ప్రస్తుతం ఏది కావాలన్నా గూగుల్‌లోనే వెతికేస్తున్నాం. అయితే అందులో వచ్చిన ప్రతి సమాచారాన్ని గుడ్డిగా నమ్మి ముందుకు వెళ్తే మోసపోయే అవకాశం ఉంది. ఇలాగే పశ్చిమ బెంగాల్‌కు చెందిన ఓ వ్యక్తి కర్ణాటకలోని ఉడిపిలో క్యాబ్ బుక్ చేసుకునే ప్రయత్నంలో ఆన్‌లైన్ మోసానికి గురై రూ.4.1 లక్షలు పోగొట్టుకున్నాడు.మోసం జరిగిందిలా..గూగుల్ సెర్చ్‌లో కనిపించిన మోసపూరిత కార్ రెంటల్ వెబ్‌సైట్‌తో లింక్ అయిన నకిలీ చెల్లింపు పేజీలో తన కార్డ్ వివరాలను నమోదు చేసి బాధితుడు మోసపోయినట్లు తెలుస్తోంది. ఓ వార్తా నివేదిక ప్రకారం.. ఆ వ్యక్తి కార్ రెంటల్ సర్వీస్‌ల కోసం గూగుల్‌లో శోధించాడు. “శక్తి కార్ రెంటల్స్” అని కనిపించిన లింక్‌పై క్లిక్ చేశాడు. కొద్దిసేపటికే కంపెనీ ప్రతినిధినంటూ ఒక వ్యక్తి అతన్ని సంప్రదించాడు. అతను వెబ్‌సైట్ ద్వారా టోకెన్‌గా రూ. 150 రిజిస్ట్రేషన్ ఫీజు చెల్లించమని సూచించాడు.దీంతో బాధితుడు తన డెబిట్, క్రెడిట్ కార్డ్‌లతో ఫీజు చెల్లించడానికి ప్రయత్నించాడు. అయితే ఎంత ప్రయత్నించినా లావాదేవీ పూర్తి చేయడానికి అవసరమైన ఓటీపీ రాలేదు. కానీ, కొద్దిసేపటికే అతని ఖాతాల నుండి డబ్బులు కట్‌ అయినట్లు బ్యాంక్ నుంచి నోటిఫికేషన్‌లు వచ్చాయి. తన ఎస్‌బీఐ క్రెడిట్‌ కార్డు నుంచి రూ.3.3 లక్షలు, కెనరా బ్యాంక్‌ డెబిట్‌ కార్డు నుంచి రూ.80,056 మొత్తం రూ.4.1 లక్షలు కట్‌ అయ్యాయి.దేనికోసమైనా గూగుల్‌లో వెతికేటప్పుడు అందులో వచ్చే లింక్‌లను ఒకటికి రెండుసార్లు ధ్రువీకరించుకుని ముందుకెళ్లాలి. ఆర్థిక విషయాలకు సంబంధించినవైతే మరింత జాగ్రత్త అవసరం. మరోవైపు గూగుల్‌ కూడా ఇలాంటి మోసాలను అరికట్టడానికి ఒక కొత్త అల్గారిథమ్‌ను అభివృద్ధి చేసినట్లు కొన్ని నెలల క్రితం తెలిపింది.

దేశంలో ఆర్థిక మోసాలు పెచ్చరిల్లుతున్నాయి. వినియోగదారుల ఆర్థిక డేటా వివరాలు అంగట్లో సరుకులా అమ్ముడవుతున్నాయి. గడిచిన మూడేళ్లలో పట్టణ భారతీయుల్లో అధిక శాతం మంది క్రెడిట్‌ కార్డు మోసాలకు గురయ్యారంటే పరిస్థితి ఎంత దిగజారిందో అర్థమవుతుంది. ఆ తర్వాత.. నిత్యం లావాదేవీలకు కోసం వాడే యూనిఫైడ్‌ పేమెంట్‌ ఇంటర్‌ఫేస్‌ (యూపీఐ) ద్వారా సరికొత్త చోరీలు తెరపైకి రావడం ఆందోళన కలిగిస్తోంది. ముఖ్యంగా దేశంలోని వేలాది మంది డేటా విక్రేతల ద్వారా దేశీయ వినియోగదారుల క్రెడిట్‌ కార్డు సమాచారం మార్కెట్‌లో సులభంగా లభిస్తోందని సోషల్‌ మీడియా రీసెర్చ్‌ ఫ్లాట్‌ఫారం సంస్థ లోకల్‌ సర్కిల్స్‌ సర్వేలో తేలింది. సాక్షి, అమరావతిక్రెడిట్‌ కార్డుల ద్వారా 43శాతం మోసాలు..దేశవ్యాప్తంగా గడిచిన 36 నెలల్లో ఏకంగా 47 శాతం మంది పట్టణ భారతీయులు, వారి కుటుంబ సభ్యులు ఆర్థిక మోసాల బారినపడినట్లు నివేదిక పేర్కొంది. 43 శాతం మంది తమ క్రెడిట్‌ కార్డు ద్వారా.. 30 శాతం మంది యూపీఐ లావాదేవీల ద్వారా మోసపోయారు. క్రెడిట్‌ కార్డు ద్వారా జరిగిన మోసాల్లో దాదాపు ప్రతి ఇద్దరిలో ఒకరు దేశీయ, అంతర్జాతీయ వ్యాపారులు వెబ్‌సైట్‌ల ద్వారా అనధికారిక చార్జీల మోతను భరించాల్సి వచి్చంది. బ్యాంకర్ల పేరుతో ఫోన్లుచేసి ఓటీపీలు ద్వారా డెబిట్‌ కార్డు వివరాలు అప్‌డేట్‌ చేయాలంటూ ఖాతాల్లోని నగదును దోచేస్తున్నారు. ఇక యూపీఐ ద్వారా ఆన్‌లైన్‌ దోపిడీ విషయంలో ప్రతి పదిమంది బాధితుల్లో నలుగురు చెల్లింపునకు అంగీకరించడానికి పంపించే లింక్‌ను క్లిక్, క్యూఆర్‌ కోడ్‌ను స్కాన్‌ చేయడం ద్వారా డబ్బులను పోగొట్టుకున్నారు. ఇక యూపీఐ, క్రెడిట్‌ కార్డ్‌ వినియోగదారులకు అవగాహన కల్పించాల్సిన అవసరం ఉందని ఆ అధ్యయనం అభిప్రాయపడింది. ఆర్‌బీఐ, యూపీఐ.. క్రెడిట్‌ కార్డులు జారీచేసే బ్యాంకులు ఇలాంటి ఆరి్థక మోసాలను నిరోధించేందుకు మరిన్ని రక్షణ చర్యలు చేపట్టాల్సిన అవసరముందని తేల్చిచెప్పింది. సైబర్‌ క్రైం పోలీసుస్టేషన్లు, నిమిషాల వ్యవధిలో ఆన్‌లైన్‌ ఫిర్యాదును ఫైల్‌చేసే వ్యవస్థ అందుబాటులోకి రావాలని నిపుణులు సైతం సూచిస్తున్నారు.ఇక యూపీఐ, క్రెడిట్‌ కార్డ్‌ వినియోగదారులకు అవగాహన కల్పించాల్సిన అవసరం ఉందని ఆ అధ్యయనం అభిప్రాయపడింది. ఆర్‌బీఐ, యూపీఐ.. క్రెడిట్‌ కార్డులు జారీచేసే బ్యాంకులు ఇలాంటి ఆర్థిక మోసాలను నిరోధించేందుకు మరిన్ని రక్షణ చర్యలు చేపట్టాల్సిన అవసరముందని తేలి్చచెప్పింది. సైబర్‌ క్రైం పోలీసుస్టేషన్లు, నిమిషాల వ్యవధిలో ఆన్‌లైన్‌ ఫిర్యాదును ఫైల్‌చేసే వ్యవస్థ అందుబాటులోకి రావాలని నిపుణులు సైతం సూచిస్తున్నారు.అమ్మకానికి క్రెడిట్‌ కార్డు డేటా.. మరోవైపు.. దేశంలోని వినియోగదారుల క్రెడిట్‌ కార్డు డేటా సులభంగా అమ్మకానికి అందుబాటులో ఉందని ఈ అధ్యయనం చెబుతోంది. పాన్‌కార్డు, ఆధార్, మొబైల్‌ నంబర్, ఈమెయిల్, చిరునామా వంటి వ్యక్తిగత సమాచారంతో పాటు మొబైల్‌ నంబర్, ఈమెయిల్, ఇతర చిరునామాతో క్రెడిట్‌ కార్డుల వివరాలు కూడా అందుబాటులో ఉండటం సమాజానికి శ్రేయస్కరం కాదని పేర్కొంది. ఒక్క ఏడాదిలో రూ.13,930 కోట్ల దోపిడీ.. ఆర్బీఐ లెక్కల ప్రకారం ఈ ఆర్థిక సంవత్సరంలో ఇప్పటికే 36వేల కంటే ఎక్కువ ఆర్థిక మోసాలు నమోదైనట్లు తెలుస్తోంది. ఇది గత ఆరి్థక ఏడాదితో పోలిస్తే 166 శాతం మేర గణనీయంగా పెరిగింది. బ్యాంకింగ్‌ రంగంలో ఈ మోసాల కేసులు 2022–23లో 13,564 నుంచి 2023–24లో 36,075కి చేరుకున్నాయి. అయితే, ఈ మోసాల విలువ 2023–24లో రూ.13,930 కోట్లకు చేరాయి. అయితే, ఇక్కడ ప్రతి పది మంది బాధితుల్లో ఆరుగురు ఎటువంటి ఫిర్యాదులు చేయడానికి ముందుకు రాకపోవడం ఆశ్చర్యాన్ని కలిగిస్తోందని నివేదిక పేర్కొంది.

దేశంలో ఆన్‌లైన్‌ మోసాలు రోజు రోజుకి పెరిగిపోతున్నాయి. స్మార్ట్‌ ఫోన్ల ద్వారా పెరుగుతున్న ఆన్‌లైన్‌ లావాదేవీలను ఆసరాగా చేసుకుని రూ.కోట్లు కొట్టేస్తున్నారు కేటుగాళ్లు. పోలీసులు, బ్యాంకులు, ఇతర సంస్థలు మోసాలపై ప్రజలకు అవగాహన కల్పించడంతో ప్రజల్లో కొంత మార్పు వచ్చింది. ఓటీపీ(వన్‌ టైమ్‌ పాస్‌వర్డ్‌)వివరాలను అపరిచితులతో షేర్‌ చేసుకోవడం లేదు. దీంతో సైబర్ నేరగాళ్లు నయా పంథాను ఎంచుకుంటున్నారు. బ్యాంకులు ఇతర ఆర్థిక సంస్థల పేర్లు చెప్పకుండా..ఏకంగా పోలీసుల పేర్లతో మోసానికి పాల్పడుతున్నారు. తాజాగా ‘కార్తీక దీపం ’సీరియల్‌ నటి ఉషా రాణి సైబర్‌ నేరగాళ్ల నుంచి తృటిలో తప్పించుకుంది. ఓ కేటుగాడు డీఎస్పీని అంటూ ఫోన్‌ చేసి ఓటీపీ వివరాలు అడిగితే.. తెలివిగా వ్యవహరించి ఆన్‌లైన్‌ మోసానికి చెక్‌ పెట్టింది. ఈ విషయాన్ని ఆమె సోషల్‌ మీడియా వేదికగా తెలియజేస్తూ..జాగ్రత్తగా ఉండాలని అభిమానులకు సూచించింది. వీడియోలో ఆమె ఇలా చెప్పుకొచ్చింది.’నాకు ఒక ఐసీఐసీఐ క్రెడిట్ కార్డ్ ఉంది. అందులో మొత్తం రూ.5 లక్షల వరకు షాపింగ్‌ చేసుకోవచ్చు. దానిని మా అబ్బాయి బయటకు తీసుకెళ్లి ఎక్కడో పోగొట్టుకున్నాడు. వాడు తరచు ప్యాంట్‌ జేబులో పెట్టి మర్చిపోతుంటాడు. ఈ సారి కూడా ఎక్కడో పెట్టే ఉంటాడులే అనుకొని బ్లాక్‌ చేయకుండా వదిలేశా. ఆ కార్డు అమోజాన్‌కి లింక్‌ అయి ఉండడంతో నా షాపింగ్‌కి కూడా ఇబ్బంది కాలేదు. పని జరుగుతుంది కదా అని నేను లైట్‌ తీసుకున్నాను.కొన్నిరోజుల తర్వాత నాకు ఒక ఫోన్ కాల్ వచ్చింది. అవతలి నుంచి ఒక వ్యక్తి చాలా గంభీరమైన గొంతుతో ‘నేను డీఎస్పీని మాట్లాడుతున్నాను. మీరు ఉషారాణి కదా.. మీ నంబర్ ఒక ఫ్రాడ్ కేసుకు లింక్ అయి ఉంది. ఆ కేసును క్యాన్సిల్ చేసేందుకు ఒక ఓటీపీ వస్తుంది. దానిని షేర్ చేయండి అని అడిగాడు. అయితే నేను కాసేపు ఆలోచించాను. ఆ వెంటనే తేరుకుని అసలు ఓటీపీలు చెప్పకండి అని మీరే అంటారు కదా.. మళ్లీ ఓటీపీ ఎందుకు అడుగుతున్నారు? అని అడిగాను. నేను ఆఫీస్ కే వచ్చి ఓటీపీ చెప్తాను అనడంతో.. అతను ఫోన్ కట్ చేశాడు. కాసేపటికి వాట్సాప్ కి ఒక బిల్లు కూడా పెట్టారు. అందులో మా ఇంటి అడ్రెస్, ఫోన్ నంబర్, అన్నీ వివరాలు ఉన్నాయి. దీంతో నేను వెంటనే అలెర్ట్ అయ్యాను. దీనిని ఇలాగే వదిలేస్తే పెద్ద ప్రమాదం జరుగుతుందని గ్రహించాను. వెంటనే బ్యాంకుకు వెళ్లి ఆ క్రెడిట్ కార్డును బ్లాక్ చేయించాను. జాగ్రత్తగా ఉండండి.మోసపోకండి’ అని ఉషారాణి చెప్పుకొచ్చింది. View this post on Instagram A post shared by Usha Rani (@usharani_actor)

ఆన్‌లైన్‌ మోసాలకు అంతం లేకుండా పోతోంది. ముఖ్యంగా నిరుద్యోగులనే మోసగాళ్లు లక్ష్యంగా చేసుకుంటున్నారు. పార్ట్‌టైమ్‌ జాబ్‌ పేరుతో రూ.కోటి మోసం వెలుగు చూసిన మరుసటి రోజే మరో భారీ స్కామ్‌ బయటపడింది.  వర్క్ ఫ్రమ్ హోమ్ జాబ్స్ అంటూ అమాయకులను మోసం చేసి రూ.158 కోట్ల స్కామ్‌కి పాల్పడిన ముఠాను బెంగళూరు సిటీ పోలీసులు పట్టుకున్నారు. సెంట్రల్ క్రైమ్ బ్రాంచ్ అధికారుల కథనం ప్రకారం.. బెంగళూరుకు చెందిన అమీర్ సోహైల్, ఇనాయత్ ఖాన్, ముంబైకి చెందిన సయ్యద్ అబ్బాస్ అలీ, మిథున్ మనీష్ షా, నైనా రాజ్, సతీష్, మిహిర్ శశికాంత్ షా, హైదరాబాద్‌కు చెందిన నయాజ్, ఆదిల్ పట్టుబడ్డారు. మరో ఇద్దరు అనుమానితులను పట్టుకోవాల్సి ఉంది. ఇలా మోసగించారు..  వర్క్‌ ఫ్రమ్‌ హోమ్‌ జాబ్‌ల ముసుగులో వాట్సాప్‌, టెలిగ్రామ్ వంటి ప్లాట్‌ఫారమ్‌ల ద్వారా సందేహాస్పద ఫోన్ నంబర్‌లతో అమాయకులకు ఈ ముఠా చేరువయ్యారు. యూట్యూబ్‌ వీడియోలకు లైక్‌ కొట్టడం, యాప్‌ను ఇన్‌స్టాల్ చేయడం వంటి సులువైన పనులను అప్పగించి పూర్తయ్యాక డబ్బులిస్తామని నమ్మించారు. ఇలా నమ్మినవారితో కొద్దికొద్దిగా డబ్బులు తీసుకున్నారు. బాధితులు తమ డిజిటల్ వాలెట్లు వివిధ దశల్లో క్రెడిట్ అవుతున్నట్లు చూడగలిగినప్పటికీ, ఆ డబ్బు డ్రా చేసుకుకోవడానికి ప్రయత్నించే వరకు మోసం బయటపడలేదు. తమ డిజిటల్ ఖాతాలు నకిలీవని, స్కామ్‌కు గురయ్యారని వారు గ్రహించి బాధితులు విషయాన్ని పోలీసుల దృష్టికి తీసుకెళ్లగా విచారణ ప్రారంభించారు. రూ. 18.5 లక్షలు పోగొట్టుకున్నట్లు విద్యారణ్యపురకు చెందిన బాధితుడి ఫిర్యాదు మేరకు సీసీబీ అధికారులు 30 బ్యాంకు ఖాతాల్లో రూ.62.8 లక్షలను స్తంభింపజేశారు. తదుపరి  దర్యాప్తులో నేషనల్ సైబర్ క్రైమ్ రిపోర్టింగ్ పోర్టల్ (ఎన్‌సిఆర్‌పి) ద్వారా 28 రాష్ట్రాల్లో నమోదైన 2,143 సైబర్ క్రైమ్ కేసుల్లో దీని వెనుక ఉన్న అనుమానితుల ప్రమేయం ఉన్నట్లు వెల్లడైంది. కర్ణాటకలో నమోదైన మొత్తం 265 కేసుల్లో బెంగళూరు లోని 14 పోలీస్ స్టేషన్లలోనే 135 కేసులు నమోదయ్యాయి.

హైదరాబాద్‌: సైబర్ నేరగాళ్లు కొత్త నేరాలకు తెరలేపారని, ఈ విషయంలో జాగ్రత్తగా ఉండాలని తెలంగాణ రోడ్డు రవాణా సం‍స్థ(TSRTC) ఎండీ సజ్జనార్ హెచ్చరించారు. ఈ మేరకు శుక్రవారం ఎక్స్ వేదికగా ట్వీట్ చేశారు. పార్సిళ్ల పేరుతో వారు మోసాలకు పాల్పడుతున్నారన్నారు. దర్యాప్తు సంస్థల పేరుతో సైబర్ నేరగాళ్లు కొత్త దందాను మొదలెట్టారని... మీ పేరిట ఫెడెక్స్‌లో డ్రగ్స్‌ పార్సిల్‌ ఉందంటూ బెదిరింపులకు దిగుతున్నారని హెచ్చరించారు. నకిలీ ఐడీ కార్డులు, పార్సిళ్ల ఫొటోలను వాట్సాప్‌ చేసి భయబ్రాంతులకు గురిచేస్తున్నారని పేర్కొన్నారు. భయపడినవారి నుంచి అందినకాడికి దండుకుంటున్నారని హెచ్చరించారు. ఇలాంటి మోసాల పట్ల అప్రమత్తంగా ఉండాలని సూచించారు. డ్రగ్స్ పార్శిల్ అనగానే భయపడిపోయి అడిగినంత డబ్బులు సమర్పించుకోవద్దన్నారు. దర్యాప్తు సంస్థల పేరుతో సైబర్ నేరగాళ్లు కొత్త దందాకు తెరలేపారు. మీ పేరిట ఫెడెక్స్‌లో డ్రగ్స్‌ పార్సిల్‌ ఉందంటూ బెదిరింపులకు దిగుతున్నారు. నకిలీ ఐడీ కార్డులు, పార్సిళ్ల ఫొటోలను వాట్సాప్‌ చేసి భయబ్రాంతులకు గురిచేస్తున్నారు. భయపడిన వారి నుంచి అందినకాడికి దండుకుంటున్నారు. ఇలాంటి… pic.twitter.com/l30JmmPCeS — V.C. Sajjanar, IPS (@SajjanarVC) February 2, 2024

ప్రస్తుతం ఎక్కడ చూసినా ఆన్‌లైన్‌, సైబర్‌ మోసాలు ఎక్కువయ్యాయి. సామాన్యులే కాకుండా బ్యాంక్‌ మేనేజర్‌ వంటి అవగాహన ఉన్న ఉన్నత ఉద్యోగులు కూడా ఈ మోసాల బారిన పడుతున్నారు. రూ.లక్షల్లో డబ్బును పోగొట్టుకుంటున్నారు.  పుణేలో ఓ బ్యాంక్ మేనేజర్ ఇలాగే ఆన్‌లైన్ టాస్క్‌ల మోసానికి గురయ్యారు. మొదట ఫారమ్‌లను నింపడం, వీడియోలను చూడటం వంటి చిన్న చిన్న టాస్క్‌లను ఇచ్చిన మోసగాళ్లు పూర్తయిన తర్వాత వెంటనే అతని బ్యాంక్ ఖాతాకు డబ్బును జమ చేశారు. బాధితుడు వారిని విశ్వసించడం ప్రారంభించిన తర్వాత "టాస్క్ యాక్టివేషన్ ఫీజు" అడగడం ప్రారంభించారు. ఇలా రూ. 15 లక్షలకు పైగా అతని నుంచి రాబట్టారు. బాధితుడు ఆన్‌లైన్‌ వారిచ్చిన 27 టాస్క్‌లను పూర్తి చేసినా వాటికి డబ్బు మాత్రం చెల్లించలేదు. పార్ట్‌టైమ్ ఉద్యోగం పేరుతో ఎర టైమ్స్‌ ఆఫ్‌ ఇండియా నివేదిక ప్రకారం.. పార్ట్‌టైమ్ ఉద్యోగం పేరుతో స్కామర్‌లు బ్యాంక్‌ మేనేజర్‌కు ఎర వేశారు. ఈ మేరకు బాధితుడి ఫోన్‌కు మెసేజ్‌ పంపించారు. ఇది నిజమేనని నమ్మిన బ్యాంక్‌ మేనేజర్‌ స్కామర్‌లను సంప్రదించాడు. ఖాళీ సమయంలో ఇంటి నుంచి పని చేయడం ద్వారా అద్భుతమైన రాబడి వస్తుందని వారు ఆయన్ను నమ్మించారు. తర్వాత ఒక గ్రూపులో నమోదు చేసుకోవాలని చెప్పి టాస్క్‌లు ఇవ్వడం ప్రారంభించారు. మొదట్లో కొన్ని టాస్క్‌లు పూర్తి చేసిన  కొంత డబ్బు వచ్చింది. ఆ తర్వాత టాస్క్‌లను యాక్టివ్‌ చేయడానికి బాధితుడి నుంచి డబ్బు తీసుకోవడం ప్రారంభించారు. మొదట్లో వెంటనే డబ్బు అలా ఒక టాస్క్‌లో భాగంగా అతన్ని 27 విమాన టిక్కెట్లు బుక్ చేయమని అడిగారు. ఈ టాస్క్‌ను యాక్టివేట్ చేయడానికి రూ. 10,000 డిపాజిట్ చేయాల్సి ఉంటుందని చెప్పారు. ఈ డబ్బును డిపాజిట్ చేసి టాస్క్‌ పూర్తి చేసిన బాధితుడి బ్యాంకు ఖాతాలో రూ. 16,321 జమయ్యాయి.  దీని తరువాత టాస్క్‌ల యాక్టివేషన్‌ కోసం బ్యాంక్‌ మేనేజర్‌ వారికి డబ్బు పంపడం ప్రారంభించాడు. వారిచ్చిన  27 టాస్క్‌లు పూర్తి చేశాడు. వాటి మీద వచ్చిన సొమ్మును ఉపసంహరించుకోవడానికి ప్రయత్నించగా మరో మూడు టాస్క్‌లు పూర్తి చేయాల్సి ఉంటుందని స్కామర్లు అతనికి చెప్పారు. అంతే కాదు వాటిని యాక్టివేట్ చేసేందుకు మరో రూ.20 లక్షలు డిపాజిట్ చేయాలని కోరారు. దీంతో మోసపోయానని గ్రహించిన బ్యాంక్‌ మేనేజర్‌ పోలీసులను ఆశ్రయించాడు.

సాక్షి, మహబూబాబాద్‌: క్రెడిట్‌ కార్డు బ్లాక్‌ అయిపోతోంది.. వెంటనే అప్‌ డేట్‌ చేసుకోవాలని ఓ వ్యక్తి ఫోన్‌కు మెసేజ్‌ వచ్చింది. దీనిని చూసి ఆందోళనకు గురైన బాధితుడు వెంటనే తనకొచ్చిన మెసేజ్‌లో ఉన్న లింక్‌ ఓపెన్‌ చేసి అప్‌డేట్‌ చేశాడు. అనంతరం ఫోన్‌కు ఓటీపీ రాగా టైప్‌ చేశాడు. అప్‌డేట్‌ అయిన తర్వాత నిమిషాల వ్యవధిలో రూ.64 వేలు ఖాతా నుంచి మాయమయ్యాయి. దీంతో లబోదిబోమంటూ పోలీసులను ఆశ్రయించాడు. ఈ ఘటన ఈ నెల 3వ తేదీన మానుకోట పట్టణంలో జరిగింది. జిల్లా కేంద్రంలోని కంకరబోర్డు కేజీఆర్‌ కాలనీకి చెందిన చీదరి సతీష్‌ కుమార్‌ ఫోన్‌కు ఈ నెల 3వ తేదీన క్రెడిట్‌ కార్డు బ్లాక్‌ అయిపోతుంది.. వెంటనే అప్‌ డేట్‌ చేసుకోవాలని ఓ గుర్తు తెలియని వ్యక్తి మెసేజ్‌ పంపించాడు. ఇందుకు స్పందించిన సతీష్‌కుమార్‌ వెంటనే ఆ మెసేజ్‌లో ఉన్న లింక్‌ ఓపెన్‌ చేసి యూనియన్‌ బ్యాంక్‌ ప్రొఫార్మా రాగానే అప్‌ డేట్‌ చేశాడు. ఆ వెంటనే అతడి ఫోన్‌కు ఒటీపీ వచ్చింది. దానిని టైప్‌ చేసిన తర్వాత అప్‌ డేట్‌ అయింది. నిమిషాల వ్యవధిలో బాధితుడి ఖాతా నుంచి రూ.64 వేలు డెబిట్‌ అయినట్లు సమాచారం వచ్చింది. దీంతో మోసపోయినట్లు గ్రహించిన బాధితుడు సైబర్‌ క్రైం పోలీసులను ఆశ్రయించాడు. అనంతరం టౌన్‌ పోలీసు స్టేషన్‌లో ఫిర్యాదు చేయగా కేసు నమోదు చేసుకుని దర్యాప్తు చేస్తున్నట్లు టౌన్‌ సీఐ వై.సతీష్‌ ఆదివారం తెలిపారు. ఇవి చదవండి: కారులో బయలుదేరిన కొన్ని నిమిషాలకే.. విషాదం!

కర్నూలు: ముచ్చటైన ఆఫర్లు.. కళ్లెదుటే లాభాలు.. చుట్టుపక్కల వాళ్లను జతచేస్తే బోనస్‌లు, ఇన్సెంటివ్‌లు. అకౌంట్‌లోకి తేరగా వచ్చి పడుతున్న డబ్బును చూసి అందరికీ ఆశ కలిగింది. ఒకరిని చూసి మరొకరుగా చేరుతుండటంతో కొత్త స్కీమ్‌లు తెరపైకి వచ్చాయి. రూ.100 కడితే రూ.2 వేల ఆదాయం వస్తుండటంతో కంపెనీకి విస్తృత ప్రచారం లభించింది. కొత్త అకౌంట్ల సంఖ్య పెరగడంతోపాటు వ్యాపారం రూ.కోట్లకు చేరింది. అంతా సజావుగా సాగుతున్నట్టు అనిపించినా ఒకానొక రాత్రి ఆ కంపెనీ చీకట్లో కలిసిపోయింది. లబోదిబోమంటున్న బాధితులు పోలీసులను ఆశ్రయించారు.  ప్లేస్టోర్‌లో పుట్టుకొచ్చి ..  ప్లేస్టోర్‌ వేదికగా పుట్టుకొచ్చిన కెనడియన్‌ సోలార్‌ కంపెనీ ఈ ఏడాది ఫిబ్రవరి 8 నుంచి ఆన్‌లైన్‌ కార్యకలాపాలను ప్రారంభించింది. ఐదు నెలల కాలంలో అందమైన ఆఫర్లతో వేలా­ది మందిని బుట్టలో వేసుకుంది. కాఫీ తాగుతు­న్న విదేశీ యువతి ఫొటోను డీపీగా పెట్టుకుని 97904 01505, 44 7467 135 221 నంబర్లతో వాట్సాప్‌ చాటింగ్‌ ద్వారా ఖాతాదారులకు కంపెనీ దగ్గరైంది. స్నేహితులు, బంధువులు, కుటుంబ సభ్యుల పేర్లతో ఒకరి తర్వా­త ఒకరు లాభాలకు ఆకర్షితులయ్యారు. మొదట్లో డబ్బు చెల్లించడమే తరువాయి.. వెంట­వెంటనే డబ్బు వస్తుం­డటంతో నమ్మకంతోపాటు ఖాతాదారుల సంఖ్య కూడా పెరిగిపోయింది.  కొత్త స్కీమ్‌లతో విస్తరణ  మొదట 45 రోజుల స్కీమ్‌తో ఈ కంపెనీ ప్రా­రంభమైంది. ఆ తర్వాత నెల రోజులు.. 15 రో­జు­లు.. 10 రోజులు.. 3 రోజులు.. చివరగా ఒక్క రోజు కాల వ్యవధితోనూ స్కీమ్‌లు నడిపింది. 45 రోజుల స్కీమ్‌లో డబ్బు డిపాజిట్‌ చేసిన వాళ్ల­కు వెనువెంటనే ఖాతాల్లోకి డబ్బు చేరుతుం­డటం.. ఆ వివరాలను చూసి మరికొందరు ఆ స్కీమ్‌లలో చేరడం జరిగిపోయింది. పది రోజు­ల స్కీమ్‌లో ఒకసారి రూ.47 వేలు కడితే.. 10 రోజు­ల వరకు రోజూ రూ.21,374 చొప్పున అకౌంట్ల­లో జమ చేస్తారు. ఒక్క రోజు స్కీమ్‌ (ఎనర్జీ స్టో­రే­జ్‌ సిస్టమ్‌)లో రూ.13,500 చెల్లిస్తే అదే రోజు రాత్రి 12 గంటలు దాటిన తర్వాత రూ.29,700 చెల్లిస్తామని కంపెనీ నమ్మబలికింది.   రెఫర్‌ చేస్తే బోనస్‌  ఖాతాదారులను ఆకట్టుకునేందుకు చైన్‌ లింకును తెరపైకి తెచ్చింది. ఒకరికి లింకు పంపిస్తే బోనస్‌ను నిర్ణయించింది. ఆ లింకు డౌన్‌లోడ్‌ చేసుకున్న వ్యక్తి రూ.13,500 చెల్లిస్తే.. చేర్పించిన వ్యక్తికి రూ.1,800 బోనస్, 700 పాయింట్లు, అదనంగా రూ.600 సబ్సిడీ బోనస్‌ కలిపి రూ.3,500 చెల్లిస్తుంది. ఇలా జాయిన్‌ చేసిన వారి వివరాలను వాట్సాప్‌ చాట్‌లో నమోదు చేస్తే ఒక ప్రోమో కోడ్‌ వస్తుంది. ఆ కోడ్‌ను తమ వద్దనున్న యాప్‌లో రివార్డు కాలమ్‌లో ఎంటర్‌ చేయగానే బోనస్‌ మొత్తం అకౌంట్‌లో జమ అవుతుంది.  చీకట్లో కలిసిపోయింది. నమ్మకమే పెట్టుబడిగా ఏర్పాటైన ఈ కంపెనీ చీకట్లో కలిసిపోయింది. ఎంతగా అంటే.. ప్లే స్టోర్‌లో కూడా సమాచారం లేకుండాపోయింది. చివరకు సెల్‌ఫోన్ల నుంచి కూడా యాప్‌ దానంతటదే డిలీట్‌ అయ్యిందంటే కంపెనీ నిర్వాహకుల తెలివితేటలు ఏ స్థాయిలో ఉన్నాయో అర్థమవుతోంది. స్పందన’లో ఫిర్యాదు   కెనడియన్‌ సోలార్‌ యాప్‌లో డబ్బులు డిపాజిట్‌ చేస్తే రెట్టింపు మొత్తం తిరిగి ఇస్తామని చెప్పి మోసం చేశారని కర్నూలు నగరం బుధవారపుపేటకు చెందిన అర్ఫత్‌ జిల్లా ఎస్పీ కృష్ణకాంత్‌కు ఈ నెల 17న స్పందన కార్యక్రమంలో ఫిర్యాదు చేశారు. రూ.2.85 లక్షలు ఆన్‌లైన్‌లో డిపాజిట్‌ చేస్తే రూ.13 లక్షలు చెల్లిస్తామని నమ్మించి మోసం చేసినట్టు ఫిర్యాదులో పేర్కొన్నాడు.

ఆన్‌లైన్‌ మోసాలకు సంబంధించి ఖరీదైన కారును పోగొట్టుకున్న వైనం  ఒకటి తాజాగా  వెలుగులోకి  వచ్చింది. గుజరాతీ గాయకుడు ,సంగీత దర్శకుడు, బిన్నీ శర్మ  రూ. 40 లక్షల విలువైన  ఎప్‌యూవీని  పోగొట్టకుని లబోదిబోమంటున్నాడు.  ఈ మేరకు తనకెదురైన చేదు అనుభవాన్ని సోషల్ మీడియాలో పంచుకోవడంతో ఇది  వైరల్‌ అవుతోంది.  (అతిపెద్ద లిక్కర్‌ కంపెనీ సీఈవో, భారత సంతతికి చెందిన ఇవాన్‌ ఇక లేరు)    తన పాటలు, వాయిస్‌తో గాయకుడిగా పాపులర్‌ అయిన బిన్నీ గూగుల్‌లో సెర్చ్‌ చేసి ఫేక్‌ పోర్ట్‌ల్‌ ద్వారా మోసానికి గురయ్యాడు.  తాను సాధారణంగా సహాయం కోసం అడగను,  కానీ మోసగాడు చేసిన స్కామ్‌కు బలైపోయా.. చాలా క్లిష్ట పరిస్థితిలో ఉన్నాను సాయం చేయాలంటూ ఇన్స్టా వేదికగా   కోరుతున్నాడు. అలాగే మూవ్ మై కార్, జస్ట్ డయల్, గూగుల్ యాడ్స్ తో జాగ్రత్తగా ఉండాలి,  మోస పోవద్దంటూ పిలుపునివ్వడం గమనార్హం.  రూ.40 లక్షలు విలువ చేసే తన ఎస్‌యూవీని  హిమాచల్ ప్రదేశ్ నుంచి అహ్మదాబాద్ కు తరలించాలంటూ శర్మ మూవ్ మై కార్ అనే పోర్టల్ లో వెండర్‌ను సంప్రదించాడు. ఈ మేరకు సదరు వెండర్‌కు చెందిన ట్రక్‌ శర్మ కారును తీసుకెళ్లింది. ఇక్కడి దాకా బాగానే ఉంది. తీసుకెళ్లి కారును మాత్రం గమ్యస్థానానికి చేర్చలేదు. పైగా  ఒప్పందం ప్రకారం ఇవ్వాల్సిన  సొమ్ముకాకుండా అధికంగా ఇవ్వాలంటూ డిమాండ్‌ చేయడం మొదలుపెట్టాడు. దీంతో మోసపోయానని గమనించిన బిన్నీ పోలీసులను ఆశ్రయించాడు.   అగర్వాల్ ఎక్స్ ప్రెస్ ప్యాకర్స్ అండ్ మూవర్స్, మూవ్ మై కార్ పోర్టల్‌పై కూడా సైబర్ పోలీసులు కన్జ్యూమర్ ఫోరంకు ఫిర్యాదు చేశానని బిన్నీ తెలిపారు. అటు పోలీసుల వద్ద ఎఫ్ఐఆర్ కూడా దాఖలు చేయాలని భావిస్తున్నట్టు చెప్పారు. (ఐవోఎస్‌ 17 అదిరిపోయే అప్‌డేట్‌: ఈ పాపులర్‌ ఐఫోన్‌ యూజర్లకు మాత్రం)  కాగా రేడియో జాకీగా తొలినాళ్ల నుంచి 'మై వరల్డ్' అనే షోను హోస్ట్ చేస్తూ సునిధి చౌహాన్, శంకర్ ఎహసాన్ లాయ్,  అర్జిత్‌ సింగ్ వంటి పాపులర్‌ సింగర్స్‌తో ప్రదర్శనలు ఇవ్వడంతో పాటు, తన టాలెంట్‌తో అనేక మంది ఫ్యాన్స్‌ని, ఫాలోయర్స్‌ని  సంపాదించకున్నాడు బిన్నీ శర్మ.  

విచారంగా కూర్చొని ఉన్న వర్ధనమ్మను చూసి ఏమైందని అడిగింది మనవరాలు హారిక. ‘బ్యాంకు ఖాతా నుండి డబ్బులు డ్రా అయినట్టు మెసేజ్‌ వచ్చింది. నేను ఆ డబ్బులు డ్రా చేయలేదు. నా దగ్గర డబ్బులు ఉన్నట్టు ఇంట్లో ఎవ్వరికీ చెప్పలేదు. బ్యాంకులో అయితే భద్రంగా ఉంటాయనుకున్నా. ఇప్పుడెలా..’ అంది మనవరాలితో దిగులుగా వర్ధనమ్మ. ‘ఎవరైనా నీకు ఇంతకుముందు ఫోన్‌ చేశారా..’ అడిగింది హారిక. ‘బ్యాంకు నుంచి ఫోన్‌ వచ్చింది. అత్యవసరం అని చెబితే, వాళ్లు పంపిన లింక్‌ ఫామ్‌లో వివరాలు ఇచ్చాను. అంత కన్నా ఏమీ చేయలేదు’ అంది వర్ధనమ్మ. బామ్మ సైబర్‌ నేరగాళ్ల మాయమాటలు నమ్మి మోసపోయిందని అర్ధమై, వెటనే తగిన చర్యలు తీసుకుంది హారిక. ఆ తర్వాత బామ్మకు సైబర్‌ మోసగాళ్ల గురించి వివరించింది. ఇంట్లో వయసు పైబడిన వారుంటే సైబర్‌ మోసాగాళ్ల బారిన పడకుండా ఈ విషయాలు తప్పక తెలియజేయాల్సిన అవసరం వారి పిల్లలకు ఉంది.  సాధారణంగా జరిగే మోసాల్లో ప్రధానమైంది ఫిషింగ్‌ సైబర్‌ నేరగాళ్లు మీ డిజిటల్‌ సమాచార మొత్తాన్ని పొందడానికి ఆన్‌లైన్‌ సేవ లేదా బ్యాంక్‌ ఏజెంట్ల వంటి విశ్వసనీయ పరిచయాలను పెంచుకుంటారు. కొన్ని ఉదాహరణలు.. సహాయం కోసం రిక్వెస్ట్‌ అడుగుతారు.  మీరు బహుమతిని గెలుచుకున్నారని చూపుతారు. పెన్షన్‌ ఫండ్‌ విడుదలకు కెవైసి అవసరం అంటారు. గతంలో తక్కువ ఆదాయపు పన్ను చెల్లించారు, ఇప్పుడు రెట్టింపు ఛార్జ్‌ పడింది అంటారు.   గుర్తింపు చోరీ సైబర్‌ దాడి చేసే వ్యక్తులు మీ బ్యాంక్‌ ఖాతా వివరాలు, ఆధార్‌ నంబర్, ఫోన్‌ నంబర్, చిరునామా, డెబిట్‌/ క్రెడిట్‌ కార్డ్‌ వివరాలు, యుపిఐ, పిన్‌ నంబర్‌ మొదలైన వ్యక్తిగత సమాచారాన్ని పొందడానికి ప్రయత్నిస్తారు. ఆర్థిక లాభాలను పొందడానికి ఈ సమాచారం సేకరిస్తారు.  దాడుల్లో రకాలు వీటిలో తరచుగా సీనియర్‌ డేటింగ్, ప్రిస్క్రిప్షన్‌ మాత్రలు, యాంటీ ఏజింగ్‌ ఉత్పత్తులు, పెట్టుబడి లేదా ఛారిటీ స్కామ్‌లు, స్నేహితులు లేదా కుటుంబ సభ్యుల నుండి నకిలీ ఆర్థిక సహాయ అభ్యర్థనలకు సంబంధించిన మోసాలు ఉంటాయి. చాలా మంది సీనియర్లు ఇలాంటి మోసాలకు లోనవడానికి పెద్ద కారణం ఒంటరితనం, జ్ఞానం లేకపోవడమే. భద్రతా చిట్కాలు ►తెలియని వారి నుంచి వచ్చే ఇ–మెయిల్‌లలోని లింక్‌లపై క్లిక్‌ చేయవద్దు. మీకు తెలిసిన వ్యక్తుల నుండి వచ్చినవి అయినప్పటికీ, వింత లేదా ఊహించని సందేశాల పట్ల జాగ్రత్తగా ఉండండి. ఇ–మెయిల్‌లు, వాట్సప్‌ సందేశాలు లేదా ఎసెమ్మెస్‌లు, సోషల్‌ మీడియా పోస్ట్‌లు అన్నీ హానికరమైన ఫైల్స్‌ను కలిగి ఉండే చిన్న లింక్‌లతో ►పంపినవారు మీకు తెలిసినవారే అని దృఢపరుచుకునేవరకు ఏ లింక్‌లను ఓపెన్‌ చేయవద్దు. స్నేహితుడు లేదా కుటుంబ సభ్యుల నుండి ఆ మెసేజ్‌ వచ్చినట్లు కనిపిస్తే, వారు మీకు ఏదైనా పంపినట్లు నిర్ధారించుకోవడానికి తిరిగి వారినే సంప్రదించండి. ►అనుమానిత ఫోన్‌ కాల్స్, రోబోకాల్స్‌ను రిసీవ్‌ చేసుకోకండి. కాలర్‌ తాను ‘‘టెక్‌  సపోర్ట్‌‘ నుండి మాట్లాడుతున్నట్టు మీతో చెప్పవచ్చు. మీ కంప్యూటర్‌కు వైరస్‌ సోకిందని, రిపేర్‌ ఉందని మీకు తప్పుగా చెప్పవచ్చు. మీరు టాక్స్‌ డిఫాల్టర్‌ లేదా పెన్షన్‌ ప్రాసె సింగ్‌ లేదా కెవైసీ కోసం అడుగుతున్న  బ్యాంక్‌ అధికారి అని కూడా చెప్పవచ్చు. పెన్షన్‌ ఫండ్‌ మొదలైన వాటి ప్రాసెసింగ్‌ అని చెప్పవచ్చు.  ►మీ ఫోన్‌ లేదా కంప్యూటర్‌లోని పాప్‌అప్‌ విండోలకు ప్రతిస్పందించవద్దు లేదా దానిపై క్లిక్‌ చేయవద్దు. మీ కంప్యూటర్‌ లేదా ఫోన్‌లో ‘అత్యవసర‘ పాప్‌అప్‌ విండో కనిపిస్తుంది. మీ డిజిటల్‌ పరికరానికి రిపేర్‌ అవసరమని లేదా ఒక ఫోన్‌ను ఆఫర్‌లో ‘మరొక ఫోన్‌ను పొందండి’ అంటూ మీలో ఆశను కలిగిస్తాయి.  మీ కంప్యూటర్‌ సిస్టమ్‌కి యాంటీవైరస్‌ సాఫ్ట్‌వేర్‌ను కొనుగోలు చేయమని అడగవచ్చు. ►అనుమానాస్పద లింక్‌లపై క్లిక్‌ చేయడం లేదా తెలియని వాటిని డౌన్‌లోడ్‌ చేసే సమయంలో సురక్షిత బ్రౌజింగ్‌ పద్ధతులను అనుసరించండి. మీకు తెలిసిన సీనియర్స్‌కి విశ్వసనీయ వెబ్‌సైట్‌లను మాత్రమే సందర్శించమని, వారు సురక్షితమైన సైట్‌లో ఉన్నారని నిర్ధారించుకోవడానికి httpr://(ప్యాడ్‌ లాక్‌ సింబల్‌) కోసం చూడాలని  సలహా  ఇవ్వండి. ►రెగ్యులర్‌ సాఫ్ట్‌వేర్‌ అప్‌డేట్‌లు భద్రతా లోపాలను పరిష్కరించగలవు. వారి కంప్యూటర్‌ ఆపరేటింగ్‌ సిస్టమ్, యాంటీవైరస్‌ సాఫ్ట్‌వేర్‌ వంటి పరికరాలు, సాఫ్ట్‌వేర్‌లను క్రమం తప్పకుండా అప్‌డేట్‌ చేయమని సీనియర్లను ప్రోత్సహించండి. ►యాప్స్‌ స్టోర్‌ లేదా ప్లే స్టోర్‌ నుండి మాత్రమే అప్లికేషన్‌ డౌన్‌లోడ్‌ చేసుకోండి.  ►ప్రత్యేకమైన పాస్‌వర్డ్‌లను (ప్రత్యేక అక్షరాలు, పెద్ద అక్షరాలు, సంఖ్యాపరమైనవి) ఉపయోగించమని వృద్ధులను ప్రోత్సహించండి. వారి పుట్టిన తేదీ లేదా చిరునామా వంటి సులభంగా ఊహించదగిన సమాచారాన్ని ఉపయోగించవద్దు. ►తెలియని వ్యక్తులతో మీ మొబైల్‌ లేదా  ల్యాప్‌టాప్‌లతో రిమోట్‌ స్క్రీన్‌ షేరింగ్‌ చేయకండి. ►అన్ని ఇ–మెయిల్స్, సోషల్‌ మీడియా,  బ్యాంక్‌ ఖాతాల కోసం రెండు కారకాల ప్రమాణీకరణను ఉపయోగించండి. మోసపోతే ఏం చేయాలంటే..  ఈ టోల్‌ ఫ్రీ నంబర్‌ 1930కి వెంటనే (ఒక గంటలోపు) ఫోన్‌ చేయండి. దీని ద్వారా పోగొట్టుకున్న డబ్బును తిరిగి పొందే అవకాశం  ఉంటుంది. ఈ 1930 సిటిజన్‌ ఫైనాన్షియల్‌ సైబర్‌ ఫ్రాడ్‌ రిపోర్టింగ్‌ అండ్‌ మేనేజ్‌మెంట్‌ సిస్టమ్, భారత ప్రభుత్వంచే నిర్వహించబడుతుంది. దీనికి బదులుగా మీరు మీ స్థానిక సైబర్‌ క్రైమ్‌ పోలీసు అధికారుల వద్ద జరిగిన మోసం చెప్పి కంప్లయింట్‌ ఇవ్వచ్చు. లేదా httpr://www.cybercrime. gov.in లో ఫిర్యాదును నమోదు చేయవచ్చు. స్మార్ట్‌ఫోన్‌ నుండి దూరంగా ఉండాలంటే..  ►మీ స్మార్ట్‌ఫోన్‌లో నోటిఫికేషన్‌లను నిలిపి వేయండి. ►మీ పడకగది, భోజనాల గదిని స్మార్ట్‌ఫోన్‌ రహిత జోన్‌గా మార్చండి. ►మీ స్మార్ట్‌ఫోన్‌కు బదులుగా ల్యాప్‌టాప్‌ లేదా డెస్క్‌టాప్‌ కంప్యూటర్‌ నుండి సోషల్‌ మీడియాను యాక్సెస్‌ చేయండి.  ►ఫోన్‌ వినియోగాన్ని పర్యవేక్షించడం కోసం ఆండ్రాయిడ్‌లో డిజిటల్‌ వెల్‌బీయింగ్‌ యాప్, ఐఓఎస్‌లో స్క్రీన్‌ టైమ్‌ యాప్‌ని ఉపయోగించండి.  ►ప్రజలు తమ స్క్రీన్‌ వినియోగ సమయం పెరుగుతోందని భావిస్తే గ్రే స్కేల్‌ మోడ్‌ ఫీచర్‌ని ఉపయోగించండి 

క్రికెట్‌లో పెద్దన్న పాత్ర పోషించే అంతర్జాతీయ క్రికెట్‌ మండలి(ఐసీసీ) సైబర్‌ క్రైమ్‌ చిక్కుకున్నట్లు సమాచారం. గత ఏడాది ఆన్‌లైన్‌ మోసం కారణంగా ఐసీసీ 2.5 అమెరికన్‌ మిలియన్‌ డాలర్లు(భారత కరెన్సీలో దాదాపు రూ. 20 కోట్లు) నష్టపోయినట్లు ఒక వెబ్‌సైట్ కథనం ప్రచురించింది. అమెరికా స్థావరంగా ఫిషింగ్‌ మెయిల్‌ స్కామ్‌ జరిగినట్టు సమాచారం. ఈ విషయంపై ఐసీసీ నుంచి ఎలాంటి స్పందన రాలేదు. సమాచారం ప్రకారం ఐసీసీ ఫిర్యాదు మేరకు ఎఫ్‌బీఐ(FBI) పోలీసులు దర్యాప్తు చేస్తున్నారు. ఐసీసీ అకౌంట్‌ నుంచి నేరగాళ్లకు డబ్బు ఎలా చేరిందనేది కచ్చితంగా తెలియరాలేదు. బిజనెస్‌ మెయిల్‌ తరహాలో సందేశాన్ని పంపి.. సైబర్‌ ఫ్రాడ్‌కు పాల్పడి ఉంటారని భావిస్తున్నారు. ఐసీసీకి చెందిన కన్సల్టెంట్‌ అంటూ సంస్థకు కుచ్చుటోపీ వేసినట్లు తెలుస్తోంది. సదరు కన్సల్టెంట్ ఈమెయిల్ ఐడీని పోలిన ఐడీతో చీఫ్ ఫైనాన్షియల్ ఆఫీసర్‌కు మెయిల్ చేశారట. ఆ మెయిల్‌లో 5 లక్షల డాలర్ల విలువైన వోచర్‌ను క్లియర్ చేయాలని కోరారు. ఏ ఖాతాకు ఆ సొమ్మును పంపాలో ఆ అకౌంట్ వివరాలు కూడా పంపించారు. దీంతో ఐసీసీ ఫైనాన్స్ విభాగం ఆ వోచర్‌ను క్లియర్ చేసింది. ఆ తర్వాత మరో రెండు, మూడు సార్లు ఇలాంటి టెక్నిక్‌తోనే సైబర్‌ నేరగాళ్లు డబ్బును కాజేసినట్లు తెలుస్తోంది. ఈ తరహా మోసాలను బిజినెస్ ఈమెయిల్ కాంప్రమైజ్ (బీఈసీ) ఫిషింగ్ అంటారు. చదవండి: 'మంచి భవిష్యత్తు'.. చహల్‌ను టీజ్‌ చేసిన రోహిత్‌ శర్మ Usain Bolt: బోల్ట్‌కు చేదు అనుభవం.. అకౌంట్‌ నుంచి 97 కోట్లు మాయం

మొబైల్‌కు వచ్చిన ఓటిపీ చెప్పమని అడిగి బ్యాంకు ఖాతాల నుంచి రూ.లక్షలు కాజేసిన సైబర్ నేరగాళ్ల గురించి విన్నాం. కానీ ఢిల్లీలో జరిగిన ఈ ఘటనలో ఆన్‌లైన్ నేరగాళ్లు ఓటీపీ అవసరం లేకుండానే రూ.50 లక్షలు కొల్లగొట్టారు. కేవలం ఫోన్‌కు మిస్డ్‌ కాల్స్ ఇచ్చి బ్యాంకు ఖాతా నుంచి పలుమార్లు నగదు బదిలీ చేశారు. దీంతో బాధితుడు కంగుతిన్నాడు. వెంటనే పోలీసులను ఆశ్రయించి ఫిర్యాదు చేశాడు. అక్టోబర్ 19న ఢిల్లీలోని ఓ సెక్యూరిటీ సర్వీసెస్ సంస్థ ఎండీకి కొత్త నంబర్ నుంచి మిస్డ్ కాల్ వచ్చింది. అదే నంబర్ నుంచి పదే పదే కాల్ వస్తోంది. కొన్ని సార్లు ఆయన కాల్ లిఫ్ట్ చేసినా అవతలి వ్యక్తి మాట్లాడలేదు. అయితే కాసేపటికే ఆయన బ్యాంకు ఖాతాలో రూ.50 లక్షలు మాయమయ్యాయి. రూ.12లక్షలు ఒకసారి, రూ.10 లక్షలు ఒకసారి, రూ.4.6 లక్షలు ఒకసారి.. ఇలా పలుమార్లు ఆర్‌టీజీఎస్ ట్రాన్సాక్షన్ ద్వారా అతని బ్యాంకు ఖాతా నుంచి డబ్బులు ఇతర అకౌంట్లలలోకి వెళ్లిపోయాయి. దీంతో అతడు సైబర్ పోలీసులను ఆశ్రయించాడు.  'సిమ్ స్వాపింగ్' టెక్నిక్‌ను ఉపయోగించి సైబర్ నేరగాళ్లు ఈ మోసానికి పాల్పడి ఉంటారని పోలీసులు తెలిపారు. నకిలీ సిమ్ కార్డు సృష్టించి దానితోనే లావాదేవీలు జరిపి ఉంటారని పేర్కొన్నారు. బహూశా జార్ఖండ్‌ జంతారాకు చెందిన నేరగాళ్లే ఈ పని చేసి ఉంటారని అనుమానం వ్యక్తం చేశారు. నగదు బదిలీ అయిన అకౌంట్లు కూడా వాళ్లవి కాదని పేర్కొన్నారు.

Cyber Crime Prevention Tips In Telugu: టెలిగ్రామ్‌ రెండవ అత్యంత ప్రజాదరణ పొందిన క్రాస్‌–ప్లాట్‌ఫారమ్‌ మెసేజింగ్‌ అప్లికేషన్‌. ఇది విస్తృతంగా ఉపయోగించబడుతుంది. ఎందుకంటే ఇది మెరుగైన గోప్యత, ఎన్‌క్రిప్షన్‌ లక్షణాలతో పాటు రెండు లక్షల మంది సామర్థ్యం వరకు పెద్ద గ్రూప్‌ చాట్‌ ఫీచర్‌లకు కూడా మద్దతు ఇస్తుంది. టెలిగ్రామ్‌ తన వినియోగదారులకు మీడియా పరిమాణాలపై పరిమితులు లేకుండా అనేక ఫీచర్లను అందిస్తుంది. ప్రయోజనాలు  (ఎ) వాట్సాప్‌ గ్రూప్‌లలో 256 మంది సభ్యుల వరకు ఉండచ్చు. అదే, టెలిగ్రామ్‌ అయితే రెండు లక్షల మంది ఒక గ్రూప్‌గా ఉండవచ్చు. (బి) టెలిగ్రామ్‌ ప్రాథమికంగా మీరు రహస్యంగా ఎంచుకున్న సంభాషణలను ఎన్‌క్రిప్ట్‌ చేస్తుంది. ఇది మీ గోప్యతను మెరుగుపరుస్తుంది. (సి)   టెలిగ్రామ్‌ యాప్‌ పూర్తిగా ఉచితం. టెలిగ్రామ్‌లో బాధించే ప్రకటనలు ఉండవు (డి) మెసేజ్‌లను పంపిన వారికి, వాటిని స్వీకరించిన వారికి భద్రత ఉంటుంది. స్కామ్‌లు టెలిగ్రామ్‌ స్కామ్‌లు మెసేజింగ్‌ ప్లాట్‌ఫారమ్‌లలో జరుగుతాయి లేదా మెసేజింగ్‌ అప్లికేషన్‌ నుండి వినియోగదారులను ప్రమాదకరమైన థర్డ్‌ పార్టీ సైట్‌లు, అప్లికేషన్‌ లలోకి లాగుతాయి. టెలిగ్రామ్‌కు విస్తృతమైన ఆమోదం, వాడుకలో సౌలభ్యం కారణంగా స్కామర్‌లు జొరబడతారు. చాలా సార్లు, స్కామర్‌లు తమను తాము చట్టబద్ధమైన ఏజెంట్లుగా లేదా వివిధ కార్పొరేషన్ల ఉద్యోగులుగా చూపించుకోవడం చూస్తుంటాం. స్కామర్లు తరచుగా బాధితులను ఆకర్షించడానికి ప్రముఖ ఛానెల్‌ల నకిలీ/నకిలీ వెర్షన్ల‌ను సృష్టిస్తారు. ఈ గ్రూప్‌లు ఒకే విధమైన పేర్లు, ప్రొఫైల్‌ చిత్రాలను కలిగి ఉంటాయి. అదే పిన్‌ చేయబడిన సందేశాలను కలిగి ఉంటాయి. దాదాపు చట్టబద్ధమైన వాటితో సరిపోలే వినియోగదారు పేర్లతో ఉంటాయి. ప్రమోషన్లు, ఉచిత బహుమతులు, ఎమ్‌ఎల్‌ఎమ్‌ ఆధారిత పథకాలతో కూడిన స్కామ్‌లకు ప్రజలు బలైపోతుంటారు. స్కామర్‌లు సమస్యను పరిష్కరించడానికి మీ ల్యాప్‌టాప్‌ లేదా పరికరం రిమోట్‌ కంట్రోల్‌ తీసుకోవాలని తరచూ అడుగుతారు. ఈ ప్రక్రియలో మీ వ్యక్తిగత, ఆర్థిక సమాచారాన్ని సేకరిస్తారు. ఎ) బిట్‌కాయిన్, క్రిప్టో కరెన్సీ స్కామ్‌లు నాణేలు, డబ్బు లేదా ఖాతా లాగిన్‌ల నుండి బాధితులను స్కామ్‌ చేయడానికి స్కామర్లు టెలిగ్రామ్‌లో తమను తాము క్రిప్టో నిపుణులుగా చెప్పుకుంటారు. తమను తాము నిపుణులుగా చూపిస్తూ, వారు బాధితుల క్రిప్టో పెట్టుబడులపై హామీతో కూడిన రాబడిని వాగ్దానం చేస్తారు. వారి స్కామ్‌లో భాగంగా, వారు తమ పెట్టుబడి పెరుగుతున్నట్లు చూపే బాధితుల చార్ట్‌లు, గ్రాఫ్‌లను చూపుతారు (ఈ సభ్యులలో ఎక్కువ మంది నకిలీ లేదా చెల్లించిన సోషల్‌ మీడియా నిపుణులు). బాధితుడు వాలెట్‌ లేదా డ్యాష్‌బోర్డ్‌లో ప్రదర్శించిన విధంగా వారి ఆదాయాలను ఉపసంహరించుకోలేరు. ఆ సమయంలో స్కామర్లు అదృశ్యమవుతారు. గ్రూప్‌లలో ఎప్పుడూ స్పందించరు. బి) బాట్‌లను ఉపయోగించి ఫిషింగ్‌  టెలిగ్రామ్‌ ప్లాట్‌ఫారమ్‌లో బాట్‌లను నిర్మించే, ఉపయోగించగల సామర్థ్యాన్ని కలిగి ఉంటుంది. ఎపిఐ ఉండటం వలన, వారు రియల్‌ సంభాషణలలో పాల్గొంటారు. దీంతో మీరు స్కామ్‌కి గురవుతున్నారో లేదో చెప్పడం కష్టం. అంటే, ఒక నకిలీ బాట్, బ్యాంకులు, డిజిటల్‌ చెల్లింపు అప్లికేషన్‌ల నుండి ప్రతినిధులుగా వ్యవహరిస్తారు. ఈ బాట్‌ వ్యక్తిగత సమాచారం, బ్యాంక్‌ ఖాతా లాగిన్‌లు, పాస్‌వర్డ్‌లు, క్యూ ఆర్‌ కోడ్‌లను కూడా వదులుకోమని వినియోగదారుని కాల్‌ చేస్తుంది, ఒప్పిస్తుంది. సి) టెక్‌ సపోర్ట్‌ స్కామ్‌లు  ఈ స్కామ్‌లో స్కామర్లు చట్టబద్ధమైన టెక్‌ సపోర్ట్‌ ఏజెంట్లలా నటిస్తుంటారు. స్కామర్‌లు సమస్యను పరిష్కరించడానికి బాధితుల ల్యాప్‌టాప్‌ లేదా పరికరాన్ని రిమోట్‌ కంట్రోల్‌గా తీసుకుంటారు. ఈ ప్రక్రియలో బాధితుల వ్యక్తిగత, ఆర్థిక సమాచారాన్ని సేకరిస్తారు. డి) రొమాన్స్‌/ సెక్స్‌టార్షన్‌ స్కామ్‌లు  సోషల్‌ మీడియా నిషేధించిన సాన్నిహిత్యాలు, నిషేధించిన ప్రవర్తనలలో పాల్గొనడానికి అవకాశాన్ని సృష్టిస్తుంది. స్కామర్‌లు దీన్ని ఉపయోగిస్తున్నారు. ఆన్లో‌లైన్‌లో వినియోగదారుతో నమ్మకాన్ని పొందేందుకు వారితో సంబంధాన్ని ప్రారంభిస్తారు. బాధితులు తమకు సున్నితమైన ఫొటోలు లేదా వీడియోలను పంపమని అడుగుతారు, ఆ పై వారు బ్లాక్‌మెయిల్‌ కోసం ఉపయోగిస్తారు. ఇతర రకాల శృంగార మోసాలు (ఎ) ప్రతిపాదనలతో దోపిడి. (బి) అందమైన స్త్రీ లేదా పురుషుడు. (సి) గే మ్యాన్‌ పే మేకింగ్‌. టెలిగ్రామ్‌ యాప్‌లో భద్రతా చిట్కాలు ఎ) మీ అన్ని రకాల పాస్‌వర్డ్‌లకు కనీసం 10 పెద్ద, చిన్న అక్షరాలు, సంఖ్యలు, చిహ్నాలు,  ప్రత్యేకమైనవి, ఊహించడానికి కష్టంగా ఉండేలా  నిర్వహణకు ఉపయోగించడాన్ని పరిగణించండి. బి) తెలిసిన మూలాల ద్వారా పంపబడినప్పటికీ, https://www.unshorten.it లేదా https://www.checkshorturl.com ను ఉపయోగించి సంక్షిప్త  URLs / Links ధృవీకరించండి సి) తెలియని పరిచయాల ద్వారా పంపబడిన అటాచ్‌మెంట్స్‌ను క్లిక్‌ చేయడానికి లేదా డౌన్‌లోడ్‌ చేయడానికి ముందు https://www.isitphishing.org  or https://www.urlvoid.com వెబ్‌లింక్‌ ద్వారా ఒకటికి రెండుసార్లు తనిఖీ చేయండి.    డి)    వినియోగదారు ప్రొఫైల్‌కి వెళ్లి, మీ స్క్రీన్‌ మూలలో ఉన్న మూడు చుక్కలపై క్లిక్‌ చేసి, ‘యూజర్‌ బ్లాక్‌‘ ని ఎంచుకోండి. ఇ)    స్కామ్‌ ఖాతా స్క్రీన్‌షాట్, ఏదైనా ఇతర సమాచారాన్ని టెలిగ్రామ్‌లోని@notoscam పంపండి. లేదా ప్రత్యామ్నాయంగా ఇమెయిల్‌:abuse@ telegram.orgకి పంపవచ్చు.  చదవండి: మహిళల భద్రతకు.. అక్షరాలా రక్షణ ఇస్తాయి

సాక్షి, మెదక్‌: ఆన్‌లైన్‌లో పెట్టుబడి పెట్టి నష్టపోవడంతో కుటుంబ సభ్యులు మందలించారు. దీంతో  మనస్తాపం చెంది ఓ సాఫ్ట్‌వేర్‌ అదృశ్యమైన సంఘటన అమీన్‌పూర్‌ పోలీసు స్టేషన్‌ పరిధిలో చోటుచేసుకుంది. ఎస్‌ఐ కిష్టారెడ్డి కథనం ప్రకారం వివరాలు ఇలా ఉన్నాయి. అమీన్‌పూర్‌ పరిధి కేఎస్‌ఆర్‌ కాలనీకి చెందిన సాయిపవన్‌ సాఫ్ట్‌వేర్‌ ఉద్యోగం చేస్తున్నాడు. కాగా ఇటీవల ఆన్‌లైన్‌లో రూ.10 లక్షలు పెట్టుబడి పెట్టి నష్టపోయాడు. విషయం తెలుసుకున్న కుటుంబ సభ్యులు మందలించారు. దీంతో 14వ తేదీన ఇంట్లో ఎవరికి చెప్పకుండా వెళ్లిపోయాడు. కుటుంబ సభ్యులు తెలిసిన వారిని, బంధువులను విచారించినా అతడి ఆచూకీ లభించలేదు. తమ్ముడి అదృశ్యంపై అన్న మహేశ్‌ పోలీసులకు  ఫిర్యాదు చేశాడు. ఈ మేరకు పోలీసులు కేసు నమోదు చేసుకొని దర్యాప్తు చేస్తున్నారు.  చదవండి: చెత్తను శుభ్రం చేస్తుండగా కదలికలు.. తీరా చూస్తే!

హిమాయత్‌నగర్‌: షేర్‌ మార్కెట్‌పై నగర వాసికి ఉన్న మక్కువను క్యాష్‌ చేసుకున్నారు సైబర్‌ నేరగాళ్లు. ఆయన అకౌంట్‌ను హ్యాక్‌ చేసి తెలియకుండా అతి తక్కువ ధరకు షేర్స్‌ను అమ్మేశారు. మళ్లీ షేర్‌ హోల్డర్‌తోనే ఎక్కువ రేట్‌కు షేర్స్‌ను కొనుగోలు చేపించి రూ.లక్షలు నష్టపోయేలా చేయడంతో.. బాధితుడు శుక్రవారం సిటీసైబర్‌క్రైం ఏసీపీ కేవీఎం ప్రసాద్‌ను కలిసి ఫిర్యాదు చేశాడు. వివరాల్లోకి వెళితే.. నల్లకుంటకు చెందిన హరీష్‌చంద్రారెడ్డి కొంతకాలంగా షేర్‌ మార్కెట్‌ బిజినెస్‌ చేస్తున్నాడు. షేర్స్‌ను కొనుగోలు చేసి ఎల్‌ఐఎస్‌బ్లూ ఫైనాన్షియల్‌ త్రూ అమ్మడం, కొనడం చేస్తుంటాడు. ఈ క్రమంలో పరిచయం అయిన సైబర్‌ కేటుగాళ్లు హరీష్‌చంద్రారెడ్డి అకౌంట్‌ను హ్యాక్‌ చేశారు. రూ.700 విలువ గల షేర్స్‌ను కేవలం రూ.100కు ఇతరులకు అమ్మేశారు. ఈ విషయం తెలుసుకున్న హరీష్‌చంద్రారెడ్డి వెబ్‌సైట్‌లో ఉన్న వారిని ప్రశ్నించగా.. కోట్లు వచ్చేలా చేస్తామని నమ్మించారు. లాభాలు లేని వాటిని రూ.700–800 చొప్పున కొనుగోలు చేయించారు. ఇలా పలు దఫాలుగా కేవలం రెండు గంటల్లో రూ.65 లక్షలు స్వాహా చేశారు. మోసపోయినట్లు గుర్తించిన హరీష్‌చంద్రారెడ్డి సైబర్‌ క్రైం పోలీసులను ఆశ్రయించాడు.   మీ డబ్బంతా ఏజెంట్‌ తినేశాడంటూ.. వృద్ధుడికి రూ.25లక్షలు టొకరా  ఇన్సురెన్స్‌ ఎక్స్‌పైరీ అయినా సరే..సైబర్‌ కేటుగాళ్లు మాత్రం అమాయకుల్ని వదలట్లేదు. మీకు రావాల్సిన దానికంటే తక్కువ డబ్బును పొందారు. మీకేం బాధ అనిపించడం లేదా అంటూ సింపతితో లక్షలు కాజేశారు. కుల్సుంపురాకు చెందిన వృద్ధుడు రెండు సంస్థల్లో ఇన్సురెన్స్‌ చేశాడు. అది చాలా కాలం క్రితం ఎక్స్‌పైరీ కూడా అయ్యింది. తాజాగా రెండు రోజుల క్రితం ఓ వ్యక్తి కాల్‌ చేసి ఆధార్, పాన్, బ్యాంక్‌ డిటైల్స్‌ తీసుకున్నాడు. కొంత డబ్బు కట్టాలనడంతో వృద్ధుడు చెల్లించాడు. రూ.3 లక్షలు వస్తాయని నమ్మించి పలు దఫాలుగా అతడి నుంచి రూ.25లక్షలు కాజేశారు. దీంతో బాధితుడు శుక్రవారం సిటీసైబర్‌ క్రైం పోలీసులకు ఫిర్యాదు చేయడంతో ఏసీపీ కేవీఎం ప్రసాద్‌ కేసు నమోదు చేసి దర్యాప్తు చేస్తున్నారు. చదవండి: దేవుడా క్షమించు నీ హుండీ ఎత్తుకెళ్తున్నా!.. వీడియో వైరల్‌

సోషల్‌ మీడియా వేదికగా బ్లూ టిక్‌ మేనియా గురించి మనకు తెలిసిందే. దీని ఆధారంగానే మన సందేశం లేదా ఫొటో అవతలి వారు చూశారు అన్నది తెలిసిపోతుంది. మన ఆలోచనలను ప్రదర్శించడానికి, షేర్‌ చేయడానికి ప్రపంచంలోనే అత్యంత ప్రజాదరణ పొందిన వేదిక ఇన్‌స్టాగ్రామ్‌. ఇది ఒక బిలియన్‌ కంటే ఎక్కువ ఉన్న వినియోగదారులతో కూడిన భారీ ప్లాట్‌ఫారమ్‌. అలాగే స్కామ్‌లు కూడా అంతే స్థాయిలో జరుగుతుంటాయి. అందులో ఇన్‌స్టాగ్రామ్‌లో ఫాలోవర్స్‌ని పెంచుకోవడానికి, ఇన్వెస్ట్‌మెంట్స్‌ను రాబట్టడానికి, గివ్‌ అవే, రొమాన్స్‌ వంటి స్కామ్‌లకు పాల్పడటానికి స్కామర్‌లు రకరకాల మోసాలకు పాల్పడుతుంటారు. ఇన్‌స్టాగ్రామ్‌లో బ్లూటిక్‌ పొందిన ప్రొఫైల్స్‌ అధికంగా ఉంటాయి. వాటికి ఉన్న ఆదరణను బట్టి సైబర్‌ నేరగాళ్లు రకరకాల మోసాలకు పాల్పడుతున్నారు. వారు మిమ్మల్ని ఆపరేట్‌ చేసేలా మారవచ్చు. మిమ్మల్ని మోసగించడానికి, మీ డబ్బును దొంగిలించడానికి, కొత్త మోసపూరిత మార్గాలను ఆలోచించడానికి అనువైన అవకాశాల కోసం పొంచి ఉంటారు. ముఖ్యంగా ఇన్‌స్టాగ్రామ్‌ యూజర్ల ఆసక్తి, ఆశను ఉపయోగించుకుని చేసే ఈ మోసాలను అడ్డుకోవడానికి ఎవరికి వారు తగినన్ని జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలి.  స్కామర్ల అంతిమ లక్ష్యం మీ ఖాతా నుంచి డబ్బు కోసం మిమ్మల్ని బ్లాక్‌ మెయిల్‌ చేయడం లేదా మీ పరువు తీయడం.  కొన్ని సాధారణ మోసాలు : (ఎ) మీ పాస్‌వర్డ్‌ను మార్చడం, మీ స్వంత అకౌండ్‌ నుండి మిమ్మల్ని లాక్‌ చేయడం (బి) వ్యక్తిగత డేటాను దొంగిలించడం (అనగా, ఫోన్‌ నంబర్, ఇ–మెయిల్, అనుచరుల వివరాలు మొదలైనవి). (సి) స్కామ్‌ ప్రకటనలను పోస్ట్‌ చేయడం (డి) మీలా నటించి, మీ అనుచరులకు మాల్వేర్‌ ప్రభావిత లింక్‌లను పంపడం (ఇ) మీలా నటించి, డబ్బు కోసం మీ అనుచరులకు సందేశాలు పంపడం. ఇన్‌స్టాగ్రామ్‌ మోసాలలో కొన్ని:  ఫిషింగ్‌ స్కామ్‌లు: స్కామర్‌లు మీకు అనుమానాస్పద లింక్‌లను ఇన్‌స్టాగ్రామ్‌ ద్వారా డైరెక్ట్‌ మెసేజ్‌ లేదా ఇ–మెయిల్‌ ద్వారా పంపుతారు. దీని ద్వారా మీ ఇన్‌స్టాగ్రామ్‌ ఖాతాకు అనుమతి పొందడానికి ప్రయత్నిస్తారు. అక్కడ బాధితులు నకిలీ ఇన్‌స్టాగ్రామ్‌ లాగిన్‌ పేజీలో యూజర్‌ నేమ్, పాస్‌వర్డ్‌ను ఇవ్వడం ద్వారా మోసపోతారు. స్కామర్‌లు మీ లాగిన్‌ వివరాలను తెలుసుకుని ఉంటే, వారు మీ వ్యక్తిగత సమాచారాన్ని (అంటే ఫోన్, ఇ–మెయిల్‌ మొదలైనవి) యాక్సెస్‌ చేయవచ్చు లేదా మార్చవచ్చు. మీ సొంత ఖాతా నుండి మిమ్మల్ని లాక్‌ చేయడానికి మీ పాస్‌వర్డ్‌ను కూడా మార్చవచ్చు. కొన్ని ఫిషింగ్‌ వ్యూహాలు:  (ఎ) ఇన్‌స్టాగ్రామ్‌ నుండి అధికారిక కాపీరైట్‌ ఉల్లంఘన హెచ్చరికలుగా పేర్కొంటున్న సందేశాలను పంపడం (బి) నకిలీ ఇన్‌ ఫ్లుయెన్సర్‌ స్పాన్సర్‌లు, స్కామర్‌లు ఒక బ్రాండ్‌గా నటిస్తారు. ఇన్‌ఫ్లుయెన్సర్‌లకు ప్రకటనల ఒప్పందాన్ని అందిస్తారు. (సి) ఇన్‌స్టాగ్రామ్‌ నుండి బ్లూ టిక్‌ నిర్ధారణకు కేవైసీ ఉపయోగిస్తారు. పైన పేర్కొన్న అన్ని సందర్భాల్లో, మీకు చిన్న లింక్‌లు పంపి, మీ వివరాల యాక్సెప్టెన్సీ కోరుతారు.  రొమాన్స్‌ స్కామ్‌లు:  స్కామర్‌లు నకిలీ ఆన్‌ లైన్‌ ఖాతా నుంచి మీతో సంభాషణను కొనసాగిస్తారు. కాలక్రమేణా బాధితుడితో నమ్మకాన్ని పెంచుకుంటారు. ఆపై వారి నమ్మకాన్ని దుర్వినియోగం చేయడం ప్రారంభిస్తారు. అనుకున్న లక్ష్యం చేరాక స్కామర్‌ వీసాలు, విమానాలు, ప్రయాణ ఖర్చులు, ఆసుపత్రి ఖర్చులు.. ఇలా అన్నింటిని కోసం డబ్బు అడగడం ప్రారంభిస్తాడు. బహుమతుల స్కామ్‌లు :  ఇన్‌స్టాగ్రామ్‌ ఇన్‌ఫ్లుయెన్సర్‌లు తరచుగా బహుమతులను ఇస్తారు. కొంతమంది అదృష్ట విజేతలకు ఉచిత ఉత్పత్తులు లేదా సేవలను అందిస్తారు. ఫాలోవర్లు డిజైనర్‌ దుస్తులు, ఖరీదైన ల్యాప్‌టాప్‌లు, ఎయిర్‌ పాడ్‌లు మొదలైనవాటిని గెలుచుకునే అవకాశం ఉంది. (బహుమతులను స్వీకరించడానికి, బాధితుడు షిప్పింగ్‌ రుసుము చెల్లించాలి లేదా చట్టవిరుద్ధ ప్రయోజనాల కోసం ఉపయోగించగల వ్యక్తిగత సమాచారాన్ని అందించాలి). నకిలీ అమ్మకాలు: ఇన్‌స్టాగ్రామ్‌లో నకిలీ/రెప్లికా వస్తువులను అమ్మడం అనేది ఒక భారీ స్కామ్‌. ఇది వినియోగదారు ఖాతాలు, ప్రకటనలలో బలంగా ఉంటుంది. కొనుగోలుదారులు త్వరగా పని చేయడానికి వారు అత్యవసరాన్ని (అంటే పరిమిత కాలపు ఆఫర్‌లు) సృష్టిస్తారు. స్కామర్‌లు ఎక్కువగా సురక్షితంగా లేని పద్ధతుల ద్వారా చెల్లింపును అభ్యర్థిస్తారు. ఫేక్‌ ఇన్వెస్ట్‌మెంట్‌ స్కామ్‌లు: కేవలం చిన్న పెట్టుబడికి గొప్ప రాబడిని ఇస్తామని మీకు వాగ్దానం చేస్తారు. డబ్బు చెల్లించేంతవరకూ అందించిన యాక్సెస్‌ (అంటే, వెబ్‌సైట్‌ లేదా యాప్‌) వాస్తవికంగా కనిపిస్తుంది, బాగా పని చేస్తుంది కూడా. అయితే ఇది పూర్తిగా నకిలీ, మీ పెట్టుబడులు బాగా పని చేస్తున్నాయని, మీరు వదులుకోలేని విధంగా నకిలీ డేటాను ప్రొజెక్ట్‌ చేస్తుంది. వీటిలో ఎక్కువ భాగం పోంజీ పథకాలు, ఎగ్జిట్‌ స్కామ్‌లు ఉంటాయి. మన సామాజిక ప్రొఫైల్‌లలో మనకు ఎంత మంది అనుచరులు ఉన్నారు, వారి ఇష్టాలు ఏంటి అనే విషయాలను తరచూ చూస్తుంటాం. దీని ఆధారంగా స్కామర్‌లు వారి నుంచి ప్రయోజనాన్ని పొందే విధంగా తమ ఉత్పత్తులు లేదా ప్రకటనలను విడుదల చేస్తుంటారు. ఎక్కువ లైక్‌లు, ఫాలోవర్లను పొందేందుకు నామమాత్రపు ధరలకు వస్తువుల్ని, సేవలను ఆఫర్‌ చేస్తుంటారు. ఈ వాగ్దానాలు చాలా వరకు నిజం కావని నమ్మాలి.  స్కామర్‌ని ఇలా గుర్తించండి ►స్కామర్‌లు నకిలీ ఖాతా ఉన్నవారై, మీ ఫ్రెండ్స్‌ జాబితాలో ఉన్నట్టు చూపుతారు.   ►వీరి లిస్ట్‌లో చాలా తక్కువ మంది అనుచరుల సంఖ్య ఉంటుంది. ►అకౌంట్‌ లేదా లింక్‌లో సాధారణ వ్యాకరణం లేదా భాషా లోపాలను ఉంటాయి. ►చాలా ప్రొఫైల్‌లు ఇటీవల కొత్తగా క్రియేట్‌ చేసినవై ఉంటాయి. ►బహుమతిని అందుకోవడానికి డబ్బు (అడ్వాన్స్‌ ఫీజు లేదా రిజిస్ట్రేషన్‌ ఫీజు) పంపమని అడుగుతారు. ►ప్రొఫైల్స్‌ ఫీడ్‌ క్వాలిటీ చాలా తక్కువగా ఉంటుంది. ►వారి ఇ–మెయిల్‌ ఖాతాతో మిమ్మల్ని కమ్యూనికేట్‌ చేస్తారు. ► కొన్నిసార్లు ఇ–మెయిల్‌ ఖాతాల నుండి కాకుండా టెక్ట్స్‌ మెసేజ్‌ల ద్వారా వివరాలను అడుగుతారు. సురక్షితంగా ఉండటానికి... ►బలమైన సంక్లిష్ట పాస్‌వర్డ్‌ను (సంఖ్య , పెద్ద అక్షరాలు, ప్రత్యేక అక్షరాలతో) సెట్‌ చేయండి. ►∙ధ్రువీకరించబడిన బ్రాండ్‌ అకౌంట్‌ల నుండి మాత్రమే షాపింగ్‌ చేయండి. ►మీ లాగిన్‌ కార్యకలాపాలను తరచుగా పర్యవేక్షించండి. ►మీరు ఇచ్చిన థర్డ్‌ పర్సన్‌ యాక్సెస్‌ను తరచుగా సమీక్షించండి. ►ఇన్‌ స్టాగ్రామ్‌లో నేరుగా లాగిన్‌ అవ్వండి. ధ్రువీకరించని థర్డ్‌ పార్టీ యాప్‌లను ఎప్పుడూ ఉపయోగించవద్దు.  ►వచ్చిన షార్ట్‌ లింక్స్‌ను  https://isitphishing.org/, https://www.urlvoid.com/ లో చెక్‌ చేయండి.  ►మీ గోప్యతా సెట్టింగ్‌లను కాన్ఫిగర్‌ చేయండి. సరిగా లేని కంటెంట్‌ ఏదైనా ఉంటే దానిని https://help.instagram.com/116024195217477 కి రిపోర్ట్‌ చేయండి.  https://help.instagram.com/192435014247952 తెలియజేయండి.  పేజీ హ్యాక్‌ అయితే, దానికి సంబంధించిన సాయం కోసం  https://help.instagram.com/368191326593075 , చదవండి: హైదరాబాద్‌ ఝాముండ: ఇన్‌స్టాగ్రామ్‌లో అమ్మాయిల వీడియోలతో ఆగడాలు

ముంబై: ఇటీవలి కాలంలో ఆన్‌లైన్‌ మోసాలు పెరిగిపోయాయి. సైబర్‌ నేరాలపై పోలీసులు ఎన్ని విధాల ప్రజలకు అవగాహన కల్పించినా ఫలితం లేకుండా పోతోంది. రోజుకో కొత్త రూపంలో తమ నైపుణ్యాన్ని ప్రదర్శిస్తూ లక్షలు కొల్లగొడుతున్నారు దుండగులు. అలాంటి సంఘటనే మహారాష్ట్రలోని నాగ్‌పూర్‌లో వెలుగు చూసింది. విద్యుత్తు బిల్‌ గురించి వచ్చిన ఓ ఫేక్‌ మెసేజ్‌పై ఒక్క క్లిక్‌తో ఓ వ్యక్తి రూ.1.68 లక్షలు పోగొట్టుకున్నారని నాగ్‌పూర్‌ పోలీసులు శనివారం వెల్లడించారు.  మహారాష్ట్ర ఆధ్వర్యంలోని ఓ బొగ్గు పరిశ్రమలో పని చేస‍్తున్న రాజేశ్‌ కుమార్‌ ఆవధియా(46)కు ఆగస్టు 29న మొబైల్‌కు ఓ మెసేజ్‌ వచ్చింది. విద్యుత్తు బిల్‌ చెల్లించనందున మీ పవర్‌ సప్లయ్‌ నిలిపేయనున్నట్లు అందులో పేర్కొన్నారు. బిల్‌ కట్టేందుకు కింది యాప్‌ను డౌన్‌లోడ్‌ చేసుకోవాలని అందులో సూచించారు నేరగాళ్లు. దాంతో ఆ యాప్‌ను డౌన్‌లోడ్‌ చేసుకున్నాడు. ‘మెసేజ్‌లో సూచించిన లింక్‌పై క్లిక్‌ చేయగానే రెండు బ్యాంకు ఖాతాల్లోని రూ.1.68 లక్షలు మాయమయ్యాయి. ఐపీసీలోని చీటింగ్‌, ఐటీ యాక్ట్‌లు సహా పలు సెక్షన‍్ల కింద కేసు నమోదు చేశాం.’ అని ఖపెర్ఖేడా పోలీస్‌ స్టేషన్‌ అధికారులు తెలిపారు. ఇదీ చదవండి: రూ.6 కోట్ల దోపిడీ కేసు.. రూ.100 పేటీఎం బదిలీతో దొరికిపోయారు!

గచ్చిబౌలి: మార్కెట్‌ బాక్స్‌... అదో నకిలీ ఆన్‌లైన్‌ ట్రేడింగ్‌ యాప్‌. ఆ యాప్‌లో రిజిస్టర్‌ అయి లక్షలు పెట్టుబడి పెట్టి మోసపోయారు. పెద్ద మొత్తంలో పెట్టుబడి పెట్టేలా ఉసిగొల్పి అందిన కాడికి దండుకొని బిచాణ ఎత్తేశారు. ఇలా మోసాలకు పాల్పడిన నలుగురు సభ్యులు గల అంతర్రాష్ట్ర ముఠాను సైబరాబాద్‌ సైబర్‌ క్రైం పోలీసులు అరెస్ట్‌ చేశారు. సైబర్‌ క్రైంలో దేశంలోనే మొదటిసారిగా రూ.9.81 కోట్ల నగదును స్వాధీనం చేసుకున్నారు. సోమ వారం సైబరాబాద్‌ కమిషనరేట్‌లో సీపీ స్టీఫెన్‌ రవీంద్ర కేసు వివరాలను వెల్లడించారు. ఉత్తరప్రదేశ్‌లోని ముగల్‌సరాయ్‌కి చెందిన కమోడిటీ ట్రేడర్‌ అభిషేక్‌ జైన్‌ (32) మార్కెట్‌ బాక్స్‌ అనే ఫేక్‌ ట్రేడింగ్‌ యాప్‌ను రూపొందించాడు. వాట్సాప్, టెలి గ్రామ్‌ లాంటి సోషల్‌ మీడియా వేదికల్లో విస్తృతంగా ప్రచారం చేశాడు. దేశవ్యాప్తంగా వేలాది మంది రిజిస్టర్‌ అయ్యారు. సైబరాబాద్‌ కమిషనరేట్‌ పరిధిలో నివాసం ఉండే ఓ వ్యక్తి తొలుత రూ.10 లక్షలు ఇందులో పెట్టగా, తిరిగి రూ.14.9 లక్షలు వచ్చా యి. దీంతో ఆయన ఈసారి రూ.62 లక్షలు పెట్టా రు. అయితే, కేవలం రూ.34.7 లక్షలే వచ్చాయి. రూ.27 లక్షలకుపైగా నష్టం వచ్చింది. దీంతో 2021 డిసెంబర్‌ 4న సైబర్‌ క్రైం పోలీసులను ఆశ్రయించారు. పోలీసులు తొమ్మిది నెలలుగా దర్యాప్తు చేసి యూపీ, రాజస్తాన్‌కు చెందిన ముఠా మోసాలకు పాల్పడుతున్నట్లు తెలుసుకున్నారు. ఇలా వేలాది మందిని మోసగించిన అభిషేక్‌ జైన్‌తోపాటు కృష్ణ కుమార్‌ (38), పవన్‌ కుమార్‌ ప్రజాపట్‌ (35), ఆకాశ్‌రాయ్‌ (39)లను అరెస్ట్‌చేశారు.  ఉన్నది లేనట్లుగా చూపించి...  మార్కెట్‌ బాక్స్‌లో మూడువేల మంది రిజిస్టర్‌ అయ్యారని సీపీ స్టీఫెన్‌ చెప్పారు. సెక్యూరిటీస్‌ అండ్‌ ఎక్సే్ఛంజ్‌ బోర్డ్‌ ఆఫ్‌ ఇండియా (సెబీ)లో రిజిస్టర్‌ కాకుండా నిబంధనలకు విరుద్ధంగా లావాదేవీలు నిర్వహిస్తున్నట్లు తెలిపారు. ప్రత్యేక సాఫ్ట్‌వేర్‌ ద్వారా లాభాల్లో ఉన్నట్లు కనిపించేలా చూపిస్తారన్నారు. చిన్న మొత్తంలో పెట్టుబడి పెట్టిన వారికి మంచి లాభాలు ఇచ్చి నమ్మకాన్ని చూరగొంటారని, పెద్ద మొత్తంలో పెట్టుబడి పెట్టిన తరువాత డబ్బు లు కాజేస్తారని వివరించారు. వివిధ బ్యాంకుల నుంచి నగదు డ్రా చేసి ఒకచోట ఉంచారని, యూపీ పోలీసుల సహకారంతో రూ.9.81 కోట్ల నగదును స్వాధీనం చేసుకున్నామని చెప్పారు. సమావేశంలో సైబరాబాద్‌ క్రైమ్స్‌ డీసీపీ కల్మేశ్వర్, ఏడీసీపీ రితురాజ్, ఏసీపీ శ్రీధర్, సీఐలు శ్రీనివాస్, అవినాష్‌ రెడ్డి పాల్గొన్నారు.   

తెలియని వ్యక్తులతో చేసే చాటింగ్‌లు, సీనియర్‌ అధికారుల ఫొటోలను ఉపయోగించి డిజిటల్‌ ప్రొఫైల్స్‌ని సృష్టించడం, డబ్బులు ట్రాన్స్‌ఫర్‌ చేయమని కోరడం, లింక్స్‌ ద్వారా వివరాలను రాబట్టడం, స్క్రీన్‌ షేరింగ్‌లు చేయించడం.. వంటి ఎన్నో మోసాలకు వాట్సాప్‌ అతి పెద్ద వేదికయ్యింది.  ప్రపంచ వ్యాప్తంగా రెండు బిలియన్లకు పైగా వినియోగదారులు ఉన్న వాట్సాప్‌ ఫేస్‌బుక్‌ తర్వాత అందరూ అత్యధికంగా డౌన్‌లోడ్‌ చేసుకున్న యాప్‌లలో రెండవది. అయితే, అన్ని ప్రముఖ ప్లాట్‌ఫారమ్‌లు, యాప్‌ల మాదిరిగానే మోసగాళ్లు, దొంగల రూపంలో కూడా వాట్సాప్‌ ద్వారా ప్రమాదం పొంచి ఉంది. వాట్సాప్‌ ప్రధాన ఫీచర్‌ టెక్ట్సింగ్‌ అయితే, వాట్సాప్‌ మిమ్మల్ని స్టేటస్‌లను క్రియేట్‌ చేయడానికి, వాయిస్‌ మెసేజ్‌లను పంపడానికి, మీ లొకేషన్‌ను షేర్‌ చేయడానికి, వాయిస్, వీడియో కాల్స్‌ చేయడానికి కూడా ఉపయోగపడుతుంది. ఈ యాప్‌కు ఉన్న ఆదరణ వల్ల మీ ఫోన్‌ నంబర్‌ తెలిసిన ఎవ్వరైనా మీకు మెసేజ్‌ పంపవచ్చు. మోసం చేయడానికి కూడా. తాజా వాట్సాప్‌ స్కామ్‌ల గురించి తెలుసుకుంటే ఇబ్బందులను నివారించుకోవచ్చు.  టెక్ట్స్‌ మెసేజ్‌తో వల మోసగాళ్లు అధికారిక వెబ్‌సైట్‌ నుండి సంస్థ, ఉద్యోగుల గురించి అందుబాటులో ఉన్న సమాచారాన్ని సేకరిస్తారు. ఆ తర్వాత, ఏదైనా వెబ్‌సైట్, సోషల్‌ మీడియా సైట్‌లు, ఇ–మెయిల్, మెసెంజర్‌ యాప్‌ మొదలైన వాటి నుండి సీనియర్స్‌ ఫొటోలను సేకరిస్తారు. కింది అధికారులను మోసగించడానికి వాటిని ఉపయోగిస్తారు. మోసగాడు మొదట నమ్మదగిన సంభాషణను ప్రారంభిస్తాడు. వారి ఫోన్‌ పోయిందనో, పాడైపోయిందనో కొత్త ఫోన్‌ నుండి మెసేజ్‌ చేస్తున్నట్టు చెబుతారు. చెప్పిన ఖాతాకు డబ్బును బదిలీ చేయమని అడిగే ముందు, తమకు డబ్బు ఇబ్బంది ఉందని, చాలా అర్జంట్‌ అని చెబుతారు. వాట్సాప్‌ వెరిఫికేషన్‌ స్కామ్‌ యాప్‌ని ఇన్‌స్టాల్‌ చేస్తున్నప్పుడు లేదా తిరిగి లాగిన్‌ చేస్తున్నప్పుడు, మీరు మీ వాట్సాప్‌ ఖాతాను యాక్సెస్‌ చేయడానికి ఉపయోగించే మీ మొబైల్‌ ఫోన్‌ కి ఆరు అంకెల కోడ్‌ని సెట్‌ చేసుకోవాలి. మీరు ఈ ధృవీకరణను ఓకే చేస్తే మీ ఖాతాను వేరొకరు దొంగిలించడానికి ప్రయత్నిస్తున్నట్లు లేదా మీ ఫోన్‌  యాక్సెస్‌ని కలిగి ఉన్నట్లు ఎరుపు రంగు ఫ్లాగ్‌ వస్తుంది. మీ ఖాతా సురక్షితంగా ఉందని నిర్ధారించుకోవడానికి వచ్చే మీ ఎసెమ్మెస్‌ కోడ్‌ను ఎప్పుడూ షేర్‌ చేయకండి.  వాట్సాప్‌ గోల్డ్‌ వాట్సాప్‌ గోల్డ్‌ మెంబర్‌షిప్‌ అనేది కొన్నేళ్లకు ఒకసారి వస్తున్న వాట్సాప్‌ స్కామ్‌. దీంట్లో ప్రముఖులు, ఉన్నత ప్రొఫైల్‌ అకౌంట్స్‌ కోసం రూపొందించిన మెసేజ్‌లు చూడవచ్చు. మీరు అప్‌గ్రేడ్‌ చేయకపోతే మీ ఫోన్‌ హ్యాక్‌ చేయబడుతుందని స్కామర్‌లు హెచ్చరించే మెసేజ్‌లను కూడా చూస్తారు. అయితే, వాట్సాప్‌ నుండి అలాంటివేవీ రిలీజ్‌ కావని గ్రహించాలి. వారు ఇచ్చిన లింక్‌ ద్వారా మీ ఫోన్‌ను స్వాధీనం చేసుకునే లేదా మీ సమాచారాన్ని దొంగిలించే మాల్వేర్‌ అని గుర్తించాలి. వారి లింక్‌పై క్లిక్‌ చేయడం వలన మీకు, మీకు అనుబంధంగా ఉన్న స్నేహితులు, కుటుంబ సభ్యులకు పెద్ద తలనొప్పిగా మారచ్చు.  కూపన్‌ స్కామ్‌లు ఈ రోజుల్లో ప్రతి ఒక్కరూ డబ్బును పొదుపు చేయాలని కోరుకుంటారు. అయితే, మీకు ఇష్టమైన షాపింగ్‌ స్థలాలు, సూపర్‌ మార్కెట్‌లు, కూపన్‌లు, ప్రత్యేక ఆఫర్ల కోసం మీరు లింక్‌లపై క్లిక్‌ చేసేముందు ఒకటికి రెండుసార్లు ఆలోచించండి. వాట్సాప్‌ గోల్డ్‌ మాదిరిగానే, లింక్‌లను ఓపెన్‌ చేయడం వలన సమస్యలకు దారి తీయవచ్చు.  వాట్సాప్‌ స్కామ్‌ల సారాంశం ఈ సైబర్‌ నేరగాళ్లు పని విధానాన్ని తెలుసుకుంటే వారి ఉచ్చులో పడకుండా ఉండవచ్చు.   ►స్కామర్‌ తన అత్యవసర విషయాన్ని మీకు తెలియజేస్తాడు. మిమ్మల్ని ఒప్పించడానికి ప్రయత్నిస్తాడు లేదా త్వరగా చెల్లించమని ఒత్తిడి చేస్తాడు.   ►మీకు తెలియని ఫోన్‌ నంబర్‌ నుంచి వాట్సాప్‌ సందేశాన్ని పంపుతాడు  ►స్కామర్‌ తమ నంబర్‌ మారిందని మీకు తెలియజేస్తాడు. వెంటనే డబ్బు గురించి మాట్లాడటం ప్రారంభిస్తాడు. ►మోసగాడి టెక్ట్స్‌ మెసేజ్‌లో గ్రామర్‌లేని ఇంగ్లిష్‌ వాక్యాలు ఉంటాయి. అంటే, మోసగాడి మాతృభాష ఇంగ్లిష్‌ కాదు. లేదా వారు బాగా చదువుకున్నవారు కాదు. ►ఒక తెలియని ఖాతాకు లేదా యాప్‌కు డబ్బు ట్రాన్స్‌ఫర్‌ చేయమని అడుగుతాడు.   అకౌంట్‌ సెట్టింగ్‌ ►వాట్సాప్‌లో వేరొకరిలాగా నటించడం సులభం. మీరు ఎవరితో టెక్ట్స్‌ చేస్తున్నారో చెప్పడం కష్టం. ఎందుకంటే మీరు చూడగలిగేది ఫోన్‌ నంబర్, ప్రొఫైల్‌ ఫోటో మాత్రమే. అయితే, కొంతమంది వినియోగదారులు ప్రొఫైల్‌ ఫోటోలను అప్‌లోడ్‌  చేయరు లేదా అది నిజమైనది కాకపోవచ్చు. అనుమానంగా ఉన్నప్పుడు, సదరు వ్యక్తిని అడగడం ఉత్తమం. లేదా మీరు ఎప్పుడైనా ముఖాముఖి మాట్లాడేందుకు, వారు ఎవరో నిర్ధారించుకోవడానికి వాట్సాప్‌ వీడియో చాట్‌ చేయవచ్చు. ►వాట్సాప్‌ ప్రైవేట్‌ అయినప్పటికీ, మీ నంబర్‌ తెలిస్తే ఎవరైనా మీకు మెసేజ్‌ చేయవచ్చు. స్కామర్లు వాట్సాప్‌ సందేశాలతో స్పామ్‌ చేయడానికి వందల, వేల ఫోన్‌ నంబర్‌లను సేకరిస్తుంటారు. మీకు తెలియని సందేశాలు వస్తే, వాటిని ఓపెన్‌ చేయకపోవడం మంచిది. అలాగే దానిని గుడ్డిగా ఫార్వార్డ్‌ చేయవద్దు. మీరు మెసేజ్‌ని నొక్కి పట్టి, ‘రిపోర్ట్‌‘ ఆప్షన్‌ను ద్వారా వారిని బ్లాక్‌ చేయవచ్చు లేదా వాట్సాప్‌కి రిపోర్ట్‌ చేయచ్చు.  ►మెసేజ్‌లను పూర్తిగా ఆపలేనప్పటికీ, నంబర్‌లను బ్లాక్‌ చేయడం, రిపోర్ట్‌ చేయడం, తొలగించడం ద్వారా మీరు స్పామర్‌లకు అడ్డుకట్టవేయచ్చు.  ►మీ కాంటాక్ట్‌ లిస్ట్‌లో లేని వ్యక్తుల నుండి మెసేజ్‌లు వస్తున్నట్లయితే ఆన్‌లైన్లో‌ ఉన్నప్పుడు మీ అకౌంట్‌ సెట్టింగ్‌లను సెట్‌ చేసుకోవచ్చు.  భద్రతా చిట్కాలు ►మీ సమాచారాన్ని ఎవరు చూడాలో వారి వరకే మీ వాట్సాప్‌ సెట్టింగ్‌ సెట్‌ చేసుకోవచ్చు.  ►సమస్యాత్మక కంటెంట్, పరిచయాలను వాట్సాప్‌ సహాయ కేంద్రానికి తెలియజేయడం ద్వారా నియంత్రణ సులువు అవుతుంది. మీరు మీడియా వ్యూయర్‌ నుండి నేరుగా ఈ అకౌంట్‌కు తెలియజేయవచ్చు.https://faq.whatsapp.com/2798237480402991/?locale=fi_FI  వాట్సాప్‌కు ఇలా తెలియజేయవచ్చు.. ►ఆండ్రాయిడ్‌/ఐఫోన్‌లో వాట్సాప్‌లో మోర్‌ అనే ఆప్షన్‌  బటన్‌ను నొక్కండి (బటన్‌ ఒకదానిపై ఒకటి మూడు చుక్కలు వరుసగా ఉంటాయి). ఆపై సెట్టింగ్‌ సహాయం ఆప్షన్‌ను ఎంచుకోవచ్చు. ►మీకు అనుమానాస్పద, తెలియని నంబర్‌ నుంచి మెసేజ్‌ వచ్చినట్లయితే, మీరు వాటిని చాట్‌లోనే వాట్సాప్‌కి నివేదించవచ్చు. దీన్ని చేయడానికి ... వాట్సాప్‌లో నెంబర్‌ చాట్‌ను ఓపెన్‌ చేయండి. వారి ప్రొఫైల్‌ సమాచారాన్ని ఓపెన్‌ చేయడానికి నంబర్, గ్రూప్‌ పేరుపై నొక్కి, దిగువకు స్క్రోల్‌ చేయాలి. రిపోర్ట్‌ కాంటాక్ట్‌ లేదా రిపోర్ట్‌ గ్రూప్‌ లింక్‌పై నొక్కాలి.  ►మీరు పంపిన మెసేజ్‌లను, నంబర్‌ లేదా గ్రూప్‌ల నుండి సందేశాలను వాట్సాప్‌ అందుకుంటుంది. నియంత్రిస్తుంది. -ఇన్‌పుట్స్‌: అనీల్‌ రాచమల్ల, డిజిటల్‌ వెల్‌బీయింగ్‌ ఎక్స్‌పర్ట్, ఎండ్‌ నౌ ఫౌండేషన్‌   చదవండి: Smart Watches: స్మార్ట్‌వాచ్‌ వరల్డ్‌.. లైఫ్‌స్టైల్‌ను మెరుగుపరుచు కోవడానికి పనికొచ్చేవే! Cyber Crime Prevention Tips: నకిలీలలు.... ముద్ర కాని ముద్ర.. నిర్లక్ష్యం చేశారో ఇక అంతే సంగతులు!

సాగర్‌ బిటెక్‌ ఫైనల్‌ ఇయర్‌ చదువుతున్నాడు. ‘లోను తీసుకోండి, నెలా నెలా ఆ మొత్తాన్ని తీర్చేయండి’ అని ఫోన్‌లో మెసేజ్‌ చూసి ఎగిరిగంతేసినంత పని చేశాడు. తండ్రి ఫీజు కోసం ఇచ్చిన డబ్బు ఖర్చు అయిపోయింది. ఎలా అనుకున్న సమయంలో కరెక్ట్‌గా వచ్చింది అనుకున్నాడు. లింక్‌ ద్వారా తన వివరాలన్నీ ఇచ్చాడు. తర్వాత ఫోన్‌ కాల్‌ వచ్చింది. కాలర్‌ మాట్లాడుతూ ‘ముందస్తుగా ఫీజు నిమిత్తం కొంత అమౌంట్‌ కడితే లోన్‌ మొత్తం మీ అకౌంట్‌లో చేరుతుంది’ అని చెప్పాడు. దీంతో స్నేహితుల దగ్గర కొంత డబ్బు అప్పుగా తీసుకొని ఆ మొత్తాన్ని చెల్లించాడు. ఆ తర్వాత ఎటువంటి ఫోన్‌ కాల్‌ రాలేదు.  ∙∙  రాజీ సొంతంగా డబ్బు సంపాదించి అమ్మనాన్నలకు సాయం చేయాలనుకుంది. అందుకోసం ఇంటర్నెట్‌లో ఆప్షన్ల కోసం వెతికింది.అతి తక్కువ కాలంలో ఎక్కువ డబ్బు ఎలా సంపాదించాలో ఉన్న ప్రకటనలోని నెంబర్‌కు ఫోన్‌ చేసింది. ఫోన్‌ మాట్లాడిన కాలర్‌ తమ‘యాప్‌’ను డౌన్‌లోడ్‌ చేయమని అడిగాడు. అలాగే, అతను చెప్పినట్టు రిజిస్ట్రేషన్‌ ఫారమ్‌ను పూర్తి చేసింది. ఆ యాప్‌ అకౌంట్‌ లో రూ.4.50 లక్షలు కమీషన్‌ ఉంది. చెప్పలేనంత ఆనందం వేసింది రాజీకి. టాస్క్‌ పూర్తి చేస్తే, రూ.2.50 లక్షలు విత్‌డ్రా చేసుకోవచ్చు అని ఉంది. కానీ, టాస్క్‌ ఆప్షన్స్‌ పూర్తి చేయలేకపోయింది. కంపెనీ మెంబర్‌షిప్‌ కార్డ్‌ కోసం ముందుగా రూ.70 వేలు కడితే రిజిస్టర్‌ అయిపోవచ్చని, రెండు రోజులే గడువు అని చెప్పడంతో తన స్నేహితుల నుంచి, తల్లి, తండ్రి నుంచి డబ్బు సేకరించి ఆ మొత్తాన్ని ట్రాన్స్‌ఫర్‌ చేసింది. ఆ తర్వాత సదరు యాప్‌ నుంచి ఎలాంటి రెస్పాన్స్‌ లేదు. ఫోన్‌ లేదు. మోసపోయానని అర్ధమైంది. ∙∙  ఇటీవల కాలంలో ఆన్‌లైన్‌ వేదికగా అడ్వాన్స్‌ చెల్లించమని ఊరించే రుణాలు, లాటరీలు, గిఫ్ట్‌లు, షాపింగ్‌ మోసాలు.. అధికంగా ఉన్నాయి.  రుణ మోసాలు ►చాలా మందికి డబ్బు అత్యవసరం అయినప్పుడు ఆన్‌లైన్‌ లోన్‌ తక్షణ పరిష్కారంగా కనిపిస్తుంది. అయితే, కొంతమంది మోసగాళ్లు మీ తక్షణ అవసరం నుంచి లాభం పొందడానికి పొంచి ఉంటారు. నాన్‌–పబ్లిక్‌ లోన్‌ స్కామ్‌ల గురించి తెలుసుకుంటే మోసాల బారిన పడే అవకాశం ఉండదు.  ►రుణం తీసుకోవడానికి ముందస్తుగా మీరు డబ్బు చెల్లించాల్సిన అవసరం ఉండదు. రుణం మంజూరు చేయడానికి రుసుమును అడగడం అంటే స్కామ్‌ అని గుర్తించాలి. మీ క్రెడిట్‌ లావాదేవీల స్కోర్‌తో పాటు అనేక అంశాలపైన ‘రుణం ఇవ్వడం’ అనేది ఆధారపడి ఉంటుంది.  ►బ్యాంకులు, ఇతర ఆర్థిక సంస్థల అధికారిక వెబ్‌సైట్‌లను చాలా రుణ స్కామ్‌ వెబ్‌సైట్‌లు అనుకరిస్తాయి. అందుకని, మీరు ఎల్లప్పుడూ నెట్‌ అడ్రస్‌ను చెక్‌చేసుకోవాలి. ఆఫర్‌ పరమిత కాలానికి మాత్రమే, త్వరలో గడువు ముగిసే అవకాశం ఉన్నందున రుణం వెంటనే పొందండి అని ఇ–మెయిల్‌ లేదా మెసేజ్‌లు, సామాజిక మాధ్యమాల్లో ప్రకటనలు కనిపించినా జాగ్రత్త పడండి. బ్యాంకులు ఇటువంటి అత్యవసర మార్గాన్ని సృష్టించి మిమ్మల్ని మోసగించవు.  ►మోసగాళ్లు అత్యవసరంగా డబ్బు అవసరమయ్యే వ్యక్తులకు మెసేజ్‌లు, ఇ–మెయిల్‌లు పంపుతారు, ఫోన్‌ కాల్స్‌ చేస్తారు. ఇటువంటివారి ఉద్దేశ్యం మీ వివరాలను సేకరించడం, డబ్బు దొంగిలించడం.  లాటరీ మోసాలు  ►ఇటీవల జరిగిన లాటరీ స్కామ్‌లలో మోసగాళ్లు అధికంగా ఎరగా వేసేది కౌన్‌ బనేగా కరోడ్‌పతి లాటరీ. మీ మొబైల్‌ నెంబర్‌ గెలిచినట్టు తెలియని నంబర్ల నుండి బాధితులకు వాట్సప్‌ సందేశాలను పంపుతున్నారు. లాటరీ గురించి చెప్పడానికి వాట్సప్‌ సందేశంలో ఉన్న నంబర్‌కి ఫోన్‌ చేయమని ఉంటుంది. ►బాధితుడు ఆశపడి ఆ నెంబర్‌ను సంప్రదించినప్పుడు మోసగాడు లాటరీ ప్రాసెసింగ్‌ ఫీజు, జీఎస్టీ చెల్లించాలని చెబుతాడు. బాధితుడు ఆ డబ్బును చెప్పిన అకౌంట్‌లో డిపాజిట్‌ చేసిన తర్వాత మరేదో సాకుతో ఎక్కువ మొత్తాన్ని డిమాండ్‌ చేస్తారు. ►బాధితుడి చేత వివిధ బ్యాంకు ఖాతాలలో డబ్బు జమ చేయించేలా వారి మాటల ద్వారా ప్రేరేపిస్తారు. మోసం వారాలు, నెలల తరబడి కూడా కొనసాగుతుంది. చివరకు బాధితులు డబ్బు చెల్లించమని పట్టుబడినప్పుడు తమ ఫోన్‌ నెంబర్లను బ్లాక్‌ చేస్తారు.  గిఫ్ట్‌ మోసాలు ►సోషల్‌మీడియాలో అప్పటికే ఉన్న అకౌంట్ల్‌ నుంచి కొన్ని ఆకర్షణీయమైన వాటిని ఎంపిక చేసుకొని, వాటి పేరుతో నకిలీ సోషల్‌ మీడియా ఖాతాలను సృష్టిస్తాడు. వాటి నుంచి సభ్యుల స్నేహితులకు రిక్వెస్ట్‌లు పంపిస్తూ ఉంటారు. ►ఎవరైతే యాక్సెప్ట్‌ చేసి, రిప్లై చేస్తున్నారో గమనించి ఆ తర్వాత వారితో మెసేజ్‌లు చేస్తుంటారు. అలా, నెమ్మదిగా వారితో కనెక్ట్‌ అయ్యేలా చేసుకొని, వ్యక్తిగత విషయాలను రాబట్టి, మోసానికి పాల్పడతారు.  ఆన్‌లైన్‌ షాపింగ్‌ మోసాలు ►ఆన్‌లైన్‌లో కొనుగోళ్ల కోసం ప్రజలు తరచూ శోధించే ఉత్పత్తులను మోసపూరిత ప్రకటల ద్వారా పోస్ట్‌ చేస్తుంటారు. ఈ మోసగాళ్ల తాత్కాలిక వెబ్, సోషల్‌ మీడియా పోస్ట్‌లు చాలా సార్లు నిజమైన వ్యాపార సంస్థలను పోలి ఉంటాయి ►కొన్ని బ్రాండ్ల పేరుతో నకిలీ వెబ్‌ సైట్‌లను సృష్టించి, వాటిని అతి చౌకగా అందిస్తామని ప్రకటనల్లో చూపుతారు. ఆన్‌లైన్‌లో డబ్బు చెల్లించేలా ప్రేరేపిస్తారు. డబ్బు పూర్తిగా కట్టినా ఆర్డర్‌ చేసిన ప్రొడక్ట్‌ని మాత్రం పొందలేరు.  ►ఆన్‌లైన్‌లో .. ఎక్కువ ఖరీదు చేసే వస్తువును కొంటే అంతే విలువైన బహుమతిని ఉచితంగా పొందవచ్చు అనే ఆఫర్లు వస్తుంటాయి. ఎవరైనా ఆ వస్తువుని కొనుగోలు చేస్తే కస్టమర్‌ సర్వీస్‌ నుండి కాల్‌ వస్తుంది. బహుమతిని పొందడానికి ప్రాసెసింగ్‌ ఫీజు, జీఎస్టీ వంటి పేర్లు చెప్పి కొంత మొత్తాన్ని చెల్లించమని కోరుతారు. సందేహించని కొనుగోలుదారు నుంచి వివిధ బ్యాంకు ఖాతాలకు వేల రూపాయలను జమ చేసేలా ప్రేరేపిస్తారు.  ►చాలా వరకు మోసపోయిన వ్యక్తులు చెప్పే వాటిల్లో.. కోరుకున్న వస్తువు ఆన్‌లైన్‌లో కొనుగోలు చేసి, ఆ¯Œ లైన్‌లోనే డబ్బులు చెల్లించినా పొందే వస్తువు అత్యంత చౌక ధర లేదా ఎందుకూ పనికిరానిది డెలివరీ అవుతుంది.  ముందస్తు జాగ్రత్తలు ►మీరు లాటరీ లేదా బహుమతి గెలుచుకున్నారని మెసేజ్‌ వస్తే అది మోసం కావచ్చు.  ►మెసేజ్‌ను పరిశీలిస్తే సరిగా లేని డ్రాఫ్టింగ్, వ్యాకరణ లోపాలు.. వంటివి కనిపిస్తాయి.  ►∙ఈ–మోసాలు మీ దురాశను ఉపయోగించుకుంటాయి.  ►ఏదైనా నిజమైన లాటరీ లేదా బహుమతి అయితే టాక్స్‌ లేదా ఇతర ఛార్జీలు వారే కట్‌ చేసుకొని, మొత్తాన్ని చెల్లిస్తారు. కానీ, ముందస్తు ఛార్జీలు చెల్లించమని అడగరు.  ►ఫోన్లో అవతలి వ్యక్తి వివరాలు చెప్పమని, ముందస్తు చెల్లింపుల గురించి మాట్లాడుతున్నప్పుడు వారి మాటలను జాగ్రత్తగా గమనించాలి. మిమ్మల్ని తమ మాటల వలలో వేస్తున్నారా అనే విషయాన్ని సందేహించాలి. ఇన్‌పుట్స్‌: అనీల్‌ రాచమల్ల, డిజిటల్‌ వెల్‌బీయింగ్‌ ఎక్స్‌పర్ట్, ఎండ్‌ నౌ ఫౌండేషన్‌. చదవండి: ఆన్‌లైన్‌ డేటింగ్‌కు బానిసైన డాక్టర్‌.. పట్టమంటాడు... వదలమంటాడు! ఎథికల్‌ హ్యాకింగ్‌ అంటే ఏమిటి? దీనికెంత డిమాండ్‌ ఉందో తెలుసా!

సాక్షి, ఖమ్మం: ‘నువ్వు తీసుకున్న అప్పు తీరలేదు. ఇంకా చెల్లించాలి. లేకపోతే.. మీ అమ్మ ఫోటోను మార్ఫింగ్ చేసి.. పోర్న్‌సైట్‌లో అప్‌లోడ్‌ చేస్తాం’.. ఇది లోన్ యాప్ నిర్వాహకులు చేస్తున్న ఆరాచకాలు. మంచిర్యాల ఘటన మరవకముందే ఖమ్మం జిల్లా మధిరలో మరో ఘటన వెలుగులోకి వచ్చింది. తీసుకున్న డబ్బు చెల్లించినా ఆన్‌లైన్‌ లోన్‌ యాప్‌ నిర్వాహకులు ఓ యువకుడిని వేధిస్తుండడంతో పాటు ఆయన తల్లి ఫొటోను మార్ఫింగ్‌ చేసి ఇతరులకు పంపిస్తున్న ఘటన ఇది. మధిరకు చెందిన ప్రదీప్‌ ఆన్‌లైన్‌ యాప్‌ ద్వారా రుణం తీసుకున్నాడు. ఆ సమయాన ప్రదీప్‌తో పాటు ఆయన ఆధార్‌కార్డుతో పాటు తల్లి పాన్‌కార్డును యాప్‌ నిర్వాహకులు తీసుకున్నారు. అయితే, రుణం తిరిగి చెల్లించేందుకు యత్నించగా, వెబ్‌సైట్‌ పనిచేయలేదు. దీంతో నిర్వాహకులకు ఫోన్‌ చేస్తే యూపీఐ లింక్‌ పంపడంతో డబ్బు చెల్లించాడు. అయినప్పటికీ ఇంకా బకాయి ఉందంటూ ప్రదీప్‌ను ఫోన్‌ చేసి వేధించసాగారు..రాత్రి, పగలు తేడా లేకుండా రకరకాల ఫోన్ నెంబర్ల నుంచి ఫోన్లు చేస్తు నరకం చూపిస్తున్నారని ప్రదీప్‌ ఆవేదన వ్యక్తం చేశాడు. ఆయన తల్లి పాన్‌కార్డులోని ఫొటోను మార్ఫింగ్‌ చేసి ఇబ్బందులకు గురిచేస్తున్నారని వాపోయాడు. అంతేగాక ఆయన ఫోన్‌లో నంబర్లు ఉన్న వారికి సదరు మహిళ మోసాలకు పాల్పడుతోందంటూ మెసెజ్‌లు పంపడం ప్రారంభించారు. ఈ విషయమై ప్రదీప్‌ చేసిన ఫిర్యాదుతో సోమవారం కేసు నమోదు చేసినట్లు మధిర టౌన్‌ ఎస్సై సంకీర్త్‌ తెలిపారు.  

Cyber Crime Prevention Tips: వయసు పైబడిన వారిలో చాలావరకు స్మార్ట్‌ ఫోన్ల వాడకం పట్ల ఆసక్తి చూపుతున్నారు. ఇంటర్‌నెట్‌లో ఆన్‌లైన్‌ షాపింగ్‌తో పాటు, తమకు కావల్సిన సమాచారం కోసం శోధించడమూ పెరిగింది. అనుకోకుండా తెలియని సైట్స్‌ని లింక్‌ చేయడం, ఇతర వెబ్‌సైట్లలో లాగిన్‌ అవడం వంటివి జరుగుతోంది. దీంతో వారి ఫోన్లకు ఫేక్‌ మెసేజ్‌లు, అవసరం లేని సమాచారం చేరుతుంది. దీంతోపాటు సీనియర్‌ సిటిజన్లు తమ వివరాలను తమకు తెలియకుండానే మోసగాళ్ల చేతికి అందించే అవకాశమూ పెరుగుతోంది.  ఇటీవల ఓ సీనియర్‌ సిటిజన్‌ ఖాతా నుంచి రూ.80 వేల రూపాయలు సైబర్‌ నేరగాళ్లు దొంగిలించారు. ఫోన్‌లో సిమ్‌కార్డ్‌ మార్చుకునే క్రమంలో వచ్చిన మెసేజ్‌కు రిప్లై ఇచ్చింది వర్ధని (పేరు మార్చడమైనది). సందేహం ఉంటే, మరో మెసేజ్‌లో ఇచ్చిన ఫోన్‌ నెంబర్‌కు కాల్‌ చేయమని వచ్చిన మెసేజ్‌ చూసింది. ఆ మెసేజ్‌లో ఇచ్చిన నెంబర్‌కు ఫోన్‌ చేయడంతో ప్రాసెసింగ్‌ ఛార్జీల కోసం రూ.10 బదిలీ చేయడంతో పాటు, అప్లికేషన్‌ను డౌన్‌లోడ్‌ చేయమని అడిగాడు కాలర్‌. అప్లికేషన్‌ను డౌన్‌లోడ్‌ చేసి, తన డెబిట్‌ కార్డ్‌ నుంచి డబ్బు బదిలీ చేసింది. తర్వాత తన ఫోన్‌లో కాంటాక్ట్‌ నంబర్లేవీ కనిపించలేదు. అనుమానం వచ్చి, బ్యాంక్‌ను సంప్రదిస్తే రూ.80 వేలు మరో ఖాతాకు ట్రాన్స్‌ఫర్‌ అయిందని చెప్పడంతో షాక్‌ అయ్యింది. టార్గెట్‌ గ్యాంగ్స్‌ రిటైర్‌ కాబోతున్నవారిని టార్గెట్‌ చేసే గ్యాంగ్స్‌ కొన్ని ఉంటాయి. వీళ్లు దాదాపు చదువుకుంటున్నవారే అయి ఉంటారు. పిల్లలు విదేశాల్లో ఉండి, వృద్ధ తల్లిదండ్రులు స్వదేశంలో ఒంటరిగా ఉండే వారి సంఖ్య పెరుగుతోంది. వీరిని టార్గెట్‌ చేసుకొని మోసం చేసే గ్యాంగ్స్‌ కొత్తగా పుట్టుకు వస్తుంటాయి. ఒంటరి వృద్ధులకు కావల్సిన సరుకులు తెచ్చివ్వడం, చిన్న చిన్న పనులు చేసి పెట్టడం, సమయం కేటాయించి కబుర్లు చెప్పడం, మేం ఉన్నామనే ధైర్యం ఇస్తూ కన్సర్న్‌ చూపడం చేస్తారు. ఈ క్రమంలో పెద్దవాళ్లు నమ్మేస్తారు. మీ ఫోన్‌ మేం సెట్‌ చేస్తామని తీసుకోవడం, ఆన్‌లైన్‌ షాపింగ్‌ చేసి పెడతామని ముందుకు రావడం, ఓటీపీ, కెవైసీ వివరాలు దొంగిలించడం, క్రిప్టో కరెన్సీ పేరిట వంద రూపాయలు పెడితే 5 ఏళ్లలో పది లక్షల రూపాయలు వస్తాయని ఆశ చూపడం.. వంటి రకరకాల మార్గాల ద్వారా వివరాలు రాబడతారు. దీనిద్వారా డిజిటల్‌ మార్గాన మోసం చేయడానికి పూనుకుంటారు. చాలామంది వృద్ధులకు తమ ఖాతా నుంచి డబ్బులు పోయాయనే విషయం కూడా కొన్ని రోజుల వరకు తెలియదు.  మరేం చేయాలి...? డిజిటల్‌ ప్రపంచం గురించి అవగాహన పెంచుకోవడంతోపాటు మోసపూరిత అంశాల గురించి కూడా తెలుసుకోవాలి. ఆన్‌లైన్‌ వేదికగా జరిగే మోసాలు ఏ తరహాలో ఉంటాయి, వాటి నుంచి తమను తాము రక్షించుకునే విధానాలను తెలుసుకోవాలి. లేదంటే, కుటుంబ సభ్యులు తమ ఇంట్లోని పెద్దవాళ్లకు సైబర్‌ ఫ్రాడ్స్‌కు సంబంధించిన విషయాలపట్ల అవగాహన కల్పించాలి.  ముందుగా..  ►ముందుగా షార్ట్‌ లింక్స్‌ వస్తాయి. రిటైర్డ్‌ వ్యక్తుల వివరాలు డార్క్‌నెట్‌లో లభిస్తుంటాయి. దీని ద్వారా షార్ట్‌ లింక్స్‌ వస్తుంటాయి. మీరు క్లిక్‌ చేయాలనుకున్న లింక్స్‌ యుఆర్‌ఎల్‌ సరైనదేనా అని ధ్రువీకరించడానికి  https://www.unshorten.it/ ద్వారా తెలుసుకోవచ్చు.  ►www.isitphishing.org or www.urlvoid.comల ద్వారా అన్ని లింక్‌లను ధ్రువీకరించుకోవచ్చు.  ►ఇ–మెయిల్‌ ద్వారా కొన్ని షార్ట్‌ లింక్స్‌ వస్తుంటాయి. వాటిని క్లిక్‌ చేయడం, తమ వివరాలను, బ్యాంకు వివరాలను పొందుపరచడం వంటివి చేయకూడదు.   ►ఆఫర్‌ వచ్చిందనో, మనీ బ్యాక్‌ అనో.. మాటల్లో మభ్యపెట్టి ఓటీపీ, యూజర్‌నేమ్, పాస్‌వర్డ్‌లు తీసుకునేవారుంటారు. వీటికి ఏ మాత్రం స్పందించ కూడదు. ►ఫోన్‌లో మాట్లాడుతున్నప్పుడు అవతలి వ్యక్తులు ఎనీడెస్క్‌ యాప్‌ డౌన్‌లోడ్‌ చేయమనడం, మీ వ్యక్తిగత వివరాలను రాబట్టడం చేస్తుంటారు. ఫోన్‌ మాట్లాడే సమయంలో హెడ్‌ఫోన్‌ పెట్టుకొని స్క్రీన్‌ చూస్తున్నప్పుడు ఫ్రాడ్‌ జరిగితే విషయం తెలిసిపోతుంది. ►ఉపయోగించే స్మార్ట్‌ ఫోన్, ల్యాప్‌ట్యాప్‌ వంటి పరికరాల్లో ఒరిజనల్‌ యాంటీ వైరస్, యాంటీ మాల్వేర్‌ సాఫ్ట్‌వేర్‌లను ఇన్‌స్టాల్‌ చేస్తే మోసపూరిత షార్ట్‌లింక్స్‌కు అడ్డుకట్ట వేయచ్చు.  ►ఆన్‌లైన్‌ షాపింగ్, యాప్‌ల ద్వారా డబ్బు బదిలీ చేసే సమయంలో కొన్ని సాంకేతిక అవాంతరాలు వస్తాయి. ఇలాంటప్పుడు గూగుల్‌ కస్టమర్‌కేర్‌ నెంబర్లకు అస్సలు ఫోన్‌ చేయకూడదు. 99 శాతం ఆ నంబర్లు మోసపూరితంగా ఉండే అవకాశం ఉంటుంది.  ►ఫోన్‌ మాట్లాడే సమయంలో క్యూఆర్‌ కోడ్‌ స్కాన్‌ చేయమనడం, ఓటీపీ, యుపిఐఎన్, బ్యాంక్‌ కార్డ్‌ సివివి నంబర్లు ఇవ్వమని అడగడం వంటివి చేస్తుంటే మీ ఖాతా నుంచి డబ్బును బదిలీ చేస్తున్నారని గ్రహించాలి.  ►సోషల్‌ మీడియా, బ్యాంకింగ్, ఇ–మెయిల్‌ ఖాతాల కోసం రెండు విడి విడి ఫోన్‌ నంబర్లను ఉపయోగించడం శ్రేయస్కరం. విశ్రాంత జీవనంలో ఉన్న పెద్దలకు అర్థమయ్యే విధంగా చెప్పడానికి కుటుంబ సభ్యులు తగిన సమయం కేటాయించుకోవాలి. ఈ డిజిటల్‌ యుగం గురించి పెద్దలకు అవగాహన కలిగించడాన్ని కుటుంబంలో ఉన్న నవతరం బాధ్యతగా తీసుకుంటే జరిగే మోసాలకు అడ్డుకట్ట వేయచ్చు.  -అనీల్‌ రాచమల్ల, డిజిటల్‌ వెల్‌బీయింగ్‌ ఎక్స్‌పర్ట్, ఎండ్‌ నౌ ఫౌండేషన్‌ 

సాధన (పేరు మార్చడమైనది) బిటెక్‌ చదివింది. ఉద్యోగిని. ఆన్‌లైన్‌లో ఒక ఫ్యాషన్‌ జ్యువెల్రీని చూసి, నచ్చడంతో ఆర్డర్‌ బుక్‌ చేసింది కార్డ్‌ పేమెంట్‌ ద్వారా. పది రోజులు దాటాయి. కానీ, ఆ వస్తువు తనను చేరలేదు. ఏమిటీ అని మరోసారి చెక్‌ చేసింది. తనకు వచ్చిన లింక్‌ను వెరిఫై చేస్తే తప్పుడు యుఆర్‌ఎల్‌ అని తేలింది. మోసపోయినట్టు గుర్తించింది. ఆన్‌లైన్‌లో ఓ ప్రముఖ కార్పొరేట్‌ కంపెనీలో భారీగా ఉద్యోగులను తొలగిస్తున్నారనే వార్తను చూసింది సాధన. అప్పటికి ఆ కంపెనీలో ఉద్యోగానికి అప్లై చేయాలనుకున్న ఆలోచనను విరమించుకుంది. వారం తర్వాత పరిచయమైన వ్యక్తి ద్వారా ‘అలాంటి వార్త నిజం కాదని. కంపెనీ మంచి లాభాలలో ఉందని తెలిసి’ ఆశ్చర్యపోయింది.  ఏది నిజం.. ఏది అబద్ధం? అనేవి నిర్ధారించుకోకుండా నిర్ణయాలు ఆన్‌లైన్‌ సమాచారం ద్వారా తీసుకోవడం సరికాదని అర్ధం చేసుకుంది.  సాధనలాగే ఎంతోమంది డిజిటల్‌ ప్రపంచం గురించి తెలుసుకోకుండా రకరకాల మోసాలబారిన పడుతున్నారు. ఈ మోసాల గురించి ప్రతి రోజూ మనం వార్తల్లో వింటూనే ఉన్నాం.  గతంలో మనిషి మేధోస్థాయిని వారి తెలివితేటలు, చదువు, వికాసాన్ని బట్టి తెలుసుకునేవారు. అలాగే సమాచారాన్ని పేపర్లలో చదివి, రేడియోలు, టీవీల ద్వారా విని గ్రహించేవారు. ఇప్పుడు సమస్తం డిజిటల్‌లో చేరింది. అందుకే, ఇప్పుడు మన మేధోస్థాయి కూడా మార్పులు చెందుతోంది. కాలప్రవాహంలో కొట్టుకువచ్చే సమాచారంలో మనమూ మునిగిపోతున్నాం. అందుకే, డిజిటల్‌ జ్ఞానాన్ని పెంచుకోవాల్సిన అవసరాన్ని, ఆవశ్యకతను నేటి కాలం పరిచయం చేస్తోంది.  ఈ టెక్నాలజీ యుగంలో ఏది నిజం, ఏది అబద్ధం అనేది నిర్ధారించుకునే వివేకం ఉండాలి. మనకు మనంగా మన మేధాశక్తిని తప్పనిసరి కొలుచుకోవాల్సిన కాలం ఇది. మనిషిని అత్యంత శక్తిమంతుడిగా చూపుతున్న డిజిటల్‌ ప్రపంచంలో మనమెలా ఉండాలో తెలుసుకోవడం అత్యవసరం.    ∙∙∙ ఈ డిజిటల్‌ యుగంలో నైపుణ్యాలు, ప్రొఫైల్స్‌ను అభివృద్ధి చేయడానికి ప్రపంచవ్యాప్తంగా మేధావులు గుర్తించిన ఎనిమిది ప్రాథమిక నియమాలు (1) ఆరోగ్యకరమైన ఆన్‌లైన్‌ గుర్తింపు (2) స్వీయ పర్యవేక్షణతో స్క్రీన్‌ టైమ్‌ వినియోగం (3)వేధింపుల పరిస్థితులను గుర్తించి తమ భద్రతను కాపాడుకోవడం (4) రక్షణ చర్యలు తీసుకోవడం (5) వ్యక్తిగత సమాచారాన్ని గోప్యంగా ఉంచడం, అలాగే తెలివిగా పంచుకోవడం 6) నిజం, అబద్ధాల మధ్య తేడా గుర్తించడం (7) ఆన్‌లైన్‌ ఉనికిని బాధ్యతాయుతంగా నిర్వహించడం, దీర్ఘకాలిక పరిణామాలను తెలుసుకోవడం (8)మీ గురించి, మీ భావాలను నైపుణ్యంగా పంచుకోవడం.   మన దైనందిన జీవితంలో కుప్పలు తెప్పలుగా వస్తున్న సమాచారానికి లెక్కలేదు. దీంట్లో ప్రతిదీ శోధించాలనుకుంటే కష్టమే. కానీ, మన గుర్తింపును ఎలా కాపాడుకోవాలి, భద్రత పరిస్థితి ఏంటి, వ్యక్తిగతమైన వివరాలను గోప్యంగా ఎందుకుంచాలి.. అనే విషయాల పట్ల జాగ్రత్తలు తీసుకోవడం అత్యంత కీలకమైనవి. వీటితో పాటు మనలోని భావవ్యక్తీకరణ సోషల్‌ మీడియాలో ఎలా ఉంది, దీని వల్ల వచ్చే పర్యవసనాలు ఏంటి అనేది కూడా ఆలోచించాలి. నీవు ఏవి ఇస్తే, అలాంటివే నీకు తిరిగి వస్తుంటాయి అనేది కూడా గ్రహించాలి. నిన్ను కొడితే ఎలా బాధ కలుగుతుందో, అవతలి వాడికి కూడా అలాగే బాధ కలుగుతుంది అనే విషయాన్ని అర్ధం చేసుకొని హద్దుల్లో ఉండాలి.  కొన్ని డిజిటల్‌ ఇంటెలిజెన్స్‌ సాధనాలు: ఎక్సోడస్‌ ఆండ్రాయిడ్‌ అప్లికేషన్లను విశ్లేషిస్తుంది. ఇది పొందుపరిచిన ట్రాకర్ల కోసం వెతుకుతుంది. దీని విశ్లేషణ సాంకేతికత పూర్తిగా చట్టబద్ధమైనది. https://reports.exodus-privacy.eu.org/en/ మీ ఇ–మెయిల్‌ అడ్రస్‌ లేదా ఫోన్‌ నంబర్‌ లీక్‌ అయ్యిందా అని నిర్ధారించడానికి https://amibeingpwned.com ద్వారా శోధించవచ్చు.  OSINT ద్వారా ఉచితం అని వచ్చే వనరులను కనుక్కోవడంలో ప్రజలకు సహాయపడుతుంది. https://osintframework.com చందాదారులు తమ రిజిస్టర్డ్‌ నంబర్‌లను నిర్ధారించడానికి, వారికి తెలియకుండా రిజిస్టర్‌ చేసిన నంబర్‌లను తీసివేయడానికి టెలికాంను అనుమతించడం. https://tafcop.dgtelecom.gov.in  మీ కంప్యూటర్‌ లేదా మీ ప్రైవేట్‌ డేటాకు హాని కలగవచ్చని ఆందోళన ఉంటే.. తనిఖీ చేయడానికి  www.unshorten.it ద్వారా ఒక మార్గం ఉంది బెదిరింపులు, వైరస్‌ల నుండి మీ గుర్తింపు, డేటా, కంప్యూటర్‌ను రక్షించడంలో మీకు సహాయం చేస్తుంది https://isitphishing.org/  వీడియో అసలైనదా, నకిలీదా అని నిర్ధారించడానికి తగిన ప్లాట్‌ఫారమ్‌.. https://platform.sensity.ai/ deepfake-detection - అనీల్‌ రాచమల్ల, డిజిటల్‌ వెల్‌బీయింగ్‌ ఎక్స్‌పర్ట్, ఎండ్‌ నౌ ఫౌండేషన్‌  చదవండి: Priyanka Nanda: బాలీవుడ్‌లో అడుగుపెట్టాలనుకుంది.. కానీ గ్లామర్‌ ప్రపంచాన్ని వదిలి గ్రామానికి.. సర్పంచ్‌గా పోటీ! Badam Health Benefits: రాత్రంతా నీళ్లలో నానబెట్టి బాదం పొట్టు తీసి తింటున్నారా?

రామన్నపేట: అత్యాశకు పోయి ఆన్‌లైన్‌ మోసానికి బలై పెద్ద మొత్తంలో డబ్బులు పోగొట్టుకున్న ఉదంతం ఆలస్యంగా వెలుగు చూసింది. సైబర్‌ మోసానికి బలైనవారు ఒక్క యాదాద్రి భువనగిరి జిల్లా రామన్నపేట మండలంలోనే 1500 నుంచి 2వేల మంది వరకు ఉన్నారు. డిసెంబర్‌ 14న హగ్‌స్లీప్‌ అనే యాప్‌ మార్కెట్‌లోకి వచ్చింది. లింక్‌ ద్వారా ఒకరి ఫోన్‌ నుంచి మరొకరికి పంపేలా యాప్‌ను రూపొందించారు. యాప్‌ను డౌన్‌లోడ్‌ చేయగానే వివిధ డిస్కౌంట్లతో కూడిన కూపన్లు ప్రత్యక్షమవుతాయి. వాటిని స్క్రాచ్‌ చేయగానే డిస్కౌంట్‌ చూపిస్తుంది. ఓకే చేస్తే డిస్కౌంట్‌ పోనూ మిగిలిన మొత్తం సదరు వ్యక్తి బ్యాంకు ఖాతా నుంచి బదిలీ అవుతుంది.    డిస్కౌంట్ల పేరిట మస్కా  హగ్‌స్లీప్‌ యాప్‌లో రూ.3 వేలు, రూ.6 వేలు, రూ.9 వేలు, రూ.15 వేలు, రూ.25 వేల విలువైన కూపన్లను పొందుపరిచారు. రూ.3 వేలు డిపాజిట్‌ (బదిలీ) చేస్తే గంటకు రూ.20.80 చొప్పున కేవలం 45 రోజుల్లో రూ.22 వేలు పొందవచ్చని, రూ.25 వేలు డిపాజిట్‌ చేస్తే గంటకు రూ.117.90 చొప్పున 60 రోజుల్లో రూ.1,50,000 పొందవచ్చని బంపర్‌ డిస్కౌంట్లను ఎర వేశారు. యువతను బురిడీ కొట్టించిన హగ్‌ స్లీప్‌ యాప్‌  రూ.6 వేలకు గంటకు రూ.40, రూ.9వేలకు గంటకు రూ.60, రూ.15 వేలకు గంటకు రూ.90 స్క్రాచ్‌ చేసిన వ్యక్తి ఖాతాలో జమ అవుతాయని, ఖాతాలో పడిన మొత్తాన్ని రోజూ ఉదయం పదకొండు గంటల తరువాత డ్రా చేసుకోవచ్చని ఆశ చూపారు. ఉదాహరణకు రూ.3 వేల విలువైన కూపన్‌ను గనక స్క్రాచ్‌ చేస్తే డిస్కౌంట్‌ 20శాతం పోను మిగిలిన రూ.2400 సదరు వ్యక్తి ఖాతా నుంచి యాప్‌ ఖాతాకు బదిలీ అవుతాయి. డిస్కౌంట్‌కు సంబంధించిన రూ.600 లింక్‌ పంపిన వ్యక్తి ఖాతాకు వెళ్తాయి.   అత్యాశతో ఎగబడిన జనం  మొదట్లో చేరిన కొద్దిమంది ఖాతాల్లో గంట గంటకు డబ్బులు జమ అయ్యాయి. వారు తమ స్నేహితులు, బంధువులకు లింక్‌ను పంపి డౌన్‌లోడ్‌ చేయించి స్కీంలో చేరేలా ప్రోత్సహించారు. కొందరు తమది గ్యారంటీ అని కూడా ప్రోత్సహించారు. దీంతో యువకులు తమతోపాటు తమ కుటుంబ సభ్యుల ఫోన్లలో లింక్‌ను డౌన్‌లోడ్‌ చేసి మరీ డబ్బులు బదిలీ చేశారు. యాప్‌లో చేరిన వారిలో ఎక్కువమంది రూ.20 వేల కూపన్‌ను ఎంచుకున్నట్లు తెలుస్తోంది.కేవలం రామన్నపేట మండలంలోనే రెండు వేలకు మందికి పైగా స్కీంలో చేరి రూ.2 కోట్లు డిపాజిట్‌ చేశారు. డిసెంబర్‌ 27 తరువాత స్కీంలో చేరిన వారు గంట గంటకు వచ్చిన డబ్బులను డ్రా చేద్దామని ప్రయత్నించగా యువర్‌ ట్రాన్స్‌ఫర్‌ ఈజ్‌ ప్రాసెసింగ్‌ చూపించింది. డిసెంబర్‌ 31న యాప్‌ పూర్తిగా మూతపడింది. దీంతో డబ్బులు బదిలీ చేసినవారు బిక్కమొహం వేశారు. అత్యాశకు పోయి డబ్బులు పోగొట్టుకున్న వారిలో రాజకీయ నేతలు, వ్యాపారులతోపాటు రోజువారీ కూలీలు కూడా ఉన్నారు. తాము ఆన్‌లైన్‌ మోసానికి బలయ్యామనే విషయాన్ని బయటికి చెప్పలేక కుమిలిపోతున్నారు. దీనిపై రామన్నపేట ఎస్‌ఐ వెంకటయ్యను వివరణ కోరగా తమకెలాంటి ఫిర్యాదు అందలేదని తెలిపారు.