గాజాలోని.. ఓ ఆస్పత్రి. 22 నెలల వయసున్న చెల్లెలు మిస్క్ తో కలిసి నాలుగు నెలలుగా ఆస్పత్రిలోనే ఉంటోంది మూడేళ్ల హనన్‌. ‘అమ్మేది?’, ‘కాళ్లెక్కడికి పోయాయి’పదే పదే అడిగే ఈ ప్రశ్న తప్ప వారి నోటినుంచి మరో మాటలేదు. ‘నాలుగు నెలలుగా మనమో పీడకలలో ఉన్నాం’అని చెబుతోంది పక్కనే ఉన్న వారి అత్త. బాంబు దాడిలో అమ్మ చనిపోయిందని, ఆ దాడిలోనే ఇద్దరి కాళ్లూ పోయాయని వాళ్లకు చెప్పలేక కుమిలిపోతోంది. ఇది గాజాలోని ఆస్పత్రుల్లో కనిపించే నిత్య దృశ్యం. మనుషులు వేరు.. అడిగే ప్రశ్నలు వేరు.. కానీ ఎవ్వరి దగ్గరా సమాధానాలు ఉండవు. తమ ప్రమేయం ఏమాత్రం లేకపోయినా.. జరుగుతున్న మారణహోమంలో ప్రాణాలు పోగొట్టుకున్న చిన్నారులు వేలమంది. వైకల్యం పాలైనవారి లెక్కలు లేనేలేవు.గాజాలో తొలి పోలియో కేసు నమోదు కావడంతో ఐక్యరాజ్య సమితి ఆందోళన వ్యక్తం చేసింది. పిల్లలకు టీకాలు ఇచ్చేందుకు యుద్ధానికి విరామం ప్రకటించాలని సూచించింది. ఇజ్రాయెల్, గాజా రెండూ ఈ విరామాన్ని అంగీకరించాయి. సెపె్టంబర్‌ 2న కార్యక్రమం మొదలైంది. డేర్‌ ఎల్‌ బలాహ్‌లో ఉంటున్న షైమా అల్‌ దఖీ... ఉదయాన్నే లేచి తన ఇద్దరు కుమార్తెలు హనన్, మిస్‌్కను తీసుకెళ్లి టీకా ఇప్పించింది. మరుసటి రోజు కుటుంబం భోజనం చేసింది.. నిద్రించడానికి ఉపక్రమిస్తుండగా.. వాళ్ల ఇంటిపై బాంబు దాడి. ఈ ఘటనలో షైమా ప్రాణాలు కోల్పోయింది. భర్త మహ్మద్‌ అల్‌ దఖీతో సహా ఇద్దరు పిల్లలు తీవ్రంగా గాయపడ్డారు. హనన్‌ రెండు కాళ్ళను కోల్పోయింది. ఆమె శరీరమంతా గాయాలే. చిన్నారి మిస్క్‌ ఎడమ కాలు కోల్పోయింది. తలలో తీవ్ర రక్తస్రావమవ్వడంతో మహమ్మద్‌ రెండు వారాలపాటు ఐసీయూలో ఉండాల్సి వచ్చింది. భయానకంగా భవిష్యత్‌... మహమ్మద్‌ సోదరి షెఫా.. ఇద్దరు అమ్మాయిలను ఓదార్చడానికి ప్రయతి్నస్తోంది. ఇద్దరూ భయంతో వణికిపోతూ అత్తను పట్టుకునే ఉంటున్నారు. ఇప్పటికైతే ఏదో ఒకటి చెప్పి వారిని ఊరడిస్తోంది. కానీ.. భవిష్యత్‌లో పిల్లల పరిస్థితి ఏమిటి? తమ వయసులోని ఇతర పిల్లలను చూసి వీళ్లేమనుకుంటారు. లోకమంటే తెలియని మిస్‌్కకు అంత కష్టం కాకపోయినా.. తన కుటుంబానికి ఏం జరిగిందో కొంచెం అర్థమైన హనన్‌కు మాత్రం ఇది కష్టంగా ఉంది. పెరుగుతున్న బాధితులతో చికిత్స అందించడానికే సమయం సరిపోని వైద్యులకు చిన్నారులకు మానసికంగా మద్దతు ఇచ్చే అవకాశం అసలే లేదు. షెఫాతోపాటు షైమా తల్లిదండ్రులు, షెమా సోదరుడు అహ్మద్‌ పిల్లలను చూసుకుంటున్నారు. పిల్లలు బొమ్మలు కావాలంటున్నారు.. కానీ రొట్టెముక్క విలాసంగా మారిన చోట బొమ్మలు దొరకడం అసాధ్యం కదా! ఏచిన్న అవకాశం దొరికినా పిల్లలను సంతోషంగా ఉంచేందుకు కానుకలు తెస్తున్నారు. ఇతర పిల్లల కాళ్ల వైపు చూస్తూ.. ‘‘గాజాపై ఇజ్రాయెల్‌ యుద్ధం ప్రారంభమైన నాటి నుంచే షైమా బిడ్డల గురించి భయపడింది. వారికి పోషకాహారం అందించడానికి ఎంతో శ్రమించింది. వారితోనే సమయం గడిపింది. వాళ్లు కావాలన్నది ఇవ్వడానికి ప్రయతి్నంచింది. పోలియో వ్యాక్సిన్ల ప్రకటన రాగానే.. పోలియో నుంచి రక్షణ కోసం వ్యాక్సిన్స్‌ తన పిల్లలకు వేయించడమే కాదు.. బంధువులందరినీ ప్రోత్సహించింది. కానీ ఏం జరిగింది. పోలియో నుంచి రక్షణ లభించింది కానీ.. ఇజ్రాయెల్‌ వైమానిక దాడి వారి కాళ్లను తీసుకుంది. షైమాను పొట్టన పెట్టుకుంది. తల్లి స్థానాన్ని ఎవరూ భర్తీ చేయలేరు. హనన్‌ది నా కూతురు హలాది ఒకే వయసు. హలాను ఆస్పత్రికి తీసుకొచి్చనప్పుడు.. హనన్‌ భావాలను నేను ఎప్పటికీ మర్చిపోలేను. హలా కాళ్ల వైపు చూస్తూ, ఆ తర్వాత తన కాళ్లను చూసుకుంటూ ఉండిపోయింది. బాంబు దాడికి ముందు వాళ్లిద్దరూ కలిసి ఆడుకునేవారు. ఇప్పుడు ఆసుపత్రి మంచంపై ఆడుకుంటున్నారు’’అంటూ కన్నీటి పర్యంతమవుతోంది షెఫా. వైద్యం కోసం ఎదురుచూపులు బాంబుదాడులతో గాజా ఆరోగ్య వ్యవస్థ పూర్తిగా ధ్వంసమైపోయింది. చిన్నారులిద్దరూ పూర్తిగా కోలుకోవాలంటే గాజాలో ఇచ్చే చికిత్స సరిపోదు. వాళ్లకు కేవలం ప్రోస్థెటిక్స్‌ అమరిస్తే సరిపోదు. పిల్లలిద్దరిదీ ఎదిగే వయసు. వయసుతో పాటు ఎముక పెరుగుదల కొత్త సమస్యలను తెచ్చిపెడుతుంది. అందుకే నిరంతర పర్యవేక్షణ, శస్త్రచికిత్సలు అవసరం. చికిత్స కోసం గాజాను విడిచిపెట్టాల్సిన వ్యక్తుల జాబితాలో వాళ్ల పేర్లను చేర్చారు. ఇజ్రాయెల్‌ ఆమోదిస్తే తప్ప వారిని విడిచిపెట్టలేరు. ఆమోదం కోసం మూడు నెలలుగా ఎదురుచూస్తున్నారు. ఈ క్రమంలో ‘నేను బూట్లెలా వేసుకోవాలి?’, ‘నేను ఆడుకోవడానికి పార్క్‌కు వెళ్లొద్దా?’అంటూ పిల్లలడిగే ప్రశ్నలకు బదులెవరు చెప్తారు? గాజాలో జరుగుతున్న మారణహోమాన్ని నిశ్శబ్దంగా చూస్తున్న ప్రపంచాన్ని భవిష్యత్‌లో ఆ చిన్నారులు ఎలా చూస్తారు? అంతటా సమాధానం లేని ప్రశ్నలే! – సాక్షి, నేషనల్‌ డెస్క్‌

మహారాణిపేట: ఎన్నికల్లో ఇచ్చిన హామీ మేరకు నెలకు రూ.15 వేల పెన్షన్‌ ఇవ్వాలని డిమాండ్‌ చేస్తూ సోమవారం విశాఖ జిల్లా కలెక్టర్‌ కార్యాలయానికి పెద్ద సంఖ్యలో దివ్యాంగులు తరలివచ్చారు. అధికారంలోకి వచ్చి ఐదు నెలలవుతున్నా ఇంకా ఈ హామీ అమలుకు నోచుకోలేదని, ఇప్పుడు కుంటిసాకులు చెబుతున్నారని వారు ఆవేదన వ్యక్తంచేశారు. 85 శాతం అంగవైకల్యం ఉన్నవారికి కూడా పెంచిన పెన్షన్‌ అమలు చేయడంలేదని ఆక్షేపించారు.వికలాంగుల హక్కుల పోరాట సమితి రాష్ట్ర ప్రధాన కార్యదర్శి ఎత్తుల డేవిడ్‌రాజు, జిల్లా అధ్యక్షుడు అక్కిరెడ్డి అప్పారావు, మహిళా ఉపాధ్యక్షురాలు ఎస్‌.మల్లేశ్వరి ఆధ్వర్యాన సోమవారం పెద్ద సంఖ్యలో దివ్యాంగులు ఇక్కడికి తరలివచ్చారు. తాము వివిధ సమస్యలతో సతమతమవుతున్నామని, వాటి గురించి ఎవరూ పట్టించుకోవట్లేదని అక్కిరెడ్డి అప్పారావు అన్నారు. పెంచిన పెన్షన్‌ అమలు­కోసం అధికారులు ఎలాంటి చర్యలు తీసుకోవడంలేదని.. పలు జిల్లాల్లో ప్రత్యేక శిబిరాలు ఏర్పాటుచేసి దివ్యాంగులను అర్హులుగా గుర్తిస్తున్నారని.. కానీ, విశాఖలో ఎలాంటి క్యాంపులు నిర్వహించడం లేదన్నారు. సాంకేతిక కారణాలు చూపుతూ పెన్షన్లను నిలుపుదల చేయడం తగదన్నారు. తండ్రికి ఇల్లు ఉందంటూ పిల్లలకు పెన్షన్‌ నిలిపేయడం సరికాదన్నారు. ఇలా జిల్లాలో దాదాపు 100 మందికి పింఛన్లు నిలిచిపోయాయన్నారు. సదరం సర్టిఫికెట్‌ ఆధారంగా పింఛను ఇవ్వాలని.. ఒంటరి దివ్యాం­గులకు కూడా రేషన్‌ కార్డులివ్వాలని వారు డిమాండ్‌ చేశారు. అనంతరం జిల్లా కలెక్టర్‌కు వారు వినతిపత్రం సమర్పించారు. జిల్లా నలుమూలల నుంచి ట్రై సైకిళ్లు, దివ్యాంగుల స్కూటర్లు, ఇతర వాహనాల మీద దివ్యాంగులు భారీగా తరలివచ్చారు.

కొన్ని సమస్యలు మనిషిని మాములుగా కుంగదీయవు. ఒక పట్టాన నిలువనివ్వవు. ఏం చేయాలో ఎలా పరిష్కరించాలో అర్థకానీ విధంగా ఉంటాయి. కానీ ఇక్కడే అసలు పరిష్కారం దాగుంటుంది. మనకు ఎదురై పది శాతం సమస్యకు తొంభై శాతం నీవెలా స్పందిస్తావు అనే దానిపైనే పరిష్కారం దొరకడం అనేది ఆధారపడి ఉంటుందని చెబుతోంది పారా ఒలింపియన్‌ దీపా. నిలదొక్కుకోనివ్వకుండా పగబట్టి వెంటాడిని సమస్యను తనదైన శైలిలో నిలువరించి తానేంటన్నది ప్రపంచానికి చాటి చెప్పి స్ఫూర్తిగా నిలించింది. ఎవరీ దీపా..? అంటే..ఉక్కులాంటి ధృఢ సంకల్పానికి నిలువెత్తు నిదర్శనం పారాలింపియన్‌ దీపా మాలిక్‌. ఆమె తండ్రి ఆర్మీ, తల్లి ఎన్‌సీపీ క్యాడెట్‌లో షూటర్‌. ఆమెకు మూడేళ్ల ప్రాయంలోనే వెనుముక కణితి ఉన్నట్లు నిర్థారణ అయ్యింది. దీని కారణంగా కోలుకోవడానికి మూడేళ్లు పట్టేంది. అంటే ఆమె ఐదు నుంచి ఎనిమిదేళ్ల ప్రాయం వరకు ఆస్పత్రల్లోనే గడిపింది. అంత పెద్ద భయానక పరిస్థిని నుంచి బయటపడిందని జాలి, సానుభూతులతో పెంచలేదు దీపను ఆమె తల్లిదండ్రులు. మన వద్ద ఉన్న వనరులతో సంబంధం లేకుండా సామార్థ్యం మెరుగుపరుచుకోవడం పైనే దృష్టి సారిస్తే విజయం తధ్యం అనే రీతిగా పెంచారు దీపాని. అంతేగాదు తనకెదురైన సమస్యను పక్కన పెట్టి ఇంకా నువ్వు ఏం చేయగలవు, నీలో ఉన్న శక్తి ఏంటి అన్నదానిపై దృష్టి పెట్టాలని పదే పదే చెప్పేవారు. అదే నినాదంతో పెరిగిన దీపాలో సంకల్పం మెండుగా ఉండేది. అలానే పెరిగింది. సరిగ్గా 19 ఏళ్ల వచ్చేటప్పటికీ తనలానే బైకింగ్‌ సాహసాల పట్ల ఇష్టం ఉన్న ఆర్మీ అధికారిని వివాహం చేసుకుంది. ఆమె జీవితం హాయిగా సాగిపోతుంది. సరిగ్గా 29 ఏళ్ల వయసులో మళ్లి కణితి వచ్చి ప్రతికారం తీర్చుకుంది. ఈసారి పరిస్థితి సివియర్‌ అయ్యి తనంతట తాను నడవడానికి ఏడు రోజుల మాత్రమే సమయం ఉందని వైద్యులు తేల్చి చెప్పేశారు వైద్యులు. దీపా ఇక వీల్‌చైర్‌కి పరిమితం అయిపోతుందని, తనకి సేవ చూస్తున్న వాళ్లను చూసి విసుగుపుట్టి చనిపోతుందని అంతా అనుకునేవారు. తన వైకల్యం భర్తతో మానసిక, శారీరక సాన్నిహిత్యాన్ని దెబ్బతీసింది. ఈ పరిస్థితి ఆమె మల మూత్రాదులపై నియంత్రణ లేకుండా చేసి ఇబ్బందుకులకు గురి చేసింది. ఇలా వీల్‌చైర్‌తో గదికే పరిమితం కావడాన్ని ఇష్టపడక అహ్మద్‌నగర్‌లో రెస్టారెంట్‌ ప్రారంభించింది. అక్కడకు వచ్చే లాయర్లు, ఆఫీసర్లు, ఇంజీనర్లును కారణంగా తనలాంటి వారు ఎలా పైకి ఎదగొచ్చు అనే విషయాలు తెలుసుకుంది. అలా ఆమెకు ప్రత్యేక సామర్థ్యం ఉన్న వ్యక్తుల కోసం వచ్చే మోడిఫైడ్‌ బైక్‌ల గురించి తెలుసుకుని నడపడం నేర్చుకుంది. అలా బైక్‌పై తనకున్న ఇష్టం క్రీడాకారిణిగా ఎదిగేలా చేసింది. అంతేగాదు బైక్‌ నడిపేలా ఎగువ శరీరాన్ని బలోపేతం చేసేందుకు హైడ్రోథెరపీ తీసుకుంది. అంటే ఇక్కడ దీపా ఈత కొట్టడం ప్రాక్టీస్‌ చేయాలి. అలా ఆమె వివిద క్రీడల కోసం శిక్షణ పొందింది. చెప్పాలంటే ఇక్కడ దీపా 30 ఏళ్ల వయసులో క్రీడా జీవితాన్ని ప్రారంభించింది. తన కుమార్తెతో కలిసి ఢిల్లీకి వచ్చి జేఎల్‌ఎన్‌ స్టేడియం సమీపంలో చిన్నఅపార్టెమెంట్‌లో నివశించడం ప్రారంభించింది. అక్కడ అయితే ఆటలకు సంబంధించిన ప్రాక్టీస్‌ చేసేది. చాలామంది ఈ వయసులో ఆడుకుంటుందేంటీ?..టైం వేస్ట్‌ అనేవారు. అయితే అవేమి ఆమె పట్టించుకోలేదు దీపా. ఏదో ఒకరోజు నేనెంటీ అనేది తెలుసుకుంటారనే కసి దీపాలో అంతకంతకు పెరిగిపోయింది. చివరికీ తాను అనుకున్నట్లే పారా ఒలింపిక్స్‌లో పతకం సాధించిన తొలి మహిళగా నిలిచింది. అంతేగాదు 42 ఏళ్ల వయసులో ప్రతిష్టాత్మక అర్జున అవార్డును గెలుచుకుంది. పద్మశ్రీ అవార్డు కూడా అందుకుంది. అంతేగాదు షాట్‌పుట్‌, జావెలిన్‌ త్రో, డిస్కస్‌ త్రో వంటి అనేక విభాగాల్లో జాతీయ, అంతర్జాతీయ స్థాయిలో పతకాలు సాధించింది. నాడు ఎవరైతే ఆమెకు చికిత్స ఇవ్వడం వ్యర్థం అంటూ తన కుటుంబానికి సలహాలు ఇచ్చారు వాళ్లే..మా పిల్లలకు నువ్వే స్ఫూర్తి అంటూ ప్రశంసించారని గర్వంగా చెబుతోంది. చివరగా దీపా దయచేసి ఆగస్టు 28, 2024లో జరిగే పారా ఒలింపిక్స్‌ వీక్షించండి అని ప్రజలను కోరింది. (చదవండి: వందేళ్లు బతకాలనుకుంటే..ఈ అలవాట్లు తప్పనిసరి అంటున్న పరిశోధకులు!)

ఆ అమ్మాయి స్కూల్‌కు వచ్చినన్ని రోజులు ఎడమ చేతిని ఎవరూ చూళ్లేదు. దానిని స్కర్ట్‌ జేబులో పెట్టుకుని ఉంటే అదామె అలవాటనుకున్నారు. కాని అసలు రహస్యం ఏమిటంటే ఎడమ అర చెయ్యి లేకుండా పుట్టింది తనీషా. స్కూల్లో ఎగతాళి చేయకుండా ఉండడానికి మణికట్టుకు దుపట్టా చుట్టి జేబులో దాచేది. కాని ఇప్పుడు దాచడం లేదు. గత నెల బెంగళూరులో జరిగిన 13వ జాతీయ సబ్‌ జూనియర్‌ పారా అథ్లెటిక్స్‌ చాంపియన్‌షిప్‌లో 400 మీటర్ల పరుగు పందెంలో గెలిచిన రజత పతకం ఆమె చేతికి గౌరవాన్ని ఆమెకు ఆత్మవిశ్వాసాన్ని తెచ్చిపెట్టింది.ఆరావళి పర్వతాలు చుట్టుముట్టిన రాజస్థాన్‌లోని సికార్‌ జిల్లా కేంద్రానికి 50 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉన్న ఆగ్లోయి తనీషా సొంత గ్రామం. తన వైకల్యాన్ని చూసి ఇతర పిల్లలు ఆట పట్టించడంతో స్కూల్‌కు వెళ్లకుండా తనీషా ఎక్కువగా ఇంట్లోనే ఉండిపోయేది. దీంతో ఆమెను గ్రామానికి దూరంగా ఉన్న వేరే పాఠశాలలో చేర్పించారు. అక్కడ కూడా వెక్కిరింపులు ఎదురు కాకుండా ఉండడానికి ఉపాధ్యాయులకు, తోటిపిల్లలకు తెలియకుండా తన అంగవైకల్యాన్ని జేబులో దాచిపెట్టింది. అంగవైకల్యాన్ని దాచి పెట్టడం అంటే... ఒంటరితననానికి దగ్గర కావడమే.గెలుపుతో విముక్తి‘ఇప్పుడు నా ఎడమ చెయ్యిని దాచాల్సిన అవసరం లేదు’ అంటోంది తనీషా. అద్భుతమైన బెంగళూరు విజయంతో ఆమె ఎడమ చేయి జేబు నుంచి బయటకు వచ్చింది. ఇప్పుడు అది అంగవైకల్యంలా అనిపించడం లేదు. ఆత్మవిశ్వాసానికి ప్రతీకలా ఉంది. ఒకప్పుడు తనీషాకు నలుగురితో కలవడం తెలియదు. నలుగురితో కలిసి నవ్వడం తెలియదు. ఇప్పుడు మాత్రం అలాంటి పరిస్థితి లేదు. స్వేచ్ఛా జీవితపు మాధుర్యాన్ని రుచి చూస్తోంది. ‘ఇప్పుడు నన్ను ఎవరూ ఎగతాళిగా కామెంట్‌ చేయడం లేదు’ చిరునవ్వుతో అంది తనీషా. గత ఏడాదిలో రాష్ట్ర, జాతీయ చాంపియన్‌షిప్‌లలో మూడు స్వర్ణాలు, ఒక రజతం, ఒక కాంస్యంతో సహా అయిదు పతకాలు సాధించింది. ‘ఈ పతకాలు నా జీవితాన్ని మార్చేసాయి. ఆత్మవిశ్వాసాన్ని నింపాయి. నా ఆలోచనా ధోరణిలో చాలా మార్పు వచ్చింది’ అంటుంది తనీషా.తొలిసారి పట్టుదల‘నాకు 1,500 మీటర్ల తొలి పరుగు పందెం గుర్తుంది. పోటీలో నన్ను చూసి ఇతర పోటీదారులు నవ్వుతున్నారు. దాంతో పోటీలో పాల్గొనడానికి అధికారులు అనుమతి ఇవ్వడం లేదు. మా నాన్నమాత్రం ఎలాగైనా సరే, పాల్గొనాల్సిందే అన్నాడు. దాంతో సర్వశక్తులు ఒడ్డి పరుగెత్తాను.నాలుగోస్థానంలో నిలిచినప్పుడు అందరూ వచ్చి నాకు షేక్‌ హ్యాండ్‌ ఇచ్చారు. ఇక ఇప్పటినుంచి నేను కూడా ఏదైనా చేయగలను అనే నమ్మకం కలిగింది’ అని ఆ రోజును గుర్తు చేసుకుంది తనీషా.జూలైలో పారా అథ్లెటిక్స్‌ చాంపియన్‌షిప్‌ కోసం బెంగళూరులోని శ్రీ కంఠీరవ స్టేడియానికి వెళ్లిన తనీషా వందలాది మంది ప్రేక్షకులను చూసి కంగారు పడింది. ‘ఇప్పుడు సాధించకపోతే సంవత్సరం శ్రమ వృథా అయిపోతుంది’ అనుకుంది మనసులో. అనుకోవడమే కాదు 400 మీటర్‌ల రేసును విజయవంతంగా పూర్తి చేసి రజత పతకం గెలుచుకుంది. ‘ఇప్పుడు ఉన్నంత సంతోషంగా నా కూతురు ఎప్పుడూ లేదు. ఆటలు ఆమెను పూర్తిగా మార్చివేసాయి’ అంటోంది తల్లి భన్వారీదేవి. నాన్న నిలబడ్డాడుపుట్టినప్పుడు ఎడమ అర చెయ్యి లేకపోవడంతో తనీషాను తండ్రి ఇంద్రజ్‌ బాజియా ఓ డాక్టర్‌ దగ్గరికి తీసుకువెళ్లాడు. ఈ అమ్మాయి మీకు దేవుడు ఇచ్చిన వరం. ప్రేమగా చూసుకోండి... అన్నాడు ఆ డాక్టర్‌. ఆయన మాటలు తండ్రిలోని దిగులును మాయం చేశాయి. ఇక అప్పటి నుంచి ఎలాంటి వివక్షత చూపకుండా ఆమెను ఆటల్లో ప్రోత్సహించాడు తండ్రి. ‘తనీషా బాగా పరుగెడుతుంది. ఇంకా ఎన్నో విజయాలు సాధించే సామర్థ్యం ఆమెలో ఉంది. తనీషాకు శిక్షణ ఇవ్వడానికి ప్రతివారం ఆమె గ్రామానికి వెళుతుంటాను’ అంటుంది తనీషా కోచ్‌ సరితా బవేరియా. నేషనల్‌ లెవల్‌ ప్లేయర్‌ అయిన సరిత బవేరియా దివ్యాంగులైన పిల్లలకు ఆటల్లో శిక్షణ ఇస్తుంటుంది.

విజయవాడకు సమీపంలోని పెనమలూరుకు చెంది­న ఆటోడ్రైవర్‌ వెంకట్‌ (38)కు ఇటీవల ఆకస్మికంగా కాలు, చేయి చచ్చుబడిపోయాయి. విజయవాడలోని యనమలకుదురుకు చెందిన నగరపాలక సంస్థ డ్రెయినేజీ విభాగ ఉద్యోగి రాజేష్‌ (42) విధుల్లో ఉండగా.. చేయి చచ్చుబడింది. క్షణాల్లోనే గుర్తించిన స్థానికులు వెంకట్, రాజేష్లను వెంటనే ప్రభుత్వాస్పత్రికి తరలించారు. తక్షణమే సీటీ స్కాన్‌ చేసిన వైద్యు­లు వారు బ్రెయిన్‌ స్ట్రోక్‌ బారినపడినట్టు గుర్తించారు. వెంటనే త్రోంబొలైసిస్‌ ఇంజెక్షన్స్‌ ఇచ్చారు. వైకల్యం రాకుండా ఇద్దరినీ కాపాడగలిగారు. సాధారణంగా 55–60 ఏళ్లు పైబడిన వారికి మాత్రమే బ్రెయిన్‌ స్ట్రోక్‌ (పక్షవాతం) సంభవించేది. ఇటీవల కాలంలో 45 ఏళ్లలోపు వారిలో ఈ కేసులు అధికమవుతున్నాయి.  లబ్బీపేట (విజయవాడ తూర్పు): ఇటీవల కాలంలో స్ట్రోకింగ్‌ యంగ్‌ (45 ఏళ్లలోపు వారిలో బ్రెయిన్‌ స్ట్రోక్‌) కేసులు పెరుగుతున్నాయి. ఈ పరిస్థితిపై వై­ద్యులు సైతం ఆందోళన వ్యక్తం చేస్తున్నారు. ఈ మ­ధ్య కాలంలో ప్రభుత్వ, ప్రైవేట్‌ ఆస్పత్రిలకు వస్తున్న వారిలో స్ట్రోకింగ్‌ యంగ్‌ కేసులు ఎక్కువగా ఉంటున్నట్టు వైద్యులు చెబుతున్నారు. కదలిక లేని జీవన విధానం.. తీవ్రమైన వత్తిళ్లు.. రక్తం, రక్తనాళాల్లో లోపాలు.. ధూమపానం.. హెరాయిన్‌ లాంటి మత్తు పదార్థాల వినియోగం.. వంశపారంపర్య కారణాలు 30 ఏళ్లకే బ్రెయిన్‌ స్ట్రోక్‌కు కారణమవుతున్నాయి.   25% ‘స్ట్రోకింగ్‌ యంగ్‌’ కేసులే  ఒకప్పుడు వయస్సు 55, 60 ఏళ్ల వారు బ్రెయిన్‌ స్ట్రోక్‌కు గురయ్యేవారు. కానీ.. ప్రస్తుతం బ్రెయిన్‌ స్ట్రోక్‌కు గురవుతున్న వారిలో 25 నుంచి 30 శాతం మంది 30–45 ఏళ్లలోపు యువతే ఎక్కువగా ఉంటున్నారు. ప్రభుత్వాస్పత్రిలో విజయవాడ ప్రభుత్వాస్పత్రికి ప్రతిరోజూ ఇద్దరు, ముగ్గురు బ్రెయిన్‌ స్ట్రోక్‌తో వస్తున్నారు. స్ట్రోక్‌ తీవ్రతను బట్టి జనరల్‌ మెడిసిన్, ఏఎంసీ, న్యూరాలజీ విభాగాల్లో చికిత్స అందిస్తున్నారు. బ్రెయిన్‌ స్ట్రోక్‌తో వస్తున్న వారిలో రక్తంలో గడ్డలు ఏర్పడి మెదడుకు సరిగా రక్తప్రసరణ జరగకపోవడం వలన వచ్చే స్ట్రోక్‌ (ఇస్కిమిక్‌) 80 శాతం మంది, రక్తనాళాలు చిట్లిపోయి (హెమరైజ్డ్‌) 20 శాతం మంది ఉంటున్నారు.  గోల్డెన్‌ అవర్‌లో గుర్తించడం ముఖ్యం  ఇప్పుడు బ్రెయిన్‌ స్ట్రోక్‌కు అత్యాధునిక వైద్యం అందుబాటులోకి వచ్చింది. లక్షణాలను గుర్తించి.. నాలుగు గంటల్లోపు ఆస్పత్రికి చేరుకుంటే స్ట్రోక్‌ కారణంగా వైకల్యం బారినపడకుంటా వైద్యులు కాపాడగలుగుతున్నారు. ఇస్కిమిక్‌ స్ట్రోక్‌ వచి్చన వారికి త్రోం»ొలైసిస్‌ ఇంజెక్షన్‌ ఇవ్వడం ద్వారా రక్తంలోని పూడికలు కరిగేలా చేస్తున్నారు. ముఖం, చేయి, కాలు ముఖ్యంగా శరీరం ఒకవైపున ఆకస్మిక తిమ్మిరి, బలహీనత ఏర్పడటం, అకస్మికంగా గందరగోళం ఏర్పడటం, మాట్లాడటం, అర్థం చేసుకోవడంలో ఇబ్బంది, కంటిచూపు మందగించడం, తల తిరగడం, బ్యాలెన్స్‌ తప్పడం, ఆకస్మికంగా తీవ్రమైన తలనొప్పి వంటివి బ్రెయిన్‌ స్ట్రోక్‌ లక్షణాలుగా వైద్యులు చెబుతున్నారు.  స్ట్రోక్‌కు కారణాలివీ  పెద్ద వయసుల వారిలో రక్తపోటు, మధుమేహం స్ట్రోక్‌కు కారణమవుతోంది. అయితే.. 45 ఏళ్లలోపు వారిలో హోమోసిస్టీన్, సికిల్‌ సెల్‌ అనీమియా, రక్తంలో జన్యుపరమైన లోపాలు, హెరాయిన్‌ వంటి డ్రగ్స్‌ వినియోగం, మితిమీరిన మద్యపానం, ధూమపానం, ప్రమాదాల్లో తలకు గాయాలైన వారిలో ఎక్కువగా స్ట్రోక్‌ వస్తున్నట్టు వైద్యులు చెపుతున్నారు. వీరితో పాటు కదలిక లేని జీవన విధానం కారణంగా కొలెస్ట్రాల్‌ స్థాయిలు పెరిగి స్ట్రోక్‌కు గురవుతున్న కేసులూ ఉంటున్నాయి. మహిళల్లో హార్మోన్స్‌ ఇబ్బందులు, రక్తనాళాల్లో లోపాల కారణంగా స్ట్రోక్‌ రావచ్చంటున్నారు. గుండె లోపాలు ఉన్న వారిలోనూ బ్రెయిన్‌ స్ట్రోక్‌ వచ్చే అవకాశాలు ఎక్కువ.  యువకుల్లోనూ కేసులు  ఇటీవల 45 ఏళ్లలోపు యు­­­వత బ్రెయిన్‌ స్ట్రోక్‌ బారిన పడుతోంది. స్ట్రోక్‌ కేసుల్లో 25% యు­వతే ఉండటం గమనార్హం. బ్రెయిన్‌ స్ట్రోక్‌ బా­రిన పడినవారు 4 గంటల్లోపు ఆస్పత్రికి చేరుకుంటే వైకల్యం లేకుండా కాపాడవచ్చు.  – డాక్టర్‌ దారా వెంకట రమణ, న్యూరాలజిస్ట్, జీజీహెచ్‌  

దివ్యాంగుల హక్కుల కార్యకర్త, మోడల్‌ విరాళీ మోదీ ఇటీవల ముంబైలో పెళ్లి చేసుకుంది. వీల్‌చైర్‌ యూజర్‌ అయిన తనకు రిజిస్ట్రార్‌ ఆఫీసులో ఎదురైన ఇబ్బందుల గురించి ఆమె ట్విట్టర్‌లో చేసిన పోస్ట్‌ వైరల్‌గా మారింది. ‘రిజిస్ట్రార్‌ ఆఫీసు రెండో ఫ్లోర్‌లో ఉంది. లిఫ్ట్‌ సౌకర్యం లేదు. మెట్లు ఎక్కడం తప్ప మరో దారి లేదు. మరి వీల్‌చైర్‌ యూజర్‌ అయిన నా పరిస్థితి ఏమిటి? నా పరిస్థితి గురించి ఏజెంట్‌తో చెప్పి పంపాను. అధికారులు కిందికి రాలేదు. అలా అని నాకు ప్రత్యేక సౌకర్యాలేవీ కల్పించలేదు. ఇక మెట్ల మార్గం ఎలా ఉందంటే... మెట్లు పగుళ్లు బారి ఉన్నాయి. రెయిలింగ్‌ వదులుగా ఉంది. ఇలా చెప్పుకుంటూ పోతే ఎన్నో ఉన్నాయి. దివ్యాంగులకు పెళ్లి చేసుకునే హక్కులేదా?’ అని తన మనసులోని ఆవేదనను నెటిజనులతో పంచుకుంది విరాళీ. ‘పబ్లిక్‌ స్పేస్, ప్రభుత్వ కార్యాలయాలలో దివ్యాంగులకు ప్రత్యేక సౌకర్యాలు కల్పించాలనే మాట నా చిన్నప్పటి నుంచి వింటూ ఉన్నాను. కాని అది ఆచరణలో ఎక్కడా కనిపించడం లేదు. దివ్యాంగుల కార్యకర్త పరిస్థితే ఇలా ఉంటే సామాన్యుల పరిస్థితి ఏమిటి?’ అని ఒక యూజర్‌ స్పందించాడు.

సాక్షి, అమరావతి: దివ్యాంగులు సదరం సర్టిఫికెట్లు పొందేందుకు అక్టోబర్, నవంబర్, డిసెంబర్‌ నెలలకు స్లాట్‌లను ప్రభుత్వం విడుదల చేసింది. అభ్య­ర్థులు అన్ని గ్రామ, వార్డు సచివాలయాల్లో దరఖాస్తు చేసుకోవచ్చు. స్లాట్‌లు బుక్‌ చేసుకున్న వారికి రాష్ట్రవ్యాప్తంగా వైద్యశాఖ ఆధ్వర్యాన 173 ప్రభుత్వాస్పత్రుల్లో ఆర్థోపెడిక్, మానసిక, కంటి, ఈఎన్‌టీ వైద్యులు పరీక్షలు నిర్వహించి అర్హులైన వారికి ధ్రువీకరణపత్రాలు అందజేస్తారు. గతేడాది జూలై నుంచి స్థానికతతో సంబంధం లేకుండా రాష్ట్రంలోని ఏ ఆస్పత్రిలో అయిన స్లాట్‌ బుకింగ్‌కు అవకాశం కల్పిస్తున్నారు. అందువల్ల అభ్యర్థులు ఏ జిల్లాలో అయినా స్క్రీనింగ్‌ పరీక్షలకు హాజరుకావొచ్చు.  వైఎస్సార్‌సీపీ ప్రభుత్వంలో సులభతరం  వైఎస్సార్‌సీపీ అధికారంలోకి వచ్చిన తర్వాత సదరం సర్టిఫికెట్‌ల జారీ ప్రక్రియను సులభతరం చేసింది. టీడీపీ ప్రభుత్వ హయాంలో మొక్కుబడిగా 56 ఆస్పత్రుల్లోనే సదరం క్యాంపులు నిర్వహించేవారు. అప్పట్లో సర్టిఫికెట్‌లు పొందడానికి దివ్యాంగులు తీవ్ర ఇబ్బందులపాలయ్యారు. ప్రస్తుత ప్రభుత్వం గ్రామ, వార్డు సచివాలయాల్లోనే స్లాట్‌ బుకింగ్‌లకు అవకాశం కల్పించింది. ఆస్పత్రుల సంఖ్యను 173కి పెంచింది. దీంతో టీడీపీ ప్రభుత్వంతో పోలిస్తే ప్రజలకు ఇప్పుడు సులభంగా సదరం సేవలు లభిస్తున్నాయి. నాడు ఏడాదికి 25వేల నుంచి 30 వేల మందికి స్క్రీనింగ్‌ నిర్వహించగా, ప్రస్తుతం ఏడాదికి అంతకన్నా మూడు రెట్లు అధికంగా స్క్రీనింగ్‌ చేస్తున్నారు. 2022–23 సంవత్సరంలో 2.99 లక్షల స్లాట్‌లను ప్రభుత్వం విడుదల చేయగా, 2.25 లక్షల స్లాట్‌లు బుక్‌ అయ్యాయి. సందరం క్యాంప్‌లకు హాజరైన వారికి స్క్రీనింగ్‌ నిర్వహించి 96,439 సర్టిఫికెట్‌లను మంజూరు చేశారు.   

దివ్యాంగులకు సదరం ‘స్లాట్స్‌’ తిప్పలు తప్పడం లేదు. వైకల్యం నిర్ధారణ పరీక్షలు నిర్వహించే సదరం శిబిరాలకు స్లాట్స్‌ అందని ద్రాక్షగా మారాయి. 15 రోజులకు ఒకసారి  విడుదల చేస్తున్న స్లాట్స్‌ ఏ మూలకూ సరిపోని పరిస్థితి నెలకొంది.  సాక్షి, హైదరాబాద్‌: నగరంలో ఐదు సదరం శిబిరాల కేంద్రాలు ఉన్నాయి. వివిధ కేటగిరీ వైకల్యాల నిర్ధారణ శిబిరాలు వారానికి ఒకసారి మాత్రమే నిర్వహిస్తుండటంతో దివ్యాంగులకు నిరీక్షణ తప్పడం లేదు. వాస్తవంగా శారీరక వైకల్యం, మానసిక రుగత్మ, వినికిడి లోపం, కంటి రుగత్మల లాంటి నాలుగు వైకల్యం నిర్ధారణ పరీక్షలు ప్రత్యేక శిబిరాల ద్వారా నిర్వహిస్తోంది. ఒక్కో వైకల్యానికి ఒక్కో కేంద్రాన్ని ప్రత్యేకంగా కేటాయించి వారంవారం శిబిరాలను ఏర్పాటు చేస్తోంది. వికలత్వ నిర్ధారణ కోసం నాలుగు మెడికల్‌ బోర్డులు ఏర్పాటు చేసి శాశ్వత, తాత్కాలిక ప్రాతిపధికన సర్టిఫికెట్‌ జారీ చేస్తోంది. మానసిక వైక్యలం పరీక్షలకు రెండు కేంద్రాలు మాత్రమే నిర్వహిస్తోంది. నిలోఫర్‌ ఆస్పత్రిలో 18 సంవత్సరాల లోపు, ఎర్రగడ్డ మానసిక ఆస్పత్రిలో 18 సంవత్సరాల పై బడిన వారికి వైకల్య నిర్ధారణ పరీక్షలు నిర్వహిస్తారు.  మీ సేవా కేంద్రాల ద్వారా స్లాట్‌...   కొత్తగా వైకల్య నిర్ధారణ పరీక్షలు కోసం మీ సేవా కేంద్రాల ద్వారా స్లాట్‌ బుక్‌ చేసుకోవాల్సి ఉంటుంది. సదరం వెబ్‌సైట్‌లో ఆన్‌లైన్‌ ద్వారా ఆధార్‌ నెంబర్, వివరాలు నమోదుతో దరఖాస్తు చేసుకుంటే తేదీ, సమయం, కేంద్రంతో కూడిన స్లాట్‌ లభిస్తోంది. స్లాట్‌ ప్రకారం దరఖాస్తుదారులైన దివ్యాంగులు మీ సేవ కేంద్రం రసీదు, ఆధార్‌ జిరాక్స్, పాస్‌పోర్టు సైజు ఫొటో, మెడికల్‌ రిపోర్ట్స్‌తో సదరం కేంద్రానికి హాజరు కావాల్సి ఉంటుంది. స్లాట్‌ ప్రకారం సదరం క్యాంపునకు హాజరు కాకపోతే రెండు రోజుల తర్వాత తిరిగి  మీ సేవా ద్వారా స్లాట్‌ బుక్‌ చేసు కోవచ్చు. సదరం కేంద్రంలో సంబంధిత వైద్య బందం పరీక్షలు నిర్వహించి వైకల్యాన్ని నమోదు చేస్తోంది.   వైకల్యంపైనే...  మెడికల్‌ బోర్టు ఆన్‌లైన్‌ వివరాలను పరిశీలించి వైకల్యాన్ని నిర్ణారించిన తర్వాతనే తాత్కాలిక, శాశ్వత ధ్రువీకరణ పత్రాల జారీపై నిర్ణయం తీసుకుంటారు. తాత్కాలిక ధ్రువీకరణ పత్రాలను ఒకటి, రెండు, మూ డు, నాలుగు సంవత్సరాల వరకు వర్తించేలా ధ్రువీకరణ పత్రం జారీ చేస్తారు. తాత్కాలిక సదరం సర్టిఫికెట్‌ రెన్యువల్‌ కోసం కూడా తిరిగి స్లాట్‌ బుకింగ్‌ చేసుకొని వైకల్య నిర్ణారణ పరీక్షలు హాజరు కావాల్సి ఉంటుంది.  రిజక్ట్‌ అయితే అంతేనా?  క్యాంపులో సదరం సర్టిఫికెట్‌ జారీ చేయటంలో అప్లికేషన్‌ రిజక్ట్‌ అయితే మళ్లీ స్లాట్‌ సమస్యగా తయారైంది. మానసిక, ఇతర ఇబ్బందులున్న చిన్న పిల్లలు, సర్టిఫికెట్‌ టెస్టులు టైంలో సహకరించకపోవడంతో డాక్టర్ల టీమ్‌ రిజక్ట్‌ చేస్తున్నట్టు తెలుస్తోంది. 

సత్యభామ.. శ్రీ కృష్ణుడు..  వేంకటేశ్వరుడు.. పద్మావతి.. దివ్యమైన పాత్రలన్నింటినీ ఆమె ఆహార్యంతో అందంగా రూపుకడుతుంది.వైకల్యం ఆమె అభిలాషను అడ్డుకోలేకపో యింది. అడుగు కదపలేదు అనుకున్నవారి అంచనాలను ఆవలకు నెట్టి పట్టుదలతో అవరోధాల మెట్లను అధిరోహించింది. రంగస్థల నటిగా గుర్తింపుతో పాటు స్వరమాధురిగానూ పేరొందింది. కళారంగంలో రాణిస్తూనే దివ్యాంగులకు ఉపాధి అవకాశాలు కల్పిస్తూ సేవా పెన్నిధిగానూ ప్రశంసలు అందుకుంటోంది.ఆమెప్రతిభకు గుర్తింపుగా మూడుసార్లు రాష్ట్రపతి పురస్కారం వరించింది.ఖమ్మం జిల్లావాసి అయిన డాక్టర్‌ పొట్టబత్తిని పద్మావతి కృషి  ఎంతోమందికి స్ఫూర్తిదాయకంగా నిలుస్తుంది. హైదరాబాద్‌లోని తుర్కయాంజాల్‌ మున్సిపాలిటీలోని మునుగనూరులో ఉంటున్నారు డాక్టర్‌ పద్మావతి. ఆమెకు ఏడాది వయస్సులో పో లియో సోకడంతో రెండు కాళ్ళు చచ్చుబడి పో యాయి. తన పరిస్థితిని చూసి కుటుంబ సభ్యులు ఆమె భవిష్యత్తుపై ఆందోళనకు గురయ్యేవారు. అయితే పద్మావతి ఐదేళ్ల వయస్సులో సెయింట్‌ మేరీస్‌ పో లియో పునరావాసం పర్యవేక్షకురాలు ఆస్ట్రేలియాకు చెందిన క్లారా హీటన్ కు పరిచయం అయ్యారు. క్లారా దత్తత తీసుకోవడంతో పద్మావతి జీవితం కొత్త మలుపు తిరిగింది. క్లారా పర్యవేక్షణలో పద్మావతికి పలు మార్లు శస్త్ర చికిత్స జరిగింది. పాదాలు, నడుము.. భాగాలు శస్త్ర చికిత్సతో సరి చేశారు. అప్పటి వరకు మంచానికే పరిమితమైన ఆమె క్యాలిపర్సు, కర్రలు సహాయంతో క్రమంగా అడుగులు వేయడం మొదలు పెట్టింది. కాలు కదల్చలేని స్థితిలో మంచం మీద ఉండి చదువులో ప్రతిభ కనబరుస్తూ ఎదిగిన తీరు పద్మావతి మాటల్లో మన కళ్ల ముందు కదలాడుతుంది. సేవాభిలాష గానం, నాటక రంగంలో ఉన్న ఆసక్తితో పద్మావతి క్యాలిపర్సు సహాయంతోనే ప్రతిభ కనబరుస్తూ వచ్చారు. సత్యభామ, శ్రీకృష్ణుడు, వేంకటేశ్వరుడు తదితర పాత్రలను సమర్ధంగా పో షించి దేశ వ్యాప్తంగా ప్రదర్శనలు ఇచ్చి, ఎన్నో అవార్డులను పొందారు. వేగేశ్న ఫౌండేషన్‌ ద్వారా సంగీతంలో శిక్షణపొందడంతో పాటు, డిగ్రీ పూర్తి చేసి, ఆ సంస్థలోనే సంగీత ఉపాధ్యాయురాలుగా  దివ్యాంగులకు శిక్షణ ఇస్తున్నారు. దివ్యాంగులకు సాయపడాలనే సంకల్పంతో మునుగనూరులో పద్మావతి ఇ న్ స్టిట్యూట్‌ ఫర్‌ ద (డిజ్‌) ఏబుల్డ్‌ సంస్థను స్థాపించారు. ఈ సంస్థ ద్వారా దివ్యాంగులకు కంప్యూటర్, నృత్యం, సంగీతం, టైలరింగ్‌.. వంటి వృత్తి విద్యా కోర్స్‌లలో శిక్షణ ఇప్పించి, ఉపాధి కల్పిస్తున్నారు.   ప్రశంసలు.. పురస్కారాలు  పద్మావతి ప్రతిభకు ఎన్నో పురస్కారాలు ఆమెను వరించాయి. మూడుసార్లు రాష్ట్రపతి అవార్డులు అందుకున్నారు. ఓ వైపు కళలు, మరోవైపు సామాజిక సేవారంగంలో ప్రతిభ చూపుతున్న ఆమెను రాష్ట్ర ప్రభుత్వం గౌరవ డాక్టరేట్‌తో సత్కరించింది. సెన్సార్‌ బోర్డు సభ్యురాలుగా, నంది అవార్డు జ్యూరీ కమిటీ మెంబర్‌గా సేవలందించిన పద్మావతి 2017లో రాష్ట్ర ప్రభుత్వం రోల్‌ మోడల్‌ అవార్డును అందుకున్నారు.. కళాకారిణిగా ప్రతిభ చూపినందుకు 2009లో రాష్ట్రపతి అవార్డు లభించింది. వైకల్యంతో బాధపడుతున్నా పలు రంగాలలో రాణించినందుకు గాను 2011లో రాష్ట్రపతి చేతులు మీదుగా స్త్రీ శక్తి పురస్కారాన్ని అందుకున్నారు ఆమె. దివ్యాంగులకు చేస్తున్న సేవను గుర్తించి 2022లో రాష్ట్రపతి సర్వశ్రేష్ట దివ్యాంగ న్  అవార్డుతో సత్కరించారు.  దివ్యాంగులకు సేవచేయాలనే సదాశయంతో నడుపుతున్న ఇన్‌స్టిట్యూట్‌కు చేయూతనందిస్తే మరిన్నో ప్రయోజన కరమైన పనులను చేయగలననే ఆశాభావాన్ని పద్మావతి వ్యక్తపరుస్తు న్నారు. తన గమనమే ప్రశ్నార్ధకం అవుతుందనుకున్నవారి మాటలను పక్కనపెట్టి, పట్టదలతో ప్రయత్నించి, గెలుస్తున్న ఆమె జీవితం ఎందరికో ఆదర్శమవుతుంది. – శ్రీరాం యాదయ్య, హయత్‌నగర్, హైదరాబాద్, సాక్షి

న్యూఢిల్లీ: సాధారణ, స్టాండలోన్‌ హెల్త్‌ ఇన్సూరెన్స్‌ కంపెనీలు వైకల్యం ఉన్న వారు, హెచ్‌ఐవీ బాధితులు, మానసిక అనారోగ్యంతో బాధపడుతున్న వారి కోసం ప్రత్యేకంగా బీమా ఉత్పత్తులను తీసుకు రావాలని బీమా రంగ నియంత్రణ, అభివృద్ధి సంస్థ (ఐఆర్‌డీఏఐ) ఆదేశించింది. ఐఆర్‌డీఏఐ హెల్త్‌ ఇన్సూరెన్స్‌ మార్గదర్శకాలకు (2016) అనుగుణంగా ఈ ఉత్పత్తుల ప్రీమియం ధరలను నిర్ణయించాలని తన తాజా సర్క్యులర్‌లో పేర్కొంది. ఈ తరహా వ్యక్తులకు సంబంధించి పాలసీల క్లెయిమ్‌లు తిరస్కరించకుండా బోర్డు స్థాయిలో ఆమోదం పొందిన అండర్‌రైటింగ్‌ పాలసీని అందుబాటులోకి తీసుకురావాలని కూడా ఆదేశించింది. ఏడాది కాల వ్యవధితో బీమా ఉత్పత్తి ఉండాలని, దాన్ని ఏటా పునరుద్ధరించుకునే అవకాశం కల్పించాలని కోరింది.

ఇంకా చాలా మూరుమూల ప్రాంతాల్లోని వారు రాష్ట్ర పథకాలకు సంబంధించిన ప్రయోజనాలను అందుకునేందుకు నానా ఇబ్బందులు పడుతున్నారు. అందులోనూ దివ్యాంగుల పరిస్థితి గురించి ఇక చెప్పాల్సిన అవసరం లేదు. అచ్చం అలానే ఇబ్బంది పడుతున్న ఒక దివ్యాంగుడి కోసం స్వయంగా ‍డ్రోన్‌ కొనుగోలు చేసి మరీ పెన్షన్‌ అందించి.. తన గొప్ప మనుసును చాటుకుంది ఓ మహిళా సర్పంచ్‌. వివరాల్లోకెళ్తే.. ఒడిశాలోని నువాపాడా జిల్లాలోని మారుమూల గ్రామంలో హెతారం సత్నామీ అనే శారీరక వికలాంగుడు నివశిస్తున్నాడు. ప్రభుత్వ ఫించను కోసం ప్రతి నెల దట్టమైన అడవి గుండా రెండు కి.మీ పైగా దూరంలో ఉన్న పంచాయతీ వద్దకు వచ్చేందుకు నానాతంటాలు పడుతున్నాడు. ఈసారి సర్పంచ్‌ చొరవతో అతను ఫించన్‌ను నేరుగా ఇంటి వద్ద తీసుకున్నాడు. ఆ గ్రామ సర్పంచ్‌ సరోజ్‌ అగర్వాల​ దివ్యాంగుడు సత్నామీ పరిస్థితితి గురించి తెలుసుకుని అతని సమస్యను పరష్కరించాలనుకున్నారు. అనుకున్నదే తడువుగా ఆన్‌లైన్‌లో డ్రోన్‌ని కొనుగోలు చేశారు అగర్వాల్‌. ఈ మేరకు సర్పంచ్‌ అగర్వాల్‌ మాట్లాడుతూ..సత్నామీ పుట్టుకతోనే వికలాంగు, కదలలేడు. దీంతో అతని పేరును రాష్ట్ర ఫించన్‌ పథకంలో నమోదు చేశాం. ఐతే ఫించన్‌ కోసం ఆ అడవిని దాటి పంచాయతీ వద్దకు రావడానికి చాల కష్టపడుతున్నాడు. ఇతర దేశాలలో డ్రోన్లను ఎలా ఉపయోగిస్తున్నారో తెలుసుకుని వెంటనే కొనుగోలు చేసి అతడికి ఫించన్‌ పంపేందుకు వినియోగించాలని నిర్ణయించుకున్నా. ఐతే సదరు వ్యక్తికి విజయవంతంగా డ్రోన్‌ సాయంతో డబ్బు డెలివరీ చేయగలిగాం అని సర్పంచ్‌ చెప్పుకొచ్చారు. డ్రోన్‌లను కొనుగోలు చేసే సదుపాయం ప్రభుత్వం వద్ద లేనందును సర్పంచే స్వయంగా కొనుగోలు చేయడంతో ఇది సాధ్యమైందని నువాపాడా బ్లాక్‌ డెవలప్‌మెంట్‌ ఆఫీసర్‌ సుబదార్‌ ప్రధాన్‌ అన్నారు. ప్రపంచవ్యాప్తంగా మందులు, కిరాణ సామాగ్రి, ఆహారం, ఇతర వస్తువులను డ్రోన్‌ల సాయంతో డెలివరీ చేయండ చూశాం. గానీ ఇలా డ్రోన్‌తో నగదు డెలవరీ చేయండం భారత్‌లోనే ప్రపథమం. అందుకు సంబంధించిన వీడియో నెట్టింట తెగ వైరల్‌ అవుతోంది.  (చదవండి: గతంలో ఎప్పుడైనా ఇలా జరిగిందా?.. నా నుంచి అది మాత్రం లాక్కోలేరు: ఉద్దవ్‌ థాక్రే)

నెల్లూరు(వీఆర్సీసెంటర్‌): ఆత్మవిశ్వాసంతో ముందడుగు వేస్తే సాధించలేనిదంటూ ఏదీ ఉండదు. శరీరంలోని అన్ని అవయవాలు బాగున్నా కొందరు నిర్లక్ష్యంగా, బాధ్యత లేకుండా ఉంటారు. నగరానికి చెందిన ఓ వ్యక్తికి రెండు చేతుల్లేవు. అయినా ఏ మాత్రం కుంగిపోలేదు. తనకు జీవితం లేదని భావించలేదు. కష్టపడి పనిచేస్తూ తల్లిని పోషిస్తూ ఆదర్శంగా నిలుస్తున్నాడు. చదవండి: టీడీపీ నేత లైంగిక వేధింపులు: బాలిక సెల్ఫీ వీడియో.. బయటపడ్డ షాకింగ్‌ నిజాలు నెల్లూరు నగరంలోని 54వ డివిజన్‌ జనార్దనరెడ్డి కాలనీకి చెందిన పందిళ్లపల్లి శేషయ్య, రమణమ్మ దంపతులకు ఒక కుమార్తె, ఒక కుమారుడు పిల్లలు. రెండో సంతానమైన మల్లికార్జున రెండు చేతులు లేకుండా జన్మించాడు. దీంతో తల్లిదండ్రులు కుంగిపోయారు. ఎలా బతుకుతాడో?, ఎలాంటి అవమానాలను భరించాల్సి వస్తుందోనని ఆందోళన చెందారు. మల్లికార్జున చిన్నతనంలో ఉండగా తండ్రి అనారోగ్యంతో మరణించాడు. దీంతో అతను ఎవరికీ భారం కాకుండా కుటుంబానికి అండగా ఉండాలని నిర్ణయించుకున్నాడు. చదువుకు స్వస్తి పలికి పనులు చేయడం ప్రారంభించాడు. సెకండ్‌ హ్యాండ్‌ వస్తువులను కొనుగోలు చేసి విక్రయిస్తున్నాడు. అలాగే ప్రభుత్వం దివ్యాంగుల పింఛన్‌ అందజేస్తోంది. వీటితో తల్లి రమణమ్మను పోషిస్తున్నాడు. మల్లికార్జున తన పనులు తానే చేసుకుంటాడు. కష్టమైన పనులకు మాత్రం తల్లి సాయం తీసుకుంటాడు.   తల్లి రమణమ్మతో మల్లికార్జున.. సాయం చేస్తే అంగడి పెట్టుకుంటా సెకండ్‌ హ్యాండ్‌ వస్తువులు కొనుగోలు చేసి విక్రయిస్తుంటా. అలాగే నాకు, మా అమ్మకు వచ్చే పింఛన్‌తో జీవిస్తున్నాం. జీవనభృతి కోసం శాశ్వతంగా ఏదో ఒకటి ఏర్పాటు చేసుకోవాలి భావిస్తున్నా. ప్రభుత్వం లేదా దాతలు ఆర్థిక సాయం చేస్తే చిల్లర దుకాణాన్ని ప్రారంభించి జీవితాన్ని మరింత మెరుగుపరుచుకుంటా.  – పందిళ్లపల్లి మల్లికార్జున, దివ్యాంగుడు

నిమిషంపాటు కళ్లుమూసుకుని నడవాలంటేనే కష్టం. అటువంటిది పుట్టినప్పటినుంచే కారు చీకటి కమ్మేసిన కళ్లు అవి. జీవితంమొత్తం అంధకారమే అని తెలిసినప్పటికీ, బ్రెయిలీ లిపి సాయంతో అరకొర చదువుకాకుండా ఉన్నత చదువు చదివింది. అక్కడితో అగకుండా ప్రభుత్వ స్కూలు టీచర్‌ అయ్యింది. ఇక చాలు అనుకోకుండా .. దేశవ్యాప్తంగా పోటీపడే యూపీఎస్సీ పరీక్ష రాసి 48వ ర్యాంకు సాధించి, చరిత్ర సృష్టించింది.. చరిత్ర చెప్పే టీచర్‌ ఆయుషి. ఢిల్లీలోని రాణిఖేడా గ్రామంలోని ఓ సాధారణ కుటుంబం లో పుట్టింది ఆయుషి. పుట్టుకలోనే విధికన్నెర్ర చేసి తన రెండు కళ్లనూ చీకటిమయం చేసింది. రెండు కళ్లకు చీకటి తప్ప మరేం కనిపించదు. అయినా గ్రామంలోని ఓ ప్రైవేటు స్కూల్లో చదువుకుంది. ఆ తరువాత శ్యాంప్రసాద్‌ ముఖర్జీ కాలేజీలో బి.ఏ, ఇగ్నో యూనివర్శిటీలో చరిత్ర ప్రధాన సబ్జెక్టుగా ఎంఏ (హిస్టరీ), జామియా మిల్లియా ఇస్లామియా నుంచి బి.ఈడీ. చేసింది.  ఆ తరువాత 2012లో మున్సిపల్‌ కార్పొరేషన్‌∙స్కూల్లో కాంట్రాక్ట్‌ టీచర్‌గా చేరింది. 2016లో ప్రైమరీ టీచర్‌ అయ్యింది.  2019లో ‘ఢిల్లీ సబార్డినేట్‌ సర్వీస్‌ సెలక్షన్‌ బోర్డు’ పరీక్షలో ఉత్తీర్ణత సాధించి ఢిల్లీ ప్రభుత్వ పాఠశాలలో హిస్టరీ టీచర్‌ అయ్యింది. పదేళ్లుగా టీచర్‌గా సేవలందిస్తోన్న ఆయుషి  ప్రస్తుతం ముబారఖ్‌పూర్‌ దబాస్‌ గవర్నమెంట్‌ గర్ల్స్‌ సీనియర్‌ సెకండరీ స్కూల్లో..  పదకొండు, పన్నెండు తరగతుల విద్యార్థులకు హిస్టరీని బోధిస్తోంది. సివిల్స్‌కు ఎందుకంటే.. ‘‘స్కూల్లో పాఠాలు చెబుతూ ఎంతోమంది భవిష్యత్‌ను చక్కగా తీర్చిదిద్దగలుగుతున్నాను. యూపీఎస్సీలో సెలక్ట్‌ అయితే మరెంతోమంది జీవితాలను తీర్చిదిద్దే అపారమైన అవకాశం లభిస్తుంది. తనలాంటి వైకల్యం కలవారి జీవితాల్లో వెలుగులు నింపవచ్చు’’ అని ఆయుషికి అనిపించింది. దీంతో 2016 నుంచి సివిల్స్‌ రాయడానికి ప్రయత్నాలు ప్రారంభించింది. టీచర్‌గా బిజీగా ఉన్నప్పటికీ తన ప్రిపరేషన్‌ను మాత్రం వదల్లేదు. వలంటరీ రిటైర్మెంట్‌ తీసుకుని... ఆయుషి పుట్టుకతోనే అంధురాలైనప్పటికీ సివిల్స్‌ దాక రాణించడానికి కారణం కుటుంబం వెన్నుతట్టి ప్రోత్సహించడమే. కుటుంబ సభ్యుల్లో ముఖ్యంగా ఆయుషి తల్లి... ప్రిపరేషన్‌కు చాలా బాగా సాయం చేశారు. సీనియర్‌ నర్సింగ్‌ అధికారిగా పనిచేస్తోన్న ఆయుషి తల్లి ఆశా రాణి 2020లో వలంటరీగా పదవి విరమణ చేసి ఆయుషి ప్రిపరేషన్‌కు పూర్తి సమయాన్ని కేటాయించారు. ఆయుషికి కావాల్సిన స్టడీ మెటిరీయల్‌ను ఆయుషి భర్తతో కలిసి ఆడియో రూపంలో రికార్డు చేసి ఇచ్చేవారు. ఇవి ఆమె ప్రిపరేషన్‌కు బాగా ఉపయోగపడ్డాయి. వరుసగా నాలుగు ప్రయత్నాల్లో విఫలమైంది. వీటిలో ఒక్కసారి కూడా  కనీసం మెయిన్స్‌ కూడా క్లియర్‌ చేయని 29 ఏళ్ల ఆయుషి.. తాజాగా ఐదో ప్రయత్నంలో దేశంలోనే 48వ సివిల్‌ ర్యాంకర్‌గా నిలిచింది. రాతపరీక్షకు ఎటువంటి కోచింగ్‌ తీసుకోకుండా, మాక్‌ టెస్ట్‌కు మాత్రమే కోచింగ్‌ తీసుకుని ర్యాంక్‌ సాధించింది.  కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు (డ్యానిక్స్‌) లేదా హర్యాణా క్యాడర్‌లో బాలికలు, వికలాంగుల విద్యారంగంలో సేవలందించడానికి ఆయుషి ఆసక్తి చూపుతోంది. వైకల్యం కళంకం కాకూడదు అంధురాలిగా విద్యార్థులకు పాఠాలు బోధించడానికి చాలా కష్టపడాల్సి ఉంటుంది. అయితే టీచింగ్‌ను నేను ఎప్పుడు ఒక ఉద్యోగంగా చూడలేదు. అభిరుచిగా భావించాను. అందుకే విద్యార్థులు నా టీచింగ్‌ను ఇష్టపడేంతగా వారిని ఆకట్టుకోగలిగాను. ఆసక్తిగా పాఠాలు చెబుతూనే సివిల్స్‌కు ప్రిపేర్‌ అయ్యాను. ఈసారి కచ్చితంగా సివిల్స్‌ క్లియర్‌ చేస్తానని నమ్మకం ఉంది. కానీ యాభైలోపు ర్యాంకు రావడం చాలా ఆశ్చర్యం అనిపించింది. ఇన్నాళ్లకు నా కల నిజమైంది. టాప్‌–50 జాబితాలో నా పేరు ఉందని తెలియడం మాటల్లో్ల వర్ణించలేని ఆనందాన్ని కలిగించింది. పుట్టినప్పటి నుంచి అనేక కష్టాలను ఎదుర్కొంటూ పెరిగాను. కుటుంబ సభ్యులు ముఖ్యంగా అమ్మ సాయంతో అన్నింటిని జయిస్తూ నేడు ఈ స్థాయికి చేరుకోగలిగాను. విద్య అనేది సాధికారతా సాధనం. బాలికలు, వికలాంగుల విద్యా రంగంలో పనిచేస్తూ వారికి రోల్‌మోడల్‌గా నిలవాలనుకుంటున్నాను. వికలాంగుల జీవితాల్లో వైకల్యం ఒక కళంకంగా ఉండకూడదు. వైకల్యంపట్ల సమాజ దృక్పథాన్ని మార్చుకోవాలి. వికలాంగులు కూడా అన్ని లక్ష్యాలను సాధించగలరు.  – ఆయుషి దేవుడు ఆయుషి రెండు కళ్లు తీసుకున్నప్పటికీ, ఆమె బంగారు భవిష్యత్‌కు చక్కని దారి చూపాడు. ఎన్ని కష్టాలు ఎదురైనా అన్నింటిని ధైర్యంగా ఎదుర్కొంది. స్కూలుకెళ్లడానికి నలభై నిమిషాలు పడుతుంది. ఆ సమయాన్ని కూడా తన ప్రిపరేషన్‌కు కేటాయించి, ఈ స్థాయికి చేరుకున్నందుకు ఆయుషి తల్లిగా ఎంతో గర్వపడుతున్నాను. – ఆశారాణి (ఆయుషి తల్లి)

వ్యక్తి తన వ్యక్తిత్వానికి అతీతంగా వస్తుతత్త్వానికి, ఉన్న విషయానికి మాలిమి అవాలి. అనుకోవడం నుంచి తెలుసుకోవడానికి పయనించాలి. అభిప్రాయం నుండి అవగాహనలోకీ చేరాలి. అనుకోవడం అంటేనే తెలివిడిలేనితనం. ‘ఇది నా అభిప్రాయం‘ అనడం ఒక మనిషి అవగాహనా రాహిత్యాన్ని తెలియజేస్తూంటుంది. విషయం, వాస్తవం, సత్యం ఇవి మనిషి మనిషికీ మారవు. అభిప్రాయాలే వేర్వేరుగానూ, రకరకాలుగానూ ఉంటాయి. ఒక విషయం గురించి ఏదో అనుకోవడం ఏమిటి? విషయాల్ని తెలుసుకోవడం లేదా తటస్థంగా ఉండడం అన్నదే సరైనది. లోకంలో ప్రతి ఒక్కరూ అభిప్రాయపడడం గొప్ప అనుకుంటూంటారు. ముఖ్యంగా ప్రపంచంలో ఉన్న 67% మధ్యతరగతి వ్యక్తులు అభిప్రాయపడుతూ బతుకుతూంటారు. అభిప్రాయాలు మనిషి అశక్తతకు, తెలివిడిలేనితనానికి వ్యక్తీకరణలు. అభిప్రాయపడడం అన్నది మధ్యతరగతి మాంద్యంగానూ, జాడ్యంగానూ ఉంది. అందువల్ల గందరగోళం తప్పితే మరొకటి ఉండదు. ఉపిరి పీల్చుకోవడం తరువాత ఒక వ్యక్తి తప్పకుండా చేసే పని అభిప్రాయపడడమే. మనుషులకు తప్పితే ఏ జంతువుకూ అభిప్రాయాలుండవు. అందుకే జంతువుల్లో లేని అశాంతి మనుషుల్లో మాత్రమే ఉంది.   ‘ఇది నా అభిప్రాయం’, ‘నేను ఏమనుకుంటున్నానంటే‘, ‘నేను చెప్పేదేమిటంటే’... అనే స్థితి నుండీ, స్థాయి నుండీ మధ్య తరగతి మనిషి ఇంకా ఎదగలేదు. మనిషి అవగాహనకూ అతీతంగా తన అభిప్రాయాల వల్లా,  ఏదో అనుకోవడం వల్లా తన ఎదుగుదలకు తానే అడ్డుపడుతున్నాడు. ఒక కుటుంబంలోని వ్యక్తుల అభిప్రాయాల వల్లా, ఏదేదో అనుకోవడం వల్లా ఆ కుటుంబాలు ఛిద్రమైన సందర్భాలు ఎన్నెన్నో ఉన్నాయి. అభిప్రాయపడడం, అనుకోవడం ఒక మానసిక బలహీనత. హిట్లర్‌ అభిప్రాయాల వల్ల రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం వచ్చి మొత్తం మానవాళికి పెనుహాని జరిగింది. అభిప్రాయపడడం కూడా మూర్ఖత్వంలాగే అపాయకరమైనదే! కొన్ని సందర్భాల్లో మూఢనమ్మకంలాగా కీడు చేసేదే! నా అభిప్రాయం మేరకు అనేది ప్రపంచానికి మేలు చేసినది కాకపోగా అనర్థాల్ని కలిగించింది, మనుషుల మధ్య అంతరాల్ని పెంచింది. మనస్పర్థలను సృష్టించింది. ఈ చింతనతో ఎన్నో దశాబ్దుల క్రితం నుండీ అంతర్జాతీయ సంస్థలు ప్రపంచానికీ, మానవాళికీ అత్యవసరమయ్యే ఎన్నో ఉత్పాదనల్ని ఉత్పత్తి చేసి అందుబాటులోకి తెచ్చాయి, సగటు మనిషికి హితాన్ని చేకూర్చాయి. చూడడం, వినడం, అవగతం చేసుకోవడం, చెప్పడం ఇవి మనిషికి సరిగ్గా అలవడలేదు. వ్యక్తిగత అభిప్రాయాలూ, ఉద్దేశాల వల్ల సాటి మనిషికీ, సమాజానికీ ప్రయోజనం ఉండదు. అభిప్రాయాలు, ఉద్దేశాలు, అనుకోవడం ఇవి కాదు ఎరుక, అవగాహన, విజ్ఞతలే కావాలి. ఒకరి ఎరుక, అవగాహన మరొకరికీ, సమాజానికీ ఉపయోగపడతాయి. ఈ ప్రపంచానికి మేలు చేసినవన్నీ అవగాహనలే, వాస్తవాలే, సత్యాలే. ఒక వైద్యుడి చదువు లేదా ఎరుక మాత్రమే రోగికి అవసరమవుతుంది. ఒక అధ్యాపకుడికి ఎరుక ఉన్నప్పుడు మాత్రమే విద్యార్థికి సరైన విద్య వస్తుంది. ’రెండు రెళ్లు నాలుగు’ అన్న ఎఱుకను మాత్రమే ఉపాధ్యాయుడు విద్యార్థికి అందజెయ్యాలి. అదే విద్యార్థికి కావాల్సింది. ఆ రెండురెళ్లు నాలుగు అన్నది అవగాహన. ఆ అవగాహనే ఒక వ్యక్తి జీవనానికి తోడ్పడేది. ఇలా ఏ విషయంలోనైనా ఎరుకవల్ల వచ్చే లేదా వచ్చిన అవగాహన మాత్రమే మేలు చేస్తుంది. అభిప్రాయం అనేది పూర్తిగా వ్యక్తిగతం. ఎవరి అభిప్రాయాలు వాళ్లవి. అభిప్రాయాలు సార్వత్రికమైనవి కావు అపై సార్వజనీనమైనవీ కావు. మనం సరిగ్గా ఉండాలంటే మనకు ఉండాల్సింది అభిప్రాయాలు కాదు అవగాహనలు. బతకడం అంటే అభిప్రాయాల్ని మోసుకుంటూ ఉండిపోవడమా? కాదు. బతకడం అంటే తెలుసుకుని అవగాహనతో సాగడం. అభిప్రాయపడడం ఒక వ్యక్తికి ఆరంభదశ కావచ్చు. కానీ వ్యక్తి అక్కడే ఉండిపోకూడదు. తన అభిప్రాయాన్ని వాస్తవం లేదా ఉన్న విషయంతో సరిపోల్చి చూసుకోవాలి.  తాను అనుకున్న దానికి ఏ మాత్రం ఉనికి ఉంది అన్నదాన్ని పరిశీలించగలగాలి. ఉదాహరణకు ఒక వ్యక్తికి ఒక గాయకుడు గొప్ప గాయకుడు అన్న అభిప్రాయం ఉంటే ఆ గాయకుడి సామర్థ్యాన్ని, గాయకుడి వ్యాప్తిని, తరువాతి తరం వాళ్లపై ఆ గాయకుడి ప్రభావాన్ని, పరిశీలించగలిగితే ఆ గాయకుడు గొప్ప గాయకుడు అన్న  అభిప్రాయం సరైనదా కాదా అనేది తెలిసిపోతుంది. విజ్ఞానశాస్త్రవేత్తల ఆవిష్కరణలను పరిశీలిస్తే మనకు అవగాహన అన్నది ఏమిటో అర్థమై పోతుంది. విజ్ఞాన శాస్త్రవేత్తలు ఒక అభిప్రాయంతోనో, ఏదో ఒకటనుకునో  మొదలుపెడతారు. ప్రయోగాలు, ఆలోచనలు, పరిశీలనలు చేస్తూ, చేస్తూ తమను తాము మార్చుకుంటూ, సరిచేసుకుంటూ ఒక దశలో వాళ్లు సరైన ఆవిష్కరణలు చెయ్యగలుతారు. ఆ ఆవిష్కరణ జరిగాక అది అవగాహన అవుతుంది. ఆ అవగాహనే లోకానికి ఉపయోగ పడేదవుతుంది. అవగాహన మనిషికి స్వేచ్ఛను ఇస్తుంది. సాటి మనిషికి, సమాజానికి మేలు చేస్తుంది. శాంతిని ఇస్తుంది. ఈ సత్యాన్ని బుద్ధిలోకి తీసుకుందాం. అభిప్రాయాలకు అతీతంగా ‘బతకడం’ నేర్చుకుందాం. అభిప్రాయపడడం ఒక వ్యక్తికి ఆరంభదశ కావచ్చు. కానీ వ్యక్తి అక్కడే ఉండిపోకూడదు. తన అభిప్రాయాన్ని వాస్తవం లేదా ఉన్న విషయంతో సరిపోల్చి చూసుకోవాలి. తాను అనుకున్న దానికి ఏ మాత్రం ఉనికి ఉంది అన్నదాన్ని పరిశీలించగలగాలి.  – రోచిష్మాన్‌

నాంపల్లి: నిలోఫర్‌ ఆస్పత్రి ఎదుట రోడ్డు పక్కన పార్కింగ్‌ చేసిన ఓ ఆటోలో మూడ్రోజుల మగ శిశువు లభ్యమైంది. నాంపల్లి పోలీసు స్టేషన్‌ పరిధిలో సోమవారం ఈ ఘటన చోటుచేసుకుంది. దుస్తుల్లో చుట్టిన శిశువు ఏడుపులు విన్న ఆటో డ్రైవర్‌ నిలోఫర్‌ ఆస్పత్రికి, పోలీసు సిబ్బందికి సమాచారం ఇచ్చారు. గుర్తు తెలియని వ్యక్తులు శిశువును వదిలి వెళ్లినట్లుగా అనుమానిస్తున్నారు. వైకల్యంతో పుట్టిన కారణంగానే పసికందును ఆటోలో వదిలివెళ్లినట్లుగా పోలీసులు భావిస్తున్నారు. శిశువిహార్‌ సిబ్బందికి సమాచారం అందించి చికిత్స నిమిత్తం నిలోఫర్‌ ఆస్పత్రిలో చేర్పించారు. కేసు దర్యాప్తు చేస్తున్నారు.    (చదవండి: భార్యను సంతోష పెట్టడం కోసం రాజస్థాన్‌ నుంచి బెంగళూరుకు వచ్చి..)

కొత్తగూడెం టౌన్‌: చదువుకు అంగవైకల్యం అడ్డుకాదని నిరూపించిన ఓమహిళ తన లక్ష్యం నెరవేర్చుకున్నారు. భద్రాద్రి కొత్తగూడెం జిల్లా కేంద్రానికి చెందిన దివ్యాంగురాలు మౌనిక ఎల్‌ఎల్‌బీ పూర్తిచేసి న్యాయవాదిగా మంగళవారం తన ప్రాక్టీస్‌ ప్రారంభించారు. వీల్‌చైర్‌లో జిల్లా కోర్టుకు వచ్చిన ఆమెకు న్యాయవాదులు, బార్‌ అసోసియేషన్‌ సభ్యులు ఘనస్వాగతం పలికారు. సవాళ్లను అధిగమించి విజయం సాధించిన మౌనిక అందరికీ స్ఫూర్తిగా నిలుస్తారని కొనియాడారు.  

లక్నో: తుషార్‌ విష్వకర్మకు పుట్టుకతోనే రెండు చేతులూ లేవు కానీ అతడికి తన ఇద్దరు సోదరులతో కలిసి బడికి వెళ్లి చదువుకోవాలని ఉండేది. కసితో కాళ్లతో రాయడం ప్రాక్టీస్ చేశాడు. రాయడం నేర్చుకుని స్కూల్‌లోనూ చేరాడు. అలా రాస్తూనే అన్ని తరగతులూ పాసయ్యాడు. వివరాల్లోకెళ్తే.. లక్నోకి చెందిన తుషార్ క్రియేటివ్ కాన్వెంట్లో 12వ తరగతి చదువుతున్నాడు. ప్రస్తుతం అతను సీబీఎస్‌ఈ విడుదల చేసిన ఫలితాల్లో 70 శాతం మార్కులతో పాసయ్యాడు. ఏ లోపం లేని ఎంతో మంది విద్యార్ధులు పాసైతే చాలు అనుకుంటుంటే తుషార్‌ మాత్రం 70 శాతం మార్కులు సాధించి అందరికీ ఆదర్శంగా నిలిచాడు. అంతే కాదు పరీక్షల సమయంలో ప్రభుత్వం అంగవైకల్యంతో బాధపడే విద్యార్ధులకు కల్పించే రైటర్ సహాయం తీసుకోవడం లేదా అధిక సమయం తీసుకోవడం వంటి బెనిఫిట్స్‌ను కూడా ఏనాడూ వినియోగించుకోలేదు. అడిగితే నేను అందరిలాంటి సాధారణ వ్యక్తినని అందుకే నేను అందరిలానే పరీక్ష రాస్తానని అంటున్నాడు తుషార్‌. తుషార్‌ మాట్లాడుతూ: చిన్నప్పుడు మా అన్నలు ఇద్దరూ స్కూల్‌కి వెళ్తుంటే నేనూ వారితో వెళ్తానని తల్లిదండ్రులను అడిగే వాడిననీ అన్నారు. అయితే తన లోపం వల్ల రాయడం ఇబ్బందిగా ఉండేదని అయితే తన అన్నల పుస్తకాల సాయంతో కాళ్లతో రాయడం ప్రాక్టీస్‌ చేసి తను దానిని అధిగమించడానికి తనకు ప్రతి రోజూ ఆరు గంటల సమయం పట్టేదని చెప్తున్నాడు. అలాగే తను ఈ స్థాయికి చేరుకునేలా ప్రోత్సహించిన తన తల్లిదండ్రులకు, అన్నలకు, ముఖ్యంగా టీచర్లకు ధన్యవాదాలు తెలియజేశారు.  

పులిని ఎదిరించిన మేకపిల్ల కథ ప్రేరణ. కరువున కురిసిన వాన కథ ప్రేరణ. పేగు అడ్డుపడినా జన్మించి కేర్‌మనడం ప్రేరణ. ఎదురయ్యే ప్రతి ప్రశ్నకు జవాబుగా మారడం ప్రేరణ. ప్రేరణ అందరూ కలిగించలేరు. అందుకు అర్హత కలిగిన వారు పలికిన మాట నుంచే అది జనిస్తుంది. విరాళి మోది డిజెబిలిటి యాక్టివిస్ట్‌. మోటివేషనల్‌ స్పీకర్‌. ప్రయోజనకరమైన చలనం మనిషికి అవసరం అని ఆమె చెబుతుంది. ఆమె తన వీల్‌చైర్‌లో నుంచి లేచి నిలబడలేదు. కూర్చుని నేను ఎగర గలుగుతున్నప్పుడు మీకేం తక్కువ? అని సూటిగా అడిగి దమ్మునింపుతుంది. ఆమె పరిచయం... విరాళి మోది వయసు ఇప్పుడు 30 ఏళ్లు. 2006 లో ఆమె తన కాళ్లలో చలనం పోగొట్టుకుంది. అప్పటి నుంచి ఆమె వీల్‌చైర్‌కే పరిమితం అయ్యింది. అయితే ఆ తర్వాతి నుంచి ఆమె ఎలా ఎగిరిందో చూద్దాం. ► 2014లో ‘మిస్‌ వీల్‌చైర్‌ ఇండియా’ టైటిల్‌ గెలుచుకుంది. ► భారతీయ రైల్వేలలో దివ్యాంగుల సౌకర్యాలు కల్పించేలా ఉద్యమం లేవదీసి గెలిచింది. ► 2017లో ‘ప్రభావవంతమైన 100 మంది స్త్రీలు’ బిబిసి జాబితాలో నిలిచింది. ► ఆమె చేసిన ‘మై ట్రైన్‌ టూ’ ప్రచారం ప్రాముఖ్యం పొందింది. ► ‘ర్యాంప్‌ మై రెస్టరెంట్‌’ కాంపెయిన్‌ రెస్టరెంట్‌లలో దివ్యాంగుల ప్రవేశపు వీలును గుర్తించేలా చేసింది. ► గొప్ప మోటివేషనల్‌ స్పీకర్‌గా గుర్తింపు పొందింది. ► వీల్‌ చైర్‌ మీద కూచునే ఫ్యాషన్‌ షోలలో పాల్గొంది. ► స్కూబా డైవింగ్‌ చేసింది. నిజానికి విరాళి మోదికి ‘దివ్యాంగులు’, ‘డిఫరెంట్లీ ఏబుల్డ్‌’ అనే మాటలు నచ్చవు. ‘మనందరం ఒకటే. మాకు ఏవేవో పేర్లు పెట్టి బుజ్జగించే పనులు చేయకండి. మీరు కాళ్ల మీద ఆధారపడతారు. మేము వీల్‌చైర్‌ మీద ఆధారపడతాం. మిగిలిన అన్ని పనుల్లో మేము సమానమే కదా’ అంటుందామె. విరాళి మోది ముంబై లో ఉంటుంది. దివ్యాంగుల హక్కుల సాధన విషయంలో ఆమెకు దేశవ్యాప్తంగా గుర్తింపు ఉంది. ఇవాళ ఆమె మోటివేషనల్‌ స్పీచెస్‌ వినడానికి వందలాదిగా తరలి వస్తారు. ఆమె కథ ఎందుకు అంత ప్రేరణ కలిగిస్తోంది? అమెరికా అమ్మాయి విరాళి మోది ఇండియాలో జన్మించినా హైస్కూలు వయసు వరకూ అమెరికాలోనే పెరిగింది. ఆమె తల్లిదండ్రులు పల్లవి, జితేష్‌ మోదీలు ‘మజూరి’లో స్థిరపడ్డారు. 2006లో విరాళికి పదహారు పదిహేడు సంవత్సరాలున్నప్పుడు ఆమె ఇండియా పర్యటనకు వచ్చి తిరిగి అమెరికా వెళ్లింది. వెళ్లినప్పటి నుంచి ఆమెకు తలనొప్పి పట్టుకుంది. ఆ తర్వాత తీవ్రమైన జ్వరం. డాక్టర్లు పరీక్ష చేస్తే టెస్టుల్లో ఏమీ తేలలేదు. విరాళి ఇండియా వచ్చింది వానాకాలం కనుక మలేరియా వచ్చి ఉంటుందని తల్లిదండ్రులు చెప్పినా టెస్టుల్లో తేల్లేదు కనుక మందులు ఇవ్వం అని డాక్టర్లు చెప్పారు. ఆ జ్వరంలోనే ఒక ఉదయం ఆమె కాళ్లు చచ్చుబడ్డాయి. ఆ తర్వాత ఆమెకు హార్ట్‌ ఎటాక్‌ వచ్చింది. 7 నిమిషాలు ఆమెలో చలనం లేదు. డాక్టర్లు చనిపోయిందనే అన్నారు. కాని ఆమె గుండె తిరిగి కొట్టుకుంది. ఆ తర్వాత కోమాలోకి వెళ్లిపోయింది. వెంటిలేటర్‌ మీద ఉన్న విరాళిని తల్లి మరికొన్ని రోజుల్లో రానున్న విరాళి పుట్టినరోజు వరకూ బతికించమని, ఆ తర్వాత వెంటిలేటర్‌ తీసేద్దామని కోరింది. డాక్టర్లు తల్లికోరిక కదా అని మన్నించారు. పుట్టినరోజు అందరూ చివరి చూపులకు వచ్చారు. కేక్‌ కోశారు. ఐసియులో సందడి చేశారు. ఆ సందడిలోనే విరాళి కోమా నుంచి బయటపడి కళ్లు తెరిచింది. అచలనం నుంచి చలనానికి విరాళి బతికింది కాని మెడ కింద నుంచి పూర్తి శరీరం చచ్చుబడింది. చేతులు కాళ్లు ఏవీ కదల్చలేని స్థితి. తల్లి కొన్నిరోజులు సేవ చేసింది. కాని ఇలాగే ఉంటే అమ్మాయి ఏం కాను? ఒకరోజు విరాళికి చాలా ఆకలి వేసింది. తల్లిని భోజనం అడిగితే ఎదురుగా తెచ్చి పెట్టి ‘నీకు కావాలంటే తిను. నేను నీ పనిమనిషిని కాను’ అని కావాలని విసుక్కుంది. విరాళికి పట్టుదల వచ్చింది. నా తిండి నేను తినగలను అనుకుంది. పట్టుదలగా ముందు వేళ్లు కదిలించింది. తర్వాత చేతులు కదిలించింది. ఆ తర్వాత చేయి సాచి ఆహారాన్ని తినగలింది. ‘ఆ రోజు నా జీవితం మారింది. నేను అనుకున్నది గట్టిగా అనుకుంటే సాధించగలను అని అర్థమైంది. అంతా మన మైండ్‌లో ఉంటుంది. దానికి బలం ఇవ్వాలి అని తెలుసుకున్నాను’ అని చెప్పింది. ఆ తర్వాత ఆమె చేతులు ఆమె స్వాధీనానికి వచ్చాయి. కాళ్ల సమస్య? వీల్‌చైర్‌ ఉందిగా అనుకుంది. ఎందుకు చేయరు? ‘ఈ పని నా వల్ల కాదు.. ఆ పని నేను చేయలేను అని అందరూ అనుకుంటూ ఉంటారు. బద్దకిస్తుంటారు. భయపడుతుంటారు. కాని ఇందుకా మనం పుట్టింది. చేయాలి. సాధించాలి. ముందుకు వెళ్లాలి. జన్మను సార్థకం చేసుకోవాలి’ అంటుంది విరాళి. ఆమె తన సమూహానికే కాదు ప్రతి ఒక్కరికీ ‘లే.. నడు.. పరిగెత్తు.. ఎగురు’ అని ప్రేరణనిస్తుంది. నిరాశ చుట్టుముట్టినవారికి తన జీవితాన్నే అద్దంలా చూపి మనిషికి సమస్యలను దాటే శక్తి ఉంటుందని చెప్పింది. అదే కాదు... న్యాయమైన హక్కులను సాధించుకోలేకపోవడం కూడా ‘అచేతన చైతన్యాన్ని’ కలిగి ఉండటమే అని చెబుతుంది. పోరాడాలి.. సాధించాలి... జీవించాలి... జీవితాన్ని ఇవ్వాలి... ఇదే విరాళి ఇస్తున్న సందేశం. – సాక్షి ఫ్యామిలీ  

పలాస: ఒకవైపు పేదరికం.. మరోవైపు అంగవైకల్యం.. అయినా అతడు కుంగిపోలేదు.. బాలారిష్టాలను ఎన్నో ఎదుర్కొని ఉన్నత విద్యను అభ్యసించి స్వయం ఉపాధి పొందుతున్నాడు. తనతో పాటు మరో నలుగురికి ఉపాధి కల్పిస్తూ స్ఫూర్తిగా నిలుస్తున్నాడు. ఆయనే పలాస మండలం మాకన్నపల్లి గ్రామానికి చెందిన దివ్యాంగుడు సైన కాంతారావు(36). నిరుపేద కుటుంబానికి చెందిన కామేశ్వరరావు, లక్ష్మీదంపతులకు కాంతారావుతో పాటు అన్న, తమ్ముడు, చెల్లెమ్మలు ఉన్నారు. పెద్దవాడు జగదీష్‌ మూగవాడు. కాంతారావుకి రెండు చేతులు లేవు. అయినా తోటి పిల్లలతో ఆడుకుంటూ చదువుకోవాలని కోరిక బలంగా ఉండేది. కాలి వేళ్లతో పలకమీద అక్షరాలు దిద్దడం ప్రారంభించాడు అకుంఠిత దీక్షతో విద్యాభ్యాసం బొడ్డపాడు జిల్లా పరిషత్‌ ఉన్నత పాఠశాలకు వెళ్లి  పదో తరగతి పూర్తి చేశాడు. పాఠశాలలో క్రికెట్, చెస్, క్యారం ఆటలు  కూడా ఆడేవాడు. కాశీబుగ్గలోని ప్రైవేటు కళాశాలలో ఇంటర్, బి.ఆర్‌.అంబేద్కర్‌ ఓపెన్‌ యూనివర్సిటీలో బి.ఎ, స్థానికంగా బీఈడీ సైతం పూర్తి చేశాడు. కాశీబుగ్గలో కంప్యూటరు కోర్సు చదివి ఓవైపు పోటీ పరీక్షలకు సన్నద్ధమవుతూనే మరోవైపు కాశీబుగ్గలో ఇంటర్‌నెట్‌ సెంటర్‌ పెట్టి స్వయం ఉపాధి పొందుతున్నాడు. తన కుటుంబాన్ని పోషించడమే కాకుండా మరో నలుగురికి తన నెట్‌ సెంటర్‌లోనే ఉపాధి చూపిస్తూ ఆదర్శంగా నిలిచాడు. ప్రస్తుతం కాశీబుగ్గలో భార్య, పాపతో కలిసి ఒక అద్దె ఇంటిలో జీవనం సాగిస్తున్నాడు.

వాళ్లు మద్యం ముట్టరు, మాంసం తినరు, ఎన్నో ఏళ్లుగా ఇదే ఆచారాన్ని కొనసాగిస్తున్నారు. బయటి కులానికి చెందిన వారిని పెళ్లి చేసుకుంటే ఈ కట్టుబాట్లు పాటిస్తారో లేదోనన్న భయంతో మేనరికపు పెళ్లిళ్లతో తమ పిల్లల జీవితాల్లో చీకట్లు నింపుతున్నారు. మేనరికపు పెళ్లిళ్లు పిల్లల బంగారు భవిష్యత్తును చిదిమేస్తున్నా.. వైఎస్సార్‌ కడప జిల్లా తొండూరు మండలం మడూరుకు చెందిన ‘సాతాను’ కులస్తులు మాత్రం కట్టుబాట్లను వీడడం లేదు. పిల్లల్లో బుద్ధిమాంద్యం, అంధత్వం, వైకల్యాలకు మేనరికపు వివాహాలే కారణమని వైద్య ఆరోగ్య శాఖ ఎంత అవగాహన కల్పించినా మార్పు శూన్యం. ఇటీవల చదువుకున్న యువత కులాంతర వివాహాలు చేసుకుంటూ మార్పు దిశగా పయనిస్తోంది. మడూరు గ్రామంలోని ‘సాతానుల’ బతుకు చిత్రంపై సాక్షి ప్రత్యేక కథనం. –సాక్షి ప్రతినిధి, కడప ఈ చిన్నారి పేరు ఐశ్వర్య, వయసు ఐదు సంవత్సరాలు. తన తోటి పిల్లలతో ఆడుకునే, బడికెళ్లే వయసు.. ముద్దులొలికించే ఐశ్వర్య పుట్టుకతోనే మంచానికి పరిమితమైంది. లేవలేదు, కూర్చోలేదు. ఎవరో ఒకరు పక్కనుండి అన్నీ చూసుకోవాల్సిందే. వైద్యం కోసం ఆస్పత్రులకు తిరిగినా చిన్న మార్పు కూడా లేదు. తల్లి శోభారాణి, తండ్రి నరేష్‌లది మేనరికపు పెళ్లి. మేనరికం వల్ల ఇలాంటి పరిస్థితి వస్తుందని తెలిసినా.. ఎందుకు చేసుకున్నారని శోభారాణిని సాక్షి ప్రశ్నిస్తే.. ‘ ఆ సమయంలో నాకంత అవగాహన లేదు. తల్లిదండ్రులు పెళ్లి చేసేశారు. ఇలాంటి జీవితం ఎవరికీ రాకూడదు. మేనరికం పెళ్లిళ్లు ఎంత ప్రమాదమో ఇప్పుడు తెలిసొచ్చింది. అయినా ఏం లాభం’ అంటూ కన్నీళ్లు పెట్టుకుంది. ఆ పల్లెలో ఏ ఇంటిని పలకరించినా ఇలాంటి కన్నీటి గాథలెన్నో మనసును చివుక్కుమనేలా చేస్తాయి. 22 ఏళ్ల వయసులో నిర్జీవంగా పడిఉన్న ప్రశాంత్, పుట్టుకతోనే చూపు కోల్పోయిన స్వర్ణలత, వరలక్ష్మి, వెంకటశేషయ్యలు.. బధిరులుగా బతుకీడుస్తున్న సంతోష్, కళ్యాణిలు.. అంగవైకల్యంతో బాధపడుతున్న బీటెక్‌ స్టూడెంట్‌ అరుణ్‌.. ఇలా ఎందరో... ఎన్నో తరాలుగా కట్టుబాటు   వైఎస్సార్‌ కడప జిల్లా తొండూరు మండలం మడూరు గ్రామంలో మొత్తం 200 గడపలు ఉంటాయి. జనాభా 1200 మందికి మించదు. అయితే ప్రతి ఇంట్లో శారీరక, మానసిన లోపాలతో పుట్టే పిల్లలు కన్పిస్తారు. మద్యం, మాంసం ముట్టకపోవడం తమ పూర్వీకుల నుంచి వస్తుందని సాతానులు చెబుతున్నారు. తరాలుగా వస్తున్న కట్టుబాటు తప్పితే కీడు జరుగుతుందని, వారి నమ్మకం. మాంసం తినే ఇతర సామాజిక వర్గాలవారు గ్రామంలోకి వచ్చినా వారిని మంచాలమీద కూర్చోనివ్వరు. బయటనుంచే మాట్లాడి పంపేస్తారు. తమ పిల్లలను ఇతర ప్రాంతాల్లో అక్కడక్కడ ఉన్న తమ కులస్తులకు కూడా ఇచ్చేందుకు అంగీకరించరు. దీంతో ప్రతి ఇంట్లో మేనరికపు వివాహాలే. 200 కుటుంబాల్లో 90 శాతం ఇదే గ్రామంలోనే వివాహం చేసుకున్నారని గ్రామస్తులు చెబుతున్నారు.   ఇది పూడ్చలేని నష్టం... తాము చేస్తున్న పనివల్ల పిల్లల భవిష్యత్తు బుగ్గిపాలవుతుందని తెలిసినా.. వారిలో మార్పు లేదు. పిల్లల ఆరోగ్యం కోసం ఎన్నో ఆస్పత్రులు తిరిగి ఆర్థికంగా చితికిపోయారు. కొందరు మేనరికం పెళ్లిళ్లు చేసుకోకపోయినా వారి పిల్లలకు అంగవైకల్యం వచ్చిందని.. మేనరికం కొంత కారణమైనా.. పూర్తిగా అదే కాదనేది మండూరు గ్రామస్తుల వాదన. మాజీ సర్పంచ్‌ ప్రకాశరావు మాట్లాడుతూ.. ‘ మా ఆచారం ఎవరికీ నష్టం కలిగించదు. ఇప్పటికీ మా గ్రామంలో ఏ ఇంటిలోనూ మాంసం వండరు. బయట మా సామాజిక వర్గం తక్కువగా ఉండడంతో అందరూ ఈ గ్రామంలోనే పెళ్లిళ్లు చేసుకుంటున్నారు. అయితే ఈ మేనరికం వివాహాలవల్లే  వందలాది మంది భవిష్యత్తు నాశనమైంది. ఇది పూడ్చలేని నష్టం. ఇప్పుడు మేం ఎవరిపైనా ఆంక్షలు పెట్టడంలేదు. కులాంతర వివాహాలు అనుమతిస్తున్నాం. ఇప్పుడిప్పుడు చదువుకున్న పిల్లల్లో మార్పు వచ్చింది. కొన్ని కులాంతర వివాహాలు జరుగుతున్నాయి’ అని చెప్పుకొచ్చారు.   మాటలు రాని సంతోష్‌తో అంధురాలైన తల్లి స్వర్ణలత   అధికారులు, వైద్యసిబ్బంది ప్రయత్నాలు వృథా  ఈ గ్రామస్తుల నమ్మకాన్ని మార్చేందుకు ఎన్నో ప్రయత్నాలు జరిగాయి. కడప జిల్లా కలెక్టర్‌గా పనిచేసిన చంద్రమౌళి, జాయింట్‌ కలెక్టర్‌ విజయలక్ష్మి లాంటి అధికారులు చైతన్య కార్యక్రమాలు నిర్వహించి అవగాహన కల్పించేందుకు కృషి చేశారు. మేనరికపు పెళ్లిళ్లు వద్దనే విషయాన్ని అధికారులు, వైద్య ఆరోగ్య సిబ్బంది, జనవిజ్ఞాన వేదిక సభ్యులు పలుమార్లు వివరించారు. ఈ గ్రామంలో సుదీర్ఘ కాలంగా అవగాహన కల్పిస్తున్న హెల్త్‌ ఎడ్యుకేటర్‌ దేవిరెడ్డి రమణమ్మ పలు విషయాలు సాక్షితో పంచుకుంది. ‘అంగవైకల్యంతో పిల్లల జీవితాలు నాశనమవుతున్నా.. ఆచారానికే వారు ప్రాధాన్యత ఇస్తున్నారు. అందుకే ఎంత అవగాహన కల్పించినా మడూరులో ఇప్పటికీ పెద్దగా మార్పు లేదు’ అని చెప్పుకొచ్చింది.   బుద్ధిమాంద్యంతో బాధపడుతున్న ప్రశాంత్‌   ఆ భయంతోనే మేనరికం మా సాతాను కులపోళ్లు చాలా తక్కువగా ఉంటారు. బయట మా కులపోళ్లు అందుబాటులో ఉండకపోవడంతో ఈ గ్రామంలోనే పెళ్లిళ్లు చేసుకోవాల్సి వస్తోంది. పైగా బయట ఉన్న వారు మాంసం, మద్యం ముట్టుకుంటారనే భయం. దీంతో మా పిల్లలకు ఈ గ్రామంలోనే పెళ్లిళ్లు చేస్తున్నాం. మేనరికం పెళ్లిళ్ల వల్లే అంగవైకల్యం, బుద్ధిమాంద్యం  అని డాక్టర్లు చెబుతున్నారు. దాంతో మావారిలోనూ మార్పు వస్తోంది  –పి.రామానాయుడు, మడూరు    మార్పు కోసం ప్రయత్నిస్తున్నాం   మడూరులో చాలా కుటుంబాల్లో మేనరికపు పెళ్లిళ్లే.. దీనివల్లే పిల్లల్లో అనారోగ్యమని చెబుతూనే ఉన్నాం. ప్రస్తుతం కొంతమార్పు వచ్చి ంది. నాలుగైదేళ్లుగా గ్రామస్తులు బయట వివాహాలు చేసుకుంటున్నారు.  – ఎం.రాజేశ్వరి, ఆశా వర్కర్‌ ఇటీవలి కాలంలో యువతలో మార్పు  నాలుగైదేళ్లుగా గ్రామంలో కొంత మార్పు చోటుచేసుకుంది. యువతరంలో వస్తున్న అవగాహన వల్ల చదువుకున్న యువత కులాంతర వివాహాలకు మొగ్గు చూపుతున్నారు. గ్రామానికి చెందిన  వెంకట నారాయణ, పల్లె ఎద్దుల కొండయ్య, పల్లె సూర్యనారాయణ, జి.రామానాయుడు, ఎ.రమేష్, పల్లె నవీన్, పల్లె శ్రేష్ఠ, ఎం.నాగలక్ష్మి తదితరులు ఉన్నత చదువులు చదివి డాక్టర్లయ్యారు. వీరు బయటి వారిని పెళ్లిళ్లు చేసుకున్నారు. చదువుకున్న యువత కులాంతర వివాహాలు చేసుకోవడంతో మేనరికపు పెళ్లిళ్లు తగ్గాయని గ్రామస్తులు చెబుతున్నారు.  

డిజ్‌ఎబిలిటీని ‘మిస్‌ ఎబిలిటీ’గా మార్చిన వసుంధర అనే యువతి మహా సంకల్ప బలం ఇది. జీవితమంతా పోరాటంతోనే గడిపి, చదువు పూర్తి చేసి, ఉద్యోగంలో పడలేక రాజీనామా చేసి, సొంతంగా ఒక సంస్థను నెలకొల్పి దివ్యాంగుల సంక్షేమం కోసం తన వంతుగా కృషి చేస్తున్న వసుంధర.. అందాల పోటీలను కూడా నిర్వహించి.. అందం కేవలం దేహ సౌందర్యానికే పరిమితం కాదనీ, ప్రతిభలోనూ అందం ఉంటుందని చాటి చెప్పారు.  హెచ్‌ఎస్‌బిసిలో పనిచేస్తున్న రేఖారాణి ప్రత్యేకమైన హెయిర్‌ స్టయిల్‌తో లేరు. వేదిక మీద ఆమె తన శరీరం గురించి, తనకున్న లోపాల గురించి పట్టించుకోలేదు. గ్లామరస్‌గా లేరు, జీరో సైజు కూడా కాదు, కాని ప్రత్యేకమైన అందం కలిగిన అమ్మాయి. ర్యాంపు మీద వీల్‌ ఛెయిర్‌లోనే తన గాంభీర్యాన్ని, తన ప్రతిభను ప్రదర్శించి, పోటీలో పాల్గొన్న పదహారు మందిలో ‘మిస్‌ ఎబిలిటీ’ టైటిల్‌ గెలిచారు.  గతంలో ‘కాగ్నిజెంట్‌’లో పనిచేసిన లక్ష్మీ సుందరి కూడా ఈ పోటీలో పాల్గొన్నారు. 2011లో అనుకోకుండా జరిగిన ఒక ప్రమాదంలో లక్ష్మీ సుందరి వీల్‌ చైర్‌కే పరిమితమైపోయినా, ఈ ‘మిస్‌ ఎబిలిటీ’ పోటీలో రన్నరప్‌గా నిలిచారు. ‘‘మేం ఎంత ప్రత్యేకమో ప్రపంచానికి తెలియజేయడానికే మా ప్రయత్నం’’ అంటారు ఈ ఈవెంట్‌ను నిర్వహించిన ‘వేవ్‌ మీడియా’ సంస్థ సిఈవో వసుంధర కొప్పుల. ఈ ఏడాది ఏప్రిల్‌ 1న ‘వేవ్‌ మీడియా’ అందాల పోటీలు జరిగాయి. దివ్యాంగురాలైన వసుంధర, దివ్యాంగుల కోసం అనేక కార్యక్రమాలు ఏర్పాటు చేయాలనే సంకల్పంతో వున్నారు. తమ్ముడు మోసుకెళ్లేవాడు వసుంధర స్వగ్రామం అనంతపురం జిల్లా సెట్టూరు. తల్లి ప్రమీల, తండ్రి ఆనందరావు, తమ్ముడు రాజేంద్రప్రసాద్‌. వసుంధర చిన్నపిల్లగా ఉన్నప్పుడే తండ్రి ఇల్లు వదిలి వెళ్లిపోయారు. తల్లి గార్మెంట్స్‌ బిజినెస్‌ చేస్తూ, ప్రభుత్వ పాఠశాలలకు యూనిఫారమ్స్‌ తయారుచేసి సప్లయి చేస్తున్నారు. వసుంధరకు రెండేళ్ల వయసులో వేసిన పోలియో వ్యాక్సిన్‌ వికటించి ఆమె రెండు కాళ్లూ బలహీనమయ్యాయి. వసుంధరకు ఏడు సంవత్సరాలు వచ్చేవరకు ఎంతోమంది వైద్యులకి చూపించింది తల్లి. నయం కాలేదు. చందమామ వంటి పుస్తకాలు చదవడానికైనా ఉంటుందని వసుంధరను స్కూల్‌లో వేశారు. స్కూల్‌లో టీచర్లు, స్నేహితులు అందరూ వసుంధరను తమతో సమానంగానే చూశారు. స్పెషల్‌ కిడ్‌లాగ ఏ ఒక్కరూ చూడలేదు. వసుంధర తమ్ముడు కూడా అదే స్కూల్‌లో చదువుకుంటూ, అక్కను ఒక క్లాసు నుంచి మరొక క్లాసుకి ఎత్తుకుని తీసుకువెళ్లేవాడు.‘అమ్మ వద్దన్నా.. బయటికొచ్చేశాను’ వసుంధర చక్రాల బండికే పరిమితమైపోయినా, మానసికంగా కుంగిపోలేదు. పట్టుపట్టి బికామ్‌ పూర్తి చేశారు. సి.ఏ. చేస్తూ మధ్యలో వదిలేసి, ఎం.ఏ. మాస్‌ కమ్యూనికేషన్‌ చదివారు. ‘‘మీడియాలో ఉద్యోగం వచ్చినప్పుడు నేను ఒక్కర్తినే ఉంటానంటే అమ్మ వద్దన్నా, ఆమె మాటను కాదని, బయటకు వచ్చేశాను’’ అంటున్న వసుంధర, తనకు అమ్మ వల్లే ఇంత శక్తి వచ్చిందంటున్నారు. తనలాంటి వందమందిని కలిసి వారి సమస్యల గురించి వినతి పత్రం తయారుచేసి, అబ్దుల్‌ కలామ్‌కి అందచేశారు వసుంధర. ఆయన తక్షణమే దివ్యాంగులకు అవసరమైన ప్రత్యేక సదుపాయాలు ఏర్పాటయ్యేలా అధికారులను ఆదేశించారు. వసుంధర నిర్వహించిన అందాల పోటీలో ‘మిస్‌ ఎబిలిటీ’ టైటిల్‌ విన్నర్‌ రేఖారాణి, రన్నరప్‌ లక్ష్మీ సుందరిలతో వసుంధర  ఆత్మాభిమానంతో రాజీనామా! చదువు పూర్తయ్యాక ఉద్యోగం కోసం హైదరాబాదు వెళ్లడానికి తల్లి అంగీకరించనప్పుడు.. ‘‘నేనేమీ అడవిలోకి వెళ్లట్లేదు’’ అని ఆమెను ఒప్పించిన వసుంధర ఒక సంవత్సరం పాటు ఒక టీవీ చానెల్‌లో ఉద్యోగం చేశారు. అక్కడ వివక్షకు గురయ్యారు. ఆమె పనిచేసినా పనిచేయకపోయినా జీతం ఇచ్చేయమని మేనేజ్‌మెంట్‌ అన్నట్లు తెలిసి ఆమె ఆత్మాభిమానం దెబ్బతింది. వెంటనే ఉద్యోగానికి రాజీనామా చేసి 2014లో తన సొంత సంస్థ ‘వేవ్‌ మీడియా’ ప్రారంభించారు. ఆ తర్వాత ‘అంధుల క్రికెట్‌’ నిర్వహించారు. వారి సంస్థ తరఫున 2015లో ‘మిస్‌ ఎబిలిటీ’ కార్యక్రమం ఏర్పాటు చేద్దామనుకుంటే, 2018 ఏప్రిల్‌ నాటికి కార్యరూపం దాల్చింది. ‘‘మాతో పనిచేయాలంటే సెన్సిబుల్‌గా ఉండాలి. అది నాలాంటి వాళ్లకి మాత్రమే తెలుస్తుంది’’ అంటారు వసుంధర.  తలా ఒక చెయ్యేస్తే చాలు చిన్నప్పటి నుంచి ఒంటరిగానే పోరాడుతున్నారు వసుంధర. ఎన్ని ఆటంకాలు ఎదురైనా అన్నిటినీ ఒంటరిగానే అధిగమిస్తున్నారు. అంతేకాదు, తనలాంటివారికి అండగా నిలుస్తున్నారు, వారికి సలహాలు, సూచనలు ఇస్తున్నారు వసుంధర. ‘‘దివ్యాంగులకు బ్యాంకులు లోన్లు ఇవ్వాలంటే వారిని నమ్మి గ్యారంటీ ఇచ్చేవారు ఉండరు. చదువుకోనివారు సైతం లోన్‌ తీసుకుని వ్యాపారాలు చేసుకుంటున్నప్పుడు వీరికి ఎందుకు ఇవ్వకూడదు? ప్రభుత్వం వీరి తరఫున నిలబడి లోన్లు ఇప్పించాలి’’ అంటున్నారు వసుంధర. వివిధ రంగాలలో పెట్టుబడులు పెట్టేవారు, వీరి గురించి ఆలోచించి, వీరు చేసేవాటికి కూడా పెట్టుబడులు పెట్టవచ్చు కదా అంటారు వసుంధర. ‘‘పెద్ద పెద్ద కంపెనీలు మా తరఫున ప్రచారం చేయొచ్చు కదా’’ అని ప్రశ్నిస్తున్నారు. అలాగే, దివ్యాంగులు అన్నిరకాల వస్త్రాలు ధరించలేరు కనుక వారికి అనుగుణంగా అందమైన వస్త్రాల ను ప్రత్యేకంగా బొటిక్‌వారు చేయించాలని విజ్ఞప్తి చేస్తున్నారు. కార్పొరేట్‌ సోషల్‌ రెస్పాన్సిబిలిటీ కింద ఖర్చు చేసే మొత్తంలో ఐదు శాతం దివ్యాంగుల సంక్షేమానికి వినియోగించాలని, ఏడాదికి వందమందినైనా ఉద్యోగాలకు ఆహ్వానించాలని కోరుతున్నారు.  అవార్డులు.. పురస్కారాలు ►లేడీ లెజెండ్‌ అవార్డు – 2018 (ట్యూటర్స్‌ ప్రైడ్‌ ఆర్గనైజేషన్‌) ►విశిష్ట సేవా పురస్కార్‌ 2018 (అంతర్జాతీయ మహిళా దినోత్సవం సందర్భంగా, ఆంధ్రప్రదేశ్‌ ప్రభుత్వం నుంచి) ►ఇండియన్‌ అడ్వాంటేజ్‌ ఉమెన్‌ అవార్డు 2018 (దేశవ్యాప్తంగా వచ్చిన 19,300 అప్లికేషన్లలో 25 మందిని ఎంపిక చేయగా వారిలో ఒకరు). ►2013లో జరిగిన ‘మిస్‌ వీల్‌ చెయిర్‌’ ప్రోగ్రామ్‌లో ‘మోస్ట్‌ వోటెడ్‌ గర్ల్‌ ఆఫ్‌ ద నేషన్‌’ అవార్డు (ఆంధ్రప్రదేశ్‌ నుంచి)  ►తెలుగు రక్షణ సమితి, హైదరాబాద్‌ వారి నుంచి 2013 ఉత్తమ కవయిత్రి బహుమతి.  – వైజయంతి పురాణపండ వసుంధర మెయిల్‌ ఐడీ:koppulavasundhara@gmail.com

ఆయన దాన్ని మనసులో పెట్టుకుని,  గుప్పిట మూసుకుని సాయంత్రం ఇంటికి వెళ్లాడు. భార్య గమనించి, ‘ఏమైంది?’ అని ఆశ్చర్యంగా అడిగింది.  ఒక ఊళ్లో ఒకాయన ఉండేవాడు. ఎవరికి ఏమైనా అవసరమొచ్చినప్పుడు సాయం చేయడానికి వెనుకాడేవాడు కాదు. వీధిలో ఎదురుపడి తమ కష్టం చెప్పుకున్నా కూడా, ‘మా ఇంటికెళ్లి నా భార్యతో చెప్పి తీసుకో’ అని వాళ్లకు కావాల్సింది అందేట్టు చూసేవాడు. అయితే, ఈ «ధోరణి ఆయన భార్యకు నచ్చేది కాదు. కొన్నిసార్లు ఆ సాయం చేయడానికి నిరాకరించేది కూడా. ఒకరోజు అలా తిరగ్గొట్టిన విషయం ఆయనకు తెలిసింది. ఆయన దాన్ని మనసులో పెట్టుకుని, గుప్పిట మూసుకుని సాయంత్రం ఇంటికి వెళ్లాడు. భార్య గమనించి, ‘ఏమైంది?’ అని ఆశ్చర్యంగా అడిగింది.  ‘ఇది ఎప్పుడూ ఇలాగే వుందనుకో, దాన్నేమంటావ్‌?’ అని ప్రశ్నించాడు.  ‘ఏదో వైకల్యం ఉన్నట్టు’ అని జవాబిచ్చింది. మళ్లీ పూర్తిగా అరచేయిని చాచి చూపిస్తూ, ‘ఎప్పుడూ ఈ చేయి ఇలాగే ఉండిపోయిందనుకో, దాన్నేమంటావ్‌?’ అన్నాడు.ఏం చెప్పబోతున్నాడో అర్థం చేసుకుంటున్నట్టుగా, ‘ఇది కూడా ఇంకో రకం వైకల్యమే’ అని జవాబిచ్చింది.‘అదీ, అందుకే నువ్వు నా మంచి భార్యవు’ అని నవ్వుతూ తన పనిలో పడిపోయాడు. సంపద వచ్చినప్పుడు కాపాడాలి. వచ్చినదాన్ని పంచుతూవుండాలి. అప్పుడే చేయి ఆరోగ్యంగా ఉన్నట్టు! ఆ పైన ఎప్పుడూ ఆమె సాయం చేయడానికి వెనుకాడలేదు.

అనగనగా సూర్యుడికో కూతురుండేది. తండ్రిలాగే ఆమె కూడా ప్రచండ తేజస్విని. సూర్యుడు తన వెలుగంతా ఆమెకే ఇవ్వాలనుకున్నాడు. వేళ్లకు నక్షత్రాల వుంగరాలతో, కాళ్లకు, నడుముకు, మెడకు వివిధ కాంతిపుంజాల ఆభరణాలతో, ధూమకేతు చేలాంచలాలతో దేదీప్యమానంగా ప్రజ్వరిల్లుతూ ఆకాశంలో ఆడుకునేది, వెలుగు ప్రసరించిన విశ్వాంతరాళం ఆమె సామ్రాజ్యం. గులకరాళ్లలా అంతటా విస్తరించిన గ్రహాలను దాటి దారితప్పి దూరంగావున్న మరో గ్రహంవైపు పయనించింది. అది ఆకుపచ్చగానూ, నీలం రంగులోనూ కనిపించింది. ‘‘ఆహా! ఎంత అందమైన ప్రదేశం. ఆ నీల, హరిత లోకంలో నక్షత్ర ఖచితసింహాసనం అధిష్ఠిస్తాను. అక్కడే కలకాలం వుండిపోవాలని వుంది’’ అని చెప్పింది తండ్రితో. సూర్యుడు నిట్టూర్చాడు. తన కూతురి భవిష్యత్తు ఎలా ఉండబోతుందో అతనూహించగలడు. ‘‘నా ఆధీనంలో ఉన్న అన్ని గ్రహాలూ నీవే. ఎక్కడికైనా నువ్వు నిరభ్యంతరంగా వెళ్లొచ్చు. కానీ ఆ గ్రహం మీద ఉండాలంటే నీ కాంతి, వేడి బాగా తగ్గించుకోవాలి. నీ ఉంగరాలూ, ఆభరణాలూ, దుస్తులు ఆ గ్రహం భరించలేదు. ఆ హరిత వాతావరణం చాలా సుకుమారమైనది. నీ శరీర ఉష్ణానికి నీలిగా కనిపించేదంతా ఆవిరైపోతుంది. అందువల్ల ప్రస్తుతమున్న నీ అలంకరణలకు బదులు మరో మూడు వరాలు కోరుకో తక్షణమే ఇస్తాను’’ అన్నాడు సూర్యుడు దిగులుగా. ‘‘నన్నాలోచించుకోనీ’’ అన్నది పిల్ల. ఏళ్లు గడిచాయి. అనంతకాలంలో లక్షసంవత్సరాలన్నా ఓ క్షణంతో సమానమే గద. మరికాసేపాలోచించి, ‘‘నాకా గ్రహాన్ని తల్లిలా చేరదీయాలనిపిస్తున్నది, ఇదే నా కోరిక’’ అంది. ‘‘నా ముద్దుల తల్లీ, నీ యిష్టానికి నేనెప్పుడూ అడ్డుచెప్పను. ఎప్పుడు నీకు తిరిగి రావాలనిపిస్తే అప్పుడేరా. నీకోసం నేను నిరీక్షించని రోజుండదు. అక్కడికి వెళ్లాక నా కాంతికి నీ కళ్లు మూసుకోవచ్చు జాగ్రత్త’’ అన్నాడు సూర్యుడు ఆప్యాయంగా. అలా, ఆ పిల్ల వదిలేసిన వుంగరాలు, కాళ్ల కడియాలు, నక్షత్రహారాలు, ధూమకేతువులు సూర్యుడి చుట్టూ పాలపుంతలా పరచుకున్నాయి. అవి గుర్తులుగా ఆమె తన తండ్రి దగ్గరకి ఎప్పుడైనా తిరిగిరావచ్చు. ఒక పార, రోలు, రుబ్బురాయి, గంప, నీళ్లకుంట, గొడ్డలి, చాప, కప్పుకోవటానికో దుప్పటి, తినటానికి వెదురు బొంగులతో అల్లిన కంచాలు తీసుకుని అటుగా పయనించిన ఒక నక్షత్రం మీద ఎక్కి తన కొత్త నివాసానికి ప్రయాణమైందామె. మరెంతో కాలం విశ్వాంతరాళంలో విహరించి, హరిత గ్రహానికి చేరుకుంది. అక్కడ విస్తారంగా పెరిగిన అరణ్యాలు, పచ్చిక మైదానాలు, వివిధ జాతుల మొక్కలు చూసి ఆమె మనసు ఆనందంతో నాట్యం చేసింది. రంగురంగుల పువ్వులు – పసువు, నారింజ, ఎరుపు, తెలుపు, నిమ్మరంగు, నీలి, వూదా– వాటి కలయికతో ఏర్పడిన మరెన్నో రంగులు ఆమె అదివరకెప్పుడూ చూడలేదు. ‘‘ఇంత సంతోషాన్ని నేనొక్కదాన్ని భరించలేను. నాకు పిల్లలు కావాలి. చాలామంది పిల్లలు. అందర్నీ నేను పోషించగలను. కేరింతలు కొడుతూ, పాటలు పాడుతూ, నవ్వుతూ, తుళ్లుతూ, ఈ పర్వతాలు ప్రతిధ్వనించేలా కేకలు పెడుతూ ఆడుకుని, సేవచేసి, ప్రశాంతంగా నా కళ్లు మూసే పిల్లలు’’. ఆ క్షణమే ఆమె కోరిక తీరింది. వందలు, వేలు, లక్షల్లో పిల్లలు నలుదెసలా తిరుగాడారు. మగ, ఆడ, పొడుగు, పొట్టి, నలుపు, తెలుపు, లావు, సన్నం అన్ని రకాల పిల్లలు వచ్చి ఆ తల్లిని ఆలింగనం చేసుకున్నారు. అలాగ, అన్నాళ్లు ఆకాశంలో దేదీప్యమానంగా ప్రకాశించిన ఆ నక్షతం మరోగ్రహం మీద జీవరాసులన్నింటికీ తల్లిగా మారింది. తారతమ్యం లేకుండా ఆమె అందర్నీ ఒక్కలాగే ప్రేమించింది. బలవంతులు, బలహీనులు, అందగాళ్లు, కురూపులు, చతురులు, మూర్ఖులు అన్న తేడా ఆమెకు లేదు. పిల్లలు నడిచారు. పరిగెత్తారు. రకరకాల కార్యక్రమాల్లో నిమగ్నమయ్యారు. కొందరు అంతా తమకే కావాలన్నారు. కొందరు రోజుగడిస్తే చాలన్నారు. కొందరు తప్పులు చేసి చెయ్యలేదన్నారు. కొందరు అందరి తప్పులు తమమీద వేసుకున్నారు. కొందరు అంతా తమకే తెలుసన్నారు. కొందరు ఏమీ తెలియదన్నారు. కొందరి పనులు పక్కవాళ్లకు ప్రాణాంతకంగా మారాయి. కొందరు ఆత్మరక్షణ కోసం తండ్రి ప్రేమతో పంపిన ఎండ, తన పిల్లల్ని చలినుండి రక్షించింది. వర్షాలు కురిసి పంటలు బాగా పండాయి. శిశిరమూ, చలికాలమూ వచ్చి మొక్కల్ని కూడా నిద్రపుచ్చాయి. తన పారతో నేలను గుల్లగా చేసింది. పిల్లలు ఎంత తిన్నా తరగనంత భోజనం సమకూర్చింది. ఈ పిల్లల తల్లి తన సంతానం కోసం చెయ్యనిదంటూ లేదు. ఏళ్లు గడిచాయి. పిల్లల్లో మార్పు వచ్చింది. ‘‘నా గురించి ఇప్పుడెవరూ ఆలోచించరు. తమస్వార్ధమే తప్ప తల్లి అవసరమేమిటో ఎవరికీ పట్టదు’’ అని తండ్రితో చెప్పుకుని విలపించిందామె. ‘‘వాళ్లు నీ పిల్లలు. నీ ఇష్టంతో నువ్వు వాళ్లనీలోకంలో సృష్టించావు. విద్యాబుద్ధులు నేర్పించి, బాధ్యతల గురించి కూడా కాస్త చెప్పాలి మరి’’ అన్నాడు సూర్యుడు. కానీ వాళ్లు తన మాట వినరు. అస్తమానమూ తమలో తాము కీచులాడుకుంటారు. ఎంతిచ్చినా ఇంకా కావాలి అనే దురాశ బాగా పేరుకుపోయింది. ‘‘నాకు ఆకలేస్తోంది. నాకు నీళ్లు కావాలి. ఇన్ని కష్టాలా? మరింత సుఖం కావాలి’’ అంటూ వాళ్లు ఆమెను సతాయించని క్షణంలేదు. తన సంతానంలో ఎవరికే బాధకలిగినా పిల్లల తల్లి మనసు చివుక్కుమంటుంది. గాయమైందంటే లేపనం రాస్తుంది. ఆకలికి కొత్త పంటలు, దాహానికి కొత్త కాలవలు. కానీ వాళ్ల ఆశకు అంతులేదు. గిల్లి, రక్కి తనను వాళ్లు గాటుపెట్టని చోటులేదు. తల్లి ఇచ్చిన దానితో తృప్తిపడక ఒకర్నొకరు చంపుకుని ‘ఇదే మా విజయం’ అనుకున్నారు. తల్లి హృదయం క్షోభించింది. ఆమె ఆత్మ విశ్వాసం సన్నగిల్లింది. తమ కష్టాలన్నింటికీ పిల్లలు తల్లినే నిందించడం ఆనవాయితీగా మారింది. తనలో మొదటి ఉత్సాహం లేదు. తల్లిమీద కనికరంలేని పిల్లలు. తన పాలు కాదు. నెత్తురు తాగుతున్నారు. తనను కోసుకుని తిని అదే రుచికరమైన ఆహారమనుకుంటున్నారు. ఆమెకు విసుగొచ్చిన క్షణాన మహోధృతంగా గాలివీచి, చెట్లను కూకటివేళ్లతో పెకలిస్తుంది. కన్నీరు కార్చినప్పుడు సముద్రాలు పొంగుతాయి. పక్షుల కిలకిలా రావాలకు బదులు భీకర శబ్దాలతో కంపిస్తుంది. పర్వతాల మీద మంచు తుంపరలకు బదులు చల్లగాలి కంబళీ కప్పుకుంటుంది.ఆమె కుంచించుకుపోయిన తన అరణ్యాలను చూసి విలపించింది. తల్లిని వివస్త్రను చేసిన పిల్లలు ఎక్కడ తలదాచుకుంటారు. ఈ మారణ హోమాన్ని ఆపేదెట్లా? తల్లికి పిల్లల గురించి తప్ప మరో ధ్యాస లేదు. కానీ వాళ్లు ఆమె గుండెల్ని గునపాలతో తవ్వారు. విలువైన ఖనిజాలు, లోహాలు కావాలట. కండల్ని పీకి ఆనందించారు. నెత్తురు వరదలై కారింది. ఒకప్పుడు తల్లి జోలపాటలతో నిద్రపుచ్చింది. ఇప్పుడామె హాహాకారాలు కూడా వాళ్లకు వినిపించవు. ఒకప్పుడు తన ఒడిలో ఆడుకున్న పాపాయి ఇనప గోళ్లతో ఇప్పుడు తనను చిత్రహింసల పాలు చేస్తున్నాడు. తిరగగలిగినంత భూమి ఉంది అందరికీ. కానీ బలవంతుడు వచ్చి బలహీనుల భూమిని కబ్జాచేసి ‘ఇదినాదే’ అంటూ నిత్యం కలహించుకుంటే తనెన్ని తగువులని తీర్చగలదు? భూమి మాత్రమే కాదు. రాళ్లు రప్పల గురించి తలలు పగల కొట్టుకుంటున్నారు. స్వేచ్ఛగా విహరించే పక్షుల్ని, జంతువుల్ని పంజరాలలో బోనులలో బంధించారు. నదిలోని చేపల్ని ఇళ్లలో నీటి తొట్లలో వేశారు. అలా, అంతులేని మనోవ్యధతో కృంగి కృశించి ఒకనాడు కన్ను మూసింది పిల్లలతల్లి. కానీ పిల్లలకా విషయం కూడా తెలియదు. మరణం తర్వాత ఆమె రెండో కోరిక తీరింది. తన అవశేషాలను ఒక నల్లటి గుడ్డలోకట్టి పిల్లల అవసరాలకోసం తిరిగి వచ్చింది. అయితే ఇప్పుడామె ఒక ప్రేతంలాగున్నది. ఎవరూ గుర్తుపట్టలేదు. అయినా, తల్లి గురించి ఆలోచించటం పిల్లలెప్పుడో మానేశారు. అప్పుడప్పుడూ పర్వతాలలో, అరణ్యాలలో, సముద్రంమీద తుపానులాగ ఆమె రోదించింది.   ఇంత మందిని కన్నా, ఒకే పిల్లకు మాత్రం తనంటే ప్రేమ, నల్లటి జుత్తు, అందమైన కళ్లతో చక్కగా పెరిగిందా అమ్మాయి. ఆమెను చూస్తే తల్లి హృదయం పొంగుతుంది. ఇన్ని కోట్ల మందిలో ఒక్కరైనా తనగురించి ఆలోచిస్తున్నందుకు తల్లికి తన ప్రయత్నం వృ«థా కాలేదనిపించింది. తన తర్వాత తన పని కొనసాగించటానికి ఈ పిల్ల చాలు. ఒక వాయు ప్రళయం వచ్చి ఆమెను రజనుగా మార్చి ఆకాశంలోకి తీసుకెళ్లింది. అక్కడ ఘనీభవించిన ఆ రజనే మనం చూసే చంద్రుడు. తండ్రి ప్రకాశాన్ని తనలో జీర్ణించుకొని, చల్లని చూపులతో భూమి మీద తన పిల్లల్ని ఆశీర్వదిస్తున్నదా తల్లి. ఆమె చలువ వల్లనే మన గ్రహం ఇంత పచ్చగా, చల్లగా ఉన్నది. నిత్యం పోట్లాడుకుంటున్న పిల్లల్ని చూసి కన్నీరు కారుస్తున్నదా తల్లి. ఈ ఘోరాలు చూడలేక ఆమె కనుమరుగై, సన్నటి వంకలా మారుతుంది. పిల్లల్లో మార్పు వస్తుందేమోనని ప్రతినెలా వెన్నెల కురిపిస్తుంది.  తల్లిని ప్రేమించటం ఎప్పుడు నేర్చుకుంటారీ పిల్లలు!?   

చిన్నపాటి సమస్యకే డీలా పడిపోతారు..జీవితమే ముగిసిపోయినట్లు కుంగిపోతారు. నిరాశలో కాలం వెళ్లదీస్తారు. కానీ శిరీషను చూస్తే నిరాశకే  నిరాశ పుట్టకమానదు..విధిరాతను తిరగరాసింది. పుట్టుకతో వచ్చిన శారీరక వైకల్యానికి  మనోధైర్యంతో ..పట్టుదలతో సమాధానం చెప్పింది. లక్షమందిలో ఒకరికి వచ్చే జబ్బు తనకే వచ్చినా అమ్మానాన్నల ప్రోత్సాహం శిరీషలో ఆత్మవిశ్వాసాన్ని రెట్టింపు చేసింది. ఈ లక్షణాలే ఆదివారం బెంగళూరులో రాష్ట్రపతి చేతుల మీదుగా మూడు చక్రాల కుర్చీలో కూర్చుని పురస్కామందుకునేలా చేస్తున్నాయి. చిత్తూరు అర్బన్‌: ఎప్పుడైనా కాస్త నిరాశ కలిగితే చిత్తూరులోని కొంగారెడ్డిపల్లెకు చెందిన శిరీష గురించి తెలుసుకోండి.. నిరాశ పటాపంచలవుతుంది. విజయకుమార్, సుజాత రెండో సంతా నంగా శిరీష 1987లో పుట్టింది. పుట్టుకతోనే అస్టోజెనిసిస్‌ ఇంపెర్‌ఫెక్టా జెనటిక్‌ డిజార్డర్‌ అనే వ్యాధి సోకింది. దీనికారణంగా శరీరంలోని కాళ్లు, చేతులు, వెన్నెముకతో పాటు అన్ని అవయవాలు సరిగా పనిచేయటం మానేశాయి. ఈ బిడ్డ పుట్టిన నాలుగేళ్లకు వైమానికదళంలో ఉద్యోగం మానేసిన విజయకుమార్‌ ఎన్నో ఆసుపత్రుల చుట్టూ తిరిగారు. అయినా ఫలితంలేదు. లక్ష మందిలో చాలా కొద్ది మందికి మాత్రమే వచ్చే లోపమని వైద్యులు చేతులెత్తేశారు. నడవలేని చిన్నారికి తామే కాళ్లయ్యారు విజయకుమార్, సుజాత దంపతులు. విజయకుమార్‌ ఇండియన్‌ ఓవర్సీస్‌ బ్యాంకులో చేస్తున్నారు. తల్లి ఇంట్లో శిరీషకు అన్నీ తానై చేదోడుగా నిలిచారు. ఇంట్లోనే ట్యూటర్‌ను పెట్టి పాఠాలు చెప్పించారు. ఎక్కడికి కదలాలన్నా మూ డు చక్రాల సైకిలే ఆధారం. ఏం చేయాలన్నా ఎవరో ఒకరు సాయపడేవారు. ఏడో తరగతి పాసైన తరువాత చిత్తూరు షర్మన్‌ బాలికల పాఠశాలలో రెగ్యులర్‌గా చదివి పదో తరగతి, విజేత కళాశాలలో ఇంటర్, ఎస్‌వీ రాజు కళాశాలలో బీకాం కంప్యూటర్స్‌ ఉత్తీర్ణత సాధించారు. ఆశావాదంతో అడుగులు డిగ్రీ పూర్తయిన తర్వాత బ్యాంకు ఉద్యోగాలపై శిరీష దృష్టి సారించారు. తండ్రి నేర్పిన మెలకువలతో ఇన్‌స్టిట్యూట్‌ ఆఫ్‌ బ్యాకింగ్‌ పర్సనల్‌ సెలెక్షన్‌ (ఐబీపీఎస్‌) పరీక్షలకు ప్రిపేరయ్యారు. తొలిసారే శిరీష ఈ పరీక్షల్లో అర్హత సాధించినా వైకల్యం కారణంగా ఉద్యోగం రాలేదు. తరువాత గ్రామీణ బ్యాంకు పరీక్షల్లో రాణించి అర్హత సాధించారు. ఇక్కడా అదే కారణం చూపారు.. కానీ ఉద్యోగం చేయాలనే ఆశయం ఈమెను బెంగళూరు వరకు తీసుకెళ్లింది. అక్కడ తొలుత డేటా ఎంట్రీ ఆపరేటర్‌గా చేరింది. మరింత ఆత్మవిశ్వాసం పెరిగింది. నెలకు రూ.7 వేలు జీతం.  సహాయకురాలికి, ఇంటి అద్దె, ఇతర ఖర్చులకు రూ.15 వేలయ్యేవి. తండ్రి సహకరించడంతో ఆర్థిక ఇబ్బందులుండేవి కావు. అనంతరం వీడియోకాన్‌ సంస్థలో కస్టమర్‌కేర్‌లో పనిచేస్తూ ఆస్ట్రేలియా, న్యూజిలాండ్‌ బ్యాంకు పరీక్షల్లో ప్రతిభ చాటి జూనియర్‌ ఆఫీసర్‌గా ఉద్యోగం సం పాదించారు శిరీష. అయినా చదువుపై మక్కువతో ఎంబీఏ చేస్తున్నారు. నేడు కోవింద్‌ చేతుల మీదుగా పురస్కారం.. ఏటా ప్రత్యేక ప్రతిభావంతులుగా స్ఫూర్తిదాయకంగా నిలిచేవారికి భారత ప్రభుత్వం పురస్కారాలు అందజేస్తుంది. వైకల్యం వెక్కిరించినా తన కెరీర్‌ను చక్కగా మలుచుకుని రాణిస్తున్న శిరీష ఈ ఏడాది ఇలా ఎంపికైన జాబితాలో చోటు సంపాదించింది. మన జిల్లా నుంచి ఇలా ఎంపికైంది ఈమె ఒక్కరే.  ఆదివారం ఢిల్లీలో జరిగే కార్యక్రమంలో రాష్ట్రపతి రామనాథ్‌ కోవింద్‌ చేతుల మీదుగా అవార్డు అందుకోనున్నారు. ఇప్పటికే శిరీష కుటుంబ సభ్యులు ఢిల్లీకి చేరుకున్నారు.

నేడు ‘ఇంటర్నేషనల్‌ డే ఆఫ్‌ పర్సన్స్‌ విత్‌ డిజేబిలిటీస్‌’ సందర్భంగా అంగ వైకల్యం ఆశయ సాధనకు అవరోధం కాదు. మానసిక వైకల్యం మనిషి పురోగతికి లోపం కాదు. జనాభాలో చాలామందికి ఎలాంటి శారీరక వైకల్యాలూ, మానసిక వైకల్యాలూ ఉండవు. మనశ్శరీరాలను బాధించే సమస్యలు ఏవీ లేకున్నా, జీవితం గడవటానికి ఏ లోటూ లేకున్నా పుట్టినది మొదలు పోయేలోగా జీవితంలో అలాంటి వాళ్లు సాధించేదేమీ ఉండదు. దృక్పథంలోని వైకల్యాల కారణంగానే చాలామంది నిరర్థకంగా బతుకులు లాగించేస్తూ ఉంటారు. అలాంటి వాళ్ల కంటే జీవితంలో ఏదో ఒకటి సాధించాలనే తపన గల వికలాంగులే మెరుగైన వాళ్లు. కుంగదీసే వైకల్యాలు ఉన్నా, వివిధ రంగాల్లో ఎవరికీ తీసిపోని ఘనవిజయాలు సాధించి ప్రపంచవ్యాప్తంగా గుర్తింపు పొందిన వారు ఎందరో ఉన్నారు. అలాంటి వారిలో కొందరు ప్రముఖుల గురించి... స్టీఫెన్‌ హాకింగ్‌ సమకాలీన ప్రపంచంలో సాటిలేని మేటి మేధావిగా గుర్తింపు పొందిన మనతరం మహా శాస్త్రవేత్త స్టీఫెన్‌ హాకింగ్‌. భౌతికశాస్త్రంలోను, అంతరిక్ష శాస్త్రంలోను ఆయన సాధించిన విజయాలు సామాన్యమైనవి కావు. స్టీఫెన్‌ హాకింగ్‌ 1942 జనవరి 8న ఇంగ్లండ్‌లోని ఆక్స్‌ఫర్డ్‌ నగరంలో పుట్టాడు. తండ్రి ఫ్రాంక్, తల్లి ఇసోబెల్‌. రెండో ప్రపంచ యుద్ధం జరుగుతున్న కాలంలో ఫ్రాంక్, ఇసోబెల్‌ ఒక మెడికల్‌ రీసెర్చ్‌ ఇన్‌స్టిట్యూట్‌లో పనిచేసేవారు. ఫ్రాంక్‌ పరాన్నజీవుల మీద పరిశోధనలు సాగించేవాడు. ఇసోబెల్‌ అక్కడే సెక్రటరీగా పనిచేసేది. అక్కడి పరిచయం ప్రేమగా మారి ఇద్దరూ పెళ్లి చేసుకున్నారు. కొన్నాళ్లకు స్టీఫెన్‌ పుట్టాడు. పుట్టినప్పుడు సాధారణంగానే ఉన్నాడు. చిన్నప్పటి నుంచి చదువులో చురుగ్గా ఉండేవాడు. కాలేజీలో ఉన్న కాలంలోనే ఐన్‌స్టీన్‌కు సాటి వచ్చే మేధావిగా గుర్తింపు పొందాడు. సాటి విద్యార్థులే కాదు, అధ్యాపకులు సైతం స్టీఫెన్‌ మేధాశక్తికి అబ్బురపడేవారు. ఆక్స్‌ఫర్డ్‌ వర్సిటీలో గ్రాడ్యుయేషన్‌ చేస్తున్న కాలంలో మోటార్‌ న్యూరాన్‌ డిసీజ్‌కు లోనయ్యాడు. క్రమక్రమంగా వ్యాధి శరీరాన్ని లొంగదీసుకుంటుండడంతో చాలా రోజులు డిప్రెషన్‌లో పడ్డాడు. ఇతరుల సాయం లేనిదే నడవలేని స్థితికి చేరుకున్నాడు. మాటల్లో స్పష్టత కోల్పోయాడు. అప్పట్లో స్టీఫెన్‌ హాకింగ్‌ను పరీక్షించిన వైద్యులు రెండేళ్లకు మించి బతకడం సాధ్యం కాదని పెదవి విరిచేశారు. అంతరిక్ష రహస్యాల అంతు తేల్చాలన్న హాకింగ్‌ సంకల్పం ముందు వైద్యుల అంచనాలు తల్లకిందులయ్యాయి. దాదాపు కదల్లేని స్థితిలో ఉన్నా, పరిశోధనల్లో నిమగ్నమయ్యాడు. కేంబ్రిడ్జి వర్సిటీ నుంచి పీహెచ్‌డీ పూర్తి చేశాడు. పూర్తిగా వీల్‌చైర్‌కు పరిమితమైన స్థితిలో సైతం భౌతిక శాస్త్రంలో, అంతరిక్ష శాస్త్రంలో అద్భుతమైన పరిశోధనలు చేసి ‘ఆడమ్స్‌ అవార్డు’ వంటి ప్రతిష్ఠాత్మక పురస్కారాలను, సత్కారాలను పొందాడు. శారీరక పరిస్థితి వల్ల హాకింగ్‌ నిమిషానికి పదిహేను పదాలను మాత్రమే మాట్లాడగలడు. అయినా, ఏమాత్రం సడలని పట్టుదలతో ప్రస్తుతం డెబ్బై అయిదేళ్ల వయసులోనూ తన కాలాన్ని శాస్త్ర పరిశోధనలకే వెచ్చిస్తూ ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఎందరో యువ శాస్త్రవేత్తలకు స్ఫూర్తిగా నిలుస్తున్నాడు. హెలెన్‌ కెల్లెర్‌ ఊహ తెలియని బాల్యంలోనే కంటిచూపును, వినికిడి శక్తిని కోల్పోయినా మొక్కవోని దీక్షతో రచయిత్రిగా, ఉద్యమకారిణిగా, సామాజిక సేవకురాలిగా ఎదిగిన గొప్ప మహిళ హెలెన్‌ కెల్లెర్‌. అమెరికాలో అలబామా రాష్ట్రంలోని టస్కంబియా పట్టణంలో 1880 జూన్‌ 27న పుట్టిందామె. ఆమె తండ్రి చార్లెస్‌ ఆడమ్స్‌ అమెరికన్‌ సివిల్‌ వార్‌లో సైనికాధికారిగా పనిచేశాడు. ఆ తర్వాత ఒక పత్రికకు సంపాదకుడయ్యాడు. తల్లి కేట్‌ ఆడమ్స్‌ సాధారణ గృహిణి. మాటలైనా సరిగా పలకడం రాని పంతొమ్మిది నెలల వయసులో హెలెన్‌ తీవ్ర అనారోగ్యానికి గురైంది. ఫలితంగా కంటిచూపును, వినికిడి శక్తిని పూర్తిగా కోల్పోయింది. కాస్త ఎదుగుతున్న వయసులో తన మనసులోని మాటలను సైగల ద్వారా చెప్పడానికి ప్రయత్నించేది. మొదట్లో ఆమె సైగలను వాళ్ల ఇంట్లో పనిమనిషి కూతురు ఆరేళ్ల పసిపాప మార్తా వాషింగ్టన్‌ మాత్రమే అర్థం చేసుకోగలిగేది. హెలెన్‌ తనకు ఏడేళ్ల వయసు వచ్చేనాటికి కుటుంబ సభ్యులతో మాట్లాడటానికి తనకు తానుగానే అరవై రకాల సైగలను రూపొందించుకుంది. అప్పట్లో లారా బ్రిడ్గ్‌మాన్‌ అనే బధిరాంధ మహిళ సాధించిన విజయాల గురించి ప్రఖ్యాత రచయిత చార్లెస్‌ డికెన్స్‌ రాసిన వ్యాసం హెలెన్‌ తల్లి కేట్‌పై ప్రభావం చూపింది. ప్రయత్నిస్తే తన కూతురు కూడా విజయాలు సాధించగలదని ఆమె విశ్వసించింది. తొలుత ఒక వైద్యుడిని సంప్రదించి, ఆయన సూచనపై టెలిఫోన్‌ ఆవిష్కర్త అలెగ్జాండర్‌ గ్రాహంబెల్‌ వద్దకు కూతురిని తీసుకువెళ్లింది. గ్రాహంబెల్‌ అప్పటికే బధిర బాలల విద్య కోసం కృషి కొనసాగిస్తున్నాడు. అతని సలహాపై పెర్కిన్స్‌ ఇన్‌స్టిట్యూట్‌ ఆఫ్‌ బ్లైండ్‌ను ఆశ్రయించింది. ఇన్‌స్టిట్యూట్‌ డైరెక్టర్‌ హెలెన్‌ కోసం ఏన్‌ సులివాన్‌ అనే టీచర్‌ను కుదిర్చాడు. హెలెన్‌కు ఏన్‌ ఇంటి వద్దనే పాఠాలు చెప్పేది. పెర్కిన్స్‌ ఇన్‌స్టిట్యూట్‌ నుంచి పాఠశాల విద్య పూర్తి చేసుకున్నాక మసాచుసెట్స్‌లోని ర్యాడ్‌క్లిఫ్‌ కాలేజీ నుంచి బీఏ పూర్తి చేసి, అమెరికాలోనే డిగ్రీ సాధించిన తొలి బధిరాంధ మహిళగా గుర్తింపు పొందింది. డిగ్రీ పూర్తయ్యాక ఏదో ఉద్యోగం చూసుకుని స్థిరపడిపోకుండా, సాటి వికలాంగుల అభ్యున్నతి కోసం అహరహం పాటుపడింది. సామాజిక కార్యకర్త జార్జ్‌ ఏ కెస్లర్‌తో కలసి మూగ, బధిర, అంధ బాలల చికిత్స కోసం, అందుకు సంబంధించిన వైద్య పరిశోధనల కోసం హెలెన్‌ కెల్లెర్‌ ఇంటర్నేషనల్‌ సంస్థను స్థాపించింది. అమెరికాలోని సోషలిస్టు పార్టీలో చేరి, మహిళలకు ఓటు హక్కు, పేదరిక నిర్మూలన వంటి పలు సామాజిక సమస్యలపై పోరాటం సాగించింది. వక్తగా, రచయిత్రిగా, సామాజిక కార్యకర్తగా ప్రపంచస్థాయిలో పేరు ప్రఖ్యాతులు సాధించింది. బీథోవెన్‌ పాశ్చాత్య శాస్త్రీయ సంగీత ప్రపంచంలో మైలురాయిగా నిలిచిన జర్మన్‌ సంగీత విద్వాంసుడు లుడ్విన్‌ వాన్‌ బీథోవెన్‌ ఎప్పుడు పుట్టాడో వివరాలు తెలియవు. అయితే, 1770 డిసెంబర్‌ 17న బాప్టిజం స్వీకరించాడు. అప్పట్లో జర్మనీ అధీనంలో ఉన్న మెషెలిన్‌ అనే పట్టణంలో బీథోవెన్‌ బాల్యం గడిచింది. ఆ పట్టణం ఇప్పుడు బెల్జియంలో ఉంది. బధిరుడైన తర్వాత కూడా అద్భుతమైన సంగీతాన్ని సృష్టించిన విద్వాంసుడిగా బీథోవెన్‌ పేరు చరిత్రలో సుస్థిరంగా నిలిచి ఉంది. తాత పేరు పెట్టుకున్న బీథోవెన్‌కు సంగీతం వారసత్వంగా అబ్బింది. బాన్‌ నగరంలో తండ్రి జోహాన్‌ చిన్న చిన్న సంగీత నాటక సంస్థల్లో పనిచేసేవాడు. బీథోవెన్‌ తన తండ్రి దగ్గరే సంగీతంలో తొలి పాఠాలు నేర్చుకున్నాడు. ఐదారేళ్ల వయసులోనే బీథోవెన్‌ సంగీతంలో అపారమైన ప్రతిభ చూపేవాడు. పియానో ముందు గంటల కొద్దీ గడిపేవాడు. ఆ వయసులోనే అతడు చేసే స్వర విన్యాసాలకు సంగీత పాఠాలు చెప్పే పెద్దలు సైతం దిగ్భ్రమ చెందేవారు. పద్దెనిమిదేళ్ల ప్రాయంలోనే స్వయంగా మూడు సొనాటాలకు స్వరకల్పన చేశాడు. అప్పటికే సంగీత దిగ్గజంగా వెలుగుతున్న మోజార్ట్‌ను కలుసుకునేందుకు బీథోవెన్‌ వియన్నా బయలుదేరాడు. అయితే, కుటుంబ సమస్యల వల్ల రెండువారాలకే అక్కడి నుంచి వెనుదిరిగి రావాల్సి వచ్చింది. కొద్ది రోజులకే తల్లి మరణించింది. మానసికంగా కుంగిపోయిన తండ్రి తాగుడుకు బానిసయ్యాడు. చిన్న పిల్లలైన ఇద్దరు తమ్ముళ్ల బాధ్యత పూర్తిగా బీథోవెన్‌పై పడింది. వారి బాగోగులు చూసుకుంటూ ఐదేళ్లు బాన్‌లోనే ఉండిపోయాడు. బాధ్యతల నుంచి తేరుకున్నాక తిరిగి వియత్నాం చేరుకున్నాడు. మోజార్ట్‌ అప్పటికే కాలం చేయడంతో బీథోవెన్‌ తన జీవితకాలంలో మోజార్ట్‌ను కలుసుకోలేకపోయాడు. వియన్నాలో బీథోవెన్‌ జీవిక కోసం పిల్లలకు సంగీత పాఠాలు చెప్పేవాడు. కచేరీలు చేసేవాడు. మరోవైపు నిద్రాహారాలను పట్టించుకోకుండా సంగీతంలో ప్రయోగాలు కొనసాగించేవాడు. ఒకనాడు సంగీత సాధనలో ఉండగానే అకస్మాత్తుగా మూర్ఛపోయాడు. స్పృహవచ్చాక తాను వినికిడి శక్తి కోల్పోయినట్లు గ్రహించాడు. ఈ ఉపద్రవం 1798లో సంభవించింది. చికిత్స తీసుకుంటున్నా, వినికిడి శక్తి ఏమాత్రం మెరుగుపడకపోవడంతో బీథోవెన్‌ నిరాశలో కూరుకుపోయి, ఆత్మహత్య చేసుకోవాలనుకున్నాడు. వైద్యుల సలహాపై వియన్నా శివారు పట్టణం హీలిజెన్‌స్టాట్‌కు మకాం మార్చాడు. నెమ్మదిగా మళ్లీ సంగీత సాధనలో పడ్డాడు. బీథోవెన్‌ 1824లో తొమ్మిదో సింఫనీని ప్రదర్శిస్తుండగా అప్పటికే అంతంత మాత్రంగా ఉన్న అతడి వినికిడి శక్తి పూర్తిగా పోయింది. అయినా బీథోవెన్‌ సంగీతానికి దూరం కాలేదు. పూర్తి బధిరుడుగా మారిన తర్వాత తన సంగీతాన్ని తానే వినలేని స్థితిలో సైతం శ్రోతలను ఉర్రూతలూగించే స్వరకల్పనలు చేశాడు. పాశ్చాత్య సంగీత ప్రపంచంలో మైలురాయిగా నిలిచిపోయాడు. ఫ్రాంక్లిన్‌ రూజ్‌వెల్ట్‌ అమెరికా 32వ అధ్యక్షుడు ఫ్రాంక్లిన్‌ రూజ్‌వెల్ట్‌ పోలియో బాధితుడు. అధ్యక్ష పదవిని అధిష్ఠించడానికి అంగవైకల్యం ఆయనకు ఏమాత్రం అవరోధం కాలేదు. పైగా అమెరికా అధ్యక్షుడిగా సుదీర్ఘకాలం పనిచేసిన ఘనతను సొంతం చేసుకున్న నాయకుడిగా చరిత్రను సృష్టించడం విశేషం. అంతేకాదు, టీవీ తెరపై కనిపించిన తొలి అధ్యక్షుడు కూడా ఆయనే. ఫ్రాంక్లిన్‌ రూజ్‌వెల్ట్‌ 1882 జనవరి 30న న్యూయార్క్‌లో ఒక సంపన్న కుటుంబంలో పుట్టాడు. తండ్రి జేమ్స్, తల్లి సారా. ఫ్రాంక్లిన్‌ రూజ్‌వెల్ట్‌ నాయనమ్మ మేరీ రెబెక్కా అమెరికా ఐదో అధ్యక్షుడు జేమ్స్‌ మన్రో భార్య ఎలిజబెత్‌ మన్రోకు సోదరి వరుస. ఉన్నతస్థాయి రాజకీయ సంబంధాలు గల సంపన్న కుటుంబం కావడంతో ఫ్రాంక్లిన్‌ బాల్యం బాగానే గడిచింది. మసాచుసెట్స్‌లోని గ్రాటన్‌ బోర్డింగ్‌ స్కూల్‌లోను, అక్కడకు చేరువలోని హార్వర్డ్‌ కాలేజీలోను అతని చదువు సంధ్యలు సాగాయి. హార్వర్డ్‌ కాలేజీ నుంచి చరిత్రలో పట్టా పుచ్చుకున్నాడు. తర్వాత కొలంబియా లా కాలేజీలో చదువుకున్నాడు. చదువు పూర్తయ్యాక ఒక వాల్‌స్ట్రీట్‌ కంపెనీలో కొంతకాలం పనిచేశాడు. బంధువుల అమ్మాయి అయిన ఎలినార్‌ను 1905లో పెళ్లాడాడు. వారికి ఐదుగురు పిల్లలు. ఫ్రాంక్లిన్‌ రాజకీయాల్లో చురుగ్గా పాల్గొనసాగాడు. యువ నాయకుడిగా దూసుకుపోతున్న రోజుల్లో 1921లో అకస్మాత్తుగా పోలియో బారినపడి తీవ్ర అనారోగ్యానికి గురయ్యాడు. కాళ్లు చచ్చుబడిపోయాయి. అప్పటి నుంచి వీల్‌చైర్‌కే పరిమితమయ్యాడు. నడవలేని పరిస్థితిలో ఇక ఇంటికి పరిమితం కావడమే మంచిదని ఫ్రాంక్లిన్‌ తల్లి సారా అభిప్రాయపడింది. అయితే, ఫ్రాంక్లిన్‌ భార్య ఎలినార్, స్నేహితురాలు లూయీ హోవె అతడికి ధైర్యం చెప్పారు. చికిత్స కోసం రకరకాల ప్రదేశాలకు తిరుగుతూనే డెమోక్రటిక్‌ పార్టీ నాయకులతో సంబంధాలు కొనసాగించేవాడు. అధ్యక్ష పదవికి 1928లో జరిగిన ఎన్నికల్లో డెమోక్రటిక్‌ పార్టీ తరఫున పోటీపడ్డ స్మిత్‌కు మద్దతు పలికాడు. స్మిత్‌ ఇందుకు ప్రతిఫలంగా అదే ఏడాది న్యూయార్క్‌ గవర్నర్‌ ఎన్నికల్లో ఫ్రాంక్లిన్‌ను బరిలోకి దించాడు. అధ్యక్ష ఎన్నికల్లో స్మిత్‌ పరాజయం చెందినా, న్యూయార్క్‌ గవర్నర్‌ ఎన్నికల్లో ఫ్రాంక్లిన్‌ రూజ్‌వెల్ట్‌ అతి స్వల్ప ఆధిక్యతతో గెలుపొందాడు. ఫ్రాంక్లిన్‌ గవర్నర్‌ అయిన ఏడాదిలోగానే ఆర్థికమాంద్యం దెబ్బకు వాల్‌స్ట్రీట్‌ కుదేలై, వేలాది మంది ఉద్యోగాలు పోగొట్టుకున్నారు. పరిస్థితి చక్కదిద్దడానికి ఆయన చరిత్రలోనే తొలిసారిగా నిరుద్యోగ బీమా ప్రవేశపెట్టారు. తర్వాత జాతీయ రాజకీయాలపై దృష్టిపెట్టి, 1932 నాటి అధ్యక్ష ఎన్నికల్లో డెమోక్రటిక్‌ పార్టీ అభ్యర్థిగా బరిలోకి దిగారు. ఎన్నికల్లో ఘనవిజయం సాధించి 1933లో అధ్యక్ష పదవి చేపట్టారు. ఆ తర్వాత మరో రెండుసార్లు జరిగిన ఎన్నికల్లోనూ అధ్యక్షునిగా ఎన్నికయ్యారు. తాను 1945లో మరణించేంత వరకు ఈ పదవిలో కొనసాగారు. ఫ్రాంక్లిన్‌ హయాంలోనే రెండో ప్రపంచ యుద్ధం జరిగింది. జపాన్‌ పెర్ల్‌ హార్బర్‌పై దాడి చేయడంతో అమెరికా జపాన్‌పై యుద్ధం ప్రకటించింది. రెండో ప్రపంచ యుద్ధం చివరి దశలో ఉన్నప్పుడు పదవిలో కొనసాగుతుండగానే 1945 ఏప్రిల్‌ 12న ఫ్రాంక్లిన్‌ రూజ్‌వెల్ట్‌ కన్నుమూశారు. థామస్‌ అల్వా ఎడిసన్‌ ఆధునిక శాస్త్ర సాంకేతిక రంగంలో అద్భుతమైన ఆవిష్కర్తగా, విజయవంతమైన వాణిజ్యవేత్తగా గుర్తింపు పొందిన థామస్‌ అల్వా ఎడిసన్‌ ప్రమాదవశాత్తు బాల్యంలోనే బధిరుడయ్యాడు. అతడు సాధించిన శాస్త్ర సాంకేతిక, వ్యాపార విజయాలకు బధిరత్వం అవరోధం కాలేదు. థామస్‌ ఎడిసన్‌ 1847 ఫిబ్రవరి 11న అమెరికా ఓహాయో రాష్ట్రంలోని మిలాన్‌ నగరంలో శామ్యూల్, నాన్సీ దంపతులకు పుట్టాడు. వారి ఏడుగురు సంతానంలో థామస్‌ చివరివాడు. డచ్‌ సంతతికి చెందిన శామ్యూల్‌ పూర్వీకులు కెనడా నుంచి బతుకుదెరువు వెదుక్కుంటూ అమెరికాకు వలస వచ్చారు. శామ్యూల్‌ చిన్నా చితకా వ్యాపారాలు చేసేవాడు. మిలాన్‌లో వ్యాపారం దెబ్బతినడంతో కుటుంబంతో పాటు మిషిగాన్‌ చేరుకున్నాడు. అక్కడే థామస్‌ను స్కూల్‌లో చేర్చారు. ఎంత చెప్పినా అతడు పాఠాలను ఏమాత్రం తలకెక్కించుకోవడం లేదని టీచర్లు ఫిర్యాదు చేశారు. దీంతో తల్లి నాన్సీ కొడుకును స్కూలు మాన్పించింది. ఇంట్లోనే అతడికి పాఠాలు బోధించడం ప్రారంభించింది. ఒకవైపు ఇంట్లో చదువుకుంటూనే ఇంటికి ఆసరాగా ఉండటానికి లోకల్‌ ట్రైన్‌లలో క్యాండీలు, న్యూస్‌పేపర్లు అమ్మేవాడు. పదహారేళ్ల వయసులో గ్రాండ్‌ ట్రంక్‌ రైల్వే సంస్థలో కొంతకాలం టెలిగ్రాఫ్‌ ఆపరేటర్‌గా పనిచేశాడు. ఆ పని మానేశాక మిషిగాన్‌లో వీధి పక్కన న్యూస్‌పేపర్లు అమ్మే హక్కులను సొంతం చేసుకున్నాడు. న్యూస్‌పేపర్ల అమ్మకాల కోసం నలుగురు అసిస్టెంట్లను నియమించుకున్నాడు. కాగితంపై టైప్‌రైటర్‌తో ముద్రించిన కథనాలతో ‘గ్రాండ్‌ ట్రంక్‌ హెరాల్డ్‌’ అనే స్థానిక పత్రికను తెచ్చాడు. ఒకవైపు వ్యాపారాలతో ఆర్థికంగా నిలదొక్కుకుంటూనే, మరోవైపు సొంతగా శాస్త్ర సాంకేతిక ప్రయోగాలను కొనసాగించేవాడు. కొన్నాళ్లకు న్యూజెర్సీలోని నెవార్క్‌కు మకాం మార్చి, శాస్త్ర పరిశోధనలను మరింత ముమ్మరం చేశాడు. ఏ విద్యాసంస్థలోనూ అధికారికంగా చదువుకోకున్నా, స్వయంకృషితోనే శాస్త్రవేత్తగా ఎదిగాడు. ప్రపంచవ్యాప్తంగా శాస్త్ర సాంకేతిక పురోగతినే మలుపుతిప్పిన విద్యుత్తు బల్బు, ఫోనోగ్రాఫ్, మోషన్‌ పిక్చర్, విద్యుత్‌ సరఫరా వ్యవస్థ, బ్యాటరీ, రబ్బర్‌ టైర్లు వంటి ఆవిష్కరణలను అందించాడు. అమెరికాతో పాటు పలు యూరోప్‌ దేశాల్లో తాను రూపొందించిన వస్తువులకు వందలాది పేటెంట్లు పొందిన ఎడిసన్‌ 1931 అక్టోబర్‌ 18న డయాబెటిస్‌తో బాధపడుతూ కన్నుమూశాడు. – పన్యాల జగన్నాథదాసు

లబ్బీపేట(విజయవాడతూర్పు) : బ్రెయిన్‌స్ట్రోక్‌కు గురైనప్పుడు మొదటి గంట ఎంతో అమూల్యమని, ఆ సమయంలో  కనీసం నాలుగు గంటల్లోపు ఆస్పత్రికి చేరితో ఎలాంటి వైకల్యం కలగకుండా చికిత్సలు అందుబాటులోకి వచ్చినట్లు సిద్ధార్థ వైద్య కళాశాల ప్రిన్సిపాల్‌ డాక్టర్‌ ఆర్‌ శశాంక్‌ తెలిపారు. ప్రపంచ పక్షవాత దినోత్సవాన్ని పురస్కరించుకుని ప్రభుత్వాస్పత్రి న్యూరాలజీ విభాగం ఆధ్వర్యంలో సోమవారం అవగాహన ర్యాలీ నిర్వహించారు. డాక్టర్‌ శశాంక్‌ మాట్లాడుతూ ఒకప్పుడు పక్షవాతానికి గురైతే నడవలేని స్థితిలో మంచానికే పరిమితమయ్యేవారని, ప్రస్తుతం ఆ పరిస్థితి లేదన్నారు.  అత్యాధునిక చికిత్సలు అందుబాటులోకి రావడంతో  వైకల్యాలకు గురికాకుండా చూడవచ్చని స్పష్టం చేశారు.  ప్రభుత్వాస్పత్రి సూపరింటెండెంట్‌ డాక్టర్‌ జి.చక్రధర్‌ మాట్లాడుతూ పక్షవాతం లక్షణాలపై ప్రతి ఒక్కరూ అవగాహన కలిగి ఉండాలన్నారు.  మెదడులో ఏ భాగానికి రక్త ప్రసరణ ఆగిపోతుందో ఆ భాగం నియంత్రణలో ఉండే అవయవాలు పట్టు తప్పుతాయన్నారు.  న్యూరాలజిస్ట్‌ డాక్టర్‌ ఎ.శ్రీనివాసులు మాట్లాడుతూ పక్షవాతం వచ్చిన రోగికి  తొలుత సీటీ స్కాన్‌ చేసి, రక్తనాళాల్లో గడ్డలు కారణంగా స్ట్రోక్‌ వచ్చిందా. రక్తనాళాలు చిట్లడం వల్ల వచ్చిందో గర్తించడం చాలా ముఖ్యమని పేర్కొన్నారు.   రక్తపోటు అదుపులో పెట్టుకోవాలి.... జనరల్‌ మెడిసిన్‌ విభాగాధిపతి డాక్టర్‌ కంచర్ల సుధాకర్‌ మాట్లాడుతూ పక్షవాతం రావడానికి ప్రధాన కారణాలు రక్తపోటును అదుపులో పెట్టుకోక పోవడం, రక్తంలో గ్లూకోజ్‌ అదుపులో లేకపోవడం, అధిక కొలెస్ట్రాల్, ధూమపానం, ఆల్కాహాల్‌ అధిక మోతాదులో తీసుకోవడం, గుండెవ్యాధులు కలిగి ఉండటం, ముఖ్యకారణాలుగా పేర్కొన్నారు. డిప్యూటీ సూపరింటెండెంట్‌లు డాక్టర్‌ ఎస్‌.బాబూలాల్, డాక్టర్‌ ఎవీ రావు, సర్జరీ విభాగాధిపతి డాక్టర్‌ కె.శివశంకర్‌రావు, డిప్యూటీ ఆర్‌ఎంవో డాక్టర్‌ నరసింహనాయక్, నర్సింగ్‌ సూపరింటెండెంట్‌ పద్మావతి, మెడికల్‌ పీజీలు, నర్శింగ్‌ విద్యార్ధినిలు పాల్గొన్నారు.  ర్యాలీ రామవరప్పాడు రింగ్‌ వరకూ కొనసాగింది.

వెన్నెముకకు గాయమైతే కోలుకోవడం కష్టమంటారు. ప్రమాదం జరిగిన ఏడాదిలోపు పరిస్థితిలో మార్పు లేకపోతే శాశ్వత వైకల్యం తప్పదని ఇప్పటివరకు అనుకునే వారు. కానీ ఆరేళ్ల తర్వాత కూడా వెన్నెముక గాయం వల్ల చచ్చుబడిపోయిన కాళ్లను మళ్లీ చైతన్యవంతం చేయవచ్చునని లూయివిల్లే విశ్వవిద్యాలయ శాస్త్రవేత్తలు నిరూపించారు. కొన్నేళ్ల క్రితం లూయివిల్లే విశ్వవిద్యాలయానికి చెందిన కెనెడీ స్పైనల్‌ కార్డ్‌ ఇంజురీ రీసెర్చ్‌ సెంటర్‌లో వెన్నెముక పూర్తిగా దెబ్బతిన్న నలుగురిపై కొన్ని పరిశోధనలు జరిగాయి. వెన్నెముకలోని నాడులకు చిన్నపాటి షాక్‌లు ఇవ్వడం... అదేసమయంలో బాధితులతో కొన్ని పనులు (వేళ్లు, కాళ్లు చేతులు కదిలించడం, కూర్చోవడం, నిలుచునే ప్రయత్నం చేయడం వంటివి) చేయించడం ద్వారా వారి కాళ్లలో కొంత చైతన్యం కలిగించడం సాధ్యమని తెలిసింది. ఈ నలుగురిలో ఒకరైన ఆండ్రూ మియాస్‌ దాదాపు తొమ్మిది నెలలపాటు పరిశోధనశాలలో ఈ శిక్షణ పొందారు. ఆ తరువాత శిక్షణను ఇంట్లోనూ కొనసాగించారు. ఏడాది తరువాత కొన్ని మార్పులు చేర్పులతో మూడు నెలలపాటు మళ్లీ పరిశోధనశాలలో శిక్షణ పొందారు. మొత్తమ్మీద దాదాపు 34 నెలల తర్వాత మియాస్‌ తన మోకాళ్లను కదల్చగలిగారు. ఎవరి సాయం లేకుండా ఒంటికాలిపై కూడా కొద్దిసేపు ఉండగలిగారు. వెన్నెముక గాయం ప్రాంతంలో కొత్త ఆక్సాన్లు పుట్టుకురావడం మొదలుకొని అనేక ఇతర కారణాల వల్ల ఆండ్రూ కాళ్లలో మళ్లీ కదలికలు వచ్చి ఉంటాయని, కరెంట్‌ షాక్‌లతో ఇచ్చిన శిక్షణ కూడా ఉపయోగపడి ఉండవచ్చునని ఈ పరిశోధనల్లో పాలుపంచుకున్న శాస్త్రవేత్త తెలిపారు.


 ♦ ప్రత్యేక అవసరాల పిల్లల నైపుణ్యం గుర్తించడం కీలకం
 ♦ బాధ్యతతో చేరదీస్తే అద్భుత ఫలితాలు
 ♦ తల్లిదండ్రులే పిల్లల శిక్షకులు
 
 వైకల్యం.. శాపమా..? కానేకాదంటున్నారు వైద్యులు, నిపుణులు. కాసింత ఆదరణ చూపి, చేరదీస్తే వారికంటే అద్భుత ఫలితాలు సాధించగలిగే వారు ఎవరూ ఉండరని చెబుతున్నారు. ఇల్లే బడిగా మారి తల్లే గురువుగా బోధిస్తే వారి కంటే మంచి విద్యార్థులను చూడలేమని అంటున్నారు. మరీ ముఖ్యంగా ప్రత్యేక అవసరాల పిల్లల్లో ప్రత్యేకమైన లక్షణాలు, నైపుణ్యాలు ఉంటాయి. వాటిని గుర్తించి ప్రోత్సహించగలిగితే దివ్యాంగులు కూడా అందరు పిల్లల్లాగానే ఎదుగుతారని చెబుతున్నారు. ప్రత్యేక అవసరాల పిల్లల కోసం పాఠశాలలు నడుపుతున్నట్లుగానే తాజాగా వారి తల్లిదండ్రులకు కూడా అవగాహన కల్పించే కార్యక్రమానికి శ్రీకారం చుట్టారు.
 
 ఎచ్చెర్ల క్యాంపస్‌:
 వైకల్యం ఉన్న పిల్లలపై జాలి చూపిస్తే ఏమొస్తుంది.. కాసిన్ని కన్నీళ్లు తప్ప ఇంకేమీ రావు. వారిలో అంతర్గత నైపుణ్యాలను వెలికితీయగలిగితే అద్భుతాలు సాధ్యమని వైద్యులు చెబుతున్నారు. ప్రస్తుతం ప్రత్యేక అవసరాల పిల్లల కోసం ప్రత్యేక పాఠశాలలు ఉన్నాయి. అయితే ఈ బడుల్లో కంటే తల్లిదండ్రుల దగ్గరే పిల్లలు ఎక్కువ కాలం గడుపుతారు. దీంతో తల్లిదండ్రులే శ్రద్ధ తీసుకుంటే మంచి ఫలితాలు ఉంటాయని నిపుణులు చెబుతున్నారు. డాక్టర్‌ బీఆర్‌ అంబేడ్కర్‌ విశ్వవిద్యాలయంలో న్యూఢిల్లీకి చెందిన సంస్థ రీహేబిలిటేషన్‌ కౌన్సిల్‌ ఆఫ్‌ ఇండియా ఆధ్వర్యంలో సహిత పాఠశాలల్లో బోధించే ఉపాధ్యాయులకు ఐదు రోజుల పాటు ఈ నెల 11 నుంచి 15 వరకు శిక్షణ నిర్వహించారు. శిక్షణ పొందిన ఉపాధ్యాయులు తల్లిదండ్రులకు అవగాహన కల్పించనున్నారు.
 
 గుర్తింపే ముఖ్యం
 ప్రత్యేక అవసరాల పిల్లలను విభిన్న శక్తి ప్రతిభ సామర్థ్యాలు ఉన్న పిల్లలుగా గుర్తించాలి. మానసిక వైకల్యం గురించి మర్చిపోవాలి. వారిలో సామర్థ్యాన్ని గుర్తించాలి. వినికిడి లోపం పిల్లల్లో ఆటలు ఆడే సామర్థ్యం ఎక్కువగా ఉంటుంది. చిత్రలేఖనంలో రాణించగలరు. దృష్టిలోపం ఉన్నవారు మంచి పాటలు పాడగలరు, సమర్థమైన బోధన చేయగలరు. మూగ విద్యార్థుల్లో సైతం క్రీడా రంగంలో రాణించే ప్రతిభ ఉంటుంది. మానసిక వికలాంగుల్లో సైతం కొన్ని సామర్థ్యాలు అంతర్లీనంగా ఉంటాయి. అయితే జీవన నైపుణ్యం, వృత్తి నైపుణ్యం, ఫిజియోథెరపీ, రోజువారీ కార్యక్రమాలు సొంతంగా నిర్వహించుకునేలా ప్రోత్సహించాలి.
 
 పెంపకమే ప్రధానం
 బాల్యం నుంచి ప్రత్యేక అవసరాల పిల్లల పెంపకంపై ప్రత్యేక దృష్టి పెట్టాలి. వారి దినచర్యలు వారు నిర్వర్తించటం, నచ్చిన రంగాల్లో నైపుణ్యం సాధించేలా చిన్నప్పటి నుంచి ప్రోత్సహించటం, సైగలు, గు ర్తులు చూపటంలో భావవ్యక్తీకరణ అలవాటు చేయటం, మానసికంగా బలంగా ఉండేటట్లు తీర్చిదిద్దటం వంటి అంశాలపై ప్రత్యేక దృష్టి పెట్టాల్సి ఉం టుంది. అలాగే పిల్లల్లో మానసిక వైకల్యం పరిస్థితిని బట్టి శిక్షణ ఇవ్వాల్సి ఉంటుంది. అతి తీవ్ర, తీవ్ర, మాధ్యమిక, స్వల్ప, అతి సామాన్య ఇలా అనేక రకాలుగా పిల్లల్లో మానసిక వైకల్యం ఉంటుంది. పిల్లల వైకల్యం శాతం ఆధారంగా శిక్షణ అవసరమవుతుంది.
 
 పిల్లల్లో ఆత్మస్థైర్యం ముఖ్యం
 పిల్లల్లో ఆత్మస్థైర్యం కీలకం. సమాజంలో ఈ పిల్లలను ప్రత్యేకంగా చూడనవసరం లేదు. వారిలో ఉన్న సామర్థ్యాన్ని ప్రోత్సహించాలి. తల్లిదండ్రులు ఈ పిల్లలపై ప్రత్యేక శ్రద్ధ కనబరచాలి. తప్పకుండా వారిలో మార్పు ఉం టుంది. సమాజంలో తమకంటూ ఒక ప్రత్యేకత చాటుకుంటారు. పిల్లలను తక్కువ చేసి చూ డటం వల్ల మానసిక సంఘర్షణకు గురవుతారు.
 – జి.కేశవరావు, సహితపాఠశాల ఉపాధ్యాయులు
 
 అంతర్గత శక్తి గుర్తించాలి
 ప్రత్యేక అవసరాల పిల్లల్లో సైతం అంతర్గత శక్తి ఉంటుంది. ఆ శక్తిని గుర్తించాలి. వారిని ఎప్పుడూ కించపరచకూడదు. అనుకూల దృక్పథం నిరంతరం నూరి పోయాలి. త ప్పకుండా వారిలో మార్పు వస్తుంది. త ల్లిదండ్రులు పిల్లల పెంపకంలో నిపుణుల సూచనలు పాటించాలి. పలు రంగాల్లో రాణిస్తున్న ప్రత్యేక వ్యక్తుల గురించి చెప్పాలి.
 – శ్రీధర్, సహిత పాఠశాల, ఉపాధ్యాయుడు
 
 తల్లిదండ్రులే కీలకం
 ప్రత్యేక అవసరాల పిల్లలను తీర్చి దిద్దటంలో తల్లిదండ్రులే కీలకం. పిల్లలపై ప్రత్యేక శ్రద్ధ, బాధ్యత ఉండాలి. ఎప్పుడూ పిల్లల్లో ని రాశ, నిస్పృహలు ఉండకూడదు. తల్లిదండ్రులు వారిలో ఉన్న నైపుణ్యాన్ని గుర్తించి ఆసక్తి ఉన్న రంగంలో ప్రోత్సహించాలి.  
 – కె.ధనుంజయ, సహిత పాఠశాల, ఉపాధ్యాయుడు


 = జిల్లాలో 20,377 మంది దివ్యాంగ కూలీలు 
 = 150 రోజుల పని కల్పించింది ముగ్గురికే 
 = వంద రోజులు పూర్తి చేసింది 145 మందే 
 = 365 పంచాయతీల్లో ఏర్పాటు కాని సంఘాలు 
 = క్షేత్రస్థాయిలో అవగాహన లోపమే కారణం  
 అనంతపురం టౌన్ / నల్లమాడ :  
 ఉపాధి హామీ పథకంలో దివ్యాంగులకు ప్రత్యేక ఏర్పాట్లు ఉన్నాయి. ఒక్కో దివ్యాంగుడికి ఏడాదికి 150 రోజుల పనిదినాలు కల్పించాలి. ఎక్కువగా నర్సరీల పెంపకం, మొక్కలు నాటడం, నీరు పోయడం, కూలీలకు నీరు అందించడం తదితర పనులు చేయించాలి. వారికి పనులు కల్పించాల్సిన బాధ్యత ఫీల్డ్‌ అసిస్టెంట్లది. అయితే చాలా మందికి ఈ విషయంపై అవగాహన  లేదు. దివ్యాంగులకు కూడా తెలియని పరిస్థితి. జిల్లాలోని చాలా ప్రాంతాల్లో రాజకీయ అండతో ఫీల్డ్‌ అసిస్టెంట్లు కొనసాగుతుండడంతో ఉన్నతాధికారులు కూడా ఏం చేయలేని పరిస్థితి నెలకొంది. గ్రామాల్లో వికలాంగుల శ్రమ శక్తి సంఘాలు (వీఎస్‌ఎస్‌ఎస్‌) ఏర్పాటు చేసే అవకాశం ఉన్నా.. ఫీల్డ్‌ అసిస్టెంట్లు పట్టించుకోవడం లేదు. జిల్లాలో 1003 గ్రామ పంచాయతీల పరిధిలో 3,424 ఆవాస ప్రాంతాలున్నాయి. ఇందులో 638 గ్రామ పంచాయతీల పరిధిలోని 916 ఆవాస ప్రాంతాల్లో మాత్రమే వీఎస్‌ఎస్‌ఎస్‌లు ఏర్పాటయ్యాయంటే పరిస్థితిని అర్థం చేసుకోవచ్చు. 365 పంచాయతీల్లో అసలు సంఘాలే ఏర్పాటు చేయలేదు. కొన్ని మండలాల్లో ఇద్దరు, ముగ్గురు దివ్యాంగులు ముందుకు వస్తున్నా వారిని గ్రూపులుగా తయారు చేయడానికి ఫీల్డ్‌ అసిస్టెంట్లు వెనుకంజ వేస్తున్నారు. కొన్ని చోట్ల చేసిన పనులకు సైతం నెలల తరబడి బిల్లులు మంజూరు కాకపోవడంతో దివ్యాంగులు ఇబ్బంది పడుతున్నారు.    
 150 రోజుల ఉపాధి ముగ్గురికే! 
 జిల్లాలో దివ్యాంగులకు 20,377 జాబ్‌కార్డులు జారీ చేశారు. వీఎస్‌ఎస్‌ఎస్‌లు 1,172 ఉన్నాయి.  ఈ ఏడాది 519 సంఘాల్లోని 1,906 మందికి 77,822 పనిదినాలు కల్పించారు. కూలి కింద రూ. 1,37,67,291 చెల్లించారు. సగటున ఒక దివ్యాంగ కూలీకి ఏడాదిలో 41 రోజులు మాత్రమే పని కల్పించారు. ఉపాధి హామీ పథకం కింద ఒక్కో కూలీకి కచ్చితంగా 150 రోజుల పని కల్పించాల్సి ఉండగా.. ఈ ఏడాది ముగ్గురికి మాత్రమే ఆ మేరకు కల్పించారంటే అధికారులు ఏ మేరకు పనులు చూపిస్తున్నారో అర్థమవుతోంది. ఇక వంద రోజుల పని కూడా 145 మందికి మాత్రమే కల్పించారు. ఈ పథకంలో లోటుపాట్లకు క్షేత్రస్థాయి సిబ్బంది నిర్లక్ష్యమే కారణమన్నది స్పష్టంగా తెలుస్తున్నా.. ఉన్నతాధికారులు మాత్రం ఎలాంటి చర్యలూ తీసుకోవడం లేదు. కొన్ని మండలాల్లో అతి తక్కువ గ్రూపులను ఏర్పాటు చేశారు. మరికొన్ని మండలాల్లో ఉన్న గ్రూపులకూ పనులు కల్పించడం లేదు. 


 వికలాంగ పిల్లల పెన్షన్‌పై ఉత్తర్వులు జారీ చేసిన ఆర్థిక శాఖ
 
  సాక్షి, అమరావతి: మానసిక, అంగ వైకల్యం గల కుమారుడు లేదా కుమార్తెకు ప్రభుత్వ ఉద్యోగుల కుటుంబ పెన్షన్‌ను పెళ్లితో సంబంధం లేకుండా మంజూరు చేయనున్నారు. గతంలో కుటుంబ పెన్షన్‌ను పెళ్లయ్యాకనే ఇచ్చేవారు.కేంద్రంతోపాటు ఇటు రాష్ట్ర ప్రభుత్వం కూడా కుటుంబ పెన్షన్ నిబంధనల్లో సవరణలు తీసుకురావాలని నిర్ణరుుంచాయి.
 
 ప్రభుత్వ ఉద్యోగి అంగ వైకల్యం లేదా, మానసిక వైకల్యం గల కుమారుడు, కుమార్తెకు పెళ్లితో సంబంధం లేకుండానే కుటుంబ పెన్షన్ మంజూరు చేయాలని నిర్ణయిస్తూ ఆర్థిక శాఖ సోమవారం ఉత్తర్వులు జారీ చేసింది.
  
  


 –చేతులు లేకున్నా కరాటేలో పతకాలు
 –జాతీయ స్థాయిలో ప్రతిభ 
 –వెక్కిరిస్తున్న పేదరికం
 –దాతల సాయం కోసం ఎదురుచూపు
  
  
  
 ఆరాటం ముందు ఆటంకం ఎంత..
 సంకల్పం ముందు వైకల్యం ఎంత..
 ధడచిత్తం ముందు దురదృష్టం ఎంత..
 అన్నట్టుగా కృషి, పట్టుదల, దక్షతతో చేతులు లేకున్నా కరాటేలో రాణిస్తున్నాడు. రాష్ట్రస్థాయి పోటీల్లో పతకాలు సాధిస్తూ స్ఫూర్తిగా నిలుస్తున్నాడు పాలకొల్లు లక్ష్మీనగర్‌కు చెందిన ఆత్మకూరి సురేష్‌. సెల్‌ రిపేరింగ్‌ దుకాణం నడుపుకుంటూ కుటుంబాన్ని పోషిస్తూ 20 ఏళ్లుగా కరాటేలోనూ సత్తాచాటుతున్నాడు.
 –పాలకొల్లు సెంట్రల్‌ 
  
 విధి చిన్నచూపు చూసినా అతని ఆత్మసై ్థర్యం ముందు ఓడిపోయింది. పుట్టుకతో రెండు చేతులు లేకున్నా కరాటేలో కింగ్‌లా మారాడు పాలకొల్లు లక్ష్మీనగర్‌కు చెందిన ఆత్మకూరి సురేష్‌. అతని చిన్నతనంలోనే తండ్రి మరణించడంతో కష్టాలు, కన్నీళ్లు తోడయ్యాయి. సురేష్‌ తల్లి ప్రస్తుతం హైదరాబాద్‌లో ఉంటున్నారు. అతని నలుగురు తమ్ముళ్లు ఉపాధి కోసం గల్ఫ్‌ దేశాలకు వెళ్లారు. ఈ నేపథ్యంలో కుటుంబ ఆసరా లేకపోయినా స్థానికంగా సెల్‌ మరమ్మతులు దుకాణం నడుపుకుంటూ జీవనం సాగిస్తున్నాడు. సురేష్‌కు భార్య, కుమారుడు, కుమార్తె ఉన్నారు. అద్దె ఇంట్లో నివాసముంటూ కుటుంబాన్ని పోషించుకుంటున్నాడు. ఏదైనా ఓ కళలో రాణించాలని నిర్ణయించుకున్న సురేష్‌ 1995లో పట్టణానికి చెందిన జపాన్‌ షోటోకాన్‌ కరాటే డూ కనంజూకు ఆర్గనైజేషన్‌ శిక్షకుడు ధనాని సూర్యప్రకాష్‌ వద్ద కరాటే శిక్షణ మొదలుపెట్టాడు. సురేష్‌ పట్టుదల చూసిన శిక్షకుడు ప్రకాష్‌ ప్రత్యేక శ్రద్ధ కనబర్చి కరాటేలో మెళకువలు నేర్పించారు. అప్పటినుంచి సురేష్‌ రాష్ట్ర, జాతీయ స్థాయి పోటీల్లో పాల్గొంటున్నాడు. విశాఖ, విజయవాడ, ఏలూరు, రాజమండ్రిలో జరిగిన స్టేట్, నేషనల్‌ కరాటే పోటీల్లో కుమితే విభాగంలో (స్పారింVŠ ) బంగారు పతకాలు, కటా విభాగంలో రజత  పతకాలు గెలుచుకున్నాడు. ఖాళీ సమయంలో విద్యార్థులకు కరాటే నేర్పుతున్నాడు. సుమారు 300 మంది విద్యార్థులు అతని వద్ద శిక్షణ పొందారు.  
  
 దాతల సహకారం ఉంటే..
 దాతల సహకారం ఉంటే కాయ్‌ ఆధ్వర్యంలో వచ్చే నవంబర్‌లో లక్నోలో జరిగే నేషనల్‌ చాంపియన్‌ పోటీల్లో పాల్గొంటానని సురేష్‌ అంటున్నాడు. సర్వశిక్షా అభియాన్‌ త్వరలో పాఠశాల విద్యార్థులకు కరాటే శిక్షణ ఇప్పించాలనే ఆలోచనలో ఉందని, సురేష్‌కు ఇన్‌స్ట్రక్టర్‌గా అవకాశం ఇప్పించాలని శిక్షకుడు ప్రకాష్‌ కోరుతున్నారు. సురేష్‌కు స్పారింగ్, కుమితే కిక్‌లలో మంచి ప్రావీణ్యత ఉందంటున్నారు. 
  


 వృద్ధులు, వికలాంగులు, బీడీ కార్మికులకు ప్రభుత్వం మంజూరు చేస్తున్న ఆసరా పింఛన్లు ఆలస్యమవుతున్నాయి.
 నెలాఖరు కావొస్తున్నా ఇప్పటి వరకు వారి చేతికి డబ్బులు అందలేదు.
 దీంతో పింఛన్‌పైనే ఆధారపడి జీవిస్తున్న లక్షలాది మంది ఆందోళన చెందుతున్నారు.
 పింఛన్ ఎప్పుడొస్తుందా అని ప్రభుత్వ కార్యాలయాల చుట్టూ తిరుగుతున్నారు.
  
 * ప్రతినెలా ఇదే తంతు
 * నేటికీ అందని పింఛన్
 * 5.41 లక్షల మంది ఎదురుచూపు
 సాక్షి ప్రతినిధి, కరీంనగర్ : తెలంగాణ రాష్ట్రం ఏర్పడి టీఆర్‌ఎస్ అధికారంలోకి వచ్చాక పింఛన్ మొత్తాన్ని పెంచిన విషయం తెలిసిందే. గతంలో వృద్ధులు, వితంతవులకు రూ.200, వికలాంగులకు రూ.500 చొప్పున పింఛన్ ఇచ్చేవారు. టీఆర్‌ఎస్ అధికారంలోకి వచ్చాక వృద్ధులు, వితంతవులకు రూ.వెయ్యి, వికలాంగులకు రూ.1500 చొప్పున చెల్లిస్తున్నారు.
 
 వీరితోపాటు టీఆర్‌ఎస్ ప్రభుత్వం బీడీ కార్మికులకూ రూ.వెయ్యి చొప్పున చెల్లిస్తోంది. అయితే గతంలో పింఛన్లు ప్రతినెలా ఒకటో తారీఖునే వచ్చేవి. ప్రభుత్వ ఉద్యోగుల మాదిరిగా వృద్ధులు, వికలాంగులు, వితంతువులు ప్రతినెలా ఒకటో తారీఖున పింఛన్ డబ్బు తీసుకునేవారు. కానీ గత కొద్దినెలలుగా పరిస్థితి భిన్నంగా మారింది. ప్రతినెలా రూ.వెయ్యి పింఛన్ వస్తుందనే సంతోషం వృద్ధులు, వితంతువులు, బీడీ కార్మికుల్లో కనిపిస్తున్నా... ఆ సొమ్ము ఏ రోజు ఇస్తారో తెలియక సతమతమవుతున్నారు. ప్రతినెలా ఒకటో తేదీ నుంచి నెలాఖరు దాకా ప్రభుత్వ కార్యాలయాల చుట్టూ తిరుగుతూ పింఛన్ కోసం వాకబు చేస్తున్న దృశ్యాలు కనిపిస్తున్నాయి.
  
 జిల్లాలో 5.44 లక్షల మంది
 జిల్లావ్యాప్తంగా ప్రతినెలా 5,44,215 మందికి పింఛన్లు మంజూరవుతున్నాయి. వాటిలో 1,92,563 మంది వృద్ధులు, 1,31,226 మంది వితంతవులు, 67,804 మంది వికలాంగులు, 9074 మంది చేనేత కార్మికులు, 11,615 మంది గీత కార్మికులు, 1,29,681 మంది బీడీ కార్మికులు, 3,220 మంది హెచ్‌ఐవీ బాధితులున్నారు. వీరికి ప్రతినెలా రూ.59.09 కోట్లు చెల్లిస్తోంది. వీరుగాక అభయహస్తం కింద 19,823 మంది మహిళలకు ప్రతినెలా రూ.4.08 కోట్లు చెల్లిస్తోంది.
 
 ఆయా మొత్తాన్ని ప్రభుత్వం గ్రామాల్లో ఎంపీడీవోలకు పంపుతోంది. ప్రతినెలా 15 వరకు ఆ మొత్తాన్ని ఎంపీడీవోలకు జమ చేస్తుండగా, అక్కడి నుంచి గ్రామ కార్యదర్శులకు వారి ద్వారా పింఛన్ దారులకు నెలాఖరులోపు చెల్లిస్తున్నారు. సుమారు 3,66,280 మంది పింఛన్‌దారులు గ్రామ కార్యాదర్శుల వద్దకు వెళ్లి పింఛన్ సొమ్ము తీసుకుంటున్నారు. మిగిలిన వారి విషయానికొస్తే... జిల్లాలో 182 గ్రామ పంచాయతీల్లో వీఎల్‌ఈ/సీబీఎస్‌ల ద్వారా నేరుగా 82,422 మంది పింఛన్‌దారుల ఖాతాల్లో  డబ్బు జమ చేస్తున్నారు.
 
 పట్టణాల విషయానికొస్తే.. జిల్లాలోని 93,261 మంది పింఛన్‌దారులకు నేరుగా బ్యాంక్ ఖాతాల్లోనే పింఛన్ సొమ్ము జమ అవుతోంది. అయితే పింఛన్ సొమ్ము మాత్రం ఏ రోజు జమ అవుతుందో తెలియక వృద్ధులు, వితంతవులు బ్యాంకుల చుట్టూ తిరుగుతున్నారు. ఫిబ్రవరి నెలకు సంబంధించిన పింఛన్ సొమ్ము అందనేలేదు. అధికారులను అడిగితే ఎప్పుడు వస్తుందో కూడా చెప్పడం లేదని పలువురు వాపోతున్నారు. ఇదే విషయంపై అధికారులను వాకబు చేయగా ప్రభుత్వం నుంచి బుధవారమే డబ్బులు బ్యాంకుల్లో జమ అయ్యాయని, నెలాఖరులోపు పింఛన్ అందజేస్తారని పేర్కొనడం గమనార్హం.
  
 ఆఫీస్ చుట్టూ తిరుగుడే
 పింఛన్‌కోసం రోజు గ్రామపంచాయతీ కార్యాలయం చుట్టూ తిరుగుతున్నాం. ఎప్పుడు పైసలిత్తరో తెలుస్తలేదు. పైసలస్తే సమ్మక్కజాతరకు పోదామనుకున్నా... పైసల కోసం పట్టించుకునేటోల్లే లేరు.
 - అగ్గి భూదేవి వృద్ధురాలు


 మిగిలిన చాలా ఆటలతో పోలిస్తే టెన్నిస్ ఆడటం చాలా కష్టం. దీనికి ఫిట్‌నెస్ ఎక్కువ అవసరం. కోర్టు నలువైపులా పాదరసంలా కదులుతూ షాట్లు ఆడాలంటే చెమటలు కక్కాల్సిందే. అలాంటిది రెండు కాళ్లూ లేకుండా టెన్నిస్ ఆడాలంటే..? ఊహించడానికే భయంగా ఉంది కదా...
  
 ఓ చేత్తో కుర్చీని కదుపుకుంటూ బంతి దగ్గరకు వెళ్లాలి. మరో చేత్తో రాకెట్ పట్టుకుని బంతిని ప్రత్యర్థి కోర్టులోకి పంపాలి... నెట్ దగ్గర పడే బంతిని అందుకోవడానికి బేస్‌లైన్ బయటి నుంచి వేగంగా కుర్చీని జరుపుకుంటూ వస్తుంటే... వాళ్ల గొప్పతనాన్ని చూడటానికి రెండు కళ్లూ సరిపోవు.
  
 మన దేశంలో పెద్దగా ఆదరణ లేకపోయినా వీల్‌చెయిర్ టెన్నిస్ ప్రపంచవ్యాప్తంగా మంచి స్థితిలోనే ఉంది. అంగవైకల్యాన్ని లెక్కచేయకుండా ఉన్నత శిఖరాలకు చేరుకున్న క్రీడాకారులెందరో ఉన్నారు. ఇందులో విజేతలే కాదు... ఆడుతున్న వాళ్లందరి స్ఫూర్తికీ సలామ్.
  
 సాక్షి క్రీడావిభాగం: శరీరంలో నడుము నుంచి కింది భాగంలో వైకల్యం ఉన్నవారు మాత్రమే వీల్ చెయిర్ టెన్నిస్ ఆడేందుకు అర్హులు. 1976లో అమెరికాకు చెందిన బ్రాడ్ పార్క్స్ కృషి కారణంగా ఈ వీల్ చెయిర్ టెన్నిస్ వెలుగులోకి వచ్చింది. ప్రారంభంలో రిక్రియేషనల్ ఆట స్థాయిలో ఉన్నా తదనంతరం ప్రొఫెషనల్ క్రీడగా మారింది.
 
 1982లో ఫ్రాన్స్... యూరప్‌లో తొలిసారిగా వీల్ చెయిర్ టెన్నిస్ టోర్నీ నిర్వహించింది. ఆ తర్వాత ఈ ఆటను విశ్వవ్యాప్తం చేసేందుకు 1988లో అంతర్జాతీయ వీల్‌చెయిర్ టెన్నిస్ సమాఖ్య (ఐడబ్ల్యూటీఎఫ్) ఏర్పడింది. అదే ఏడాది1988 సియోల్ పారాలింపిక్స్ క్రీడల్లో ఈ ఆటను ఓ ప్రదర్శన ఈవెంట్‌గా పరిచయం చేశారు. ఆ తర్వాత నాలుగేళ్లకు 1992 బార్సిలోనా పారాలింపిక్స్‌లో పూర్తి స్థాయి క్రీడాంశంగా మారింది.
 
 ఇందులో 16 దేశాలు పాల్గొన్నాయి. అటు 1998, జనవరి 1 న ఐడబ్ల్యూటీఎఫ్... అంతర్జాతీయ టెన్నిస్ సమాఖ్య (ఐటీఎఫ్)లో విలీనమైంది. ఐటీఎఫ్ కూడా ఈ ఆటపై ఎలాంటి వివక్ష చూపకుండా ‘వరల్డ్ క్లాస్’గా తీర్చిదిద్దేందుకు అన్ని ప్రయత్నాలనూ చేస్తుండటం విశేషం.
  
 నిబంధనలు
 వీల్ చెయిర్ టెన్నిస్‌లో నిబంధనలు దాదాపుగా రెగ్యులర్ టెన్నిస్‌లో ఉన్నట్టుగానే ఉంటాయి.
 * కోర్టుల పరిమాణం, బంతులు, రాకెట్స్ ఇలా వేటిలోనూ మార్పు ఉండదు. ఆటగాళ్లు వీల్ చెయిర్‌లో కూర్చుని ఆడడమే తేడా.
 * అలాగే బంతి రెండు సార్లు బౌన్స్ అవ్వచ్చు. రెండోసారి అయ్యే బౌన్స్ కోర్టు లోపల లేదా బయట పడినా పరిగణనలోకి తీసుకుంటారు.
 * కానీ కచ్చితంగా మూడో బౌన్స్ అయ్యేలోపు ఆటగాడు బంతిని రిటర్న్ చేయాలి. లేకుంటే పాయింట్ కోల్పోతాడు.
 * పురుషులు, మహిళలు, క్వాడ్స్ (రెండు కాళ్లతో పాటు రెండు చేతులు కూడా పనిచేయని వారు) విభాగాల్లో పోటీలు ఉంటాయి.
 * క్వాడ్స్ విభాగంలో ఆటగాళ్లు తమ చేతికి రాకెట్ హ్యాండిల్‌ను టేపుతో అతికించి ఎలక్ట్రిక్ వీల్ చెయిర్‌లో కూర్చుని ఆడతారు.
 * అన్ని సింగిల్స్ మ్యాచ్‌లు మూడు సెట్‌ల పాటు జరుగుతాయి. అన్ని సెట్లలో టైబ్రేక్ పద్ధతి ఉంటుంది.
 * అయితే 2013 సీజన్ నుంచి డబుల్స్ మ్యాచ్‌ల్లో మ్యాచ్ టైబ్రేకర్స్‌ను అమల్లోకి తెచ్చారు. అయితే ఇది ఐటీఎఫ్-1 అంతకన్నా తక్కువ స్థాయి టోర్నీల్లోనే ఉపయోగిస్తారు. గ్రాండ్‌స్లామ్స్‌లో ఆడేటప్పుడు వాటి నిబంధనలే ఉంటాయి.
  
 టాప్ స్టార్స్
 * ప్రస్తుతం పురుషుల విభాగంలో వీల్‌చెయిర్ టెన్నిస్‌ను శాసిస్తున్న ఆటగాడు జపాన్‌కు చెందిన షింగో కునీడా. ఇప్పటికి సింగిల్స్‌లో 20, డబుల్స్‌లో 19  గ్రాండ్‌స్లామ్ టైటిల్స్‌ను తన ఖాతాలో వేసుకున్నాడు. పారాలింపిక్స్‌లో రెండు స్వర్ణాలు (2008 బీజింగ్, 2012 లండన్) సాధించాడు. మహిళల్లో జిస్కే గ్రిఫియోన్ (నెదర్లాండ్స్), క్వాడ్‌లో డైలాన్ అల్కాట్ (ఆస్ట్రేలియా) టాప్‌లో ఉన్నారు.
 * మహిళల్లో ఏస్తర్ వర్గీర్ (నెదర్లాండ్స్)ను లెజెండ్‌గా చెప్పుకోవచ్చు. ఎనిమిదేళ్ల ఆమె కెరీర్‌లో 42 గ్రాండ్‌స్లామ్స్(సింగిల్స్, డబుల్స్ కలిపి)తో పాటు 22 సీజన్ ఆఖరి చాంపియన్‌షిప్స్, ఏడు పారాలింపిక్స్ టైటిళ్లను నెగ్గి రికార్డు సృష్టించింది. 1999 నుంచి రిటైరయ్యే (2013) వరకు నంబర్‌వన్‌గా కొనసాగింది. 2003 జనవరి నుంచి కెరీర్‌ను ముగించేవరకు 470 మ్యాచ్‌ల్లో ఒక్కసారి కూడా ఓడిపోలేదు. మొత్తం 700 మ్యాచ్‌ల్లో 25 మాత్రమే ఓడింది.
 * పారాలింపిక్స్‌లో అత్యధిక పతకాలు సాధించిన దేశంగా నెదర్లాండ్స్ (32) నిలిచింది.
 * అలాగే ప్రపంచ వ్యాప్తంగా వందకు పైగా దేశాల్లో ఈ ఆట ఆడుతున్నారు. వీల్ చెయిర్‌లో కూర్చుని ఆడే ఆటల్లో ఈ క్రీడదే అగ్రస్థానం.
  
  
 మేజర్ టోర్నీలు
 * ‘వీల్‌చెయిర్ టెన్నిస్ టూర్’లో భాగంగా ప్రతిష్టాత్మక గ్రాండ్‌స్లామ్ టోర్నీ, సూపర్ సిరీస్, ఐటీఎఫ్ 1,2,3 సిరీస్... ఐటీఎఫ్ ఫ్యూచర్ సిరీస్ జరుగుతాయి. ఆస్ట్రేలియన్, ఫ్రెంచ్, వింబుల్డన్, యూఎస్ ఓపెన్... ఈ నాలుగు గ్రాండ్‌స్లామ్‌లలోనూ పోటీలు జరుగుతాయి.
 * ‘వీల్‌చెయిర్ టెన్నిస్ మాస్టర్స్’టోర్నమెంట్‌లో పురుషులు, మహిళల్లో టాప్ -8, క్వాడ్‌లో టాప్-4 ర్యాంకర్స్‌ను సింగిల్స్‌లో ఆడనిస్తారు.
 * డబుల్స్ మాస్టర్స్‌లో టాప్- 8 పురుషుల, టాప్ -6 మహిళల, టాప్ -4 క్వాడ్ డబుల్స్ జట్లు ఆడతాయి.
 * ‘వరల్డ్ టీమ్ కప్’ బాగా ఫేమస్. ఇది ఐటీఎఫ్‌కు చెం దిన అధికారిక వీల్‌చెయిర్ టెన్నిస్ టీమ్ ఈవెంట్. ఓవిధంగా వారికిది డేవిస్ కప్ లాంటిది. ఏడాదిలో ఓసారి వివిధ దేశాల్లో పురుషుల, మహిళల, క్వా డ్స్, జూనియర్ విభాగాల్లో జరుగుతుంది. ఆతిథ్య దేశం ఐటీఎఫ్ సభ్యత్వం కలిగి ఉండాలి.
 * ప్రపంచ వ్యాప్తంగా 40 దేశాల్లో ఏటా 160 టోర్నీలు జరుగుతాయి.
  
 మనకూ ఉన్నాడొక హీరో
 భారత్‌లో వీల్‌చెయిర్ టెన్నిస్ ఇంకా ఎదగలేదు. నిజానికి చాలా మందికి ఇలాంటి ఆట ఒకటుందని కూడా తెలీదు. అయితే ఈ ఆటకు ఆదరణ తెచ్చేందుకు అఖిల భారత లాన్‌టెన్నిస్ సంఘం (ఏఐటీఏ) 2010 నుంచి జాతీయ వీల్‌చెయిర్ టెన్నిస్ టోర్నీ జరుపుతోంది. ఇక ఈ క్రీడలోనూ మన దేశంలో చెప్పుకోదగ్గ ఆటగాడు ఉన్నాడు. తను బెంగళూరుకు చెందిన హ్యారీ బోనీఫేస్ ప్రభు.
 
 1993లో ప్రొఫెషనల్‌గా మారిన ప్రభు క్వాడ్ విభాగంలో ఆడతాడు. నాలుగేళ్ల ప్రాయంలో వెన్నెముక వ్యాధితో వీల్‌చెయిర్‌కే పరిమితమయ్యాడు. అయినా తల్లిదండ్రుల ప్రోత్సాహంతో తనకిష్టమైన టెన్నిస్‌లో రాటుదేలాడు. 1978లో జరిగిన ప్రపంచ చాంపియన్‌షిప్స్‌లో పతకం సాధించడమే కాకుండా అన్ని గ్రాండ్‌స్లామ్ ఈవెంట్స్‌లోనూ మెయిన్ ‘డ్రా’ వరకు వెళ్లి సత్తా చాటుకున్నాడు.
  
 43 ఏళ్ల ప్రభు సింగిల్స్‌లో అత్యుత్తమ ప్రపంచ ర్యాంక్ 17 కాగా ప్రస్తుతం 48వ స్థానంలో ఉన్నాడు. కెరీర్‌లో 11 టైటిళ్లు సాధించాడు. 2014లో ఆయన్ని భారత ప్రభుత్వం ‘పద్మశ్రీ’ పురస్కారంతో సత్కరిం చింది. దేశంలో వీల్‌చెయిర్ క్రీడలకు ప్రభు బ్రాండ్ అంబాసిడర్‌గా కొనసాగుతున్నాడు.


 ఆమెకు పరుగంటే ఇష్టం.. ఆగకుండా జీవితాన్ని పరుగుపెట్టించడమంటే ఇష్టం.. కాళ్లున్నా లేకున్నా సరే..! నాలుగు గోడల మధ్యా కాలక్షేపం చేయడం ఆమెకు అలవాటు లేనిపని. బయటి ప్రపంచాన్ని చూడాలి. వీధుల్లో తిరగాలి. కాళ్లరిగేలా నడవాలి. అప్పటికీ అలసటొస్తే తనివితీరా పరుగెత్తాలి.. ఇదీ ఆమె తీరు. కానీ, ఓ దురదృష్టకర క్షణాన ఆమె నడవడం సాధ్యం కాదన్నారు. ఆమె వైపు జాలిగా చూశారు. అంతే.. ఆమెకు చిర్రెత్తుకొచ్చింది. శక్తులు కూడదీసుకుంది. విధి వెక్కిరిస్తేనేం..? కాళ్లు పనిచేసినన్ని రోజులూ ఆమె జింకపిల్ల, పనిచేయనంటూ అవి మొండికేసిన రోజున ఆమె చిరుతపులి.
 
  
 కొన్ని వందల పుస్తకాలు చదివినా దొరకని స్ఫూర్తి, ప్రేరణ.. దీపా మాలిక్‌ను చూడగానే కళ్లముందు సాక్షాత్కరిస్తుంది. ఎనలేని ఉత్తేజం ఆమె సొంతం. దీపా మాలిక్ దేశంలోనే అత్యుత్తమ మహిళా బైక్‌రేసర్, స్విమ్మర్, అంతర్జాతీయ స్థాయి అథ్లెట్, సాహస క్రీడాకారిణి. జాతీయ, అంతర్జాతీయ పతకాలు, లిమ్కా బుక్ రికార్డులు ఆమె స్థాయి ఏంటో చెబుతాయి. క్రమశిక్షణకు మారుపేరైన ఆర్మీ కుటుంబ నేపథ్యంలో పెరిగిన దీపా ఈ ఘనతలు సాధించడం పెద్ద విషయంగా అనిపించకపోవచ్చు. కానీ, ఆమె ఓ వికలాంగురాలు అని తెలిస్తే మాత్రం చిరు విజయం కూడా కొండంతగా కనిపిస్తుంది. అయితే, ఆమె చిరు విజయాలతో సంతృప్తి చెందే రకం కాదు. శిఖర సమాన ఘనతలు సాధించనిదీ నిద్రను కూడా దరిచేయనీయని మొండిఘటం.
  
  సాహసమే ఊపిరి..
 45 ఏళ్ల దీపా మాలిక్ చిన్ననాటి నుంచీ సాహసాలే ఊపిరిగా బతికింది. అందరు చిన్నారులూ ఊయలపై కూర్చొని ఆనందిస్తే.. దీపా మాత్రం వేగంగా ఊగే ఊయలపై నిల్చొని కేరింతలు కొట్టేది. బైక్‌లంటే ఆమెకు ఎనలేని ఆసక్తి. ఆ ఆసక్తితోనే పెళ్లికి ఒప్పుకున్నారామె. 20 ఏళ్ల వయసులో ఆమె తండ్రి ఓ పెళ్లి సంబంధం తీసుకొచ్చారు. దీపా మొదలే చిచ్చరపిడుగు. పెళ్లికి అంత ఈజీగా అంగీకరించే రకం కాదు. అయితే, వరుడు కూడా బైక్ ప్రియుడే. దీపా ఆసక్తిని తెలుసుకుని ఆమెను ఉత్సాహపరిచాడు. ఓ బైక్ కూడా కొనిస్తానని చెప్పాడు. దీంతో ఆమెకు నో చెప్పడానికి పెద్దగా కారణాలు దొరకలేదు. తన తండ్రిలాగే అతడూ సైన్యంలో పనిచేయడం దీపాకు నచ్చింది. ఇంకేముంది పెళ్లి బాజా మోగింది. అనుకున్నట్టుగానే బైక్ కొనిచ్చాడు ఆమె భర్త. కొత్త దంపతులు అన్యోన్యంగా జీవించారు. వారి ప్రేమకు గుర్తుగా ఇద్దరు ఆడపిల్లలు జన్మించారు.
  
  కుదుపు..
  ప్రేమ, సాహసాల సంగమంగా సాగుతోన్న వారి జీవితంలో 1999లో పెద్ద కుదుపు వచ్చినట్టయింది. దీపాకు వెన్నుముక సంబంధ కణితి ఉన్నట్టు తెలిసింది. వైద్యులు మూడుసార్లు శస్త్రచికిత్స నిర్వహించి దాన్ని తొలగించారు. అయితే, ఆమె నడుం కిందిభాగం మాత్రం చచ్చుబడిపోయింది. ఆమె కాళ్లు పూర్తిగా స్పర్శరహితంగా మారిపోయాయి. ఓ వైపు ఆమె భర్త కార్గిల్ యుద్ధంలో శత్రువులతో పోరాడుతున్నాడు. మరోవైపు దీపా అనారోగ్యంతో..! ఆమె కన్న కలలు నీరుగారిపోయాయి. తనకిష్టమైన బైకింగ్, స్విమ్మింగ్, సాహస క్రీడలు.. ఏవీ ఇకపై చేయలేవంటూ వైద్యులు తెలిపారు. ఈ సమయంలో మరణమే శరణ్యమనుకుంది. కానీ, పసితనంలో ఉన్న తన ఇద్దరు బిడ్డలు ఆమెకు గుర్తుకువచ్చారు. యుద్ధక్షేత్రంలోని భర్త ప్రాణాలతో తిరిగివస్తాడో, లేదో తెలీదు. తను కూడా దూరమైతే వారేమైపోతారోనని భయపడింది. ఆ భయమే ఆమెను ధైర్యంగా బతికేలా చేసింది.
 
 అథ్లెటిక్స్‌లో..
 బైకింగ్ మాత్రమే కాక, స్విమ్మింగ్‌లోనూ ప్రతిభ కనబర్చిన ఆమె మనదేశం తరఫున పారా ఒలింపిక్ ప్లేయర్‌గా ఎంపికైంది. ఈ ఘనత సాధించిన తొలి భారతీయ వికలాంగ మహిళగా గుర్తింపు పొందింది. 2012లో రాష్ట్రపతి చేతుల మీదుగా అర్జున అవార్డునూ అందుకుంది. స్విమ్మింగ్, జావెలిన్ త్రో, షాట్‌పుట్ విభాగాల్లో అత్యుత్తమ ప్రదర్శనలు చేసింది. వైకల్యం అనేది ఓ మానసిక అడ్డంకి మాత్రమేనని నిరూపించింది. మరీ ముఖ్యంగా నాలుగు పదుల వయసులో సాధారణ రేసర్లతో సమానంగా ఆమె పోటీ పడేతీరు నిజంగా ఓ అద్భుతమే. ప్రస్తుతం 2016 రియో పారా ఒలింపిక్స్‌లో పాల్గొనేందుకు సిద్ధమవుతోన్న దీపా.. వారాంతాల్లో బైక్ రేసింగ్, సాహస క్రీడల్లోనూ పాల్గొంటోంది. తనలాగే వైకల్యంతో బాధపడేవారందరికీ వారందరికీ ఆదర్శంగా నిలుస్తోంది.
  
 36 ఏళ్ల వయసులో..
 కార్గిల్ యుద్ధం ముగిసింది. దీపా మానసిక సంఘర్షణ కూడా..! భార్యాభర్తలిద్దరూ గెలిచారు. క్షేమంగా ఇంటికి చేరుకున్న భర్త.. దీపా మాలిక్‌కు అండగా నిలిచాడు. అంతులేని ప్రేమ కురిపించాడు. దీంతో మానసికంగా కుదుటపడింది. అయితే, వీల్‌చైర్‌కే పరిమితం కావడం ఆమెకు ఎంతమాత్రమూ నచ్చలేదు. బైక్‌పైన రువ్వుమంటూ దూసుకెళ్లాలని కోరుకునేది. అదే విషయాన్ని భర్తకు చెప్పింది. ఎన్నో కష్టాలు, వ్యయప్రయాసలకు ఓర్చి నాలుగు చక్రాల బైక్‌ను సొంతం చేసుకుంది. రేసింగ్ లెసైన్స్ కూడా సంపాదించింది. అలా 36 ఏళ్ల వయసులో కెరీర్ ప్రారంభించింది. అప్పటి నుంచీ ప్రమాదకర పర్వత ప్రాంతాలు, కొండలోయలు, హైవేలు.. ఇలా ప్రతిచోటా రేసుల్లో పాల్గొంది. ఈ క్రమంలోనే నాలుగు లిమ్కా బుక్ రికార్డులు తన ఖాతాలోకి వేసుకుంది.


 హైదరాబాద్: తెలంగాణ ఉద్యమంలో పాల్గొని పోలీసుల తూటాలకు గురై అంగవైకల్యంతో దుర్భరజీవితం గడుపుతున్న తొలితరం తెలంగాణ ఉద్యమకారునికి రూ. 5 లక్షల ఆర్థికసాయం  సీఎం కేసీఆర్ మంజూరు చేశారు. ఈమేరకు ఆయన ఇటీవల తాను ఇచ్చిన మాటను నిలబెట్టుకున్నారు. నామాలగుండు పార్టీ కార్యాలయంలో బుధవారం జరిగిన కార్యక్రమంలో రూ.5 లక్షల మంజూరు పత్రా న్ని అబ్కారీ మంత్రి తీగుళ్ల పద్మారావు తెలంగాణ ఉద్యమకారుడు బాలకుమార్‌కు అందించారు. 1969లో జరిగిన తెలంగాణ ఉద్యమం లో సికింద్రాబాద్‌కు చెందిన కె.బాలకుమార్ చురుగ్గా పాల్గొన్నారు. సికింద్రాబాద్  కింగ్స్‌వే ప్రాంతంలో ఉద్యమకారులపై  పోలీసుల జరిపిన కాల్పుల్లో బాలకుమార్ కాలులోంచి తూటా దూసుకెళ్లింది.
 
 అనంతరం గాయపడిన కాలును వైద్యులు తొలగించడంతో బాలకుమార్ అంగవైకల్యానికి గురయ్యారు. అప్పటి నుంచి పలుమార్లు ప్రభుత్వాలకు విజ్ఞప్తి చేసుకున్నా పట్టించుకోలేదు. స్వచ్ఛ హైదరాబాద్ కార్యక్రమంలో భాగంగా ఈ నెల 18వ తేదీన మెట్టుగూడకు వచ్చిన సీఎం కేసీఆర్‌ను బాలకుమార్ కలిసి తన గోడును విన్నవించుకున్నాడు.  చలించిన కేసీఆర్ ఆర్థికసాయం అందిస్తానని మాట ఇచ్చారు. రూ. 5 లక్షల అర్థికసాయం మంజూరు చేశారు.  తెలంగాణ రాష్ట్రసాధనలో అమరులైన ఉద్యమకారుల కుటుంబాలకు, గాయపడిన వారిని గుర్తించి టీఆర్‌ఎస్ ప్రభుత్వం అన్నివిధాల ఆదుకుంటుందని మంత్రి పద్మారావు అన్నారు.  ఆర్థికసాయం అందించిన సీఎం కేసీఆర్, మంత్రి పద్మారావులకు కృతజ్ఞతలు తెలిపారు.


 ఆత్మస్థైర్యానికి అడ్డేదీ !
  
 వారి మనోధైర్యం అందరికీ ఆదర్శం.. చిన్న చిన్న కారణాలతో చింతించే మనుషులకు వారి జీవన ప్రయాణమే ఓ పాఠం. కుంగుబాటుకు లొంగిపోక ధైర్యంగా ఎదుర్కొని నిలిచిన వారి పోరాట పటిమ అమోఘం. రంగం ఏదైనా రాణించేస్తామనే వారి ధీమా మేరునగం. ఎవరెస్టు అయినా ఎక్కేస్తామనే వారి ఉత్సాహానికి సరిహద్దు అంబరం. పదుగురిలో మేం ‘ప్రత్యేక ప్రతిభావంతుల’మంటూ చాటి చెబుతున్న వారి ఆత్మస్థైర్యం నిత్య స్ఫూర్తిదాయకం.
  
  శరీరానికే వైకల్యం..
 
 తన వైకల్యం శరీరానికే తప్ప మనస్సుకు కాదని నిరూపించాడు బాలరాజు. పులిచెర్ల మండలం పాళెం పంచాయతీ తుడుంవారిపల్లెకు చెందిన బాలరాజు(45) చిన్న వయస్సులోనే ఎడమకాలు కోల్పోయాడు. నిరాశ చెందకుండా కొత్త జీవితాన్ని ప్రారంభించాడు. పొలం పనులు సొంతంగా చేసుకుంటున్నాడు. ఉపాధి హామీ పథకంలో ఈ ఏడాది 102 రోజుల పని సైతం పూర్తి చేసుకున్నాడు. ఈ సందర్భంగా ఘన సన్మానమూ అందుకున్నాడు. పట్టుదలతో ప్రయత్నిస్తే విజయాలకు వైకల్యం అడ్డు రాదంటున్నాడు బాలరాజు.         -కల్లూరు
  
  


 సాక్షి ప్రతినిధి, మహబూబ్‌నగర్ : సామాజిక భద్రత పించన్ల పంపిణీ పథకం (ఆసరా) లబ్ధిదారుల ఎంపిక జాబితా ప్రాథమికంగా కొలిక్కి వచ్చింది. దీంతో శనివారం నుంచి పింఛను మొత్తాన్ని పంపిణీ చేసేందుకు అధికారులు ఏర్పాట్లు చేస్తున్నారు. ఆసరా పథకం కింద పింఛన్లు కోరుతూ జిల్లాలో వివిధ కేటగిరీల కింద 5,55,662 మంది దరఖాస్తు చేసుకున్నారు. అందులో 2.38 లక్షల మందిని లబ్ధిదారులుగా గుర్తించి ప్రాథమికంగా జాబితా సిద్ధం చేశారు.
 
 ఈ జాబితా ఆధారంగా శనివారం నుంచి వికలాంగులకు రూ.1500, ఇతరులకు రూ.వేయి చొప్పున పింఛను మొత్తాన్ని నగదు రూపంలో పంపిణీ చేయనున్నారు. జిల్లాలో నగదు పంపిణీకి రూ.22.5 కోట్లు అవసరమవుతాయని అధికారులు అంచనా వేశారు. ఇప్పటికే మండలస్థాయిలో సగటున రూ.10లక్షల చొప్పున జమ చేశారు. అవసరమైన చోట తక్షణమే నిధుల విడుదల చేయాల్సిందిగా ట్రెజరీ అధికారులకు ఆదేశాలు జారీ చేశారు. మరో 70వేల మంది లబ్ధిదారులను గుర్తించినా, సాంకేతిక కారణాలతో వారి పేరును తొలి జాబితాలో చేర్చడం లేదు.
 
 జిల్లాలో మొత్తంగా 3.15లక్షల మంది ‘ఆసరా’కు అర్హత సాధిస్తారని అధికారులు అంచనా వేస్తున్నారు. లబ్దిదారుల ఎంపిక మార్గదర్శకాల్లో స్వల్పమార్పులు చేస్తూ ప్రభుత్వం తాజాగా ఉత్తర్వులు జారీ చేయడంతో మరికొంత మందికి ప్రయోజనం చేకూరే సూచన కనిపిస్తోంది.
 
 కుటుంబ సమగ్ర సర్వేను ప్రాతిపదికగా తీసుకుంటే జిల్లాలో గరిష్టంగా 3,39,856 మందికి మించి ఆసరా పథకం కింద లబ్ధి చేకూరే అవకాశం లేదని విశ్వసనీయంగా తెలిసింది. గతంలో జిల్లాలో 4.62లక్షల మందికి సామాజిక భద్రత పింఛన్ల పంపిణీ పథకం లబ్ధి చేకూరింది. ప్రస్తుత గణాంకాలను పరిగణనలోకి తీసుకుంటే దరఖాస్తుదారుల్లో కనీసం రెండు లక్షలకు పైగా అనర్హులుగా తేలే సూచన కనిపిస్తోంది.
 
  కొలిక్కి రాని ఎంపిక ప్రక్రియ
  రాష్ట్ర ప్రభుత్వ సూచన మేరకు అక్టోబర్ మొదటి వారం నుంచి అధికారులు లబ్ధిదారుల నుంచి దరఖాస్తులు స్వీకరించారు. అక్టోబర్ నెలాఖరుకు దరఖాస్తుల పరిశీలన పూర్తి చేసి లబ్ధిదారుల జాబితా రూపొందించాలని తొలుత నిర్ణయించారు. అయితే దరఖాస్తుల పరిశీలన తీరుపై అభ్యంతరాలు వ్యక్తం కావడంతో పరిశీలన, లబ్దిదారుల ఎంపిక గడువును మరింత పెంచారు.
 
 నవంబరు మొదటి వారం నుంచే లబ్ధిదారులకు పింఛను మొత్తం పంపిణీ చేయాలని నిర్ణయించినా లబ్దిదారుల జాబితా కొలిక్కి రాకపోవడంతో పంపిణీ ప్రక్రియ వాయిదా పడింది. నవంబర్ 28వ తేదీని గడువుగా నిర్ణయించి 29వ తేదీ నుంచి పింఛను మొత్తం పంపిణీ చేయాలని ప్రభుత్వం నిర్ణయించింది.
 
 తొలి జాబితాను గ్రామ పంచాయతీల్లో ప్రదర్శించడంతో తమ పేర్లు లేని వారు ఆందోళనకు దిగుతున్నారు. అర్హత ఉండీ జాబితాలో పేరు లేని వారు మళ్లీ దరఖాస్తు చేసుకోవాలని అధికారులు చెబుతున్నారు. దీంతో దరఖాస్తుల పరిశీలన, లబ్ధిదారుల ఎంపిక ప్రక్రియ ఇప్పట్లో తుదిరూపునకు వచ్చే పరిస్థితి కనిపించడం లేదు.


 సాఫ్ట్‌వేర్ ఉద్యోగి ఘనకార్యం
 జీడిమెట్ల: ప్రేమించాడు.. పెద్దలను ఎదిరించి పెళ్లి చేసుకున్నాడు.. ఏడాది పాటు కాపురం చేశాకా నీవు వికలాంగురాలివి వద్దు పొమ్మన్నాడు.. జీడిమెట్ల సీఐ చంద్రశేఖర్ తెలిపిన వివరాల ప్రకారం.. శ్రీకాకుళం జిల్లాకు చెందిన చిన్నమ్మడు, ఆంజనేయులు కుటుంబం తో సహా 2008లో నగరానికి వచ్చి కుత్బుల్లాపూర్‌లోని వినాయకనగర్‌లో ఉంటున్నారు. వీరి కుమార్తె లక్ష్మి (27) షాపూర్‌నగర్‌లోని ఆర్‌కే ఫోర్స్ కార్యాలయంలో కంప్యూటర్ ఆపరేటర్‌గా పని చేస్తోంది. ఈ క్రమంలో ఈమెకు తూర్పు గోదావరి జిల్లా వెదురుకుదురుకు చెందిన కృష్ణవేణి, బాబూరావుల కుమారుడు బాలాజీతో ఫోన్‌లో పరిచయమైంది. పరిచయం కాస్త ప్రేమగా మారింది. దీంతో నగరానికి వచ్చిన బాలాజీ ఒక కాలు పోలియో ఉన్న లక్ష్మి ని చూసి ప్రేమను కొనసాగించాడు.
 
 అమీర్‌పేటలో ఉంటూ సాఫ్ట్‌వేర్ కోర్స్ నేర్చుకుంటున్న బాలాజీకి లక్ష్మి రూ. 50 వేలు ఇచ్చింది.  జూన్ 13, 2012 లో షాపూర్‌నగర్‌లోని ఓ ఆలయంలో బాలాజీ.. లక్ష్మిలు వివాహం చేసుకున్నారు. అనంతరం బాలాజీకి హబ్సిగూడలో సాఫ్ట్‌వేర్ ఉద్యోగం రావడంతో ఆరు నెలల పాటు అదే ప్రాంతంలో కాపురం పెట్టారు. తర్వాత బాలాజీకి హైటెక్ సిటీకి బదిలీ కావడంతో లక్ష్మిని కూకట్‌పల్లిలోని ఓ హాస్టల్‌లో ఉంచా డు. ఎందుకు హాస్టల్‌లో పెట్టావని లక్ష్మి నిలదీయగా తప్పించుకు తిరుగుతూ వచ్చాడు.
 
 ఇరు కుటుంబాల పెద్దలు ఆర్య సమాజ్‌లో 2014లో బాలాజీ, లక్ష్మిలకు తిరిగి పెళ్లి చేశారు. ఆ సమయంలో లక్ష్మి తల్లిదండ్రులు బాలాజీకి రూ. లక్ష  కట్నంగా ఇచ్చారు. ఆ తర్వా త బాలాజీ భార్యను కుత్బుల్లాపూర్‌లో ఆమె తల్లిదండ్రుల ఇంట్లో ఉంచి వెళ్లిపోయాడు. తిరిగి రాకపోవగా ఫోన్  స్విచ్చాఫ్ పెట్టాడు.  దీంతో లక్ష్మి పది రోజుల క్రితం జీడిమెట్ల పోలీసులకు ఫిర్యాదు చేసింది.  విచారణ చేపట్టిన పోలీసులు మంగళవారం బాలాజీపై 498 సెక్షన్ కింద కేసు నమోదు చేశారు.


 వైకల్యం అభివృద్ధికి అవరోధమని ఎవరన్నారు? టింగిర్‌కర్ వెంకటేష్‌ని చూస్తే తెలుస్తుంది... ఆ మాట ఏ మాత్రం నిజం కాదని. కంటిచూపు కరువైనా దాని గురించి ఏనాడూ పట్టించుకోలేదు. అంధత్వాన్ని తన గమ్యానికి అడ్డు కానివ్వలేదు. పీజీ చేశాడు. పీహెచ్‌డీ చేయబోతున్నాడు. ఎఫ్.ఎం. రెయిన్‌బోలో ఆర్జేగా ఎంపికయ్యాడు. దేశంలోనే తొలి బ్లైండ్ ఆర్జేగా రికార్డు సృష్టించాడు. గెలవడానికి ఏదీ అడ్డంకి కాదనే వెంకటేష్ తన అంతరంగాన్ని ఇలా సాక్షి ముందు పరిచాడు...
  
 ‘నేనిది చేయగలనా?’... నా జీవితంలో తొలిసారిగా వేసుకున్నాను నేనా ప్రశ్నని. ఎప్పుడూ ఎందుకు చేయలేను అనుకునేవాడిని. కానీ ఆ రోజు మాత్రం కాస్త జంకాను. ఆలిండియా రేడియో ఎఫ్.ఎం.రెయిన్‌బోలో ఆర్జేల ఎంపిక జరుగుతోంది. నేనూ ఆడిషన్‌కి వెళ్లాను. వెళ్లినప్పట్నుంచీ ఒకటే సంశయం... నేను బాగా చేయగలనా లేదా అని. మూడు టాపిక్స్ చెప్పారు. ప్రిపేరవమని అందరికీ పేపర్లు, పెన్నులు ఇచ్చారు. కానీ వాటిని నేనేం చేసుకోగలను! నేను చెబితే రాయడానికి కూడా నాతో ఎవరూ రాలేదు. దాంతో మనసులోనే ప్రిపేరయ్యాను. ఆడిషన్‌కి పిలవగానే వెళ్లి చెప్పేశాను. ఎలా చెప్పానో తెలియదు. ఎంపికవుతానో లేదో కూడా తెలియదు. రిజల్ట్ వచ్చేవరకూ ఒకటే టెన్షన్. మార్చి 21, 2014న ఫోన్ వచ్చింది సెలెక్ట్ అయ్యానని. నా ఆనందానికి అవధులు లేవు.
  
 ఎక్కడో మహబూబ్‌నగర్ జిల్లాలోని మిడ్జిల్ అనే చిన్న ఊళ్లో పుట్టాను. నాన్న రాజయ్య రైతు. అమ్మ గిరిజ గృహిణి. పుట్టుకతోనే చీకటిని వెంటబెట్టుకుని వచ్చాను. నాకు చూపు లేదని తెలిసి అమ్మానాన్నలు కుమిలి పోయారు. కానీ నేను ఏరోజూ నా వైకల్యాన్ని చూసి బాధపడలేదు. మొదట్నుంచీ ఒకటే ఆలోచన. మామూలు వాళ్లకు నేనేమీ తీసిపోనని నిరూపించాలని. అందుకే కష్టపడి చదివాను. ఎం.ఏ.తెలుగు లిటరేచర్ చేశాను. సాహిత్యమంటే ప్రాణం. ఆ ఆసక్తి నాతో కలం కూడా పట్టించింది. కవితలు రాయడం మొదలు పెట్టాను.
 
 హైదరాబాద్‌లోని ఓ ఫౌండేషన్‌లో చేరిన తర్వాత, వాళ్లు చేసే సంగీత కార్యక్రమాలకు యాంకరింగ్ చేయడం మొదలుపెట్టాను. 2011లో ఓసారి ఆలిండియా రేడియో ‘ఎ’లో సీనియర్ అనౌన్సర్ ఐనంపూడి శ్రీలక్ష్మి గారితో కలిసి ఓ ప్రోగ్రామ్‌కి యాంకరింగ్ చేసే అవకాశం వచ్చింది. స్క్రిప్ట్ లేకుండా చకచకా మాట్లాడ్డం చూసి ఇంప్రెస్ అయిపోయారావిడ. తర్వాత ఎక్కడ ప్రోగ్రామ్ ఉన్నా ిపిలిచేవారు. ఇద్దరం కలిసి చాలా కార్య క్రమాలకు యాంకరింగ్ చేశాం. తను రాసిన ‘ధిక్కార’ అనే పుస్తకంలో నాతో ఓ ఆర్టికల్ కూడా రాయించారావిడ! నన్ను రెయిన్‌బోకి అప్లై చేయమని ఆవిడే చెప్పారు. ఆవిడ ప్రోత్సాహం వల్లే ఇది సాధ్యపడింది.
  
 ఎంపిక యినందుకు ఆనందమే. కానీ తర్వాత ఎలా! ఈ ప్రశ్న నన్ను తొలిచేసింది. ఎందుకంటే గడగడా మాట్లాడేస్తే చాలదు. కన్సోల్‌ని ఆపరేట్ చేయాలి. కానీ నేనెలా చేయగలను? అదృష్టంకొద్దీ మా ఇన్‌చార్‌‌జ శ్రీనివాసరెడ్డిగారు నా బాధను అర్థం చేసుకున్నారు. ఎవరినైనా తోడు తెచ్చుకోమన్నారు. దాంతో మా తమ్ముడు రవికాంత్‌ని తీసుకెళ్లాను. తనకి కన్సోల్ ఆపరేషన్‌లో తర్ఫీదునిచ్చారు. తన సాయంతోనే ప్రోగ్రామ్స్ చేయగలుగుతున్నాను. ప్రతి ఆదివారం రాత్రీ ‘సరాగమాల’ పేరుతో నేను చేస్తోన్న పాత పాటల విశ్లేషణ అందరికీ నచ్చుతోంది. నాకు బోలెడు కాంప్లిమెంట్స్ తెచ్చిపెడుతోంది.
  
 మన దేశంలోనే నేను తొలి బ్లైండ్ ఆర్జేనని తెలిసి ఆశ్చర్యపోయాను. నిజానికి నాకు టెలివిజన్ యాంకర్‌గా కూడా చేయాలని ఉంది. కానీ అదంత తేలిక కాకపోవచ్చు. అందాన్నే కొలమానంగా తీసుకుంటే నాకా అవకాశం రాకపోవచ్చు. అదే నా ప్రతిభను మాత్రమే చూస్తే మాత్రం ఏదో ఒకరోజు అదీ సాధిస్తాను. నేను అందరికీ ఒక్కటే చెబుతాను. అంధత్వం శాపమని మేం అనుకోవడం లేదు. ఏదైనా సాధించగలమని అను కుంటున్నాం. కాబట్టి మీరు కూడా మమ్మల్ని వేరేలా చూడకండి. చాన్‌‌స ఇవ్వండి చాలు... మేమేంటో చూపిస్తాం. మాకు జాలి వద్దు. నమ్మకం కావాలి. అయ్యో పాపం అనేవాళ్లు కాదు, అవకాశాలిచ్చేవాళ్లు కావాలి. అలాగే నాలాంటి వాళ్లందరికీ ఓ విజ్ఞప్తి. న్యూనతను వీడండి. మీ బలాన్ని నమ్మండి. గెలిచి చూపించండి!
  


 అలజంగి (బొబ్బిలి రూరల్): బాల్యం ఎవరికైనా మధురమే. కానీ వీరికి జీవితమంతా బాల్యమే అయిపోతూ... బతుకులో తీపి చచ్చిపోయి, చేదు మిగిలింది. ఆ చిన్నారులందరికీ ఏదో ఒక వైకల్యం. అందరి తల్లిదండ్రులూ పిల్లలను వదిలి దూరంగా వెళ్లిపోయిన వారే. వివిధ సమస్యలతో బాధపడుతున్న వీరందరినీ వారి నాయనమ్మలు, అమ్మమ్మలు సంరక్షిస్తున్నారు. వీరికి సేవలు చేయలేక, కనీసం ఫిజియోథెరపీ చేయించడానికి లేదా సదరంలో పరీక్షలు చేయించడానికి తీసుకెళ్లలేక సాయం కోసం ఎదురు చూస్తున్నారు.
 
   మండలంలో అలజంగి గ్రామానికి చెందిన 11 ఏళ్ల రాంబార్కి మాధవి మానసిక స్థితి సరిగా లేదు. అమ్మానాన్న మాధవిని నానమ్మ చిన్నమ్మి దగ్గర వదిలేయడంతో ఆమే పెంచుతోంది.
 
   తల పెరుగుతూ వైద్యులకు అంతుచిక్కని వ్యాధితో బాధపడుతున్నాడు చందక సాయి. తల్లిదండ్రులు భారమని విడిచివెళ్లడంతో సాయి నానమ్మ సూరమ్మ వద్దే ఉం టున్నాడు.పెద్దగా తెలివితేటలు లేకపోవడంతో పాఠశా ల చదువు అంతంతమాత్రం.రోడ్డుపై ఎవరు వెళ్లినా పల కరిస్తూ ఇంట్లోనే సహాయం కోసం ఎదురుచూస్తున్నాడు.
   తల చిన్నగా ఉన్న పైల ఈశ్వరమ్మ చిన్నప్పటి నుంచి ఈ సమస్యతో బాధపడుతోంది. తల్లిదండ్రులు వలస కూలీలుగా సుదూర ప్రాంతాలకు వెళ్లడంతో వృద్ధురాలైన నానమ్మ సీతమ్మ వద్ద పెరుగుతోంది. ఈ చిన్నారికి కాలకృత్యాలు తీర్చుకోవడం కూడా తెలీదు.
 
   కాళ్లు సరిగా రాని సువ్వాడ మహేష్‌ది మరో కథ. ఆరోగ్యశ్రీ కార్డు ఉండడంతో ఆపరేషన్ చేయించారు. కానీ ఆపరేషన్ ముందు కాసింతైనా నడవగలిగిన మహేష్ తర్వాత నడవడం లేదు. మానసిక స్థితి కూడా సరిగా లేని మహేష్‌ను నాయనమ్మ నారాయణమ్మ పెంచుతోంది.
 
   అలాగే రాపాక చంద్రశేఖర్, వెంపటాపు స్వాతి మానసిక స్థితి సరిగా లేక ఇబ్బంది పడుతున్నారు. గతంలో ఎమ్మార్టీలు ఉండడంతో వీరిని కొంతమేర పర్యవేక్షించి సాయం చేసేవారు. ప్రస్తుతం వీరిని చూడడానికి తల్లిదండ్రులు కూడా లేరు. వీరంతా ఆ వృద్ధులపైనే ఆధారపడి బతుకుతున్నారు. మనసున్న వారు వచ్చి సాయం చేస్తే తమ పిల్లలు మళ్లీ మామూలుగా బతుకుతారని ఆ వృద్ధులు ఆశపడుతున్నారు.   
 
  అవగాహన లేమి అసలు శాపం
  అలజంగి: బొబ్బిలి మండలంలోని చిన్న గ్రామం. ఈ గ్రామంలో ఎక్కువగా మానసిక వికలాంగులు, శారీరక వికలాంగులు కనిపిస్తుంటారు. దీనికి ప్రధాన కారణం గ్రామస్తుల్లో అవగాహన లోపం. ఇక్కడ ఎక్కువగా బాల్య వివాహాలు, మేనరిక వివాహాలు జరుగుతున్నట్టు తెలిసింది. బాల్య, మేన రిక వివాహాల వల్ల వచ్చే దుష్పరిణామాలు తెలియక వీరు ఇలా అవస్థలు పడుతున్నారు. ఎక్కువ మంది కూలీలే కావడం వల్ల ఈ తరహా వివాహాలు ఎక్కువగా జరుగుతున్నాయి. దాని ఫలితాన్ని చిన్నారులు ఇలా అనుభవిస్తున్నారు.


 అంగవైకల్యం ఉన్న వారు కూడా ఏటీఎంలను వినియోగించుకోవడాన్ని సులభతరం చేసేందుకు రిజర్వ్ బ్యాంక్ చర్యలు తీసుకుంటోంది. ఇందులో భాగంగా వికలాంగుల కోసం ఏటీఎంలలో ర్యాంప్‌లు ఏర్పాటు చేయాలని బ్యాంకులకు సూచించింది. సాధ్యమైన చోట్ల బ్యాంకు శాఖల్లో కూడా ఇవి ఉండాలి.
 
 ఒకవేళ ఏదైనా కారణం చేత ఏటీఎంలలో ర్యాంప్ ఏర్పాటు చేయలేకపోతే ర్యాంప్ అందుబాటులో లేని విషయాన్ని తెలియజేసేలా సైన్‌పోస్టు ఉంచాలి. అలాగే, కొత్తగా ఏర్పాటు చేసే వాటిలో కనీసం మూడో వంతు ఏటీఎంలలో బ్రెయిలీ కీప్యాడ్స్‌ని అందుబాటులో ఉంచాలి. వీటితో పాటు కొత్త ఏటీఎంలన్నింటిలో ఆడియో సదుపాయం కూడా ఉండాలి.
  


 కోలా దుర్గారావుకు రెండు చేతులూ లేవు.. కడు పేదరికం కారణంగా అనాథ శరణాలయంలో చదువుకున్నాడు.. అక్కడే ఫుట్‌బాల్‌పై దృష్టి సారించాడు. వైకల్యం ఉంటేనేం.. అందరికన్నా మిన్నగా దూసుకెళ్లాడు. ఎంతలా అంటే దుర్గారావు లేకుండా జిల్లా జట్టు బయట టోర్నీలకు వెళ్లలేనంతగా... అటు చదువులోనూ ఏమాత్రం తగ్గకుండా ఇంటర్ ఫస్ట్ క్లాస్‌లో ఉత్తీర్ణుడయ్యాడు. ఇక డిగ్రీలో యూనివర్సిటీ స్థాయిలో మెరవాలని ఆకాంక్షిస్తున్నాడు.. 
 -రాజ్‌కుమార్, విజయవాడ
  
 విజయవాడలోని రాజరాజేశ్వరీపేటలో నివాసముండే దుర్గారావుది పేద కుటుంబం. ఊహించని రీతిలో తన రెండు చేతులను కోల్పోవాల్సి వచ్చింది. తెలిసీ తెలియని వయసులో గాలిపటం కోసం కరెంట్ స్తంభం ఎక్కి ప్రమాదానికి గురయ్యాడు. తన వెనుకే మరికొందరు అదే స్తంభం ఎక్కగా కింద ఉన్న వాడు అదుపు తప్పుతూ దుర్గారావు కాళ్లు పట్టుకుని లాగాడు. దీంతో తను తీగలపై పడ్డాడు.
 
 అంతే ఒక్క క్షణం వాటికి అతుక్కుపోయి తర్వాత ధబేలున కిందపడిపోయాడు. పెద్ద ఆస్పత్రికి వెళ్లే స్తోమత లేక స్థానికంగా ఓ వైద్యుడి దగ్గర చికిత్స తీసుకున్నాడు. సాయంత్రానికి రెండు చేతులు రంగు మారి కొన్ని రోజులకు కుళ్లిపోయాయి. వీటిని తీసేయడం తప్ప మరో మార్గం లేకపోయింది. అయితే చుట్టుపక్కల వారు చూసే జాలి చూపులను తట్టుకోలేకపోయేవాడు. ఏదో రీతిన ప్రత్యేకత చాటుకుని సెహబాష్ అనిపించుకోవాలని తపించసాగాడు.
  
 దుర్గారావు తండ్రి గణపతి రిక్షా కార్మికుడు. కొడుక్కి చదువు చెప్పించే స్తోమత లేకపోవడంతో విజయవాడ సమీపంలోని బుద్ధవరం కేర్ అండ్ షేర్ అనాథ సంస్థలో చేర్చాడు. ఆట పాటల్లో చురుకుగా ఉంటూ ఇక్కడే ఫుట్‌బాల్‌పై ఇష్టాన్ని పెంచుకున్నాడు. ఇతడి ఆసక్తికి కోచ్ సురేష్ శిక్షణ తోడయ్యింది. ఆయన పర్యవేక్షణలో దుర్గారావు రాటుదేలాడు. చిన్నప్పటి నుంచీ ఏదో సాధించాలనే తపనను ఈ ఆట ద్వారా తీర్చుకోవాలనుకున్నాడు. అద్భుత ఫిట్‌నె స్‌ను సొంతం చేసుకుని బంతిని తన అదుపులో ఉంచుకున్నాడు.
 
 అందరిలా బంతితో రకరకాల విన్యాసాలు చేస్తాడు. ఫార్వర్డ్ ఆటగాడిగా ప్రతీ మ్యాచ్‌లోనూ దాదాపు తనే తొలి గోల్ సాధించే స్థాయికి ఎదిగాడు. వాస్తవానికి తను లేకుండా బయటి జిల్లాల్లో జరిగే ఓపెన్ ఆహ్వానిత టోర్నీలకు జట్టు వెళ్లదంటే అతిశయోక్తి కాదు. ఆంధ్రా లయోలా కాలేజీలో చదివి ఇంటర్ ప్రథమస్థాయిలో ఉత్తీర్ణుడయ్యాడు. ఇక ఈ ఏడాది డిగ్రీ స్థాయిలో ఆల్ ఇండియా ఇంటర్ యూనివర్సిటీ ఫుట్‌బాల్ టోర్నీలో  ఆచార్య నాగార్జున యూనివర్సిటీ జట్టు తరఫున ఆడేందుకు ఉవ్విళ్లూరుతున్నాడు.
  
 కొస మెరుపు: చేతుల్లేకపోయినా దుర్గారావు అన్ని విషయాల్లోనూ అందరికన్నా ముందుండాలని ప్రయత్నిస్తుంటాడు. తాటి, కొబ్బరి చెట్లు ఎక్కడమే కాకుండా బైక్‌పై రివ్వున దూసుకుపోగలడు. రెండు చేతులు కలిపి పెన్ను పట్టుకొని రాయగలడు.
  


 అశ్వాపురం, న్యూస్‌లైన్: ఆడేపాడే వయసులో విద్యుత్ ప్రమాదం జరిగి రెండు చేతులు కోల్పోయినా అతను ఆత్మవిశ్వాసాన్ని మాత్రం కోల్పోలేదు. తమ్ముడికి, చెల్లెలికి ఉత్తరం రాయాలనే పట్టుదలే అతనిని వైకల్యం జయించేలా చేసింది. కాలితో రాయడంతో పాటు అన్ని పనులు చేసుకునేలా మార్చి ఉన్నత విద్యావంతుడిని చేసింది. అతనే అశ్వాపురం మండలం అమ్మగారిపల్లి పంచాయతీ కుమ్మరిగూడేనికి చెందిన పర్సిక రాజు.
 
 కుమ్మరిగూడేనికి చెందిన చంద్రయ్య, సీతమ్మలకు ఇద్దరు కుమారులు, ఒక కుమార్తె. 1981లో జన్మించిన రాజు ఆరేళ్ల వయసుల్లో తోటి పిల్లలతో కలిసి ఆడుకునేందుకు గ్రామ చివరకు వెళ్లాడు. అక్కడ ఉన్న విద్యుత్ స్తంభాన్ని పట్టుకుని విద్యుదాఘాతానికి గురయ్యాడు. తీవ్రంగా గాయపడిన అతనిని సకాలంలో ఆస్పత్రికి తీసుకెళ్లినా అప్పట్లో సరైన వైద్యసదుపాయాలు లేకపోవడం, వైద్యుల నిర్లక్ష్యం కారణంగా రెండు చేతులు కోల్పోయాడు. రెండు చేతులు లేకపోవడంతో అతను మొదట్లో బాధపడ్డాడు.
 
 తోటి పిల్లలు బడికెళ్తుంటే తాను వెళ్లలేకపోతున్నానని కుమిలిపోయాడు. ఈ క్రమంలో బూర్గంపాడు, కిన్నెరసాని వసతిగృహాల్లో ఉంటూ చదువుకుంటున్న చెల్లెలు భవానీ, తమ్ముడు రామారావులు ఉత్తరం రాయాలని ఆలోచన వచ్చింది. దీంతో అతను ప్రతీ రోజు సాధన చేసి కాలితో రాయడం నేర్చుకుని వారికి ఉత్తరాలు రాశాడు.
 
  అతని పట్టుదల, చదువుకోవాలనే ఆశ చూసిన తల్లిదండ్రులు ప్రోత్సహించారు. దీంతో అతను మార్చి 2005లో అశ్వాపురం ప్రభుత్వ ఉన్నత పాఠశాలలో ప్రైవేట్‌గా పదో తరగతి పరీక్షలు రాసి ఉత్తీర్ణుడయ్యాడు. మణుగూరు ప్రభుత్వ జూనియర్ కళాశాలలో 2005 -07 విద్యా సంవత్సరంలో ఇంటర్మీడియట్ పూర్తి చేశారు.
 
 ఆ తర్వాత 2007 నుంచి 2010 వరకు భద్రాచలం ప్రభుత్వ కళాశాలలో డిగ్రీ, ఆ తర్వాత బీఎడ్ పూర్తి చేశాడు. అనంతరం ఖాళీగా ఉండకుండా అశ్వాపురంలోని సన్మార్గ్ వికలాంగుల ఆశ్రమంలో కంప్యూటర్ విద్యను సైతం నేర్చుకున్నాడు.
  
  తల్లిదండ్రుల ప్రోత్సాహంతోనే...
  చేతులు లేవని ఇంట్లో కూర్చుని ఉండకుండా పట్టుదలతో ఉన్నత చదువులు చదివా. తల్లిదండ్రులు, అన్నదమ్ముల ప్రోత్సాహంతో ఇప్పటి వరకు ఆనందంగానే ఉన్నా. నా విద్యార్హతకు తగిన ఉద్యోగం కల్పించి జీవనోపాధి కల్పించాలని పలుమార్లు భద్రాచలం పీఓలకు దరఖాస్తులు చేసుకున్నా ఫలితం లేదు. సీఆర్‌టీగా ఉద్యోగం కల్పించాలని కోరినా పట్టించుకోవడం లేదు. ఇప్పటికైనా ప్రభుత్వం నాకు ఉపాధి కల్పించి ఆదుకోవాలి.
  - పర్సిక రాజు


 అంగవైకల్యం.. ఎదుటివారిపై ఆధారపడేలా చేస్తుంది. కానీ, ఇక్కడ పిల్లలందరి మధ్యలో వీల్‌చైర్‌లో కూర్చున్న పావని... ఎదుటివారికి... అదీ అన్ని అవయవాలు బాగున్నవారికి అండగా నిలవాలనుకుంది.  బతికున్నంతకాలం తల్లిదండ్రులకు చంటిపాపలా ఉండాల్సిన పావని తల్లిదండ్రులను పోగొట్టుకున్న అనాథపిల్లలకు తల్లిగా మారింది. నిజామాబాద్ జిల్లా కోటగిరి మండలానికెళ్లి ‘అమ్మ ఆశ్రమం’ గురించి అడిగితే అందరూ ముందు పావని గురించే చెబుతారు.
  
 ఒకరోజు వార్తాపత్రికలో.. ‘తల్లిదండ్రులు లేని ఈ అనాథపిల్లలకు ఆర్థిక సాయం చేయగలరు’ అనే ప్రకటన చదివింది పావని. తన స్నేహితులకు విషయం చెప్పి వారి సాయంతో కోటగిరికి పదికిలోమీటర్ల దూరంలో ఉన్న బొమ్మన్‌దేవ్‌పల్లికి వెళ్లింది. తొమ్మిదేళ్ల వయసున్న భారతి, ఏడేళ్ల శోభను కలిసి వారిని తనకిమ్మని పెద్దలతో మాట్లాడింది. తన గురించి పూర్తిగా చెప్పి పెద్దల్ని ఒప్పించి ఆ అనాథలిద్దర్ని ఇంటికి తీసుకొచ్చింది. అప్పటికే తల్లితో తన ఆశ గురించి, ఆశయం గురించి వివరంగా చెప్పింది పావని. బిడ్డ మనసెరిగిన వెంకటరమణ అలా వచ్చిన అనాథ పిల్లలందరికీ అమ్మమ్మ అయ్యింది.
  
 ఆశే.. ఆశయమైంది
  
 కొన్నిసార్లు ఏదో ఆలోచనతో మొదలుపెట్టిన పని...రకరకాలు మలుపులు తిరుగుతూ సరికొత్త ఫలితాలను అందజేస్తుంది. పావని తనకు తోడు కావాలనుకుని మొదలుపెట్టినా... అనాథపిల్లల జీవితాలు చూసి ఓ క్షణం వారి గురించి ఆలోచించి వారందరికీ తోడుగా నిలవాలనుకుంది. ‘‘భారతి, శోభ మా ఇంటికొచ్చి నాలుగేళ్లు దాటింది. అన్నయ్య పెళ్లయ్యాక ఉద్యోగరీత్యా విజయవాడ వెళ్లిపోయాడు. ఇక ఇంట్లో అమ్మా, నాన్న, నేను. అమ్మ ప్రభుత్వ పాఠశాలలో మధ్యాహ్నభోజన పథకం కింద వంటచేసే పని చేస్తుంది. నాన్న ఏ పనీ చేయకపోయినా కాలక్షేపానికి ఊళ్లోకి వెళ్లిపోతాడు.
  
 అమ్మానాన్న ఉన్నప్పుడే ఇలా ఉందంటే.. వారి తర్వాత నా పరిస్థితి ఏంటని బాగా ఆలోచించాను. నావాళ్లంటూ ఓ నలుగురు ఉండాలని అనుకున్నాను. ఒకరో ఇద్దరో అనాథల్ని పెంచుకుంటే వారి నీడనే జీవితం గడిపేయొచ్చుకదా! అన్న ఆశతో మొదలుపెట్టాను. విచిత్రం ఏమిటంటే..అది అక్కడితో ఆగకుండా...నా చుట్టుపక్కలున్న అనాథపిల్లలందరికీ నన్ను అమ్మగా మార్చేసింది. మనకు తెలియకుండానే మన జీవితం మలుపు తిరుగుతుందని ఎవరో అంటే నాకు అర్థం కాలేదు.
 
 నా ఇంట్లో అనాథపిల్లల సంఖ్య పెరుగుతున్నప్పుడల్లా నా మనసులో కలిగింది ఆశ కాదు, ఆశయమని అర్థమవుతుంటుంది’’ అంటూ చెప్పే పావని వయసు ప్రస్తుతం 36 ఏళ్లు. శరీర బరువు కారణంతో ఓ ఇద్దరు సాయం ఉంటేగాని కదల్లేదు. వీల్‌చైర్ ఎక్కిందంటే మాత్రం అన్ని పనులూ చకచకా చేసేస్తుంది. ఓ పక్క కుట్లు, అల్లికల పనిచేస్తూనే పదో తరగతి పరీక్ష రాసి పాసైంది పావని. తర్వాత ఇంట్లో నుంచి ఇంటర్, డిగ్రీ కూడా పూర్తి చేసింది.
  
 అమ్మ సాయంతోనే...
  
 పిల్లలకు ఆస్తులివ్వకపోయినా వారి ఆశయాలు నెరవేరితే చాలంటుంది పావని తల్లి వెంకట రమణ. పల్లెల్లో పనుల్లేక కన్నబిడ్డల్ని పెంచడమే కష్టంగా ఉన్న ఈ రోజుల్లో ఇంతమంది అనాథ పిల్లల్ని ఇంట్లో పెట్టుకోవడం అంటే మాటలు కాదు. అదెలా సాధ్యం అంటే... ‘‘పావని మొదట్లో చెబితే నాకు అర్థం కాలేదు. ఓ ఇద్దరు పిల్లలు ఇంట్లో అడుగుపెట్టగానే పావని ముఖంలో తెలియని ధైర్యం చూశాను. ఆ అనాథపిల్లలకోసం ఏదైనా చేయాలనే పావని పట్టుదలను గమనించాక అప్పటివరకూ పావని గురించి ఉన్న బెంగ పోయింది నాకు. పిల్లలందరినీ నేను పనిచేస్తున్న ప్రభుత్వ పాఠశాలలో చేర్పించింది. మధ్యాహ్నం భోజనం అక్కడే తినేస్తారు. సాయంత్రం భోజనం కోసం ఆమె కుట్లు, అల్లికల డబ్బును ఉపయోగిస్తుంది. దాతల సాయం కూడా ఉంది’’ అని చెప్పింది వెంకటరమణ.
  
 పెరుగుతున్న పిల్లల సంఖ్యను దృష్టిలో పెట్టుకుని పావని ఆ ప్రాంత పెద్దల సలహాలతో ఆశ్రమం నడుపుతోంది. రెండు గదుల ఇరుకింట్లో ఇరవైమంది ఉండడాన్ని చూసి స్పందించిన ప్రభుత్వ అధికారులు ఈ మధ్యనే ఆశ్రమం నిర్మాణం కోసం మూడు లక్షల నగదు సాయం చేశారు. దానికి మిగతా దాతలు తోడు కావడంతో కొత్తగా మరో భవనం నిర్మాణానికి పూనుకుంది పావని.
  
 ఒక్క తల్లి బిడ్డల్లా...
  
 పదిహేడు మంది పిల్లల్లో ఎనిమిదిమంది ఆడపిల్లలు, తొమ్మిదిమంది మగపిల్లలూ ఉన్నారు. రోజు పొద్దునే వారి పనులు వారు చేసుకుని బడికి వెళ్లిపోవడం సాయంత్రం వచ్చాక కాసేపు టీవీ చూడ్డం, చదువుకోవడం... అన్నీ సొంతింట్లో ఎలా ఉంటారో అలాగే ఉంటారు. ప్రస్తుతం ఎనిమిదో తరగతి పూర్తిచేసిన భారతి తన గురించి చెప్పినపుడు ‘నేను పావనిగారి పెద్దమ్మాయి’ని అంటూ పరిచయం చేసుకుంది. అలాగే రమేష్ అనే అబ్బాయి మాట్లాడుతూ... ‘ఇంతమంది అక్కచెల్లెళ్లు, అన్నదమ్ములు ఎవరికి ఉంటారు? అమ్మ గురించి చెప్పాలంటే... మా ప్రోగ్రెస్ రిపోర్టులు చూసుకుని తెగ మురిసిపోతుంటుంది. మార్కులు తక్కువొచ్చాయా... ఇక వారితో మాట్లాడదు. మేమంతా బాగా చదవాలన్నది ఆమె కోరిక’’ అని చెప్పాడు.
  
 తోటివారికి చేతనైనంత సాయం చేయడం మానవధర్మమైతే...చేయగలిగినదానికంటే ఎక్కువగా చేయడం సేవాధర్మం. ఆ ధర్మానికి కట్టుబడే తన దృష్టికి వచ్చిన ప్రతి అనాథపట్ల స్పందిస్తోంది పావని. ఎంతమందికైనా ఆశ్రయం ఇవ్వగలనన్న ఆమె మనోధైర్యాన్ని మెచ్చుకోవాల్సిందే.
  
  ‘‘ఎవరడిగినా ఇది మా ఇల్లనే చెబుతాం. ఆశ్రమం అనే మాట ఎవరో బయటి నుంచి వచ్చినవాళ్లే అంటారు. అమ్మ, అమ్మమ్మ మమ్మల్ని చాలా ప్రేమగా చూసుకుంటారు. ‘నాకంటే కాళ్లు లేవు... మీరలా కాదు... జీవితంలో ఏదైనా సాధించగలరు’ అని మాటిమాటికీ అమ్మ చెప్పే మాటలు మేం ఎప్పటికీ మరచిపోలేం’’ అని చెప్పింది భారతి అనే అమ్మాయి.
  


 ‘‘నీ మీద నువ్వు నమ్మకం పెట్టుకో. యావజ్జీవితం ఆనందించగల జీవన
  విధానాన్ని సృష్టించుకో. నీలోని అవకాశాల మెరుపులను శాయశక్తులా
  విజయ జ్వాలలుగా మార్చుకో’’ అంటాడు ఓ ఆంగ్ల రచయిత.     
  ఈ పల్లెటూరి వ్యక్తికి అంత పెద్ద పదాలు తెలియవు.
  కానీ అంతకు మించిన పట్టుదల ఉంది. సంకల్ప బలం ఉంది.  అంగ వైకల్యం వెక్కిరించినా ధిక్కరించే ఆత్మవిశ్వాసం ఉంది. అవన్నీ ఉన్నాయి కాబట్టే ‘సత్తా ఉంటే నువ్వూ ఈత కొట్టు’... అంటూ ఎవరో చేసిన సవాలును సురభి కోటయ్య
  సీరియస్‌గా తీసుకున్నాడు. పెరుగుతున్న వయసుతో పాటు పాతాళ బావుల్ని అణువణువూ శోధన సాగించాడు. జలయోగ విద్య అభ్యసించాడు. ఇప్పుడు గంటల తరబడి నీటిపై తేలడంలో నిష్ణాతుడయ్యాడు. వెక్కిరించినవాళ్లను విస్తుపోయేలా చేసిన ఈ సామాన్యుడు ఇప్పుడు ప్రపంచ రికార్డు సాధించాలని పరితపిస్తున్నాడు. తన విద్యను ప్రపంచవేదికపై ప్రదర్శించేందుకు అవసరమైన
  ప్రభుత్వ ప్రోత్సాహం, దాతల ఆసరా కరవయ్యాయి!
  
 అది వరంగల్ జిల్లా మానుకోటలోని మహర్షి విద్యాలయం. అందులో ఓ నీటికొలను. దాని చుట్టూ జనం. నీటిపై ఓ వ్యక్తి తేలుతున్నాడు. నిశ్చలంగా యోగముద్రలో ఉన్నాడు. గంటలు గడిచిపోతున్నాయి. అంతా కన్నార్పకుండా చూస్తున్నారు. సాయంత్రం 7 గంటలైంది. పది గంటలపాటు సాగిన జలయోగ విన్యాసం ముగిసింది. కరతాళ ధ్వనుల మధ్య ఆ వ్యక్తి బయటికొచ్చాడు. ఆ జలయోధుడి పేరు - సురభి కోటయ్య.
  
 వైకల్యాన్ని ధిక్కరించిన సంకల్పం
  
 ఈతకు కాళ్లు, చేతులతోనే పనెక్కువ. కానీ వరంగల్ జిల్లా మహబూబాబాద్ మండలం కంబాలపల్లికి చెందిన కోటయ్య సంకల్ప బలం అంతకన్నా ఎక్కువ. అందుకే ఆయన లక్ష్యం ముందు అవయవ లోపం చిన్నబోయింది. పోలియో వైకల్యం వెంటాడుతున్నా ఈతలో ఘనపాఠిని చేసింది.
  
 కోటయ్య కథ వింటే కరిగిపోనివారు ఉండరు. పేద కుటుంబం కావడంతో చిన్నప్పుడు కోటయ్య చదువు సాగలేదు. దీంతో పదకొండేళ్ల ప్రాయం నుంచే గొడ్లు కాసేవాడు. అప్పుడే గ్రామంలోని బావులు, చెరువుల్లో ఈత నేర్చుకున్నాడు. అదే గ్రామానికి చెందిన మలికంటి మల్లయ్య బావిలో యోగాభ్యాసం చేయడం కోటయ్యను ఆకర్షించింది. ఆయన వద్దే యోగా నేర్చుకున్నాడు. ఎన్ని గంటలైనా నీటిలో నిశ్చలంగా తేలడంలో నిపుణుడయ్యాడు. సన్నిహితుల సూచనలతో ప్రపంచ రికార్డు సృష్టించాలని నిర్ణయించుకున్నాడు. ఇప్పటికి దాదాపు పదేళ్ళ పైచిలుకుగా అది అతని కల. దాన్ని నెరవేర్చుకోవడానికి అతను పడని కష్టం లేదు.
  
 గతంలో మన భారతీయులు కొందరు 24 గంటలు, 54 గంటల పైగా నీటిలో తేలి రికార్డు సాధించారని తెలుసుకున్న కోటయ్య వందగంటల పాటు నీటిలో తేలియాడి, గిన్నిస్ రికార్డు సాధించాలని నిర్ణయించుకున్నాడు. బావుల్లో సాధన ప్రారంభించాడు. కానీ చేపలు, కప్పలు కొరికి గాయపరచడంతో అతని ఏకాగ్రతకు భంగం కలిగేది. మానుకోటలోని మహర్షి విద్యాలయంలో ఈతకొలను ఉంది. అందులో సాధన చేసుకునేందుకు సహకరించమంటూ ఆ యాజమాన్యానికి కోటయ్య విజ్ఞప్తి చేశాడు. అతని అభ్యర్థనకు యాజమాన్యం అంగీకరించింది. అక్కడ కొద్ది రోజులు సాధన చేశాడు. ‘‘బాయిలు, చెర్వుల్లో 20 గంటలు తేలిన. ఏం కాలె. కష్టమనిపిస్తలె. పదిహేను గంటలు బువ్వ తినకుంటె.. నీర్సం అనిపిస్తలె. రోజంత నీట్ల పండుకున్నా.. కిటుకులు బాగ నేర్సిన’’ అని కోటయ్య చెప్పాడు. ప్రపంచ రికార్డుకు రిహార్సల్‌గా పదిగంటల జల విన్యాసంతో అతను వార్తల్లోకెక్కాడు. వంద గంటల ప్రపంచ రికార్డు లక్ష్యానికి అదే ఊపిరి పోసింది.
  
 మాట నిలబెట్టుకోని నేతలు
  
 కానీ, సొంతంగా ఈత కొలను లేకపోవడం, ఆర్థిక స్థోమత అంతంతమాత్రం కావడం కోటయ్య లక్ష్య సాధనకు ప్రతిబంధకాలయ్యాయి. సినీ సంగీత దర్శకుడు చక్రి పెద్దమనసుతో స్పందించి రూ. 10 వేల విరాళం ఇచ్చారు. ఆ మొత్తంతో కోటయ్య స్వగ్రామంలో కొంత స్థలం కొనుగోలు చేశాడు. స్థలం సమకూరింది సరే... ఈత కొలను నిర్మాణానికి డబ్బులెలా?
 
  ‘‘ఈతకొలనుకు మస్తుగా పైసల్ గావాలె. ఎమ్మెల్యేల్ని కలిసిన... మంత్రుల్ని కలిసిన. అంతా నా ఫొటోలు చూసెటోల్లు. మంచిగుందనేటోల్లు. పైసలిప్పిస్తమనేటోల్లు. కానీ యాది మరిసేటోల్లు. అప్పులు చేసి హైద్రబాద్ వచ్చిన. ఎన్నిసార్లు వచ్చానో నాకే తెల్వదు. పైసల్ మస్తుగ ఖర్చయినై. ఆ పైసల్ కర్సు సేస్తే ఈతకొలను ఎప్పుడో వచ్చుండేది’’ అని కోటయ్య వాపోయాడు.
  
 చెక్కుచెదరని ఆత్మవిశ్వాసం
  
 ఆర్థిక ఇబ్బందుల వల్ల ఇద్దరు ఆడపిల్లలు, భార్యతో సహా హైదరాబాద్‌కి తరలివచ్చి ఎల్.బి. నగర్‌లో నివసిస్తున్నాడు కోటయ్య. సికింద్రాబాద్‌లోని అమృతవాణి భవనంలో యూత్ హాస్టల్స్ అసోసియేషన్ ఆఫ్ ఇండియా(వెహైచ్‌ఏఐ) కార్యాలయం మేనేజర్‌గా పనిచేస్తున్నాడు. ‘‘యాభై రెండేళ్ల వయసులోనూ కోటయ్య ఉత్సాహంగా పనిచేస్తాడు. ఆయన పట్టుదల, ఆత్మవిశ్వాసం చూస్తుంటే ముచ్చటేస్తుంది. ఏదో ఒక రోజు లక్ష్యాన్ని సాధిస్తాడ’’న్నారు యూత్ హాస్టల్స్ నిర్వాహకులు గిరీశ్ రెడ్డి, ప్రభాకరరెడ్డి.
  
 ఈదగల సామర్థ్యమున్నా ఈతలో ఇంకా రికార్డు సాధించలేదన్న బాధ కోటయ్యను ఇప్పటికీ తొలిచేస్తోంది. ‘హైదరాబాద్ వచ్చేశావు కదా... ఈతలో రికార్డు సాధన లక్ష్యానికి దూరమైనట్టేనా?’.. అని కోటయ్యను ప్రశ్నిస్తే, ‘‘నేనెపుడూ కాలీగా ఉండ. టైమ్ దొర్కితే... మా ఊరెల్త. పోరగాండ్లకు జలయోగ విద్య నేర్పిస్తుంట.  గిప్పుడు గాకున్న... ఎప్పటికైనా రికార్డు గొట్టి సూపిస్త సారూ’’ అంటూ ఆత్మవిశ్వాసం కలగలసిన సమాధానమిచ్చాడు. కోటయ్య పొరుగూరికి చెందిన ఉపేందర్ కూడా ‘కోటయ్య ఊరి ఇజ్జత్ నిలబెడ్తడు. దునియాలో మంచి పేరు తెస్తడు’ అని ధీమా వ్యక్తం చేశాడు. నెపోలియన్ అన్నట్టు ‘అసాధ్యం అన్నది అసమర్థుల నిఘంటువులో మాత్రమే కనిపించే పదం’.      
  
 - ఎ.సుబ్రహ్మణ్య శాస్త్రి (బాలు),సాక్షి ప్రతినిధి, విశాఖపట్నం
  


 అన్ని సౌకర్యాలు ఉన్నా... చిన్న చిన్న ఆటుపోట్లు ఎదురైతేనే మనలో చాలా మంది నిరాశా నిస్పృహలకు లోనవుతాం. అంగవైకల్యంతో పుట్టినవారు, దురదృష్టవశాత్తు వికలాంగులుగా మారిన వారు ఎలాంటి క్షోభకు గురవుతారో అంచనా వేయలేం. వికలాంగుడిగా జన్మించినంత మాత్రాన చింతించాల్సిన పనిలేదని... పట్టుదల, తపన, ఉక్కులాంటి దృఢసంకల్పం, ఆత్మవిశ్వాసం ఉంటే...  సమాజమే తమను  ఆరాధించేలా  ప్రత్యేక గుర్తింపు లభించేలా తయారుకావచ్చని ఆ యువకుడు నిరూపించాడు.  అతనే అమెరికాలోని జార్జియా రాష్ట్రానికి చెందిన 28 ఏళ్ల కైల్ మెనార్డ్. అంతులేని ఆత్మవిశ్వాసంతో ఎలాంటి అవరోధాలనైనా అధిగమించవచ్చని కైల్ నిరూపిస్తున్నాడు.      
  - కరణం నారాయణ
  
 కేవలం రెండు అడుగుల ఎత్తు ఉన్న కైల్ తన విన్యాసాలతో ఆకాశమంత ఎత్తుకు ఎదిగిపోయాడు. ఎందరినో ప్రభావితం చేస్తున్నాడు. మరెందరికో ఆదర్శంగా నిలుస్తున్నాడు. వికలాంగులు కూడా సాధారణ వ్యక్తులకు ఏమాత్రం తీసిపోరని నిరూపిస్తున్నాడు. పుట్టుకతోనే అవయవ లోపాలతో జన్మించిన కైల్ ఏనాడూ నిరాశ, అసాధ్యం అనే మాటలకు తన జీవిత నిఘంటువులో స్థానం కల్పించలేదు. అకుంఠిత దీక్షతో సాధన చేస్తూ ఎన్నో అద్భుతాలు చేస్తూ అంతర్జాతీయంగా పేరు ప్రఖ్యాతులు సంపాదిస్తున్నాడు. కైల్ ఆల్‌రౌండర్. తనకు చేతకాని పనిలేదు. క్రీడాకారుడిగా, మోటివేషనల్ స్పీకర్‌గా, రచయితగా అమెరికాలో చాలా ఖ్యాతి సంపాదించాడు.
  
 ఆప్యాయత, ఆదరణ...
  
 కైల్ మెనార్డ్ పుట్టుకతోనే మోకాళ్లు, మోచేతులు లేకుండా జన్మించాడు. వైద్య పరిభాషలో దీనిని కంజెన్షియల్ అంప్యూటేషన్ (అవయవ లోపాలతో పుట్టడం) అంటారు. కైల్ అవయవ లోపాలతో పుట్టినప్పటికీ అతని తల్లిదండ్రులు స్కాట్ మెనార్డ్, అనిటా మెనార్డ్, కుటుంబ సభ్యులు అతణ్ని ఒక వికలాంగుడిగా భావించలేదు. గర్భంలో ఉన్నపుడే  పుట్టబోయే సంతానం అవయవ లోపాలతో జన్మిస్తాడని, గర్భస్రావం చేయించుకోవాలని తల్లిదండ్రులకు వైద్యులు సూచించారు.  అయితే తమకు ఆ ఆలోచనే లేదని తాము సంతానానికి జన్మనిస్తామని వారు స్పష్టం చేశారు. ‘చిన్నతనం నుంచే కైల్ శక్తి సామర్థ్యాలపై దృష్టి పెట్టాం. ఆత్మవిశ్వాసాన్ని పెంపొందించాం. చిన్నప్పటి నుంచే ఎలా తినాలో నేర్పించకపోతే జీవితాంతం అతను ఆహారం కోసమే కాకుండా ప్రతి పనికి ఇతరుల మీద ఆధారపడాల్సిన పరిస్థితి వస్తుంది. కైల్‌కు కష్టాలు ఎదురుకాకూడదనే ఉద్దేశంతో బాల్యం నుంచే ప్రత్యేక శ్రద్ధతో పెంచడంతో నేడతడు వికలాంగుడైనా సాధారణ వ్యక్తులకు ఏమాత్రం తీసిపోడు’ అని కైల్ తల్లిదండ్రులు చెబుతున్నారు.
  
 పట్టుదలతో పోరాటం...
 
 కైల్ మెనార్డ్ ఆరంభంలో కృత్రిమ చేతులు, కాళ్లు అమర్చుకున్నాడు. కొంతకాలానికి అవే అతనికి అడ్డంకిగా మారడంతో వాటిని ఉపయోగించడం మానేశాడు. స్కూల్ ఫుట్‌బాల్ జట్టులో ఎంపికయ్యాక తరచూ గాయాలకు గురికావడంతో ఈ ఆటను మానేసి రెజ్లింగ్‌వైపు దృష్టి సారించాడు. రెజ్లింగ్‌లో వరుసగా 35 పరాజయాలు ఎదురైనా పట్టువిడవలేదు. కోచ్ క్లిఫ్ రామోస్, తండ్రి స్కాట్ ప్రత్యేకంగా కైల్ కోసం కొత్త టెక్నిక్‌లను రూపొందించారు. తీవ్ర సాధన చేసి ఈ టెక్నిక్‌లపై పట్టు సంపాదించిన కైల్ విజయాలబాట పట్టాడు. జార్జియా రాష్ట్ర చాంపియన్‌గా ఎదిగాడు. ‘రెజ్లింగ్ లేకపోతే నేనెక్కడ ఉండేవాడినో నాకే తెలియదు. పోటీపడాలంటే నాకెంతో ఇష్టం. ఎల్లప్పుడూ గెలవాలని ఆరాటపడతాను’ అని కైల్ అంటాడు.
  
 నో ఎక్స్‌క్యూజెస్
  
 క్రాస్‌ఫిట్ పేరుతో సొంత జిమ్‌ను ఏర్పాటు చేసుకున్న కైల్ ‘నో ఎక్స్‌క్యూజెస్’ పేరుతో తన జీవితచరిత్రను రాశాడు. ఈ పుస్తకం న్యూయార్క్ టైమ్స్ బెస్ట్ సెల్లర్స్ జాబితాలో చోటు సంపాదించింది. వ్యక్తిత్వ వికాస నిపుణుడిగా, రచయితగా, యజమానిగా, క్రీడాకారుడిగా ప్రతి రంగంలో విజయం సాధిస్తున్న కైల్  జీవితం ఎందరికో స్ఫూర్తిదాయకం. అవయవ లోపాలతో పుట్టినా అపార ఆత్మవిశ్వాసంతో... జీవితంలో ఏదో సాధించాలన్న పట్టుదల, క్రీడలపై అభిమానం కైల్‌ను ఉన్నతస్థాయికి తీసుకెళ్లాయి.
  
  ‘నేను వ్యక్తులను ప్రభావితం చేయాలనుకుంటున్నాను. కొన్ని సందర్భాల్లో మనకు ఏ దారీ కనిపించదు. అయితే దారి కోసం మనం పోరాటాన్ని కొనసాగించాలి. సానుకూల దృక్పథం, నిరంతర శ్రమ, పట్టుదల, సవాళ్లకు భయపడని తత్వంతోనే నాకు విజయాలు లభించాయి. ప్రయత్నించకుండానే ఈ పని నేను చేయలేను అని  అనుకోకూడదు. ముందు ప్రయత్నిస్తే మన సామర్థ్యం ఏంటో తెలుస్తుంది’
  - కైల్ మెనార్డ్
  
  ఏయే ఆటల్లో ప్రవేశం...
 రెజ్లింగ్, జూడో, వెయిట్ లిఫ్టింగ్, మిక్స్‌డ్ మార్షల్ ఆర్ట్స్, స్విమ్మింగ్, బేస్‌బాల్, స్ట్రీట్ మాకీ, ఫుట్‌బాల్, పవర్ లిఫ్టింగ్, పర్వతారోహణ.
  
  ప్రత్యేకంగా తయారుచేసిన బెంచ్ ప్రెస్‌లో కైల్ 360 పౌండ్లు బరువెత్తి ప్రపంచ రికార్డు కూడా నెలకొల్పాడు.
      
  జార్జియా రాష్ట్ర రెజ్లింగ్ చాంపియన్‌గా నిలిచాడు.
      
  ఆఫ్రికాలోని ఎత్తయిన పర్వతం కిలిమంజారోను (19, 341 అడుగులు) పది రోజుల్లోనే అధిరోహించి అందరి దృష్టిని ఆకర్షించాడు.
  
  అన్నీ చేస్తాడు...
  ఎవరి సహాయం లేకుండా ఆహారం తీసుకుంటాడు.
  కారు డ్రైవ్ చేస్తాడు, సెల్‌ఫోన్‌లో మాట్లాడతాడు
  డ్యాన్స్ చేస్తాడు, వీడి యోగేమ్స్ ఆడతాడు.
  కంప్యూటర్‌పై నిమిషానికి 50 పదాలు టైప్ చేస్తాడు.
  


 మానవుడి మనస్సు చాలా సంకుచితమైనది, చంచలమైనది. ఎంత ఉన్నా ఇంకా ఏదో ఒకటి లేదన్న వెలితి అతడి మనస్సు నిండా కెలుకుతూనే ఉంటుంది. ఒక్కసారి మనం సమాజం వైపు దృష్టి సారిస్తే, కళ్లు లేనివాళ్లు, కాళ్లు లేనివాళ్లు రకరకాల  అంగవైకల్యం ఉన్నవారు, మానసిక స్థితి బాగా లేనివాళ్లు, కనీసం ఒక్కపూట తిండికీ నోచుకోనివాళ్లు, ఒంటినిండా బట్టలేనివాళ్లు, తలదాచుకోవడానికి గూడులేనివాళ్లు ఎంత దీనస్థితిలో బతుకులీడుస్తున్నారో మనకు అర్థమవుతుంది.
 
 వారితో పోల్చుకుంటే మనం ఎంత అదృష్టవంతులమో తెలుస్తుంది. బుద్ధిజీవులమైన మనం ఈ విషయాలను గురించి ఆలోచించగలిగితే ఇలాంటి వారిపట్ల మన బాధ్యత ఏమిటో కూడా తెలుస్తుంది. అప్పుడే ప్రేమ, దయ, త్యాగం, పరోపకారం వంటి సద్గుణాల విలువ బాగా అర్థమవుతుంది.  
      
 నైతిక, ఆధ్యాత్మిక విషయాల్లో మనకంటే పై వారిని, ప్రాపంచిక విషయాల్లో మనకంటే కిందిస్థాయిని చూడాలన్న దైవప్రవక్త ప్రవచనాన్ని గమనంలో ఉంచుకుంటే ఇహలోక జీవితం ప్రశాతంగా, పరలోక జీవితం ఫలవంతంగా సాగుతుంది.
  
 - యండి. ఉస్మాన్‌ఖాన్
  


 
 
 
 రేగిడి, న్యూస్‌లైన్:ఉన్న పింఛన్లకే కోత విధిస్తున్న ప్రస్తుత తరుణంలో ఓ వికలాంగుడి ఖాతాకు  ఏకంగా రూ.10 వేల పింఛన్ జమ అయింది. మరో వ్యక్తికి సైతం రూ.2 వేల పింఛను వచ్చింది. అనుమానం వచ్చిన బీపీఎం  ఉన్నతాధికారుల దృష్టికి తీసుకువెళ్లిన తరువాతే..పంపిణీ చేయాలని నిర్ణయించారు. వివరాలివీ. కొండలమామిడివలస బ్రాంచి పోస్టాఫీసుకు జిల్లా అధికారుల నుంచి పింఛన్ల జాబితా శనివారం వచ్చింది. ఇందులో బావిశెట్టి మహి అనే వ్యక్తి పేరుతో  పదివేల రూపాయలు పింఛను డబ్బు లు మంజూరైనట్లు  ఉంది. ఆ వ్యక్తి ఖాతానెంబరు 22855769లో జమ అయినట్లు అధికారులు పేర్కొన్నారు. అలాగే 22856595 ఖాతానెంబరు పేరున నర్సమ్మ అనే వ్యక్తికి రెండు వేల రూపాయుల పింఛన్ వచ్చింది. వీటిని పరిశీలించిన బీపీఎం పొదిలాపు రామినాయుడు  అవాక్కయ్యారు.  అధికంగా సొమ్ము జమకావడంపై ఉన్నతాధికారుల దృష్టికి తీసుకువెళ్తానని చెప్పారు. ఈ ఇద్దరు లబ్ధిదారులు ఏ గ్రామం వారో తెలియడం లేదని పేర్కొన్నారు. 
 
  వాస్తవమిదీ..
 
  
 
  వాస్తవానికి ఎవరైనా లబ్ధిదారు వరుసగా మూడు నెలల పాటు పింఛను తీసుకోకపోతే..వారి పింఛను రద్దవుతుంది. కానీ  నర్సమ్మకు నాలుగు నెల లకు సంబంధించిన పింఛన్ పేరిట సొమ్ము జమ అయిందని బీపీఎం తెలి పారు. ఉన్నతాధికారుల  సూచన మేర కే పంపిణీ చేస్తామని చెప్పారు. విషయాన్ని జిల్లా పింఛన్ల అధికారి సోమయాజుల వద్ద ‘న్యూస్‌లైన్’ ప్రస్తావించగా.. గతంలో కొంతమందికి పింఛన్లు మంజూరై అనంతరం నిలిచిపోయాయని, వారంతా సదరంకు వచ్చి, అంగవైకల్యం ధ్రువీకరణ పత్రాలు పొందారని చెప్పారు. అందువలేల  పెండింగ్ లో ఉన్న పింఛన్ నిధులు కూడా  విడుదలయ్యాయని పేర్కొన్నారు.  
 
  
 
  
 
 
 
  


 అంగవైకల్యం ఎవరూ కోరుకోని స్థితి. ఎవరిమీదో ఆధారపడాల్సిన పరిస్థితి. వీలైతే  ఆ స్థితిని నివారించడం లేదా దాన్ని అధిగమించడం ఎవరైనా చేయాల్సిన పనులు. ఎవరిలోనైనా ఒక అంగం వైకల్యానికి లోనైతే... మిగతా అంగాలు మరింత సామర్థ్యాన్ని పుంజుకుని, దాన్ని భర్తీ చేస్తాయని ఒక నానుడి. ఆ మాటను నిజం చేసే దృష్టాంతాలెన్నో!  వారిలోనే కాదు... అంగవైకల్యం లేనివారిలోనూ స్ఫూర్తి నింపే ఉదంతాలెన్నో... ప్రపంచ వైకల్య దినం సందర్భంగా... పిల్లల్లో వచ్చే వైకల్యాలు, వాటి రకాలు, కారణాలు, నివారణ వంటి అనేక అంశాలపై అవగాహన కోసం ఈ కథనం.
  
  అంగవైకల్యాలకు ప్రధాన కారణాలు
  =అంటువ్యాధులు
  = చిన్నప్పుడు వచ్చే ఇన్ఫెక్షన్లు  
  =త్వరగా మాతృత్వానికి దగ్గర కావడం  
  =పోషకాహార లోపాలు
  =ఆసుపత్రి సేవలు అందుబాటులో లేకపోవడం  
  =అపరిశుభ్రత  
  =దగ్గరి బంధువుల్లో పెళ్లిళ్లు
  
  అంగవైకల్యాలను పురిగొలిపే రిస్క్ ఫ్యాక్టర్లు
  =గర్భవతిగా ఉన్నప్పుడు జ్వరం  
  =గర్భంతో ఉన్నప్పుడు రేడియేషన్‌కు గురికావడం  
  =బిడ్డ కడుపులో ఉండగా తల్లి ఏ రూపంలోనైనా పొగాకును వాడటం  
  =తల్లిగర్భంలో ఉండగా వచ్చే దుష్ర్పభావాలు / ప్రసూతి సమయంలో దుష్ర్పభావాలు
  = పుట్టీపుట్టగానే వచ్చే కామెర్లు తీవ్రం కావడం వల్ల మెదడుపై దుష్ర్పభావం పడటం  పుట్టిన తర్వాత బిడ్డ చాలా ఆలస్యంగా ఏడ్వటం
  = వికాసంలో వచ్చే మార్పులు ఆలస్యం కావడం (డిలేడ్ మైల్‌స్టోన్స్)
  = తల్లిదండ్రుల నిరక్షరాస్యతతో అనేక ఆరోగ్య సంబంధమైన అంశాలపై అవగాహన లేకపోవడం
  = చిన్నప్పుడు ఫిట్స్ / తలకు గాయం.
  
  వైకల్యంలో రకాలు స్థూలంగా...
  పిల్లల్లో రకరకాలైన వైకల్యాలు రావచ్చు. వాటిలో అంగాలకు సంబంధించే గాక, బుద్ధికి సంబంధించి కూడా  ఉండవచ్చు. వైకల్యంలోని అనేక రకాల్లో కొన్ని...  ఆటిజమ్
  = చెవుడు/వినికిడి శక్తి తక్కువగా ఉండటం
  =అంధత్వం / దృష్టికి సంబంధించిన లోపాలు
  = బుద్ధిమాంద్యం
  = అర్థం చేసుకోగల సామర్థ్యం తక్కువగా ఉండటం  
  =ఒకటి కంటే ఎక్కువ అంగవైకల్యాలు ఉండటం  
  =శరీర అవయవాలకు సంబంధించిన వైకల్యాలు (ఆర్థోపెడిక్ ఇంపెయిర్‌మెంట్)  
  =నేర్చుకునే శక్తి తక్కువగా ఉండటం  
  =మూగతనం  
  =తలకు (మెదడుకు) తీవ్రమైన గాయం కావడం వల్ల వచ్చే వైకల్యాలు (అక్వైర్‌డ్ బ్రెయిన్ ఇంజ్యురీ-ఏబీఐ)  
  =సెరిబ్రల్ పాల్సీ
  
  వైకల్య లోపాలను నివారించడం / అధిగమించడం ఎలా?
  సాధారణ నివారణ చర్యలు (జనరల్ ప్రివెన్షన్)
  =లోపాన్ని వీలైనంత త్వరగా కని పెట్టి అధిగమించడాన్ని త్వరగా మొదలుపెట్టడం  =ప్రాథమిక స్థాయిలో ఆరోగ్యాన్ని కాపాడే చర్యలను తీసుకోవడం
  =అన్ని టీకాలూ సకాలంలో అందేలా చూడటం  
  =ఆరోగ్యకరమైన జీవనశైలిని అనుసరించేలా చేయడం  
  =వాతావరణ ప్రమాదాలను (ఎన్విరాన్‌మెంటల్ హజార్డ్) నివారించడం  
  =అంగవైకల్యం, పునరావాసం  వంటి అంశాలపై అవగాహనపెంచే కార్యక్రమాల నిర్వహణ.
  
  ఆరోగ్య సంబంధమైన పరీక్షలు  
  చూపు  
  వినికిడి
  దంతాలు  
  వ్యాధినిరోధక అంశాలకు సంబంధించిన పరీక్షలు నిర్వహించడం  
  న్యూట్రిషనల్ అసెస్‌మెంట్
  డెవలప్‌మెంటల్ అసెస్‌మెంట్  
  తరచూ రక్తహీనత, రక్తంలో విషపదార్థాల అంచనా, క్షయ వంటి జబ్బులకు సంబంధించిన పరీక్షలు.                                                                    
  
  ఒక్కొక్క అంశంపై విడివిడి జాగ్రత్తలు
  చూపు కాపాడటానికి : పిల్లల్లో అంధత్వానికి ప్రధాన కారణం విటమిన్-ఏ లోపం. కాబట్టి విటమిన్ ఏ పుష్కలంగా ఉండే పదార్థాలు ఇవ్వడం ద్వారా చూపు కాపాడటమే కాకుండా, నైట్‌బ్లైండ్‌నెస్ వంటి జబ్బులను నివారించవచ్చు.
  
  పిల్లలకు తరచూ కంటి పరీక్షలు చేయిస్తుండటం వల్ల వాళ్లలో చూపునకు సంబంధించిన సమస్యలను త్వరగా గుర్తించి అవసరాన్ని బట్టి అద్దాలతో సరిచేయదగిన వాటిని సరిదిద్దడం లేదా అవసరాన్ని బట్టి చికిత్స చేయడం ద్వారా అంధత్వాన్ని నివారించవచ్చు. మెల్లకన్ను వంటివి ఉన్నప్పుడు దాన్ని చక్కదిద్దడానికి అవసరమైన కంటి వ్యాయామాలను నేర్పడం చేయవచ్చు.
  
  వినికిడి శక్తిని కాపాడటానికి: తక్కువ బరువుతో పుట్టిన పిల్లలకు వచ్చే కామెర్లవ్యాధికి వీలైనంత త్వరగా చికిత్స చేయించాలి. కుటుంబంలో ఎవరికైనా వినికిడి లోపాలు ఉంటే, తరచూ పిల్లలకు వినికిడి పరీక్ష చేయించాలి. బ్రెయిన్ ఇన్ఫెక్షన్  వస్తే అది తగ్గేవరకూ పూర్తి చికిత్స చేయించాలి. పుట్టుకతో వచ్చే వినికిడి లోపాలను ముందుగానే తెలుసుకుని, కాక్లియర్ / హియరింగ్ ఎయిడ్ అమర్చడం వంటి చికిత్సలు చేయిస్తే వారికి వినికిడి శక్తి మాత్రమే గాక... మాట్లాడే శక్తి కూడా  వస్తుంది.
  
  బుద్ధిమాంద్యత: పిల్లల్లో బుద్ధిమాంద్యానికి ప్రధాన కారణం హైపోథైరాయిడిజమ్. దీన్ని ఎంత త్వరగా గుర్తించి థైరాక్సిన్ హార్మోన్‌ను ఇస్తే అంత త్వరగా బుద్ధిమాంద్యతను నివారించవచ్చు. ఇక తల్లి కడుపులో ఉన్నప్పటి నుంచే ‘ఐయొడైజ్‌డ్ ఉప్పు’ వాడటం వల్ల పిల్లల్లో బుద్ధిమాంద్యత ను నివారించవచ్చు.
  
  పుట్టుకతో వచ్చే  అంగవైకల్యాల నివారణ/చికిత్స ఇలా...
  న్యూరల్ ట్యూబ్ డిఫెక్ట్స్ (స్పైనా బైఫిడా):  కాబోయే తల్లికి తగినంత ఫోలిక్ యాసిడ్ అనే పోషకం అందకపోతే బిడ్డలో ఏర్పడాల్సిన వెన్నుపాము (న్యూరల్ ట్యూబ్) సరిగా రూపొందకపోవచ్చు. ఈ పరిస్థితిని స్పైనా బైఫిడా అంటారు. ఈ వైకల్యం ఏర్పడితే బిడ్డ కడుపులో ఉండగానే మృతి చెందవచ్చు. ఒకవేళ పుట్టి బతికితే శారీరకంగా, మానసికంగా వైకల్యాలు వచ్చే అవకాశం ఉంది. వాటిని తెలుసుకోవడం కోసం అవసరమైన పరీక్షలు చేయించాల్సి ఉంటుంది.  
  
  డౌన్స్ సిండ్రోమ్: బిడ్డలో ఉండాల్సిన క్రోమోజోముల సంఖ్య 46. ఏదైనా కారణాల వల్ల ఒక అదనపు క్రోమోజోము ఉంటే ఆ బిడ్డకు డౌన్స్ సిండ్రోమ్ అనే కండిషన్ వస్తుంది. దీనివల్ల బిడ్డలో బుద్ధిమాంద్యం కలుగుతుంది. ముప్ఫై అయిదేళ్ల తర్వాత గర్భం ధరించే మహిళల్లో బిడ్డకు డౌన్స్ సిండ్రోమ్ వచ్చే రిస్క్ ఎక్కువ. అందుకే ఈ వయసు లో గర్భధారణ జరిగిన మహిళలతో పాటు మిగతా గర్భవతు లూ కొన్ని పరీక్షలు చేయించుకోవడం అవసరం.
  
  గర్భధారణ తర్వాత 11 - 14 వారాల మధ్యన కాబోయే తల్లి ఎన్‌టీ స్కాన్ పరీక్ష చేయించాలి. దీన్నే ఫస్ట్ సెమిస్టర్ స్క్రీనింగ్ అంటారు.
  
  ఒకవేళ ఎవరైనా పైపరీక్ష చేయించుకోకపోతే 15వ వారం నుంచి 20 వ వారం లోపున ట్రిపుల్ సీరమ్ స్క్రీనింగ్ లేదా క్వాడ్రపుల్ పరీక్ష చేయించుకోవాలి. ఇందులో కడుపులోని పిండం తల్లి గర్భంలోకి విడుదల చేసే 3 - 4 రకాల ప్రోటీన్లను పరిశీలిస్తారు. వాటి పాళ్ల నిష్పత్తిని బట్టి బిడ్డకు వైకల్యం వస్తుందో రాదో చెప్పడానికి అవకాశం ఉంటుంది. దీనితో డౌన్స్ సిండ్రోమ్ తెలుసుకునేందుకు 60- 70 శాతం అవకాశాలున్నా ఒక్కోసారి తప్పుడు ఫలితం రావచ్చు. అందుకే దీంతో పాటు ‘టిఫా’ స్కాన్ అనే పరీక్ష చేయిస్తే తప్పుడు ఫలితాలు వచ్చే అవకాశం తగ్గుతుంది.
  
   పైన పేర్కొన్న పరీక్షలో పాజిటివ్ వచ్చినంత మాత్రాన బిడ్డకు తప్పక  వైకల్యం వస్తుందని కాదు. అందుకే 15వ వారంలో ట్రిపుల్ లేదా క్వాడ్రపుల్ పరీక్ష చేయించి, ఫాల్స్ పాజిటివ్ గనక వస్తే... అప్పుడు గర్భధారణ తర్వాత 16వ వారంలో యామ్నియోసెంటైసిస్ అనే పరీక్షను చేయించుకుని, మొదట వచ్చింది నిజమైన పాజిటివా లేక ఫాల్స్ పాజిటివా అని నిర్ధారణ చేసుకోవాలి.
  
  నిర్మాణపరమైన అవయవ లోపాల కోసం టిఫా పరీక్ష: ఎవరిలోనైనా కడుపులోని బిడ్డలో అవయవ నిర్మాణాల పరమైన లోపాలు (స్ట్రక్చరల్ ప్రాబ్లమ్స్) ఉన్నట్లు అనుమానిస్తే వారికి టిఫా స్కాన్ అనే ప్రత్యేకమైన స్కానింగ్ చేయించాలి.
  
  జెనెటిక్ సోనోగ్రామ్ పరీక్షలు: బిడ్డ నిర్మాణంలో ఏవైనా లోపాలున్నాయా అని ఈ పరీక్ష ద్వారా తెలుసుకుంటారు. ఇందులో క్రోమోజోమల్ సమస్యలూ తెలుస్తాయి. ఈ పరీక్ష ద్వారా బిడ్డ లోపలి అవయవాలైన గుండె, మెదడు, మూత్రపిండాలు, కాళ్లు-చేతులు, ముఖం, కళ్లు, ఊపిరితిత్తులు, వెన్నెముక, అబ్డామినల్ అవయవాల (కడుపు లోపలి భాగాల) గురించి తెలుసుకోవచ్చు.
  
  - నిర్వహణ: యాసీన్
  
  దగ్గరి బంధువులను పెళ్లి చేసుకుంటే వైకల్యాలు ఎందుకు ఎక్కువ?
  రక్తసంబంధీకులు లేదా దగ్గరి బంధువుల మధ్య వివాహాలు జరిగితే... వాళ్లకు పుట్టబోయే బిడ్డల్లో అంగవైకల్యాలు, ఆరోగ్యసమస్యలు ఎక్కువ. ఎందుకంటే... బిడ్డలో తల్లివి 23, తండ్రివి 23 క్రోమోజోములు తల్లిదండ్రుల నుంచి పుట్టబోయే బిడ్డలకు వివిధ అంశాలకు సంబంధించిన సమాచారాన్ని చేరవేస్తాయి. కాసేపు దంపతులిద్దరూ రక్తసంబంధీకులు కాదని అనుకుందాం. అప్పుడు ఒక సమాచారాన్ని బిడ్డకు చేరవేసే ఒక జన్యువు తండ్రిలో లోపభూయిష్టంగా ఉందనుకుంటే... తల్లి తాలూకు మంచి జన్యువుతో ఆ లోపం భర్తీ అవుతుంది. అదే తల్లిలో ఉండే లోపభూయిష్టమైన అదే తరహా జన్యువును తండ్రి తాలూకు జన్యువు డామినేట్ చేసి, బిడ్డలో లోపం రాకుండా చూస్తుంది. కానీ ఇద్దరూ ఒకే కుటుంబాలకు సంబంధించిన వారైతే, ఇద్దరిలోనూ సదరు సమాచారాన్ని తీసుకెళ్లే జన్యువులో లోపం ఉందనుకుందాం. అప్పుడు దాన్ని అధిగమించేలా చేయడానికి డామినెంట్ జన్యువు ఏదీ లేకపోవడంతో బిడ్డ లో జన్యుపరమైన లోపం వచ్చేందు కు అవకాశాలు ఎక్కువ. అందుకే ఆరోగ్యకరమైన బిడ్డలు కావాలనుకు నేవారు, బిడ్డలకు వైకల్యం లేకుండా, ఉండాలనుకునేవారు  రక్తసంబంధీకుల్లో వివాహాలు చేసుకోకపోవడమే మంచిది.
  
  డా. శివ నారాయణరెడ్డి వెన్నపూస
  కన్సల్టెంట్ పీడియాట్రీషియన్
  రెయిన్‌బో హాస్పిటల్స్, సికింద్రాబాద్
  


 నేటి ఆధునిక జీవనం కీళ్ళ పైన మరింత ఒత్తిడి తీసుకువస్తోంది. ఎక్కువ సమయం కూర్చోవడం, తగినంత శారీరక శ్రమ లేకపోవడం, బరువు పెరగడం వంటి కారణాలు కీళ్ళ జబ్బులకు పరోక్షంగా దోహదం చేస్తున్నాయి. వంశపారంపర్య కారణాల వల్ల కూడా ఈ సమస్యలు చుట్టుముట్టే అవకాశం లేకపోలేదు. శరీర రక్షణ వ్యవస్థకు సంబంధించిన లోపాలు, సమస్యలు కూడా కీళ్ళ జబ్బులను పెంచుతాయి. వీటన్నింటికీ తోడు కొన్నిరకాల వ్యాధులు, ప్రమాదాల్లో గాయపడడం వల్ల కీళ్ళు దెబ్బతిని చాలా సందర్భాల్లో అంగవైకల్యాన్ని కూడా తీసుకురావచ్చు. కీళ్ళను అవసరానికి మించి ఉపయోగించడం వల్ల కీళ్ళు బలహీనమై సమస్యలకు లోనయ్యే అవకాశం ఉంది.
  
  నడవడమే కష్టం... ఎందుకంటే?
  
  కీళ్ళలో సమస్య ఉన్నప్పుడు మోకాళ్ళు లేదా ఇతర కీళ్ళ భాగం విపరీతమైన నొప్పి, వాపు, బిగుతుగా ఉండటం, నడవడానికి ఇబ్బంది వంటివి బాధిస్తాయి. మెల్లమెల్లగా కీళ్ళు వాటి రూపాన్ని కోల్పోవడంతో కాలి నిర్మాణంలో కూడా తేడా కనిపిస్తుంది. సకాలంలో దీనికి చికిత్స తీసుకోకపోతే అంగవైకల్యం వచ్చే అవకాశం ఉంది. కీళ్ళలో అరుగుదల నష్టం ఎక్కువైన తరువాత కీళ్ళ కదలిక తగ్గుతుంది. కండరాల పటుత్వంలో అసమానతలు ప్రారంభమవుతాయి. కొన్నిరకాల పనులు చేయలేం. కూర్చొని లేచినప్పుడు మెట్లు ఎక్కడం, దిగడం వంటి పనులకు చాలా ఇబ్బందులు ఎదురవుతాయి. మన టాయిలెట్లు ఉపయోగించడం కూడా సమస్య అవుతుంది.
  
  ఎందుకా వాపు - కీళ్ళలో జరిగే మార్పులు
  
  కీళ్ళు అతుక్కునే భాగాన్ని ఆర్టిక్యులర్ కార్టిలేజ్ అంటారు. కీళ్ళసమస్య ఉన్నప్పుడు ముందుగా ఈ ఆర్టిక్యులర్ కార్టిలేజ్ నుంచే మార్పులు మొదలవుతాయి. ఏ కారణం వల్ల కీళ్ళు ప్రభావితమైనా ఈ కార్టిలేజ్ పలుచబడి, సాగి ముడతలు పడుతుంది. కీళ్ళ భాగంలో పొలుసుల మాదిరిగా ఏర్పడుతుంది. ఫలితంగా కీళ్ళ కదలికలకు అంతరాయం ఏర్పడుతుంది. దీని పక్కభాగంలోని రక్తనాళాలు ఉబ్బడం ద్వారా కార్టిలేజ్‌కు ఎక్కువగా రక్త సరఫరా జరుగుతుంది. ఈ మార్పుల వల్ల ఆస్టియోఫైట్స్ ఏర్పడతాయి. సాధారణంగా ప్రతి 40 రోజులకు పాత ఎముక కణాలు చనిపోయి కొత్తవి పుడుతుంటాయి. ఆస్టియో ఆర్థరైటిస్ సమస్య ఉన్నప్పుడు ఈ కణాలు ఎముక అరిగిన చోట కాకుండా వేరేచోట ఏర్పడతాయి. తద్వారా ఈ ఆస్టియోఫైట్స్ కీళ్ళను రాపిడికి గురిచేస్తాయి. దీనివల్ల కీళ్ళు గట్టిపడటం, వాపు మొదలైనవి కలుగుతాయి. కీళ్ళ లోపలి ద్రవం సన్నని రంధ్రాల ద్వారా ఎముకల మధ్యకు వెళ్ళి గడ్డలుగా తయారవుతుంది. ఈ కారణంగా ఎముకలోని ట్రాబిక్యులే అనే భాగానికి నష్టం వాటిల్లుతుంది. క్రమంగా కీళ్ళలోని జిగురుపదార్థం తగ్గడం వల్ల కీళ్ళు గట్టిగా మారి కదలికలో ఇబ్బంది ఎక్కువ అవుతుంది.
  
  ఆపరేషన్ లేకుండా హోమియోలో చికిత్స
 
  కీళ్ళనొప్పులతో బాధపడుతున్నవారికి రక్తపరీక్షలు, ఎక్స్‌రే, ఎంఆర్‌ఐ స్కానింగ్ ద్వారా ఏ కారణం వల్ల ఏ కీళ్ళు దెబ్బతిన్నది? వ్యాధి ఏ రకమైనది అన్న విషయాన్ని నిర్థారణ చేయవచ్చు. చాలా సందర్భాల్లో కీళ్ళనొప్పులు ముఖ్యంగా ఆస్టియో అర్థరైటిస్ తగ్గాలంటే కీళ్ళమార్పిడి చికిత్స తప్ప గత్యంతరం లేదని భయపడుతుంటారు. కాని ఆపరేషన్ లేకుండా జబ్బును తగ్గించగల మందులు అందుబాటులోకి తెచ్చింది అత్యాధునిక హోమియో వైద్యం. ఆధునిక హోమియో మందులు ఇన్‌ఫెక్షన్లు వంటి టాక్సిన్స్‌ని బయటకు పంపించి వాపును తగ్గిస్తాయి. దెబ్బతిన్న భాగానికి రక్తసరఫరా సవ్యంగా జరిగేట్టు చేసి, గాయం త్వరగా మానడానికి సహకరిస్తాయి. కండరాలను బలోపేతం చేస్తాయి. నొప్పిని, వాపును తగ్గించడంలో తోడ్పడతాయి. ఆస్టియో ఆర్థరైటిస్ తొలిదశలోనే చికిత్స ఆరంభిస్తే దెబ్బతిన్న కార్టిలేజ్‌ను పునరుద్ధరించగల అవకాశం హోమియో వైద్యంలో ఉంది. సమస్యను నిర్లక్ష్యం చేస్తే మాత్రం ఆపరేషన్ తప్పని పరిస్థితి ఏర్పడుతుంది.
  
  డాక్టర్ మురళి అంకిరెడ్డి,
  ఎం.డి (హోమియో),
  స్టార్ హోమియోపతి,
  సికింద్రాబాద్, దిల్‌సుఖ్‌నగర్,  కూకట్‌పల్లి,
  విశాఖపట్నం, విజయవాడ, తిరుపతి,
  రాజమండ్రి, కర్ణాటక
  www.starhomeo.com
  ph: 7416107107 / 7416109109