇంటిపంట సాగులో భాగస్వాములు అయిన అనేక మంది అనేక మోడల్స్‌ ఏర్పాటు చేయటం, విత్తనాల సేకరణ, పంచుకోవటం చేయటం చేసారు. ఒక సంవత్సరంలోనే 10 వేల మందికి పైగా ఇంటిపంటలు ఏర్పాటు చేసుకున్నారంటే ఈ కార్యక్రమం ప్రభావం ఎంత వున్నది అన్నది అర్ధం చేసుకోవచ్చు. ఇప్పటికి అనేక పేర్లతో, అనేక వాట్సప్‌ గ్రూప్‌లలో, ఫేస్‌బుక్‌ గ్రూప్‌లలో ఇంటిపంటలు పండించుకునే వారు తమ తమ అనుభవాలు పంచుకోవటం, ఇతరుల నుంచి నేర్చుకోవటం చేస్తున్నారు. చిన్న స్థలాన్ని కూడా సమర్ధవంతంగా ఇంటి ఆహారం పండించుకోవటానికి ఎలా వాడుకోవచ్చు అని అర్ధం చేసుకోవటంతో పాటు రెండు కీలకమైన అంశాలు ఈ శిక్షణలో భాగస్వామ్యం అయ్యాయి. ఒకటి, ఇంటి వ్యర్ధాల్ని  బయట పడేసి పర్యావరణాన్ని పాడు చేసే కంటే, ఇంటిలో, అపార్ట్‌మెంట్‌ కాంప్లెక్స్‌లలో, కాలనీలలోనే కంపోస్ట్‌ చేసుకునే పద్దతులు, రెండు, ఇంటిపై, చుట్టూ పడిన వాన నీటిని ఫిల్టర్‌ చేసుకొని మరల వాడుకోవటానికి ప్రయత్నం చేయటం. ఈ మూడు పద్ధతులు కాని ప్రతి ఇంటిలో పాటిస్తే నగరంలో మనం చూస్తున్న చెత్త, వర్షం రాగానే జలమయం అవుతున్న రోడ్ల సమస్యలు చాలా మటుకు తగ్గిపోతాయి. ఇందుకు ప్రతి కాలనీ/అపార్ట్‌మెంట్‌ వేల్ఫేర్‌ కమిటీ, గ్రేటర్‌ హైదరాబాద్‌ మున్సిపల్‌ కార్పొరేషన్‌ ప్రయత్నాలు చేయాలి. ఒక చిన్న ఆలోచన, చిన్న ప్రయత్నం ఒక ప్రజా ఉద్యమంగా ఎలా తాయారు అవుతుంది అన్న దానికి మన ‘ఇంటిపంట’ ఒక ఉదాహరణ. ‘సాక్షి’ దిన పత్రిక ఆ తర్వాత చేసిన ‘సాగుబడి’ ప్రయత్నం కూడా తెలుగు రాష్ట్రాల్లో ప్రకృతి వ్యవసాయ ప్రోత్సాహానికి తోడ్పడింది. ఇలాంటి అనేక ప్రయత్నాలు ‘సాక్షి’ చేయాలని, హైదరాబాద్‌ నగర వాసులు ఇలాంటి ప్రయత్నాలలో భాగస్వాములు కావాలని కోరుకుంటూ అందరికీ అభినందనలతో పాటు ఇలాంటి ప్రయత్నాలకి మా వంతు సహకారం ఇస్తామని మరల, ఒకసారి ఇలాంటి ప్రయత్నం అందరం చేయాలనీ ఆశిస్తున్నాం. – డాక్టర్‌ జీ వీ రామాంజనేయులు, ఎగ్జిక్యూటివ్‌ డైరెక్టర్, సుస్థిర వ్యవసాయ కేంద్రం (90006 99702)

ఆయన మాజీ మంత్రి, టీడీపీ నాయకుడు. గతంలో అధ్యాపకుడిగా ఎందరికో విద్యాబుద్ధులు నేర్పిన పెద్దసారు.. కానీ తన విద్యాసంస్థల్లో చదువుతున్న విద్యార్థుల నుంచి ముక్కుపిండి ఫీజులు వసూలు చేస్తున్నారు. ప్రభుత్వం ఫీజులు రీయింబర్స్‌ చేసినా వాటిని విద్యార్థులకు ఇవ్వకుండా స్వాహా చేసేందుకు సిద్ధమయ్యారు. విద్యార్థుల తల్లిదండ్రులు పదేపదే కళాశాలకు వస్తుండగా.. ముఖం చాటేసి తిరుగుతున్నారు.  అనంతపురం: ‘పల్లె’ రఘునాథరెడ్డి విద్యా సంస్థల గురించి జిల్లాలో తెలియనివారు ఉండరు. అధ్యాపకుడిగా జీవితం ప్రారంభించిన ఆయన విద్యాసంస్థల అధిపతిగా మారారు. ఆ తర్వాత రాజకీయరంగ ప్రవేశం చేశారు. టీడీపీ హయాంలో మంత్రిగా పనిచేస్తూ తన పలుకుబడితో ఇబ్బడిముబ్బడిగా కళాశాలలు స్థాపించారు. కనీస సౌకర్యాలు లేకపోయినా నెట్టుకొస్తున్నారు. బోధనా ప్రమాణాలు తుంగలోతొక్కి ఫీజుల వసూలే లక్ష్యంగా విద్యాసంస్థలు నడుపుతున్నారు. తాజాగా ఫీజు రీయింబర్స్‌మెంట్‌ నిధుల స్వాహాకు సిద్ధమయ్యారు.  పల్లె రఘునాథరెడ్డి టీడీపీ హయాంలోనే అనంతపురంలో  శ్రీకృష్ణదేవరాయ హార్టికల్చర్‌ కళాశాలను స్థాపించారు. ఏడాదికి ఒక్కో విద్యార్థికి రూ.2 లక్షల ఫీజు  నిర్ణయించారు. ఇది చాలా ఎక్కువే అయినప్పటికీ ఫీజు రీయింబర్స్‌మెంట్‌ వస్తుందన్న ఆశతో చాలా మంది నిరుపేద తల్లిదండ్రులు కూడా తమ పిల్లలను కళాశాలలో చేర్పించారు. 2016–20 బ్యాచ్‌ విద్యార్థులు ఇటీవలే బీఎస్సీ (హార్టికల్చర్‌)కోర్సును పూర్తి చేశారు. అయితే గత టీడీపీ ప్రభుత్వం రెండు విద్యా సంవత్సరాల ఫీజు రీయింబర్స్‌మెంట్‌ చేయలేదు. దీంతో ‘పల్లె’ విద్యా సంస్థల యాజమాన్యం విద్యార్థుల తల్లిదండ్రులపై తీవ్ర ఒత్తిడి తెచ్చింది. ఫీజులు చెల్లించకపోతే పరీక్షలు రాయించబోమని హెచ్చరించింది. దీంతో విద్యార్థుల తల్లిదండ్రులు బయట వడ్డీలకు తెచ్చి  మరీ ఫీజులు చెల్లించారు. ఇలా కళాశాలలోని 92 మంది విద్యార్థులు రూ.1.80 కోట్లు కళాశాలకు చెల్లించారు. తాజాగా వైఎస్సార్‌ సీపీ ప్రభుత్వం  2019–20 విద్యా సంవత్సరానికి సంబంధించిన ఫీజు రీయింబర్స్‌మెంట్‌ మొత్తాన్ని ఏకకాలంలో మంజూరు చేసింది. 2020 మార్చి 30న ఈ మొత్తాన్ని ఆయా ప్రిన్సిపాళ్ల ఖాతాల్లో జమ చేసింది. ఒక్క అనంతపురం జిల్లాకే రూ. 350 కోట్లు్ల ఫీజు రీయింబర్స్‌మెంట్‌ మొత్తం వచ్చింది. ఈ క్రమంలో ఇప్పటికే విద్యార్థుల నుంచి కట్టించుకున్న ఫీజులను తిరిగి వెనక్కి చెల్లించాలని రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ఆదేశించింది. అయితే ‘పల్లె’కు చెందిన శ్రీకృష్ణదేవరాయ  హారి్టకల్చర్‌ కళాశాల మాత్రం రీయింబర్స్‌మెంట్‌ నిధులు విద్యార్థులకు వెనక్కి ఇవ్వకుండా వేధిస్తోంది. ఒక వైపు విద్యార్థుల నుంచి ఫీజు వసూలు చేసుకుని.. మరో వైపు ప్రభుత్వం నుంచి ఫీజు రీయింబర్స్‌మెంట్‌ మొత్తాన్ని తీసుకుంది. ప్రభుత్వం హెచ్చరించినప్పటికీ నిర్లక్ష్యం వహిస్తోంది.   కళాశాల ఆధునికీకరణ సాకుగా చూపి..  తాము నూతనంగా కళాశాల ఏర్పాటు చేశామని, ఆధునీకరణకు ఎక్కువ మొత్తంలో ఖర్చు చేశామని, అందువల్ల తమకు వీలైనపుడు ఫీజు రీయింబర్స్‌మెంట్‌ మొత్తాన్ని విద్యార్థులకు చెల్లిస్తామని శ్రీకృష్ణదేవరాయ  హారి్టకల్చర్‌ కళాశాల యాజమాన్యం చెబుతోంది. ఇలా 7 నెలలుగా విద్యార్థుల తల్లిదండ్రులను తిప్పించుకుంటోంది. ఇప్పటికే తాము ఫీజు మొత్తం చెల్లించామనీ...ఫీజు రీయింబర్స్‌మెంట్‌ డబ్బులు ఇవ్వాలని కోరినా నిర్వాహకులు నిర్లక్ష్యంగా మాట్లాడుతున్నారని విద్యార్థులు ఆవేదన వ్యక్తం చేస్తున్నారు.  రాష్ట్ర ప్రభుత్వ నిబంధనలకు విరుద్ధంగా వ్యవహరిస్తున్న పల్లె విద్యా సంస్థ అయిన శ్రీకృష్ణదేవరాయ హార్టికల్చర్‌ కళాశాలపై చర్యలు తీసుకోవాలని విద్యార్థులు కోరుతున్నారు. ప్రాధేయపడినా.. ఫీజు రీయింబర్స్‌మెంట్‌ ఉందంటే కళాశాలలో చేరాను. గత టీడీపీ ప్రభుత్వం సకాలంలో రీయింబర్స్‌మెంట్‌ ఇవ్వకపోవడంతో మాపై ఒత్తిడి తెచ్చారు. చేసేది లేక మా అమ్మానాన్న వడ్డీలకు డబ్బులు తెచ్చి ఫీజులు చెల్లించారు. ఇప్పుడు వైఎస్సార్‌ సీపీ ప్రభుత్వం మా ఫీజులను రీయింబర్స్‌మెంట్‌ చేసి ప్రిన్సిపల్‌ ఖాతాలో డబ్బులు వేసినా మాకు ఇవ్వడం లేదు. ఎన్నోసార్లు కళాశాల యాజమాన్యాన్ని ప్రాధేయపడినా కనికరించడం లేదు.   – బీఎస్సీ(హార్టికల్చర్‌ )విద్యార్థి 

సర్పిలాకార తెల్లదోమ దెబ్బకు ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణలో ఉద్యానతోటలు అతలాకుతలమవుతున్నాయి. మరీ ముఖ్యంగా కొబ్బరి, ఆయిల్‌ పామ్‌ తోటలను ఇది పీల్చి పిప్పి చేస్తోంది. తాజా సమాచారం ప్రకారం పూల ð ¬క్కలకు ప్రసిద్ధిగాంచిన కడియం నర్సరీలనూ తెల్లదోమ చుట్టుముట్టింది. ప్రస్తుతం ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని తూర్పు, పశ్చిమగోదావరి, కృష్ణా, శ్రీకాకుళం, విజయనగరం, విశాఖపట్టణం జిల్లాల రైతాంగంతోపాటు తెలంగాణలోని సత్తుపల్లి ప్రాంత కొబ్బరి, ఆయిల్‌ పామ్‌ రైతులను సైతం కలవరపెడుతోంది. దీనిని ఎదుర్కొనేందుకు అధికారులు, శాస్త్రవేత్తలు సంయుక్తంగా కృషి చేయాలని సీఎం వైఎస్‌ జగన్‌మోహన్‌రెడ్డి ఇటీవల ఉద్యాన శాఖ సమీక్షలో ఆదేశాలిచ్చారు. ఇప్పటికే ఈ పనిలో నిమగ్నమైన అధికార యంత్రాంగం సీఎం ఆదేశాలతో నివారణ చర్యలను ఉధృతం చేసింది. రూగోస్‌ తెల్లదోమ ఇలా వ్యాపిస్తుంది ► వలయాకారపు తెల్లదోమ (రూగోస్‌) ప్రధానంగా గాలి ద్వారా తొలుత కొబ్బరి, ఆయిల్‌ పామ్‌ చెట్లను ఆశిస్తుంది. వీటిలో చక్కెర ఎక్కువ ఉండటమే దీనికి ప్రధాన కారణం. ► అక్కడి నుంచి జామ, మామిడి, పూలు, అలంకరణ మొక్కలను ఆశిస్తుంది. ► ఆకులో ఉండే పత్ర హరితాన్ని హరిస్తుంది. ► ఆకుల నుంచి రసాన్ని పీల్చి వేసి మైనం లాంటి తెల్లటి పదార్థాన్ని విసర్జిస్తుంది. దానిపై ’కాప్నోడియం’ అనే బూజు పెరిగి.. ఆకుపై నల్లటి పొర ఏర్పడుతుంది. దీని వల్ల సూర్యరశ్మి అందక కిరణజన్య సంయోగ ► క్రియ స్తంభించి చెట్టు పూర్తిగా నీరసించిపోతుంది. ► కొబ్బరిలో 40 శాతం, ఆయిల్‌ పామ్‌లో 35 శాతం దిగుబడి తగ్గిందని శాస్త్రవేత్తలు చెబుతున్నారు. ► తెల్లదోమను పూర్తిగా నిర్మూలించడం సాధ్యం కాదని, నివారణే మార్గమంటున్నారు. ఎక్కడెక్కడ ఉందంటే..? ► తూర్పు, పశ్చిమ గోదావరి, శ్రీకాకుళం, విజయనగరం జిల్లాల్లోని కొబ్బరి తోటల్ని, ఉభయ గోదావరి, కృష్ణాజిల్లాల్లోని వేలాది ఎకరాల ఆయిల్‌ పామ్‌ తోటల్ని ఇది ఆశించింది. ► తెలంగాణలోని సత్తుపల్లి ప్రాంతంలో కొబ్బరి, ఆయిల్‌ పామ్‌ తోటల్ని కూడా తెల్లదోమ ఆశించింది.   ► కడియం నర్సరీలలో కొబ్బరి, ఆయిల్‌ పామ్, జామ, అలంకరణ మొక్కలను సైతం తెల్లదోమ కమ్మేసింది. ► 1.60 లక్షల ఎకరాల కొబ్బరిని, అదే స్థాయిలో ఆయిల్‌ పామ్‌ తోటల్ని ఇది ఆశించినట్టు అనధికారిక అంచనా. సమగ్ర యాజమాన్యంతోనే తెల్లదోమకు చెక్‌ ► సర్పలాకార తెల్లదోమ సోకితే రసాయనిక పురుగుమందులు చల్లటం తగదు. వీటిని చల్లితే మిత్రపురుగులు నశించి తెల్లదోమ రెండు–మూడు రెట్లు విజృంభిస్తుంది. అందువలన అవాంఛిత పురుగుమందుల వాడకం నివారించి మిత్రపురుగులను పెంచుకోవాలి. ► జీవ నియంత్రణతో తెల్లదోమను అదుపు చేయొచ్చు. ► కొబ్బరి, ఆయిల్‌పామ్‌ తోటల్లో పసుపు రంగు టార్పలిన్‌ అట్టలను ఎకరానికి 10 నుంచి 15 చొప్పున (1 మీ.“ 1 మీ. విస్తీర్ణం) అతికించి, వాటికి ఆముదం పూసి, తెల్లదోమ తల్లి పురుగులను ఆకర్షించి, చంపాలి. ► వీటి ద్వారా దోమను పూర్తిగా అదుపు చేయకున్నా.. ఒక తల్లి దోమను చంపడం ద్వారా 100 పిల్ల దోమలను నిరోధించవచ్చు. ► తెల్లదోమ సోకిన మొక్కలను ఒక చోట నుంచి మరొక చోటకు తరలించకూడదు. ► డైకోక్రైసా ఆస్టర్‌ పురుగు తెల్లదోమ గుడ్లను తినేస్తుంది. డైకోక్రైసా ఆస్టర్‌ సంతతి వృద్ధికి దాని గుడ్లను తెల్లదోమ ఆశించిన తొలి దశలోనే చెట్ల ఆకులకు పిన్‌ చేసుకోవాలి. వీటిని అంబాజీపేటలోని కొబ్బరి పరిశోధనా స్థానంలోనే దేశంలోకెల్లా మొట్టమొదటి సారిగా ఉత్పత్తి చేస్తున్నారు. ఈ ఏడాది 15 లక్షల గుడ్లను ఉత్పత్తి చేసి రైతులకు అందించారు. దేశవ్యాప్తంగా రోజుకు 3–4 లక్షల గుడ్లకు డిమాండ్‌ ఉంది. వచ్చే ఏడాది నుంచి రోజుకు లక్ష గుడ్ల ఉత్పత్తికి ప్రయత్నాలు జరుగుతున్నాయి. ► మిత్రపురుగైన ఎన్‌కర్సియా గ్వడెలోపే అనే బదనికలు ఈ తెల్లదోమలను అదుపులో ఉంచుతాయి. ఈ పురుగును ప్రయోగశాలలో ఉత్పత్తి చేసే అవకాశం లేదు. సహజ సిద్ధంగా కొబ్బరి తోటల్లో ఈ మిత్ర పురుగులు అభివృద్ధి చెందుతుంటాయి. అక్కడి నుంచి సేకరించి తెల్లదోమ ఆశించిన ప్రాంతాల్లో విడుదల చేయాలి. ► రిజర్వాయర్‌ మొక్కలు / బ్యాంకర్‌ మొక్కలను పెంచడం వలన ఎన్‌కార్సియా గ్వడెలోపే సంతతి పెరుగుతుంది.   ► పురుగు స్థాయి ఎక్కువగా ఉండి మిత్రపురుగులు లేకపోతే, 1 శాతం వేపనూనెకు 10 గ్రా. డిటర్జెంట్‌ పౌడర్‌ కలిపి ఆకు అడుగు భాగాలు పూర్తిగా తడిచేలా 15 రోజుల వ్యవధిలో పిచికారీ చేయాలి. ► ఐసోరియ ఫ్యూమోసోరోసే అనే రకం కీటకాలను అరికట్టే శిలీంధ్రాన్ని లీటరు నీటికి 5 గ్రాముల స్పోర్స్‌ సాంద్రత  1“108గా ఉండాలి చొప్పున కలిపి తయారు చేసుకున్న శిలీంద్ర ద్రావణాన్ని 15 రోజుల వ్యవధిలో రెండు సార్లు పిచికారీ చేయడం ద్వారా తెల్లదోమను అదుపులోకి తేవచ్చు. శిలీంద్రం సాంద్రత తగినంత లేకపోతే ఫలితాలు పాక్షికంగానే వస్తాయి. ఒక ప్రాంతంలో రైతులందరూ కలిసికట్టుగా చేయాల్సి ఉంటుంది. శిలీంద్ర ద్రావణాన్ని తయారు చేసుకునే పద్ధతిని అంబాజీపేటలోని కొబ్బరి పరిశోధనా కేంద్రంలో రైతులకు శిక్షణ ఇవ్వడంతోపాటు మదర్‌ కల్చర్‌ను కూడా పంపిణీ చేస్తున్నారు. ► నీటికి కొరత లేకపోతే.. నీటిలో డిటర్జెంట్‌ పౌడర్‌ కలిపి తెల్లదోమ ఆశించిన మొక్కలపై 15 రోజుల వ్యవధిలో పిచికారీ చేయాలి. ► పగటి ఉష్ణోగ్రత పెరగేకొద్దీ తెల్లదోమ ఉధృతి తగ్గుతుంది. 40 డిగ్రీల సెల్షియస్‌కు పెరిగేటప్పటికి తగ్గుతుంది. ► రైతులు సామూహికంగా నివారణ చర్యలు చేపడితే సర్పలాకార తెల్లదోమను సమర్థవంతంగా అరికట్టవచ్చు. – డా. ఎన్‌బీవీ చలపతిరావు, ప్రిన్సిపల్‌ సైంటిస్ట్, ఉద్యాన పరిశోధన స్థానం, డా. వైఎస్సార్‌ ఉద్యాన విశ్వవిద్యాలయం, అంబాజీపేట, తూ.గో. జిల్లా     – ఎ. అమరయ్య, సాక్షి బ్యూరో,  అమరావతి

సాక్షి, హైదరాబాద్‌: ఉద్యాన పంటల కోత అనంతర యాజమాన్య పద్ధతులకు బ్రిటన్‌–భారత ప్రభుత్వ సహకారంతో సెంటర్‌ ఆఫ్‌ ఎక్స్‌లెన్స్‌ ఏర్పాటుకు తెలంగాణలో అవకాశాలపై ఉద్యానశాఖ ఆధ్వర్యంలో శుక్రవారం చర్చ జరిగింది. వ్యవసాయ శాఖ కార్యదర్శి ఎన్‌.జనార్ధన్‌ రెడ్డి, ఉద్యానశాఖ డైరెక్టర్‌ ఎల్‌.వెంకట్రామిరెడ్డిలతో బ్రిటిష్‌ హైకమిషన్‌కు సం బంధించిన జేస్‌ దీప్‌ జస్వాల్‌ ఆధ్వర్యంలో 9మంది ఉద్యానరంగ నిపుణుల ప్రతినిధుల బృందం సమావేశమైంది. ఈ సందర్భంగా ఎల్‌.వెంకట్రామి రెడ్డి తెలంగాణలో ఉద్యాన పంటల విస్తీర్ణం, ఉత్పత్తి, ఉత్పాదకతలను వివరించారు. రాష్ట్రంలో మామిడి, బత్తాయి, నిమ్మ, కూరగాయలు, పసుపు, మిరప వంటి పంటల కోత అనంతర నష్టాలను తగ్గించ టానికి, నిల్వ సామర్థ్యం పెంచటానికి అవసరమైన సాంకేతిక పరిజ్ఞానం, కోల్డ్‌ చైన్‌ అభివృద్ధి, ఎగుమ తి చేయటానికి అవసరమైన సదుపాయాలు, అంతర్జాతీయ మార్కెటింగ్‌కు అవసరమైన నాణ్యత ప్ర మాణాలు, అవకాశాలు మొదలైన వాటిపై చర్చిం చామని తెలిపారు. ఈ సమావేశంలో ఉద్యాన విశ్వ విద్యాలయ రిజిస్ట్రార్‌ ఎ.భగవాన్‌ పాల్గొన్నారు.