రాజానగరం: రాష్ట్ర తెలుగు, సంస్కృత అకాడమీ ఆధ్వర్యంలో హంస పురస్కారాల ప్రదాన కార్యక్రమం మంగళవారం వేడుకగా జరిగింది. తెలుగు భాషాభివృద్ది కి విశిష్ట సేవలందిస్తున్న తొమ్మిది మంది ప్రముఖులను ఘనంగా సన్మానించి, పురస్కారాలను అందజేశారు. తూర్పుగోదావరి జిల్లా రాజానగరం ఆదికవి నన్నయ యూనివర్సిటీలోని తెలుగు విభాగం, రాష్ట్ర తెలుగు, సంస్కృత అకాడమీ సంయుక్త ఆధ్వర్యంలో గిడుగు వెంకట రామ్మూర్తి పంతులు జయంతి, తెలుగు భాషా దినోత్సవం  నిర్వహించారు. ఈ సందర్భంగా తొమ్మిది మందికి హంస పురస్కారాలు ప్రదానం చేశారు.వీరిలో సాహిత్యంలో ఎస్‌.అబ్దుల్‌ అజీజ్‌ (రచయిత, కర్నూలు), మెడుగుల రవికృష్ణ (ఉపాధ్యాయుడు, గుంటూరు), డాక్టర్‌ జడా సుబ్బారావు (అసిస్టెంట్‌ ప్రొఫెసర్, నూజివీడు), వైహెచ్‌కే మోహనరావు (విలేకరి, పిడుగురాళ్ల), సామాజిక రచనలో ఎండపల్లి భారతి (రచయిత్రి, చిత్తూరు), కవిత్వంలో మాడభూషి సంపత్‌కుమార్‌ ఆచార్యులు (నెల్లూరు), అవధానంలో సూరం శ్రీనివాసులు (రిటైర్డ్‌ హెచ్‌ఎం, నెల్లూరు), సాంకేతిక రచనలు డాక్టర్‌ కేవీఎన్‌డీ వరప్రసాద్‌ (అసిస్టెంట్‌ ప్రొఫెసర్, రాజమహేంద్రవరం) ఉన్నారు. వ్యాసరచన పోటీల్లో గండికోట హిమశ్రీ (బుచ్చిరెడ్డిపాలెం, నెల్లూరు), జస్మితరెడ్డి (మంగళగిరి)లకు ప్రథమ, ద్వితీయ బహుమతులు అందజేశారు. ఈ కార్యక్రమంలో రాష్ట్ర పౌరసరఫరాలు, వినియోగదారుల వ్యవహారాల శాఖ మంత్రి కారుమూరి నాగేశ్వరరావు, రాజమహేంద్రవరం ఎంపీ మార్గాని భరత్‌రామ్, రాష్ట్ర తెలుగు, సంస్కృత అకాడమీ చైర్‌పర్సన్‌ నందమూరి లక్ష్మీపార్వతి,‘నన్నయ’ వీసీ ఆచార్య పద్మరాజు, సాహితీవేత్త, సంఘ సేవకురాలు జక్కంపూడి విజయలక్ష్మి, ప్రముఖ సాహితీవేత్త శలాక రఘునాధశర్మ, రిజిస్ట్రార్‌ ఆచార్య కె. సుధాకర్‌ ప్రసంగించారు.

గొప్ప వాక్కును కొందరు మహాత్ములు పద్యరూపంలో చెప్పారు. మరి కొందరు గద్యరూపంలో చెప్పారు, ఇంకొందరు గీతం రూపంలో చెప్పారు. పోతన భాగవతాన్ని పద్య, గద్యరూపంలో చెప్పారు. ప్రధానంగా పద్య రూపంలో చెప్పారు. పద్యానికి ఉన్న లక్షణం –అది ఛందోబద్దం. నాలుగుసార్లు చదివితే అది నోటికొచ్చేస్తుంది. జ్ఞాపకంలో ఉండిపోతుంది. జీవితంలో ఏది ప్రధానంగా జ్ఞాపకం ఉంచుకోవాలో, అలా ఉంచుకుని సందర్భాన్నిబట్టి గుర్తు తెచ్చుకుని సానుకూలంగా ఆచరణలో పెట్టుకోగలిగిన వాటిని ఛందోబద్దంగా ఇస్తే అవి మనసుకు హత్తుకుని మనకు అవసరాన్నిబట్టి ప్రయోజనం కలిగిస్తాయి. కానీ అంత జ్ఞాపకం పెట్టుకోవలసిన అవసరం లేని వాటిని గద్యరూపంలో(వచనంగా) అందించాడు పోతన, పద్యం, గద్యం కలిసి రాసినప్పుడు. తెలుగులో పద్యరూపంలో చెప్పినట్టుగానే, సంస్కృతంలో శ్లోకరూపంలో చెప్పారు. ఒక పద్యాన్ని చదవడంకన్నా, ఒక శ్లోకాన్ని చదవడంకన్నా, మేము వాక్యరూపంలో ఉన్న వచనాన్ని(గద్యాన్ని) చదువుకుని ప్రయోజనం పొందుతామని ఇష్టపడేవారికి గద్యంలో కూడా అందుబాటులో ఉంచారు. మరికొందరు చాలా తేలికగా అవతలివారికి బోధ చేయడానికి గీతం రూపంలో అందించారు. గీతం అంటే పాట. పాట మనసును రంజింప చేస్తుంది. సహజంగా పుట్టుకచేత క్రౌర్యం ఉన్నవి కూడా సంగీతం వినబడేటప్పటికి అవి వాటి క్రూరత్వాన్ని ఆ కాసేపు పక్కనబెట్టేస్తాయి. అలాగే గాఢమైన అజ్ఞానంతో ఏమీ తెలియనివారు కూడా సంగీతంతో కూడిన గీతం వినేటప్పటికి గొప్ప శాంతిని పొందుతారు. పశువులు కావచ్చు, పసిబిడ్డలు కావచ్చు .. పాటవినేటప్పటికి ఒక తన్మయావస్థకు లోనుకావడం జరుగుతుంది. ఏడుస్తున్న వాళ్ళు కూడా ఆ కాసేపు ఏడుపు ఆపేస్తారు. మనసు శాంతిని పొందుతుంది. సమాజ హితం కోసం పద్యరూపంలోగానీ, గద్య, గీత రూపాల్లో కానీ ఎవరు ఏమీ ఆశించకుండా వాక్కులుగా వెచ్చించారో వారు శాశ్వత్వాన్ని పొందారు. ‘ఇమ్మనుజేశ్వరాధములకిచ్చి పురంబులు వాహనంబులున్‌/ సొమ్ములు? గొన్ని పుచ్చుకొని సొక్కి శరీరము? బాసి కాలుచే/ సమ్మెట పోటులం బడక సమ్మతి శ్రీహరి కిచ్చి చెప్పె నీ/ బమ్మెర పోతరాజొకడు భాగవతంబు జగద్ధితంబుగన్‌.’ అంటాడు పోతన. నేను సమాజహితాన్ని కోరి పలుకుతున్నాను తప్ప నేనేమీ ఆశించడంలేదన్నాడు.. అదే  శాశ్వతమైనది. బ్రహ్మశ్రీ చాగంటి కోటేశ్వరరావు

నాంపల్లి (హైదరాబాద్‌): దేశంలో సంస్కృత, హిందీ, పాశ్చాత్య భాషలకు కేంద్రీయ విశ్వవిద్యాలయాలు ఏర్పడినట్లుగా తెలుగు భాషకు కూడా జాతీయ స్థాయిలో ఒక విశ్వవిద్యాలయం ఏర్పడితే తప్ప తెలుగు భాషా, సంస్కృతిని విస్తృత స్థాయిలో భవిష్యత్‌ తరాలకు అందించలేమని సుప్రీంకోర్టు విశ్రాంత ప్రధాన న్యాయమూర్తి జస్టిస్‌ డాక్టర్‌ ఎన్వీ రమణ అభిప్రాయపడ్డారు. శనివారం తెలుగు వర్సిటీ ఎన్టీఆర్ కళా మందిరంలో ఏర్పాటు చేసిన మండలి వెంకటకృష్ణారావు సంస్కృతీ పురస్కార ప్రదానోత్సవ సభకు ఆయన ముఖ్యఅతిథిగా హాజరై ప్రసంగించారు. తెలుగు వర్సిటీ ఆశించిన స్థాయిలో లేదని అసంతృప్తిని వ్యక్తం చేశారు. నగర శివార్లలోని బాచుపల్లిలో వందెకరాల విస్తీర్ణంలో ఏర్పాటు కాబోతున్న తెలుగు విశ్వవిద్యాలయాన్ని అంతర్జాతీయ విశ్వవిద్యాలయంగా తీర్చిదిద్దాల్సిన అవసరం ఉందన్నారు. అందుకు తెలుగు భాషపై మక్కువ కలిగిన, భాషకు ఎనలేని కృషి చేస్తున్న రాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రి చొరవ తీసుకోవాలని కోరారు. సభకు అధ్యక్షత వహించిన వర్సిటీ ఉపాధ్యక్షుడు ఆచార్య తంగెడ కిషన్‌రావు మాట్లాడుతూ... రాష్ట్ర తర తెలుగు సంస్థలకు తెలుగు విశ్వవిద్యాలయం తెలుగు భాషా సంస్కృతి ఔన్నత్యాన్ని పెంచే సాహిత్యాన్ని అందజేయడమే కాకుండా ఆయా సంస్థలతో ఒప్పందం చేసుకుని తెలుగు భాష, బోధన, పరివ్యాప్తికి కృషి చేస్తున్నదని అన్నారు. విశిష్ట అతిథిగా హాజరైన రాష్ట్ర ప్రణాళికా సంఘం ఉపాధ్యక్షులు బోయినపల్లి వినోద్‌ కుమార్‌ మాట్లాడుతూ... శాస్త్రీయ విజ్ఞానం మాతృ భాషలో విద్యార్థులకు అందుబాటులో ఉంచితే దేశం మరింత అభివృద్ధి సాధిస్తుందని పేర్కొన్నారు. ఆత్మియ అతిథిగా హాజరైన మండలి బుద్ధ ప్రసాద్‌ మాట్లాడుతూ... ఉభయ తెలుగు రాష్ట్రాలలోని తెలుగు వారికన్నా ప్రవాసాంధ్రులకే తెలుగు భాషపై మక్కువ ఎక్కువని అన్నారు. జర్మనీ మాజీ ఎంపీ డాక్టర్‌ జి.రవీంద్ర కార్యక్రమంలో పాల్గొని తెలుగులో మాట్లాడి సభికులను ఆకట్టుకున్నారు. అంతర్జాతీయంగా తెలుగు భాషా సంస్కృతి, ఆధ్యాత్మిక వికాసానికి చిరస్మరణీయమైన సేవలందిస్తున్న లండన్‌లోని యునైటెడ్‌ కింగ్‌డమ్‌ తెలుగు అసోసియేషన్‌ (యుక్తా) సంస్థ వ్యవస్థాపక అధ్యక్షులు సత్య ప్రసాద్‌ కిల్లీకి మండలి వెంకట కృష్ణారావు సంస్కృతి పురస్కారాన్ని ప్రదానం చేశారు. ఈ కార్యక్రమానికి మండలి వెంకటకృష్ణారావు తెలుగు కేంద్రం సంచాలకులు ఆచార్య వై.రెడ్డి శ్యామల సమన్వయకర్తగా వ్యవహరించగా, సంస్థ కో ఆర్డినేటర్‌ డాక్టర్‌ విజయ్‌పాల్‌ పాత్లోత్‌ వందన సమర్పణ చేశారు.

సంస్కృతాన్ని ఇష్టపడే కొందరు భారతీయ అమెరికన్లు తమ పుస్తకాలను సంస్కృతంలో ఎందుకు రాయరు? వీరు ఆంగ్లంలో రాస్తూనే, ఆ భాషను వలసవాదమంటూ దాడి చేస్తారు. చారిత్రకంగా సంస్కృతాన్ని కొందరు రచయితలే నియంత్రించారు. వారు దాని ప్రాప్యతను, విస్తృతిని పరిమితం చేశారు. శూద్రులకు ఆ భాషలో చదవడానికి, రాయడానికి గల అవకాశాన్ని నిరాకరించారు. కానీ, ఇప్పుడు వాళ్లూ సామాజికపరమైన లేదా విద్యాపరమైన ప్రాముఖ్యం కలిగిన పుస్తకాలు రాయడానికి సంస్కృతాన్ని ఉపయోగించడం లేదు. అలా సంస్కృత అంతర్ధానానికి చైతన్యవంతంగా బాధ్యత వహిస్తున్నారు. అయినా ఆ అంతర్ధానానికి మాత్రం మిగిలిన ప్రపంచాన్ని నిందిస్తూ ఉంటారు. దాదాపుగా భారతీయ అమెరికన్లతో కూడిన రాజీవ్‌ మల్హోత్రా నేతృత్వంలోని బృందం ఇటీవల ‘టెన్‌ హెడ్స్‌ ఆఫ్‌ రావణ: ఎ క్రిటిక్‌ ఆఫ్‌ హిందూఫోబిక్‌ స్కాలర్స్‌’ పుస్తకాన్ని ప్రచురించింది. ఇంగ్లిషులో రాసిన ఈ పుస్తకం... ఈ రచయితతో సహా రొమిల్లా థాపర్, ఇర్ఫాన్‌ హబీబ్, శశిథరూర్, రామచంద్ర గుహ, దేవదత్‌ పట్నాయక్, షెల్డన్‌ పొలాక్, వెండీ డోనిగర్, ఆద్రీ త్రూష్కే, మైకేల్‌ విట్జెల్‌లను విమర్శించింది. మల్హోత్రా బృందం ఈ పండితులను పౌరాణిక పాత్ర అయిన రావణుడితో పోల్చింది. ఈ పండితులు ప్రాచీన సంస్కృత పుస్తకాలు ప్రబోధించిన ధర్మాన్ని చంపేశారని ఆరోపించింది. ‘చారిత్రక రావణుడికి మల్లే ఈ పండితుల రచనల్లో నేడు చాలామంది హిందువులు అధర్మంగా భావిస్తున్న అంశాలు ఉన్నాయి కాబట్టే ఈ పుస్తకంలో పది మంది సమకాలీన విద్వాంసులను లక్ష్యంగా’ ఎంచుకున్నట్లు మల్హోత్రా తన పరిచయంలో పేర్కొన్నారు.  ఈ పుస్తకంలో లక్ష్యంగా ఎంచుకున్న నలుగురు విదేశీ పండితులు సంస్కృత భాషపై కృషి చేశారు. చాలాకాలం వివిధ పాశ్చాత్య విశ్వ విద్యాలయాలలో సంస్కృత భాషను బోధించారు. మరోవైపు, మల్హోత్రాకు అమెరికాలో ‘ఇన్ఫినిటీ ఫౌండేషన్‌’ అనే ఆర్థిక నెట్‌వర్క్‌ ఉంది. ఈ పుస్తకాన్ని ప్రచురించిన ఢిల్లీలోని ‘గరుడ ప్రకాశన్ ’ సంస్థనూ నడుపుతున్నారు. ఇప్పుడు ప్రశ్న ఏమిటంటే: సంస్కృతాన్ని ఇష్టపడే ఈ భారతీయ అమెరికన్లు తమ పుస్తకాన్ని సంస్కృతంలో ఎందుకు రాయలేదు? వీరు ఆంగ్లంలో రాస్తూనే, ఆ భాషను వలసవాదమంటూ దాడి చేస్తారు. సంస్కృతాన్ని గొప్ప ప్రపంచ సజీవ భాష అంటారు, కానీ ఆ భాషలో ఏ గ్రంథాన్నీ రాయరు. సంస్కృతాన్ని మృత భాష అని షెల్డన్‌ పొల్లాక్‌ సరిగ్గానే అన్నారు. తమ దైనందిన జీవితంలో సంస్కృతాన్ని ఉప యోగించే, అందులో భావ వ్యక్తీకరణ చేసే కుటుంబాలు ఎన్ని ఉన్నాయి? ఒక భాషను స్థానికంగా మాట్లాడేవారు లేనప్పుడు భాష మరణిస్తుంది. ఆధిపత్య నియంత్రణను కొనసాగించడానికి సంస్కృతాన్ని ఉపయోగించే వ్యక్తుల సమూహమే ఆ భాషను చంపేసింది. చారిత్రకంగా సంస్కృతాన్ని కొందరు రచయితలే నియంత్రించారు. వారు దాని ప్రాప్యతను లేదా విస్తృతిని పరిమితం చేశారు. శూద్రులకు ఆ భాషలో చదవడానికి లేదా రాయడానికి గల అవకాశాన్ని నిరాకరించారు.  సామాజికపరమైన లేదా విద్యాపరమైన ప్రాముఖ్యం కలిగిన పుస్తకాలు రాయడానికి సంస్కృతాన్ని ఇప్పుడు వాళ్లూ ఉపయోగించడం లేదు. అలా సంస్కృత అంతర్ధానానికి చైతన్యవంతంగా బాధ్యత వహిస్తున్నారు. కానీ ఆ అంతర్ధానానికి మిగిలిన ప్రపంచాన్ని నిందిస్తూ ఉంటారు. ఇతర సంస్కృతులకు చెందిన యూదుల వంటివారు తమ ఆధునిక పుస్తకాలను హీబ్రూలో రాస్తున్నారు. యువల్‌ నోవా హరారీ ప్రభావవంతమైన రచన ‘సేపియన్స్– ఎ బ్రీఫ్‌ హిస్టరీ ఆఫ్‌ హ్యూమన్ కైండ్‌’ను మొదట హీబ్రూలోనే రాశారు. అలాగే గ్రీకులు గ్రీకు భాషలో రాస్తారు. అరబ్బులు అరబిక్‌లోనే రాస్తారు. బ్రాహ్మణ వాదులు మాత్రం సంస్కృతంలో రాయరు. శూద్ర, దళిత, ఆదివాసీ ప్రజానీ కాన్ని మోసం చేయడానికి మాత్రమే సంస్కృతాన్ని పొగడటాన్ని నేటికీ కొనసాగిస్తున్నారా?  బ్రాహ్మణవాద మేధావులకు ఆరెస్సెస్, బీజేపీ ఆర్థికంగా, సంస్థాగతంగా మద్దతు ఇస్తున్నాయి. భారతదేశ వ్యవసాయ చేతివృత్తుల చరిత్రను విస్మరిస్తూ సంస్కృత గతాన్ని మాత్రమే వీరు కీర్తిస్తున్నారు. వివిధ విభాగాలలో ప్రపంచవ్యాప్తంగా అందుబాటులో ఉన్న జ్ఞానాన్నంతటినీ సంస్కృత గ్రంథాలైన వేదాలు, ఉపనిషత్తులు, బ్రాహ్మణాలు, రామాయణం, మహాభారతాల నుండే దొంగిలించారనే భావనను ప్రచారం చేస్తారు. బ్రాహ్మణవాద శాస్త్రవేత్తలు కూడా ఆధునిక విజ్ఞాన శాస్త్రాలన్నీ ప్రాచీన సంస్కృత పుస్తకాలలో ఉన్నాయని పేర్కొన్నారు. ఈ పండితుల్లో ఎంతమంది సంస్కృతంలో ఆ పుస్తకాలను చదివారు? సంస్కృతంలో ఇంత అపారమైన సృజనాత్మక శక్తి ఉన్నట్లయితే, ఇప్పుడు ప్రపంచవ్యాప్తంగా విస్తరించి ఉన్న భారతీయ మేధావులు... ప్రపంచ తాత్విక, మే«ధాపరమైన రచనలను హరారీ వంటి వ్యక్తులకు ఎందుకు వదిలివేస్తున్నారు?  భారతదేశ చరిత్ర పొడవునా సంస్కృతాన్ని ‘మాతృభాష’గా కాకుండా ‘పితృభాష’గా పరిగణిస్తూ వచ్చారు. సంస్కృతాన్ని ద్విజ కుటుంబాలలో కూడా మాతృభాషగా మారడానికి అనుమతించలేదని గుర్తుంచుకోవాలి. తల్లి, ఆమె బిడ్డల మధ్య సంభాషణతో సహా ఇంటిలో రోజువారీ జీవితంలో ఒక భాషను క్రమం తప్పకుండా ఉపయోగిస్తే మాత్రమే దానిని ‘మాతృభాష’గా పరిగణించవచ్చు.  కులీన గృహాలలో కూడా సంస్కృతాన్ని మాతృభాషగా మారడానికి అనుమతించనప్పుడు, ఉత్పత్తి వర్గాల్లో దాన్ని స్వీకరించే ప్రశ్న తలెత్తదు. ఈ పరిస్థితుల దృష్ట్యా, నాగరికతకు రక్షణకర్తలుగా తమను తాము గుర్తించుకునే ఈ భారతీయ అమెరికన్ల సమూహం... సంస్కృతంలో తమ పుస్తకాలను ఎందుకు రాయడం లేదని ప్రశ్నించాల్సి ఉంది. ఈ బృందం ప్రధానంగా అమెరికా, యూరప్, కెనడా, ఆస్ట్రేలియాల్లో నివసిస్తున్న వ్యక్తులలోని భారతీయ ఆలోచనా విధానాన్ని నిర్వలసీకరించడం, ఆర్థిక వనరులను సమీకరించడం లక్ష్యంగా పెట్టు కుంది. కానీ, భారతదేశంలో స్థాపించిన సంస్కృత పాఠశాలలు,సంస్కృత విశ్వవిద్యాలయాలకు వారు తమ పిల్లలను ఎందుకు పంపరు? బదులుగా వారు తమ పిల్లలను ప్రతిష్ఠాత్మకమైన అమెరికన్‌ విశ్వవిద్యాలయాలకు మాత్రమే ఎందుకు పంపాలని భావిస్తున్నారు? ‘టెన్‌ హెడ్స్‌ ఆఫ్‌ రావణ’ పుస్తకాన్ని రచించిన ఈ వ్యక్తులు,సంస్కృత పుస్తకాల నుండి వచ్చిన భారతదేశ నాగరికత మా లాంటి ఎవరికీ తెలియదని ఆరోపించారు. నాగరికత అంటే వారి దృష్టిలో అర్థం ఏమిటి? పుస్తకాల ద్వారా నాగరికతను నిర్మించవచ్చా? సంస్కృత పుస్తకాలకు చెందిన ఏదైనా అనువాదాన్ని చదివితే... శూద్ర, దళిత, ఆదివాసీ వర్గాల నుండి సామాజిక శక్తులు ఏవీ లేవని అది సూచిస్తుంది. ఇవి యుద్ధం, యజ్ఞాలు, క్రతువుల చుట్టూ కేంద్రీకృతమై ఉన్నాయి. ఆహార ఉత్పత్తి, సేకరణ, జంతువుల మేతకు చెందిన వ్యవస్థలను ఈ పుస్తకాలలో ఏ కోశానా పొందుపర్చలేదు. ఈ హిందూత్వ రచయితలతో సహా మానవులందరూ శూద్ర వ్యవసాయా ధారిత ప్రజానీకం ఉత్పత్తి చేసే ఆహారంతోనే జీవిస్తున్నారని గుర్తించడం ముఖ్యం. ఆ ‘సంస్కృత యుగం’లో భూమిని పండించిన వారి గురించి, జంతువుల మేత ద్వారా మాంసాన్ని, పాలను ఉత్పత్తి చేసిన వారి గురించి ఎప్పుడూ రాయలేదు. హాస్యాస్పదంగా, ఈ భారతీయ అమెరికన్‌ కులీన వర్గాలు, ప్రత్యేకించి అమెరికాలో కుల వ్యతిరేక చట్టాలను వ్యతిరేకించే ఇన్ఫినిటీ ఫౌండేషన్‌ సభ్యులు తమను తాము ‘మేధావులైన క్షత్రియులు’గా పేర్కొంటారు. అది కులతత్వం కాదా? మరోవైపున వీరి సంస్కృత యుగం పట్ల దళితులు, ఆదివాసీలు, శూద్రులకు ఏ మాత్రం ఆసక్తి లేదు. ఇంగ్లిష్‌ యుగంలోకి వెళ్లాలనీ, జ్ఞానోత్పత్తికి సంబంధించిన అన్ని కేంద్రాల నుండి ఈ శక్తులను స్థానభ్రంశం చేయాలనీ, ఆహార ఉత్పత్తి, జ్ఞానోత్పత్తి మధ్య సంబంధాన్ని ప్రతిష్ఠించాలనీ వారు కోరుకుంటున్నారు. ఇది అమృత్‌ కాల్‌ కాదు; నిజానికి ఇది శూద్ర కాలం. ఈ యుగంలో సంస్కృత పుస్తకాలలో వర్ణించినట్లుగా ఉత్పత్తి అనేది లోకువైనది కాదు; ఇక్కడ ఉత్పత్తి చాలా పవిత్రమైనది.  ప్రొ‘‘ కంచ ఐలయ్య షెపర్డ్‌  వ్యాసకర్త ప్రముఖ రచయిత, సామాజిక కార్యకర్త

పత్రికలలో ‘‘2500 ఏళ్లుగా పాణిని వ్యాకరణాన్ని తప్పుగా అర్థం చేసుకున్నారు’’ అనే వార్త చదివి తెల్లబోయాను. రిషిరాజ్‌ పోపట్‌  అనే 27 ఏళ్ల యువకుడు కేంబ్రిడ్జి విశ్వవిద్యాలయంలో పీహెడీ చేస్తున్నారట. అతడు చేసిన ప్రతిపాదన ఇది. సంస్కృత వ్యాకరణం పన్నెండు సంవత్సరాలు చద వాలని ప్రసిద్ధి. పూర్వం అలా చదివేవారు. ఇరవై ఏడేళ్ల యువకుడు ఇంగ్లీషులో చదివి ఇలా చెప్పడం ఒక వింత. తమ జీవితాలను విద్యాతపస్సులకు అంకితం చేసిన మునులు వరరుచి, పతంజలి. వారు వ్యాకరణ శాస్త్ర గ్రంథాలను రచించిన వారు. పతంజలి ముని యోగ శాస్త్రాన్ని రచించిన వారు. ప్రపంచంలో చాలా యోగాలకు ఆయన యోగశాస్త్రం మూలం. ‘మహా భాష్యం వా పాఠయేత్, మహా రాజ్యం వా పాలయేత్‌’ అని ఆర్యోక్తి. పతంజలి ముని వ్యాకరణ మహా భాష్యాన్ని పాఠం చెప్పడం ఒక పెద్ద రాజ్యాన్ని పాలించడంతో సమానం. మహా భాష్యమైనా పాఠం చెప్పాలి. మహా రాజ్యమైనా ఏలాలని పై సంస్కృత సూక్తికి అర్థం. తరువాత కైయటుడు, భట్టోజి దీక్షితులు, నాగేశ భట్టు మొదలైన వారు బహుశాస్త్ర పండితులు. వీరు వ్రాసిన గ్రంథాలన్నీ అర్థం చేసుకోవడమే గొప్ప విషయం. వీరందరినీ కించపరిచే ఇతడు చెప్పిన విషయాన్ని పరిశీలించాలి. ఒక పదం తయారు చేయడంలో రెండు సూత్రాలు ఒకేసారి ప్రవర్తిస్తూంటే వానిలో ఏ సూత్రం ప్రవర్తింప చేయాలనే విష యంలో పాణిని ముని ‘విప్రతిషేధే పరం కార్యమ్‌’ అనే సూత్రం చెప్పారు. సమానమైన బలం కలిగిన రెండు సూత్రాలకు వైరుధ్యం కలిగినపుడు వరుస క్రమంలో తరువాత ఉన్న సూత్రం ఎంచు కోవాలి అని పాణిని మునిని అనుసరించిన గ్రంథకర్తలు తెలిపారు. ‘‘ఈ పద్ధతి వ్యాకరణం ద్వారా అనేకమైన తప్పు రూపాలను తయారు చేస్తుంది’’ అని ఇతడి ప్రతిపాదన. కాబట్టి ఇతడు ఈ సూత్రానికి వేరే అర్థం చెబుతున్నారు. ఒక పదం తయారు చేసే క్రమంలో ఒకచోట రెండు సూత్రాలు ప్రవర్తించవలసినపుడు వాటికి వైరుధ్యం వస్తే ఆ పదంలో రెండో భాగంలో ప్రవర్తించ వలసిన సూత్రాన్నే ప్రవర్తింప చేయాలి. ఈ పద్ధతిని అవలంబిస్తే సుమారు అన్ని పదాల తయారీలో సరైన సమాధానం లభిస్తుందని ఇతడి ప్రతిపాదన సారాంశం. ఉదాహరణానికి మంత్ర + భిస్‌ అని ఉన్నపుడు 7 అ – 3 పా – 103 సంఖ్యగల సూత్రంచే మంత్రంలోని త్ర వర్ణమందు గల అకారానికి ఏ కారం వస్తుంది. దీనివల్ల మంత్రేభిః అనే అసాధు రూపం ఏర్పడుతుంది.   7 అ – 1 పా – 9 సంఖ్యగల సూత్రంచే భిస్‌ కు ఐస్‌ వస్తుంది. మంత్ర + ఐస్‌ = మంత్రైః అని తయారవుతుంది. ఇది సరి అయిన రూపం. కాబట్టి రెండు సూత్రాలకు విప్రతిషేధం వస్తే వరుస క్రమంలో తరువాతి సూత్రం అని చెప్పకూడదు. మంత్ర + భిస్‌ అనే చోట తరువాత ఉన్న ఐస్‌ కి భిస్‌ వస్తోంది. ఇది పదంలో కుడివైపున జరిగే కార్యం. దానిని విధించే సూత్రాన్ని ఎంచుకోవాలని పాణిని అభిప్రాయం. దీనివలన మంత్రైః అనే సరి అయిన రూపం ఏర్పడుతుందని రిషి రాజ్‌ ప్రతిపాదనం.  సూత్ర గ్రంథాలలో అల్పాక్షరాలలో అనల్పమయిన అర్థాన్ని ఇముడ్చుతారు. దానిలో సారం చాలా ఉంటుంది. దోషం ఉండదు. ఇలాంటి సూత్రాలు విద్యను కంఠస్థం చేయడానికి ఉపయోగిస్తాయి. కాని విద్యార్థికి సూత్రంలో భావం ఎలా తెలుస్తుంది? గురువుల వల్ల, సూత్ర గ్రంథాల అధ్యయనం వల్ల, సూత్రాలపై రాసిన వ్యాఖ్యల వల్ల   తెలుస్తుంది. సూత్ర గ్రంథాలకు గురుశిష్య పరంపరగా వచ్చిన అర్థమే గ్రంథకర్త అభిప్రాయం అయ్యే అవకాశాలు అధికం. అలాగే గురు శిష్య పరంపరగా ఈ సూత్రాల అధ్యయనం సాగేది. ఒక సూత్రానికి కొత్త అర్థం చెప్పి పూర్వ గ్రంథాలు చెప్పినది తప్పు అనడం సమంజసం కాదు. కాత్యాయనునికి వరరుచి అని మరో పేరు. ఆయన వార్తికాలన్నీ మహా భాష్యంలో ఉన్నాయి. విడిగా లేవు. పతంజలి యోగ శాస్త్రం వ్రాశారు. వీరి వ్యాకరణ భాష్యాన్ని మహా భాష్యం అంటారు.   బహువచనే ఝల్యేత్‌   7 అ – 3  పా – 103 సూ.  ఝలాదౌ బహు వచనే  సుపి పరే అతోఙ్గ స్యైకార స్సా్యత్‌ రామేభ్యః ఇది పతంజలి భాష్యం.  పై సూత్రం మంత్ర + భిస్‌ అన్నచోట త్ర కారానికి ఏత్వం విధించగలదు. ఇది తరువాతి సూత్రం కనుక మంత్రే + భిస్‌ అని అయ్యే అవకాశం ఉంది.  అతో భిస ఐస్‌   7 అ – 1  పా – 9 సూ.   ‘అకారాన్తా  దఙ్గా  ద్భి స ఐస్‌ స్యాత్, రామైః’  ఇది భాష్యంలోనిది. మంత్ర + భిస్‌ అని ఉన్నపుడు పై సూత్రం చే ఐస్‌ వచ్చి మంత్రైః అని అవుతుంది.  విప్రతిషేధే పరం కార్యమ్‌  ఈ సూత్రం చేత సమాన బలం కలిగిన రెండు సూత్రాలు ఒక చోట ప్రవర్తించవలసి వస్తే తరువాత ఉన్న సూత్రం ప్రవర్తించాలి. కానీ ఇక్కడ వరుసలో పూర్వం ఉన్న సూత్రం ప్రవర్తించిన రూపమే సరియైనది. కారణ మేమిటి ?    అతో భిస ఐస్‌   7 అ – 1  పా – 9 సూ.  వృక్షైః, ఇహ పరత్వా దేత్వం ప్రాప్నోతి.  ... కృతైత్త్వే  భూత పూర్వ మకారం భవిష్యతి. ఐస్తు నిత్యమ్‌.  ... కృతే ప్యేత్వే ప్రాప్నోతి అకృతేపి ప్రాప్నోతి. నిత్యత్వా ధైత్వే  కృతే విహత నిమిత్తత్వాత్‌ ఏత్వం న భవిష్యతి.  – వ్యాకరణ మహాభాష్యం (244 పు.)  7 అ – 3  పా – 103 వ సూత్రం  పర సూత్రం కనుక దాని చేత మంత్ర + భిస్‌ అనే చోట త్ర కారంలో అకారానికి... ఏత్వం చేస్తే ఆ ఏకార స్థానంలో పూర్వం ఉన్నది అకారం కనుక అపుడు కూడా భిస్‌కు ఐస్‌ వస్తుంది. కావున ఐస్‌ నిత్యం. ఐస్‌ చేస్తే ఝలాది వర్ణం పరంగా లేదు కనుక ఏత్వం రాదు అని భాష్యకారులు చెప్పారు. మంత్రలోని త్ర కారంలో ఉన్న అకారానికి వచ్చిన ఏ కారం అకారం వంటిది ఎలా అవుతుందని ప్రశ్న. సంస్కృత వ్యాక రణంలో ‘యథోత్తరం మునీనాం ప్రామాణ్యమ్‌’ అని నియమము. పాణిని ముని సూత్రాలకు భాష్యం లేకపోతే అవి అర్థం కావు. పాణిని ముని సూత్రాలకంటే కాత్యాయన ముని వార్తికాలకు, అంతకంటె పతంజలి ముని భాష్యానికి ప్రామాణ్యం ఎక్కువ. వార్తికాలు, భాష్యం లేకపోతే పాణిని సూత్రాలు మొత్తం సంస్కృత పద సముద్రానికి లక్షణం చెప్పలేవు. పతంజలి ముని ఒక శ్లోకం ఉదాహరించారు.     శ్లో. ఏత్వం భిసి పరత్వాచ్చే దత ఐస్క భవిష్యతి కృత ఐత్వే భూత పూర్వా్య ధైస్తు నిత్య స్తథాసతి ఇది కాత్యాయన ముని వార్తికం అయి ఉంటుంది.  కాబట్టి ఈ కారిక, పతంజలి ముని వచనం ప్రమాణంగా తీసుకుని ఐస్‌ను విధించే సూత్రం నిత్యమని చెప్పడం సముచితమే. ‘త్రిముని వ్యాకరణమ్‌’ అని ఆర్యోక్తి. ముగ్గురూ వ్యాకరణ విషయంలో ప్రామాణికులే. పరం కంటే నిత్యం బలమయినది. కనుక ఏత్వం రాకుండా ఐస్‌ వచ్చిందని భావం. పర సూత్రం కంటె నిత్యం బల మయినదని ‘పూర్వ పర నిత్యాన్తరఙ్గానా ముత్తరోత్తరం బలీయః’ అనే పరిభాష తెలుపుతుంది. కావున పర సూత్రమైన ‘బహువచనే ఝల్యేత్‌’ అనే సూత్రాన్ని నిత్య సూత్రమైన ‘అతో భిస ఐస్‌’ బాధించింది. మంత్ర + ఐస్‌ = మంత్రైః అయ్యింది. ‘అతో భిస ఐస్‌’ నిత్య సూత్రమెలా అవుతుంది? ఏత్వం ఒక వర్ణానికి చెందిన విధి కదా అని ప్రశ్న. ఒక వర్ణానికి చెందిన విధిలో ఆదేశం స్థానివంటిది కాదని నిషేధం ఉంది. అపుడు ఏకారం అకారం వంటిది కాదు. ఇక్కడ భాష్యం వార్తికం ఎలా సరిపడతాయని ఆక్షేపం వస్తుంది. ‘అచః పరస్మిన్‌ పూర్వవిధౌ’ అనే సూత్రానికి మహాభాష్యంలో ‘అజాదేశః పరనిమిత్తకః పూర్వస్య విధిం ప్రతి స్థానివద్‌ భవతి. కుతః పూర్వస్య ఆదేశాద్‌’ అనే వాక్యాలున్నాయి.   మంత్ర + భిస్‌ అనే చోట ‘బహువచనే ఝల్యేత్‌’ అనే సూత్రంచే త్రకారంలో ఉన్న అకారానికి ఏత్వం వచ్చి మంత్రే + భిస్‌ అయ్యింది. ఇప్పుడు ‘అతో భిస ఐస్‌’ అనే సూత్రం చేత ‘భిస్‌’నకు ఐత్వం వస్తున్నపుడు ఆదేశం అయిన ఐస్‌ కంటే పూర్వ మందున్న ఏకారానికి స్థానివద్భావం చేస్తే భిస్‌ నకు ఐస్‌ ప్రాప్తించి మంత్రైః అవుతుంది.   కాబట్టి పైన పతంజలి ముని, కాత్యాయన ముని పేర్కొన్నట్లు ‘అతో భిస ఐస్‌’ నిత్య సూత్రం అయ్యింది. పరం కంటె నిత్యం ప్రబలం కనుక మంత్రైః అనే రూపం సిద్ధిస్తోంది. కాబట్టి ఇక్కడ ఎటువంటి తప్పు, సమస్య, గందర గోళం లేవు.   రిషి రాజ్‌ పోపట్‌ పరిశోధన చేసి ఒక సూత్రానికి కొత్త అర్థం చెప్పి సంస్కృత వ్యాకరణ మార్గంలో ఋషి పుంగవులను, ఋషి తుల్యులను కించ పరిచాడు. తాను విప్రతిషేధే అనే సూత్రానికి కొత్త అర్థం చెప్పడం వల్ల కొన్ని రూపాలు కుదరడం లేదు. ఇది అతడి ప్రసంగం చూసి చేసిన విమర్శ. అతడి సిద్ధాంత గ్రంథాన్ని విమర్శిస్తే అదో పెద్ద గ్రంథమవుతుందేమో! (క్లిక్ చేయండి: జ్ఞాపకాలు విప్పి చెప్పిన కథనాలు) - డాక్టర్‌ చిఱ్ఱావూరి శివరామ కృష్ణ శర్మ  వ్యాసకర్త రీడర్‌ (విశ్రాంత) ఆంధ్ర జాతీయ కళాశాల, మచిలీపట్టణం

తాళ్లపల్లి యాకమ్మ ఇంట్లో ఎవరూ చదువుకోలేదు. కథలు అంటే తెలియదు. మహబూబాబాద్‌ దళితవాడలో అర్ధాకలితో పెరిగిన యాకమ్మ తల్లిదండ్రుల్ని కోరింది ఒక్కటే – చదివించమని. ఇంటర్‌లో పెళ్లయినా ఆ తర్వాత పిల్లలు పుట్టినా యాకమ్మ చదువు మానలేదు. తెలుగులో పిహెచ్‌డి చేసింది. ఎం.ఏ సంస్కృతం చేసింది. ఆ సమయంలో కథలు చదివి తన బతుకు గోస కూడా కథలుగా రాయాలనుకుంది. రెండు కథాసంపుటాలు, ఒక నవల వెలువరించింది. ‘చదువుకుంటే ఏమవుతుందో నన్ను చూసైనా నా జాతి ఆడపిల్లలు తెలుసుకోవాలని నా తపన’ అంటున్న యాకమ్మ పరిచయం. ‘దళిత ఆడపిల్లలు బాగా చదువుకోవాలి. ఉద్యోగాలు తెచ్చుకోవాలి. ఆర్థికంగా గట్టిగా నిలబడాలి. ఆ తర్వాత రాజకీయ అధికారం కోసం ప్రయత్నించి పదవులు పొంది దళితుల కోసం, పేదల కోసం పని చేయాలి’ అంటారు యాకమ్మ. ఆమె ‘కెరటం’ అనే దళిత నవల రాశారు. అందులోని మల్లమ్మ అనే దళిత మహిళ పాత్ర అలాగే ప్రస్థానం సాగిస్తుంది. కష్టపడి చదువుకుని, ఉద్యోగం పొంది, ఆ తర్వాత సవాళ్లను ఎదుర్కొని సర్పంచ్‌ అయ్యి, ఆ తర్వాత ఎం.ఎల్‌.ఏ. అవుతుంది. ‘ప్రజలు’ ఎప్పుడూ ప్రజలుగానే ఉండిపోవడం ఏ కొద్దిమంది మాత్రమే ఎం.ఎల్‌.ఏనో ఎం.పినో అవ్వాలనుకోవడం ఎందుకు అని యాకమ్మ ప్రశ్న. యాకమ్మది వరంగల్‌ జిల్లా మహబూబాబాద్‌. అక్కడికి దగ్గరగా ఉన్న అన్నారంలోని యాకూబ్‌ షా వలీ దర్గాలో మొక్కుకుంటే పుట్టిందని తల్లిదండ్రులు యాకమ్మ అని పేరు పెట్టారు. ఇంటికి పెద్ద కూతురు యాకమ్మ. ఇంకో చెల్లి. తండ్రి మాదిగ కులవృత్తిని నిరాకరించి దొర దగ్గర జీతానికి పోయేవాడు. తల్లి కూలి పని చేసేది. ఇద్దరూ కూడా తమకు పుట్టిన ఇద్దరు ఆడపిల్లలు తమలాంటి జీవితం కాకుండా మంచి జీవితం చూడాలని అనుకునేవారు. ముఖ్యంగా తల్లి అబ్బమ్మ తన కూతుళ్లను బాగా చదివించాలనుకునేది. యాకమ్మ కూడా అందుకు తగ్గట్టే చదువును ఇష్టపడేది. అక్కడ పదోతరగతి దాటితే పెళ్లి చేయడం ఆనవాయితీ. యాకమ్మ ఇంటర్‌కు రాగానే పెళ్లి చేయాలని తల్లిదండ్రులు అనుకున్నారు. యాకమ్మ తల్లిదండ్రులను, భర్తను అడిగింది ఒక్కటే– పెళ్లయ్యాక కూడా చదువు కొనసాగించేందుకు అనుమతి ఇవ్వమని. మంచినీళ్లు తాగి పెళ్లయ్యాక అత్తగారింట యాకమ్మకు చదువు వీలయ్యేది కాదు. భర్త వీరాస్వామి డ్రైవర్‌గా పని చేసేవాడు. అతని తోబుట్టువుల రాకపోకలు ఉండేవి. సంపాదన చాలక తినడానికి కూడా ఉండేది కాదు. తల్లిదండ్రులు ఇచ్చిన రెండు జతల బట్టలతోనే కాలేజీకి వెళ్లి డిగ్రీ పూర్తి చేసింది యాకమ్మ. లంచ్‌బెల్‌లో స్నేహితురాళ్లు లంచ్‌ చేస్తుంటే దూరంగా చెట్టు కింద కూచుని మంచినీళ్లు తాగి మళ్లీ తరగతులకు వచ్చేది. ఆకలి ఉన్నా చదువు ఆపలేదు. ఇద్దరు పిల్లలు పుట్టినా చదువు ఆపలేదు. తెలుగులో పీహెచ్‌డీ యాకమ్మ కాకతీయ యూనివర్సిటీలో పి.జి. ఆ తర్వాత ద్రవిడ యూనివర్సిటీ నుంచి పి.హెచ్‌.డి. చేసింది. తెలుగు పండిట్‌గా ఉద్యోగం రావడంతో పిల్లలకు పాఠాలు చెప్పాలంటే సంస్కృతం కూడా తెలిసి ఉండాలని సంస్కృతంలో పి.జి. చేసింది. ఆ సమయంలోనే తన గైడ్‌ బన్న ఐలయ్య ద్వారా సాహిత్యం తెలిసింది. కథలు చదివే కొద్దీ తన జీవితంలోనే ఎన్నో కథలు ఉన్నాయి ఎందుకు రాయకూడదు అనిపించింది. కాని ఎలా రాయాలో తెలియదు. అయినా సరే ప్రయత్నించి రాసింది. ‘కథలు రాస్తున్నాను’ అని వారికీ వీరికీ చెప్తే ‘ఈమె కూడా పెద్ద రచయితనా? ఈమెకు ఏం రాయవచ్చు’ అని హేళన చేశారు. కానీ వాళ్లే ఆ తర్వాత ఆమె రచనలను అంగీకరించారు. యాకమ్మ కుమార్తె ఎం.బి.బి.ఎస్‌ చేస్తోంది. కుమారుడు ఇంటర్‌ చదువుతున్నాడు. భర్త అనారోగ్యం వల్ల పని తగ్గించుకున్నాడు. ఇంటిని, ఉద్యోగాన్ని చూసుకుంటూనే కథను విడవకుండా సాధన చేస్తోంది యాకమ్మ. చదువుకుంటే జీవితాలు మారతాయని తనను చూసి తెలుసుకోండి అని అట్టడుగు వర్గాల ఆడపిల్లలకు ఆమె మాటల ద్వారానో కథల ద్వారానో చెప్తూనే ఉంటుంది. ‘ఆడపిల్లలు చదువుకోవాలి. సమాజాన్ని మార్చాలి. పెళ్లి పేరుతోనో డబ్బులేదనో వారిని చదువుకు దూరం చేయొద్దు’ అంటుంది యాకమ్మ. ఆమె చీకట్లను తరిమికొట్టడానికి విద్యను, సాహిత్యాన్ని ఉపయోగిస్తోంది. యాకమ్మ ఒక గొప్ప వెలుగు. రెండు సంపుటాలు యాకమ్మ 2018 నుంచి రాయడం మొదలుపెట్టింది. కథ వెంట కథ రాసింది. ‘మమతల మల్లెలు’, ‘రక్షణ’ అనే రెండు సంపుటాలు వెలువరించింది. ఆ తర్వాత దళిత నవల ‘కెరటం’ రాసింది. తన జీవితం నుంచి తాను చూసిన జీవితాల నుంచి కథలను వెతికింది. వెతలు తెలిపింది. కోవిడ్‌ నేపథ్యంలో వరుసపెట్టి కథలు రాసి ‘దుఃఖ నది’ అనే సంకలనం తెచ్చింది. వెక్కిరించిన వాళ్లు, వివక్ష చూపిన వారు మెల్లగా సర్దుకున్నారు. వరంగల్‌ జిల్లా మొత్తం ఇప్పుడు యాకమ్మ అంటే ‘కథలు రాసే యాకమ్మేనా’ అని గుర్తిస్తున్నారు. ప్రభుత్వ కార్యక్రమాలకు పిలుస్తున్నారు. అవార్డులు ఇస్తున్నారు. ఇదీ యాకమ్మ ఘనత. – సాక్షి ఫీచర్స్‌ ప్రతినిధి

స్టేషన్‌ఘన్‌పూర్‌: ఇంటర్‌ సెకండియర్‌ పరీక్షల్లో సిబ్బంది సంస్కృతం బదులు.. హిందీ ప్రశ్నపత్రం ఇచ్చిన ఘటన జనగామ జిల్లా నమిలిగొండ శివా రు మోడల్‌ స్కూల్‌లో చోటుచేసుకుంది. మహబూబాబాద్‌కు చెందిన హర్షి త శనివారం సంస్కృతం పేపర్‌ రాసేందుకు నమిలిగొండ శివారు మోడల్‌ స్కూల్‌లోని పరీక్ష కేంద్రానికి హాజరైంది. ఆమెకు ఇన్విజిలేటర్‌ సంస్కృతం పేపర్‌కు బదులు హిందీ ప్రశ్నపత్రం ఇచ్చారు. అది తన సబ్జెక్ట్‌ కాదని తెలిసినా.. ఏం చేయాలో తోచక సదరు విద్యార్థిని పరీక్ష ముగిసే వరకు కూర్చుండిపోయింది. బయటకు వచ్చాక తండ్రికి విషయం చెప్పగా.. ఆయన సిబ్బందికి, సెంటర్‌ ఇన్‌చార్జి శ్రీకాంత్‌ డీఐవో శ్రీనివాస్‌కు ఫిర్యాదు చేశారు. దీంతో బోర్డు కమిషనర్‌ దృష్టికి తీసుకెళ్లి చర్యలు తీసుకుంటామని చెప్పారు. 

మహర్షి మహేశ్ యోగి జయంతిని పురస్కరించుకుని మధ్యప్రదేశ్ రాష్ట్ర రాజధాని భోపాల్‌లో వేద పండితుల‌కు క్రికెట్ టోర్నమెంట్ నిర్వహించారు. టోర్నమెంట్‌లో పాల్గొనేందుకు ఆటగాళ్లకు ధోతీ కుర్తా డ్రెస్ కోడ్‌గా నిర్ణయించారు. సాధార‌ణంగా క్రికెట్ కామెంట‌రీ ఇంగ్లీష్, హిందీ,తెలుగు భాష‌లో వింటూ ఉంటాం. కానీ ఈ టోర్న‌మెంట్‌లో సంస్కృత భాషలో కామెంట‌రీ చెప్ప‌డం విశేషం. నాలుగు రోజుల పాటు ఈ టోర్నీ జ‌ర‌గ‌నుంది. కాగా వైదిక కుటుంబాలలో క్రీడాస్ఫూర్తి, ప్రాచీన భాషని ప్రోత్సహించడమే ఈ టోర్నమెంట్ లక్ష్యమ‌ని నిర్వాహకులు చెబుతున్నారు. విజేతలకు నగదు బహుమతులు, వేద పుస్తకాలు, 100 సంవత్సరాల పంచాంగాన్ని బహుకరించారు.  కాగా, సంస్కృత బచావో మంచ్ రాష్ట్ర అధ్యక్షుడు చంద్రశేఖర్ తివారీ మాట్లాడుతూ టోర్నమెంట్‌లో పాల్గొనే క్రీడాకారులు వేదాల ప్రకారం కర్మలు చేసే వారని పేర్కొన్నారు. ఇక ఈ టోర్న‌మెంట్‌కు సంబంధించిన ఫోటోలు సోష‌ల్ మీడియాలో వైర‌ల్‌గా మారాయి. చ‌ద‌వండి: టీమిండియాకు మ‌రో బిగ్ షాక్‌..

అది దాదాపు 1955–60 మధ్య కాలం .. గుంటూరులోని బ్రాడీపేట మైదానంలో పురాణ పఠనం జరుగుతోంది. దాదాపు పది వేల మంది కూర్చుని ఉన్నారు. అప్పట్లో మైకుల ఏర్పాటు అన్నిచోట్లా కుదిరేది కాదు. అయినా ఆ మైదానంలో చేరిన చివరి వ్యక్తికి సైతం ఒక కంఠం స్పష్టంగా విన్పిస్తోంది. శ్రావ్యంగా, మరింత వినాలనిపించే రీతిలో సాగుతున్న పురాణ పఠనం వారిని కట్టిపడేసింది. కొన్ని గంటల పాటు ఆ ప్రాంతమంతా ఒక శ్రోతగా మారిపోయింది.   అదే గుంటూరు ప్రాంతం. మహాభారత ప్రవచనం రెండేళ్లపాటు సాగింది. ఎన్నో గాథలు.. మరెన్నో కొత్త విషయాలు.. పిట్టకథలు.. సామాజిక కోణంలో కథనం.. ధర్మాచరణను నొక్కి చెప్పే నిగూఢ ప్రయత్నం.. సంప్రదాయాలు–విలువలు, నీతి నిజాయితీలు, ఆచరణీయాలు, నడవడిక, బతుకుకు అర్థం.. ఇలా ఒకటేమిటి, ధారాపాతంగా ఎన్నో విషయాలు.. ఆ రెండేళ్లూ ప్రతిరోజూ సాయంత్రం కాగానే ఆ మైదానానికేసి వేల మంది పయనం..అలాగే వరంగల్‌లో ఏడాది పాటు రామాయణ ప్రవచనం.. రాముడంటే ఓ పౌరాణిక పాత్ర కాదు, మనిషంటే ఇలా జీవించాలి అని శ్రోతలకు ఆలోచన పుట్టించే రీతిలో సాగిన పురాణం..ఆయన మాటే ఓ మంత్రం..ఆయనే మల్లాది చంద్రశేఖరశాస్త్రి.  సాక్షి, హైదరాబాద్‌: ఇప్పటి తరానికి అంతగా పరిచయం లేకపోవచ్చు.. కానీ టీవీ చానళ్లలో నిత్యం వినిపించే ‘ప్రవచనాలకు’ మల్లాది చంద్రశేఖరశాస్త్రి ఆది. ఆయన 1925 ఆగస్టు 28న గుంటూరు జిల్లా క్రోసూరులో జన్మిం చారు. తల్లిదండ్రులు దక్షిణామూర్తి, అదిలక్ష్మ మ్మ ఆయనపై ఎక్కువగా ప్రభావం చూపినట్లు చెబుతారు. తన 15వ ఏట నుంచే చంద్రశేఖర శాస్త్రి ప్రవచన యజ్ఞాన్ని ప్రారంభించారు. అప్పటివరకు పురాణాలు చెప్పే తీరు వేరు.. మల్లాది వారు ప్రవచించటం ప్రారంభించిన తర్వాత అది మరో తీరు. రేడియోకు అతుక్కుపోయి పురాణ ప్రవచనం వినే వారి సంఖ్య అప్పట్లో లక్షల్లో ఉండేది. పురాణ కాలక్షేపం అన్న మాట చాలాకాలం విస్తృత వినియోగంలో ఉండేది. కానీ.. అది తప్పని, పురాణ ప్రవచనం అనాలి కానీ పురాణ కాలక్షేపం అనకూడదని, కాలక్షేపం అనడమంటే పురాణాలకున్నటువంటి ప్రాశస్త్యాన్ని తగ్గించినట్లేనని మల్లాది అనేవారు.  పురాణం వినటం కాలక్షేపం కోసం కాదు, జీవన గమనాన్ని మార్చుకునేందుకన్న విషయాన్ని గుర్తించాలని చెప్పేవారు. పురాణాలు, ఆధ్యాత్మిక గ్రంథాల సారాన్ని జీవితానికి అన్వయించుకోవాలని ఆయన బలంగా చెప్పేవారు. 96 ఏళ్ల పరిపూర్ణ జీవితాన్ని గడిపిన ఆయన చివరివరకు నిత్యం ఏదో ఓ గ్రంథాన్ని పఠిస్తూ ఉండేవారు. వేదం, తర్కం, వేదాంతం, మీమాంస, వ్యాకరణం,  వేదాంత భాష్యంలో విశేష ప్రవేశం ఉన్న ఆయన తిరుమల తిరుపతి దేవస్థానం ఆస్థాన పండితులుగా సామాజిక హితం కోసం విశేష కృషి చేశారు. తన తాతగారైన రామకృష్ణ విద్వన్‌ మహాఅహితాగ్ని వద్దే ప్రధాన విద్యనభ్యసించారు. ఉపన్యాసం, హరికథ, నాటకం, పురాణం కలిపి శ్రోతలను ఆకట్టుకునేలా ప్రవచనం చేయడంలో మల్లాది సుప్రసిద్ధులు.  సీతారాముల కల్యాణాన్ని ప్రత్యక్షంగా వీక్షించినట్టే.. టీవీలు విస్తృత ప్రాచుర్యంలోకి రాకముందు రేడియోల ద్వారానే ముఖ్య కార్యక్రమాలను ప్రత్యక్ష ప్రసారాల ద్వారా జనం వినేవారు. వాటిల్లో ముఖ్యమైంది భద్రాద్రి రామకళ్యాణం. నాలు గైదు దశాబ్దాల క్రితం వరకు ఊరూరా రామనవమి వేడుకలు జరుగుతున్నా, భద్రాద్రి శ్రీ రామకల్యాణ వ్యాఖ్యానాన్ని రేడియోలో వినటానికి భక్తులు ప్రాధాన్యతనిచ్చేవారు. ఆ కణ్యాణ వ్యాఖ్యానంలో మల్లాదివారే కీలకం. చంద్రశేఖర శాస్త్రి కల్యాణ ఘట్టాన్ని కమనీయంగా వ్యాఖ్యానిస్తూంటే రేడియో సెట్ల ద్వారా దాన్ని వింటూ భక్తకోటి ప్రత్యక్షంగా తిలకిస్తున్న అనుభూతి పొందేవారు. ఆ తరహా వ్యాఖ్యానాన్ని ప్రారంభించింది ఆయనే. ఇక ప్రభుత్వ పక్షాన అధికారికంగా ఉగాది పంచాంగ పఠనానికి కూడా ఆయ నే ఆద్యుడు. రాష్ట్రమంతటా ప్రవచనాలు చెప్పటం ద్వారా అన్ని ప్రాంతాల్లో ఆయన అభిమానాన్ని చూరగొన్నారు. కొన్ని ప్రాంతాల్లో ఏడాది రెండేళ్ల పాటు ప్రవచనాలు కొనసాగేవి.  తెలుగు–సంస్కృతంలో ప్రవచనం చెప్పగలిగిన ఒకేఒక పౌరాణికులు ఆయన. దీంతో ఆయనకు ప్రవచన సవ్యసాచి అన్న బిరుదు వచ్చింది. ఇక అభినవ వ్యాసులు, పౌరాణిక సార్వభౌములు, మహామహోపాధ్యాయ, పురాణ వాచస్పతి లాంటి మరెన్నో బిరుదులున్నాయి. రాజలక్ష్మీ పురస్కారాన్ని అందుకున్నారు. మల్లాది మంచి మాటలు.. ‘మతమనేది మనం సృష్టించుకున్న మాటనే. ఆ పేరుతో భేద భావం కూడదు. ధర్మాచరణే ముఖ్యమైంది.. ’ సంతృప్తిని మించిన సంపద మరోటి లేదు. ధర్మంగా చేసే పనేదైనా, ఆదాయం ఎంతైనా సంతృప్తిగా ఉండాలి. పెద్ద సంపాదన ఉంటే అహంకారంతో ఉండటం సరికాదు. సదా దేవుడికి కృతజ్ఞతతో ఉండాలి’  ‘నా మాట వినేందుకు వచ్చేవారు పేదలా, ధనవంతులా, పండితులా, పామరులా అన్న ఆలోచన నాలో ఉండదు. చెప్పే విషయాల్లో లీనమై ప్రవచిస్తాను. ధర్మంతో కూడుకున్న మాటలే చెబుతాను. నేను మాత్రమే గొప్పగా చెప్తానన్న అహంకారం నాలో లేదు.’  

సాక్షి, గుంటూరు: తెలుగు భాష సంస్కృతం నుంచే మమేకమైందన్న విషయాన్ని గుర్తించాలని ఏపీ సాహిత్యఅకాడమీ చైర్‌పర్సన్‌ నందమూరి లక్ష్మీపార్వతి అన్నారు. అలాంటప్పుడు తెలుగు అకాడమీని తెలుగు&సంస్కృత అకాడమీగా పేరు మార్చడంలో తప్పులేదని వ్యాఖ్యానించారు. గతంలో తెలుగు అకాడమీని చంద్రబాబు పూర్తిగా నిర్వీర్యం చేశారని, సీఎం జగన్ ప్రభుత్వంలో తెలుగు అకాడమీకి పూర్వ వైభవం వచ్చిందని తెలిపారు. తిరుపతిలో తెలుగు&సంస్కృతం అకాడమీ భవనం నెలకొల్పారని, భాషా చైతన్య సదస్సులను రాష్ట్రంలోని అన్ని వర్శిటీల్లో నిర్వహిస్తామన్నారు. 

సాక్షి, అమరావతి: తెలుగు సంస్కృత అకాడమీపై విమర్శలెందుకో అర్థంకావడం లేదని మంత్రి ఆదిమూలపు సురేష్‌ అన్నారు. అకాడమీపై కేబినెట్‌లో చర్చించి నిర్ణయం తీసుకున్నామని తెలిపారు. ఆయన బుధవారం మీడియాతో మాట్లాడుతూ.. తెలుగుభాష అభివృద్ధి, విస్తృతి కోసమే ఈ నిర్ణయం తీసుకున్నామని తెలిపారు. చంద్రబాబు హయాంలో తెలుగు అకాడమీ అస్థిత్వాన్ని కోల్పోయిందని మండిపడ్డారు. తెలుగు, సంస్కృత భాషలను వేర్వేరుగా చూడలేమని, తెలుగుభాష మూలాలు తెలుసుకోవాలంటే పరిశోధన అవసరమని తెలిపారు. తెలుగు అకాడమీ ఆస్తుల పంపకంపై తెలంగాణతో చర్చించామని పేర్కొన్నారు. విభజన చట్టం మేరకు రూ.200 కోట్ల వరకు నిధులు రావాల్సి ఉందమని ఆయన తెలిపారు. తెలుగు అకాడమీ పబ్లికేషన్స్‌ డివిజన్‌ను గతంలో మూసేశారని అన్నారు. పోటీ పరీక్షలకు ఉపకరించే ఈ పబ్లికేషన్స్‌ను మళ్లీ మొదలుపెట్టాల్సి ఉందని మంత్రి చెప్పారు.  

అమరావతి: తెలుగు అకాడమీ పేరును తెలుగు-సంస్కృత అకాడమీగా మారుస్తూ  ఉన్నత విద్యాశాఖ ఉత్తర్వులిచ్చిన సంగతి తెలిసిందే. దీనిపై వస్తున్న విమర్శలపై ఆదివారం ఏపీ తెలుగు-సంస్కృత అకాడమీ చైర్మన్ నందమూరి లక్ష్మీపార్వతి స్పందించారు. తెలుగు-సంస్కృత అకాడమీ ఏర్పాటులో తప్పేంటి? అని ఆమె ప్రశ్నించారు.  తెలుగు అకాడమీ పేరును తెలుగు-సంస్కృత అకాడమీగా.. విస్తరించడం వల్ల నష్టం ఏంటో విమర్శకులు వివరించాలి అని ఆమె నిలదీశారు.తెలుగు భాషాభివృద్ధికి, దానితో పాటు సంస్కృత భాషాభివృద్ధికి కూడా సీఎం జగన్ ప్రభుత్వం చేస్తున్న కృషిని అభినందించాలని లక్ష్మీపార్వతి పేర్కొన్నారు. అకారణమైన, నిర్హేతుకమైన విమర్శలను చేయవద్దని సవినియంగా మనవి చేస్తున్నానన్నారు. 

నాగపూర్‌: సంస్కృత భాషను భారతదేశ అధికార జాతీయ భాషగా ప్రకటించాలని రాజ్యాంగ నిర్మాత డాక్టర్‌ బీఆర్‌ అంబేడ్కర్‌ ప్రతిపాదించారని సుప్రీంకోర్టు ప్రధాన న్యాయమూర్తి జస్టిస్‌ ఎస్‌.ఎ. బాబ్డే చెప్పారు. ప్రజలు ఏం కోరుకుంటున్నారో ఆయనకు తెలుసని అన్నారు. అలాగే రాజకీయ, సామాజిక పరిస్థితులు కూడా అంబేడ్కర్‌ బాగా అర్థం చేసుకున్నారని తెలిపారు. అందుకే ఆ ప్రతిపాదన తెచ్చారని వెల్లడించారు. జస్టిస్‌ బాబ్డే బుధవారం నాగపూర్‌లో మహారాష్ట్ర నేషనల్‌ లా యూనివర్సిటీ (ఎంఎన్‌ఎల్‌యూ) అకడమిక్‌ బిల్డింగ్‌ను ప్రారంభించారు. రాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రి ఉద్ధవ్‌ ఠాక్రే, కేంద్ర మంత్రి నితిన్‌ గడ్కరీ తదితరులు ఈ కార్యక్రమంలో వీడియో కాన్ఫరెన్స్‌ ద్వారా పాల్గొన్నారు. ఈ సందర్భంగా జస్టిస్‌ బాబ్డే మాట్లాడుతూ.. మన ప్రాచీన మేధావులు న్యాయశాస్త్రం గురించి సమగ్రంగా బోధించారని గుర్తుచేశారు. అరిస్టాలిట్‌ వంటి పాశ్చాత్యుల బోధనకంటే ఇవి ఎందులోనూ తీసుపోవని అన్నారు. మన మేధావులు చెప్పిన విషయాలను పక్కనపెట్టడం సరైంది కాదని అభిప్రాయపడ్డారు. కోర్టుల్లో ఏ భాష వాడాలన్నదానిపై సుప్రీంకోర్టుకు చాలా విజ్ఞాపనలు వచ్చాయని గుర్తుచేశారు. ఇలాంటి పరిస్థితి వస్తుందని అంబేడ్కర్‌ ముందే ఊహించారని, అందుకే సంస్కృతాన్ని దేశ అధికార జాతీయ భాషగా మార్చాలని ప్రతిపాదించారని తెలిపారు. ‘‘ఉత్తర భారతదేశంలో తమిళ భాషను అంగీకరించరన్నది అంబేడ్కర్‌ అభిప్రాయం. అలాగే దక్షిణ భారతదేశంలో హిందీని ఒప్పుకోరని ఆయన నిర్ణయానికొచ్చారు. అందుకే సంస్కృతాన్ని దేశ అధికార భాషగా ప్రకటిస్తే ఎవరికీ పెద్దగా అభ్యంతరాలు ఉండవని భావించారు. ఈ ప్రతిపాదనను తెరపైకి తెచ్చారు. కానీ, అది కార్యరూపం దాల్చలేదు’’ అని పేర్కొన్నారు. న్యాయవాద వృత్తిలో చేరేవారికి లా స్కూల్‌ ఒక నర్సరీలాంటిదన్నారు. - జస్టిస్‌ ఎస్‌.ఎ.బాబ్డే, సుప్రీంకోర్టు ప్రధాన న్యాయమూర్తి

‘భాషకు కులం, మతం ఉండవు’ అంటోంది సల్మా. ‘ఇతర మతస్తులు ఉర్దూ, పర్షియన్‌ భాషలు అధ్యయనం చేస్తున్నప్పుడు నేను సంస్కృతం ఎందుకు చదవకూడదు?’ అని కూడా అంటోంది. గుజరాత్‌ యూనివర్సిటీ నుంచి ఆమె తాజాగా సంస్కృతం భాషలో పిహెచ్‌.డి తీసుకుంది. రోజు కూలీ కుమార్తె అయిన సల్మా సంస్కృతంలో ప్రొఫెసర్‌ అయ్యేందుకు సంకల్పించింది. గుజరాత్‌లో ఈ ఘనత సాధించిన తొలి ముస్లిం అమ్మాయి సల్మా. ఇటీవల గుజరాత్‌ యూనివర్సిటీలో జరిగిన ఒక పిహెచ్‌.డి ప్రదానం అక్కడి వైస్‌ చాన్సలర్‌తో సహా చాలా మందిని సంతోషపెట్టింది. దానికి కారణం ఎవరూ పై చదువులు చదువుకోని ఒక ముస్లిం కుటుంబం నుంచి ఒక అమ్మాయి పిహెచ్‌.డి చేసింది. అందునా సంస్కృతం లో చేసింది. ప్రతి భాష ప్రతి ఒక్కరిది అని ఆమె ఈ విధానం ద్వారా చెప్పే ప్రయత్నం చేసింది. అంతేకాదు, ఇష్టమైన భాషలో పరిశోధన ఇచ్చే గుర్తింపు కూడా గొప్పది అని చాటి చెప్పింది. ఆ అమ్మాయి 26 సంవత్సరాల సల్మా ఖురేషి. ‘సంస్కృతం దేవతల భాష అంటారు కొందరు. మరికొందరు అది బ్రాహ్మణుల భాష అని అంటారు. కాని ఏ భాషకూ కులం, మతం, ప్రాంతం ఉండవు. నేను నా హైస్కూల్‌ చదువు నుంచి సంస్కృతం చదువుతున్నాను. ఎందుకంటే ఆ సబ్జెక్ట్‌లో నాకు మార్కులు ఎక్కువ వచ్చేవి. అయితే మార్కులతో నిమిత్తం లేని ఆసక్తి మెల్లగా ఆ భాషను చదివే కొద్దీ నాకు పెరిగింది. పురాణాలు, ఉపనిషద్‌లు, వేదాలు... వీటిని చదువుతూ ఆ భాష పట్ల ఆసక్తి పెంచుకున్నాను’ అంది సల్మా ఖురేషి. సౌరాష్ట్ర యూనివర్సిటీ నుంచి సంస్కృతంలో డిగ్రీ చేసిన సల్మా భావ్‌నగర్‌ యూనివర్సిటీ నుంచి ఎం.ఏ. సంస్కృతం చేసి గుజరాత్‌ యూనివర్సిటీలో పిహెచ్‌.డి.కి ఎన్‌రోల్‌ అయ్యింది. ‘నేను 15 మంది ఉండే ఉమ్మడి కుటుంబంలో నుంచి వచ్చాను. సంస్కృతం చదువుకుంటానంటే ఒక్కరూ వద్దనలేదు. మా నాన్న కూలి పని చేస్తాడు. ఆయన నేను చదువుకుంటే సంతోషపడ్డాడు’ అంది సల్మా. సల్మా పిహెచ్‌.డి టాపిక్‌ ‘పురాణేషు నిరూపిత శిక్షపద్ధతి ఏకధ్యాయనం’. పురాణ కాలం నుంచి గురు శిష్య పరంపర ద్వారా విద్యావిధానం ఎలా కొనసాగింది అనేది దీని వివరణ. ఆమెకు గైడ్‌గా వ్యవహరించిన అతుల్‌ ఉనగర్‌ తన శిష్యురాలిని చూసి గర్వపడుతున్నారు. ‘గుజరాత్‌ యూనివర్సిటీలో ఇద్దరు విద్యార్థినులే సంస్కృతం లో పిహెచ్‌.డి చేస్తున్నారు. సల్మా కాకుండా ఇంకొక అమ్మాయి కూడా ముస్లిమే. ఆమె పేరు ఫరీదా. సల్మా కజిన్‌ ఆ అమ్మాయి. కాళిదాసు, భాసుడు సంస్కృతంలో కావ్యాలు రాసినప్పుడు వాటిని ఫలానా వారు మాత్రమే చదవాలని ఎక్కడా చెప్పలేదు. కాలక్రమంలో సంస్కృతాన్ని కొందరి భాషగా చేసి పెట్టారు. సంస్కృత భాష ద్వారా మన ప్రాచీన సాహిత్యాన్ని అర్థం చేసుకుని ప్రజలకు చేర్చాల్సిన అవసరం ఉంది’ అన్నాడాయన. సల్మా సంస్కృతంలో పిహెచ్‌.డి చేయడాన్ని ప్రశంసించిన గుజరాత్‌ యూనివర్సిటీ వి.సి హిమాంశు ‘వివిధ భాషల అధ్యయనం ద్వారా కెరీర్‌ పొందాలనుకునేవారు సల్మాను చూసి స్ఫూర్తి పొందుతారని ఆశిస్తాను’ అన్నారు. సల్మా స్ఫూర్తినిస్తుందనే ఆశిద్దాం.

ఆధ్యాత్మిక నగరంగానే కాకుండా సంస్కృతి, సంప్రదాయాలకు నిలయమైన తిరుపతిలో తెలుగు సంస్కృత అకాడమీ ఏర్పాటు చేయాలని ప్రభుత్వం నిర్ణయించింది. గురువారం జరిగిన ఏపీ కేబినెట్‌ మీటింగ్‌ రాష్ట్రంలో ఏపీ హయ్యర్‌ ఎడ్యుకేషన్‌ సొసైటీ ద్వారా తెలుగు సంస్కృత అకాడమీని తిరుపతిలో ఏర్పాటు చేయాలని సూత్రప్రాయ నిర్ణయం తీసుకున్నారు. దీనిపై సర్వత్రా హర్షం వ్యక్తం అవుతోంది.  సాక్షి, తిరుపతి‌: ఏపీ, తెలంగాణాల అధికార భాష తెలుగు. సుమారు 9 కోట్ల మందికి తెలుగు మాతృభాషగా ఉంది. ప్రపంచంలో అత్యధికులు మాట్లాడే భాషల్లో తెలుగు ఒకటి. తెలుగు భాష, సంస్కృతి అభివృద్ధి, తెలుగు భాషలో పాఠ్యాంశాల తయారీ, ప్రచురణ, తెలుగు సాహిత్యంపట్ల అవగాహన పెంచి ప్రొత్సహించడానికి ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో తెలుగు అకాడమీ ఏర్పాటు చేశారు. దీని ద్వారా అనేక పాఠ్యపుస్తకాలను ముద్రించి విద్యార్థులకు అందుబాటులోకి తెచ్చారు. అలాగే వివిధ యూనివర్సిటీలు, కళాశాలల్లో సదస్సులు, సెమినార్లు నిర్వహించేవారు. ఈ అకాడమీ ద్వారా డిగ్రీ స్థాయి వరకు అనేక ప్రామాణిక పుస్తకాలు తీసుకొచ్చారు. అయితే ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్‌ విడిపోయాక తెలుగు అకాడమీ ఇంకా విడిపోలేదు. రెండు రాష్ట్రాలకు సంయుక్తంగా ఉంది. సుమారు 400 కోట్ల ఆస్తులు ఉన్నాయి. ఇందులో ఏపీలో 58 శాతం నిధులు రావాల్సి ఉంది. 2014–2019 వరకు అధికారంలో కొనసాగిన టీడీపీ ప్రభుత్వం దీని గురించి ఏమాత్రం పట్టించుకోలేదు. అయితే ప్రస్తుత సీఎం వైఎస్‌ జగన్‌మోహన్‌ రెడ్డి తెలుగు అకాడవీుకి పూర్వ వైభవం తీసుకొచ్చే దిశగా చర్యలు తీసుకున్నారు. లక్ష్మీపార్వతిని తెలుగు అకాడమీ చైర్మ న్‌గా నియమించారు. ప్రభుత్వం తెలుగు భాష, సంస్కృతిని అకాడమీతో కలిపి తెలుగు సంస్కృత అకాడమీ పేరిట రాష్ట్రస్థాయి సంస్థ ఏర్పాటుకు శ్రీకారం చుట్టింది. ఈ సంస్థను తిరుపతిలో ఏర్పాటు చేయాలని గురువారం సీఎం వైఎస్‌ జగన్‌మోహన్‌ రెడ్డి అధ్యక్షతన నిర్వహించిన కేబినెట్‌ సమావేశంలో సూత్రప్రాయంగా నిర్ణయించారు. చదవండి: తెలుగు రాష్ట్రాల్లోని విద్యా సంస్థలకు ర్యాంకులు ఇలా.. ఇప్పటికే ప్రాంతీయ కేంద్రం తెలుగు అకాడవీుకి ఏపీలో 5 ప్రాంతీయ కేంద్రాలు ఉన్నాయి. తిరుపతి, అనంతపురం, గుంటూరు, విజయవాడ, విశాఖ పట్నం నగరాల్లో ప్రాంతీయ కేంద్రాలు ఉన్నాయి. వీటిల్లో సుమారు 30 మంది ఉద్యోగులు పనిచేస్తున్నారు. తిరుపతిలో కోర్టు ఎదురుగా ఉన్న కోదండరామ హైసూ్కల్లో ప్రాంతీయ కేంద్రం పని చేస్తుంది.   తిరునగరికి మరో కలికితురాయి.. తిరుపతిలో ఎస్వీయూ, మహిళావర్సిటీ, వేదిక్, వెటర్నరీ, సంస్కృత వర్సిటీ, ఐఐటీ, ఐసర్‌ తదితర విద్యాసంస్థలు ఉన్నాయి. అలాగే తిరుపతి ఎమ్మెల్యే భూమన కరుణాకర్‌ రెడ్డి ఆధ్వర్యంలో తెలుగు సంస్కృతి, సంప్రదాయాల పరిరక్షణకు అనేక కార్యక్రమాలు చేపట్టారు. తెలుగు పరిరక్షణ సమితి, తెలుగు భాషా వికాస వేదిక తదితర సంస్థలు తెలుగు సంస్కృతి, సంప్రదాయాల పరిరక్షణకు పని చేస్తున్నాయి. తిరుపతిలో నిర్వహించే గంగమ్మ జాతరకు రాష్ట్రంలో ఎంతో గుర్తింపు ఉంది. అలాంటి తిరుపతి నగరంలో తెలుగు సంస్కృత అకాడమీ ఏర్పాటు పట్ల తెలుగు భాష ప్రేమికులు, సాహితివేత్తలు హర్షం వ్యక్తం చేస్తున్నారు. ఎంతో మంచి నిర్ణయం తెలుగు భాష, సంస్కృతి పరిరక్షణకు తిరుపతి లో తెలుగుసంస్కృత అకాడమీ ఏర్పాటు చేయాలని  సీఎం వైఎస్‌ జగన్‌మోహన్‌రెడ్డి తీసుకున్న నిర్ణయం హర్షణీయం. రాయలసీమ ప్రాంతంలో తెలుగు సంస్కృతి, సంప్రదాయాలకు ఎంతో గుర్తింపు లభిస్తుంది.  – జే ప్రతాప్‌ రెడ్డి, ప్రొఫెసర్, తెలుగు అకాడమీ మాజీ డైరెక్టర్‌  తెలుగు భాష, సంస్కృతికి మేలు తిరుపతిలో తెలుగు సంస్కృత అకాడమీ ఏర్పా టు చేయడం వల్ల తెలుగుభాష, సంస్కృతికి మే లు చేకూరుతుంది. ఆధ్యాత్మిక నగరమైన తిరుపతిలో ఆధ్యాత్మికతకు సంస్కృతి, భాష తోడైతే తెలుగు సంస్కృతి, భాషకు ఉన్నత స్థితి లభిస్తుంది. తెలుగు ప్రజలకు గుర్తింపు దక్కుతాయి.     – డాక్టర్‌ గెంజి అరుణ, అసోసియేట్‌ ప్రొఫెసర్, భాషోత్పత్తి శాస్త్రం, ఎస్వీయూ 

డెహ్రాడూన్‌ : ఉత్తరాఖండ్‌లో రైల్వే స్టేషన్ల నేమ్‌ బోర్డులు ఇక ఉర్ధూ స్ధానంలో రాష్ట్రంలో రెండో అధికార భాష సంస్కృతంలో దర్శనమివ్వనున్నాయి. హిందీ, ఇంగ్లీష్‌ తర్వాత ఆయా రాష్ట్రాల్లో రెండో అధికార భాషలోనే రైల్వే స్టేషన్ల ఫ్లాట్‌ఫాం సైన్‌బోర్డ్స్‌పై పేర్లు ఉండాలన్న రైల్వే మ్యాన్యువల్‌కు అనుగుణంగానే ఈ నిర్ణయం తీసుకున్నామని ఉత్తర రైల్వే సీపీఆర్‌ఓ దీపక్‌ కుమార్‌ వెల్లడించారు. ఇక ఉత్తరాఖండ్‌లో రైల్వే స్టేషన్‌ ఫ్లాట్‌ఫాం సైన్‌బోర్డ్స్‌పై పేర్లనీ హిందీ, ఇంగ్లీష్‌, ఉర్ధూ స్దానంలో హిందీ, ఇంగ్లీష్‌, సంస్కృతంలో రాయనున్నారు. ఉత్తరాఖండ్‌లో సంస్కృతం రెండో అధికార భాష కావడంతో రాష్ట్రంలో రైల్వేస్టేషన్లలోని సైన్‌బోర్డులపై సంస్కృతం భాషలో ఆయా స్టేషన్ల పేర్లు చేర్చుతామని ఆయన తెలిపారు. కాగా, ఉత్తరాఖండ్‌ యూపీలో భాగంగా ఉన్న క్రమంలో గతంలో రైల్వే స్టేషన్ల పేర్లు ఇంగ్లీష్‌, హిందీతో పాటు ఉర్ధూలో వ్యవహరించారు.

ముంబై: దేశంలో మహిళలపై పెరుగుతున్న దాడులు, అత్యాచారాలను అరికట్టాలంటే సంస్కృత శ్లోకాలను నేర్పించాలని మహారాష్ట్ర గవర్నర్ భగత్‌సింగ్‌ కోష్యారీ అన్నారు. ఈ మేరకు శుక్రవారం నాగ్‌పూర్‌ విశ్వవిద్యాలయ విద్యార్థులకు సంస్కృత 'శ్లోకాలు' నేర్పించాలని ఆయన నాగ్‌పూర్‌ విశ్వవిద్యాలయ అధికారులను కోరారు. దేశంలో మహిళలపై జరుగుతున్న దారుణ అత్యాచారాలు, నేరాలను నియంత్రణపై మాట్లాడుతూ.. జ్ఞానం (బుద్ధి బలం), శక్తి (మదబలం), డబ్బును (ధన బలం) ప్రజలు ఎలా దుర్వినియోగం అవుతాయో వివరించారు. గతంలో ఇళ్లలో 'కన్యా పూజ' జరిగేది. కానీ ఇప్పుడు దేశంలో ఏమి జరుగుతోంది? 'దుష్టులు మహిళలపై అత్యాచారాలు, హత్యలకు పాల్పడుతున్నారు. అధికార బలమనేది రక్షణ కోసమా? లేదా దుర్వినియోగించనికి ఉద్దేశించినదా?' అని గవర్నర్‌ ప్రశ్నించారు. ఇక నాగ్‌పూర్‌ యూనివర్సిటీ (ఎన్‌యూ) కొత్తగా నిర్మించిన అడ్మినిస్ట్రేటివ్‌ భవనం ప్రారంభోత్సవ వేడుకల్లో బజాజ్ ఎలక్ట్రికల్స్ మేనేజింగ్ డైరెక్టర్ శేఖర్ బజాజ్ అతిథిగా హాజరై ప్రసంగించడంతో పాటు కార్పొరేట్ సామాజిక బాధ్యత (సీఎస్‌ఆర్‌) కింద రూ .10 కోట్లు విరాళంగా ఇచ్చారు.

సాక్షి, న్యూఢిల్లీ: బీజేపీ ఎంపీ గణేష్ సింగ్ ఆసక్తికర వ్యాఖ్యలు చేశారు. రోజూ సంస్కృతం మాట్లాడితే డయాబిటిస్, కొవ్వు అదుపులో వుంటుందని సెలవిచ్చారు. అమెరికాలోని ఓ విద్యా సంస్థ చేసిన పరిశోధనలో ఈ విషయం తేలిందని ఆయన తాజాగా వెల్లడించారు.  సంస్కృతం మాట్లాడటం వలన నాడీ వ్యవస్థ ఉత్తేజితమవుతుందనీ, షుగర్‌  లెవల్స్‌, కొవ్వు అదుపులో ఉంటుందని గణేష్ సింగ్ చెప్పుకొచ్చారు.  సంస్కృత విశ్వవిద్యాలయాల బిల్లుపై చర్చలో పాల్గొన్న ఆయనఈ వ్యాఖ్యలు చేశారు. అంతేకాదు  యుఎస్ అంతరిక్ష పరిశోధన సంస్థ నాసా చేసిన పరిశోధన ప్రకారం, సంస్కృతంలో కంప్యూటర్ ప్రోగ్రామింగ్ జరిగితే అది ఆగకుండా పని చేస్తుందని తెలిపారు. కొన్ని ఇస్లామిక్ భాషలతో సహా ప్రపంచంలోని 97 శాతానికి పైగా భాషలు సంస్కృతం మీద ఆధారపడి ఉన్నాయని సింగ్ అన్నారు. మరోవైపు ఈ బిల్లుపై సంస్కృతంలో మాట్లాడిన కేంద్ర మంత్రి ప్రతాప్ చంద్ర సారంగి సంస్కృత భాష  చాలా సరళమైందనీ, అందులో ఒక్కో పదాన్ని పలు విధాలుగా వాడుకోవచ్చని తెలిపారు. ఆవు, అన్నయ్య(బ్రదర్, కౌ) అనే ఇంగ్లీష్ పదాలు కూడా ఈ భాష నుంచే ఉద్భవించాయని చెప్పుకొచ్చారు. ఈ పురాతన భాషను ప్రమోట్‌ చేయడం వలన ఇతర భాషలకొచ్చే ప్రమాదేమీ వుండదని సారంగి వ్యాఖ్యానించారు.

న్యూఢిల్లీ : ప్రభుత్వ నిధులతో నడిచే ఏ విశ్వవిద్యాలయమైనా రాజ్యాంగంలోని 14వ అధికరణను గౌరవించాల్సిందే! కుల, మత, లింగ వివక్షతలకు దూరంగా ఉండాల్సిందే. వారణాసిలోని ‘బనారస్‌ హిందు యూనివర్శిటీ’ ఇందుకు అతీతం ఏమీ కాదు. ఈ యూనివర్శిటీలో సంస్కృతం చెప్పే ముస్లిం అసిస్టెంట్‌ ప్రొఫెసర్‌కు వ్యతిరేకంగా గత పది రోజులుగా విద్యార్థులు అనవసరంగా ఆందోళన చేస్తున్నారు. ఫిరోజ్‌ ఖాన్‌ అనే ముస్లిం ఈ ఏడాది మొదట్లోనే సంస్కృత అధ్యాపకుడిగా బనారస్‌ యూనివర్శిటీలో చేరారు. తెలుగు వారికన్నా మంచిగా సంస్కృతం చెబుతున్నారన్న మంచి పేరు కూడా ఆయనకు వచ్చింది. పైగా ఆయన రాజస్థాన్‌ ప్రభుత్వం నుంచి ‘సంస్కృత్‌ యువ ప్రతిభా సమ్మాన్‌’ను కూడా అందుకున్నారు. విద్యార్హతలుండి అర్హులైన 11 మందిని ఇంటర్వ్యూచేసి బనారస్‌ విశ్వవిద్యాలయం అధికారులు ఫిరోజ్‌ ఖాన్‌ను ఎంపిక చేశారట. ఆయన ముస్లిం అవడం వల్లనే వారు ఎంపికలో తగిన జాగ్రత్తలు తీసుకున్నామని చెప్పారు. ఎవరు ఇటీవల విద్యార్థులను రెచ్చగొట్టారో తెలియదుగానీ, ఓ ముస్లిం వ్యక్తి తమకు సంస్కృతం బోధించడం ఏమిటని, అందులోనూ హిందూ పురాణాల గురించి చెప్పడం ఏమిటంటూ ఆందోళనకు దిగారు. ఫిరోజ్‌ ఖాన్‌ను ఉద్యోగం నుంచి తొలగించే వరకు తాము తరగతులకు రామంటూ భీష్మించుకొని బహిష్కరణకు దిగారు. ఫిరోజ్‌ ఖాన్‌కు అండగా నిలబడిన బనారస్‌ యూనివర్శిటీ అధికారులు, విద్యార్థులకు శతవిధాల నచ్చ చెప్పేందుకు ప్రయత్నిస్తున్నారు. యూనివర్శిటీ అధికారులు లంచం పుచ్చుకొని అనర్హుడైన ఫిరోజ్‌ ఖాన్‌కు ఉద్యోగం ఇచ్చారని ఆరోపిస్తున్నారు. ఆయనకు వ్యతిరేకంగా సోషల్‌ మీడియాలో ప్రచారం చేస్తున్నారు. భారత రాజ్యాంగంలో 14వ అధికరణం కుల, మత, లింగ వివక్షతలను నిషేధించిన విషయం గురించి సదరు విద్యార్థులకు తెలియదా? తనకు ఇష్టమైన సబ్జెక్ట్‌ను ఎన్నుకుని, ఇష్టమైన ఉద్యోగం చేయడం ఫిరోజ్‌ ఖాన్‌ ప్రాథమిక హక్కనే విషయం కూడా తెలియదా? యూనివర్శిటీలో ఇంత రాద్ధాంతం జరుగుతుంటే కేంద్రంలోని మానవ వనరుల శాఖా మాత్యులు పెదవి విప్పరెందుకు? జేఎన్‌యూ యూనివర్శిటీలో ఫీజుల పెంపుపై విద్యార్థులు ఆందోళన చేస్తుంటే నోరు విప్పని మంత్రులు మతం పేరుతో జరుగుతున్న రాద్దాంతంలో నోరు విప్పుతారనుకోవడం అతిశయోక్తే కావచ్చు! బనారస్‌ హిందు యూనివర్శిటీ సాక్షాత్తు ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ ప్రాతినిథ్యం వహిస్తున్న వారణాసిలో ఉంది. అయోధ్య కేసులో సుప్రీంకోర్టు తీర్పు వెలువరించిన వెంటనే మోదీ జాతి ప్రజలనుద్దేశించి మాట్లాడుతూ అన్ని మతాల వారు ఐక్యంగా ఉండాలని, పరస్పరం గౌరవించుకోవాలని పిలుపునిచ్చారు. ఆయన స్ఫూర్తి ఆయన మంత్రులకు కొరవడిందా? మోదీ పిలుపు బనారస్‌ విద్యార్థులకు చేరలేదా?!

పొద్దున్నే శవాన్ని భుజాన  వేసుకొని మార్నింగ్‌వాక్‌కు బయలుదేరాడు విక్రమార్కుడు.రోడ్డు మీద ఒక తాగుబోతు సిన్సియర్‌గా  ఊగుతూ ట్రాఫిక్‌ను కంట్రోల్‌ చేస్తున్నాడు.‘‘తమ్ముడూ, ముందు నువ్వు కంట్రోల్‌లో ఉండు...’’ అని జాగ్రత్త చెప్పబోయాడు విక్రమార్కుడు.‘‘ఐ డోన్డ్‌ వాంట్‌ టు లిజన్‌ ఎనీ థింగ్‌ ఫ్రమ్‌ అదర్స్‌’’ అన్నాడు ఆ తాగుబోతు.‘‘ఎంత చక్కని ఇంగ్లీషో’’ ముచ్చటపడ్డాడు భుజం మీది బేతాళుడు.‘‘ఇంకాసేపైతే సంస్కృతం కూడా మాట్లాడతాడు. ఎందుకొచ్చిన లొల్లి...ఇక్కడి నుంచి వెళ్దాం’’ అన్నాడు విక్రమార్కుడు.‘‘రాజా! మనదేశంలో  నీటి కొరత ఉందిగానీ, మందు కొరతలేదు....మారుమూల కుగ్రామమునకు వెళ్లినా ముందు మందు ఎదురొస్తుంది..’’ నిట్టూర్చాడు భేతాళుడు.‘‘లెస్సపలికావు’’ అన్నాడు విక్రమార్కుడు.‘‘రాజా! నీకు పెగ్గాలజీ అనే గ్రంథం గురించి తెలుసునా? తెల్సినా  చెప్పకపోయావో...’’ వార్నింగ్‌ ఇచ్చాడు భేతాళుడు.‘‘నాకు తెలుసు’’ అంటూ చెప్పడం మొదలుపెట్టాడు భేతాళుడు. లాంగ్‌....లాంగ్‌ ఎగో ఛీట.జీnజు (డా. ఇంక్‌) అనే శాస్త్రవేత్త ఉండేవాడు. ఎప్పుడూ ఏవో ప్రయోగాలు చేస్తూ ఉండేవాడు. ఒకసారి రకరకాల పండ్ల రసాలు, తొక్కలు, తోటకూరతో  ఏదో ద్రావకాన్ని తయారుచేశాడు. డా.ఇంక్‌గారి మామ పేరు డా.బంక్‌.‘‘మామగారు....ఓసారి ఇది తాగి మీ ఓపీనియన్‌ చెప్పండి’’ అని ఒక గ్లాసులో ద్రావకాన్ని అతనికి  ఇచ్చాడు.ఇక్కడ మనం డా.బంక్‌ గురించి చెప్పుకోవాలి. ఈయన పెద్దగా మాట్లాడడు. పెద్దగా నవ్వడు. ‘మౌనమే నా భాష ఓ మనసా’ అన్నట్లుగా ఉంటాడు. గంభీరంగా ఉంటాడు. హుందాగా ఉంటాడు.ఇప్పుడు మళ్లీ సీన్‌లోకి వద్దాం.గ్లాసులోని ద్రావకాన్ని  గటగటా తాగిన డా.బంక్‌...‘‘అదిరింది అల్లుడు’’ అన్నాడు హుషారుగారు.మరోగ్లాస్‌ ఇచ్చాడు ఇంక్‌. సేమ్‌....గటగటా తాగేశాడు.‘‘అది...రింది....అల్లు....డూ...డూ....డూ’’ అన్నాడు.మామ వాయిస్‌లో మార్పును గ్రహించిన డా.ఇంకో ఇంకో గ్లాస్‌ ఇచ్చాడు.ఈసారి మరింత మార్పు కనబడింది మామ వాయిస్‌లో...‘ట్వింకిల్‌ ట్వింకిల్‌ లిటిల్‌స్టార్‌ నీ ఫేస్‌ చూస్తే  దెయ్యాలు పరార్‌’ అన్నాడు చిలిపిగా.మరో గ్లాస్‌ ఇచ్చాడు...ఈసారి చెట్టెక్కికోతిలా నటించడం మొదలుపెట్టాడు....‘సోదరిసోదరుల్లారా...సొప్పబెండల్లారామై నేమ్‌ ఈజ్‌ కోతి....నాకు ఉందోయ్‌ ఒక నీతి’మామగారి వింత చేష్టలు చూసి ‘యురేఖా’ అని ఆనందంగా అరిచాడు డా.ఇంక్‌.‘ఏది కొడితేమైండ్‌ బ్లాకయిద్దో...అదే మందు...అదే ఇది’ అన్నాడు.అనతికాలంలోనే ఛీట.జీnజు తయారుచేసిన కొత్త ద్రావకం దేశవిదేశాల్లో ప్రాచుర్యం పొందింది.‘‘మీరు తయారుచేసిన ద్రావకానికి ఏదో ఒక పేరు పెడితే బాగుంటుంది’’ అన్నాడు అసిస్టెంట్‌.‘‘ఏ పేరో  ఎందుకు నా పేరే పెట్టుకుంటాను. నన్ను అందరూ ఛీట.జీnజు అని పిలుస్తారు. మధ్యలో చుక్క తీసేస్తే ఛీటజీnజు అవుతుంది. ఇక  ఇప్పటి నుంచినేను తయారుచేసిన ద్రావకం పేరు డ్రింక్‌’’ అని ప్రకటించాడు.డ్రింక్‌ చేసేవారి గురించి రాసిందే ‘పెగ్గాలజీ’ గ్రంథం. దీనిలో కొన్ని విశేషాలు ఇప్పుడు చెబుతాను. సంవత్సరం సంవత్సరం చరిత్రమారినట్టు...పెగ్గు పెగ్గుకు మనిషి మారుతాడు. ఎలా అంటే...ఫస్ట్‌ పెగ్‌:చాలా మర్యాదగా ప్రవర్తిస్తారు.‘స్నేహానికన్న మిన్నా లోకాన లేదురా...’ పాట హైపిచ్‌లో  పాడుకుంటారు.రెండో పెగ్‌: ఇంగ్లిష్‌ మొదలవుతుంది...దేశాన్ని గురించి తెగ బాధపడుతుంటారు...‘కంట్రీ. కంట్రీ మీన్స్‌  నాట్‌ స్టోన్స్‌.  కంట్రీ మీన్స్‌ హ్యుమన్‌ బీయింగ్స్‌. డెమోక్రసీ ఈజ్‌ ఏ సిస్టమ్‌ ఆఫ్‌ గవర్నమెంట్‌. వేరే ది సిటిజన్స్‌ఎక్సర్‌సైజ్‌పవర్‌ బై డెమోక్రసీ!బట్‌ వేర్‌ ఈజ్‌ డెమోక్రసీ?నో....నో...ఇటీజ్‌ రాంగ్‌ డెసీషన్‌.వేర్‌ రైట్‌ ఈజ్‌ రైట్‌...బట్‌ నథింగ్‌ ఈజ్‌ రాంగ్‌...ఐ సే ఎవ్రీ టైమ్‌...’మూడో పెగ్‌:హిందీ పాట మొదలవుతుంది...‘మేరి మేరి మెహబూబాతేరి తేరి ఆంకో మే డూబా!న కర్‌ మేరే దిల్‌ కే టు తూ తుక్డే...తుక్టే...తుక్టే...నాలుగో  పెగ్‌:తగాదాకు వేళాయెరా!‘‘రేయ్‌ అప్పాల్రాజు...ఏది  ఏమైనా నిన్ను నేను ఆరోజు వెధవ అని తిట్టి ఉండాల్సింది కాదు’‘సరేలే...ఇప్పుడా విషయం ఎందుకు?’’‘ఎందుకంటావేంరా! ఉత్త వెధవ అని కూడా కాదు దొంగ వెధవ అని తిట్టాను. ఐయామ్‌ రియల్లీ సారీ రా’‘సరేలే జరిగిందేదో జరిగింది...’‘ఎలా జరుగుతుందిరా? నోరు అన్నాక అదుపులో పెట్టుకోవాలి. తింటున్నది గడ్డి కాదు అన్నమే కదా...’‘నీ వాలకం చూస్తుంటే నేనేదో తప్పు చేసినట్లు మాట్లాడుతావేం?’‘తప్పా తప్పున్నారా!’‘వెధవ అని తిట్టింది నువ్వు. నాది తప్పంటావేంటీ!?’‘వెధవా అని తిట్టినప్పుడు...అరే సుబ్బిగా అలా పరుషపదజాలం ఉపయోగించకూడదురా అని నువ్వు మాట్లాడి ఉంటే నేను మూసుకొని కూర్చునేవాడిని.కానీనువ్వేం చేశావు? వెధవ అని తిట్టినా, దొంగవెధవ అని తిట్టినా, బండ వెధవ అని తిట్టినా...సైలెన్స్‌గా ఉండిపోయావు.ఎదుటోడు నిన్ను ఒక్క తిట్టు తిడితే పదితిట్లు నాన్‌స్టాప్‌గాతిట్టమన్నారు పెద్దలు...కానీ...నువ్వేం చేశావు? మౌనంగా ఉండి...నాలోని చెడుని పెంచావు....అందుకే నువ్వు మామూలు వెధవవి కాదు... అక్కుపక్షి వెధవవు. ఎంగిలి విస్తరాకులు ఎత్తుకు పోయి ఇంట్లో భద్రంగా దాచుకునే నీచదరిద్ర నికృష్ట భ్రష్ట వెధవవు...’’‘ఒరేయ్‌ సుబ్బిగా మాటలు తిన్నగా రానియ్‌....తిట్లు ఆపకపోతే ఎదురుగా ఆ మురికిగుంట ఉంది చూశావా...అందులో పడేస్తాను. పీడ వదులుతుంది’‘నువ్వు నన్ను పడేసేదేమిట్రా గూట్లే....నేనే పడతాను చూడు....’వామ్మో....చచ్చాన్రో! –అశుభం  – యాకుబ్‌ పాషా 

దేశంలోని అత్యధికులు సంభాషించే మాతృభాషల్లో తెలుగు మూడోస్థానం నుంచి నాలుగో స్థానానికి దిగజారింది. తెలుగు స్థానాన్ని మరాఠి భర్తీచేసి మూడోస్థానానికి చేరుకుంది. 2011 జనాభా గణనలో భాగంగా దేశంలోని మాతృభాషలకు సంబంధించి తాజాగా వెల్లడైన  వివరాలను బట్టి ఈ అంశం వెల్లడైంది. మొత్తం జనాభాలో 96.71 శాతం మంది దేశంలో గుర్తించిన  22 భాషల్లో ఏదో ఒక భాషను తమ మాతృభాషగా నమోదు చేసుకున్నారు. మిగతా 3.29 శాతం మంది ఇతర భాషలను తమ భాషగా ఎంపికచేసుకున్నారు. 2001 జనాభా లెక్కల ప్రకారం 7.19 శాతం మంది (మొత్తం దేశజనాభాలో) తెలుగును తమ మాతృభాషగా ఎంచుకున్నారు. అదే 2011 లెక్కలకు వచ్చేప్పటికీ అది 6.93 శాతానికి  తగ్గిపోయింది. అదేసమయంలో మరాఠి మాతృభాషగా ఎంపిక చేసుకున్న వారు 6.99 శాతం నుంచి 7.09 శాతానికి వృద్ధి చెందారు. ఈ విధంగా తెలుగును మరాఠి భాష అధిగమించింది. తెలుగు మాట్లాడేవారు ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణలకే పరిమితం కాకుండా తమిళనాడు, కర్ణాటక, ఒరిస్సా తదితర రాష్ట్రాల్లోనూ ఉన్నారు. హిందీ టాప్‌...సంస్కృతం లాస్ట్‌ దేశ జనాభాలో హిందీని మాతృభాషగా ఎంచుకుంటున్న వారు మాత్రం గణనీయంగా పెరిగారు. 2001 లెక్కల ప్రకారం 41.03 శాతమున్న వీరి సంఖ్య 2011 నాటికి 43.63 శాతానికి  పెరిగింది. హిందీ తర్వాత అత్యధికులు మాట్లాడే భాషగా బాంగ్లా (బెంగాలీ) కొనసాగుతోంది. గతంలో 8.11 శాతమున్న బాంగ్లా మాట్లాడే వారి సంఖ్య  తాజా లెక్కల్లో 8.3 శాతానికి పెరిగింది.  దేశంలో గుర్తించిన (రాజ్యాంగంలోని ఎనిమిదవ షెడ్యూల్‌లో చేర్చిన) 22 భాషల్లో సంస్కృతం మాత్రం ఈ విషయంలో  చిట్టచివరి స్థానంతో సరిపెట్టుకోవాల్సి వచ్చింది. బోడో, మణిపురి, కోంకణి, డోగ్రీ భాషలు మాట్లాడే వారి కంటే కూడా ఈ భాషను తక్కువమంది మాట్లాడుతున్నారు.  కేవలం 24,821 మంది మాత్రమే సంస్కృతాన్ని తమ మాతృభాషగా పేర్కొన్నారు. రెండున్నరలక్షల మందికి ఇంగ్లిష్‌... మన దేశంలో మాతృభాషగా గుర్తించని ఇంగ్లిష్‌ను (షెడ్యూల్డ్‌ లాంగ్వేజేస్‌లో చేర్చని) మాత్రం 2.6 లక్షల మంది తాము మొదట మాట్లాడే భాష(ఫస్ట్‌ స్పోకెన్‌ లాంగ్వేజ్‌)గా  పేర్కొనడం విశేషం.  ఇంగ్లిష్‌ మాతృభాషగా ఉన్నవారు లక్ష మందికి పైగా మహారాష్ట్రలో నివసిస్తున్నారు.  ఆ తర్వాతి స్థానాల్లో తమిళనాడు, కర్ణాటక నిలుస్తున్నాయి. మనదేశంలో గుర్తింపు పొందని భాషల్లో రాజస్థాన్‌లోని కోటి మందికి పైగా    భిలి / భిలోడి భాష మాట్లాడుతున్నారు. గోండీ భాషను 29 లక్షల మంది సంభాషిస్తున్నట్టు  2011 జనాభా గణన సమాచారాన్ని బట్టి వెల్లడైంది. గతంలోని జనాభా లెక్కల ప్రకారం ఆరోస్థానంలో ఉన్న ఉర్థూ కాస్తా ప్రస్తుతం ఏడోస్థానానికి పడిపోయింది. మొత్తం 4.74 శాతం మాట్లాడేవారితో గుజరాతీ భాష ఆరోస్థానానికి చేరుకుంది. 2011 జనాభా లెక్కల ప్రకారం చూస్తే... భాష        మాతృభాష మాట్లాడేవారు        మొత్తం జనాభాలో శాతం హిందీ         52,83,47,193                    43.63 బాంగ్లా        09,72,37,669                     08.30 మరాఠి        08,30,26,680                    07.09 తెలుగు       08,11,27,740                   06.93 తమిళం      06,90,26,881                   05.89

సుభాష్‌నగర్‌(నిజామాబాద్‌ అర్బన్‌): సంస్కృతంను ద్వితీయ భాషగా కొనసాగించే వరకూ స్పాట్‌ వ్యాల్యూయేషన్‌ను బహిష్కరిస్తున్నామని సంస్కృత అధ్యాపకుల అసోసియేషన్‌ నాయకులు పేర్కొన్నారు. ఈమేరకు గురువారం జిల్లా ఇంటర్‌ విద్యాధికారి దాసరి ఒడ్డెన్నకు వినతిపత్రం అందజేశారు. ఈసందర్భంగా నాయకులు మాట్లాడుతూ... తాము గత కొన్ని సంవత్సరాలుగా ఇంటర్‌లో సంస్కృతంను ద్వితీయ భాషగా బోధిస్తూ జీవనాన్ని సాగిస్తున్నామన్నారు. కానీ ఇటీవల కాలంలో ఇంటర్‌లో ద్వితీయ భాష సంస్కృతం విషయంలో తెలుగు తప్పనిసరి అని, ఫస్ట్‌క్లాస్‌ నుంచి ఇంటర్‌ వరకు తెలుగు ద్వితీయ భాషగా ఉంటుందని పేర్కొనడంతో తామంతా భయాందోళనకు గురవుతున్నామని పేర్కొన్నారు. ఉద్యోగ అబధ్రతాభావంతో కొట్టుమిట్టాడుతున్నామని ఆవేదన వ్యక్తంచేశారు. కావున రాష్ట్ర కమిటీ పిలుపు మేరకు సంస్కృతం ద్వితీయ భాషగా కొనసాగిస్తున్నట్లు ప్రకటన చేసేవరకూ స్పాట్‌ వ్యాల్యూయేషన్‌ను బహిష్కరిస్తున్నామని తెలిపారు. ప్రభుత్వం స్పందించి తమకు న్యాయం చేయాలని వారు కోరారు. 


 ఇంటర్‌లో ద్వితీయ భాషలుగా సంస్కృతం, తెలుగు, ఇతర భాషలు
 - బోర్డు నిబంధనల ప్రకారం ఎంపిక స్వేచ్ఛ విద్యార్థులదే
 - ఇప్పుడు తెలుగును తప్పనిసరి చేయాలంటే వాటిని మార్చాల్సిందే
 - విద్యా సంవత్సరం మధ్యలో ఇది సాధ్యంకాదంటున్న అధికారులు
 - వచ్చే ఏడాది నుంచే అమలు చేసేందుకు అవకాశం
 - ప్రస్తుతం రాష్ట్ర సిలబస్‌లో టెన్త్‌ వరకు తెలుగు తప్పనిసరి సబ్జెక్టు
 - సీబీఎస్‌ఈ స్కూళ్లలో అమలుకు కేంద్రం అనుమతి కావాల్సిందే
 
 సాక్షి, హైదరాబాద్‌: రాష్ట్రంలో ఒకటో తరగతి నుంచి 12వ తరగతి (ఇంటర్మీడియెట్‌) వరకు తెలుగు భాషను తప్పనిసరి సబ్జెక్టుగా బోధించాలన్న ప్రభుత్వ నిర్ణయంపై విద్యా శాఖ పరిశీలన జరుపుతోంది. ఇప్పటికే రాష్ట్ర సిలబస్‌లో పదో తరగతి వరకు తెలుగు తప్పనిసరి సబ్జెక్టుగా ఉన్నందున అక్కడి వరకు ఇబ్బంది లేదని అధికారులు చెబుతున్నారు. కానీ ఇంటర్మీడియెట్‌లో (11, 12 తరగతుల్లో) తెలుగు భాష సబ్జెక్టును కచ్చితంగా అమలు చేయడం సులభం కాదని స్పష్టం చేస్తున్నారు.
 
 ఇంటర్‌ బోర్డు నిబంధనల ప్రకారం... ఇంటర్మీడియెట్‌లో ప్రథమ భాషగా ఇంగ్లిష్‌ సబ్జెక్టు తప్పనిసరి. ద్వితీయ భాష సబ్జెక్టుగా తెలుగు, సంస్కృతంతోపాటు పలు ఇతర భాషలను (వీలును బట్టి) ఎంచుకునేందుకు విద్యార్థులకు స్వేచ్ఛ ఉంటుంది. ఈ నేపథ్యంలోనే ఏటా ఇంటర్‌ చదువుతున్న విద్యార్థుల్లో దాదాపు 6 లక్షల మంది ద్వితీయ భాషగా సంస్కృతం సబ్జెక్టును ఎంచుకుంటుండగా.. 2 లక్షల మంది తెలుగును, మరో లక్ష మంది వరకు ఉర్దూను ఎంచుకుంటున్నారు. మరికొందరు ఇతర భాషలను ద్వితీయ భాష సబ్జెక్టుగా తీసుకుంటున్నారు.
 
 స్కోరింగ్‌ సబ్జెక్టును వదులుకుంటారా?
 ఇంటర్‌లో ద్వితీయ భాషగా చాలా మంది విద్యార్థులు సంస్కృతాన్ని ఎంచుకోవడానికి కారణం.. దానిలో ఎక్కువగా మార్కులు పొందడానికి వీలుకావడమే. దీనికితోడు నిబంధనల ప్రకారం.. ద్వితీయ భాష ఎంపికలో విద్యార్థులకు అవకాశం ఉండడంతో సంస్కృతాన్ని వదులుకునేందుకు సిద్ధంగా లేని పరిస్థితి ఉందని అధికారులు చెబుతున్నారు. ఈ నేపథ్యంలో అసలు ఆప్షన్‌ను తొలగించి.. తెలుగును తప్పనిసరి సబ్జెక్టు చేయడం సాధ్యమేనా అన్న దిశగా తర్జనభర్జన సాగుతోంది. ఇదే జరగాలంటే ఇంటర్‌ బోర్డు నిబంధనల్లో మార్పులు చేయాల్సి ఉంటుంది. దీనిపై ప్రభుత్వ స్థాయిలో చర్చ జరిగాకే తుది నిర్ణయం వెలువడనుంది.
 
 వచ్చే ఏడాది నుంచే అమలు
 నిబంధనల ఇబ్బందులూ తొలగిపోయినా.. తెలుగును ఇప్పటికిప్పుడే తప్పనిసరి సబ్జెక్టు చేయడం సాధ్యం కాదని, వచ్చే ఏడాది నుంచే అమల్లోకి తీసుకురాగలమని అధికారులు అంటున్నారు. విద్యా సంవత్సరం మధ్యలో మార్పులు చేయడం వీలుకాదని, వచ్చే ఏడాది నుంచి అమలుకు వీలవుతుందని స్పష్టం చేసినట్లు తెలిసింది. ఇక కేంద్ర ప్రభుత్వ సంస్థ ‘సెంట్రల్‌ బోర్డు ఆఫ్‌ సెకండరీ ఎడ్యుకేషన్‌ (సీబీఎస్‌ఈ)’సిలబస్‌ను అనుసరించే స్కూళ్లలో తెలుగును సబ్జెక్టుగా చేర్చడంపైనా అధికారులు దృష్టిపెట్టారు. కానీ ఇందుకు కేంద్రం అనుమతి ఇవ్వాల్సి ఉండనుంది. దీంతో కేంద్రం ఆమోదం కోసం సీబీఎస్‌ఈకి లేఖ రాయాలని విద్యాశాఖ భావిస్తోంది. సీబీఎస్‌ఈ అంగీకరిస్తేనే ఆయా స్కూళ్లలో తెలుగును తప్పనిసరి సబ్జెక్టుగా చేసే అవకాశం ఉంటుంది. అలాగే ఐసీఎస్‌ఈ సిలబస్‌ను అనుసరించే స్కూళ్లలో అమలుకు కూడా ఇదే పరిస్థితి ఎదురుకానుంది.