వికీలీక్స్‌ వ్యవస్థపకుడు జూలియన్‌ అసాంజ్‌ ఆసక్తికర వ్యాఖ్యలు చేశారు. తాను జర్నలిజం నేరం అని ఒప్పుకున్నందుకే విడుదల అయినట్లు వెల్లడించారు. జైలు నుంచి విడుదలైన తొలిసారి మంగళవారం అసాంజ్.. స్ట్రాస్‌బర్గ్ ప్రధాన కార్యాలయంలో కౌన్సిల్ ఆఫ్ యూరప్ హక్కుల సంస్థ నిర్వహించిన ఓ కార్యక్రమంలో పాల్గొని మాట్లాడారు.‘‘నేను స్వేచ్ఛగా లేను. ఎందుకంటే వ్యవస్థ అలా సాగుతోంది. అయితే కొన్ని ఏళ్ల నిర్భందం తర్వాత నేను ప్రస్తుతం స్వేచ్ఛగా ఉన్నాను. దానికి గల కారణం జర్నలిజం నేరాన్ని ఒప్పుకున్నాను. అందుకే నిర్భందం నుంచి బయటపడ్డాను. చివరికి అవాస్తవమైన న్యాయం కంటే స్వేచ్ఛను ఎంచుకున్నా. నాకు న్యాయం ఇప్పుడు అసాధ్యంగా మారింది. నేను ప్రస్తుతం 175 ఏళ్ల జైలు శిక్షను ఎదుర్కొంటున్నా. అయితే జర్నలిజం నేరం కాదు. పౌర సమాజానికి, స్వేచ్ఛకు ఒక మూల స్తంభం. ముఖ్యంగా ఇక్కడ సమస్య ఏం లేదు. కానీ, జర్నలిస్టులుగా తమ విధులు నిర్వహిస్తున్నవారిని విచారించవద్దు’ అని అన్నారు. అదేవిధంగా తాను ఖైదీగా ఉన్న సమయంలో తనకు సంబంధించిన భూమిని కోల్పోయానని తెలిపారు. నిజం చెప్పినందుకు శిక్ష, ప్రతీకారం తీర్చుకునే అవకాశం ఇచ్చినట్లు అయిందని అసాంజే పేర్కొన్నారు."I want to be totally clear. I am not free today because the system worked. I am free today because after years of incarceration I pleaded guilty to journalism. I pleaded guilty to seeking information from a source" - Julian Assange, Council of Europe pic.twitter.com/N0Ix58CeSu— WikiLeaks (@wikileaks) October 1, 2024 గూఢచర్య చట్టానికి విరుద్ధంగా అమెరికా జాతీయ రక్షణ పత్రాలను పొందడం, వాటిని బయట పెట్టడం వంటి నేరాలను ఇటీవల అసాంజ్‌ అంగీకరించారు. దీంతో ఆయన్ను అమెరికా పసిఫిక్‌ ద్వీప భూభాగంలో ఉత్తర మరియానా దీవుల రాజధాని సైపన్‌లోని ఫెడరల్‌ కోర్టు విడుదల చేసిన విషయం తెలిసిందే. ఐదేళ్లుగా బ్రిటన్‌లో జైలు జీవితం అనుభవిస్తున్న అసాంజే.. అమెరికా న్యాయ విభాగంతో నేరాంగీకార ఒప్పందం కుదుర్చుకోవడంతో విడుదలకు మార్గం సుగమమైన విషయం తెలిసిందే. ఇదీ నేపథ్యంఇరాక్, అఫ్గానిస్తాన్‌ తదితర చోట్ల అమెరికా సైన్యం పాల్పడ్డ తప్పిదాలు, చేపట్టిన తప్పుడు చర్యలకు సంబంధించిన లక్షలాది రహస్య పత్రాలను లీక్‌ చేసి జూలియన్‌ అసాంజే సంచలనం సృష్టించడం తెలిసిందే. దాంతో ఆయన పేరు ప్రపంచవ్యాప్తంగా మారుమోగింది. అసాంజే స్థాపించిన వికీలీక్స్‌ అమెరికా రక్షణ రంగ రహస్య పత్రాలెన్నింటినో విడుదల చేసింది. బాగ్దాద్‌పై 2010లో అమెరికా వైమానిక దాడిలో ఇద్దరు రాయిటర్‌ జర్నలిస్టులతో పాటు సామాన్యులు మృతి చెందిన వీడియో వంటివి వీటిలో ఉన్నాయి.అఫ్గాన్‌ యుద్ధానికి సంబంధించి 91,000కు పైగా పత్రాలనూ వికీలీక్స్‌ విడుదల చేసింది. తర్వాత ఇరాక్‌ యుద్ధాన్ని వివరించే 4,00,000 రహస్య సైనిక ఫైళ్లను విడుదల చేసింది. ఈ వ్యవహారం ప్రపంచవ్యాప్తంగా కలకలం రేపడంతో అసాంజ్‌పై అమెరికా తీవ్ర అభియోగాలు మోపింది. మరోవైపు లైంగిక నేరాల ఆరోపణలపై అసాంజే అరెస్టుకు స్వీడన్‌ కోర్టు 2010 నవంబర్‌లో ఆదేశించింది. ఆ ఆరోపణలను ఆయన ఖండించారు.చదవండి: WikiLeaks: అసాంజ్‌కు విముక్తి

జర్నలిజంలో విస్తృత పరిశోధన  చేసిన గోపాలకృష్ణకు గోల్డ్‌మెడల్‌ లభించింది. పొట్టి శ్రీరాములు తెలుగు విశ్వవిద్యాలయంలో ఆధ్యాత్మిక పత్రికలు - భాష, విషయ విశ్లేషణ అన్న అంశంపై M Phil పరిశోధన చేసిన సీనియర్ జర్నలిస్ట్ మల్లాది వెంకట గోపాలకృష్ణకు శ్రీ బొప్పన్న స్మారక స్వర్ణ పథకం లభించింది. రవీంద్ర భారతిలో జరిగిన విశ్వవిద్యాలయం 16వ స్నాతకోత్సవ వేడుకల్లో గవర్నర్ తమిళసై చేతుల మీదుగా గోపాలకృష్ణ స్వర్ణ పథకాన్ని అందుకున్నారు. జర్నలిజం కమ్యూనికేషన్ థియరీస్, ఆధ్యాత్మికత, తెలుగు భాష అనే నాలుగు విస్తృతమైన పరిధి కలిగిన రంగాలను మేళవించి, ప్రతిపాదనలు చేసి శాస్త్రబద్ధంగా ఆ ప్రతిపాదనను నిరూపించినందుకు గాను మల్లాది పరిశోధన స్వర్ణ పథకానికి ఎంపికయింది. సబ్‌ ఎడిటర్ కం రిపోర్టర్ గా వృత్తి జీవితాన్ని మొదలుపెట్టి పలు ఛానళ్లు, పత్రికల్లో పని చేసిన మల్లాది తనదైన శైలిలో ప్రతిభను కనబరిచారు. కవి, రచయిత, భాషావేత్తగా, అనువాదకుడు. బోధకుడిగా నిబద్ధత కలిగిన జర్నలిస్టుగా రాణించారు. పరిశోధన రంగంలో విస్తృతంగా పని చేసిన మల్లాదిని పొట్టి శ్రీరాములు తెలుగు విశ్వవిద్యాలయం ఉపాధ్యక్షులు తంగడి కిషన్ రావు, రిజిస్ట్రార్, గైడ్ ఆచార్య కడియాల సుధీర్ కుమార్, ఆచార్య వెంకటరామయ్య అభినందించారు. పథకాలు అందుకున్న పరిశోధక విద్యార్థిని విద్యార్థులందరికీ గవర్నర్ తమిళసై శుభాకాంక్షలు తెలిపారు.

సాక్షి, అమరావతి: ఎల్లో మీడియాగా గుర్తింపు పొందిన కొన్ని సంస్థలు జర్నలిజంపై గౌరవాన్ని పూర్తిగా దిగజారుస్తున్నాయని ఉప ముఖ్యమంత్రి (దేవదాయ శాఖ) కొట్టు సత్యనారాయణ విమర్శించారు. 14 ఏళ్లు ముఖ్యమంత్రిగా ఉన్న వ్యక్తికి ఐటీ శాఖ నోటీసులిస్తే ఆ పత్రికల్లో కనీసం వార్త కూడా ప్రచురించకపోవటానికి మించి దుర్మార్గం మరొకటి ఉంటుందా? అని ప్రశ్నించారు. ఎల్లో మీడియాలో మీకు నచ్చిందే రాస్తారా? అని నిలదీశారు. మంగళవారం సచివాలయం వద్ద మంత్రి సత్యనారాయణ విలేకరులతో మాట్లాడారు. ‘ఐటీ శాఖ నోటీసులపై చంద్రబాబు నోరు విప్పకపోవటాన్ని బట్టి ఆయన సమాధానం చెప్పలేని పరిస్థితిలో ఉన్నట్లు స్పష్టమవుతోంది. ఇప్పటివరకు చాలాసార్లు తప్పించుకున్నారు. ఆయన అక్రమాల్లో ఐటీ శాఖ గుర్తించింది అవగింజంతే. ‘సీబీఐ, ఈడీ ఈ వ్యవహారంలో జోక్యం చేసుకుని తక్షణం అదుపులోకి తీసుకోవాలి. చంద్రబాబు వ్యవస్థలను ఎలా ప్రభావితం చేస్తారో అందరికీ తెలుసు. రాజధానిని అడ్డం పెట్టుకొని రియల్‌ ఎస్టేట్‌ వ్యాపారం చేశారు. రూ.ఐదు లక్షలు దాటిన పనులకు టెండర్లు నిర్వహించాల్సి ఉన్నా పోలవరంలో నామినేషన్‌పై రూ.వేల కోట్ల విలువైన పనులను కట్టబెట్టారు. సమాధానం చెప్పకుండా చంద్రబాబు ఎంతో కాలం తప్పించుకోలేరు. సింగపూర్‌ మంత్రి ఈశ్వరన్‌లా జైలుకు వెళ్లక తప్పదు. ప్రశ్నించడానికే పార్టీ పెట్టాననే పవన్‌కళ్యాణ్‌ దీనిపై ఎందుకు స్పందించరు?’ అని మంత్రి సత్య నారాయణ నిలదీశారు.

సాక్షి, అమరావతి: ‘ప్రజాస్వామ్యంలో హింసా రాజకీయాలు ప్రమాదకరం. ప్రతిపక్షాలు విధానపరమైన అంశాలపై ప్రభుత్వాన్ని ప్రశ్నించాలి. అధికా­రం కోసం అమాయకులను రెచ్చగొట్టడం సమంజసం కాదు. అసమర్థుల ఆఖరి అస్త్రమే హింస. పుంగనూరు, అంగళ్లు ఘటనలను నివారించాల్సిన చంద్ర­బాబు.. ఆయనే కార్యకర్తలను ఉసిగొల్పి పోలీసులపై దాడి చేయించడం హేయమైన చర్య. రాజ్యాధికారాన్ని ఎలాగైనా పొందాలనే ఉద్దేశంతో దారుణా­లకు తెగబడుతున్న చంద్రబాబును రాష్ట్రం నుంచి, రాజకీయాల నుంచి బహిష్కరించాలి. తనపై పోలీసులు కేసు నమోదు చేస్తే స్పందించిన చంద్ర­బాబు.. దాడుల్లో గాయపడిన పోలీసులకు సం­ఘీ­భావం తెలియజేయకపోవడం ఆయన నీచత్వానికి పరాకాష్ట. అదేవిధంగా కొన్ని పత్రికలు వాస్తవా­లను వక్రీకరిస్తూ ఏకపక్షంగా వార్తలు రాస్తూ మీడియా స్వేచ్ఛను దుర్వినియోగం చేస్తున్నాయి. అల్లరిమూకల దాడిలో కన్ను పోగొట్టుకున్న కానిస్టేబుల్, గాయపడిన 30 మంది పోలీసుల గురించి ఒక్క­మాట కూడా రాయకపోవడం సిగ్గుచేటు. ఇదేమి జర్న­లిజం..’ అని వివిధ రంగాల ప్రముఖులు, మేధా­వులు ఆగ్రహం వ్యక్తంచేశారు. ఆంధ్రప్రదేశ్‌ మీడి­యా అకాడమీ, ఏపీ ఎడిటర్స్‌ అసోసియేషన్‌ ఆధ్వర్యంలో గురువారం విజయవాడలో ‘ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో హింసా రాజకీయాలు–కట్టడి–మీడియా పాత్ర’ అంశంపై రౌండ్‌ టేబుల్‌ సమావేశం నిర్వహి­ంచారు. అంతకుముందు హింసా రాజకీయాలపై ప్రజ­లకు వాస్తవాలను తెలిపేలా ప్రచారం పోస్టర్లను ఆవిష్కరించారు. ఈ సందర్భంగా మాట్లాడిన పలువురు ప్రముఖుల అభిప్రాయాలు వారి మాటల్లోనే.. అనిశ్చితిని పెంచే కుట్ర  ఎన్నికలు సమీపిస్తుండటంతో హింసా ధోరణిని పెంచి ప్రజల్లో అనిశ్చితిని సృష్టిస్తున్నారు. దానిని తిరిగి పాలకపక్షంపై నెట్టే ప్రయత్నం చేస్తున్నారు. హింసను ప్రభుత్వం అరికట్టలేకపోతోందని ఒక వర్గం మీడియా ప్రజలను తప్పుదారి పట్టిస్తోంది. పవన్‌ కళ్యాణ్‌ తన ప్రసంగాల్లో కార్యకర్తలు చావులకు సిద్ధపడి రావాలని పిలుపునివ్వడం వెనుక పెద్ద కుట్ర ఉందనే అనుమానం కలుగుతోంది. లోకేశ్‌ సైతం ఎక్కువ కేసులు ఉన్నవారికి పదవులు కట్టబెడతామని చెప్పడం హింసా రాజకీయానికి నిదర్శనం కాదా!. ప్రజలు ఇవన్నీ గుర్తించాలి. హింసను ప్రోత్సహించేవారికి బుద్ధి చెప్పాలి. – మేడపాటి వెంకట్, ఏపీ ఎన్‌ఆర్టీ సొసైటీ అధ్యక్షుడు రూట్‌ మ్యాప్‌ను ఎందుకు మార్చారు?  చంద్రబాబు ప్లాన్‌ ప్రకారమే తన పర్యటన రూట్‌ మ్యాప్‌ను పుంగనూరు ఊరిలోకి మార్పు చేసినట్లు తెలుస్తోంది. శాంతిభద్రతల సమస్య సృష్టిస్తే పోలీ­సులు కాల్పులు జరుపుతారని, అప్పుడు తమ కార్యకర్తలు చనిపోతే సానుభూతి పొందవచ్చని పథకం రచించారు. సభకు వచ్చేటప్పుడు వ్యాన్లలో రాడ్లు, తుపాకులు తీసుకురావడమే ఇందుకు నిదర్శనం. కానీ పోలీసులు సంయమనంతో వ్యవహరించారు.   – చెన్నంశెట్టి చక్రపాణి, మాజీ పోలీసుల అధికారి దిగజారిన ప్రతిపక్షాలు నాలుగేళ్లుగా ప్రభుత్వంపై దాడి జరుగుతూనే ఉంది. ప్రతిపక్షాలు దిగజారిపోయి ప్రవర్తిస్తున్నాయి. బాధితులను పట్టించుకోకుండా దాడులకు పురిగొల్పిన వారిని కొన్ని పత్రికలు, చానళ్లు వెనకేసుకురావడం క్రూరమైన చర్య. మేనిఫెస్టోను అమలు చేయని ప్రభుత్వాలను రీకాల్‌ చేయాలి. అప్పుడు చంద్రబాబు లాంటి నాయకులు నిలవలేరు. – చలాది పూర్ణచంద్రరావు, ఏపీ జర్నలిస్టు యూనియన్‌ అధ్యక్షుడు పవన్‌.. బలిదానాలు ఎందుకు?  ప్రస్తుతం ప్రజలు ప్రశాంతంగా ఉన్నారు. ఇది నచ్చకనే చంద్రబాబు.. ఆయన తనయుడు లోకేశ్‌.. దత్తపుత్రుడు పవన్‌కళ్యాణ్‌ ప్రజలను రెచ్చ­గొట్టే  వ్యాఖ్యలు చేస్తున్నారు. పవన్‌ కళ్యాణ్‌ ఆత్మ­బలిదానాలకు సిద్ధం కావాలని జనసేన కార్యకర్తలకు చెబుతున్నారు. ఎవరి ఆత్మను ఎవ­రు బలి తీసుకుంటారు. ఒక్కసారైనా ప్రతిపక్ష నాయకులుగా ప్రజల మేలుకోరే సూచనలను చేశారా?.  – సునీత, మూరుతీ మహిళా సొసైటీ అధ్యక్షురాలు చంద్రబాబుపై సివిల్‌ వార్‌ తప్పదు  హింసను ప్రేరేపిస్తున్న చంద్రబాబు తగిన మూల్యం చెల్లించుకోక తప్పదు. చంద్రబాబుపై పోలీసులే తిరగబడే రోజు వస్తుంది. ఇకపై సివిల్‌ వార్‌ ప్రారంభమవుతుంది. అప్పుడు బయటకు రావాలంటేనే బాబు భయపడక తప్పదు. చంద్రబాబు తనను ప్రశ్నించిన వ్యక్తి రక్తం చూస్తాడు. ఈ విషయం అనేకసార్లు రుజువైంది.  – మాదిగాని గురునాథం, ఎస్‌డీఎఫ్‌ రాష్ట్ర అధ్యక్షుడు ప్రతిపక్షాల తీవ్రవాద రాజకీయం  ఎన్నడూ రాష్ట్రంలో ఇలాంటి అరాచక పరిస్థితులు కనిపించలేదు. అధికారం కోసం అర్రులు చాస్తూ.. హింసాత్మక ధోరణిని అవలంబిస్తున్నారు. ప్రతిపక్షాలు తీవ్రవాద రాజకీయాలు చేస్తున్నాయి. పుంగనూరులో పోలీసులపై దాడి గురించి జాతీయ మానవ హక్కుల సంఘానికి ఫిర్యాదు చేశాం. ఇందులో ఆరు సెక్షన్ల ప్రకారం చంద్రబాబు నేరాలకు పాల్పడ్డారు. చంద్రబాబు, పవన్, లోకేశ్‌ చేస్తున్న వ్యాఖ్యలు ఆందోళన కలిగిస్తున్నాయి. ఈ అరాచక తీవ్రవాద  రాజకీయాలను మొగ్గలోనే తుంచాలి.    –వీవీఆర్‌ కృష్ణంరాజు, ఏపీ ఎడిటర్స్‌ అసోసియేషన్‌ అధ్యక్షుడు బాబు, పవన్‌ చీడపురుగులు  చంద్రబాబు, పవన్‌కళ్యాణ్‌ రాష్ట్రానికి పట్టిన చీడపురుగులు. అధికారం కోసం ఎంతకైనా తెగిస్తున్నారు. ప్రజల ఆర్థిక పరిస్థితులు పెంచాలని సీఎం జగన్‌ చూస్తుంటే... ప్రతిపక్షాలు మాత్రం జనం చావులను కోరుకుంటున్నాయి. చంద్రబాబు చేసే ప్రతి పనిలోనూ హింస దాగుంటుంది. కార్యకర్తలు చనిపోతే వారి శవాలపై నుంచి వచ్చి అధికారం పొందాలని ప్లాన్‌ వేశారు.  – మాదిరెడ్డి శ్రీనివాసరెడ్డి, ఫోరం ఫర్‌ బెటర్‌ సొసైటీ గుంటూరు కన్వినర్‌ రక్తపాతాన్ని కోరుకుంటున్న బాబు  చంద్రబాబు ఓ ఘోరీ, ఓ గజినీ మహ్మద్‌ మాదిరిగా రక్తపాతాన్ని కోరుకుంటున్నారు. అల్లర్లు సృష్టించి ప్రభుత్వాన్ని కూలదోయాలని ప్రయత్నిస్తున్నారు. విధి నిర్వహణలో మహిళా సీఐ ఓ వ్యక్తిని చెంపదెబ్బ కొడితే వీరంగం చేసిన వికృత రాజకీయ నటుడు పవన్‌ కళ్యాణ్‌.. ఇంతమంది పోలీసులకు గాయాలైతే ఎందుకు నోరు మెదపడంలేదు. అధికారాన్ని ప్రజల మనసుల ద్వారా గెలుచుకోవాలి.  – విజయబాబు, ఏపీ అధికార భాషా సంఘం అధ్యక్షుడు కన్నుపోయిన కానిస్టేబుల్‌పైసానుభూతి చూపరా..?  రాష్ట్రంలో హింసా రాజకీయం పేట్రేగుతోంది. దీనిపై మేధావులు, పాత్రికేయులు, రాజకీయ పక్షా­లు ప్రజలను అప్రమత్తం చేయాలి. అసలు హింసకు పాల్పడినవారెవరో, బాధితులెవరో అ­ం­దరికీ తెలిసినా కొన్ని పత్రికలు, చానళ్లు పోలీసులదే తప్పని వక్రీకరించి వార్తలు రాయడం, ప్రసారం చేయడం సిగ్గుచేటు. కన్ను కోల్పోయిన కానిస్టేబుల్‌పై కనీస సానుభూతి చూపని చంద్రబాబు, పవన్‌ కళ్యాణ్‌లు ప్రజలకు ఏం సమాధానం చెబుతారు. పుంగనూరు, అంగళ్లులో పోలీసులు దెబ్బలు తిని ప్రజల ప్రాణాలు కాపాడారు.      – కొమ్మినేని శ్రీనివాసరావు, ఏపీ మీడియా అకాడమీ చైర్మన్‌ 

సాక్షి, విజయవాడ: నిరాధార వార్తలను ప్రచురించడం ప్రసారం చేయడం జర్నలిస్టు విలువలకు వ్యతిరేకమని సీఆర్‌ మీడియా అకాడమీ  చైర్మన్  కొమ్మినేని శ్రీనివాసరావు అన్నారు. సీఆర్‌ మీడియా అకాడమీ ఆధ్వర్యంలో శనివారం నిర్వహించిన ఆన్ లైన్ అవగాహన సదస్సులో జర్నలిజం డిప్లమో విద్యార్థులను, వర్కింగ్ జర్నలిస్టుల్ని ఉద్దేశించి "వార్తా రచన-నిజ నిర్ధారణ " అంశం పై సీనియర్ జర్నలిస్టు, యూనిసెఫ్ మీడియా అవార్డు గ్రహీత ఉడుముల సుధాకర రెడ్డి ప్రసంగానికి ముందు ఆన్ లైన్ అవగాహన సదస్సుకు అధ్యక్షత వహించి ఆయన మాట్లాడారు.  ప్రభుత్వాన్ని బదనాం చేసేందుకు కొన్ని పత్రికలు, ఎలక్ట్రానిక్ మీడియా చానెళ్లు పాఠశాలలో గొడుగులతో విద్యార్థుల ఫోటోలు, వీడియోలు  తీసి, వర్షానికి తడిసి పోతున్నట్లు వార్తా కథనాలను ప్రచురించడం, ప్రసారం చేయడం పట్ల  ఆయన ఆగ్రహం వ్యక్తం చేశారు. అదే పాఠశాలను అధికారులు సందర్శించి దానిని "ఫేక్ న్యూస్" గా నిర్ధారించి చట్ట పరమైన చర్యలకు ఉపక్రమించారన్నారు. చదవండి: బాబు అండ్‌ బ్యాచ్‌ ఓవరాక్షన్‌.. నిర్మల సీతారామన్‌ చెప్పింది విన్నారా? ఒక పక్క ప్రభుత్వం పాఠశాలల మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధికి దశలవారీగా పెద్ద ఎత్తున నిధులు ఖర్చు చేస్తోన్న సంగతి తెల్సినా, ఇలా వ్యవహరించడం సమంజసం కాదన్నారు. ఇలా కొన్ని పత్రికలు, ఎలక్ట్రానిక్ మీడియా చానెళ్లు వ్యవహరించడం రాష్ట్రం లో సర్వ సాధారణమైపోవడం పట్ల ఆయన విచారం వ్యక్తం చేశారు. జర్నలిస్టుల వృత్తి ప్రమాణాలు, నైపుణ్యం పెంచడం మీడియా అకాడమీ బాధ్యత అని, అందుకే  "వార్తా రాచన - నిజ నిర్ధారణ ", అంశం పై సీనియర్ జర్నలిస్టు, యూనిసెఫ్ మీడియా అవార్డు గ్రహీత ఉడుముల సుధాకర రెడ్డి ప్రసంగం ఏర్పాటు చేశామని  ఆయన తమ అధ్యక్షుని తొలి  పలుకుల్లో పేర్కొన్నారు.

ఆంధ్రప్రదేశ్‌ సి.రాఘవాచారి మీడియా అకాడమీ చైర్మన్‌ కొమ్మినేని శ్రీనివాసరావు నార్త్ అమెరికన్ తెలుగు అసోసియేషన్ - నాటా అవార్డు ఇన్‌ జర్నలిజం–2023 అందుకున్నారు. అమెరికాలోని డల్లాస్‌ నగరంలో డల్లాస్‌ కన్వెక్షన్‌ సెంటర్‌లో జరిగిన నాటా మహాసభల్లో కొమ్మినేని ఈ అవార్డును అందుకున్నారు. నాటా ఆధ్వర్యం లో ప్రతి రెండేళ్ల ఒకసారి జరిగే తెలుగు మహాసభలు.. ఈ ఏడాది అమెరికాలోని డల్లాస్ లోని "డల్లాస్ కన్వెన్షన్ సెంటర్"లో ఘనంగా ప్రారంభమయ్యాయి. బ్యాంక్వెట్ డేతో ప్రారంబమైన ఈ వేడుకలు జులై 2 వరకు జరగనున్నాయి. తెలుగు ప్రజల సంస్కృతి, సాంప్రదాయాలను ప్రోత్సహిస్తూ వివిధ రంగాలలోని ప్రముఖులను, ఆయా రంగాల్లో విశేష కృషి చేసిన పెద్దలను ఘనంగా సన్మానించి, సత్కరించారు. ఈ వేడుకల్లో భాగంగా.. 46 సంవత్సరాల పాటు వివిధ పత్రికలు, చానళ్లలో పనిచేసి­న అనుభవం, కేఎస్‌ఆర్‌ లైవ్‌ షో పేరుతో తెలుగు రాష్ట్రా­ల్లో ప్రసిద్ధి చెందిన కొమ్మినేని శ్రీనివాసరావుకు జర్నలి­జం విభాగంలో ఈ అవార్డును ప్రదానం చేశారు.   (చదవండి: 'నాటా’ అవార్డు ఇన్‌ జర్నలిజం ఎక్సలెన్సీ–2023కు కొమ్మినేని ఎంపిక )

మొగల్రాజపురం(విజయవాడతూర్పు): ఉత్తర అమెరి­కా తెలుగు సమితి (నాటా) అవార్డు ఇన్‌ జర్నలిజం–2023కు ఆంధ్రప్రదేశ్‌ సి.రాఘవాచారి మీడియా అకాడమీ చైర్మన్‌ కొమ్మినేని శ్రీనివాసరావు ఎంపికయ్యారు. ఈ నెల 30 నుంచి జులై 3వ తేదీ వరకు అమెరికాలోని డల్లాస్‌ నగరంలో డల్లాస్‌ కన్వెక్షన్‌ సెంటర్‌లో జరిగే కార్యక్రమంలో ఈ అవార్డును కొమ్మినేని అందుకోనున్నారని మీడియా అకాడమీ కార్యాలయ వర్గాలు ఓ ప్రకటనలో తెలిపాయి. తెలుగు ప్రజల సంస్కృతి, సాంప్రదాయాలను ప్రోత్సహిస్తూ వివిధ రంగాల్లోని ప్రముఖులు, ఆయా రంగాల్లో చేసిన విశేష కృషికి నాటా ఉత్సవాల సందర్భంగా అవార్డులు ప్రదానం చేసి సత్కరిస్తారు. 46 సంవత్సరాల పాటు వివిధ పత్రికలు, చానళ్లలో పనిచేసి­న అనుభవం, కేఎస్‌ఆర్‌ లైవ్‌ షో పేరుతో తెలుగు రాష్ట్రా­ల్లో ప్రసిద్ధి చెందిన కొమ్మినేని శ్రీనివాసరావుకు జర్నలి­జం విభాగంలో ఈ అవార్డును ప్రదానం చేయనున్నారు. నాటా” ఆహ్వానం మేరకు సి. ఆర్. మీడియా అకాడమీ చైర్మన్ శ్రీ కొమ్మినేని శ్రీనివాస రావు అమెరికాకు ఈ నెల 29న (గురువారం) పయనమౌతున్నారు.  ఉత్తర అమెరికా తెలుగు సమితి (నాటా) ఆధ్వర్యం లో ఏటా జరిగే తెలుగు ప్రజల  ఉత్సవాలను యీ ఏడాది (2023) అమెరికా లోని డల్లాస్ లోని "డల్లాస్ కన్వెన్షన్ సెంటర్"లో  నిర్వహిస్తున్నారు.  జూన్ 30 నుండి జులై 2 వరకు ఈ కార్యక్రమాలు జరుగుతాయి.  తెలుగు ప్రజల సంస్కృతి, సాంప్రదాయాలను ప్రోత్సహిస్తూ వివిధ రంగాలలోని ప్రముఖులను, ఆయా రంగాల్లో విశేష కృషి చేసిన పెద్దలను సన్మానించడం జరుగుతుంది.  2023 సంవత్సర "నాటా అవార్డు ఇన్ జర్నలిజం ఎక్స్ లెన్స్" అవార్డును   అందుకునేందుకు శ్రీ కొమ్మినేని శ్రీనివాస రావు అమెరికాకు జులై 1 నాటికి చేరుకుంటారు. తిరిగి జులై 16న విజయవాడ చేరుకుంటారు. ఇది కూడా చదవండి: ఏపీఎస్‌ఆర్టీసీ ఉద్యోగులకు గుడ్‌న్యూస్‌..

సుందరయ్య విజ్ఞాన కేంద్రం: జర్నలిజం పవిత్రమైన వృత్తే కాదు.. సామాజికమైన బాధ్యత కూడా అని ఆర్థిక మంత్రి తన్నీరు హరీశ్‌రావు అన్నారు. సోమవారం సుంద రయ్య విజ్ఞాన కేంద్రంలో ఆర్‌ఎస్‌ఎన్‌ సేవా ఫౌండేషన్‌ ఆధ్వర్యంలో ఉత్తమ జర్నలిస్టులు, కవులను ఆర్‌ఎస్‌ఎన్‌ అవార్డులతో సత్కరిం చారు. ఈ సందర్భంగా కలాలకు సలామ్‌ అనే సంకలనాన్ని ఆవిష్కరించారు. ఈ కార్యక్రమా నికి ముఖ్యఅతిథిగా హాజరైన హరీశ్‌ రావు మాట్లాడుతూ జర్నలిస్టులు ప్రజాసమస్య లను ప్రభుత్వం దృష్టికి తీసుకొస్తున్నారని కొని యాడారు. జర్నలిస్టుల సంక్షేమానికి తమ ప్రభుత్వం రూ. 42 కోట్లు కేటాయించిందని... జర్నలిస్టులకు ఇళ్ల నిర్మాణం కోసం సీఎం యోచిస్తున్నారని హరీశ్‌రావు వివరించారు. అనంతరం కామారెడ్డి సాక్షి విలేకరి ఎస్‌.వేణు గోపాలచారికి ద్వితీయ అవార్డుతోపాటు మరి కొందరు జర్నలిస్టులు, కవులను ఆర్‌ఎస్‌ఎన్‌ అవార్డులతో సత్కరించారు. తెలంగాణ రాష్ట్ర వర్కింగ్‌ జర్నలిస్టు సంఘం ప్రధాన కార్యదర్శి కె.విరాహత్‌ అలీ అధ్యక్షతన జరిగిన ఈ కార్యక్రమంలో ఆర్‌ఎస్‌ ఎన్‌ సేవా ఫౌండేషన్‌ ట్రస్టీ ఆర్‌.సత్యనారాయణ, టీఎస్‌పీఎస్సీ సభ్యుడు కారం రవీందర్‌ రెడ్డి, సీనియర్‌ జర్నలిస్టు, ఆర్‌ఎస్‌ఎన్‌ అవార్డు జ్యూరీ కమిటీ చైర్మన్‌ డాక్టర్‌ కె.రామచంద్ర మూర్తి, ఐజేయూ అధ్యక్షుడు కె.శ్రీనివాస్‌రెడ్డి, తెలంగాణ సాహిత్య అకాడమీ మాజీ అధ్యక్షుడు డాక్టర్‌ నందిని సిధారెడ్డి, తెలంగాణ బేవరేజస్‌ కార్పొరేషన్‌ మాజీ చైర్మన్‌ జి.దేవీప్రసాద్‌రావు తదితరులు పాల్గొన్నారు.

టైమ్‌ మ్యాగజైన్‌ ప్రభావశీలుర జాబితా (100 మోస్ట్‌ ఇన్‌ఫ్లూయెన్షియల్‌ పీపుల్‌ ఆఫ్‌ 2022)లో చోటు సంపాదించిన వారిలో అఫ్గానిస్థాన్‌ అగ్నితేజం హోడ ఖామోష్‌ ఒకరు. ‘ఖామోష్‌’ అనేది పేరు కాదు. లక్షల గొంతుల రణనినాదం... ఇరాన్‌లో జన్మించింది హోడ ఖామోష్‌. తాను చిన్న వయసులో ఉన్నప్పుడే కుటుంబంతో పాటు అఫ్గానిస్థాన్‌కు వచ్చింది. ఆరోజుల్లో తనకు నిద్ర పట్టాలంటే అమ్మ తప్పనిసరిగా ఏదో ఒక కథ చెప్పాల్సిందే. అలా ఖామోష్‌ కాల్పనిక ప్రపంచంలోకి ప్రవేశించింది. ఆ ప్రపంచంలో ఎన్నో కథలు చదివింది. ఎన్నో కవిత్వాలు విన్నది. తొలిరోజుల్లో తన కాల్పనిక ప్రపంచంలో వాస్తవాలతో సంబంధం లేని ఊహాకల్పిత సాహిత్యం మాత్రమే ఉండేది. ఆ తరువాత కాలంలో మాత్రం...తన ప్రపంచంలోకి వాస్తవికత నడిచి వచ్చింది. రాజులు, రాణులు, అందమైన కోటలు, అద్భుత దీపాల స్థానంలో... నిజమైన సమాజం దర్శనమిచ్చింది. మనుషులు ఎదుర్కొనే రకరకాల సమస్యలను గురించి లోతుగా తెలుసుకోగలిగింది. తన మనసులోని వేడివేడి భావాలను కవిత్వంగా రాసేది. ‘సమాజాన్ని అర్థం చేసుకోవడానికి, సమాజం తరఫున పనిచేయడానికి ఇది మాత్రమే చాలదు’ అనుకొని జర్నలిస్ట్‌ కావాలనుకుంది. ఖామోష్‌ ఆలోచనను హర్షించిన వారు తక్కువ. భయపెట్టిన వారు ఎక్కువ. అయితే అవేమీ తన కలను అడ్డుకోలేకపోయాయి. జర్నలిజంలో శిక్షణ పొందిన ఖామోష్‌ ఆ తరువాత స్థానిక పత్రికలలో పనిచేసింది. స్త్రీల హక్కులు, ఉద్యమాలపై ప్రత్యేకకథనాలు రాసింది. లోకల్‌ రేడియో ఛానల్స్‌ ప్రెజెంటర్‌గా తన గొంతు వినిపించింది. ఇదంతా ఒక ఎత్తయితే పౌరహక్కుల ఉద్యమంలో చురుకైన పాత్ర పోషించడం మరో ఎత్తు. ఉద్యమంలో భాగంగా ఎందరో మహిళలకు అండగా నిలిచింది. దాడులను ఎదుర్కొంది. బాధితులకు న్యాయం జరిగే వరకు మడమ తిప్పలేదు. అఫ్గానిస్థాన్‌లో తాలిబన్‌ల పాలన మళ్లీ మొదలైన తరువాత చాలామంది కలాలు అటకెక్కాయి. గొంతులు మాట మార్చుకున్నాయి. కానీ ఖామోష్‌ మాత్రం వెనక్కి తగ్గలేదు. అవే అక్షరాలు...అదే గొంతు! తాలిబన్‌ల పాలన మొదలై అప్పటికే అయిదు నెలల దాటింది. ఆ సమయంలో ‘స్త్రీలపై జరుగుతున్న అణచివేత’ అనే అంశంపై నార్వేలో మాట్లాడే అవకాశం లభించింది. ‘ఈ సమయంలో మాట్లాడితే ప్రాణాలకే ముప్పు’ అని చాలామంది హెచ్చరించినా ఆమె భయపడలేదు. ‘నేను తప్పు చేయడం లేదు. తప్పుల గురించి మాట్లాడబోతున్నాను’ అంటూ నార్వేకి వెళ్లింది ఖామోష్‌. నీళ్లు నమలకుండా నిజాలు మాట్లాడింది. ఆనాటి ఆమె ప్రసంగంలో కొన్ని మాటలు... ‘నా పేరు హోడ ఖామోష్‌. అఫ్గానిస్థాన్‌లోని వేలాది మంది మహిళలలో నేను ఒకరిని. నేను ఏ రాజకీయపార్టీకి సానుభూతిపరురాలిని కాదు. సభ్యురాలిని కాదు. పౌరహక్కుల ఉద్యమంలో పనిచేస్తున్నాను. తాలిబన్‌ల పాలనలో ఉన్నాను. భయంతో గుండె వేగంగా కొట్టుకునే చోట, బుల్లెట్ల చప్పుడు నిరంతరాయంగా వినిపించే చోట ఉన్నాను’ ‘కాబుల్‌ తాలిబన్‌ల వశం అయిన తరువాత రాజ్యం పోలీసు రాజ్యం అయింది. స్త్రీలపై వివక్షత పెరిగింది. మీరు ఉండాల్సింది విద్యాలయాల్లో కాదు ఇంట్లో...అంటూ అణచివేత మొదలైంది. ఒక నిరసన ప్రదర్శనలో పాల్గొన్న పాపానికి ముర్తాజ సమది అనే ఫొటోగ్రాఫర్‌ని అరెస్ట్‌ చేసి చిత్రహింసలకు గురిచేశారు. కాబుల్‌లో స్త్రీల నిరసన ప్రదర్శనకు సంబంధించిన వార్తలు రాసినందుకు ఇద్దరు రిపోర్టర్లను అరెస్ట్‌ చేసి నానా రకాలుగా ఇబ్బందులకు గురిచేశారు. తమ హక్కులు, స్వేచ్ఛ కోసం పోరాడుతున్న 70 మంది పౌరులను అరెస్ట్‌ చేశారు. వారిలో 40 మంది మహిళలను గుర్తుతెలియని ప్రాంతానికి తరలించి చిత్రహింసలకు గురిచేశారు’ నార్వే సదస్సులో అఫ్గాన్‌ కన్నీటి చిత్రాన్ని కళ్లకు కట్టిన ఖామోష్‌ ‘ఇక అంతా అయిపోయింది’ అని నిరాశ పడడం లేదు. ‘స్త్రీలను గౌరవించే రోజులు, స్త్రీల హక్కులు రక్షించబడే రోజులు తప్పకుండా వస్తాయి’ అంటున్న ఖామోష్‌లో ‘ఆశ’ అనే జ్వాల ఉజ్వలంగా వెలుగుతూనే ఉంది.

కశ్మీర్‌ అందాలను చూసి తనివితీరా ఆస్వాదించాలని ప్రతి ఒక్కరికీ  ఉంటుంది. అంతటి అందమైన లోయలో పుట్టిన ఓ చిన్నారికి తను చూసిన ప్రతిదృశ్యాన్నీ ఫొటో తీయడమంటే ఎంతో ఇష్టం. ఆ ఇష్టమే నేడు ఆమెకు ఎంతో ప్రతిష్టాత్మకమైన పులిట్జర్‌ ప్రైజ్‌ను తెచ్చిపెట్టింది. ఆ చిన్నారి మరెవరో కాదు 28 ఏళ్ల సనా ఇర్షాద్‌ మట్టూ.   తాజాగా ప్రకటించిన పులిట్జర్‌ అవార్డుల లిస్టులో ఫీచర్‌ ఫొటోగ్రఫీ విభాగంలో డానిష్‌తోపాటు రాయిటర్స్‌ వార్తాసంస్థకు చెందిన ఆద్నన్‌ అబిది, సనా ఇర్షాద్‌ మట్టూ, అమిత్‌ దావేలను ఈ అవార్డు వరించింది. శ్రీనగర్‌కు చెందిన సనాకు చిన్నప్పటి నుంచి ఫొటోగ్రఫీ అంటే చాలా ఇష్టం. చుట్టుపక్కల ఏం జరిగినా వాటిని కెమెరాలో బంధించాలనుకునేది. ఆ ఆసక్తితోనే జర్నలిజంను కెరీర్‌గా ఎంచుకుంది. కశ్మీర్‌ సెంట్రల్‌ యూనివర్సిటీలో జర్నలిజంలో పోస్ట్‌గ్రాడ్యుయేషన్‌ చేసింది. చదువయ్యాక కశ్మీర్‌ మీద డాక్యుమెంటరీలు, విజువల్‌ స్టోరీలు తీయడం మొదలుపెట్టింది. కశ్మీర్‌లో చోటుచేసుకుంటోన్న అనేకరకాల పరిస్థితులపై స్పందిస్తూ ఫ్రీలాన్స్‌ జర్నలిస్టుగా దాదాపు మూడేళ్లపాటు పనిచేసింది. సనా ఆర్టికల్స్‌ బావుండడంతో.. ఆల్‌జజీరా, ద నేషన్, టైమ్‌ టీఆర్టీ వరల్డ్, పాకిస్థాన్‌ టుడే, సౌత్‌చైనా మార్నింగ్‌ పోస్టు, కర్వాన్‌ మ్యాగజీన్‌ వంటి జాతీయ అంతర్జాతీయ మీడియా పబ్లికేషన్స్‌లో ప్రచురితమయ్యాయి. దీంతోపాటు ఆమె వివిధ అంతర్జాతీయ మీడియా సంస్థలకు ఫొటోజర్నలిస్టుగా కూడా పనిచేస్తోంది. ఈ క్రమంలోనే ఆర్టికల్‌ 370 రద్దు తర్వాత కశ్మీర్‌లో ఏర్పడిన ఉద్రిక్త పరిస్థితులపై ఆల్‌జజీరాకు స్టోరీలు అందించేది. క్యాలిఫోర్ని యా కేంద్రంగా పనిచేసే జుమా ప్రె ఏజెన్సీలో ‘కశ్మీరీ వాలా’.. స్థానిక వార్తలను ఇచ్చేది. సనా తీసిన అనేక ఫొటోలు జాతీయ, అంతర్జాతీయ ఎగ్జిబిషన్‌లలోకూడా ప్రదర్శింపబడ్డాయి. ప్రస్తుతం రాయిటర్స్‌లో పనిచేస్తోన్న సనా 2021లో మ్యాగ్నమ్‌ ఫౌండేషన్‌లో ‘ఫొటోగ్రఫీ అండ్‌ సోషల్‌ జస్టి్టస్‌ ఫెలోస్‌లో ఫొటో జర్నలిస్టుగా పనిచేస్తోంది. ఆడపిల్ల అయినప్పటికీ ఉద్రిక్త పరిస్థితుల్లోనూ ఎంతో ధైర్యంగా ఫొటోలు తీస్తూ, క్లిష్ట పరిస్థితులను దాటుకుంటూ ఆడపులిలా దూసుకుపోతూ మంచి ఫొటోజర్నలిస్టుగా ఎదిగింది.   కాలేజీ రోజుల నుంచే.. యూనివర్సిటీలో ఉండగా సనా ఏవీ ప్రొడక్షన్‌లో స్పెషలైజేషన్‌ చేసింది. పీజీ ప్రాజెక్టులో భాగంగా ‘ద లేక్‌ టౌన్‌’ పేరిట డాక్యుమెంటరీ తీసింది. దీన్ని 2018 ముంబై అంతర్జాతీయ ఫిల్మ్‌ ఫెస్టివల్లో ప్రదర్శించారు. దీనికి కశ్మీర్‌ వరల్డ్‌ ఫిల్మ్‌ ఫెస్టివల్‌ బెస్ట్‌ ఫిల్మ్‌ అవార్డు కూడా దక్కింది. ‘ఏ గ్రేవ్‌ డిగ్గర్‌’ అనే మరో ట్రామా డాక్యుమెంటరీకి కూడా సనాకు మంచి పేరు వచ్చింది. కోవిడ్‌ సమయంలో కశ్మీర్‌ వ్యాలీలోని మారుమూల ప్రాంతంలో వ్యాక్సిన్‌లు ఇస్తోన్న ఫొటోలను తీసేందుకు ఆరుగంటల పాటు ట్రెక్కింగ్‌ చేసి మరీ ఆక్కడకు చేరుకుని ఫొటోలు తీసి పంపింది. ఇలా ఎంతో డెడికేషన్‌తో తీసిన ఫొటోలు ఆమెకు ఫొటోజర్నలిస్ట్‌ ఫీచర్‌ విభాగంలో పులిట్జర్‌ అవార్డును తెచ్చిపెట్టాయి.   జర్నలిజం, లిటరేచర్, మ్యూజిక్‌లలో ఉత్తమ ప్రతిభ, పనితీరు కనబరిచిన వారికి ఇచ్చే పులిట్జర్‌ అవార్డు దక్కించుకుంది సనా ఇర్షాద్‌. ఈ అవార్డుని జర్నలిజంలో నోబెల్‌ అవార్డుగా పరిగణిస్తారు.

మన దేశంలో ఫోర్త్‌ ఎస్టేట్‌ మీడియా! దీనికున్న బలం గురించీ, అది చూపిన, చూపిస్తున్న ప్రభావం గురించీ అందరికీ తెలి సిందే. కానీ ఈ దేశంలోని దళితులు, అంటరాని కులా లుగా భావించే జన సమూహాలకు అందులో ఎంత భాగస్వామ్యం ఉంది? ఇదే ప్రశ్న 1996లో కాన్షీరాం వేసినప్పుడు... దానికి సమాధానం దొరక లేదు. ఇది నాడు, నేడు దేశవ్యాప్తంగా ఉన్న పరి స్థితి. కానీ తెలంగాణ దీనికి భిన్నం. ఈ విషయం ఎందుకు చెప్పాల్సి వచ్చిందంటే... మార్చి 26, 27 తేదీల్లో హైదరాబాద్‌లో తెలంగాణ మీడియా అకా డమీ, ఎస్సీ కార్పొరేషన్‌ సంయుక్తంగా నిర్వహిం చిన దళిత జర్నలిస్టుల శిక్షణా తరగతులకు ఊహిం చలేనంత స్పందన వచ్చింది. బహుశా దేశంలోనే 16 వందల మందికి పైగా దళిత జర్నలిస్టులకు శిక్షణ ఇవ్వడం ఇదే తొలిసారి. ఇంత పెద్ద సంఖ్యలో జర్నలిస్టులు తెలంగాణ రాష్ట్రంలో ఉండటం గుర్తిం చాల్సిన ముఖ్యాంశం. మీడియా అకాడమీ ఛైర్మన్‌ అల్లం నారాయణ చొరవ వల్లనే ఇది సాధ్యమైంది. నిజంగానే ఇంత మంది జర్నలిస్టులు పేపర్, టీవీ, డిజిటల్‌ మీడియాల నుండి వచ్చారా అంటే...  వచ్చారు! వందల సంఖ్యలో శిక్షణా తరగ తులకు హాజరు కావడమే దీనికి నిదర్శనం. ఇది పెద్ద విప్లవంగానే చెప్పాలి. తెలంగాణ... దళిత చైతన్యానికి ఎత్తిన పతాక వంటిది. మొదటగా 1888లో ‘విఠల్‌ విధ్వంసక్‌’ అనే పేపర్‌ దళితుల కోసం ఏర్పాటయింది. దీన్ని ఏర్పాటు చేసింది అంబేడ్కర్‌కు స్ఫూర్తినిచ్చినవారిలో ఒకరైన గోపాల్‌ బాబా వాలంగ్‌ కర్‌. ఆటు ఆంధ్ర ఏరియా నుండి కుసుమ ధర్మన్న లాంటి వాళ్లు ఏర్పాటు చేసినవి కొన్ని పత్రికలు ఉన్నాయి. ఈ చైతన్య ప్రవాహం తెలంగాణలో ఆంధ్రమహాసభ ఏర్పడేంత వరకు ఉన్నది. ఆ తర్వాత వచ్చిన పలు రకాల ఉద్యమాలు, వాటి ప్రభావాలు యావత్‌ తెలం గాణపై ఉన్నాయి. ఆ తర్వాత ఈ పరంపర కాస్త ఆగిపోయింది. మళ్లీ ఉమ్మడి రా్రçష్టంలో కంచిక చెర్ల కోటేశు హత్యోదంతం, కారంచేడు, నీరుకొండ ఘటనలు కొత్త తరం దళితులను సరికొత్త ఎజెండాతో కార్యోన్ముఖులను చేశాయి. మీడియాలో 1985ల నాటికి పేరు పొందిన దళిత జర్నలిస్టులు లేరు. కానీ 1996ల తర్వాత దళి తులు పేపర్‌ మీడియాలోకి ఒకరిద్దరు రావడం షురూ అయింది. ఆ తర్వాత 2000 సంవత్సర ఆరంభంలో తెలుగు నాట ప్రయివేటు ఛానళ్లు వచ్చాయి. అందులో ఇప్పటి ఆందోల్‌ ఎమ్మెల్యే క్రాంతి కిరణ్‌ తెలంగాణలోనే సుపరిచిత రిపోర్టర్‌గా ఎదిగారు. ఆ తర్వాత జై తెలంగాణ ఛానల్‌కు ఎడి టర్‌ అయ్యారు. ప్రత్యేక తెలంగాణ ఉద్యమ ప్రభా వంతో చాలామంది సొంత పేపర్లు ఏర్పాటు చేసు కున్నారు. పలు మీడియా సంస్థల్లో కొంత మంది దళితులకు అవకాశం దొరికింది. 2014 తర్వాత డిజిటల్‌ మీడియాతో పాటు, చిన్న పేపర్ల సంఖ్య కూడా పెరిగింది. ఇందులో బీసీలు, దళితులే పెద్ద భాగం. వీరికి తెలంగాణ ప్రభుత్వం ఆర్థికంగా భరోసానిస్తోంది. దళిత జర్నలిస్టులను గుర్తించి... వారి కోసం శిక్షణ ఇవ్వడమంటే గత చైతన్యానికి మరింత పదును పెట్టి వారి భవిష్యత్తుకు బంగారు బాటలు వేయడానికేనని చెప్పొచ్చు. ఈ చైతన్య ఒరవడి మరింత ముందుకు సాగాలంటే కేసీఆర్‌ ప్రతిష్టా త్మకంగా ప్రవేశపెట్టి అమలు చేస్తున్న ‘దళిత బంధు’తో పాటు సబ్‌ ప్లాన్‌ నిధులలో జర్నలి స్టులకు కొంత శాతం ఇచ్చి, ఆర్థిక స్వయం వృద్ధి సాధించేందుకు చేయూతనిస్తే వారు బాగుపడటమే కాకుండా ఎంతోమందికి ఉపాధి కల్పించిన వారవుతారు. అస్కాని మారుతీ సాగర్‌ వ్యాసకర్త టీయూడబ్ల్యూజే ప్రధాన కార్యదర్శి మొబైల్‌ : 90107 56666

అక్కడ ఒక ట్రైనింగ్‌ సెషన్‌ జరుగుతోంది. ‘మీ ముందు మైక్‌ ఉన్నట్లు పొరపొటున కూడా అనుకోకూడదు. మీ స్నేహితులతో సహజంగా ఎలా మాట్లాడతారో అలాగే మాట్లాడాలి! భవ్యా... ఇప్పుడు నువ్వు ఆర్జేవి. నీకు ఇష్టమైన టాపిక్‌పై మాట్లాడు...’ భవ్య మైక్‌ ముందుకు వచ్చింది. ‘హాయ్‌ ఫ్రెండ్స్, నేను మీ భవ్యను. ప్రతి ఒక్కరికీ జ్ఞాపకాలు ఉంటాయి. నాకు ఎప్పుడూ నవ్వు తెచ్చే జ్ఞాపకం ఒకటి ఉంది. మా గ్రామంలో సంగ్రామ్‌ అనే ఒకాయన ఉండేవాడు. ఆయన ఎప్పుడూ ఎవరికో ఒకరికి జాగ్రత్తలు చెబుతూనే ఉండేవాడు. అయితే అందరికీ జాగ్రత్తలు చెబుతూనే తాను పొరపాట్లు చేసేవాడు. ఒకరోజు వర్షం పడి వెలిసింది. ఎటు చూసినా తడి తడిగా ఉంది..కాస్త జాగ్రత్త సుమా! అని  ఎవరికో చెబుతూ ఈ సంగ్రామ్‌ సర్రుమని జారి పడ్డాడు. అందరం ఒకటే  నవ్వడం! ఒకరోజు సంగ్రామ్‌  ఏదో ఫంక్షన్‌కు వచ్చాడు. ఎవరికో చెబుతున్నాడు... వెనకా ముందు చూసుకొని జాగ్రత్తగా ఉండాలయ్యా. ఇది అసలే కలికాలం...అని చెబుతూ, తన వెనక కుర్చీ ఉందన్న భ్రమలో కూర్చోబోయి ధబాలున కిందపడ్డాడు!’ ....ఆ ఆరుగురు మహిళా ఆర్‌జేలు, హాస్యసంఘటనలను ఆకట్టుకునేలా ఎలా చెప్పాలనే విషయంలో కాదు, శ్రోతలు కోరుకున్న పాట ప్లే చేసేముందు ఏం మాట్లాడాలి, ఎలా మాట్లాడాలి? ‘సత్యమైన జ్ఞానమే ఆత్మజ్ఞానం’లాంటి ఆధ్యాత్మిక విషయాలను అరటిపండు ఒలిచి చేతిలో పెట్టినట్టు ఎలా సులభంగా చెప్పాలి... ఇలా ఎన్నో విషయాలలో ఒక రేడియోకోసం ఆ ఆరుగురు మహిళలు శిక్షణ తీసుకున్నారు. అయితే ఆ రేడియో మెట్రో సిటీలలో కొత్తగా వచ్చిన రేడియో కాదు, ఆ మహిళలు జర్నలిజం నేపథ్యం నుంచి వచ్చిన వాళ్లు అంతకంటే కాదు. అది అంబాల జైలు రేడియో. ఆ ఆరుగురు మహిళలు... ఆ జైలులోని మహిళా ఖైదీలు. హరియాణాలోని అంబాల సెంట్రల్‌ జైలులో ఖైదీల మానసిక వికాసం, సంతోషం కోసం ప్రత్యేకమైన రేడియో ఏర్పాటు చేశారు. ఆరుగురు మగ ఆరేజే (ఖైదీలు)లు ఈ రేడియో కార్యక్రమాలు నిర్వహిస్తున్నారు. ఇప్పుడిక మహిళల వంతు వచ్చింది. రేడియో కార్యక్రమాల నిర్వహణ కోసం ఆరుగురు మహిళా ఖైదీలు ప్రత్యేక శిక్షణ తీసుకున్నారు. ఇంకొన్ని రోజుల్లో ‘ఆర్‌జే’గా విధులు నిర్వహించనున్నారు. దిల్లీ యూనివర్శిటీ జర్నలిజం డిపార్ట్‌మెంట్‌ హెడ్‌ వర్తిక నందా ఈ ఆరుగురికి శిక్షణ ఇచ్చారు. ‘ఒత్తిడి, ఒంటరితనం పోగొట్టడానికి, మనం ఒక కుటుంబం అనే భావన కలిగించడానికి ఈ రేడియో ఎంతో ఉపయోగపడుతుంది’ అంటుంది నందా. ఈ మాట ఎలా ఉన్నా మహిళా ఆర్‌జేల రాకతో ‘అంబాల జైలు రేడియో’కు మరింత శక్తి, కొత్త కళ రానుంది!

సాక్షి, అమరావతి: ఆంధ్రప్రదేశ్‌ ప్రభుత్వం రాయితీలు ఇస్తున్నందున తమకు సానుకూలంగా వార్తలు రాయాలని తాము కోరుకోవడం లేదని, ఉన్నది ఉన్నట్టుగా రిపోర్ట్‌ చేయాలని మాత్రమే కోరుతున్నట్లు రాష్ట్ర ప్రభుత్వ సలహాదారు (ప్రజా వ్యవహారాలు) సజ్జల రామకృష్ణారెడ్డి అన్నారు. ప్రభుత్వం ఇచ్చే రాయితీలన్నీ అర్హులైన జర్నలిస్టులకు అందాలన్నదే రాష్ట్ర ప్రభుత్వ ఉద్దేశమని, నిజమైన జర్నలిస్టులకు అన్యాయం జరగదని పేర్కొన్నారు. నేషనల్‌ జర్నలిస్ట్స్‌ అసోసియేషన్‌ పిలుపు మేరకు సోమవారం ఆంధ్రప్రదేశ్‌ వర్కింగ్‌ జర్నలిస్టుల ఫెడరేషన్‌ (ఏపీయూజేఎఫ్‌) తాడేపల్లిలోని వైఎస్సార్‌సీపీ కేంద్ర కార్యాలయంలో ఏర్పాటు చేసిన సమావేశంలో సజ్జల మాట్లాడారు. జర్నలిస్టులంటే గౌరవం ఉన్న ప్రభుత్వం ఇది అని తెలిపారు. జర్నలిజంలోని నకిలీలను ఏరివేయాల్సి ఉందన్నారు. జర్నలిస్టులంటే ముఖ్యమంత్రి వైఎస్‌ జగన్‌మోహన్‌రెడ్డికి అపారమైన గౌరవ భావం ఉందన్నారు. జర్నలిస్టులకు రాష్ట్ర ప్రభుత్వ ఉద్యోగులతో పాటు మిడిల్‌ ఇన్‌కమ్‌ గ్రూపు (ఎంఐజీ)లో ఇళ్ల స్థలాలు ఇవ్వాలని ప్రభుత్వం యోచిస్తోందన్నారు. దీనిపై త్వరలో విధివిధానాలను ప్రకటిస్తామన్నారు. జర్నలిస్టులకు ఆరోగ్యశ్రీ కింద వైద్య సౌకర్యం కల్పిస్తామని, ఇందులో ఏమైనా ఇబ్బందులు ఉంటే చక్కదిద్దుతామన్నారు. అంతకుముందు ఫెడరేషన్‌ ప్రధాన కార్యదర్శి జి.ఆంజనేయులు జర్నలిస్టుల సమస్యలను ప్రస్తావించారు.   

హైదరాబాద్‌లోని ఏపీ కాలేజ్‌ ఆఫ్‌ జర్నలిజం.. 2021–22 విద్యాసంవత్సరానికి వివిధ జర్నలిజం కోర్సుల్లో ప్రవేశాలకు దరఖాస్తులు కోరుతోంది.  కోర్సుల వివరాలు ► పీజీ  ప్లొమా ఇన్‌ జర్నలిజం(పీజీడీజే)– కోర్సు కాల వ్యవధి 12 నెలలు. ► డిప్లొమా ఇన్‌ జర్నలిజం(డీజే)–కోర్సు కాల వ్యవధి ఆరు నెలలు. ► డిప్లొమా ఇన్‌ టీవీ జర్నలిజం(డీటీవీజే)–కోర్సు కాల వ్యవధి ఆరు నెలలు. ► సర్టిఫికెట్‌ కోర్స్‌ ఆఫ్‌ జర్నలిజం(సీజే)–కోర్సు కాల వ్యవధి మూడు నెలలు. ► విద్యార్హత: సర్టిఫికెట్‌ కోర్స్‌ ఆఫ్‌ జర్నలిజం కోర్సుకు కనీసం పదో తరగతి ఉత్తీర్ణులై ఉండాలి. మిగతా కోర్సులకు కనీస విద్యార్హత ఏదైనా డిగ్రీ ఉత్తీర్ణత.  ► ప్రవేశ విధానం: ఆన్‌లైన్‌ ద్వారా అడ్మిషన్లు జరుగుతున్నాయి. ఈ కోర్సుల్ని రెగ్యులర్‌ గాను, కరస్పాండెన్స్‌ (దూర విద్య) విధానంలోనూ చేయొచ్చు. ఆన్‌లైన్‌ తరగతుల సౌకర్యం ఉంది. ఇంటి నుంచే పాఠ్యాంశాలు లైవ్‌లో వినొచ్చు. తెలుగు లేదా ఇంగ్లిష్‌ను బోధనా మాధ్యమంగా ఎంపిక చేసుకోవచ్చు.  ► దరఖాస్తు విధానం: ఆన్‌లైన్‌లో కళాశాల వెబ్‌సైట్‌ (www.apcj.in) ద్వారా పేరు రిజిస్టర్‌ చేసుకోవచ్చు.  ► దరఖాస్తులకు చివరి తేది: 07.08.2021 ► అడ్మిషన్లు పొందటానికి చివరి తేది: 14.08.2021 ► వెబ్‌సైట్‌: www.apcj.in

సాక్షి, అమరావతి/మొగల్రాజపురం(విజయవాడ తూర్పు): జర్నలిస్టులకు ఉపయుక్తంగా మూడు నెలల కాల పరిమితితో జర్నలిజం సర్టిఫికెట్‌ కోర్సును అందుబాటులోకి తీసుకొచ్చినట్టు ఏపీ ప్రెస్‌ అకాడమీ చైర్మన్‌ దేవిరెడ్డి శ్రీనాథ్‌ తెలిపారు. యూజీసీ నిబంధనలను అనుసరించి ప్రెస్‌ అకాడమీ సొంతంగా నాలుగు సబ్జెక్టులతో కోర్సు రూపొందించినట్టు తెలిపారు. ఆయన బుధవారం మీడియాతో మాట్లాడారు. ఇంటర్‌ ఉత్తీర్ణులై కోర్సులో చేరే జర్నలిస్టులకు 50 శాతం ఫీజు రాయితీతో కేవలం రూ.1500 చెల్లిస్తే సరిపోతుందని తెలిపారు. డిగ్రీ పూర్తి చేసి జర్నలిజంపై ఆసక్తి ఉన్న యువత కూడా పూర్తి ఫీజు చెల్లించి అడ్మిషన్‌ పొందొచ్చన్నారు. అనంతరం కోర్సు బ్రోచర్‌ను విడుదల చేశారు. కోవిడ్‌ దృష్ట్యా ఆన్‌లైన్‌ తరగతులు నిర్వహిస్తామన్నారు. శ్రీపొట్టిశ్రీరాములు నెల్లూరు జిల్లా విక్రమసింహపురి వర్సిటీ ఆధ్వర్యంలో పరీక్షలు నిర్వహిస్తామని తెలిపారు. గురువారం(నేటి) నుంచి అడ్మిషన్లు ప్రారంభిస్తున్నామని, డబ్ల్యూడబ్ల్యూడబ్ల్యూ.ప్రెస్‌అకాడమీ.ఏపీ.జీవోవీ.ఇన్‌ వెబ్‌సైట్‌లో దరఖాస్తులు అందుబాటులో ఉంచినట్టు శ్రీనాథ్‌ వివరించారు. విక్రమసింహపురి వర్సిటీ రిజిస్ట్రార్‌ విజయ్‌కృష్ణారెడ్డి మాట్లాడుతూ ఆగస్టు 20లోగా దరఖాస్తు చేసుకోవాలని, సెప్టెంబర్‌ రెండో వారం నుంచి తరగతులు ప్రారంభించి, డిసెంబర్‌ మొదటి వారంలో తుది పరీక్షలు నిర్వహిస్తామని తెలిపారు. వివరాలకు 91541 04393 నంబర్‌ను, pressacademycontact@gmail.comను సంప్రదించాలని సూచించారు.  

పటమట (విజయవాడ తూర్పు): దేశ స్వాతంత్య్రానికి ముందు, తరువాత కూడా రాష్ట్రాభివృద్ధిలో భాగస్వాములైన పద్మశ్రీ తుర్లపాటి కుటుంబరావు అందరికీ ఆదర్శప్రాయుడని ప్రభుత్వ  సలహాదారు (ప్రజావ్యవహారాలు) సజ్జల రామకృష్ణారెడ్డి అన్నారు. విజయవాడ గురునానక్‌ కాలనీలోని స్వర్ణ కల్యాణ మండపంలో తుర్లపాటి కుటుంబరావు సంస్మరణ సభ ఆయన కుటుంబ సభ్యుల ఆధ్వర్యంలో ఆదివారం నిర్వహించారు. కార్యక్రమానికి హాజరైన సజ్జల రామకృష్ణారెడ్డి మాట్లాడుతూ.. 1990–92 మధ్య ఉదయం దినపత్రికలో పనిచేస్తున్న సమయంలో పలుమార్లు తుర్లపాటిని కలిశానని, సమాజంలో అనేక కోణాలను తుర్లపాటి ఆవిష్కరించేవారని చెప్పారు. టంగుటూరి ప్రకాశం పంతులు ముఖ్యమంత్రిగా ఉన్న సమయంలో ఆయనకు వ్యక్తిగత రాజకీయ కార్యదర్శిగా తుర్లపాటి విలువైన సలహాలిచ్చేవారని వివరించారు. దివంగత ముఖ్యమంత్రి వైఎస్‌ రాజశేఖరరెడ్డితో నేరుగా మాట్లాడే వ్యక్తుల్లో తుర్లపాటి ఒకరని గుర్తు చేసుకున్నారు. ఆయన కుటుంబానికి ప్రభుత్వం తరఫున, వ్యక్తిగతంగా కూడా తాము అండగా నిలబడతామని హామీ ఇచ్చారు. రాజ్యసభ సభ్యుడు మోపిదేవి వెంకట రమణారావు మాట్లాడుతూ తుర్లపాటి ప్రసంగాలు స్ఫూర్తిదాయకంగా ఉండేవని, రాజకీయాలకు అతీతంగా ఆయన అందరితో సంబంధాలను కలిగి ఉండేవారని అన్నారు. అసెంబ్లీ ఉప సభాపతి కోన రఘుపతి మాట్లాడుతూ తుర్లపాటి  10వేలకు పైగా సభల్లో ఉపన్యాసాలిచ్చి గిన్నిస్‌ బుక్‌ ఆఫ్‌ వరల్డ్‌ రికార్డ్‌ సృష్టించారన్నారు. పద్మశ్రీ అవార్డు అందుకున్న తొలి తెలుగు జర్నలిస్ట్‌ తుర్లపాటి అని కీర్తించారు. ఏపీ ఫైబర్‌నెట్‌ కార్పొరేషన్‌ చైర్మన్‌ పి.గౌతంరెడ్డి మాట్లాడుతూ..  తెలుగుదనానికి ఆయన బ్రాండ్‌గా ఉండేవారన్నారు. అంతకుముందు సావిత్రి కళాపీఠం తుర్లపాటి జీవితంపై రూపొందించిన పుస్తకాన్ని ఆవిష్కరించారు. సంస్మరణ సభలో ఎమ్మెల్యేలు మల్లాది విష్ణు, గద్దె రామ్మోహన్, మహిళా కమిషన్‌ మాజీ చైర్మన్‌ నన్నపనేని రాజకుమారి, జెడ్పీ మాజీ చైర్‌పర్సన్‌ గద్దె అనురాధ, ప్రముఖ పారిశ్రామికవేత్త ముప్పవరపు మురళీకృష్ణ, వైఎస్సార్‌సీపీ తూర్పు నియోజకవర్గ సమన్వయకర్త దేవినేని అవినాష్, సీపీఎం నగర కార్యదర్శి సీహెచ్‌ బాబురావు పాల్గొన్నారు.   

‘కరోనా మహమ్మారి ఎప్పటికి తగ్గుముఖం పట్టొచ్చు డాక్టర్‌?’  ‘సారీ..  నేనేం జర్నలిస్ట్‌ను కాను చెప్పడానికి’  అంటాడు ఆ డాక్టర్‌.  ఇది సోషల్‌ మీడియాలో వైరల్‌ అయిన జోక్‌.  జర్నలిస్టుల తీరుపై  సోషల్‌ మీడియా పార్టిసిపెంట్స్‌ విసిరిన వ్యంగ్యాస్త్రం.  ‘ఒరేయ్‌.. ఆక్సిజన్‌ సిలెండర్లు అయిపోయాట. ఇందాక నర్సులు మాట్లాడుకుంటుంటే విన్నాను. భయమేస్తోంది. ఏ రాత్రో ఆయాసపడితే ఎలాగా? గవర్నమెంట్‌ హాస్పిటల్స్‌ సిట్యుయేషన్‌ ఎట్లా ఉందో వాట్సప్‌లో చూశా. నేనిక్కడ ఉండను. రాత్రి వగరుస్తే కష్టం. చచ్చిపోవడమే. నన్ను ప్రైౖ వేట్‌ హాస్పిటల్‌కు మార్చండి’ ఓ  కోవిడ్‌ పేషంట్‌ ఆక్రందన. ‘మేం దాహమేసినా కషాయాలే తాగుతున్నాం. కషాయాలతో కరోనా పని పట్టొచ్చని సోషల్‌ మీడియాలో వైరల్‌ అవుతోంది కదా’ ‘కరోనా వచ్చిన వాళ్లను ఊరవతల పెట్టాలి.. అదేదో ఊళ్లో అలాగే చేశారు .. ఏదో వెబ్‌సైట్‌లో చదివాను. న్యూస్‌లో కూడా చూశాను.’ కరోనా నేపథ్యంలోనే  జనాల మీదున్న సోషల్‌ మీడియా ప్రభావం అది. మీడియా అత్యుత్సాహం, సెన్సేషన్‌ దాహానికీ చిరుగుల గుర్తులెన్నో  కనిపిస్తాయి చరిత్రలో. ప్రిన్సెన్స్‌ ఆఫ్‌ వేల్స్‌ డయానా, ఆమె స్నేహితుడు దోడీ ఫయేద్, వాళ్ల డ్రైవర్‌ల మరణం ఓ ఉదాహరణ. ప్రసిద్ధ నటి శ్రీదేవి చనిపోయాక మీడియా చేసిన నిర్వాకం ఇంకా మరచిపోనే లేదు. అయితే ఇలాంటి సందర్భాల్లో మీడియా పరిధిని గుర్తు చేస్తూ వస్తోంది సమాజమే. కొన్ని  సందర్భాల్లో సుప్రీంకోర్టూ స్పందించింది. బాబ్రీ మసీదుకి సంబంధించిన తీర్పును వెలువరించే ముందు  మీడియాను సూచించింది, హెచ్చరించింది సంయమనంతో వ్యవహరించమని. ఈ మధ్య కాలంలో సోషల్‌ మీడియా కూడా మీడియాను హద్దుల్లో పెట్టే బాధ్యతను చేపట్టింది. మీడియాలో ఏ చిన్న తప్పు దొర్లినా వాట్సప్, ఫేస్‌బుక్, ట్విటర్‌లలో మీమ్స్, సెటైర్స్, కామెంట్స్‌గా హైలైట్‌ చేస్తూ! ప్యారలెల్‌గా... గ్లోబలైజేషన్‌ తర్వాత పెట్టుబడిదారులు పెట్టిన పరుగుపందెంలో పిక్కబలం చూపించుకునే ప్రయత్నంలో ఉన్న యువతకు అసలు గమ్యం చూపించింది సోషల్‌ మీడియానే. రోబోలా మారిన మెదడుకు ప్రశ్నించడం నేర్పింది. జాస్మిన్‌ విప్లవాన్ని పూయించింది. తెలంగాణ ఉద్యమానికి ఊపుతెచ్చింది.  ‘మీ టూ’కి జన్మనిచ్చింది. చేంజ్‌ డాట్‌ ఓఆర్‌జీని చూపించింది. మానవ తప్పిదాల మీదా ఎక్కుపెట్టింది. ప్రకృతి వైపరీత్యాలప్పుడు అవసరాలకు, సాయానికి మధ్య వారధిగా మారింది. మొన్నటికి మొన్న ‘బ్లాక్‌ లైవ్స్‌ మ్యాటర్‌’కీ గళమైంది. జాత్యహంకారాన్ని వణికించింది. మన దగ్గరా కుల, మత వివక్షను ప్రశ్నిస్తోంది. ప్రజాహితంగా లేని ప్రభుత్వాలనూ నిర్భయంగా విమర్శిస్తోంది. మొత్తంగా ఆల్టర్‌నేటివ్‌ మీడియాగా, ఇంకా చెప్పాలంటే ప్యారలెల్‌ జర్నలిజంగా ఎస్టాబ్లిష్‌ అయింది సోషల్‌ మీడియా.  అదే సోషల్‌ మీడియా ఇదే కరోనా కాలంలో సొంత వ్యాఖ్యా కథనాలనూ కళ్లకు కడుతోంది. ఎంటర్‌టైన్‌మెంట్‌ వరకు ఓకే. కాని క్రెడిబులిటే మ్యాటర్స్‌. వైద్య సలహాలు, సూచనలు, అనుభవాల వేదికగా తయారైంది ఇది. జీవన శైలి మార్గదర్శిగా అవతారమెత్తింది. అది పంచుతున్న  జ్ఞానంతో దాదాపు చాలా ఇళ్లూ రెమెడీ హోమ్స్‌ అయిపోయాయి. ఈ క్రమంలో వీడియోలూ ఫార్వర్డ్‌ అవుతున్నాయి. అవగాహన దిశగా కన్నా భయభ్రాంతులకు లోనుచేసివిగా  ఉంటున్నాయి. పైన చెప్పిన భిన్న సంఘటనలే సాక్ష్యం. ఈ కథనం కోసం పేర్చిన కల్పనలు కావవి. సోషల్‌ మీడియా ఫాలోవర్స్‌ షేర్‌ చేస్తున్న సంగతులు. మైల్డ్‌ కరోనా లక్షణాలను కూడా సోషల్‌ మీడియా బోధతో మైక్రోస్కోప్‌లో చూడ్డం నేర్చుకున్నారు. ఆందోళనతో ప్రాణాల మీదకు తెచ్చుకుంటున్నారు. మీడియా దృష్టికి వస్తున్న ఇలాంటి కేసులెన్నో! కరోనా కన్నా దాని గురించిన పరస్పర విరుద్ధ సమాచార సేకరణే పేషంట్‌ కండిషన్‌ను క్రిటికల్‌ చేస్తోంది. పాజిటివ్‌ను హైబత్‌ (భయాందోళన)గా మార్చి శ్వాసను భారం చేస్తోంది.  గూగుల్‌ డాక్టర్‌కు.. పేషంట్‌ నాడి పట్టుకుని చూసే ప్రాక్టీసింగ్‌ డాక్టర్‌కు చాలా తేడా ఉంటుంది.  వదంతి .. వార్త కాదు. ఊహ .. సత్యం కాదు.. కనీసం అంచనా కూడా కాదు. ఈ వ్యత్యాసాలను స్పష్టంగా తెలిపేది  మీడియానే. క్రెడిబులిటీ దానికి ఆక్సిజన్‌. అది తగ్గితే సమాజం ఉక్కిరిబిక్కిరి అవుతుంది. కనిపెట్టే ఆక్సీమీటర్‌ పాఠక సమాజమే. అంబుడ్స్‌మన్‌ పాత్ర వాళ్లది. సహజమైన కుతూహలంతో సంచలనాల కోసం ఆరాటపడ్డా రీడర్‌షిప్‌ నిక్కచ్చిగానే తీర్పునిస్తుంది. అదే మీడియా బాధ్యతను గాడిలో పెడుతుంది.  ఇలాంటి వ్యవస్థ సోషల్‌ మీడియాకేది? స్వీయ నియంత్రణే తప్ప. అసలేదో.. ఫేక్‌ ఏదో గ్రహించే హంస నైజాన్ని అలవర్చుకోవాల్సి ఉంది. ఫార్వడింగ్‌ యాజ్‌ రిసీవ్డ్‌ మెథడ్‌కు బ్రేక్‌ వేయాల్సి ఉంది.  ఫాల్స్, రూమర్స్‌.. మొత్తం సమాజాన్నే వ్యాధిగ్రస్తం చేస్తే కష్టం. ఇవి కరోనాను మించిన పాండమిక్స్‌. వీటికి వ్యాక్సిన్‌ మీడియానే. పాఠకుల విశ్వాసమే ఔషధం. కరోనా విషయంలో కూడా మీడియా ఆ గౌరవాన్ని కోల్పోలేదు. ‘తప్పుడు సమాచారం విస్తృతంగా ప్రచారం అవుతున్న టైమ్‌లో శాస్త్రీయ దృక్ఫథంతో  అవగాహన కలిగించే ప్రయత్నం చేసింది మీడియానే. జర్నలిస్టులూ వారియర్సే.’ ఈ మాటలు అన్నది ఎవరో కాదు.. సాక్షాత్తు యూఎన్‌ఓ. ప్యారలెల్‌  జర్నలిజం అవసరమే.. వినోదం దాంట్లో భాగంగా ఉండొచ్చు. అవే నిజాలుగా ప్రచారమైతే ప్రాణాలతో చెలగాటమాడుతాయి. -శరాది

పేరు ఫే డిసూజా.. ఫియర్‌లెస్‌ జర్నలిస్ట్‌. మిర్రర్‌ నౌ ఎడిటర్‌. ఆశారాం బాపూ దగ్గర్నుంచి శానిటరీ నాప్కిన్స్‌ దాకా అన్ని విషయాల మీద నిష్పక్షపాతంగా చర్చను కొనసాగిస్తుంది. జర్నలిస్ట్‌గా ప్రజాస్వామ్య స్ఫూర్తిని కాపాడ్డానికి కృషిచేస్తోంది. ఈ క్రమంలో చాలాసార్లు ట్రోలింగ్‌కి గురైంది. అయినా వెరవలేదు. తన పంథా మార్చుకోలేదు. ఫే డిసూజా నిర్వహించే ప్యానెల్‌ డిస్కషన్‌కి రావడానికి చాలామంది పెద్దలు ఇష్టపడ్తారు. అరవడాలు, వచ్చిన వాళ్ల నోరు మూయించే ప్రయత్నాలు లేకుండా.. చర్చ చక్కగా.. ఓ కొత్త కోణాన్ని ఆవిష్కరించేలా ఉంటుందని. జెండర్‌ ఈక్వాలిటీ గురించి కుండబద్దలు కొట్టేలా మాట్లాడుతుంది. ఆమె ఎక్కడ కనపడ్డా.. గుర్తుపట్టి పరిగెత్తుకొస్తారు.. ‘‘మీరంటే నాకు ఇష్టం’’ అని.. ‘‘మీరంటే మాకు అడ్మిరేషన్‌’’ అని, ‘‘మీరు మాకు ఇన్‌స్పిరేషన్‌’’ అని అభిమానం కురిపిస్తారు. ఆమె స్వస్థలం బెంగుళూరు. అక్కడి మౌంట్‌ కార్మెల్‌ కాలేజ్‌లో జర్నలిజం చదివింది. అప్పుడే బెంగళూరు ఆల్‌ ఇండియా రేడియోలో న్యూస్‌రీడర్‌గా పార్ట్‌ టైమ్‌ జాబ్‌ చేసింది.  సీఎన్‌బీసీ టీవీ18తో కెరీర్‌ మొదలుపెట్టింది. తర్వాత బిజినెస్‌ రిపోర్టింగ్‌ వైపు మళ్లింది. 2008లో ఈటీ(ఎకనమిక్‌ టైమ్స్‌)లో పర్సనల్‌ ఫైనాన్స్‌ ఎడిటర్‌గా చేరింది ఫే డిసూజా.  

జర్నలిజాన్ని కేవలం వృత్తిగా కాకుండా ఒక పవిత్ర కర్తవ్యంగా భావిం చిన అరుదైన పాత్రికేయుల్లో పెండ్యాల వామన్‌ రావు ఒకరు. వార్తలను నివేదించడంలో సమగ్రత, అంకితభావం, వస్తుగత తత్వం అనేవి కథనాలకు విశ్వసనీయతను తెచ్చిపెడతాయి. జర్నలిజంకి సంబంధించిన ఈ ప్రాథమిక లక్షణాల తోటే ఆయన కేఎమ్‌ మున్షీ, స్వామి రామానంద తీర్థ, పీవీ నరసింహారావు, పలువురు ముఖ్యమంత్రులు, ఉన్నతాధికారుల గౌరవాన్ని, విశ్వాసాన్ని పొందారు. ఇలాంటి ప్రముఖులతో సన్నిహిత సంబంధాలు నెరిపినందువల్లే కావచ్చు.. తన 70 సంవత్సరాల వృత్తి జీవి తంలో కళ్లారా చూసిన చారిత్రక ఘటనలకు ఆయన అత్యంత వస్తుగతమైన, నిజాయితీతో కూడిన చిత్రణను అందిస్తూ వచ్చారు. హైదరాబాద్‌లో పోలీస్‌ చర్య, నిజాం పతనం, ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణ రాష్ట్రాల ఆవిర్భావం, రాజ్యాధికార విరామకాలంలో జరిగిన రెండు హింసాత్మక ఆందోళనలు వంటివి ఆయన నివేదించిన కీలక ఘట్టాలు. 1948 సెప్టెంబర్‌లో జరిగిన పోలీసు చర్య కాలంలో దక్కన్‌ చరిత్రలో సంభవించిన ఒక కీలక అధ్యాయం గురించి ప్రస్తుత తరం జర్నలిస్టులకు తెలిసింది చాలా తక్కువ. మేధావులు, రాజకీయ నేతలు ఆ ఘటనను తమ తమ దృక్పథాలకు అనుగుణంగా విమోచన అనీ, స్వాధీనపర్చుకోవడం అనీ, దురాక్రమణ అనీ వ్యాఖ్యానించవచ్చు. కానీ వామనరావు హిందూ పత్రిక కరస్పాండెంట్‌గా ఆ సంక్షుభిత కాలంలో నిష్పాక్షిక కథనాలను సమర్పించారు. పాత్రికేయుల జీవితం కష్టాలతో కూడినది. ప్రభుత్వ లేక నిజాం అనుకూల జర్నలిస్టులు వార్తాపత్రికల్లో లేక ప్రెస్‌ కాన్ఫరెన్సుల్లో కనీసపాటి విమర్శను కూడా సహించేవారు కాదు. ఆ రోజుల్లో పత్రికాప్రపంచం గట్టి నిఘాలో ఉండేది. ప్రెస్‌ కాన్ఫరెన్సుల్లో నిజాంకు వ్యతిరేకంగా ఎలాంటి ప్రశ్న సంధించినా, నిజాం విశ్వసనీయ బ్రిగేడ్‌ నుంచి తీవ్రమైన హెచ్చరికలకు, మందలింపులకు గురికావలసి వచ్చేది. ప్రభుత్వం నుంచి ఎంతో కొంత గౌరవాన్ని అందుకుంటూ ఉన్న ది హిందూ పత్రికను సైతం ప్రతి రోజూ స్పెషల్‌ బ్రాంచ్‌ అధికారులు చదివి, అనుమతించిన తర్వాత మాత్రమే ప్రచురణకు, పంపిణీకి పంపే పరిస్థితి ఉండేదని వామన్‌రావు చెప్పేవారు. తమకు వ్యతిరేకంగా రాస్తున్న జర్నలిస్టులతో ప్రభుత్వం నేరుగా వ్యవహరించేది కాదు. ఆ పనిని పోలీ సులు సంఘవ్యతిరేక శక్తులకు బదలాయించేవారు. తర్వాత వారు అలాంటి జర్నలిస్టులను చితకబాదేవారు. నిఖార్సైన కాంగ్రెస్‌ వాదిగా ఉండి గవర్నర్‌గా మారిన మీర్‌ అక్బర్‌ ఆలీ, ఆనాడు కైరోలో భారత రాయబారిగా ఉండిన సయ్యద్‌ హుస్సేన్, సీనియర్‌ పాత్రికేయులు ఎల్డీ నటరాజన్‌ వంటివారు వీరి ఆగ్ర హజ్వాలల్ని చవిచూశారు కూడా.  బంజారాహిల్స్‌లో ఉన్న ఆయన నివాసం రాక్‌ హౌస్‌ని నిత్యం సందర్శించే వాడిని. చారిత్రక ఉపాఖ్యానాలను, ఘటనల సారాంశాన్ని వివరించే అగ్రశ్రేణి కథకుడిగా వామన్‌రావు నాకు కనిపించేవారు. దీనికి ఒక చిన్న ఉదాహరణ. తన సైన్యం లొంగుబాటు గురించి హైదరాబాద్‌లోని భారత ఏజెంట్‌ జనరల్‌ కేఎమ్‌ మున్షీతో దక్కన్‌ రేడియోలో ఉమ్మడి ప్రసారంలో నిజాం ప్రకటించిన ఘట్టాన్ని వివరిస్తూ, నిజాం ఆ సందర్భంలో ఆందోళనా స్వరంతో కేఎంజీ, మున్షీజీ అంటూ తొట్రుపాటు పడటాన్ని కూడా వామన్‌రావు నమోదు చేశారు. కొన్ని సందర్భాల్లో అయితే కేఎమ్‌ మున్షీ వామన్‌రావును వార్తలు సకాలంలో పంపించడానికి తన కారులో స్వయంగా తీసుకెళ్లేవారు. భోజనానికి ఆహ్వానించేవారు. తన పరిచయస్తుల నుంచి వామన్‌రావు సాధించిన విశ్వాస స్థాయి అలాంటిది. వామన్‌రావుకు హన్మకొండలో పీవీ నరసింహారావు సీనియర్‌గా ఉండేవారని చాలామందికి తెలీదు. బిర్లాల ప్రతినిధిగా వ్యవహరిస్తూ, నౌబత్‌ పహాడ్‌పై బిర్లా మందిర్‌ నిర్మాణంలో ఆయన అందించిన తోడ్పాటు కూడా చాలా కొద్దిమందికే తెలుసు. వృత్తి జీవితంలో అనేకమంది జర్నలిస్టులు ఆయన సహాయాన్ని, ఔదార్యాన్ని పొందినవారే. వామన్‌రావు నా స్నేహితుడు, ఫిలాసఫర్, మార్గదర్శకుడు కూడా. ఆయన తోడ్పాటు వల్లే పదవీ విరమణ తర్వాత ఎన్నో రచనలు చేయగలిగాను. ఆయన నా బంధువే కానీ, అంతకంటే మించి మా మధ్య 50 సంవత్సరాలపాటు వృత్తిగత బాంధవ్యం కొనసాగింది. పెద్దాయన కనుమరుగైన తర్వాత కూడా ఆయన బాటలో నేను నడుస్తూనే ఉంటాను. వ్యాసకర్త ది హిందూ మాజీ డిప్యూటీ ఎడిటర్‌/బ్యూరో చీఫ్, హైదరాబాద్‌ దాసు కేశవరావు 

మీ టూ ... రెండక్షరాల పదం. రెండు పదాల వాక్యం. ప్రపంచాన్ని మండిస్తోన్న ఓ దావానలం. ఆవేదనతో, అవమానంతో రగిలిపోయిన... మహిళల మనసు నుంచి పుట్టిన అగ్నికీల. కామాగ్ని సమిధలు పేర్చిన చితిమంట. అడ్డూఅదుపూ లేని లైంగికవాంఛలకు చెలియలికట్టను నిర్మించడానికి చేస్తున్న ఓ ప్రయత్నం. ఆరోగ్యకరమైన సమాజ నిర్మాణం కోసం గళమెత్తిన మహిళల కన్నీళ్ల ప్రవాహం. నవ సమాజ నిర్మాణం కోసం... రాళ్లెత్తుతున్న చేతుల సంఘటిత శక్తి మీటూ. సమాచార ప్రసార రంగంలో ఇన్నాళ్లూ అక్షరాల మాటున దాగిన ఆవేదన అగ్నిపర్వతంలా భళ్లున పేలింది. ఈ సందర్భంగా జర్నలిజంలో నలభై మూడేళ్ల అనుభవం ఉన్న అఖిలేశ్వరీ రామాగౌడ్‌ తో మాటా మంతీ. సాక్షి ఫ్యామిలీతో ఆమె పంచుకున్న అనుభవాల కథనాలు. ఈ ఉద్యమం ఇక ఆగదు.బిగుసుకున్న పిడికిళ్ల ఆవేశం లావాలా ఉడుకుతోంది. మీటూ సాకారమే మన కల. అందుకోసం... కలమూ వాడాలి... గళమూ వాడాలి. రిపోర్టింగ్‌ ఇవ్వలేదు నా తొలి పోస్టింగ్‌ 1975లో డెక్కన్‌ హెరాల్డ్‌ బెంగళూరులో. అప్పటికి నాకు ఇరవై మూడేళ్లు. రిపోర్టింగ్‌ చేస్తానంటే ‘అమ్మాయివి కదా, డెస్క్‌లో పని చెయ్యి’ అన్నారు. డెస్క్‌ మొత్తానికి ఒక్కర్తినే అమ్మాయిని. మరో ఇద్దరు మహిళలుండేవారు కానీ వాళ్లు జర్నలిస్టులు కాదు, పర్సనల్‌ అసిస్టెంట్‌లు. డెస్క్‌లో సీనియర్‌లు యాభై నిండిన వాళ్లే. హెరాస్‌మెంట్‌కు అవకాశం లేని వాతావరణం ఉండేది. అయితే ఒకతడు నా కంటే రెండు మూడేళ్ల సీనియర్‌. జోక్‌గా అన్నట్లు ఏదో అర్థవంతంగా మాట్లాడేవాడు. అర్థం తెలుస్తుంటుంది కానీ రెస్పాండ్‌ కావచ్చా కాకూడదా తెలియని సందిగ్దత ఉండేది. ఎదురు తిరిగితే ‘ఈ అమ్మాయికి దూకుడు ఎక్కువ’ అని ఒక లేబిల్‌ వేసేస్తారు. పైగా ఇంట్లో కూడా ‘ఆడపిల్ల నలుగురిలో గట్టిగా నవ్వకూడదు, మగవాడిని నేరుగా చూడకూడదు, మన సిగ్గును మనమే కాపాడుకోవాలి’... వంటి సూక్తులు నూరి పోసి పెంచి ఉంటారు. ఇవన్నీ మనలో ఏదో ఓ మూల స్థిరంగా ఉంటాయి. దాంతో అతడి ధోరణి తీవ్రమైనప్పుడు స్పందించాలని, అప్పటి వరకు వేచి చూద్దాం అనుకున్నాను. కొన్నిసార్లు విననట్లు, అర్థం కానట్లు ఉండాలి. కొన్నింటిని ఇగ్నోర్‌ చేయాలి. ఎందుకంటే అతడి మాటల్లో తేడా తెలుస్తుంటుంది, కానీ కచ్చితంగా ఇదీ అనడానికి వీలుండదు. అయితే కంప్లయింట్‌ అవసరం రాక ముందే హైదరాబాద్‌కి మారిపోయాను. అమ్మాయి వెంట అబ్బాయి... అప్పటికీ ఇప్పటికీ మార్పేమీ లేదు నేను అరవైల నుంచి సమాజాన్ని చూస్తున్నాను. అమ్మాయిలను అబ్బాయిలు ఫాలో కావడంలో అప్పటికీ ఇప్పటికీ ఎటువంటి మార్పూ లేదు. ఇప్పుడు మరో అడుగు ముందుకేసి పరిచయమైన పది నిమిషాల్లోనే అమ్మాయిల ఫోన్‌ నంబర్‌ అడుగుతున్నారు. నేను డెక్కన్‌ హెరాల్డ్‌ కరస్పాండెంట్‌గా వాషింగ్టన్‌ డీసీలో ఉన్నప్పుడు తానా సభలకు ఆహ్వానం వచ్చింది. పాతికేళ్ల నాటి మాట ఇది. బయటి దేశంలో ఉన్నప్పుడు...  తెలుగు వాళ్లు కలిసే సందర్భం అనగానే ఉత్సాహంగా వెళ్తాం కదా! నేనూ అలాగే వెళ్లాను. ఆ సమావేశాలకు ఓ తెలుగు ప్రముఖుడు వచ్చాడు. అతడు ఇండియా నుంచి మరే దేశానికో వెళ్తూ ఈ సభల కోసం రెండు రోజులు వాషింగ్టన్‌ డీసీలో ఆగాడన్నమాట. అతడిని చూడడం అదే మొదటిసారి, మాటలు కలిపిన వాడు కాస్తా... గంటలోపే ‘ఆ రోజు మనం నా గదిలో ఉండవచ్చు కదా’ అన్నాడు. నాకప్పుడు నలభై ఏళ్లుంటాయి. కోపం తారస్థాయికి చేరింది, కానీ అది పార్టీ, తిట్టడానికి లేదు. గయ్యాళి తనం చాలా సందర్భాల్లో రక్షణ కవచమే కానీ, అన్ని సందర్భాల్లోనూ కాదు. దాంతో అతడిని తప్పించుకుని దూరంగా మసలాను. అయితే ఆ సంఘటన నాకు చాలానే నేర్పించింది. ఒక ఇంటర్నేషనల్‌ మీట్‌లో కర్ణాటక క్యాడర్‌ ఆఫీసర్‌కి మాటకు మాట బదులు చెప్పడానికి దోహదం చేసింది. నేను ఒంటరిగా ఉన్నానని తెలుసుకున్న అతడు... ‘ఇలా ఒంటరిగా ఉన్నప్పుడు ప్రత్యామ్నాయం చూసుకోవాలి’ అన్నాడు నర్మగర్భంగా. వెంటనే నేను... ‘మీరు ఇక్కడికి వచ్చారు, మీ ఆవిడ ఇండియాలో ఒంటరిగా ఉంది కదా! ఆమెకు ప్రత్యామ్నాయంగా ఏదైనా ఏర్పాట్లు చేసి వచ్చారా’ అనడంతో అతడి ముఖంలో రంగులు మారిపోయాయి. ఇక నన్ను తప్పించుకు తిరగడం అతడి వంతైంది. సర్వీస్‌ సర్టిఫికేట్‌లో ఉండాలి నేను ఉస్మానియా, లయోలాల్లో జర్నలిజం పాఠాలు చెప్పాను. నా స్టూడెంట్‌ ఒకమ్మాయి ఓ చిన్న మీడియా సంస్థలో ఇంటర్న్‌షిప్‌ చేసి సర్టిఫికేట్‌ తెచ్చింది. అది కరెక్ట్‌ ప్రొఫార్మాలో లేదు. నేను కోప్పడి, మోడల్‌ ప్రొఫార్మా ఇచ్చి మళ్లీ వెళ్లి కరెక్ట్‌ ఫార్మాట్‌లో రాయించుకుని రమ్మన్నాను. అంతే... ఆ అమ్మాయికి కళ్లనీళ్లొక్కటే తక్కువ. ‘మళ్లీ అక్కడికి వెళ్లమంటారా మేడమ్‌’ అన్నది. ఆ అమ్మాయిని కూర్చోబెట్టి ‘అక్కడ సరిగ్గా లేదా’ అని అడిగినప్పుడు ‘న్యూస్‌ ఎడిటర్‌ వేధిస్తున్నాడని, తాను చెప్పినట్లు ఉండకపోతే కెరీర్‌ లేకుండా చేస్తానని బెదిరిస్తున్నాడ’ని చెప్పింది. వెంటనే ఆ యాజమాన్యానికి ఫోన్‌ చేశాను. భార్యాభర్తలిద్దరూ కలిసి నడుపుతున్న సంస్థ అది. వాళ్లు వెంటనే ఆ న్యూస్‌ ఎడిటర్‌కి నోటీస్‌ ఇచ్చారు. అయితే ఆ తర్వాత అతడు మరొక పెద్ద సంస్థలో ఉద్యోగంలో చేరాడు. కొత్త యాజమాన్యానికి ఇవేవీ చెప్పకుండా చేరి ఉంటాడు. కొత్త చోట కూడా ఇదే బుద్ధిని ప్రదర్శిస్తాడు కదా. నోటీస్‌లో అతడిని ఎందుకు సంస్థను వదిలి వెళ్లమని చెప్పాల్సి వచ్చిందనే (లైంగిక వేధింపుకు పాల్పడ్డాడనే) విషయాన్ని కూడా మెన్షన్‌ చేస్తే కొత్తగా ఉద్యోగం ఇచ్చే వాళ్లు ఒకటికి పదిసార్లు ఆలోచిస్తారు. ఇలాంటిదే మరో సంఘటన... నేను ఎన్‌డబ్లు్యఎమ్‌ఐ కో ఆర్డినేటర్‌గా ఉన్నప్పుడు జరిగింది. ఇంటర్న్‌షిప్‌ పూర్తయిన ఓ అమ్మాయికి ది హిందూలో ఉద్యోగం వచ్చింది. ఆ అమ్మాయిని నలభై ఐదేళ్ల వ్యక్తి వేధించడం మొదలుపెట్టాడు. ఆమె రిపోర్టుతో ఎన్‌డబ్లు్యఎమ్‌ఐలో చర్చించి రిజల్యూషన్‌ పాస్‌ చేసి, ఆ ఎడిటర్‌కి లెటర్‌ పెట్టాం. అతడిని వెంటనే ట్రాన్స్‌ఫర్‌ చేశారు. దానిని అవమానంగా భావించిన అతడు ఆ ఉద్యోగం మానేసి వెళ్లిపోయాడు. అతడికి మరో పెద్ద సంస్థ ఉద్యోగం ఇచ్చింది. సర్వీస్‌ సర్టిఫికేట్‌లో లైంగిక వేధింపులకు పాల్పడిన విషయాన్ని రాయడం తప్పనిసరి చేయాలనేది ఇలాంటి పరిణామాలను అరికట్టడానికే. తొంభైలలో... ఈ తరం అమ్మాయిల్లో ఉన్నంత ధైర్యం తొంభైల నాటి అమ్మాయిలకు ఉండేది కాదు. నా సర్వేలో అన్ని ప్రశ్నలకూ సమాధానం చెప్పేవారు కానీ సెక్సువల్‌ హెరాస్‌మెంట్‌ విషయానికి వచ్చే సరికి నీళ్లు నమిలేవాళ్లు. ‘లేదు’ అని చెప్పే పరిస్థితుల్లేవు. ‘ఉంది’ అని చెప్పడానికి సందేహించేవాళ్లు. ‘హెరాస్‌మెంట్‌ ఉన్న మాట నిజమే, కానీ...’ అంటూ దాట వేయడానికి ప్రయత్నించేవాళ్లు. కొంతమంది... తమకు తెలిసిన ఇతర సంఘటనలను ఉదహరించేవారు తప్ప తమకు ఎదురైన వాటిని బయటపెట్టుకునేవాళ్లు కాదు. త్రివేండ్రంలో ఒకమ్మాయి కూడా స్థానిక రాజకీయనాయకుడి నుంచి ఎదురైన ఇబ్బందికరమైన పరిస్థితిని సర్వేలో చెప్పింది తప్ప ఇన్‌హౌస్‌ వేధింపు గురించి చెప్పలేదు. ఉన్నదున్నట్లు బయటపెడితే తిరిగి అదే మనుషుల మధ్య ఉద్యోగం చేయడం కష్టమనే భయమే వాళ్ల నోటిని కట్టేసేది. కొంతమందికి భర్త, ఇతర కుటుంబ సభ్యులు ఏమంటారోననే బెరుకు కూడా ఉండేది. ఇదంతా అరిటాకు మీద ముల్లు సామెతను ఒంటపట్టించుకున్న మనస్తత్వమే. అది ఇప్పటికీ పెద్దగా మారలేదు. వేధింపులు నేషనల్‌ మీడియాలోనే కాదు, రీజినల్‌ మీడియాలో కూడా కొల్లలుగా ఉన్నాయి. కానీ నోరు విప్పే సాహసం చేయడం లేదు. ఎం.జె అక్బర్‌ మీద నోరు విప్పిన ప్రియారమణికి ఆమె భర్త మద్దతుగా నిలిచాడు. అలా నిలిస్తే సంతోషమే. భర్తలు మద్దతుగా నిలవకపోయినా, కనీసం ఆడవాళ్లను వెనక్కి లాగకపోతే చాలు. కత్తిమీద సాము మీడియా రంగంలో మహిళలకు ఎదురయ్యే సమస్యలు అందులో పనిచేసే వాళ్లకు తప్ప, ఇతరులకు ఎంత చెప్పినా అర్థం కావు. బాస్‌ నుంచి కానీ, సహోద్యోగుల నుంచి కానీ లైంగిక వేధింపులు ఉంటే అవి ఆ మహిళ కెరీర్‌ మీద చాలా ప్రభావాన్ని చూపిస్తాయి. ‘నేషనల్‌ కమిషన్‌ ఫర్‌ విమెన్‌’ మహిళా జర్నలిస్టుల పని పరిస్థితుల మీద సర్వే చేసింది. దక్షిణాది రాష్ట్రాల సర్వే కోసం నేను స్వయంగా నాలుగు వందల మంది అమ్మాయిలతో మాట్లాడాను. ఒక కన్నడ అమ్మాయి తన గోడు ఇలా వెళ్లబోసుకుంది. ఆ అమ్మాయి రాసినవి పబ్లిష్‌ అయ్యేవి కాదు, పబ్లిష్‌ చేసినా ఆమె బైలైన్‌ ఇచ్చేవారు కాదు, మరుసటి రోజు అదే విషయం అడిగితే ‘పొరపాటైంది సారీ’ అంటారు. ఆ తర్వాత కూడా వ్యూహాత్మకంగా బైలైన్‌ తీసేస్తారు. ఒకవేళ బైలైన్‌ ఇచ్చారంటే ఆ ఆర్టికల్‌లో మొదట ఉండాల్సిన విషయాన్ని చివరికి, ముగింపులో చెప్పాల్సిన విషయం మధ్యలో ఎక్కడో ఉండేటట్లు కాపీని అర్థరహితంగా చేసేవాళ్లు. ఇది ఆ కన్నడమ్మాయికి మాత్రమే కాదు. నూటికి తొంభై మందికి ఎదురవుతున్న అనుభవమే. పైకి కనిపించదు కానీ మీడియారంగంలో కులాల విభజన కూడా ఉంటుంది. డెక్కన్‌ హెరాల్డ్‌లో ఒకమ్మాయి రిపోర్టర్‌గా చేరింది. చురుకైన పిల్ల. ఎడిటర్‌ చెప్పిన అసైన్‌మెంట్‌లు ఉత్సాహంగా చేసుకొచ్చేది. దాంతో కీలకమైన అసైన్‌మెంట్‌లు ఇచ్చేవారు. ఎడిటర్‌ వయసు, ఆ అమ్మాయి వయసులను కూడా చూడకుండా సంబంధం అంటగట్టేశారు సిబ్బంది. ‘ముసలాడికి పడుచుపిల్ల బాగా దొరికింది’ అంటూ కారుకూతలు కూడా. ఆ మాటలు క్యాబిన్‌లో ఉండే ఎడిటర్‌ చెవిన పడవు, కానీ సెక్షన్‌లో వాళ్ల మధ్య పని చేసే అమ్మాయి చెవిని దాటిపోవు. పైగా ఆమె వినాలనే అంటారు కూడా. ఆమె మీద బురద జల్లడంతోపాటు ఆ అమ్మాయి రాసిన కాపీలో లీడ్‌ పాయింట్స్‌ తీసేసి అసంబద్ధంగా ఎడిట్‌ చేసేవారు. ఆ పరిస్థితి తట్టుకోలేక ఆమె ఉద్యోగం మానేసి వెళ్లి పోయింది. ఇంకా దారుణమైన విషయమేమిటంటే... తమ ప్రపోజల్‌కి అనుమతించని మహిళ మీద దుష్ప్రచారానికి కూడా వెనుకాడకపోవడం. మీడియాలో ఉద్యోగం మానేసి వెళ్లిన అమ్మాయిల్లో ఏ అమ్మాయి కూడా పని చేతకాక వెళ్లలేదు, ఇలాంటి వేధింపులు తట్టుకోలేకనే. మృదుత్వాన్ని వదిలించుకుని కరకుదనం పెంచుకున్న వాళ్లు మనగలుగుతున్నారు. గొంతు కలపాలి ఒకప్పుడు మహిళలు ‘ఐ వజ్‌ హెరాస్‌డ్‌’ అని చెప్పలేకపోయేవాళ్లు, నిజానికి సిగ్గుపడాల్సింది వేధించిన వాడే కానీ వేధింపుకు గురయిన వాళ్లు కాదు. మగవాళ్లలో పరస్పరం భేదాభిప్రాయాలు ఎన్ని ఉన్నా, ఒక మహిళ తమలో ఒకడి మీద లైంగికవేధింపుల ఆరోపణ చేస్తే వెంటనే అంతా ఒక్కటైపోతారు. అలాంటి ఐకమత్యం ఆడవాళ్లలో కనిపించేది కాదు ఒకప్పుడు. అప్పటి సమాజంలో ఒక మహిళ గొంతు విప్పితే సాటి మహిళల నుంచి మద్దతు కరువయ్యేది. ఇప్పుడు తోటి మహిళలు ఆమెకి అండగా నిలుస్తున్నారు. ఇది స్వాగతించాల్సిన పరిణామం. ‘మీటూ’ అంటూ ఎలుగెత్తిన గొంతుకకు తోడుగా మరికొన్ని గొంతుకలు కలుస్తున్నాయి. ఆ స్వరాన్ని పెంచుతున్నాయి. గళాన్ని బలోపేతం చేస్తున్నాయి. ఎన్ని యుగాలు ఆలస్యమైనా పర్వాలేదు, కానీ ఒక్కసారి మొదలైన తర్వాత ఇక పెను ఉప్పెన కాక ఆగదు. న్యాయం జరిగే వరకు కొనసాగి తీరుతుంది. ‘నేను కూడా లైంగిక వేధింపులకు గురయ్యాను’ అని చెప్పడానికి విప్పిన ఈ ‘మీ టూ’ గళం, ‘నాక్కూడా న్యాయం జరిగింది’ అనే విజయదరహాసంతో సమాజంలో సమున్నత శిఖరాన్ని చేరాలి. ‘మీటూ’ అనగానే ఈ ఉద్యమం మగవాళ్ల మీద పోరాడడానికే అనే అపోహ నెలకొంటోంది. నిజానికి ఇది ఆడవాళ్ల ఆత్మగౌరవ నినాదం. మా హక్కుల పోరాటం. రాబోయే తరాలకు ఈ వేధింపులు ఉండకూడదనే ఆరాటం. మగవాళ్లలో సున్నితత్వపు పొరలను తట్టి లేపడానికి చేస్తున్న ప్రయత్నం. పెళ్లయినట్లు మంగళసూత్రాలు ఇది ముప్పయ్‌ ఐదేళ్ల కిందటి మాట. మహిళల్లో ఎంతటి అభద్రత ఉండేదంటే... నేను హైదరాబాద్‌లోని ఓ గవర్నమెంట్‌ రీసెర్చ్‌ ఆర్గనైజేషన్‌లో అసిస్టెంట్‌ ఎడిటర్‌గా ఉన్నప్పుడు మరో విభాగంలో ఇద్దరు పెళ్లి కావల్సిన అమ్మాయిలు ఆఫీసుకు మంగళసూత్రాలు వేసుకుని వచ్చేవాళ్లు. పెళ్లయిన అమ్మాయిలకు లైంగిక వేధింపులు తగ్గుతాయని వాళ్లలా వేసుకునే వాళ్లు. కానీ నిజానికి పెళ్లయినా, బిడ్డకు తల్లయినా, గర్భవతి అయినా సరే... కారుకూతలు కూసేవాళ్లకు అవేమీ పట్టవు. బస్టాపుల్లో, ఇతర బహిరంగ ప్రదేశాల్లో, ప్రయాణాల్లో అనుచితంగా ప్రవర్తించిన వాళ్లను డీల్‌ చేయడం చాలా తేలిక. ‘ఏమిటి దగ్గరకొస్తున్నావు, తగలకు, దూరం జరుగు’ అని గట్టిగా అంటే చాలు. ఎవరైనా చూస్తారేమోనని తల వంచుకుని అక్కడి నుంచి వెళ్లిపోతారు. నారాయణగూడ నుంచి ఆర్ట్స్‌ కాలేజ్‌కి వెళ్తున్నాను, బస్‌లో రాడ్‌ పట్టుకుని నిలబడితే నా చేతి మీద మరో చేయి పడింది. చూసి నా చేతిని లాక్కుని కొంచెం ముందుకు జరిగి రాడ్‌ పట్టుకున్నాను. మళ్లీ అదే చెయ్యి. మూడు నాలుగు సార్లు ముందుకు జరిగిన తర్వాత ఇక ఊరుకోలేదు. ‘లం... కొడకా ఏంటి సంగతి, చెప్పు తీసి కొడతాను’ అని గట్టిగా అనగానే ఏమీ తెలియనట్లు జారుకున్నాడు. ఆడవాళ్లు బూతులు మాట్లాడితే ఎంతటి మగవాడైనా భయపడిపోతాడు. ఆడవాళ్లం అలాంటి మాటలు ఎలా మాట్లాడతాం అనుకుంటే మన కన్నీళ్లు తుడవడానికి ఎవరూ రారు. ఎవరో వచ్చి కన్నీళ్లు తుడవాలని ఎదురుచూసే పరిస్థితిలో ఉండరాదు కూడా. సభ్య సమాజంలో సభ్యతగా మాట్లాడడం ఎంత అవసరమో, నీ గౌరవాన్ని కాపాడుకోవడానికి గొంతులో కాఠిన్యాన్ని పలికించడమూ అంతే అవసరం.

కులదీప్‌కు సంబంధించినంతవరకు అన్నిటికన్నా ముఖ్య విషయం ఒకటుంది. చాలా మందికి ఇప్పటికీ ఇది తెలియదు. మానవ చరిత్రలోనే అత్యంత పాశవిక సందర్భంగా భావించే దేశ విభజన రోజులవి. మతం ప్రాతిపదికగా జరిగిన ఈ విభజన సందర్భంగా 1947 ఆగస్ట్‌–సెప్టెంబర్‌ మాసాల్లో ఇండియా, పాకిస్తాన్‌లో జరిగిన మత ఘర్షణల్లో రక్తం ఏరులై పారింది. ఆ సమయంలో పాకిస్తాన్‌ నాయకుడు మహ్మదలీ జిన్నా లాహోర్‌ పర్యటనకు వచ్చారు. జిన్నాతోపాటు ఓ మంత్రి, ఒక జర్నలిస్టు కూడా విమానంలో లాహోర్‌ చేరుకున్నారు. మత ఘర్షణల ఫలితంగా లక్షలాది మంది జనం పాకిస్తాన్‌లోకి రావడం, అంతే సంఖ్యలో దేశం నుంచి ఇండియాకు పారిపోవడం స్వయంగా జిన్నా గమనించారు. ఈ దారుణ దృశ్యాలను కళ్లారా చూసిన జిన్నా బాధతో నుదిటిపై చేయి వేసుకుని, ‘‘నేనెంత పని చేశాను?’’ అని నిరాశతో అన్నారు. జిన్నా అన్న మాటలు ప్రపంచానికి వెల్లడించింది కులదీప్‌ నయ్యర్‌.  కులదీప్‌ నయ్యర్‌ నాకంటే 20 ఏళ్లు పెద్ద. కాని, 1975 శీతాకాలంలో న్యూఢిల్లీలోని త్రివేణీ కళా సంఘంలో జరిగిన మధ్యాహ్న భోజన సమావేశంలో తొలిసారి మేం కలుసుకున్నప్పటి నుంచీ మంచి స్నేహితుల మయ్యాం. లండన్‌లోని ద సండే టైమ్స్‌లో వేసవి స్కాలర్‌గా పనిచేసి అప్పుడే దేశ రాజధానికి తిరిగొచ్చాను. నయ్యర్‌ వల్ల నేను ఎలా ఇబ్బందిపడ్డానో చెప్పడానికే అక్కడకు ఆయ నను ఆహ్వానించాను. ఓ శుక్రవారం మధ్యాహ్నం ద సండే టైమ్స్‌ సాహిత్య విభాగం ఎడిటర్‌ త్వరలో ప్రచురించే కుల దీప్‌ పుస్తకం పేజీల ప్రూఫుల కట్ట పట్టుకుని నా డెస్క్‌ దగ్గరకు వచ్చారు. ఇండియాలో ఎమర్జెన్సీ కారణంగా ఆ సమయంలోనే నయ్యర్‌ను అరెస్ట్‌ చేశారు. ఈ ఆంగ్ల వారపత్రిక ఎడిటర్‌గా పనిచేస్తున్న ప్రఖ్యాత జర్నలిస్ట్‌ హెరాల్డ్‌ ఈవాన్స్‌ కులదీప్‌ అరెస్టుపై వార్తా కథనం రాయాలని నన్ను కోరారు. నేను ఆ ప్రూఫులు చదివి 300 పదాల వార్త రాశాను. పొగరుబోతు ప్రధానోపాధ్యాయురాలు తన క్లాసు లోని విద్యార్థు లను ఎలా బెదరగొడతారో ఇందిరాగాంధీ కూడా కేబినెట్‌ సమావేశాల్లో తన మంత్రులను అలాగే చూస్తారని నయ్యర్‌ చెప్పిన విషయం కూడా రాశాను. ఈ వార్త ఇందిరకు నచ్చలేదు. లండన్‌ నుంచి ఢిల్లీలో దిగగానే ఎయిర్‌ పోర్ట్‌లో పోలీసులు మూడు గంటల పాటు నా బ్యాగులన్నీ క్షుణ్నంగా తనిఖీచేశారు. వాటిలో అభ్యంతరకరమైనదేదీ దొరకకపోవడంతో నన్ను బయటకు వెళ్లనిచ్చారు. నేను ఈ సంగతి వివ రించాక, నేనూ, కులదీప్‌ పగలబడి నవ్వుకున్నాం. ‘‘ఇందిరను మీరెప్పుడైనా ఇంటర్వ్యూ చేశారా?’’ అని ఆయనను అడిగాను. ‘నేను ఆమెను ఎప్పుడూ కలవలేదు, ఇంటర్వ్యూ ఇవ్వాలని అడగలేదు’ అని ఆయన జవాబిచ్చారు. ఎందుకని అడగలేదని ప్రశ్నిం చగా, ‘నన్ను చూడడానికి ఆమె ఎన్నటికీ అంగీకరించ రని అనుకున్నా’అని ఆయన తెలిపారు. అప్పటి నుంచీ ఆయన, నేనూ అప్పుడప్పుడూ కలుస్తుండే వాళ్లం. ఏడాది క్రితం చివరిసారిగా బంగ్లా దేశ్‌ హైకమిషన్‌లో కల్సుకున్నాం. బంగ్లా ప్రధాని షేక్‌ హసీనాకు స్వాగతం పలుకుతూ హైకమిషనర్‌ సయ్యద్‌ మువజ్జమ్‌ అలీ ఇచ్చిన విందులో ఇద్దరం పాల్గొన్నాం. అప్పుడు కులదీప్‌ చేతికర్రతో, ఓ మనిషి సాయంతో అక్కడికి వచ్చారు. కార్యక్రమం చివర్లో బయల్దేరే ముందు ‘‘నేను మరో పుస్తకం రాస్తు న్నాను, తెలుసా?’’ అన్నారు కులదీప్‌. దాదాపు 80కి పైగా పత్రికలకు వేలాది వ్యాసాలతోపాటు ఆయన 15 గ్రంథాలు రాశారు. ఈ పుస్తకాలన్నీ పాఠ కాదరణ పొందాయి. మరో ప్రసిద్ధ జర్నలిస్టు కుష్వంత్‌ సింగ్‌తో కలిసి ఓ పుస్తకం రాశారు. లాహోర్‌ లా కాలే జీలో కులదీప్‌కు కుష్వంత్‌ పాఠాలు చెప్పారు. 1979 డిసెంబర్‌లో లోక్‌సభ ఎన్నికల ప్రచా రంలో ఇందిరాగాంధీతోపాటు ఓ ఫోకర్‌ ఫ్రెండ్‌షిప్‌ విమానంలో నేను కూడా వెళ్లాను. ఆమె దేశ వ్యాప్తంగా అనేక బహిరంగ సభల్లో ప్రసంగించడం దగ్గర నుంచి గమనించాను. అప్పుడు నేను పనిచేస్తున్న ఆంగ్ల పక్ష పత్రిక ఇండియా టుడేలో మూడు పేజీల వ్యాసం రాశాను. ఇందిర ఈ ఎన్నికల్లో భారీ మెజారిటీతో మళ్లీ ప్రధాని అవుతారని ఈ వ్యాసంలో చెప్పాను. ఓ దౌత్య విందులో అదే వారం కులదీప్‌ను కలిశాను. తల అడ్డంగా ఊపుతూ ‘ఎంత పని చేశావు? నీకు రాజ కీయాల గురించి ఏమీ తెలియదు. నువ్వేమో ఇందిర మళ్లీ అధికారంలోకి వస్తుందని చెప్పావు. ఈ విషయం ఇక మర్చిపో. అది ఎన్నటికీ జరగదు. పాత్రికేయునిగా నీ జీవితం నాశనం చేసుకున్నావు’ అని ఆయన అన్నారు. తర్వాత ఓ కార్యక్రమంలో పాల్గొనడానికి మేమిద్దరం మారిషస్‌ రాజధాని సెయింట్‌ లూయిస్‌ వెళ్లాం. కులదీప్‌ వచ్చారని తెలుసుకున్న ఆ దేశ గవ ర్నర్‌ జనరల్‌ సర్‌ శివసాగర్‌ రాంగులాం హిందూ మహాసముద్రానికి ఎదురుగా నిర్మించిన తన భారీ నివాస భవనానికి టీ పార్టీకి రావాలని మమ్మల్నిద్దరినీ ఆహ్వానించారు. అక్కడి నుంచి మేం మా హోటల్‌కు కాస్త ఆలస్యంగా చేరుకున్నాం. మాకు ఆతిథ్యం ఇచ్చిన వ్యక్తికి సహాయకుడు ‘మీకు ఆడవాళ్ల తోడు కావాలా?’ అని భయం భయంగా అడిగాడు. ‘పులి తాను తినే జంతువులను తానే వేటాడి పట్టుకుంటుంది’ అని కులదీప్‌ చమత్కరించారు.  కులదీప్‌ న్యాయశాస్త్రం చదివి లాయర్‌ కావడా నికి తగిన శిక్షణపొందారు. ఓ లాహోర్‌ కాలేజీలో జర్నలిజం డిప్లొమా కోర్సులో చేరారుగాని అందులో ఆయన తప్పారు. ఐఏఎస్‌లో చేరడానికి ప్రయత్నించి విఫలమయ్యారు. ఢిల్లీ వచ్చాక కులదీప్‌ మొదట చేసిన జర్నలిస్టు ఉద్యోగం అంజామ్‌ అనే ఓ ఉర్దూ దినపత్రికలోనే అంటే ఆశ్చర్యం కలుగుతుంది. ఉర్దూ దినపత్రిక విలేకరిగా ఆయన పాత్రికేయ జీవితం మొదలైంది. అయిష్టంగానే పాత్రికేయ వృత్తిలోకి కుల దీప్‌ ప్రవేశించారు. అయితే, చెప్పుకోదగ్గ ప్రావీ ణ్యంతో ఆయన జీవితాంతం జర్నలిస్టుగానే బతి కారు. మంచి రిపోర్టర్‌గా ఆయన ఎన్నో సంచలన వార్తలను మొదటిసారి రాసి దేశవ్యాప్తంగా కీర్తినార్జిం చారు. ఇక్కడ అలాంటి సంచనల వార్తల జాబితా ఇవ్వడానికి వీలులేనన్ని ఎక్కువ ఆయన రాశారు.అయితే, కులదీప్‌కు సంబంధించి వీటన్నిటి కన్నా ముఖ్య విషయం ఒకటుంది. చాలా మందికి ఇప్పటికీ ఇది తెలియదు. మానవ చరిత్రలోనే అత్యంత పాశవిక సందర్భంగా భావించే దేశ విభజన రోజులవి. మతం ప్రాతిపదికగా జరిగిన ఈ విభజన సందర్భంగా 1947 ఆగస్ట్‌–సెప్టెంబర్‌ మాసాల్లో ఇండియా, పాకిస్తాన్‌లో జరిగిన మత ఘర్షణల్లో రక్తం ఏరులై పారింది. ఆ సమయంలో పాకిస్తాన్‌ నాయ కుడు మహ్మ దలీ జిన్నా లాహోర్‌ పర్యటనకు వచ్చారు. జిన్నా తోపాటు ఓ మంత్రి, ఒక జర్నలిస్టు కూడా విమా నంలో లాహోర్‌ చేరుకున్నారు. మత ఘర్షణల ఫలి తంగా లక్షలాది మంది జనం పాకిస్తాన్‌ లోకి రావడం, అంతే సంఖ్యలో దేశం నుంచి ఇండి యాకు పారిపోవడం స్వయంగా జిన్నా గమనిం చారు. ఈ దారుణ దృశ్యాలను కళ్లారా చూసిన జిన్నా బాధతో నుదిటిపై చేయి వేసుకుని ‘‘నేనెంత పని చేశాను?’’ అని నిరాశతో అన్నారు. జిన్నా అన్న మాటలు ప్రపం చానికి వెల్లడించింది కులదీప్‌ నయ్యర్‌. జిన్నాతో పాటు లాహోర్‌ వచ్చిన పాక్‌ జర్న లిస్టు మరణించాక కొన్నేళ్లకు ఆయన భార్య చెప్పగా కులదీప్‌కు ఈ విషయం తెలిసింది. ఎస్‌ వెంకటనారాయణ  వ్యాసకర్త సీనియర్‌ పాత్రికేయులు

సాక్షి, మధుర : జర్నలిజంపై యూపీ ఉప ముఖ్యమంత్రి దినేష్‌ శర్మ ఆసక్తికర వ్యాఖ్యలు చేశారు. మహాభారతం సమయంలోనే పాత్రికేయ వృత్తి ప్రారంభమైందని చెప్పుకొచ్చారు. హిందీ జర్నలిజం డే సందర్భంగా గురువారం జరిగిన ఓ కార్యక్రమంలో ఆయన ఈ వ్యాఖ్యలు చేశారు.హిందూ పురాణాల్లో దేవతలకు వార్తలను చేరవేసే నారదుడిని ఆయన ఇంటర్‌నెట్‌ దిగ్గజం గూగుల్‌తో పోల్చారు. మీ గూగుల్‌ ఇప్పుడు ప్రారంభమైతే తమ గూగుల్‌ శతాబ్ధాల కిందటే వెలుగుచూసిందని, సమాచార సారధైన నారదముని సందేశాలను ఒక ప్రాంతం నుంచి మరోప్రాంతానికి వాయువేగంతో చేరవేసేవారని అన్నారు. ఇక హస్తినాపురంలో కూర్చుని సంజయుడు మహాభారత యుద్ధాన్ని దృతరాష్ర్టుడికి వివరిస్తాడని ఇది ప్రత్యక్ష ప్రసారం కాక మరేమిటని దినేష్‌ శర్మ ప్రశ్నించారు. సంజయుడి కళ్ల ద్వారా మహాభారత ఘట్టాలను ఇతరులు ఎలా వీక్షించారని ప్రశ్నించగా అలాంటి సాంకేతికత అప్పట్లోనే అందుబాటులో ఉందని వ్యాఖ్యానించారు. అంధుడైన ధృతరాష్ట్రుడు ఇంట్లో కూర్చుని యుద్ధ విశేషాలను తెలుసుకుంటాడని, ఇది సనాతన భారత్‌ సాధించిన విజయంగా త్రిపుర గరవ్నర్‌ తథాగథ రాయ్‌ గతంలో పేర్కొన్నారు. కాగా, మహాభారత కాలంలోనే ఇంటర్‌నెట్‌, శాటిలైట్‌ వ్యవస్థ ఉందని అస్సాం సీఎం విప్లవ్‌ దేవ్‌ వ్యాఖ్యానించిన సంగతి తెలిసిందే.