పెళ్లిళ్లలో బహుమతులు ఇవ్వడం అనేది ఒక మంచి సంప్రదాయం. సాధారణంగా నూతన వధూవరులకు బంధువు, సన్నిహితులు అనేక రకాల బహుమతులు,కానుకలు ఇస్తూ ఉంటారు. తద్వారా వారిని సంతోష పెట్టడంతోపాటు, వార్య మధ్య బంధాలు, అనుబంధాలు బలోపేతమవుతాయని పె ద్దలు చెబుతారు. అలాగే పెళ్లింటి వారికి డబ్బులను చదివింపుల రూపంలో కానుకగా ఇస్తే వారికి కొంత ఆర్థికంగా ఆసరాగా ఉంటుందని కూడా విశ్విసిస్తారు. అయితే మారుతున్న కాలంతోపాటు, బహుమతులు సంప్రదాయాలు కూడా మారుతూ వచ్చాయి. గతంలో పెళ్లి రోజులు లేదా వెడ్డింగ్‌ డేలకు ప్రాధాన్యత నామమాత్రమే అని చెప్పవచ్చు. ప్రస్తుత యానివర్సరీ పార్టీలు, గిప్ట్‌ల ట్రెండ్‌నడుస్తోంది. అరుదైన, అపురూపమైన కానుకలివ్వడం ఆనవాయితీ మారిపోయింది. వెడ్డింగ్‌ డే రోజున డైమండ్‌ రింగో, ఖరీదైన చీరో, కారో ఏదో ఒకటి తాహతుకు తగ్గట్టు తమ జీవిత భాగస్వామికి కానుకలివ్వడం చాలా కామన్‌. అలాగే తన భార్యకు అద్భుత కానుక ఇచ్చాడో భర్త. దీంతో సంతోషంతో ఉబ్బితబ్బిబ్బై పోయింది. ఇంతకీ ఆ బహుమతి ఏంటంటే..సన్నిహితుల సమక్షంలొ ఆ జంట పెళ్లి రోజు వేడుకలకు సిద్ధమైనారు. దీంతో అక్కడి వాతావరణమంతా సందడి మారి పోయింది. అంతా ఆ జంటను అభినందనల్లో ముంచెత్తుతున్నారు. మంద్రమైన సంగీత ధ్వనుల పూలబొకేలతో వారిని అభినందిస్తున్నారు. ఇంతలో అకస్మాత్తుగా లిప్తకాలం పాటు అంతా నిశ్శబ్దం ఆవరించింది. అనుకోని అతిధి అక్కడికి వచ్చాడు. దీంతో పట్టలేని సంతోషంతా ఉక్కిరిబిక్కిరైంది భార్య బెక్కీ. అతణ్ణి ఆత్మీయంగా ఆలింగనం చేసుకుని కన్నీరు పెట్టుకుంది. తమ పెళ్లి రోజున ఇంత అద్భుతమైన కానుకను అందించిన భర్తకు కన్నీళ్లతో థ్యాంక్స్‌ చెప్పుకుంది బెక్కీ. ఇంతకీ ఎవరా అతిథి?Husband left his wife speechless after he brought a surprise guest to their wedding pic.twitter.com/4V91B6jVEO— internet hall of fame (@InternetH0F) April 3, 2025కొడుకు గుండెను తన ‘గుండె’గా దాచుకున్న వ్యక్తి. 19 ఏళ్ల కుమారుడు ట్రిస్టన్‌ కన్నుమూశాడు. దీంతో ట్రిస్టన్ అవయవాలను దానం చేశారు తల్లిదండ్రులు. అలా ట్రిస్టన్‌ గుండెను అమర్చుకున్న వ్యక్తిని ఆమె ముందు నిలిపి భార్యతోపాటు, అందర్నీ ఆశ్చర్యపరిచాడు. వారు కలిసి క్షణాలు అక్కడున్నవారందరి గుండెల్ని తడి చేశాయి. ఎక్స్‌(ట్విటర్‌)లో షేర్‌ అయిన ఈ వీడియో 50.4 లక్షలకు పైగా వ్యూస్‌ను దక్కించు కోవడం విశేషం.

సాక్షి, హైదరాబాద్‌: ఎల్బీనగర్‌ నుంచి ఖైరతాబాద్‌కు గ్రీన్‌చానల్‌ ద్వారా మెట్రో రైల్‌లో గుండెను తరలించారు. కామినేని ఆస్పత్రిలో చికిత్స పొందుతున్న 34 ఏళ్ల వ్యక్తి బ్రెయిన్‌డెడ్‌ అయినట్టు ఆస్పత్రి వైద్యులు నిర్ధారించారు. అవయవాలను దానం చేసేందుకు బంధువులు అంగీకరించడంతో ఆ మేరకు జీవన్‌దాన్‌కు సమాచారం ఇచ్చారు. అప్పటికే గుండె పనితీరు పూర్తిగా దెబ్బతిని, ఖైరతాబాద్‌ గ్లెనిగల్‌ గ్లోబల్‌ ఆస్పత్రిలో చికిత్స పొందుతున్న 35 ఏళ్ల వ్యక్తికి బ్రెయిన్‌డెడ్‌ వ్యక్తి గుండెను అమర్చేందుకు ఏర్పాట్లు చేశారు.డాక్టర్‌ అజయ్‌జోషి నేతృత్వంలోని వైద్య బృందం శుక్రవారం సాయంత్రం కామినేని ఆస్పత్రికి చేరుకుని, దాత శరీరం నుంచి గుండెను సేకరించారు. ప్రత్యేక అంబులెన్స్‌లో దీన్ని తీసుకుని ఎల్బీనగర్‌ మెట్రో స్టేషన్‌కు చేరుకున్నారు. అప్పటికే ట్రాఫిక్‌ పోలీసులకు సమాచారం ఇవ్వడంతో రోడ్డుపై వాహనాల రాకపోకలను నిలిపివేశారు. వైద్య బృందం రాత్రి 9.30 గంటలకు ఎల్బీనగర్‌ నుంచి మెట్రోలో బయలుదేరి 9.43 గంటలకు ఖైరతాబాద్‌ చేరుకుంది.పోలీసులు, మెట్రో అధికారులు, జీవన్‌దాన్‌ సంయుక్త ఆధ్వర్యంలో గ్రీన్‌చానల్‌ ఏర్పాటు చేశారు. ఈ సమయంలో కొత్తపేట, దిల్‌సుఖ్‌నగర్, మూసారాంబాగ్, మలక్‌పేట్, ఎంజీబీఎస్, నాంపల్లి, అసెంబ్లీ, ఖైరతాబాద్‌ మెట్రో స్టేషన్లను మూసివేసి, ప్రయాణికుల రాకపోకలను నిలిపివేశారు. 13 కిలోమీటర్లు, 13 స్టేషన్లు దాటుకుని, 13 నిమిషాల్లో రైలు గమ్యస్థానానికి చేరుకుంది.

హృదయ సంబంధిత ఆరోగ్య సమస్యలు ప్రపంచవ్యాప్తంగా తీవ్ర ఆందోళన కలిగిస్తున్నాయి. హృద్రోగాల బారినపడి ఏటా లక్షలాదిమంది మృత్యువాత పడుతున్నారు. గుండె జబ్బులు ప్రపంచవ్యాప్తంగా మరణాలకు ప్రధాన కారణంగా నిలుస్తున్నాయి. 2024 కూడా గుండె ఆరోగ్యానికి సవాలుగా నిలిచింది. గుండెపోటు, గుండె ఆగిపోవడం కారణంగా ఈ ఏడాది లక్షలాదిమంది మృతిచెందారు.కరోనా మహమ్మారి తర్వాత భారత్‌లోనే కాకుండా ప్రపంచంలోని అనేక దేశాల్లో గుండె జబ్బులు అధికంగా నమోదవుతున్నాయని పలు పరిశోధనల్లో వెల్లడయ్యింది. 2024లో తీవ్రమైన గుండె సమస్యల కారణంగా మన దేశంలో లక్షలాది మంది మృతిచెందారు. 2024, ఫిబ్రవరి 20న ప్రముఖ టెలివిజన్ నటుడు రితురాజ్ సింగ్ (59) గుండెపోటుతో మరణించారు. రితురాజ్‌.. హిట్లర్ దీదీ తదితర టీవీ షోలలోనటించారు. అదేవిధంగా నటి కవితా చౌదరి కూడా గుండెపోటుతో హఠాన్మరణం చెందారు. ఆమె ఉడాన్ తదితర సీరియళ్లలో నటించారు. టీవీ నటుడు, మోడల్ వికాస్ సేథి కూడా 48 సంవత్సరాల వయస్సులో గుండెపోటుతో కన్నుమూశారు.గుండెపోటుతో పాటు, కార్డియాక్ అరెస్ట్ కేసులు ఈ ఏడాది అందరిలోనూ ఆందోళనను పెంచాయి. 2024 జూన్ 9న భారత్-పాకిస్తాన్ మ్యాచ్‌ను చూసేందుకు వచ్చిన ముంబై క్రికెట్ అసోసియేషన్ (ఎంసీఏ) అధ్యక్షుడు అమోల్ కాలే(47) గుండెపోటుతో మరణించారు. కాగా గుండెపోటు, కార్డియాక్ అరెస్ట్ అనేవి రెండు వేర్వేరు స్థితులు. గుండెకు రక్తాన్ని సరఫరా చేసే ధమనులలో అడ్డంకి ఏర్పడిన కారణంగా, గుండెకు రక్త ప్రసరణ అందడంలో ఆటంకం ఏర్పడుతుంది. ఈ పరిస్థితిలో గుండెపోటు వస్తుంది. కార్డియాక్ అరెస్ట్ స్థితిలో గుండె కొట్టుకోవడం అకస్మాత్తుగా ఆగిపోతుంది.కరోనా ఇన్‌ఫెక్షన్, మరణాల ముప్పును తగ్గించడంలో వ్యాక్సినేషన్ కీలక పాత్ర పోషించింది. అయితే ఈ టీకా గుండెపోటుతో పాటు మరణాల కేసులు పెరిగాయని కొన్ని నివేదికలు వెల్లడిస్తున్నాయి. అయితే ఈ వ్యాక్సిన్‌లు పూర్తిగా సురక్షితమైనవని, ఎలాంటి సమస్యలు తలెత్తవని ఇండియన్ కౌన్సిల్ ఆఫ్ మెడికల్ రీసెర్చ్ (ఐసీఎంఆర్) స్పష్టం చేసింది. భవిష్యత్తులోనూ గుండె జబ్బులు వచ్చే ప్రమాదం ఉంటుందని, అందుకే ముందస్తుగా గుండెపోటు వస్తే ప్రాణాలను ఎలా కాపాడుకోవాలో తెలుసుకోవాలని ఆరోగ్య నిపుణులు సూచిస్తున్నారు.గుండెపోటు వచ్చిన బాధితునికి వెంటనే సీపీఆర్‌ అందించడం ద్వారా అతని ప్రాణాలు కాపాడవచ్చని నిపుణులు తెలియజేస్తున్నారు. గుండె జబ్బుల ముప్పును నివారించడానికి సరైన జీవనశైలిని అనుసరించడం, పోషక ఆహారాన్ని తీసుకోవడం రక్తపోటును, షుగర్‌ను ఎప్పటికప్పుడు తనిఖీ చేస్తూ, వాటిని నియంత్రణలో ఉంచుకోవడం చాలా ముఖ్యమని వైద్యులు సూచిస్తున్నారు. ఇది కూడా చదవండి: అతనిది హర్యానా.. ఆమెది ఫ్రాన్స్‌.. ప్రేమ కలిపిందిలా..

డార్క్‌ చాక్లెట్‌ ఆరోగ్యానికి మంచిదని నిపుణులు పదే పదే నొక్కి చెప్పేవారు. కానీ మోతాదుకి మించొద్దు అని సూచించేవారు. అయితే ఇది నిజంగా ఆరోగ్యానికి మంచిదా..? అనే విషయంపై పరిశోధనలు జరగుతూనే ఉన్నాయి. తాజాగా హార్వర్డ్‌కి చెందిన యూఎస్‌, చైనీస్‌ శాస్త్రవేత్తలు అది నిజమేనని నిర్థారించారు. మిల్క్‌ చాక్లెట్లు తిన్న వారికంటే డార్క్‌ చాక్లెట్లు తిన్న వారిలో టైప్ 2 డయాబెటిస్‌ వచ్చే ప్రమాదం తక్కువని తేల్చి చెప్పారు. అలాగే ఈ చాక్లెట్లు తినడం వల్ల బరువుపై ప్రభావం చూపదని కూడా నిర్థారించారు. అందుకోసం మహిళా నర్సులపై పరిశోధన చేశారు.దాదాపు 1986-2018 వరకు వారి హెల్త్‌ డాటాను ట్రాక్‌ చేశారు. అలాగే పురుష ఆరోగ్య నిపుణలపై కూడా 1986 నుంచి 2020 వరకు హెల్త్‌ డేటాను పరిశీలించారు. వ్యక్తిగత ఆరోగ్య సమస్యలున్న వారిని మినహా మిగతా అందరి జీవనశైలి వారి తీసుకునే డార్క్‌ చాక్లెట్‌ మోతాదుని పరిశీలించారు. వీరిలో మిల్క్‌ చాక్లెట్‌ తిన్న వారిలో డయాబెటిస్‌ వచ్చే అవకాశాలు, రక్తపోటు, అధిక బరువు వంటి సమస్యలు ఉన్నాయన్నారు. అయితే కేవలం డార్క్‌ చాక్లెట్‌ని తిన్న వారిలో కోకో ఉత్పత్తులు జీవక్రియను మెరుగుపరిచిందన్నారు. ఇది రక్తపోటులో గణనీయమైన తగ్గుదల తోపాటు ఇన్సులిన్‌ సెన్సిటివిటీని మెరుగుపరిచిందని వెల్లడించారు. అంతేగాదు అధిక బరువు, ఊబకాయం ఉన్న వ్యక్తులలో కూడా ఇన్సులిన్ నిరోధకతను మెరుగుపరిచిందన్నారు. డార్క్‌ చాక్లెట్‌లో ఉండే ఫ్లేవనోల్స్, పాలీఫెనాల్ యాంటీఆక్సిడెంట్ మెరుగైన గుండె ఆరోగ్యానికి దోహదపడేలా టైప్‌2 డయాబెటిస్‌ ప్రమాదాన్ని 21% మేర తగ్గిస్తుందని నిర్ధారించారు పరిశోధకులు. ఒత్తిడిని కూడా నివారిస్తుందని చెప్పారు. అయితే ఈ సత్ఫలితాలు ఎలాంటి దీర్ఘకాలిక అనారోగ్య సమస్యలు లేని వారు త్వరితగతిన పొందగలరని అన్నారు. మిగతా వారికి నెమ్మదిగా మార్పులు కనిపించడం మొదలవ్వుతుందని అన్నారు.(చదవండి: కూర్చోవడం ధూమపానం లాంటిదా? కేన్సర్‌కి దారితీస్తుందా..?)

సంతాన సాఫల్య చికిత్సల ద్వారా జన్మించే శిశువుల్లో గుండె లోపాలు తలెత్తే అవకాశాలు ఎక్కువగా ఉంటాయని ఇటీవల ఒక పరిశోధనలో తేలింది. స్వీడిష్‌ కార్డియాలజిస్ట్‌ డాక్టర్‌ యు.బి.వెనర్‌హోమ్‌ ఈ అంశాన్ని తన అధ్యయనం ద్వారా వెల్లడించారు. ఐవీఎఫ్‌ సహా వివిధ రకాల కృత్రిమ పద్ధతుల ద్వారా జన్మించిన శిశువుల్లో సహజంగా జన్మించిన శిశువుల్లో కంటే జన్యు సమస్యల వల్ల గుండె లోపాలు తలెత్తే అవకాశాలు 36 శాతం ఎక్కువగా ఉన్నట్లు డాక్టర్‌ వెనర్‌హోమ్‌ గుర్తించారు. ఆయన నేతృత్వంలోని వైద్యుల బృందం డెన్మార్క్, ఫిన్లండ్, స్విట్జర్లండ్, నార్వే దేశాల్లో కృత్రిమ పద్ధతుల ద్వారా 1990–2015 మధ్య కాలంలో జన్మించిన సుమారు 1.71 లక్షల శిశువుల ఆరోగ్య వివరాలపై క్షుణ్ణంగా అధ్యయనం చేసింది.సహజంగా జన్మించిన శిశువుల కంటే, కృత్రిమ పద్ధతుల ద్వారా పుట్టిన శిశువుల్లోనే తర్వాతి కాలంలో గుండె లోపాలు ఎక్కువగా బయటపడినట్లు ఈ అధ్యయనంలో తేలింది. ఈ పరిశోధన సారాంశాన్ని యూరోపియన్‌ సొసైటీ ఆఫ్‌ కార్డియాలజీ జర్నల్‌ ఇటీవల ప్రచురించింది.(చదవండి: కంటికి ‘మంట’ పెట్టేస్తది.. సిగరెట్‌ అంటించకండి!)

గుండెజబ్బులను నివారించడానికి లైఫ్‌ స్టైల్‌ మాడిఫికేషన్స్‌లో భాగంగా డాక్టర్లు చాలా రకాల మార్గాలు సూచిస్తుంటారు. అందులో పండ్లు తినడమూ ఒకటి. అయితే కొన్ని రకాల పండ్లు చాలా రుచిగా ఉండటంతోపాటు, వాటిలో ఉండే కొన్ని రకాల పోషకాల వల్ల గుండెకు పటిష్టమైన రక్షణనిస్తాయి. వాటితోపాటు పూర్తి ఆరోగ్యానికీ తోడ్పడతాయి. అలా గుండెకు మేలు చేయడానికి వాటిల్లోని ఏయే పోషకాలూ, ఏయే అంశాలు ఉపయోగపడతాయో చూద్దాం. అన్ని చోట్లా దొరుకుతూ, అన్ని వేళలా లభ్యమయ్యే పండ్లలో అరటి, నారింజ, ఆపిల్‌ వంటివి చాలా ముఖ్యం. అలా గుండెకు మేలు చేసే ఆల్‌ సీజన్‌ పండ్ల గురించి తెలుసుకుందాం. అరటి పండు: ఈ పండులోని పొటాషియమ్, మెగ్నీషియమ్‌లు రక్తపోటును అదుపులో ఉంచుతాయి. హైబీపీ అన్నది గుండె΄ోటుకు ఒక రిస్క్‌ఫ్యాక్టర్‌ కాబట్టి అరటిలోని పొటాషియమ్‌ హైబీపీని తగ్గించడం ద్వారా పరోక్షంగా గుండెపై ఒత్తిడిని తగ్గిస్తుంది. అలా అరటి గుండె΄ోటును నివారిస్తుంది. ఈ పండు కేవలం రక్త΄ోటును అదుపు చేయడం, గుండె΄ోటు నివారించడమే కాకుండా... ఇందులోని విటమిన్‌ బి6, విటమిన్‌ – సి, పీచుపదార్థాలు దేహానికీ మేలు చేస్తాయి. ఇవి మార్కెట్లో ఎప్పుడూ దొరుకుతూనే ఉండటమన్నది ఓ సానుకూల అంశం. ద్రాక్ష: మన దేహంలో ఆయా అవయవాల ఆకృతికి దగ్గరిగా మంచి పోలిక కలిగి ఉండే పండ్లు, కూరగాయలు, డ్రైఫ్రూట్స్‌ వంటివి ఆయా దేహ భాగాలకు మేలు చేస్తాయనే భావన చాలామందిలో ఉంది. ఉదాహరణకు ఆక్రోట్‌ వంటివి మెదడుకు ఆకారంలో ఉండి మెదడుకు మేలు చేస్తాయనీ... అలాగే అడ్డుగా కోసినప్పుడు అచ్చం కన్నులోని నల్లగుడ్డులో ఉన్నట్లుగా రింగులు కనిపించే క్యారట్‌ కన్నుకు మేలు చేస్తుందంటారు. అలాగే ద్రాక్షగుత్తిని చూసినప్పుడు... ఆ పండ్లు ఉండే ఈనెలన్నీ దేహంలోని రక్తప్రసరణ వ్యవస్థలో ఉండే రక్తనాళాల్లా కనిపిస్తాయి. ఈ కారణం చేత ద్రాక్ష పండు గుండెకు మంచిదని అంటుంటారు. ద్రాక్షగుత్తి మొత్తాన్ని చూసినప్పుడు కూడా అది గుండె ఆకృతిలోనే ఉంటుంది. నిర్దిష్టంగా చూస్తే పండు ఆకృతి కీ, అది చేసే మేళ్లకూ సైంటిఫిక్‌గా ఎలాంటి నిదర్శనాలూ లేవు. అయినప్పటికీ కాకతాళీయంగానైనా ఇది రక్తనాళాల్లోని కొవ్వులను తొలగిస్తుంది. ద్రాక్షపండ్లు మన రక్తనాళాల్లోని చెడు కొలెస్ట్రాల్‌ను తగ్గించడం ద్వారా గుండె΄ోటు అవకాశాలను నివారిస్తాయి. ద్రాక్షలోని పోషకాలైన లినోలిక్‌ ఆసిడ్, ఫ్లేవనాయిడ్స్, ఫినోలిక్‌ ఆలిగోమెరిక్‌ ప్రోయాంథో సయానిడిన్స్‌ వంటివి హైకోలెస్ట్రాల్‌ను తగ్గించి, అధిక రక్తపోటును అదుపులో ఉంచుతాయి. తద్వారా గుండెజబ్బులను నివారిస్తాయి. నారింజపండ్లు: నిమ్మజాతికి చెందిన నారింజ, బత్తాయి వంటి పండ్లన్నీ గుండెకు బాగా మేలు సమకూర్చేవే. బాగా పండిన నారింజలో విటమిన్‌ఏ, బి6, సి పుష్కలంగా ఉంటాయి. దాంతోపాటు ఫోలేట్‌ పొటాషియమ్, ఫైబర్‌ ఎక్కువ. పొటాషియమ్‌ వల్ల రక్తపోటు తగ్గుతుందనీ దాంతో గుండెకు రక్షణ కలుగుతుందన్న విషయం తెలిసిందే. ఇవి కూడా ఏ సీజన్‌లోనైనా దొరకే పండ్లు కావడం ఓ మంచి విషయం. ఆపిల్‌ : ఇందులోని ఫ్లేవనాయిడ్స్‌ రక్తనాళాల్లోని ప్లేట్‌లెట్లు రక్తనాళాల గోడలకు అంటుకోకుండా చూస్తాయి. దాంతో΄ాటు రక్తనాళాలు మూసుకు΄ోకుండా చూడటం, కొలెస్టాల్‌ను తగ్గించడం కూడా చేస్తాయి. ఇలా అవి గుండె ఆరోగ్యాన్ని కాపాడతాయి.కర్బూజ (కాంటలౌప్‌) : ఈ పండ్లలోని ΄÷టాషియమ్‌ రక్త΄ోటును నియంత్రించి గుండె΄ోటును నివారిస్తుంది. ఈ పండ్లలోని విటమిన్‌–ఏ, విటమిన్‌–బి6, ఫోలేట్, పీచుపదార్థాలు పూర్తి శరీర ఆరోగ్యానికి దోహదం చేస్తాయి. అన్ని చోట్లా దొరికే ద్రాక్ష, అరటి, నారింజ, ఆపిల్‌తోపాటు దాదాపుగా పట్టణ, నగర ప్రాంతాల్లోని పెద్ద పెద్ద మార్కెట్లలో దొరకే మరికొన్ని పండ్లు కూడా గుండెకు మేలు చేస్తాయి. వాటిలో కొన్ని... బెర్రీపండ్లు: బెర్రీ పండ్లలో కూడా పొటాషియమ్‌ ఎక్కువగానే ఉంటుంది. పొటాషియమ్‌ రక్త΄ోటును నివారించడం ద్వారా గుండెకు మేలు చేస్తుందని అరటిపండు విషయంలో చూశాం కదా. అందుకే ఇది కూడా అరటి మాదిరిగానే గుండెకు మేలు చేస్తుంది. ఇక బెర్రీపండ్లలోని బ్లాక్‌బెర్రీ, బ్లూబెర్రీ, రాస్ప్‌బెర్రీలలో ఉండే విటమిన్‌ సి, ఫోలేట్, ఫైబర్‌ అన్నీ పూర్తి శరీర ఆరోగ్యానికి దోహదపడతాయి. కివీ: ఇప్పుడు నగర ప్రాంతాల్లోని పెద్దపెద్ద మార్కెట్ల తోపాటు పట్టణ ప్రాంతాల్లోనూ కివీ పండ్లు దొరుకుతున్నాయి. ఇవి గుండె ఆరోగ్యానికి ఎంతగానో తోడ్పతాయి. కివీలోని విటమిన్‌–ఈ చెడు కొలెస్ట్రాల్‌ను తగ్గిస్తుంది. ఫలితం గా రక్తనాళాల్లో రక్తం గడ్డకట్టే గుణం తగ్గి గుండె ఆరోగ్యం పదిలంగా ఉంటుంది. అప్రికాట్‌: ముదురు నారింజ లేదా పసుపు రంగులో ఉండే అప్రికాట్స్‌ గుండెకు మంచివి. ఇందులో ఉండే విటమిన్‌–కె – రక్తకణాల ఆరోగ్యానికి దోహదపడుతుంది. అంతేకాదు అప్రికాట్‌లో ఉండే విటమిన్‌– ఏ, విటమిన్‌– సీ, విటమిన్‌–ఈ వల్ల పూర్తి శరీర ఆరోగ్యం కూడా బాగుపడుతుంది. పైన పేర్కొన్నవాటి తోపాటు బ్రైట్‌గా ఉండి ముదురురంగుల్లో మెరుస్తున్నట్లు కనిపించే రంగులతో ఉండే పండ్లన్నీ గుండెకు మేలు చేసేవే. ఆపిల్‌ ఈ కోవలోనిదే. ఇక పండ్ల తోపాటు మిగతాజీవనశైలి మార్గాలను సైతం పాటిస్తూ ఉంటే గుండె ఆరోగ్యం పదికాలాలపాటు పదిలంగా ఉంటుంది. ∙

ఛాతీలో నీరు చేరడాన్ని ‘ప్లూరల్‌ ఎఫ్యూజన్‌’ అంటారు. దీనికి చాలా కారణాలున్నాయి. ఇది నీరు కావచ్చు లేదా చీము, రక్తం కావచ్చు. ఇది ఒక పక్క లేదా రెండువైపులా చేరవచ్చు. నీరు ఎక్కువగా చేరితే దాన్ని ‘మాసివ్‌ ప్లూరల్‌ ఎఫ్యూజన్‌’ అంటారు. ఇలాంటి వారిలో ఆయాసం కూడా ఎక్కువగా ఉండవచ్చు. అలాంటి వారిలో తక్షణం ఆ నీటిని తీయాల్సి ఉంటుంది. కారణాలు... ఛాతీలోకి నీరు చేరడం అనేది హార్ట్‌ ఫెయిల్యూర్, కిడ్నీ సమస్య, లివర్‌ సమస్యలను సూచిస్తుంది. చీము చేరడం అనేది ఊపిరితిత్తులకు గాని, ప్లూరల్‌ స్పేస్‌కు గానీ ఇన్ఫెక్షన్‌ వచ్చినప్పుడు జరుగుతుంది. ఉదా: నిమోనియా, టీబీ ఇన్ఫెక్షన్లు. సాధారణంగా మొదటిదశలో అది చీము అవునా, కాదా అన్నది కనుక్కోవడం కుదరదు. పరీక్షలకు పంపాక మాత్రమే అది తెలుస్తుంది. కాబట్టి ఈ సమస్యను ట్రాన్స్‌డేటివ్‌ లేదా ఎగ్జూడేటివ్‌ అని విభజిస్తారు. ట్రాన్స్‌డేటివ్‌ నీరు చేరడమనే సమస్య సాధారణంగా మందులతోనే తగ్గిపోతుంది. అయితే ఎగ్జుడేటివ్‌ నీరు చేరడమనే సమస్యలో దాని దశని బట్టి చికిత్స మారుతుంటుంది. ఈ సమస్యకు నిమోనియా కారణమై, నీరు కొద్దిగానే ఉంటే, సాధారణంగా అది యాంటీబయాటిక్స్‌తో తగ్గి΄ోతుంది. కానీ చీము చాలా ఎక్కువగా ఉంటే, వెంటనే ఛాతీలోకి గొట్టం వేసి దాన్ని డ్రైయిన్‌ చేసేయాలి (ఆ చీమును బయటకు ప్రవహింపజేయాలి... అంటే తొలగించాలి). ఒకసారి గొట్టం వేశాక చీము రోజుకు ఎంత పరిమాణంలో డ్రైయిన్‌ అవుతోంది అన్న అంశం మీద దాన్ని తీసేయడం ఆధారపడి ఉంటుంది. చీము తీసేయడం ఆలస్యమైతే, లోపల అనేక ఫైబ్రస్‌ పార్టిషన్స్‌ (గదులు) ఏర్పడి, అక్కడ తేనెతుట్టెలాగా మారిపోతుంది. అలాంటి దశలో ఆపరేషన్‌ అవసరం కావచ్చు. గొట్టం వేసి, ఆ తేనెతుట్టె లాంటి దాన్ని కరిగించడానికి ఫిబ్న్రోలైటిక్స్‌ అనే మందుల్ని మూడు రోజుల పాటు లోనికి పంపుతారు. అప్పటికీ లోపలి ఫైబ్రస్‌ పార్టిషన్స్‌ కరగకపోతే ఆపరేషన్‌ ఒక్కటే మార్గం. ముందుగా అసలు ఈ చీము ఎందుకు చేరుతుందో కనుక్కోవాలి. అందుకోసం తగిన పరీక్షలూ, కల్చర్స్‌ చేయించాలి. ఇన్ఫెక్షన్‌ అదుపు చేయడానికి అవసరమైన మందుల్ని డాక్టర్లు సూచించినంత కాలం వాడాలి. కొంతమందికి ఈ ఇన్ఫెక్షన్‌ వల్ల చీము చేరడమే కాకుండా ఊపిరితిత్తులకు కన్నం పడుతుంది. దానివల్ల గాలి లీక్‌ అవుతుంది. దీన్ని ‘బ్రాంకోప్లూరల్‌ ఫిస్టులా’ అంటారు. ఇలాంటివారిలో ఛాతీలో గొట్టం ఎక్కువరోజులు... అంటే ఫిస్టులా మూసుకు΄ోయే వరకూ ఉంచాలి. ఇందుకు ఒక్కోసారి ఆర్నెల్లు కూడా పట్టవచ్చు. కొంతమందిలో ఆపరేషన్‌ ద్వారా ఫిస్టులాను రిపేర్‌ చేయవచ్చు. చీము తీసేయడం ఆలస్యమైతే, లోపల అనేక ఫైబ్రస్‌ పార్టిషన్స్‌ (గదులు) ఏర్పడి,అక్కడ తేనెతుట్టెలా మారి΄ోతుంది. ఈ దశలో ఆపరేషన్‌ అవసరం కావచ్చు. అప్పుడు గొట్టం వేసి, దాన్ని కరిగించడానికి ఫిబ్న్రోలైటిక్స్‌ అనే మందుల్ని పంపుతారు. డా‘‘ రమణ ప్రసాద్‌, సీనియర్‌ పల్మునాలజిస్ట్‌ (చదవండి:

భువనేశ్వర్‌: ఆగిపోయిన ఒక సైనికుడి గుండెను.. తిరిగి కొట్టుకునేలా చేసి ఆ వ్యక్తికి పునర్జన్మ ప్రసాదించారు. శుభాకాంత్‌ సాహు అనే ఈ జవాను వయసు 24 ఏళ్లు. అక్టోబర్‌ 1వ తేదీన తీవ్ర అనారోగ్యంతో ఆస్పత్రిలో చేరాడు. అప్పటి నుంచి అతనికి చికిత్స కొనసాగుతోంది. అయితే..ఉన్నట్లుండి ఈ మధ్య అతని గుండె ఆగిపోయింది. దీంతో డాక్టర్లు సీపీఆర్‌ చేసి బతికించే ప్రయత్నం చేశారు. అయినా చలనం లేకపోవడంతో ఎక్స్‌ట్రాకార్పోరియల్‌ కార్డియోపల్మనరీ రిససిటేషన్‌ (ఈసీపీఆర్‌) చేశారు. దీంతో 90 నిమిషాల తర్వాత గుండె కొట్టుకోవడం మొదలైంది. ఆపై 30 గంటల గుండె లయబద్ధంగా కొట్టుకోవడం ప్రారంభించింది. మరో 96 గంటల తర్వాత అతనికి ఎక్మోను తొలగించారు. ఇలా..ఒడిషా భువనేశ్వర్‌లోని ఎయిమ్స్‌ బృందం అతని ప్రాణాలు నిలబెట్టింది. సాంకేతికంగా ఈసీపీఆర్‌ విధానం అనేది సవాళ్లతో కూడుకున్నదని, అయినప్పటికీ గుండె ఆగిన సందర్భాల్లో చికిత్సకు అనువైందని డాక్టర్‌ శ్రీకాంత్‌ బెహరా చెబుతున్నారు. ప్రస్తుతం శుభాకాంత్‌ ఆరోగ్యంగానే ఉన్నారని తెలిపారాయన.

గుండె తన పూర్తి సామర్థ్యాన్ని కనబరచకుండా అది విఫలమయ్యే కండిషన్‌ను ‘హార్ట్‌ ఫెయిల్యూర్‌’గా చెబుతారు. హార్ట్‌ ఫెయిల్యూర్‌తో బాధపడేవారు... తాము కొద్దిగా నడవగానే వారికి ఊపిరి సరిగా అందకపోవడం, తీవ్రంగా ఆయాసం రావడం వంటి సమస్యలతో ఉక్కిరిబిక్కిరి అవుతారు. హార్ట్‌ఫెయిల్యూర్‌ బాధితులు ఈ కింద సూచించిన జీవనశైలి మార్పులు చేసుకోవడం చాలా మంచిది. ద్రవాహారానికి దూరంగా ఉండటం: హార్ట్‌ ఫెయిల్యూర్‌ బాధితుల్లో ఒంట్లోకి నీరు చేరుతుంటే వాళ్లు ద్రవాహారం తీసుకోవడం తగ్గించాలి. ఒంట్లోకి నీరు చేరనివాళ్లు మాత్రం రోజు లీటరున్నర వరకు ద్రవాహారాలు తీసుకోవచ్చు. ఉప్పు బాగా తగ్గించడం : ఒంట్లో నీరు చేరడం, ఆయాస పడటం, ఊపిరి అందక΄ోవడం వంటి లక్షణాలు కనబడితే ఉప్పు వాడకాన్ని పూర్తిగా తగ్గించాలి. రోజుకు 2.5 గ్రాములు (అరచెంచా) కంటే తక్కువే తీసుకోవాలి. వీళ్లు తినే వంటల్లో ఉప్పు వేయకపోవడం మేలు. పచ్చళ్లు, బేకరీ ఐటమ్స్, బయటి చిరుతిండ్లను పూర్తిగా మానేయాలి. డ్రైఫ్రూట్స్, పండ్లు, పాలు : బాదాం, జీడిపప్పు, ఆక్రోటు వంట్‌ నట్స్, పాలు, పండ్ల వంటివి తీసుకోవచ్చు. వీటిల్లో ఆరోగ్యానికి చేటు చేసే లవణాలు తక్కువ. విశ్రాంతి : హార్ట్‌ ఫెయిల్యూర్‌తో బాధపడేవారు పూర్తిగా విశ్రాంతి తీసుకోవాలని చాలామందిలో ఓ అపోహ. అయితే ఇది సరికాదు. వైఫల్యం తీవ్రంగా ఉంటే తప్ప... శరీరం సహకరించినంత మేరకు, ఆయాసం రానంత వరకు శరీరాన్ని మరీ కష్టపెట్టకుండా శ్రమ చేయవచ్చు. తేలికపాటి నడక, మెట్లు ఎక్కడం వంటి వ్యాయామాలూ చేయవచ్చు. మానసికంగా ప్రశాంతంగా ఉండటం: హార్ట్‌ ఫెయిల్యూర్‌తో బాధపడేవారు తమ సమస్య కారణంగా చాలా మానసిక ఒత్తిడికి లోనయ్యే అవకాశాలెక్కువ. ఒక్కోసారి తీవ్రమైన భావోద్వేగాలకూ లోనుకావచ్చు. వారు ఒత్తిళ్లకు దూరంగా ఉంటూ మానసికంగా ప్రశాంతంగా ఉండటానికి ప్రయత్నించాలి. ఇందుకు యోగా, ధ్యానం వంటివి చేయడం మంచిది. ఈ మందులు వద్దు : హార్ట్‌ఫెయిల్యూర్‌తో బాధపడేవారు కొన్ని మందులకు... ముఖ్యంగా నొప్పి నివారణ కోసం వాడే... ఇబూప్రొఫేన్, డైక్లోఫెనాక్‌ వంటి ఎన్‌ఎస్‌ఏఐడీ రకం మందులకు దూరంగా ఉండాలి. స్టెరాయిడ్స్‌ కూడా వాడకూడదు. ఇవి ఒంట్లోకి నీరు చేరేందుకు దోహదం చేస్తాయి. కాబట్టి వీటికి దూరంగా ఉండాలి.నాటు మందుల్లో ఏ పదార్థాలు ఉంటాయో, అవి గుండె మీద ఎలాంటి ప్రభావం చూపుతాయో తెలియదు. కాబట్టి వాటికి దూరంగా ఉండటం మేలు. ఇంకా చెప్పాలంటే కార్డియాలజిస్ట్‌కు చెప్పకుండా ఎలాంటి మందులూ వాడకపోడమే మంచిది. ఇక నొప్పులు మరీ భరించలేనంతగా ఉన్నప్పుడు అవి తగ్గేందుకు డాక్టర్‌ను ఒకసారి సంప్రదించి పారాసిటమాల్‌ వంటి సురక్షిత మందుల్ని వాడుకోవచ్చు. ∙వైద్యపరమైన జాగ్రత్తలు బాధితులు తమ గుండె వైఫల్యానికి వాడుతున్న మందులతోనూ అప్పుడప్పుడు కొన్ని రకాల ఇబ్బందులు తలెత్తే అవకాశముంది. అందుకే ఎప్పటికప్పుడు డాక్టర్‌ ఫాలో అప్‌లో ఉంటూ, అవసరాన్ని బట్టి వాటి మోతాదుల్లో మార్పులు చేసుకోవడం లేదా మందులను మార్చడం వంటి జాగ్రత్తలు తీసుకుంటూ ఉండాలి. అందుకే తరచూ గుండెవైద్య నిపుణులను సంప్రదిస్తూ, వారు చెప్పే సూచనలు, జాగ్రత్తలు అనుసరించాలి. (చదవండి: మై లిటిల్‌ మార్ఫీ..! చిన్నారులు హాయిగా నిద్రపోయేలా..!)

శీతాకాలంలో శారీరక శ్రమ తగ్గడం, కాలానుగుణ మార్పులు తదితరాల కారణంగా అధిక రక్తపోటు, కొలస్ట్రాల్‌ స్థాయిలు పెరగడం జరుగుతుంది. ఈ కాలంలో హృదయనాళం పనితీరుకు అనుగుణమైన ఆహారపదార్థాలు తీసుకుంటే గుండె సంబంధిత ప్రమాదాలను నివారించొచ్చని చెబతున్నారు నిపుణులు. ఈ కాలంలో ఎక్కువగాయాంటీఆక్సిడెంట్లు, ఫైబర్‌ అధికంగా ఉన్నవి తీసుకోవడం మంచిదని సూచిస్తున్నారు. ఈ వణికించే చలిలో రక్తపోటుని నిర్వహించి, హృదయ సంబంధ వ్యాధుల ప్రమాదాన్ని తగ్గించే ఆహారాలకు ప్రాధాన్యత ఇవ్వడం మేలని చెబుతున్నారు. అవేంటో చూద్దామా..ఆకు కూరలుపాలకూర, బచ్చలికూర వంటి ఆకుకూరల్లో విటమిన్ ఏ, సీ, కే, ఫైబర్ తోపాటు ఫోలేట్‌ వంటివి ఉంటాయి. ఇవి గుండె ఆరోగ్యానికి మేలు చేస్తాయి. ఈ ఆకుకూరలు నైట్రేట్‌లను కలిగి ఉంటాయి. అందువల్ల రక్తపోటును తగ్గించి, ధమనుల పనితీరును మెరుగ్గా ఉంచడంలో కీలకంగా ఉంటాయి. దీనిలోని యాంటీఆక్సిడెంట్లు గుండెకు హాని కలిగించే ఆక్సీకరణ ఒత్తిడిని కూడా నివారిస్తాయి.నారింజదీనిలో విటమిన్ సీ, పొటాషియం, ఫైబర్ పుష్కలంగా ఉన్నాయి. ఇవన్నీ గుండె ఆరోగ్యానికి తోడ్పడతాయి. నారింజలోని పొటాషియం రక్తపోటును తగ్గించడంలో సహాయపడగా, ఫైబర్ కొలెస్ట్రాల్‌ని తగ్గిస్తుంది. ఇక విటమిన్ సీ రోగనిరోధక శక్తిని పెంచుతుంది. నట్స్‌:ముఖ్యంగా వాల్‌నట్‌లు, బాదంపప్పులలో ఒమేగా-3 ఫ్యాటీ యాసిడ్‌లు, ఫైబర్, మెగ్నీషియం తదితరాలు గుండె ఆరోగ్యానికి ఉపయోగపడతాయి. ఒమేగా -3లు వాపును తగ్గిస్తాయి, కొలెస్ట్రాల్ స్థాయిలను మెరుగుపరుస్తాయి. అయితే మెగ్నీషియం ఆరోగ్యకరమైన రక్తపోటును నిర్వహించడానికి సహాయపడుతుంది. ఇవి రోజూ కొద్దికొద్దిగా తీసుకుంటే.. ఎలాంటి హృదయ సంబంధ సమస్యలు తలెత్తవు.దానిమ్మ..దానిమ్మపండులో పాలీఫెనాల్స్ అని పిలువబడే శక్తిమంతమైన యాంటీఆక్సిడెంట్లు ఉన్నాయి. ఇవి ధమనులలో ఫలకం ఏర్పడటాన్ని తగ్గిస్తాయి. దానిమ్మ రసం త్రాగడం లేదా విత్తనాలు తినడం రక్త ప్రసరణను మెరుగుపరచడంలో సహాయపడుతుంది, హృదయ సంబంధ వ్యాధుల ప్రమాదాన్ని తగ్గిస్తుంది. వెల్లుల్లివెల్లుల్లిలో రక్తపోటు, కొలెస్ట్రాల్ స్థాయిలను తగ్గించే సామర్థ్యం ఉంటుంది. అందువల్ల ఇది గుండె-ఆరోగ్యాన్ని మెరుగ్గా ఉంచడంలో అత్యంత కీలకమైనదిగా చెప్పొచ్చు. ఈ చలికాలంలో దీన్ని జోడించటం వల్ల రక్తనాళాల్లో ఎలాంటి బ్లాక్‌లు ఏర్పడే అవకాశం ఉండదు, గుండె పనితీరు కూడా బాగుంటుంది. క్యారెట్లుక్యారెట్‌లో బీటా కెరోటిన్, ఫైబర్, పొటాషియం పుష్కలంగా ఉంటాయి. ఇవి కొలెస్ట్రాల్‌ను, రక్తపోటును తగ్గించి గుండె ఆరోగ్యానికి దోహదడతాయి. వీటిలో ఉండే యాంటీ ఆక్సిడెంట్లు మంటను తగ్గించి గుండె జబ్బుల ప్రమాదాన్ని నివారిస్తాయి. క్యారెట్‌లు పచ్చిగా, ఆవిరిలో ఉడికించి లేదా సూప్‌లాగా తీసుకోవచ్చు.బీట్‌రూట్‌లుబీట్‌రూట్‌లలో నైట్రేట్‌లు ఎక్కువగా ఉంటాయి. వీటిని శరీరం నైట్రిక్ ఆక్సైడ్‌గా మారుస్తుంది. ఇది రక్తపోటును తగ్గించడంలో సహాయపడుతుంది. ఈ బీట్‌రూట్‌లో యాంటీ ఆక్సిడెంట్లు, పీచుపదార్థాలు ఉంటాయి. ఇవి గుండె ఆరోగ్యానికి దోహదం చేస్తాయి. వీటిని తీసుకోవడం వల్ల రక్త ప్రసరణ సాఫీగా ఉండేలా చేసి గుండె ఆరోగ్యాన్ని సంరక్షిస్తుంది. ఇవన్నీ హృదయ సంబంధ వ్యాధుల ప్రమాదాన్ని తగ్గించడంలో సహాయపడతాయి. ఈ శీతాకాలంలో వీటిని ఆహారంలో చేర్చుకోవడం వల్ల గుండె ఆరోగ్యాన్ని మెరుగ్గా ఉంచడమే గాక సమతుల్యమైన ఆహారం శరీరానికి అందించగలుగుతాం. గమనించి: ఈ కథనం కేవలం అవగాహన కోసం మాత్రమే ఇచ్చాం. పూర్తి వివరాల కోసం వ్యక్తిగత వైద్యులు లేదా నిపుణులను సంప్రదించి అనుసరించడం మంచిది. (చదవండి: సోరియాసిస్‌ను తగ్గించే సహజసిద్ధమైన ఆయిల్‌..)

వరల్డ్‌ హెల్త్‌ ఆర్గనైజేషన్‌ సిఫార్సు చేసిన మోతాదులో ఉప్పు తీసుకుంటే ఎన్నో ప్రయోజనాలు పొందొచ్చని మోడలింగ్‌ అధ్యయనం పేర్కొంది. ఆరోగ్య సంస్థ సిఫార్సు చేసిన మోతాదులో ఉప్పు తీసుకోవడం వల్ల పదేళ్లలో గుండె, మూత్రపిండాలకు సంబంధించిన దీర్ఘకాలికి వ్యాధుల కారణంగా సంభవించే..దాదాపు మూడు లక్షల మరణాలను నివారించొచ్చని పేర్కొంది. అధిక స్థాయి సోడియం అనేది ప్రధాన ఆహార ప్రమాదాల్లో ఒకటి. అధిక ఆదాయ దేశాల్లో సోడియంకి సంబంధించిన ప్యాక్‌ చేసిన ఆహారాలు ప్రధాన వనరు. ఇక తక్కువ, మధ్య ఆదాయ దేశాల్లో వీటి వినియోగం మరింత ఎక్కువగా ఉండటం బాధకరం. ముఖ్యంగా భారతదేశంలో ఉప్పు తగ్గించి తీసుకునేలా సరైన జాతీయ వ్యూహం లేదని హైదరాబాద్‌లోని ది జార్జ్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఫర్ గ్లోబల్ హెల్త్‌ పరిశోధకులు చెబుతున్నారు. ఆరోగ్య సంస్థ సిఫార్సు చేసిన ఉప్పు ఒక టీ స్పూన్‌ లేదా ఐదు గ్రాముల కంటే తక్కువగా ఉంటుందని మోడలింగ్‌ అధ్యయనం పేర్కొంది. ఈ మోతాదులోనే ప్రతి రోజూ వినియోగించినట్లయైతే దాదాపు 17 లక్షల కార్డియోవాస్కులర్ సంఘటనలు, గుండెపోటులు, స్ట్రోక్‌లతో సహా క్రానిక్‌ కిడ్న వ్యాధులను నివారించడమే గాక గణనీయమైన ఆరోగ్య ప్రయోజనాలు పొందగలమని పరిశోధన వెల్లడించింది. ముఖ్యంగా భారతదేశంలో పూర్తిస్థాయిలో ఇది అమలవ్వాలని పేర్కొంది. ఇక్కడి ప్రజలు ఎక్కువగా ప్యాక్‌ చేసిన ఆహారాలను ఉపయోగిస్తున్నట్లు పరిశోధన వెల్లడించింది. ఈవిషయమై ఆహార తయారీదారులకు అవగాహన కల్పించడం, పాటించేలా చేయడం అత్యంత ముఖ్యమని తెలిపింది. కాగా, అధిక స్థాయిలో సోడియం తీసుకోవడం తగ్గించేలా ఆరోగ్య కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ ఆధ్వర్యంలోని ఫుడ్ సేఫ్టీ అండ్ స్టాండర్డ్ అథారిటీ ఆఫ్ ఇండియా 2018 నుంచి అవగాహన కార్యక్రమాలు ప్రారంభించింది. అయితే ప్రస్తుతం మాత్రం ఈట్‌ రైట్‌ ఇండియా అనే జాతీయ కార్యక్రమం ద్వారా సోడియంను తగ్గించడంతో పాటు ఆరోగ్యకరమైన ఆహారం గురించి ప్రజలకు అవగాహన కల్పించడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుందని పరిశోధకులు తెలిపారు.(చదవండి: వాట్‌ ఏ రికార్డ్‌!..గుమ్మడికాయ పడవతో 26 గంటలు..)

గుండె జబ్బుల్ని ముందుగానే తెలుసుకుంటే మరణాలను నివారించడమే కాదు... చాలారకాల అనర్థాలను సమర్థంగా నివారించవచ్చు. నిజానికి ఏ వయసు నుంచి మహిళలు గుండె పరీక్షలను చేయించుకోవడం మంచిది అనే అంశంపై కొంతమంది నిపుణులైన కార్డియాలజిస్టులు చెబుతున్న మాటలేమిటో చూద్దాం. మహిళలకు స్థూలకాయం, దేహ జీవక్రియలకు సంబంధించిన ఆరోగ్య రుగ్మతలు (మెటబాలిక్‌ డిజార్డర్స్‌), కుటుంబంలో (చాలా చిన్న వయసులోనే గుండె జబ్బులు (ప్రీ–మెచ్యూర్‌ హార్ట్‌ డిజీసెస్‌) కనిపిస్తుండటం వంటి ముపుప ఉన్నప్పుడు వారు తమ 20వ ఏటి నుంచే ప్రతి ఏటా బేసిక్‌ గుండె పరీక్షలైన ఈసీజీ, 2 డీ ఎకో వంటివి చేయించుకుని నిర్భయంగా ఉండటం సముచితమంటున్నారు పలువురు గుండెవైద్య నిపుణులు. ఒకవేళ ఏవైనా గుండెజబ్బులకు కారణమయ్యే నిశ్శబ్దంగా ఉండు ముప్పు అంశాలు (సైలెంట్‌ రిస్క్‌ ఫ్యాక్టర్స్‌) కనిపిస్తే వాటికి అడ్డుకట్ట వేసేందుకు అవసరమైన చర్యలను ముందునుంచే తీసుకుంటూ ఉడటం, నివారణ చర్యలను పాటిస్తూ ఉండటం వల్ల ప్రాణాంతక పరిస్థితులను చాలా తేలిగ్గా నివారించవచ్చు. ఉదాహరణకు హైబీపీ లేదా రక్తంలో కొవ్వుల మోతాదులు ఎక్కువగా ఉండే డిస్‌లిపిడేమియా అనే పరిస్థితి ఉన్నట్లయితే వాటిని పట్టించుకోకపోవడం వల్ల కొన్ని ప్రమాదకరమైన పరిస్థితులకు దారితీసే అవకాశముంటుంది. అదే పైన పేర్కొన్న ముప్పు ఉన్నవారైతే 20వ ఏటి నుంచీ లేదా అన్నివిధాలా ఆరోగ్యవంతులైన మహిళలు తమ 40 ల నుంచి గుండె పరీక్షలను తరచూ ( లేదా మీ కార్డియాలజిస్ట్‌ సిఫార్సు మేరకు) చేయించుకోవడం మంచిది. అలాగే ఆరోగ్యకరమైన జీవనశైలిని ఎప్పుడూ పాటించడమనే అంశం కూడా గుండెజబ్బులతో పాటు చాలా రకాల జబ్బులు, రుగ్మతలను నివారించి మహిళలెప్పుడూ ఆరోగ్యంగా ఉండేలా చేయడానికి ఉపయోగపడుతుంది. (చదవండి:

గుండెకు బలం పెంచేందుకూ... టేస్టీ టేస్టీగానే తింటూ, గుండెను ఆరోగ్యంగా ఉంచేందుకు ఈ పదార్థాలను తీసుకోవచ్చు. అవేంటో సవివరంగా తెలుసుకుందాం..!.టొమాటోలలో ఉండే లైకోపిన్‌ అనే పోషకం గుండెకు చాలా మంచిది. ∙బచ్చలి, ΄ాలకూర లాంటి ఆకుకూరలన్నీ గుండెకు మంచి బలాన్నిస్తాయి. విటమిన్‌ ‘సి’ ఎక్కువగా ఉండే బత్తాయిలు, కమలా పండ్ల వంటి నిమ్మజాతి పండ్లు తినాలి. అయితే, ఈ పండ్ల రసాల్లో మళ్లీ పైనుంచి చక్కెర కలుపుకోకూడదు. దానిమ్మ గుండెకెంతో మేలు చేస్తుంది. యాపిల్‌ పండ్లు కూడా గుండెకు మంచివే. బాదంపప్పు, అక్రోటు (వాల్‌నట్స్‌), వేరుసెనగ లాంటివి తగు మోతాదులో తినవచ్చు. వాటిలో చెడు కొలెస్ట్రాల్‌ను తగ్గించే విటమిన్‌ ‘ఇ’ ఉంటుంది. స్ట్రా బెర్రీలు, బ్లూ బెర్రీల వంటి బెర్రీజాతి పండ్లు రక్తనాళాల్ని వెడల్పు చేసి, గుండె పోటు వచ్చే అవకాశాలు తగ్గిస్తాయి. చేపల్లో గుండెకు మేలు చేసే ఒమెగా 3–ఫ్యాటీ యాసిడ్స్‌ çసమృద్ధిగా ఉంటాయి. కాబట్టి అన్ని చేపలూ గుండె మేలు చేస్తాయి. అయితే సాల్మన్‌ ఫిష్‌ లాంటివి మరింత ఆరోగ్యకరం. వారానికి కనీసం రెండు సార్లయినా చేపలు... అందునా సాల్మన్‌ఫిష్‌ తింటే మేలు అని అమెరికన్‌ హార్ట్‌ అసోసియేషన్‌ సిఫార్సు చేస్తోంది పరిమితంగా తినే డార్క్‌ చాక్లెట్లతో గుండెకు మేలు జరుగుతుంది. వాటితో హైబీపీ, రక్తం గట్టకట్టుకు΄ోయే రిస్క్‌లు తగ్గుతాయి. అయితే, మామూలు మిల్క్‌ చాక్లెట్లు, క్యాండీలతో గుండెకు మేలు చేకూరదు. రోజూ రెండు కప్పుల గ్రీన్‌ టీ తాగడం గుండెకు మేలు చేస్తుందని ఒక అధ్యయనంలో తేలింది.

గుండెకు రూపం ఉంటుంది. హృదయానికి కాదు. గుండెకు వైద్యం చేసేటప్పుడు వైద్యుడు తన హృదయం చేసే ఉద్వేగాలను అదుపు చేసుకోవాలి. అయితే అన్నిసార్లూ అలా ఉండదు. ఒక్కోసారి గుండెకు వైద్యం చేసేటప్పుడు వైద్యుడి గుండె కొట్టకులాడుతుంది. ఆ గుండెను ఎలాగైనా కాపాడాలని పెనుగులాడుతుంది. పరితపిస్తుంది. అలాంటి ఒక అరుదైన కేసు వివరాలివి... దాదాపు రెండేళ్ల కిందట మా దగ్గరికి 32 ఏళ్ల సతీష్‌ (పేరు మార్చాం) తీవ్రమైన ఛాతీనొప్పి, గుండెదడతో వచ్చాడు. వెంటనే హాస్పిటల్‌లో అడ్మిట్‌ చేసుకుని చూస్తే అతడి గుండె నార్మల్‌ కంటే చాలా వేగంగా కొట్టుకుంటూ, ఆగిపోయింది. ఇలాంటప్పుడు కరెంట్‌తో షాక్‌ ఇచ్చి మళ్లీ కొట్టుకునేలా చేస్తుంటాం. గుండె మరీ బలహీనంగా కొట్టుకుంటున్నప్పుడు లేదా హార్ట్‌ అటాక్‌తో గుండె ఆగిపోయినప్పుడు కరెంట్‌తో షాక్‌ ఇచ్చి తిరిగి స్పందించేలా చేయడం మామూలే. సతీష్‌కూ ఇలాగే షాక్‌ ఇచ్చి ఆగిపొయిన గుండె మళ్లీ స్పందించేలా చేశాం. ఆ తర్వాత వెంటనే అతణ్ణి కాథ్‌ల్యాబ్‌కు తీసుకెళ్లి యాంజియోగ్రామ్‌ చేసి చూస్తే అందులో ఏమీ తేడా లేదుగానీ, వేగంగా కొట్టుకుంటున్న అతడి గుండె స్పందనలు నార్మల్‌ కాలేదు. గుండె బాగా బలహీనంగా ఉంది. లంగ్స్‌లోకి నీరు చేరింది. వెంటిలేటర్‌ మీద ఉంచాల్సి వచ్చింది. గుండె ఇలా వేగంగా కొట్టుకునే కండిషన్‌ను ‘వెంట్రిక్యులార్‌ ట్యాకికార్డియా – వీటీ’ అంటారు. ఒకసారి షాక్‌ తర్వాత... గుండె స్పందించడం మొదలయ్యాక మళ్లీ మునుపటి పరిస్థితి రాకుండా ఉండటానికి అనేక ఇంజెక్షన్లు ఇచ్చాం. కానీ వీటీ అదుపులోకి రాలేదు. మల్టిపుల్‌ ఇంజెక్షన్స్‌ తర్వాత కూడా అతడి పరిస్థితి చక్కబడకపోవడంతో చాలా బాధేసింది. పాపం... పెళ్లి వయస్సుకు వచ్చిన కుర్రాడు. సాధారణంగా వెంట్రిక్యులార్‌ ట్యాకికార్డియా (వీటీ)ని చక్కదిద్దడానికి పేస్‌ మేకర్‌ అమర్చుతారు. ఇది గుండె స్పందనల్లో మార్పులు వచ్చినప్పుడల్లా ఓ చిన్న షాక్‌ను ఉత్పన్నం చేసి, గుండె స్పందనలను సాధారణ స్థితిలోకి వచ్చేలా చేస్తుంది. కానీ అతడికి వస్తున్నది వీటీల పరంపరం. దాన్ని వీటీ స్టార్మ్‌ అంటారు. అంటే వీటీల తుఫాను. ఇలా ఆగకుండా వస్తున్న వీటి పరంపరకు పేస్‌మేకర్‌ అమర్చినా లాభం ఉండదు. అది వేగంగా మాటిమాటికీ కరెంట్‌తో షాక్‌లిస్తూ పోతుంటే అందులోని బ్యాటరీ అయిపోతుంది తప్ప... ఇంక పెద్దగా ప్రయోజనం ఉండదు. బయటి నుంచే ఓవర్‌ డ్రైవ్‌ పేసింగ్‌ చేసే ఓ చిన్న పేస్‌ మేకర్‌ పెట్టి చూశాం. లాభం లేదు. వైద్య చికిత్సల్లో ఇలాంటి పరిస్థితిని ఎన్ని రకాలుగా ట్యాకిల్‌ చేయవచ్చో అన్నీ చేశాం. సిటీలోని ఇతర కార్డియాలజిస్టులతోనూ మాట్లాడాం. ఇలా వీటీ వచ్చినప్పుడల్లా బ్లడ్‌ప్రెషర్‌ డౌన్‌ అయిపోతోంది. కొన్నిసార్లు 50కు కూడా పడిపోయింది. వీటీలు ఆగడం లేదు. ఊపిరితిత్తుల్లో నీరు. పేషెంట్‌ వెంటిలేటర్‌ మీద. అలా వెంటిలేటర్‌ మీద ఉంచాల్సిరావడంతో కిడ్నీలు పనిచేయడం మానేశాయి. డయాలసిస్‌ చేయాల్సి వచ్చింది. ఎక్కడెక్కడి మెడిసిన్స్‌ ఇచ్చాం. ఎన్నెన్నో ఇంజెక్షన్లు చేశాం. నార్మలైజ్‌ చేయడానికి ఎన్ని ప్రక్రియలు ఉన్నాయో అన్నీ చేసి చూశాం. ఏమీ ప్రయోజనం కనిపించలేదు. చిన్న వయసు. లోకం అంతగా చూడని కుర్రాడు కళ్ల ముందే చనిపోతున్నాడనిపించింది. చనిపోవడం ఖాయం. ఒక చివరి ప్రయత్నంగా మెడికల్‌ లిటరేచర్‌ అంతా చదివా. ‘‘సింపథెక్టమీ’’ అనే ఓ ప్రోసీజర్‌ ఉంటుంది. ఇందులో నెర్వ్‌కు సంబంధించిన గ్యాంగ్లియాన్స్‌కు ఇంజెక్షన్‌ ఇస్తే సింపథెటిక్‌ నర్వస్‌ సిస్టమ్‌లోని నరాలు నెమ్మదిస్తాయి. దాంతో వీటీ ఆగుతుంది అని లిటరేచర్‌లో ఉంది. పేషెంట్‌ బంధువులను అడిగితే ‘ఎలాగూ చనిపోయేలా ఉన్నాడు. ఆ ప్రోసీజర్‌ చేస్తే బతుకుతాడేమో చేయండి సర్‌’ అన్నారు.దాంతో సింపథెక్టమీ చేసే నా జూనియర్‌... డాక్టర్‌ విజయభాస్కర్‌ అని ఉన్నాడు. అతణ్ణి పిలిపించాం. వెంట్రిక్యులార్‌ ట్యాకికార్డియాకు సింపథెక్టమీ చేయడం మెడికల్‌ లిటరేచర్‌లో రాసి ఉన్న చాలా అరుదైన ప్రోసీజర్‌. నిత్యం మెడికల్‌ ప్రాక్టీస్‌లో అనుసరించేది కాదు. కేవలం ప్రయోగాత్మకంగా చేయాలనుకున్నది మాత్రమే. ప్రపంచం మొత్తమ్మీద ‘వీటీ’కి అప్పటికి జరిగిన సింపథెక్టమీ ప్రోసీజర్లు చాలా తక్కువ. పేషెంట్‌ను క్యాథ్‌ల్యాబ్‌లోకి తీసుకెళ్లాం. వెంటనే సింపథెక్టమీకి పూనుకున్నాం. వెన్నుపూస ఇరువైపులా ఉన్న గ్యాంగ్లియాన్స్‌కు ఇంజెక్షన్‌ ఇవ్వడం కోసం డాక్టర్‌ విజయభాస్కర్‌ సహాయంతో ‘బై లేటరల్‌ సర్వైకల్‌ సింపథెక్టమీ’ అనే ప్రోసీజర్‌ చేశాం. ఒకసారి సింపథెక్టమీ చేశాక... ఒకటి రెండు సార్లు వీటీ వచ్చింది. అయితే ‘ఓవర్‌డ్రైవ్‌ పేసింగ్‌’తో తగ్గిపోయాయి. ఆ తర్వాత మళ్లీ వీటీ రాలేదు. వీటీ ఆగిపోగానే నెమ్మదిగా బాధితుడి కండిషన్‌ మెరుగవ్వడం మొదలైంది. మూత్రం రావడం మొదలైంది. డయాలసిస్‌ ఆపేశాం. వెంటిలేటర్‌ కూడా తీసేశాం. ఆ తర్వాత పేస్‌ మేకర్‌ అమర్చాం. రెండేళ్ల తర్వాత మొన్ననే ఓసారి అతడు వచ్చాడు. పరీక్షల్లో గుండె కండిషన్‌ బాగా మెరుగైనట్లు కనిపించింది. ఈమధ్య పెళ్లి చేసుకున్నానని చెప్పాడు. ఇదో టీమ్‌ వర్క్‌. ఓ బృందంలా చాలా ఫోకస్‌డ్‌గా పనిచేశాం. చావు తప్ప మరో దారే లేదనుకున్న ఓ బాధితుడి జబ్బును పూర్తిగా నార్మల్‌ చేయడం మా కార్డియాలజిస్టులకు దేవుడిచ్చిన ఒక అరుదైన అవకాశమని భావిస్తున్నాం. డా. ఎమ్‌.ఎస్‌.ఎస్‌. ముఖర్జీ, సీనియర్‌ కార్డియాలజిస్‌ (చదవండి: కుర్రాళ్ల గుండెలకు.. ఏమవుతోంది?)

గుండె జబ్బులు ఒకప్పుడూ వృద్దులలోనే కనిపించేవి. కానీ ప్రస్తుత జీవన విధానంలో జస్ట్‌ 30 ఏళ్లు కూడా నిండని యువకులే గుండె జబ్బుల బారిన పడి చనిపోతున్నారు. సెలబ్రిటీల దగ్గర నుంచి ప్రముఖులు వరకు చాలా మంది చిన్న ఏజ్‌లోనే గుండె సమస్యలతో చనిపోయిన సంఘటనలను చూశాం. అలాగే కొందరూ ఫిట్‌నెస్‌ పేరుతో గుండె అలిసిపోయేలా వర్కౌట్‌లు చేసి ప్రాణాల మీదకు తెచ్చుకున్న ఉదంతాలు కూడా చూశాం. అందుకే నిపుణులు సింపుల్‌ ట్రిక్‌తో ముప్పై నుంచే హృదయ ఆరోగ్యం కోసం జాగ్రత్త పడమని చెబుతున్నారు. ఏంటంటే అది..!.నిజానికి 30వ దశకం జీవితం వేగంగా సాగిపోతున్నట్లు ఉంటుంది. కెరీర్‌ లక్ష్యాలు, వ్యక్తిగత ఆశయాలతో బిజీగా ఉంటారు. అందువల్ల సమయమే తెలియదు. ఈ సమయంలో వ్యక్తిగత ఆరోగ్యంపై శ్రద్ధ కూడా ఉండదు. యంగ్‌గా ఉన్నాం మనకేంటి అనే భావనతో ఉంటారు. అదేతప్పని అంటున్నారు. ఈ సమయమే దీర్థకాలిక జబ్బుల బారిన పడేందుకు కీలకమైనదని చెబుతున్నారు. ఇప్పుడే గనుక ఆరోగ్యంపై శ్రద్ధపెడితే 60లో కూడా చలాకీగా తిరగగలుగుతారని చెబుతున్నారు. అందుకోసం పెద్ద పెద్ద వ్యాయామాలు చేయాల్సిన అవసరం లేదు జస్ట్‌ 30 మెట్లు ఎక్కండి అని అంటున్నారు. 30 మెట్లు..స్థిరంగా ఒకచోట కంప్యూటర్‌ ముందు కూర్చొని పనిచేసేవాళ్లకు ఇది మంచిది. జంక్‌ఫుడ్‌కి అలవాటు పడ్డవాళ్లకి కూడా ఇది బెస్ట్‌ వ్యాయామం అని చెబుతున్నారు నిపుణులు. ఇందుకోసం ఎలివేటర్‌ ఉపయోగించకుండా ఉంటే చాలు ప్రత్యేకించి మెట్లు ఎక్కాల్సిన అవసరం లేదని అన్నారు. రోజువారీ పనుల్లో, కార్యాలయాల్లో మెట్లు ఎక్కండి చాలు గుండె ఆరోగ్యం మెరుగ్గా ఉంటుందని చెబుతున్నారు. ప్రయోజనాలు..మెట్లు ఎక్కడం వల్ల శరీరం అంతటా రక్త ప్రసరణ అయ్యి ఆక్సిజన్‌ ప్రవాహాన్ని మెరుగుపరచడంలో సహాయపడుతుంది. గుండె పంపింగ్‌ను వేగవంతం చేస్తుంది. కేలరీలు బర్న్‌ అవ్వడంలో చక్కగా ఉపయోగపడుతుంది. ఆరోగ్యకరమైన బరువు నిర్వహించేందుకు మంచి వర్కౌట్‌చెడు కొలస్ట్రాల్‌ని తగ్గిస్తుంది, ధమనుల్లో ఫలకం ఏర్పడటానికి బాధ్యత వహిస్తుందిశారీరక శ్రమ రక్తపోటుని తగ్గిస్తుంది. ధమనులపై ఒత్తిడిని తగ్గిస్తుంది. గుండెపోటుకి ప్రధాన కారణమైన రక్తపోటుని నివారించడంలో సహాయపడుతుంది. దీంతోపాటు గుండె ఆర్యోగ్యానికి సంబంధించిన మరిన్ని వర్కౌట్‌లు చేయడం కూడా మంచిది. అయితే ఇది కేవలం గుండె ఆరోగ్యానికి సరైన ప్రారంభం అని అన్నారు నిపుణులు. అలాగే హార్ట్‌కి సంబంధించి.. కీలకమైన రక్తపోటు, కొలస్ట్రాల్‌ స్థాయిలు, రక్తంలో చక్కెర వంటివి ఎప్పకప్పుడు చెకప్‌ చేయించుకోవాలని చెబుతున్నారు. వీటి తోపాటు..డైట్‌లో తృణధాన్యాలు, పండ్లు, కూరగాయలు, లీన్ ప్రోటీన్లు, ఆరోగ్యకరమైన కొవ్వులను తీసుకోండి.ఒత్తిడి స్థాయిలను తగ్గించడానికి యోగా, ధ్యానం లేదా లోతైన శ్వాస వంటి మైండ్‌ఫుల్‌నెస్ పద్ధతులను ప్రాక్టీస్ చేయండి ధూమపానం, మద్యపానానికి దూరంగా ఉండండి. గమనిక: ఇది కేవలం అవగాహన కోసం మాత్రమే ఈ కథనం. పూర్తి వివరాల కోసం వ్యక్తిగత నిపుణులు, వైద్యుల సలహాలు సూచనల మేరకు అనుసరించడం మంచిది.

మనిషికి శరీరం పైభాగంలో అంటే రొమ్ములో ఒక గుండె ఉంటుంది. అదే రీతిలో రెండు కాళ్లలో మరో రెండు గుండెలు ఉంటాయి. అవే... పిక్కలు. నిజానికి అవి అచ్చంగా గుండెలు కాకపోయినప్పటికీ గుండె చేసే పనినే పిక్కలూ కొంతవరకు చేస్తాయి. గుండె రక్తాన్ని అన్ని అవయవాలకూ పంప్‌ చేసినట్టే సరిగ్గా పిక్క కూడా రక్తాన్ని పైకి పంప్‌ చేయడంతోపాటు పైకెళ్లాల్సిన రక్తం భూమ్యాకర్షణకు లోనై కిందికి వెళ్లకుండా అక్కడి కవాటాలు ఆపుతాయి. అందుకే ‘పిక్క’ను శరీరపు రెండో గుండెకాయగా కొందరు చెబుతుంటారు. గుండె చేసే పనిని పిక్కలు ఎలా చేస్తాయో చూద్దాం. పిక్కను పరిశీలనగా చూసినప్పుడు అది కూడా ఇంచుమించూ ‘హార్ట్‌ షేపు’లోనే కనిపిస్తుంది. గుండె తన పంపింగ్‌ ద్వారా శరీరంలోని అన్ని భాగాలకూ రక్తాన్ని సరఫరా చేస్తుంటే... కాళ్లూ, పాదాలకు చేరిన రక్తం మళ్లీ గుండెకు చేరాలంటే భూమ్యాకర్షణ శక్తికి వ్యతిరేకంగా పైకి వచ్చేలా చూస్తుంది. అందుకే దాన్ని ‘కాఫ్‌ మజిల్‌ పంప్‌’ (సీఎమ్‌పీ) అంటారు. అంతేకాదు... శరీరానికి రెండో గుండె అనీ, ‘పెరిఫెరల్‌ హార్ట్‌’ అని కూడా అంటారు. గుండె డ్యూటీలను పిక్క ఎలా చేస్తుందంటే... పిక్కలోని అన్ని కండరాలూ కలిసి ఇలా గుండె విధులు నిర్వహిస్తున్నప్పటికీ ముఖ్యంగా ఇక్కడి రెండు ప్రధాన కండరాలైన గ్యాస్ట్రోనెమియస్, సోలెయస్‌ అనే కండరాలు ఈ పనిలో కీలకంగా ఉంటాయి. ఈ కండరాలు క్రమబద్ధమైన రీతిలో స్పందిస్తూ... ముడుచుకోవడం (కాంట్రాక్ట్‌ కావడం), తెరచుకోవడం (రిలాక్స్‌కావడం)తో కాళ్లకు సరఫరా అయ్యే రక్తనాళాల్లోని రక్తాన్ని పైకి వెళ్లేలా చేస్తుంటాయి. రక్తం మళ్లీ కిందికి పడిపోకుండా వాల్వ్స్‌ (కవాటాల) సహాయంతో మూసుకు΄ోతూ పైవైపునకే ప్రవహించేలా చూస్తాయి. ఒకవేళ అలా పిక్కలు పనిచేయకపోతే రక్తం కాళ్లలో ఉండిపోతుంది. అప్పటికీ ఈ రక్తంలోని ఆక్సిజన్‌ను కండరాలు వినియోగించుకున్నందున తగినంత ఆక్సిజన్‌ అందక తీవ్రమైన అలసటకు గురవుతాయి. పిక్క గుండెలా పనిచేయకపోతే... కాళ్ల చివరలకు రక్తసరఫరా తక్కువగా జరగడం వ్యాధి నిరోధకత ఏర్పరిచే లింఫ్‌ ప్రవాహం సరిగా జరగకపోవడం చెడు రక్తాన్ని తీసుకు΄ోయే సిరల కార్యకలాపాలు నిర్వహించే సామర్థ్యం తగ్గడంతో ఈ కింది పరిణామాలు జరగవచ్చు. అవి... ⇒ కాళ్లు అలసిపోవడం ⇒ కాళ్లూ, పాదాలలో వాపు ⇒ కాలిపై ఏర్పడే పుండ్లు చాలాకాలం పాటు తగ్గకపోవడం ⇒ కాళ్లు రెండూ అదేపనిగా చకచకా కదిలిస్తూ ఉండే రెస్ట్‌లెస్‌ లెగ్‌ సిండ్రోమ్‌ అనే కండిషన్‌తో బాధపడటం వేరికోస్‌ వెయిన్స్‌ (అంటే కాళ్లపై ఉండే చెడు రక్తాన్ని తీసుకెళ్లే సిరలు ఉబ్బి చర్మం నుంచి బయటకు కనిపించడం) ∙కాళ్లలోని సిరల్లో రక్తం గడ్డకట్టడం (డీప్‌ వీన్‌ థ్రాంబోసిస్‌). ఎవరిలో ఈ సమస్య ఎక్కువగా కనిపిస్తుందంటే...? చాలా ఎక్కువ సేపు కదలకుండా కూర్చుని పనిచేసేవారిలో ∙ఎక్కువసేపు నిల్చొని పనిచేసే వృత్తుల్లో ఉండే లెక్చరర్లు, టీచర్లు, కండక్టర్లు, ట్రాఫిక్‌ ΄ోలీసులు... మొ‘‘ వారిలో స్థూలకాయుల్లో గర్భవతులుగా ఉన్న సమయంలో కొందరు మహిళలల్లో ఈ సమస్య కనిపించవచ్చు.సమస్యను అధిగమించడం కోసం... పాదాలను మడమ దగ్గర్నుంచి పైకీ కిందికీ (ఫ్లెక్స్‌ అండ్‌ పాయింట్‌) కదిలిస్తూ ఉండటం ∙క్రమం తప్పకుండా నడవడం (రోజుకు 30 నుంచి 45 నిమిషాల చొప్పున వాకింగ్‌) బరువును / ఊబకాయాన్ని అదుపులో ఉంచుకోవడం. కాళ్లపై రక్తనాళాలు బయటకు కనిపిస్తుంటే... వాటిని అదిమిపెట్టేలా ‘వీనస్‌ స్టాకింగ్స్‌’ వంటి తొడుగులను ధరించాలి. అప్పటికీ అలాగే కనిపిస్తుంటే వీలైనంత త్వరగా డాక్టర్‌ను సంప్రదించాలి. --డాక్టర్‌ నరేంద్రనాథ్‌ మేడ, సీనియర్‌ వాస్కులార్‌ అండ్‌ ఎండో వాస్కులార్‌ సర్జన్‌(చదవండి: డయాబెటిక్ రోగుల కోసం పోర్టబుల్ కూలింగ్ క్యారియర్‌)

చూడటానికి చిన్నగా ఉన్నా నల్ల ద్రాక్షతో బోలెడు ఆరోగ్య ప్రయోజనాలున్నాయి. నల్లగా నిగనిగలాడుతూ తీయని రుచితో నోరూరిస్తూ ఉంటాయి నల్ల ద్రాక్ష పండ్లు. నల్ల ద్రాక్షలో సీ, ఏ విటమిన్లు, బీ6, ఫోలిక్‌ యాసిడ్‌ పుష్కలంగా లభిస్తాయి. ఇంకా గ్లూకోజ్, మెగ్నీషియం, సిట్రిక్ యాసిడ్ వంటి అనేక పోషక గుణాలు మనల్ని అనేక వ్యాధుల నుంచి దూరంగా ఉంచుతాయి. అయితే తెల్ల ద్రాక్ష మంచిదా? నల్ల ద్రాక్ష మంచిదా అని ఆలోచిస్తే రెండింటిలోనూ కాస్త రుచిలో తప్ప ప్రయోజనాల్లో పెద్దగా లేదనే చెప్పాలి. నల్ల ద్రాక్షతో కలిగే లాభాల గురించి తెలుసుకుందాం.నల్ల ద్రాక్షలో యాంటీఆక్సిడెంట్లు పుష్కలంగా ఉన్నాయి. ఇందులోని ‘రెస్వెరాట్రాల్’ యాంటీ ఏజింగ్ ఎలిమెంట్‌గా పనిచేస్తుంది. గుండె జబ్బులు కేన్సర్‌తో సహా అన్ని దీర్ఘకాలిక వ్యాధుల నుంచికాపాడుతుంది. నల్ల ద్రాక్షను క్రమం తప్పకుండా తీసుకోవడం వల్ల ఊబకాయాన్ని నివారించడంలో సహాయపడటమే కాకుండా మధుమేహం, రక్తపోటు, గుండె జబ్బులు, చర్మం, జుట్టుకు సంబంధించిన సమస్యలను అధిగమించవచ్చు.గుండె ఆరోగ్యానికి : నల్ల ద్రాక్ష అద్భుతమైన ప్రయోజనాల్లో ఒకటి గుండె ఆరోగ్యానికి తోడ్పడే సామర్థ్యం. నల్ల ద్రాక్షలో ఉండే రెస్వెరాట్రాల్ రక్త నాళాలను ఆరోగ్యంగా ఉంచుతుంది. నైట్రిక్‌ ఆక్సైడ్‌ రక్తం గడ్డకట్టడాన్నినివారిస్తుంది. రక్తపోటు నియంత్రణలో సహాయపడుతుంది.మెదడు పనితీరును మెరుగుపరుస్తుంది: నల్ల ద్రాక్షలో కనిపించే పాలీఫెనాల్స్‌లో అభిజ్ఞా సామర్థ్యాలు , జ్ఞాపకశక్తిని మెరుగుపరిచే సమ్మేళనాలు ఉన్నాయి. ఇవి నరాల కణాలు లేదా న్యూరాన్‌లను రక్షించడంలో మెదడు ఆరోగ్యాన్ని కాపాడడంలో కీలక పాత్ర పోషిస్తాయి. నరాల సంబంధిత అనారోగ్యాల సంభావ్యతను తగ్గిస్తుంది.రోగనిరోధక వ్యవస్థను బలపరుస్తుంది: నల్ల ద్రాక్షలో కనిపించే విటమిన్ సీ, కే రోగనిరోధక శక్తిని పెంచుతాయి. ఇది ఏడాది పొడవునా ఆరోగ్యంగా ఉండటానికి సహాయపడుతుంది.బరువు తగ్గడంలోనూ సాయపడుతుంది : బరువు తగ్గాలనుకునేవారికి నల్ల ద్రాక్ష మంచి ఎంపిక. అతితక్కువ క్యాలరీలు ,ఫైబర్‌ అధిక మొత్తంలో నీరు ఉంటుంది. భోజనం మధ్య చిరు తిండిగా తినవచ్చు. ఇంకా, నల్ల ద్రాక్షలో సహజ చక్కెరలు ఉండటం వల్ల షుగర్‌ వ్యాధి పీడితులకు మంచి పండుగా చెప్పవచ్చు.జీర్ణ ఆరోగ్యానికి: నల్ల ద్రాక్ష జీర్ణ ఆరోగ్యాన్ని మెరుగుపరుస్తుంది. ఇందులోని డైటరీ ఫైబర్ జీర్ణ ఆరోగ్యానికి చాలా ముఖ్యమైనది. ప్రేగు కదలికలను నియంత్రించడంలో, మలబద్ధకాన్ని తొలగించడంలో,గట్‌ బ్యాక్టీరియా అభివృద్ధికి తోడ్పడుతుంది. మెరిసే చర్మం కోసం : నల్ల ద్రాక్షలోని యాంటీఆక్సిడెంట్లు , విటమిన్లు ఆరోగ్యకరమైన , ప్రకాశవంతమైన చర్మాన్ని అందిస్తాయి. మొటిమలు, వివిధ చర్మ వ్యాధుల చికిత్సకు సహాయపడుతుంది. ఎముకలను బలపరుస్తుంది : నల్ల ద్రాక్షలో కాల్షియం, మెగ్నీషియం ,పొటాషియం వంటి ఖనిజాలు ఎముకలకు బలాన్నిస్తాయి. బోలు ఎముకల వ్యాధి , పగుళ్లు వంటి ఇతర ఎముక సంబంధిత సమస్యల బారిన పడే అవకాశాలను తగ్గిస్తుంది. నల్ల ద్రాక్ష ప్రయోజనాల్లో ఇది చాలా ముఖ్యమైనది. ఇందులో లభించే అధిక శాతం నీరు బాడీని హైడ్రేడెటెడ్‌గా ఉంచుతుంది. అన్ని వయసుల వారికీ మంచిది.బ్లడ్ షుగర్ లెవెల్స్‌ని నియంత్రిస్తుంది : మధుమేహ నిర్వహణలో ఇది మంచి ఫలితాలనిస్తుంది. ఇందులోని ఫైబర్, రక్తప్రవాహంలోకి సుగర్‌ స్థాయిలను త్వరగా వెళ్లకుండా నిరోధిస్తుంది.యాంటీఆక్సిడెంట్ ఫినాల్స్ సమ్మేళనాలు ఇన్సులిన్ నియంత్రణలో సహాయపడతాయి.వాపులను తగ్గిస్తుంది : దీర్ఘకాలం వాపు వల్ల ఆర్థరైటిస్ , గుండె జబ్బులు వంటి అనేక వ్యాధులు వస్తాయి. నల్ల ద్రాక్షలో యాంటీ ఇన్ఫ్లమేటరీ సమ్మేళనాలు మానవ శరీరంలో మంటను తగ్గించడంలో సహాయపడతాయి. నల్ల ద్రాక్ష మొత్తం ఆరోగ్యానికి మద్దతు ఇస్తుంది. మెరిసే జుట్టు: ఇందులోని విటమిన్ ఈ జుట్టు ఆరోగ్యానికి చాలా మేలు చేస్తుంది.చుండ్రు, జుట్టు రాలడం లేదా తెల్లగా మారడం వంటి జుట్టు సమస్యలను దూరం చేస్తుంది. జుట్టు మందంగా, మృదువుగా, బలంగా చేస్తుంది. వృద్ధాప్య ఛాయలను తొలగిస్తుంది. పండురూపంలో తీసుకుంటే ఫైబర్‌ ఎక్కువ అందుతుంది. జ్యూస్‌లా తీసుకున్నా కూడా మంచిదే.

కరోనరీ ఆర్టరీ బైపాస్ గ్రాఫ్టింగ్ (CABG) శస్త్రచికిత్స నుంచి కోలుకోవడం అంటే హృదయ ఆరోగ్యం వైపు వేస్తున్న తొలి అడుగు. ఇక్కడ అంత పెద్ద సర్జరీ తర్వాత త్వరితగతిన కోలుకోవడంలో తీసుకునే ఆహారం కీలకపాత్ర పోషిస్తుంది. సరైన పోషకాహారంపై దృష్టిసారిస్తే త్వరితగతిన కోలుకోవడమే గాక మొత్తం ఆరోగ్యం మెరుగ్గా ఉండేందుకు ఉపకరిస్తుంది. ఇక్కడ సర్జరీ తర్వాత లిక్విడ్‌ డైట్‌తో ప్రారంభించి..కోలుకున్న వెంటనే రెగ్యులర్‌ డైట్‌ని ఫాలో అవ్వడానికి ముందు కొన్ని విషయాలు గుర్తించుకోవాలని చెబుతున్నారు నిపుణులు. ఎందుకంటే..?మళ్లీ ఘన పదార్థాలు తీసుకునేటప్పుడూ ఆకలి లేకపోవడం, వికారం లేదా మలబద్ధకం వంటి జీర్ణ సమస్యలను ఎదురయ్యే ప్రమాదం ఉందని చెబుతున్నారు. ఎలాంటి ఆహారాలు తీసుకోవచ్చంటే..గుండెకు ఉపకరించే ఆరోగ్యకరమైన ఆహారాలు..హృదయాన్ని ఆరోగ్యకరంగా ఉండేలా చేసే అత్యుత్తమమైన ఆహారాలపై దృష్టిపెట్టాల్సి ఉంటుంది. ముఖ్యంగా కూరగాయలు, పండ్లు, తృణధాన్యాలు, లీన్‌ ప్రోటీన్లు, ఆరోగ్యకరమైన కొవ్వులు, విటమిన్లు, ఖనిజాలు, యాంటీఆక్సిడెంట్లు ఉండేవి తీసుకోవాలి. ఇవి గుండెల్లో మంటను తగ్గిస్తాయి. ఆరోగ్యకరమైన కొవ్వులు..మీలో కొలస్ట్రాల్‌ స్థాయిలు అదుపులో ఉంచడానికి, గుండె ఆరోగ్యానికి మద్దతు ఇవ్వడానికి ఆరోగ్యకరమైన కొవ్వులు అవసరం.అందుకోసం వేయించిన ఆహారాలు, మాంసాహారాలు, ప్రాసెస్‌ చేసిన స్నాక్స్‌కి దూరంగా ఉండండి. ఒమేగా-3 ఫ్యాటీ యాసిడ్స్‌ పుష్కలంగా ఉండే అవోకాడోస్, నట్స్, గింజలు,సాల్మన్, మాకేరెల్ వంటి కొవ్వు చేపలను తినండి. అలాగే వేరుశెనగ, బియ్యం ఊక, పొద్దుతిరుగుడు లేదా ఆవాల నూనెలను వంటనూనెలుగా ఉపయోగించాలని నిపుణులు సూచిస్తున్నారు. ఉప్పు తగ్గించండి..రక్తపోటుని నిర్వహించేందుకు ఉప్పు తక్కువుగా తీసుకోవడం అత్యంత ముఖ్యం. అధిక సోడియం ప్రాసెస్‌ చేసిన ఆహారాలు, క్యాన్డ్‌ సూప్‌లు, స్నాక్స్‌కి బదులుగా ఉప్పులేని భోజనానికి ప్రాధాన్యత ఇవ్వాలని నిపుణులు చెబుతున్నారు.ప్రోటీన్ ప్యాకేజీలు రికవరీకి లీన్ ప్రోటీన్లు కీలకం, ఎందుకంటే అవి కణజాల మరమ్మత్తు, కండరాల బలానికి సహాయపడతాయి. పౌల్ట్రీ, చేపలు, చిక్కుళ్ళు, టోఫు, తక్కువ కొవ్వు వంటి లీన్ సోర్స్‌లను ఎంచుకోండి. కండరాల రిపేర్‌కు తోడ్పడేందుకు, అలాగే నిండుగా ఉన్న అనుభూతిని కలిగిస్తాయి. ప్రతి భోజనంలో ప్రోటీన్‌ రిచ్‌ ఫుడ్స్‌ ఉండేలా చూసుకోండి. హైడ్రేటెడ్‌గా ఉంచుకోవాలి..సర్జరీ తర్వాత కోలుకోవాలంటే హైడ్రేటెడ్‌ ఉండటం అత్యంత కీలకం. శరీరం బాగా పనిచేసేలా రోజంతా పుష్కలంగా నీరు తాగాలి. చక్కెర పానీయాలు, కెఫిన్‌లను నివారించండి. డైటీషియన్‌ సలహాలు తీసుకోవడం..సర్జరీ తర్వాత ఎలాంటి ఆహారం మంచిదనేది మన వైద్య చరిత్ర తెలిసిన డైటీషియన్‌ని అడగడం మంచిది. అది మనకు ఎలాంటి సమస్యలు రాకుండా నివారించడమే గాకుండా ఆరోగ్యం మెరుగ్గా ఉంచేందుకు ఉపకరిస్తుంది. బాడీ పరిస్థితిని అర్థం చేసుకోండి..దీర్ఘకాలిక గుండె ఆరోగ్యం కోసం ఆరోగ్యకరమైన ఆహారం ఎంత ముఖ్యమైనదో అలాగే మనం తీసుకునే ఫుడ్‌కి శరీరం ఎలా రియాక్షన్‌ ఇస్తుందనేది గమనించడం అంతే ముఖ్యం.అలాగే ఎప్పటికప్పుడూఆరోగ్య సంరక్షణ నిపుణులు సంప్రదించి సలహాలు సూచనలు తీసుకోవడం కూడా విస్మరించొద్దని సూచిస్తున్నారు నిపుణులు.(చదవండి: నా ఉద్దేశంలో ఆ పండుగ అర్థం.. సుధామూర్తి పోస్ట్‌ వైరల్‌)

లక్డీకాపూల్‌: గుండెకు మరింత భరో సా కల్పించే దిశగా నిజామ్స్‌ వైద్య విజ్ఞాన సంస్థ (నిమ్స్‌) అడుగులు వేస్తోంది. గుండె సమస్యలతో బాధపడుతున్న పేద రోగుల్లో అవసరమైన వారికి ఉచితంగా గుండె కవాటా(హార్ట్‌ వాల్వ్‌)లను అందించేందుకు నిమ్స్‌ సమాయత్తమైంది. ప్రస్తుతం ఆస్పత్రిలో గుండె సిరలు దెబ్బతిన్న వారికి కృత్రిమంగా తయారు చేసిన వాటిని అమరుస్తున్నారు. ఖర్చుతో కూడుకున్న ఈ వాల్వ్‌ల మార్పిడి ఆపరేషన్‌ నిరుపేదలకు పెనుభారంగా తయారైంది. దీంతో పేదలకు ఉచితంగా అందించేందుకు ఆస్పత్రిలో ప్రత్యేకంగా హార్ట్‌ వాల్వ్‌ బ్యాంకు ఏర్పాటు చేయాలని నిర్ణయించారు. ఈ క్రమంలో స్థల పరిశీలన జరుగుతోంది. త్వరలోనే హార్ట్‌ వాల్వ్‌ బ్యాంక్‌ను వైద్య ఆరోగ్యశాఖ మంత్రి దామోదర రాజనర్సింహతో ప్రారంభించాలని భావిస్తున్నారు. బ్రెయిన్‌ డెడ్‌ అయిన వాళ్ల నుంచి సేకరణ..బ్రెయిన్‌ డెడ్‌కు గురైన వాళ్ల నుంచి అవ యవాలను నిమ్స్‌ సేకరిస్తున్న సంగతి తెలిసిందే. ఇప్పటికే మృతుని కుటుంబసభ్యుల అంగీకారంతో కిడ్నీ లు, కాలేయం, కళ్లు, గుండె తదితర కీలక అవయవాలను సేకరిస్తోంది. అదే విధంగా బ్రెయిన్‌ డెత్‌కు గురైన వాళ్ల నుంచి గుండె కవాటాలను కూడా సేకరించి.. వాటిని భద్రపర్చేందుకు ప్రత్యేక విభాగాన్ని(హార్ట్‌ బ్యాంక్‌) ఏర్పాటు చేసేందుకు చర్యలు చేపట్టింది. ఈ బ్యాంకులో భద్రపరిచిన కవాటాలను పూర్తిగా ఉచితంగా అందించడంతో నిమ్స్‌కు వచ్చే రోగులు చాలా తక్కువ ఖర్చుతోనే శస్త్ర చికిత్సలు చేయించుకోవచ్చని నిమ్స్‌ అసిస్టెంట్‌ మెడికల్‌ సూపరింటెండెంట్‌ డాక్టర్‌ రాకేశ్‌ తెలిపారు.

ఆధునాతన వైద్య విధానం కొంత పుంతలు తొక్కుతోంది. దీనికి తోడు ఏఐ సాంకేతికత ఆరోగ్య నిర్వహణను వేగవంతంగా, మరింత సమర్థవంతంగా మార్చింది. అందుకు ఉదహారణ ఈ రియల్‌ ఐరన్‌ మ్యాన్‌. ఎంతలా వైద్య విధానం అభివృద్ధి చెందుతున్నా.. అవయవమార్పిడి విషయంలో దాతల కొరత వైద్యులను వేదిస్తున్న ప్రధాన సమస్య. దీన్ని నివారించేందుకు ఎన్నో ఏళ్లుగా పరిశోధనలు సాగుతూనే ఉన్నాయి. ఐతే కొన్ని ప్రధాన అవయవాలైన గుండె, మూత్రపిండాలు వంటి వాటిల్లో కృత్రిమ అవయవాలు ఎంత వరకు పనిచేస్తాయనేది ధర్మసందేహంగా ఉండేది. అది ఈ వ్యక్తికి విజయవంతంగా అమర్చిన కృత్రిమ గుండెతో వైద్యుల మదిలో మెదిలిన ఎన్నో ప్రశ్నలకు సమాధానాలు దొరికేలా చేసింది. కొత్త ఆశలను రేకెత్తించింది. నిజ జీవిత ఐరన్‌ మ్యాన్‌గా పిలిచే ఆ వక్తి కథ ఏంటో చూద్దామా..!అమెరికాకు చెందిన 58 ఏళ్ల వ్యక్తి ఎండ్-స్టేజ్ హార్ట్ ఫెయిల్యూర్‌తో బాధపడుతున్నాడు. అయితే గుండె ఇచ్చే దాతలు అందుబాటులో లేకపోవడంతో టైటానియంతో తయారు చేసిన గుండెను అమర్చారు వైద్యులు. ప్రపంచంలోనే ఇలా కృత్రిమ గుండెను పొందిన తొలి వ్యక్తి అతడే. అంతేగాదు ప్రస్తుతం అతడిని రియల్‌ ఐరన్‌ మ్యాన్‌గా పిలుచుకుంటున్నారు అంతా. ఇది ఒకరకంగా వైద్యరంగంలో విప్లవాత్మక మార్పు ఉదహారణగా నిలచింది. ఇది పల్లాడియంతో నడిచే ఆర్క్‌ రియాక్టర్‌ మార్వెల్‌తో పనిచేస్తుంది. ఇది విఫలమైన మానవ గుండె పనితీరును పూర్తిగా భర్తీ చేయడానికి రూపొందించిన టైటానియం బ్లడ్-పంపర్. దీన్ని బైవేకర్‌ అనే వైద్య సంస్థ అభివృద్ధి చేసంది. ఇది టోటల్‌ ఆర్టిఫిషియల్‌ హార్ట్‌(టీఏహెచ్‌) అని అంటారు. ఇది అచ్చం మానవ గుండె మాదిరిగా డిజైన్‌ చేశారు. అయితే సహజ హృదయస్పందనను అనుకరించదు. బదులుగా ఊపిరితిత్తులకు, శరీరంలోని మిగిలిన భాగాలకు రక్తాన్ని పంప్‌ చేయడానికి అయస్కాంతంగా లెవిటేటింగ్ రోటర్‌ను ఉపయోగిస్తుంది. ఈ వినూత్న డిజైన్ సౌకర్యవంతమైన గదులు లేదా పంపింగ్ డయాఫ్రాగమ్‌ల అవసరాన్ని తొలగిస్తుంది. చెప్పాలంటే ఇది మన్నికైన మరియు కాంపాక్ట్ పరికరంగా పేర్కొనవచ్చు.ఈ కృత్రిమ హార్ట్‌ ఇంప్లాంటేషన్‌ టెక్సాస్‌ హార్ట్‌ ఇన్‌స్టిట్యూట్‌లోని బేలర్ సెయింట్ లూక్స్ మెడికల్ సెంటర్‌లో జరిగింది. ఈ మేరకు సదరు వైద్యులు మాట్లాడుతూ.."బాధితుడికి దాత అందుబాటులోకి వచ్చేవరకు ఈ కృత్రిమ గుండె ఎనిమిది రోజుల పాటు సమర్థవంతంగా పనిచేసింది. అంతేగాదు ఎన్నోఏళ్లుగా ఈ విషయమై సాగుతున్న పరిశోధనకు ఈ ఇంప్లాంటేషన్‌ సర్జరీ ముగింపు పలికింది. సదరు రోగి కుటుంబ సహకారం వల్ల ఇదంతా సాధ్యమయ్యింది.దీని కాంపాక్ట్ సైజు, ఇంచుమించు పిడికిలిలా ఉంటుంది. ఇది పురుషులు, స్త్రీలతో సహా అనేక రకాల రోగులకు అనుకూలంగా ఉంటుంది. ఏటా గుండె మార్పిడి డిమాండ్‌ అధికంగా ఉంది. దాతలు అందుబాటులో లేకపోవడంతో వేలాదిమంది ప్రాణాలు కోల్పోతున్నారు. ఆ సమస్యకు ఈ కృత్రిమ గుండె చెక్‌పెట్టి..ఆయా బాధితుల జీవన నాణ్యతను మెరుగుపరచడంలో కీలక పాత్ర పోషస్తుంది. అంతేగాదు ఇది తీవ్రమైన గుండె వైఫల్య చికిత్సలో కొత్త శకానికి మార్గం సుగమం చేస్తుంది." అని అన్నారు. (చదవండి: గంజాయితో లాభాలు! పరిశోధనలో షాకింగ్‌ విషయాలు..!)

అత్యవసర శస్త్ర చికిత్స చేస్తుండగా ఏకంగా 25 నిమిషాల పాటు గుండె ఆగిపోయింది. అయినా మత్యుంజయుడై బయటపడి అందర్నీ ఆశ్చర్యపరిచాడు. ఈ భయానక ఘటన యూఎస్‌లో చోటు చేసుకుంది.వివరాల్లోకెళ్తే..యూకేకి విశ్వవిద్యాలయ విద్యార్థి చార్లీ విన్సెంట్ యూఎస్‌లో న్యూ హాంప్‌షైర్‌లోని వేసవి శిబిరంలో కానోయింగ్ బోధకుడిగా పనిచేస్తున్నాడు. ఆరోజు అధిక సూర్యరశ్మీ అతని కాళపై పడటంతో కాలిన గాయాల బారిన పడ్డాడు. అయితే అతడు దీన్నేం పట్టించుకోకుండా పనిచేస్తూనే ఉన్నాడు. చివరికి వడదెబ్బకు ురై ఆస్పత్రిపాలయ్యాడు. అక్కడ వైద్య పరీక్షలో అతడికి న్యూమోనియా ఉన్నట్లు నిర్థారించారు. దీంతో అతడికి అత్యవసర శస్త్రచికిత్స నిర్వహించారు. ఆ క్రమంలో అతడికి స్ట్రోక్‌ రావడం ఏకంగా 25 నిమిషాల పాటు గుండె ఆగిపోవడం జరిగింది. వైద్యులు సైతం పరిస్థితి చేయి దాటిందనే అనుకున్నారు. ఆశ్చర్యకరంగా అతడి గుండె యథాస్థితికి వచ్చిన పనిచేయడం ప్రారంభమయ్యింది. ఈ రికవరీని వైద్యులు అద్భుతంగా అభివర్ణించారు. దీనిని కార్డియోమొగలీ అని పిలుస్తారని వైద్యులు అన్నారు. అంటే ఇక్కడ గుండె సాధారణం కంటే ఎక్కువగా పనిచేయాల్సి ఉంటుంది. ఈ 20 ఏళ్ల యువకుడిని దాదాపు ఏడు రోజుల పాటు ప్రేరేపిత కోమాలో ఉంచి చికిత్స అందించారు. మొదట్లో వైద్యులు భయపడిపోయారు. ఎందుకంటే.. ఇక్కడ ఆ వ్యక్తి గుండె, మూత్రపిండాల మార్పిడి అవసరమవ్వడంతో బతికే అవకాశాలు తక్కువని భావించారు వైద్యులు. అలాంటిది అనూహ్యంగా అన్ని అవయవాలు అద్భుతంగా కోలుకుని పనిచేయడం ప్రారంభించడంతో ఒక్కసారిగా ఊపిరి పీల్చుకున్నారు వైద్యులు. ఈ మేరకు అతడి చికిత్స అందించిన వైద్యులు మాట్లాడుతూ..ఒకానొక సమయంలో చార్లీ బతికే అవకాశాలు లేవని అనిపించేలా ఉత్కంఠగా ఉంది పరిస్థితి. అతడు అద్భుతంగా తిరిగి కోలుకోవడం మాత్రం చాలా ఆశ్చర్యంగా అనిపించిదని అన్నారు. సదరు బాధితుడు చార్లీ ఇప్పుడిప్పుడే కోలుకుంటూ నెమ్మదిగా అడుగులు వేయడం ప్రారంభించాడు.(చదవండి: బిడ్డకు తల్లయినా ఎంతో ఫిట్‌గా ఆలియా.. సీక్రెట్‌ ఏంటంటే?)

బొప్పాయి పండు అంటే చాలా మందికి ఇష్టం.బొప్పాయి పండు జీర్ణ క్రియను మెరుగు పరుస్తుంది. అలాగే కడుపు సంబంధిత సమస్యలను తొలగిస్తుంది.బొప్పాయి పండులో ఫైబర్ కంటెంట్ అధికంగా ఉండడం వలన అది మలబద్దకం సమస్యను నివారిస్తుంది. కేవలం బొప్పాయి పండు మాత్రమే కాకుండా బొప్పాయి ఆకులతో కూడా చాలా ఆరోగ్య ప్రయోజనాలు ఉన్నాయి అని వైద్య నిపుణులు చెప్తున్నారుప్రస్తుతం మారుతున్న జీవనశైలి,ఆహారపు అలవాట్ల కారణంగా మనిషి కొంగొత్త అనారోగ్య సమస్యలను ఎదురుకోవలసి వస్తుంది. కొన్ని ఆరోగ్య సమస్యలకు చికిత్స కూడా ఉండటం లేదు. ఈ క్రమం లోనే చాలా మంది జనాలు ఆయుర్వేదం,పురాతన వైద్యం చిట్కాలను ఆశ్రయిస్తున్నారు. మనిషి శరీరంలో ప్రధానమైన అవయవాలలో గుండె,కాలేయం,కిడ్నీ ఉన్నాయి. ఒక మొక్క ఈ మూడు అవయవాలను 70 ఏళ్ళ పాటు ఆరోగ్యంగా ఫిట్ గా ఉంచుతుంది అని చాలా మందికి తెలియదు. ఈ అవయవాలకు ఆ మొక్క సంజీవినిలాగ పని చేస్తుంది. అదెలాగో సవివరంగా తెలుసుకుందాం..బొప్పాయి ఆకులో యాంటీ ట్యూమర్ గుణాలు ఉన్నాయి.అవి కాన్సర్ ను నివారించటం లో చాలా సహాయపడతాయి.బొప్పాయిలో ఉండే ఈ యాంటీ ట్యూమర్ గుణాలు కణితులను నివారించి కాన్సర్ బారిన పడకుండా చేస్తాయి. బొప్పాయి ఆకుల రసంలో పాపైన్ అనే ఎంజైమ్ ఉంటుంది. ఇది కడుపు సంబంధిత సమస్యలను తగ్గించడంలో సహాయపడుతుంది.బొప్పాయి ఆకుల రసం వివిధ వ్యాధులను నివారించటం లో సహాయం చేస్తుంది కాబట్టి ఈ రసాన్ని సర్వ రోగ నివారిణి అంటారు.బొప్పాయి ఆకులతో చేసిన రసం గుండె,కాలేయం,కిడ్నీ వంటి అవయవాలకు చాలా మేలు చేస్తుంది అని నిపుణులు చెప్తున్నారు. బొప్పాయి ఆకులతో చేసిన రసం మలేరియా,డెంగ్యూ వంటి వ్యాధుల చికిత్స లో చాలా కీలకమైన పాత్ర పోషిస్తుంది.బొప్పాయి ఆకులతో చేసిన రసాన్ని తాగితే ప్లేట్ లెట్ కౌంట్ వేగంగా పెరుగుతుంది.అలాగే ఎర్ర రక్త కణాల సంఖ్య కూడా పెరుగుతుంది.ఈ రసం రక్త ప్రసరణను వేగంగా మెరుగుపరుస్తుంది. గర్భాశయ, ప్రోస్టేట్,రొమ్ము, ఊపిరితిత్తుల కాన్సర్ నివారణలో బొప్పాయి ఆకుల రసం చాలా బాగా ఉపయోగపడుతుంది.మలబద్దకం సమస్య ఉన్న వారికి ఈ రసం ఔషధంలా పని చేస్తుంది.ఈ రసాన్ని బేది మందు అని కూడా అంటారు. బొప్పాయి ఆకులతో చేసిన రసం శరీరం లో రోగ నిరోధక శక్తిని పెంచుతుంది. బొప్పాయి ఆకులలో యాంటీ ఆక్సిడెంట్స్ ఉండడం వలన అవి ఒత్తిడిని తగ్గించడంలో చాలా సహాయ పడతాయి. గుండె,కాలేయం,కిడ్నీ లను మెరుగుపరచడంలో సహాయపడతాయి. గుండె ఆరోగ్యంగా ఉండడానికి ఈ బొప్పాయి ఆకుల రసం చాలా సహాయపడుతుంది. అందుకే బొప్పాయి ఆకుల రసం గుండె,కాలేయం,కిడ్నీఅవయవాలకు సంజీవనిలాగ పని చేస్తుంది అని నిపుణులు నమ్మకంగా చెబుతున్నారు. (చదవండి: నేహా ధూపియా వెయిట్‌ లాస్‌ జర్నీ!..ఇంట్లోనే ఈజీగా బరువు తగ్గే స్ట్రాటజీ ఇదే..!)

క్వశ్చన్‌ పేపర్‌లో ‘గుండె బొమ్మ గీసి వివిధ భాగాలను వివరించుము’ అనే ప్రశ్నను చూసిన స్టూడెంట్‌ మహాశయుడు ఎక్కడికో వెళ్లిపోయాడు. గుండె బొమ్మను కలర్‌ఫుల్‌గా గీయడం వరకు ఓకే. అయితే ఆ గుండెలో వివిధ భాగాలలో తాను ప్రేమించిన అమ్మాయిల పేర్లు రాశాడు. ప్రియా, నమిత, హరిత, రూప, పూజలాంటి పేర్లు రాశాడు. మరో అడుగు ముందుకు వేసి ‘ఫంక్షనింగ్‌ ఆఫ్‌ హార్ట్‌’ అనే హెడ్‌లైన్‌తో వారిని తాను ఎందుకు ప్రేమిస్తున్నానో రాశాడు. ఇన్‌స్టాగ్రామ్‌లో పోస్ట్‌ చేసిన ఈ వీడియో నెటిజనులను నవ్వులలో ముంచెత్తుతుంది.

మోకాళ్లూ, వెన్నుపూసల అరుగుదలకు కారణమయ్యే ఆర్థరైటిస్, స్పాండిలోసిస్‌ వంటి సమస్యలూ, కొన్ని ఇన్ఫెక్షన్ల తర్వాత కలిగే బాధలూ, నొక్కుకుపోయే నరాలతో కలిగే నొప్పుల తీవ్రత వర్ణించడానికి అలవి కాదు. భరించలేని నొప్పి కలుగుతుంటే ఒకే ఒక మాత్ర వేయగానే ఉపశమనంతో కలిగే హాయి కూడా అంతా ఇంతా కాదు. అందుకే నొప్పి నివారణ మాత్రలకు కొందరు అలవాటు పడతారు. పెయిన్‌ కిల్లర్స్‌ అదేపనిగా వాడితే మూత్రపిండాలు దెబ్బతినడంతో పాటు అనేక రకాల సైడ్‌ ఎఫెక్ట్స్‌ వస్తుంటాయి. వాటి గురించి తెలుసుకుని, పెయిన్‌ కిల్లర్స్‌ను విచక్షణతో వాడాలనే అవగాహన కోసం ఈ కథనం.భరించలేనంత నొప్పి తీవ్రమైన బాధను కలగజేస్తుంది. ఆ నొప్పిని తగ్గించే మందును అదేపనిగా వాడుతూ ఉంటే అంతకు మించిన కీడు తెచ్చిపెడుతుందని డాక్టర్లు హెచ్చరిస్తున్నారు. కొందరు మొదటిసారి డాక్టర్‌ దగ్గరకు వెళ్లినప్పుడు రాసిచ్చిన మందుల్ని పదే పదే వేసుకుంటూ ఉంటారు. దాంతో కొంతకాలానికి కొన్ని అనర్థాలు రావచ్చంటూ హెచ్చరిస్తున్నారు డాక్టర్లు.నొప్పి నివారణ మందులతో కలిగే దుష్పరిణామాలు... పొట్టలోపలి పొరలపైన : నొప్పి నివారణ మందులు వేసుకోగానే కడుపు లోపలి పొరలపై మందు దుష్ప్రభావం పడవచ్చు. దాంతో కడుపులో గడబిడ (స్టమక్‌ అప్‌సెట్‌), వికారం, ఛాతీలో మంట, కొన్నిసార్లు నీళ్లవిరేచనాలు లేదా మలబద్దకం వంటివి కలగవచ్చు. నొప్పినివారణ మందుల వాడకం దీర్ఘకాలం పాటు కొనసాగితే పొట్టలోకి తెరచుకునే సన్నటి రక్తనాళాల చివరలతో పాటు కడుపులోని పొరలు దెబ్బతినడం వల్ల కడుపులో పుండ్లు (స్టమక్‌ అల్సర్స్‌) రావచ్చు.అందుకే నొప్పి నివారణ మాత్రలను పరగడపున వేసుకోవద్దని డాక్టర్లు స్పష్టంగా చెబుతారు. ముందుగా కడుపులో రక్షణ పొరను ఏర్పరచే పాంట్రపొజాల్‌ వంటి మందులను పరగడపున వాడాక లేదా ఏదైనా తిన్న తర్వాతనే పెయిన్‌ కిల్లర్స్‌ వేసుకోవాలని డాక్టర్లు సూచిస్తుంటారు.హైపర్‌టెన్షన్‌ ఉన్నవారిలో: హైబీపీతో బాధపడే కొందరిలో పెయిన్‌ కిల్లర్స్‌ వల్ల రక్తపోటు మరింత పెరగడంతో ప్రధాన రక్తనాళాల చివరన ఉండే అతి సన్నటి రక్తనాళాలు దెబ్బతినే ప్రమాదముంటుంది. దాంతో గుండె పనితీరుపై ఒత్తిడి పెరగడం కారణంగా గుండెజబ్బులు రావచ్చు.కాలేయంపై దుష్ప్రభావం: ఒంటిలోకి చేరే ప్రతి పదార్థంలోని విషాలను (టాక్సిన్స్‌ను) మొదట విరిచేసి, వాటిని వేరుచేసేది కాలేయమే. ఆ తర్వాత వడపోత ప్రక్రియ మూత్రపిండాల సహాయంతో జరుగుతుంది. అందుకే ఒంటిలోకి చేరగానే పెయిన్‌ కిల్లర్స్‌ దుష్ప్రభావం తొలుత కాలేయం మీదే పడుతుంది.కిడ్నీలపైన: కడుపులోకి చేరే అన్ని రకాల పదార్థాలు రక్తంలో కలిశాక వాటిని వడపోసే ప్రక్రియను మూత్రపిండాలు నిర్వహిస్తాయి. దాంతో పెయిన్‌కిల్లర్‌ టాబ్లెట్స్‌లోని హానికర విషపదార్థాల ప్రభావాలు వడపోత సమయంలో మూత్రపిండాలపైన నేరుగా పడతాయి. అందుకే పెయిన్‌కిల్లర్స్‌ దుష్ప్రభావాలు కిడ్నీలపైనే ఎక్కువ. ఆ కారణంగానే... మిగతా దుష్ప్రభావాలతో పోలిస్తే... పెయిన్‌ కిల్లర్స్‌ కిడ్నీలను దెబ్బతీస్తాయనే అవగాహన చాలామందిలో ఎక్కువ.నొప్పినివారణ మందులు అతి సన్నటి రక్తనాళాలను దెబ్బతీసే ప్రమాదం ఉన్నందునా... అలాగే రక్తాన్ని వడపోసే అతి సన్నటి రక్తనాళాల చివర్లు కిడ్నీలో ఉన్న కారణాన ఇవి దెబ్బతినే ప్రమాదం ఎక్కువ. రక్తం వడపోత కార్యక్రమం పూర్తిగా సజావుగా జరగాలంటే కిడ్నీల సామర్థ్యంలో కనీసం 30 శాతమైన సరిగా పనిచేయడం తప్పనిసరి.నొప్పి నివారణ మందులు కిడ్నీల సామర్థ్యాన్ని దెబ్బతీయడం వల్ల ‘ఎనాల్జిసిక్‌ నెఫ్రోపతి’ అనే జబ్బుతో పాటు దీర్ఘకాలిక వాడకం ‘క్రానిక్‌ కిడ్నీ డిసీజ్‌–సీకేడీ’కి దారితీసే ప్రమాదం ఉంది. అయితే కిడ్నీలు దెబ్బతింటూ పోతున్నా, వాటి పనితీరు మందగించే వరకు ఆ విషయమే బాధితుల ఎరుకలోకి రాదు.రక్తం పైన: ఏ మందు తీసుకున్నా అది అన్ని అవయవాలకు చేరి, తన ప్రభావం చూపడానికి ముందర రక్తంలో ఇంకడం తప్పనిసరి. అప్పుడు రక్తం గడ్డకట్టడానికి ఉపయోగపడే ప్లేట్‌లెట్స్‌పై దుష్ప్రభావం పడినప్పుడు కోయాగ్యులోపతి వంటి ప్రమాదకరమైన పరిస్థితికి దారితీయవచ్చు.చివరగా... తీవ్రమైన నొప్పిని కలిగించే ఆర్థరైటిస్, ఆస్టియోపోరోసిస్, కొన్ని రకాల క్యాన్సర్లు, స్పాండిలోసిస్‌ వంటì వ్యాధుల చికిత్సల్లో విప్లవాత్మకమైన మార్పులు వచ్చాయి. ఔషధాల తయారీలోనూ గణనీయమైన పురోగతి కారణంగా గతం కంటే మెరుగైన, తక్కువ సైడ్‌ఎఫెక్ట్స్‌ ఉన్న మందులు అందుబాటులోకి వచ్చాయి.వీటితో ఉపశమనం మరింత త్వరితం. దుష్ప్రభావాలూ తక్కువే. అందుకే డాక్టర్లు అప్పుడెప్పుడో రాసిన మందుల చీటీలోని నొప్పి నివారణ మాత్రలను వాడకుండా మరోసారి డాక్టర్‌ను సంప్రదించాలి. దాంతో నొప్పి తగ్గడంతో పాటు దేహంలోని అనేక కీలకమైన అవయవాలను రక్షించుకోవడమూ సాధ్యపడుతుంది.దుష్ప్రభావాల లక్షణాలూ లేదా సూచనలివి...– ఆకలి లేకపోవడం లేదా అకస్మాత్తుగా బరువు పెరగడం, మలం నల్లగా రావడం, తీవ్రమైన కడుపునొప్పి నొప్పితో మూత్ర విసర్జన జరగడం లేదా మూత్రం చిక్కగా లేదా ఏ రంగూ లేకుండా ఉండటం – చూపు లేదా వినికిడి సమస్య రావడం ∙వీటిల్లో ఏది కనిపించినా వెంటనే డాక్టర్‌ను సంప్రదించి తాము వాడుతున్న నొప్పి నివారణ మందుల వివరాలు, తమ లక్షణాలను డాక్టర్‌కు తెలపాలి.దుష్ప్రభావాలను తగ్గించే కొన్ని జాగ్రత్తలివి...నొప్పి నివారణ మందులు వాడాల్సి వచ్చినప్పుడు వాటి దుష్పరిణామాలను వీలైనంతగా తగ్గించడానికి కొన్ని జాగ్రత్తలు పాటించాలంటూ డాక్టర్లు సూచిస్తుంటారు. అవి... – పరగడుపున నొప్పి నివారణ మందుల్ని వాడకూడదు. – అవి వేసుకున్న తర్వాత మామూలు కంటే కాస్త ఎక్కువ నీరు తాగడం మేలు. – కొన్ని రోజులు వాడాక నొప్పి తగ్గకపోతే మళ్లీ డాక్టర్‌ సలహా తర్వాతే వాటిని కొనసాగించాలి. – పెయిన్‌ కిల్లర్స్‌ వాడేవారు డాక్టర్ల పర్యవేక్షణలో ఉంటూ తరచూ మూత్రపిండాలు, బీపీ, గుండె పనితీరును తరచూ పరీక్షింపజేసుకుంటూ ఉండాలి.ఇవి చదవండి: కిడ్నీ వ్యాధిని జయించాడు

ఇంట‌ర్నెట్‌, సోష‌ల్ మీడియా వినియోగం పెరిగిన త‌ర్వాత ప్ర‌పంచంలో జ‌రిగే అన్ని విష‌యాలు చిటికెలో అంద‌రికీ తెలిసిపోతున్నాయి. టెక్నాల‌జీ, ఇన్ఫ‌ర్మేష‌న్‌, కామెడీ, ఫ‌న్నీ విష‌యాలు ఎప్ప‌టిక‌ప్పుడుసామాజిక మాధ్యామాల్లో వైర‌ల్‌గా మారుతున్నాయి. తాజాగా ఓ విద్యార్ధి ప‌రీక్ష‌లో రాసిన స‌మాధానం నెట్టింట్లో చ‌క్క‌ర్లు కొడుతోంది.ప‌రీక్ష‌ల్లో అడిగిన ప్ర‌శ్న‌కు స‌మాధానం తెలియ‌ని స‌మ‌యంలో చాలా మంది విద్యార్ధులు సినిమా పాట‌లు, సంబంధం లేని క‌థ‌లు రాస్తుంటారు. అయితే ఓ ఓ విద్యార్థి పరీక్షలో రాసిన జవాబును చూసి టీచర్‌ షాక్‌ అయ్యారు. గుండె బొమ్మ వేసి, దాని పనితీరును రాయమని అడిగిన ప్రశ్నకు ఆ విద్యార్థి గుండె బొమ్మను స‌రిగానే వేశాడు కానీ.. కాని అందులోని నాలుగు గదులను వివ‌రించే బ‌దులు వాటిని ఐదుగురు అమ్మాయిలకు అంకితం చేశాడు.గుండెలోని భాగాల పేర్లకు బదులుగా నాలుగు గదుల్లో హరిత, ప్రియ, పూజ, రూప, నమిత అంటూ పేర్లు రాశాడు.. అంతేకాదు గుండె పనితీరు స్థానంలో ఆ అమ్మాయిలు అత‌నికి ఏ విధంగా సంబంధమో వివరించాడు.ప్రియ తనతో ఇన్‌స్టాగ్రామ్‌లో చాట్ చేస్తుందని, ఆమెను ఇష్టపడుతున్నాడని రాశాడు. ఇక రూప అందంగా క్యూట్‌గా ఉంటుంద‌ని, స్నాప్‌చాట్‌లో తనతో టచ్‌లో ఉంటుంద‌ని పేర్కొన్నాడు. ప‌క్కింట్లో ఉండే నమిత పొడవాటి జుట్టు, పెద్దపెద్ద కళ్లతో తనను ఆకర్షిస్తుందని తెలిపాడు. పూజ తన మాజీ ప్రేమికురాలని, ఆమెను ఎప్పటికీ మరచిపోలేనని కన్నీరు కారుస్తున్న ఎమోజీని జత చేశాడు. చివరిగా హరిత తన క్లాస్‌మేట్ అని పేర్కొన్నాడు.ఆ సమాధానం చదివిన టీచర్‌ జవాబును కొట్టివేసి గుండె బొమ్మకు మాత్రం మార్కులు వేశారు. అతడి తల్లిదండ్రులను స్కూల్‌కు తీసుకురావాల్సిందిగా ఆ విద్యార్థిని ఆదేశించారు. దీనిని సోషల్‌ మీడియాలో పోస్ట్‌ చేయడంతో వైరల్‌గా మారింది. అయితే ఇది ఎక్క‌డ జ‌రిగిందో మాత్రం తెలియ‌రాలేదు,విద్యార్థి రాసిన జవాబును చూసి నెటిజన్లు ఆశ్చ‌ర్య‌పోతున్నారు. . ‘స్టూడెంట్‌ రాక్‌.. టీచర్ షాక్‌’ అంటూ ఓ నెటిజన్ కామెంట చేయ‌గా... ‘గుండె బొమ్మను బాగా గీసినందుకు మరో రెండు మార్కులు ఇచ్చి ఉండొచ్చు కదా’ అంటూ మరో నెటిజన్‌ స్పందించారు.

చేపల్లో అనేక రకాల పోషకాలు ఉంటాయి. ఓమేగా3, ఆరోగ్యకరమైన కొవ్వులు పుష్కలంగా లభిస్తాయి. వీటితోపాటు అనేక విటమిన్లు, ఖనిజాలు కూడా మన శరీరానికి అందుతాయి. అయితే చాలా మంది చేపలను తినేందుకు ఇష్టపడకపోవచ్చు. అలాంటి వారు అందులోని కొవ్వులను శరీరానికి అందించేందుకు ఫిష్ ఆయిల్ సప్లిమెంట్లను వాడుతుంటారు. ఇదే కారణంతో ఫిట్‌నెస్ ఔత్సాహికులు, బాడీ బిల్డర్లు, వారి ఆరోగ్యాన్ని కాపాడుకునేందుకు ఫిష్ ఆయిల్ సప్లిమెంట్స్ ఎక్కువగా వినియోగిస్తుంటారు. ఐతేఈ ఫిష్‌ ఆయిల్‌ సప్లిమెంట్స్‌ ప్రతిరోజు తీసుకోవడం వల్ల అనుకున్నంత సత్ఫలితాలు ఉండవని శాస్త్రవేత్తలు జరిపిన తాజా అధ్యయనంలో వెల్లడయ్యింది. పైగా స్ట్రోక్ తోపాటు గుండె జబ్బులు వచ్చే ప్రమాదం ఉందని పేర్కొంది. మంచి గుండె ఆరోగ్యం ఉన్న వ్యక్తులు చేపల నూనె సప్లిమెంట్స్‌ క్రమం తప్పకుండ ఉపయోగించడం వల్ల గుండె దడ వంటి ప్రమాదాలు పెరుగుతున్నట్లు పరిశోధకులు గుర్తించారు. చాలా అరుదైన సందర్భాల్లోనే క్రమం తప్పకుండా ఫిష్‌ ఆయిల్‌ సప్లిమెంట్స్‌ వాడాల్సి ఉంటుందని డాక్టర్‌ ఆండ్రూ ఫ్రీమాన్‌ తెలిపారు.ప్రొఫెషనల్ మెడికల్ మార్గదర్శకాల్లో కూడా డైలీ ఈ సప్లిమెంట్స్‌ని వినయోగించాలని లేకపోయినా.. ప్రజలు వినియోగిస్తుంటారని అన్నారు. దీని వినియోగం గురించే తాము యూకేలో సుమారు నాలుగు లక్షల మందికి పైగా వ్యక్తులపై అధ్యయనం చేయగా.. చేపనూనె సప్లిమెంట్‌లు తీసుకున్న వారిలో క్రమరహిత హృదయస్పందన, గుండె జబ్బుల ప్రమాదాన్ని గుర్తింనట్లు తెలిపారు శాస్త్రవేత్తలు. అలాగే అసలు గుండె సమస్యలు లేని వ్యక్తుల్లో స్ట్రోక్‌లో వచ్చే ప్రమాదం ఎక్కువగా ఉన్నట్లు పరిశోధనలో తేలిందన్నారు. దాదాపు 12 ఏళ్లపాటు ఈ అధ్యయనంలో పాల్గొన్న వ్యక్తుల ఆరోగ్యాన్ని ట్రాక్‌ చేయగా ఈ విషయాలు వెల్లడయ్యినట్లు వెల్లడించారు. ఇదిలా ఉండగా, కార్డియోవాస్కులర్ వ్యాధి ఉన్నవారిలో, రెగ్యులర్ ఫిష్ ఆయిల్ సప్లిమెంట్స్ గుండె దడ నుంచి గుండెపోటు వచ్చే అవకాశం 15 శాతం, గుండె వైఫల్యం నుంచి మరణం వరకు 9 శాతం వరకు పురోగతిని తగ్గించాయని అధ్యయనం పేర్కొంది. వాస్సెపా, లోవాజా వంటి ఫిష్‌ ఆయిల్‌ ప్రిస్క్రప్షన్‌ వెర్షన్‌లు గుండె జబ్బులొచ్చే ప్రమాదం ఉన్న వారిలో అధిక ట్రైగ్లిజరైడ్స్‌, ఒక రకమైన బ్లడ్‌ ఫ్యాట్‌కి దారితీసి గుండె సంబంధిత సమస్యలు వచ్చే ప్రమాదాన్ని పెంచుతాయని ఫ్రీమాన్‌ చెబుతున్నారు. అలాగే అత్యంత శుద్ది చేసిన ఫిష్‌ ఆయిల్‌ వెర్షన్‌లలో కూడా హార్ట్‌ స్ట్రోక్‌లు వచ్చే ప్రమాదం ఉందని తెలిపారు. ఐతే అనారోగ్యంతో ఉన్న వ్యక్తులు వైద్యుల సిఫార్సు మేరకు ఈ సప్లిమెంట్స్‌ వాడొచ్చని చెప్పారు. ముఖ్యంగా ఒక వ్యక్తికి ఈ సప్లిమెంట్స్‌ సూచించే ముందు శరీరంలో ఓమెగా -3 ఫ్యాటీ యాసిడ్‌ స్టాయిలను పరీకించి సిఫార్సు చేయాలని చెబుతున్నారు వైద్యులు. సాధ్యమైనంత వరకు ఈ ఒమెగా-3 కొవ్వు ఆమ్లాలను ఆహార వనరుల నుంచే పొందేందుకు ‍ప్రయత్నించాలని చెప్పారు. చెప్పాలంటే..ఆల్గే, సీవీడ్‌, ఒమేగా 3 ఫిష్‌ మూలాలు. చియా విత్తనాల, ఎడామామ్‌, అవిసె గింజలు, హెంప్సీడ్‌లు, వాల్‌నట్‌లలో ఒమెగా -3 అధికంగా ఉంటుందని, ఇలాంటి వాటిపై ఆధారపడటం మంచిదని చెబుతున్నారు వైద్య నిపుణులు.(చదవండి: ఎంటర్‌ప్రెన్యూర్‌ కమ్‌ ఇన్‌ఫ్లుయెన్సర్‌గా మారిన లాయర్‌! ఏకంగా ఆరుసార్లు కేన్స్‌..!)

గుండె పెరిగే సమస్యను ఇంగ్లిష్‌లో హార్ట్‌ ఎన్‌లార్జ్‌మెంట్‌ అనీ, వైద్య పరిభాషలో కార్డియో మెగాలీ అని అంటారు. నిజానికి ఇదేమీ వ్యాధి కాదు. కొన్ని ఇతర ఆరోగ్య సమస్యలు (మెడికల్‌ కండిషన్ల) కారణంగా కనిపించే ఒక లక్షణం. గుండె ఎందుకు విస్తరిస్తుందో, అందుకు కారణమయ్యే ఆరోగ్య సమస్యలేమిటో, దీని నివారణ, చికిత్స ప్రక్రియలను తెలుసుకుందాం. రక్తాన్ని సరఫరా చేసే ఓ పంప్‌ లాంటిది గుండె. ఈ పంపు బలహీనమైనప్పుడు శరీరానికి అవసరమైన రక్తాన్ని సరఫరా చేయలేదు. ఈ పరిస్థితినే హార్ట్‌ ఫెయిల్యూర్‌ అంటారు. గుండెపై ఒత్తిడి పెరిగినప్పుడు గుండె విస్తరిస్తుంది. కొందరిలో ఈ పరిస్థితి తాత్కాలికం కాగా... మరికొందరిలో ఎప్పటికీ మందులు వాడటం, చికిత్స కొనసాగించడం అవసరం కావచ్చు. ఈ సమస్య తీవ్రమైనదా కాదా అన్నది గుండె పెరగడానికి కారణమైన అంశాన్ని బట్టి ఉంటుంది. గుండె పెరగడం.. రకాలు.. గుండె కాస్త పెరిగినప్పటికీ... ఒక దశ వరకూ అది మామూలుగానే పనిచేస్తుంది. ఒక దశకు చేరాకే అనర్థాలు కనిపిస్తాయి. గుండె పెరిగిన కారణాలూ, తీరును బట్టి ఇందులో కొన్ని రకాలు ఉంటాయి. అవి.. డయలేటెడ్‌ కార్డియోమయోపతి కారణంగా గుండె పెరిగితే ఇందులో గుండె కింది గదులు (వెంట్రికిల్స్‌) రెండూ పెరుగుతాయి. అధిక రక్తపోటు కారణంగా గుండె ఎడమవైపు కింది గది మందంగా మారవచ్చు. ఇలా కండరం మందంగా మారి గుండె పెరగడాన్ని ‘హైపర్‌ట్రోఫిక్‌ కార్డియోమయోపతి’ అంటారు. ఒక్కోసారి ఏ కారణమూ లేకుండానే గుండెపెరగవచ్చు లేదా ఇతమిత్థంగా కారణం తెలియకపోవచ్చు. ఈ పరిస్థితిని ఇడియోపథిక్‌ డయలేటెడ్‌ కార్డియో మయోపతి అంటారు.  కారణాలు.. గుండె కండరానికి ఇన్ఫెక్షన్‌ (మయోకారై్డటిస్‌) వచ్చేలా చేసే వైరల్‌ ఇన్ఫెక్షన్లు. గుండెకు ఉండే నాలుగు కవాటాల్లో ఏదైనా దెబ్బతినడం వల్ల కొన్ని గదుల్లోకి రక్తం ఎక్కువగా వెళ్తూ ఉండటం. గుండె చుట్టూరా ఉండే ఒక పొరలోకి ద్రవాలు చేరడం వల్ల ఇలా జరగడాన్ని పెరికార్డియల్‌ ఎఫ్యూజన్‌ అంటారు. దీన్ని ఎక్స్‌–రే ద్వారా కనుగొంటారు. రక్తహీనత వల్ల అన్ని అవయవాలకూ ఆక్సిజన్‌ తగినంతగా అందదు. అలా అందించే ప్రయత్నంలో గుండె మరింత ఎక్కువగా పని చేయాల్సి రావడంతో. మహిళల్లో గర్భధారణ సమయంలో గుండె పెరిగే కండిషన్‌ అయిన పెరిపార్టమ్‌ కార్డియోమయోపతి వల్ల. కార్డియాక్‌ అమైలాయిడోసిస్‌ అనే కండిషన్‌లో రక్తంలో అమైలాయిడ్‌ ప్రోటీన్‌ మోతాదులు పెరగడంతో (ఇందులో గుండె గోడలు మందంగా మారతాయి). దీర్ఘకాలిక కిడ్నీ వ్యాధితో బాధపడేవారిలో థైరాయిడ్‌ గ్రంథి స్రావంలో అసమతుల్యతల వల్ల పల్మునరీ హైపర్‌టెన్షన్‌ అనే హైబీపీ ఉన్నవారిలో రక్తపోటు వల్ల గుండె మరింత ఎక్కువగా పనిచేయాల్సి రావడంతో గుండె కుడివైపు గదులు పెరగవచ్చు. మద్యం తాగేవారిలో లేదా మాదకద్రవ్యాలు తీసుకునేవారిలో దీర్ఘకాలంలో గుండె పెరిగే ప్రమాదం ఉంది. కొందరిలో జన్యు సమస్యల కారణంగా పుట్టుకతోనే గుండె, దాని విధుల్లో తేడాలు రావడంతో పాటు గుండె పెరగవచ్చు. లక్షణాలు.. శ్వాస సరిగా అందకపోవడం కాళ్ల / పాదాల వాపు బరువు పెరగడం (ముఖ్యంగా దేహం మధ్యభాగంలో.. సెంట్రల్‌ ఒబేసిటీ) తీవ్రమైన అలసట కొందరిలో గుండెదడ  లేదా గుండె లయ తప్పడం.  నిర్ధారణ పరీక్షలు.. కొన్ని రక్తపరీక్షలు, ఛాతీ ఎక్స్‌–రే, సీటీ లేదా ఎమ్మారై స్కాన్, ట్రెడ్‌మిల్‌పై చేయించే స్ట్రెస్‌ పరీక్ష, అరుదుగా గుండె కండరాన్ని సేకరించి చేసే బయాప్సీ.  చికిత్స.. గుండె పెరగడానికి కారణమైన అంశం ఆధారంగా చికిత్స చేస్తారు. ఉదాహరణకు.. గుండెకు రక్తాన్ని చేరవేసే రక్తనాళాల్లో అడ్డంకి ఏర్పడటం వల్ల వచ్చే కరోనరీ ఆర్టరీ డిసీజ్‌లో ఆ అడ్డంకి తొలగింపు ద్వారా. రక్తపోటును నియంత్రించే మందుల్ని వాడటం ద్వారా. గుండె కవాటాలలో లోపాల వల్ల గుండె పెరిగితే వాల్వ్‌లకు తగిన రిపేరు చేయడం లేదా శస్త్రచికిత్స ద్వారా. మద్యపానం లేదా మాదక ద్రవ్యాల వల్ల గుండె పెరిగితే ఆ అలవాటును మాన్పించడం ద్వారా.  ఇతర మందుల వాడకంతోనూ.. కాళ్లవాపులు అధికంగా ఉన్నప్పుడు అధికంగా మూత్రం వచ్చేలా చేసే డై–యూరెటిక్స్‌తో రక్తపోటు పెరిగినప్పుడు యాంజియోటెన్సిన్‌ – కన్వర్టింగ్‌ ఎంజైమ్‌ ఇన్హిబిటార్స్, బీటా బ్లాకర్స్‌ వంటి మందులతో. రక్తాన్ని పలచబార్చే యాంటీ కోయాగ్యులెంట్స్‌తో. గుండె లయ తప్పినప్పుడు యాంటీ అరిథ్మియా డ్రగ్‌ అనే మందును వాడతారు. గుండె కొట్టుకోవడం ఆగితే ఇం΄్లాంటబుల్‌ కార్డియోవెర్టర్‌ డీ ఫిబ్రిలేటర్‌తో తిరిగి గుండె కొట్టుకునేలా చేస్తారు. గుండె స్పందనల వేగం పెరిగినా లేదా తగ్గినా క్రమబద్ధం చేసే ‘పేస్‌మేకర్‌’ అమర్చడం ద్వారా. లెఫ్ట్‌ వెంట్రిక్యులార్‌ అసిస్ట్‌ డివైస్‌ (ఎల్‌వీఏడీ) అనే ఉపకరణాన్ని. గుండెమార్పిడి శస్త్రచికిత్స అవసరమైన వారు తమకు సరిపడే గుండెకోసం వేచి చూస్తున్నప్పుడు. గుండెకు రక్తాన్ని చేరవేసే రక్తనాళాల్లో అడ్డంకులు (బ్లాక్స్‌) చాలా ఎక్కువగా ఉన్నప్పుడు బైపాస్‌ శస్త్రచికిత్సతో. చివరి ప్రత్యామ్నాయంగా గుండె మార్పిడి (హార్ట్‌ ట్రాన్స్‌ప్లాంటేషన్‌) చికిత్సతో పరిస్థితిని చక్కదిద్దుతారు. ఇవి చదవండి: మెడి టిప్‌: ఇలా మాత్రం 'చెవి' ని శుభ్రం చేయకండి..

హైదరాబాద్, బిజినెస్‌ బ్యూరో: న్యూట్రాసూటికల్స్‌ తయారీ సంస్థ లీ హెల్త్‌ డొమెయిన్‌ గుండె సంరక్షణకై సహజ సిద్ధ మూలికలతో లైఫోస్టెరాల్‌ సాఫ్ట్‌ జెల్‌ క్యాప్సూల్స్‌ను తయారు చేసింది. వెల్లుల్లి సారం, గామా ఒరిజనోల్, ఫైటోస్టెరాల్, లైకోపీన్, పసుపులో ఉండే కుర్కుమిన్, మెంతికూర, నల్ల మిరియాల నుంచి తీసిన పైపెరిన్‌తో వీటిని రూపొందించామని లీ హెల్త్‌ డొమెయిన్‌ డైరెక్టర్‌ ఆళ్ల లీలా రాణి తెలిపారు.  ‘అత్యంత శక్తివంతమైన ఈ సమ్మేళనాలు కొలె్రస్టాల్, ట్రైగ్లిజరైడ్స్‌ను సమతుల్యం చేస్తాయి. క్రమ రహిత హృదయ స్పందనలను స్థిరీకరిస్తాయి. గుండె జబ్బుల ప్రమాదాన్ని తగ్గించడంలో సాయపడతాయి’ అని చెప్పారు. అమెజాన్, లీ హెల్త్‌ డొమెయిన్, ఫార్మసీలలో లైఫోస్టెరాల్‌ లభిస్తుంది.

ఉల్లి చేసిన మేలు తల్లి కూడా చేయదని చిన్నప్పటి నుంచి విన్నదే. అయితే, దానివల్ల కలిగే ప్రయోజనాలను తెలుసుకుంటే మాత్రం మనమే మరొకరికి చెబుతాం ఉల్లి చేసిన మేలు తల్లి కూడా చేయదని... ఇంతకీ ఉల్లి ఏం మేలు చేస్తుందో, ఎలా చేస్తుందో తెలుసుకుందాం. మజ్జిగ లేదా పెరుగుతో కలిసిన ఉల్లి శరీరానికి మంచిచేసే ఎన్నో పోషకాలనిస్తుందని పరిశోధనలలో వెల్లడైంది. పచ్చిఉల్లిని ప్రతిరోజూ 50 గ్రాముల మోతాదులో తింటే షుగర్‌ అదుపులో ఉంటుందని పరిశోధనల్లో తెలిసింది. అంతేకాదు, ఉల్లిని తినడం వల్ల ఎలాంటి దుష్పలితాలూ ఉండవు. దీనిని తీసుకోవడం వల్ల కొలెస్ట్రాల్‌ సమస్య తగ్గి, హార్ట్‌స్ట్రోక్‌ ప్రమాదాలు తగ్గుతాయి. ఉల్లిగడ్డను సన్నని ముక్కలుగా కట్‌ చేసి ఆ ముక్కలను నీటిలో మరిగించి తాగుతుంటే మూత్రంలో మంట తగ్గుతుంది. ఉల్లిపాయను గుజ్జుగా చేసి 3 టేబుల్‌ స్పూన్ల వెనిగర్‌తో కలిపి తింటూ ఉంటే జీర్ణసంబంధిత సమస్యలు తగ్గి జీర్ణ వ్యవస్థ చురుకుగా పనిచేస్తుంది. పచ్చి ఉల్లిపాయను రోజూ ఏదో ఒక రూపంలో తింటూ ఉంటే మహిళల్లో వచ్చే రుతుక్రమ సమస్య తగ్గిపోతుంది. పచ్చి ఉల్లిగడ్డ తినడం వల్ల బీపీ, హార్ట్‌ అటాక్, ఆస్తమా, అలర్జీలు, ఇన్ఫెక్షన్లు, దగ్గు, నిద్రలేమి, స్థూలకాయం వంటి సమస్యలు రావు. రాత్రి పడుకునే ముందు పచ్చి ఉల్లిపాయ తింటే, వేసవిలో వడదెబ్బ ముప్పు తప్పుతుంది. దీనితోపాటు, పచ్చి ఉల్లిపాయలో వేసవి వేడి నుండి రక్షించే గుణాలు ఉన్నాయి. ఉల్లిపాయ రక్తాన్ని శుద్ధి చేస్తుంది. శరీరంలో ఉన్న విషాన్ని తొలగిస్తుంది. నిద్రకు ముందు పచ్చి ఉల్లిపాయ తినడం నిద్రలేమిని దూరం చేస్తుంది. జలుబు, కఫంలో ఉల్లిపాయ చాలా మేలు చేస్తుంది. ఉల్లి రసం, తేనె కలిపి తీసుకుంటే జ్వరం, జలుబు, దగ్గు, గొంతు నొప్పి త్వరగా తగ్గుతాయి. ఉల్లిపాయల్లో ఉండే విటమిన్‌ సీ, కాల్షియం నోటి ఆరోగ్యానికి మేలు చేస్తాయి. ఉల్లి అనేకరకాల క్యాన్సర్ల నుంచి రక్షించడంలో సహాయపడుతుంది. దీనితోపాటు, ఉల్లిపాయ తినడం వల్ల కడుపు, పెద్దప్రేగు, రొమ్ము, ఊపిరితిత్తులు ప్రోస్టేట్‌ క్యాన్సర్‌ మొదలైనవి తగ్గుతాయి. ఉల్లి కీళ్లకు, గుండెకు మేలు చేస్తుంది. ఉల్లిగడ్డలు రక్తపోటును అదుపులో ఉంచుతాయి. బ్యాక్టీరియాల వల్ల కలిగే ఇన్ఫెక్షన్లు, డయేరియాల నుంచి కాపాడే ఆహారంలో ఉల్లిదే అగ్రస్థానం.. ఉల్లిలోని యాంటీబ్యాక్టీరియల్‌ లక్షణాలు అనేక వ్యాధుల నుంచి కాపాడతాయి. పచ్చిఉల్లిపాయను రోజు తింటే ఎముకల బలహీనతను అధిగమించవచ్చు. ఉల్లిలో ఉండే యాంటీ బ్యాక్టీరియల్, యాంటీ ఫంగల్‌ గుణాలు జుట్టు సంబంధ సమస్యల్ని దూరం చేస్తాయి. ఉల్లి రసాన్ని మాడుకు పట్టించడం వల్ల జుట్టు రాలడంతోపాటు చుండ్రు సమస్యలు తగ్గుతాయి. జుట్టు పట్టుకుచ్చులా మెరుస్తుంది. జుట్టు పెరుగుతుంది. మూత్రపిండాలు, మూత్రాశయంలో రాళ్ల సమస్యతో బాధపడేవారికి ఉల్లి మంచి ఔషదం. ఉల్లిపాయలను సన్నగా తరిగి పెరుగులో కలిపి రోజూ ఉదయం తీసుకుంటే కిడ్నీలోని రాళ్లు కరిగిపోతాయి. తేనెటీగలు లేదా తేలు కుట్టినప్పుడు ఉల్లి రసాన్ని రాస్తే సత్వర ఉపశమనం ఉంటుంది. ఇవి చదవండి: శ్రామికలోక శక్తిమంతులు.

కొవిడ్‌-19 వాక్సినేషన్‌, గుండెపై ‍ ప్రభావానికి అనేక వార్తలు వస్తున్న నేపథ్యంలో తాజా పరిశోధన సంచలన విషయాలను వెల్లడించింది.   వివిధ దేశాల్లో  ఈ  టీకా తీసుకున్న వారిలో(భారత్‌ మినహా) గుండె సమస్యలు, మెదడు, రక్తనాళాల్లో రక్తం గడ్డకట్టడం వంటి దుష్ప్రభావాలు  కనిపిస్తున్నాయని తాజా అధ్యయనం ఒకటి తేల్చింది. గులియన్ బారే సిండ్రోమ్, మయోకార్డిటిస్, పెర్కిర్డిటిస్ , సెరిబ్రల్ వీనస్ సైనస్ థ్రాంబోసిస్ (CVST) లాంటి కేసులు కనీసం 1.5 రెట్లు పెరిగాయని  ఈ స్టడీ వెల్లడించింది. బ్లూమ్‌బెర్గ్ న్యూస్ నివేదిక ప్రకారం, ఆక్లాండ్ విశ్వవిద్యాలయంలో COVID-19 టీకాతో తీవ్ర ప్రమాదం ఉందో లేదో నిర్ధారించేందుకు ఇప్పటి వరకు  జరిగిన అతిపెద్ద వ్యాక్సిన్ అధ్యయనం అని తెలుస్తోంది. భారత్‌ మినహా,  వివిధ దేశాల్లో 9.9 కోట్లమంది వాక్సిన్‌ తీసుకున్న వారిని విశ్లేషించారు. 13 రకాల ప్రభావాలను పరీశీలించారు.  వివిధ దేశాల్లో 9.9 కోట్లమందిలో  ద గ్లోబల్‌ కొవిడ్‌ సేఫ్టీ ప్రాజెక్ట్‌ పేరుతో ఈ పరిశోధన నిర్వహించింది. Rakul-Jackky Wedding : జాకీ స్పెషల్‌ సర్‌ప్రైజ్‌, ఫోటోలు వైరల్‌ ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ, యూరోపియన్‌ మెడిసిన్స్‌ ఏజెన్సీ తాజా పరిశోధన కీలక డాటా సేకరించింది. మోడర్నా(mRNA),కోవిషీల్డ్ (ChadOX1) వ్యాక్సిన్‌ల తర్వాత ఊహించిన దానికంటే ఎక్కువ దుష్ప్రభావాలున్నాయని కనుగొంది. ముఖ్యంగా ఆస్ట్రాజెనెకా కోవిడ్-19 టీకా  తీసుకున్నవారిలో చాలా అరుదైన రక్తం గడ్డకట్టే ప్రమాదం ఎక్కువగా ఉందని అధ్యయనం పేర్కొంది. రోగనిరోధక వ్యవస్థ నరాలపై దాడి చేసే Guillain-Barre సిండ్రోమ్‌ను గుర్తించారు ఇది కండరాలకు తీవ్ర హాని కలిగించవచ్చు, సుదీర్ఘ చికిత్స తీసుకోవాలి. ఒక్కోసారి ప్రాణాంతకం కావచ్చు. ఈ టీకా డోస్‌ తీసుకున్న వారిలో 6.9 రెట్లు ఎక్కువ ప్రమాదం ఉందని అధ్యయనం కనుగొంది. వెడ్డింగ్‌ సీజన్‌: ఇన్‌స్టెంట్‌ గ్లో, ఫ్రెష్‌ లుక్‌ కావాలంటే..! కోవిషీల్డ్‌ వ్యాక్సిన్‌తో గుండెపై తీవ్ర దుష్ప్రభావాలు, గుండెపోటు,పక్షవాతం,రక్తంలో గడ్డకట్టడం వంటి సమస్యలు తలెత్తే అవకాశాలున్నాయి కోవిషీల్డ్ వ్యాక్సిన్‌ తీసుకున్న వారిలో గుండె సమస్యలు, మెదడు రక్తనాళాల్లో గడ్డకట్టడం వంటివి 1.5 రెట్లు పెరిగాయట. ఈ తరహా టీకాలే భారత్‌లోనూ పెద్ద సంఖ్యలో తీసుకున్నారని, దీని ప్రభావం ఏంటన్నది మాత్రం శాస్త్రీయంగా బయటకు రాలేదనినిపుణులు చెబుతున్నారు.  గ్లోబల్ కోవిడ్ వ్యాక్సిన్ సేఫ్టీ ప్రాజెక్ట్ కింద అర్జెంటీనా, న్యూ సౌత్ వేల్స్ , ఆస్ట్రేలియాలోని విక్టోరియా, బ్రిటిష్ కొలంబియా , కెనడా, డెన్మార్క్‌లోని అంటారియోతో సహా,  ఫిన్లాండ్, ఫ్రాన్స్, న్యూజిలాండ్ , స్కాట్లాండ్ పలు  ప్రదేశాల్లో డి COVID-19 వ్యాక్సిన్‌లకు సంబంధించిన ప్రతికూల సంఘటనలపై ఎలక్ట్రానిక్ హెల్త్‌కేర్ డేటాను సేకరించింది.  కాగా కరోనా మహమ్మారి ప్రారంభం తరువాత ఇప్పటిదాకా ప్రపంచవ్యాప్తంగా 13.5 బిలియన్ల కంటే ఎక్కువ టీకాలు తీసుకున్నట్టు సమాచారం. అయితే ఈ పరిశోధనపై  వాక్సిన్‌ తయారీదారులు ఇంకా అధికారికంగా  ఎలాంటి ప్రకటన చేయలేదు.  

కొన్నిసార్లు గుండెకు రక్తాన్ని తీసుకెళ్లే కీలకమైన రక్తనాళాల్లో అడ్డంకులు (బ్లాక్స్‌) ఏర్పడ్డప్పుడు బైపాస్‌ సర్జరీ లేదా యాంజియోప్లాస్టీ వంటి అనేక ప్రక్రియలు చేస్తారన్న విషయం తెలిసిందే. ఈ యాంజియోప్లాస్టీ ద్వారా ఇటీవల అనేకమంది గుండెజబ్బుల బాధితులను రక్షిస్తున్న సంగతులూ తెలిసినవే. కొన్ని ప్రత్యేకమైన పరిస్థితుల్లో ఈ యాంజియోప్లాస్టీ ప్రక్రియను లేజర్‌ సహాయంతో మరింత సురక్షితంగా చేయడం ద్వారా, మంచి ఫలితాలను సాధించవచ్చని తేలింది. గుండెజబ్బుల చికిత్సలో నూతన సాంకేతికతకూ, పురోగతికీ ప్రతీక అయిన ఈ సరికొత్త ‘లేజర్‌ యాంజియోప్లాస్టీ’ గురించి అవగాహన కల్పించేందుకే ఈ కథనం.  ‘లేజర్‌ యాంజియోప్లాస్టీ’ గురించి తెలుసుకునే ముందు కరోనరీ యాంజియోప్లాస్టి అంటే ఏమిటో చూద్దాం. గుండెకు రక్తాన్ని తీసుకెళ్లే  నాళాల్లో అడ్డంకులున్నప్పుడు, శస్త్రచికిత్స చేయకుండానే... చేతి లేదా కాలి దగ్గరున్న రక్తనాళం నుంచి చిన్న పైపుల్ని పంపి గుండె రక్తనాళాల వరకు చేరతారు. ఇక్కడ అడ్డంకులను తొలగించడం, నాళం సన్నబడ్డ లేదా అడ్డంకి ఉన్న చోట బెలూన్‌ను ఉబ్బించి, నాళాన్ని వెడల్పు చేసి, స్టెంట్‌ వేసి, రక్తం సాఫీగా ప్రవహింపజేసే ప్రక్రియనే ‘కరోనరీ యాంజియోప్లాస్టీ’ అంటారు.  ఈ ప్రక్రియను ఎలా నిర్వహిస్తారంటే...  రక్తనాళాల్లో అడ్డంకులు/బ్లాకులనేవి అక్కడ కొవ్వు పేరుకుపోవడంవల్ల ఏర్పడతాయి. యాంజియోప్లాస్టీలో... ముందుగా బ్లాక్‌ ఉన్న రక్తనాళంలోకి ఓ పైప్‌ను ప్రవేశపెడతారు. దీన్ని ‘గైడింగ్‌ క్యాథేటర్‌’ అంటారు. ఆ పైపులోంచి వెంట్రుక అంత సన్నటి తీగను... అడ్డంకిని సైతం దాటేలా... రక్తనాళం చివరివరకు పంపిస్తారు. ఈ సన్నటి తీగనే ‘గైడ్‌ వైర్‌’ అంటారు. ఒకసారి గైడ్‌ వైర్‌ అడ్డంకిని దాటి చివరి వరకు వెళ్లాక, గైడ్‌ వైర్‌ మీది నుంచి ఒక బెలూన్‌ని బ్లాక్‌ వరకు పంపిస్తారు. బ్లాక్‌ను దాటి వెళ్ళగానే, ఆ బెలూన్‌ని పెద్దగా ఉబ్బేలా చేస్తారు. ఒకసారి బెలూన్‌ సహాయంతో, రక్తనాళాన్ని తగినంతగా వెడల్పు చేశాక...  ఆ బెలూన్ని వెనక్కి తీసుకువచ్చి, దాని స్థానంలో ఒక స్టెంట్‌ని ప్రవేశపెడతారు. స్టెంట్‌ అనేది లోహంతో తయారైన స్థూపాకారపు వల (జాలీ) వంటి పరికరం. ఇలా ఈ స్టెంట్‌ను... వేరొక బెలూన్‌ సహాయంతో బ్లాక్‌ ఉన్నచోట అమరుస్తారు. అలా అమర్చిన స్టెంట్‌ ని వేరొక బెలూన్‌తో బాగా ఎక్కువ ఒత్తిడితో రక్తనాళం గోడకు పూర్తిగా అనుకునేలా చూస్తారు. దీంతో యాంజియోప్లాస్టీ పూర్తవుతుంది.  యాంజియోప్లాస్టీలో వచ్చే ఇబ్బందులు కొన్నిసార్లు యాంజియోప్లాస్టీని నిర్వహించే సమయంలో గైడ్‌ వైర్‌ బ్లాక్‌ను దాటి ముందుకు వెళ్లలేకపోవచ్చు. ఒక్కో సారి... దాటి వెళ్ళినప్పటికీ, దానిమీది  నుంచి బెలూన్‌ వెళ్లలేకపోవచ్చు. కొన్నిసార్లు రక్తనాళం అడ్డంకులలో క్యాల్షియం ఎక్కువగా ఉండటం వల్ల... బెలూన్‌తో ఉబ్బించే ప్రక్రియ చేసినప్పటికీ... ఆ బ్లాక్‌ తొలగకపోవచ్చు. ఇంకొన్నిసార్లు రక్తనాళం అడ్డంకులలో రక్తం గడ్డకట్టడం వల్ల బెలూనింగ్‌ చేసినప్పుడు... ఆ రక్తం గడ్డలు నాళంలోనే మరోచోటికి వెళ్లి, రక్త ప్రవాహానికి అవరోధంగా మారవచ్చు. ఈ ఇబ్బందుల్ని అధిగమించటానికి ఇప్పుడు లేజర్‌ ప్రక్రియని వాడుతున్నారు.  అసలు లేజర్‌ అంటే ఏమిటి?  ‘లైట్‌ యాంప్లిఫికేషన్‌ బై స్టిమ్యులేటెడ్‌ ఎమిషన్‌ ఆఫ్‌ రేడియేషన్‌’ అన్న పదాల సంక్షిప్త రూపమే ‘లేజర్‌’. దీని సాంకేతిక అంశాలు ఎలా ఉన్నా, అందరికీ తేలిగ్గా అర్థమయ్యే రీతిలో ఇలా చెప్పవచ్చు. మామూలుగా కాంతి కిరణాలు నిర్దిష్టమైన వేవ్‌లెంగ్త్‌తో ప్రసరిస్తూ ఉంటాయి. వాటన్నింటినీ ఒక క్రమబద్ధమైన ఏకరీతితో మరింత శక్తిమంతంగా ప్రసరింపజేసినప్పుడు వెలువడే కిరణాన్ని ‘లేజర్‌’ అనవచ్చు. శక్తిమంతమైన ఈ కాంతికిరణాల్ని (లేజర్‌లను) అనేక విధాలుగా ఉపయోగించుకోవచ్చు. వైద్య చికిత్సల్లోనూ అనేక రకాలైన లేజర్లు వినియోగిస్తుంటారు. ఇలాంటి అనేక లేజర్లలో గుండె కోసం వాడే వాటిని ‘ఎగ్జిమర్‌ లేజర్‌’ అంటారు.  లేజర్‌తో అడ్డంకుల తొలగింపు ఎలాగంటే...? లేజర్‌ కిరణాలు మన కణజాలాలని తాకినప్పుడు మూడు రకాల ఫలితాలు కనిపిస్తుంటాయి. అవి... ఫొటో కెమికల్, ఫొటో థర్మల్, ఫొటో కైనెటిక్‌ ఎఫెక్ట్స్‌. ఈ ప్రభావాల సహాయంతో అక్కడ పేరుకున్న వ్యర్థ కణజాలాన్ని (దాదాపుగా) ఆవిరైపోయేలా చేయవచ్చు. రక్త నాళంలోని అడ్డంకులనూ అదేవిధంగా ఆవిరైపోయేలా చేయడానికి లేజర్‌ సహాయం తీసుకుం టారు.   ఏయే దశల్లో లేజర్‌ను ఎలా ఉపయోగిస్తారంటే...  గైడ్‌ వైర్‌ మీదనుంచి బెలూన్‌ వెళ్లలేకపోయిన సందర్భాల్లో లేదా బెలూన్‌ ద్వారా బ్లాక్‌ను  మార్చలేకపోయినప్పుడు. ∙రక్తనాళాల్లో రక్తం గడ్డకట్టడం వల్ల ఏర్పడిన బ్లాక్స్‌ ఉన్నప్పుడు, అవి మరోచోటికి చేరి మళ్లీ రక్తప్రవాహానికి అవరోధంగా మారకుండా చూడటానికి.  గుండె రక్తనాళాల్లో సంపూర్ణంగా, చాలాకాలం నుంచి ఉండిపోయిన మొండి బ్లాక్‌లను తొలగించడానికి. ∙కాల్షియం అధికంగా ఉన్న గుండె రక్తనాళాల్లో బ్లాక్‌ని తొలగించడానికి. ఒకసారి వేసిన స్టెంట్లో మరోసారి అడ్డంకి బ్లాక్‌ ఏర్పడినప్పుడు రక్తనాళం మొదట్లో ఉన్న అడ్డంకులు, లేదా మరీ పొడవుగా ఉన్న అడ్డంకుల్ని  అధిగమించేందుకు. ఇది యాంజియోప్లాస్టీకి ప్రత్యామ్నాయమా?   సామాజిక మాధ్యమాల్లో వస్తున్న కథనాలతో  లేజర్‌ యాంజియోప్లాస్టీ అన్నది... సంప్రదాయ యాంజియోప్లాస్టీ కన్నా తక్కువ ఖర్చుతో రక్తనాళంలోని అడ్డంకుల్ని తొలగించడానికి ఉపయోగపడుతుందన్న అర్థం స్ఫురిస్తోంది. అయితే ఇది పూర్తిగా నిజం కాదు. లేజర్‌ని యాంజియోప్లాస్టిలో ఒక అనుబంధ విధానంగా వాడుకోవచ్చుగానీ లేజర్‌ అనేదే ఆంజియోప్లాస్టీకి ప్రత్యామ్నాయం కాదు. బాధితులందరికీ ఈ లేజర్‌ ఉపయోగించాల్సిన అవసరం ఉండదు. లేజర్‌కు అయ్యే ఖర్చు ఎక్కువే కాబట్టి... కేసు తీవ్రతను బట్టి ఎవరికి అవసరం అన్నది కేవలం డాక్టర్లు మాత్రమే నిర్ణయించే అంశమిది. కేవలం చాలా తక్కువ మందిలో మాత్రమే ఇది అవసరం పడవచ్చు.     --డాక్టర్‌ ఎం.ఎస్‌.ఎస్‌. ముఖర్జీ, సీనియర్‌ కార్డియాలజిస్ట్‌        (చదవండి: రాళ్ల ఉప్పుకి మాములు ఉప్పుకి ఇంత తేడానా? ఆ వ్యాధులకు కారణం ఇదేనా?)

అక్వేరియం వద్ద కాసేపు గడిపితే హార్ట్‌ రేట్, బ్లడ్‌ ప్రెషర్‌ గణనీయంగా తగ్గుతాయని ఎన్విరాన్‌మెంట్‌ అండ్‌ బిహేవియర్‌ జర్నల్‌లో ప్రచురితమైన తాజా అధ్యయనం పేర్కొంది.ప్లిమౌత్‌ యూనివర్సిటీ, నేషనల్‌ మెరైన్‌ అక్వేరియం  ఆధ్వర్యంలో పరిశోధకుల బృందం జరిపిన అధ్యయనాన్ని ఈ జర్నల్‌ ప్రచురించింది. తీవ్ర ఒత్తిడిలో జీవనం సాగించే పట్టణ జనాభాలో ఒత్తిడిని తగ్గించే కారకాలపై ఈ బృందం పరిశోధనలు జరిపింది. రోజులో 10 నిమిషాల సేపు ఒక అక్వేరియం ముందు కూర్చుని అందులో కదిలే చేపలను గమనిస్తే హార్ట్‌ రేట్, బ్లడ్‌ ప్రెషర్‌ బాగా నియంత్రణలోకి వస్తాయని ఆ బృందం గుర్తించింది.  – తమనంపల్లి రాజేశ్వరరావు, ఏపీ సెంట్రల్‌ డెస్క్‌ ఓ గాజు పెట్టె.. దాని నిండా నీళ్లు.. అడుగున రంగు రాళ్లు.. రెండు మూడు లైవ్‌ ఫ్లాంట్స్‌.. దానిలో నాలుగైదు చేపలు.. ఇదే కదా అక్వేరియం అంటే. చెప్పడానికైతే అంతే. కానీ తరచి చూస్తే దానిలో ఓ సైన్స్‌ ఉంది. ఆ పెట్టెలోపల ఓ పర్యావరణం ఉంది. ఆ నీళ్లలో ఒక జీవన చక్రం ఉంది. అందులోని చేపలకు తమదైన ఓ ప్రపంచమూ ఉంది. అంతేకాదు.. అది ఓ ప్రశాంత నిలయం. దాంతో మన ఇంటిలోనూ ఒక ప్రశాంతత. అక్వేరియంలోకి అలా చూస్తూ  కాసేపు గడిపితే... ఎంత ఉత్సాహంగా ఉంటుందో అనుభవించి చూడాల్సిందే. ఒంటికి రంగులద్దుకున్న ఆ చేపలు.. వయ్యారంగా అలా కదులుతూ ఉంటే.. ఆ నీటిని సుతారంగా అలా చిలుకుతూ ఉంటే.. చూడముచ్చటగా ఉంటుంది.     ఇంటికి అందం.. మనసుకు ఆహ్లాదం    అక్వేరియం అనేది మన ఇంటికి అదనపు అందాన్నిస్తుంది. ఇంట్లో ఓ సరికొత్త శోభను తీసుకొస్తుంది.రంగు రంగుల చేపలతో అక్వేరియం ఉన్న ఇల్లు కళకళలాడుతూ కాంతివంతంగా ఉంటుంది. చాలా మంది అక్వేరియంను అందం కోసం ఇంట్లో పెట్టుకుంటారు. కానీ అక్వేరియంతో ఆరోగ్యం కూడా సమకూరుతుందంటే ఆశ్చర్యమే మరి. నీటిలో ఈదుతున్న చేపలను చూస్తూ రోజూ కొంత సమయం గడపడం అన్నది ఆరోగ్యంపై అమితమైన ప్రభావం చూపుతుందని పలు అధ్యయనాలు చెబుతున్నాయి. మనసు, శరీరం రిలాక్స్‌ అవుతాయని, బీపీ, హార్ట్‌రేట్‌లు నియంత్రణలో ఉంటాయని వైద్య నిపుణులు చెబుతున్నారు. అల్జీమర్స్‌ దరిచేరదని, ఆ వ్యాధి ఉన్నవారికి సైతం ఉపశమనం లభిస్తుందని వారు పేర్కొంటున్నారు. అక్వేరియం వద్ద గడిపే పిల్లలు ఎంతో నేర్చుకుంటారు.. చేపలకు ఫుడ్‌ వేయడం, నీళ్లు మార్చడం వంటి వాటితో క్రమశిక్షణ అలవడుతుంది. మనసికంగా పరిణతి సాధిస్తారు.   అందరికీ అందుబాటు ధరల్లో..    అక్వేరియాలు అందరికీ అందుబాటు ధరల్లోనే లభిస్తున్నాయి. వాటిలో వేసే చేపలు, వాటి రకాలను బట్టి వాటి ధరల్లో వ్యత్యాసం ఉంటుంది. గతంలో ఈ అక్వేరియాల కోసం హైదరాబాద్, విశాఖ, విజయవాడ వంటి పెద్ద పెద్ద పట్టణాలకు వెళ్లాల్సి వచ్చేది. ఇటీవల కాలంలో వాటి వినియోగం పెరగడంతో రాష్ట్రంలోని ప్రతి జిల్లా కేంద్రంలోనూ, ముఖ్య పట్టణాల్లోనూ అందుబాటులోకొచ్చాయి.    అనేక రకాలు..: అక్వేరియంలో పెంచే చేపల్లో రెగ్యులర్‌ గోల్డ్‌తో పాటు ఒరాండా, షుబుకిన్‌ గోల్డ్, బెట్టాస్, ఏంజిల్‌ ఫిష్, గౌరామీ, కోయీ కార్ప్స్, టైగర్‌ షార్క్, మోలీస్, గప్పీస్, ప్లాటీస్, ప్యారట్, టైగర్‌ ఆస్కార్స్‌ ఇలా పలు రకాలున్నాయి. రెగ్యులర్‌గా నిర్దేశిత పరిమాణంలో మాత్రమే వాటికి ఆహారాన్నివ్వాలి. ఆహారం తక్కువైనా, ఎక్కువైనా చేపలు అనారోగ్యానికి గురయ్యే అవకాశం ఉంది. బెట్టా వంటి ఫైటర్‌ ఫిష్‌లు ఒంటరిగా ఉండేందుకే ఇష్టపడతాయి. అలాంటి చేపల విషయంలో జాగ్రత్తలు పాటించాలి. ఫ్లవర్‌ హార్న్, అరవానా వంటివి కాస్త ధర ఎక్కువ. ఇవి కూడా ఒంటరిగానే ఉంటాయి. వాస్తుపరంగానూ ఇంటికి అక్వేరియం చాలా మేలు చేస్తుందని చాలా మంది నమ్ముతారు. ఈశాన్యంలో ఉంటే ఆ ఇంటికి అన్ని రకాలుగా కలిసొస్తుందని విశ్వసిస్తారు. మనపై ఏదైనా నెగెటివ్‌ ప్రభావం పడినప్పుడు.. దానిని అక్వేరియంలోని చేపలు గ్రహించి మనల్ని రక్షిస్తాయని కూడా చాలామంది నమ్ముతారు.   అక్వేరియం ఆరోగ్యదాయిని..  అక్వేరియంలోని చేపలను కొద్దిసేపు నిశితంగా పరిశీలించడం ద్వారా ఒత్తిడి, ఆందోళన, రక్తపోటు తగ్గుతాయని పరిశోధనలు చెబుతున్నాయి. ఎలక్ట్రో కన్వెన్షనల్‌ థెరపీ అవసరమైన వారు నీటి ట్యాంక్‌లోని చేపలను రోజూ చూడటం వల్ల వారిలో ఆందోళన 12 శాతం తగ్గిందని ఓ అ«ధ్యయనంలో తేలింది. ఇంట్లో అక్వేరియం ఉంటే డిమెన్షియా ఉన్న వారిపై సానుకూల ప్రభావం చూపుతుందని తాజాగా చేసిన పరిశోధన తేల్చి చెప్పింది. అక్వేరియంలో  ఉండే రంగు, రంగుల చేపలు, అవి ఈదటం, నీటి బుడగల శబ్దాలు ఆటిజం ఉన్న పిల్లల్లో అటెన్షన్‌ను పెంచడమేగాక వారికి రిలాక్స్‌నిస్తాయని పరిశోధనలు చెబుతున్నాయి.       – సీతామహాలక్ష్మి జెట్టి, సైకాలజిస్ట్, గుంటూరు ఒత్తిడిని అధిగమించాను..   బాధ్యతలతో పని ఒత్తిడి ఉండేది. పిల్లలకోసంఇంట్లో ఈ మధ్యే ఓ అక్వేరియం ఏర్పాటు చేసుకున్నాం. స్కూల్‌ నుంచి ఇంటికి రాగానే రోజూ కాసేపు చేపలతో ఆడుకోవడం, వాటికి ఆహారం వేయడం, వారానికోసారి అక్వేరియంలో నీరు మార్చడం వంటివి చేస్తున్నాం. చాలా రిలాక్స్‌డ్‌గా ఉంటోంది. ఒత్తిడి చాలా వరకు తగ్గింది.  – సీహెచ్‌వీబీ హరిణి, టీచర్, కొల్లూరు, బాపట్ల జిల్లా   మెయింటెనెన్స్‌ సులభమే.. అక్వేరియం అనగానే మెయింటెనెన్స్‌ చాలా కష్టం కదా అని అనుకుంటుంటారు. ఇపుడు అనేక పరికరాలు అందుబాటులోకి వచ్చేశాయి. క్లీనింగ్‌ సులభంగా చేసుకోవచ్చు. సులభమైన టిప్స్‌ కూడా ఉన్నాయి. బ్రీడర్‌ ఫిష్‌ఫామ్‌లలో చేపలు చాలా తక్కువ ధరలలో దొరుకుతు న్నాయి. అక్వేరియం, యాక్సెస్సరీస్‌ ధరలు కూడా ఇపుడు అందుబాటులోనే ఉన్నాయి. ఆన్‌లైన్‌లో ఆర్డర్‌ ఇచ్చినా వినియోగదారులకు చేరుస్తున్నారు. – పి.సాయి ఈశ్వర్, ఫార్చ్యూన్‌ ఆక్వాహబ్‌ (బ్రీడర్‌ ఫిష్‌ ఫామ్‌) నిర్వాహకుడు, వణుకూరు,కృష్ణా జిల్లా  

తిరుపతి తుడా(తిరుపతి జిల్లా)/పెనమలూరు:  తిరుపతిలోని శ్రీ పద్మావతి కార్డియాక్‌ కేర్‌ సెంటర్‌ వైద్యులు మరోసారి గుండె మార్పిడి చికిత్స విజయవంతంగా పూర్తి చేశారు. ఆదివారం రాత్రి 39 ఏళ్ల యువకుడికి గుండె మార్పిడి చేశారు. ఆసుపత్రి డైరెక్టర్‌ డాక్టర్‌ శ్రీనాథ్‌రెడ్డి నేతృత్వంలో వైద్యులు అతడి ప్రాణాలను కాపాడారు. 39 ఏళ్ల యువకుడికి 49 ఏళ్ల వ్యక్తి గుండె ఏలూరు జిల్లా, దొండపూడికి చెందిన మత్తి సురేష్‌బాబు (49) ప్రమాదంలో తీవ్రంగా గాయపడ్డాడు. అతడిని విజయవాడలోని క్యాపిటల్‌ ఆసుపత్రిలో చేర్చారు. బ్రెయిన్‌ డెడ్‌ కావడంతో, కుటుంబ సభ్యులు అవయవదానానికి ముందుకు వచ్చారు. ఈక్రమంలో ఏలూరు జిల్లా కైకలూరుకు చెందిన 39 ఏళ్ల యువకుడు గుండె సంబంధిత వ్యాధితో బాధపడుతున్నాడు. ఇందుకోసం అవయవదాన్‌ వెబ్‌సైట్‌లో రిజిస్టర్‌ చేసుకున్నాడు. విషయం తెలుసుకున్న శ్రీ పద్మావతి కార్డియాక్‌ కేర్‌ సెంటర్‌ డైరెక్టర్‌ శ్రీనాథ్‌రెడ్డి సీఎంఓకు సమాచారం అందించారు. అన్ని అనుమతులు రావడంతో యువకుడికి 49 ఏళ్ల వ్యక్తి గుండెను అమర్చారు. డాక్టర్‌ శ్రీనాథ్‌రెడ్డితోపాటు డాక్టర్‌ గణపతిలతో కూడిన ఏడుగురు వైద్యులు, టెక్నీషియన్ల బృందం ఆదివారం దాదాపు 6 గంటల పాటు శ్రమించి శస్త్ర చికిత్స విజయవంతం చేశారు. మరోసారి మానవత్వం చాటుకున్న సీఎం వైఎస్‌ జగన్‌ సీఎం వైఎస్‌ జగన్‌మోహన్‌రెడ్డి మరోసారి మానవత్వాన్ని చాటుకున్నారు. గుండె తరలింపునకు విజయవాడ నుంచి ప్రత్యేక విమానాన్ని ఏర్పాటు చేయించారు. చికిత్సకు అవసరమైన రూ.12 లక్షల నిధులను సీఎం రిలీఫ్‌ ఫండ్, డాక్టర్‌ వైఎస్సార్‌ ఆరోగ్య శ్రీ ద్వారా వెంటనే మంజూరు చేశారు. గుండె తరలింపునకు అవసరమైన ఏర్పాట్లు చేయాలని సీఎంఓను ఆదేశించారు. విజయవాడ నుంచి తిరుపతి చేరుకున్న అనంతరం విమానాశ్రయం నుంచి గుండె తరలింపునకు అధికారులు  గ్రీన్‌ చానల్‌ ఏర్పాటు చేశారు. ఎస్పీ పరమేశ్వరరెడ్డి ఈ ఏర్పాట్లను పర్యవేక్షించారు. కేవలం 23 నిమిషాల్లో పద్మావతి కార్డియాక్‌ ఆసుపత్రికి గుండెను తరలించారు. దారిపొడవునా పోలీసులు ప్రొటోకాల్‌ పాటించి, కట్టుదిట్టమైన భద్రత ఇచ్చారు.  నలుగురికి పునర్జన్మ ఏలూరు జిల్లా దొండపూడికి చెందిన మాతి సురేష్‌బాబు (49) ఈనెల ఆరో తేదీన భవనం పైనుంచి పడిపోవడంతో బలమైన గాయాలు అయ్యాయి.  బ్రెయిన్‌ డెడ్‌ అవడంతో  కుటుంబ సభ్యులు అవయవదానానికి ముందుకు వచ్చారు. దీంతో కృష్ణాజిల్లా, పెనమూరులోని క్యాపిటల్‌ ఆస్పత్రి, జీవన్‌దాన్‌ స్వచ్ఛంద సేవాసంస్థ సహకారంతో కావాల్సిన ఏర్పాట్లు చేశారు. గుండెను శ్రీ పద్మావతి కార్డియాక్‌ ఆస్పత్రిలోని 39 ఏళ్ల వ్యక్తికి అమర్చారు. కాలేయం, మూత్రపిండం గుంటూరు జిల్లా తాడేపల్లిలోని మణిపాల్‌ ఆస్పత్రికి, మరో మూత్రపిండం విజయవాడలోని క్యాపిటల్‌ ఆస్పత్రికి తరలించడంతో సురేష్‌బాబు నలుగురికి పునర్జన్మ ఇచ్చినట్లయింది. ఈ సందర్భంగా మృతుడి కుటుంబ సభ్యులను, బంధువులను  ఏపీ జీవన్‌దాన్‌ స్వచ్ఛంద సంస్థ చైర్మన్‌ డాక్టర్‌ కె.రాఘవేంద్రరావు, జీవన్‌దాన్‌ సంస్థ ప్రధాన వైద్యుడు డాక్టర్‌ కె.రాంబాబు ప్రత్యేకంగా అభినందించారు.

ప్రపంచంలోని అతి చిన్న క్షీరదాలలో ఒకటైన ఎట్రుస్కాన్ ష్రూ గుండె నిముషానికి 1,500 సార్లు లేదా సెకనుకు 25 సార్లు కొట్టుకుంటుంది. మనిషి గుండె  నిముషానికి 60 నుండి 100 సార్లు కొట్టుకుంటుంది. కాగా బ్లూ వేల్ గుండె భారీ పరిమాణం కలిగివుంటుంది. జీవులలో అతిపెద్ద గుండె బ్లూ వేల్‌లో మాత్రమే కనిపిస్తుంది. ఈ సముద్ర జీవి రెండు బస్సులకు మించిన పొడవు కలిగివుంటుంది. దాని గుండె లవ్‌సీట్ ఆకారంలో ఉంటుంది. అది 1,000 పౌండ్ల కంటే ఎక్కువ బరువు కలిగి ఉంటుంది. దాని గుండె నిమిషానికి కనీసం రెండుసార్లు మాత్రమే కొట్టుకుంటుంది. నీటి అడుగున ఉండే ఈ నీలి తిమింగలం ఛాతీపై జెయింట్ స్టెతస్కోప్ పెట్టిన పరిశోధకులు ఈ విషయాన్ని తెలుసుకున్నారు. ప్రపంచంలోని అన్ని జీవులలో తిమింగలం అతిపెద్దదిగా గుర్తింపు పొందింది. దాని గుండె చాలా పెద్దదిగా ఉంటుంది. శాస్త్రవేత్తలు దాని గుండె కొలతలు తీసుకోవడానికి చాలా కష్టపడ్డారు. కెనడాలోని టొరంటోలోని రాయల్ అంటారియో మ్యూజియంలో బ్లూ వేల్ గుండెను భద్రపరిచారు. ఆ గుండె బరువు 190 కిలోలు. ఈ జీవి మొత్తం బరువులో గుండె ఒక శాతం ఉంటుంది. అంటే గుండె బరువు 400 పౌండ్లు అయితే తిమింగలం మొత్తం బరువు 40,000 పౌండ్లు. చేపల బరువు పౌండ్లలో కొలుస్తారు. మనిషి గుండె బరువు 10 ఔన్సులకు సమానం. కేజీలోకి మారిస్తే 283 గ్రాములు. తిమింగలం గుండె బరువు మనిషి గుండె కంటే 640 రెట్లు అధికం. ఇది కూడా చదవండి: అంతరిక్షంలో పొగలుకక్కే కాఫీ ఎలా తాగుతారు?

ఇటీవల చాలామంది స్త్రీలు గర్భం రాకుండా ప్లానే చేసుకునేలా అందుబాటులోకి వచ్చిన సరికొత్త వైద్య విధానాలు సద్వినియోగం చేసుకుంటున్నారు. టాబ్లెట్ల దగ్గర నుంచి వివిధ రకాల వైద్య విధానాలను అనుసరిస్తున్నారు. కాకపోతే అవన్నీ వైద్యుల సూచనలు సలహాల మేరకే వినియోగించాల్సి ఉంటుంది. అలానే ఇక్కడొక మహిళ కూడా గర్భం రాకుండా ఉండేలా అత్యాధునిక వైద్యం చేయించుకుంది. అందులో భాగంగా ఓ పరికరాన్ని ఇంప్లాంట్‌ చేస్తే అది కాస్త నేరుగా ఆమె గుండెల్లోకి చొచ్చుకుపోయింది. ఈ దిగ్బ్రాంతికర ఘటన ఆస్ట్రేలియాలో  చోటు చేసుకుంది. ఆస్ట్రేలియన్‌కి చెందిన 22 ఏళ్ల క్లో వెస్టర్‌వే తన చేతికి రెండేళ్ల క్రితం గర్భ నిరోధక పరికరాన్ని ఇంప్లాంట్‌ చేశారు. ఈ వైద్య విధానంలో భాగంగా ఓ ఫ్లైక్సిబుల్‌ రాడ్‌ని ఆమె చేతికి ఇంప్లాంట్‌ చేశారు. నిజానికి ఈ రాడ్‌ ప్రతినెల అండోత్సర్గాన్ని ఆపేలా ప్రొజెస్టెరాన్‌ను రక్తప్రవాహంలో విడుదల చేస్తుంది. ఈ రాడ్‌ మూడు సంవత్సరాల వరకు గర్భరాకుండా చేస్తుంది. పైగా చాలా ప్రభావంతంగా పనిచేస్తుంది. ఒకరకంగా చెప్పాలంటే రోజు గర్భం రాకుండా మాత్ర వేసుకునే ఇబ్బందకి చెక్‌ పెడుతుంది. ఆరోగ్య పరంగా మంచిది. అందుకనే ఎక్కువ మంది మహిళలు గర్భం రాకుండా ఉండేలా ఈ ఇంప్లాంట్‌కే ఎక్కువ మక్కువ చూపించడానికి ప్రధాన కారణం. అయితే ఏం జరిగిందో ఏమో! సడెన్‌గా ఈ ఇంప్లాంట్‌ జరిగిన కొద్ది రోజుల తర్వాత నుంచి క్లో గుండెల్లో మంట, వాంతులు, అధిక రక్తస్రావం, దడ వంటి సమస్యలను ఎదుర్కొంది. పరిస్థితి సీరియస్‌ అవ్వడంతో ఆస్పత్రికి వెళ్లి చెకప్‌చేయగా ఆమెకు ఇంప్లాంట్‌ చేసిన రాడ్‌ చేతి వద్ద కనపించలేదు. ఎంత ప్రయత్నించిన వైద్యులుఆ రాడ్‌ ఎక్కడుందనేది కనుగొనలేకపోయారు. చివరికి ఆ రాడ్‌ ఆమె గుండెలోని పల్మనరీ ధమనుల్లోకి వెళ్లిపోయిందని గుర్తించి షాక్‌కి గురయ్యారు వైద్యులు.  అది సుమారు నాలుగు సెంటిమీటర్ల పరికరం. నిజానికి ఇది వైద్యులు గర్భం రాకుండా ఉండేలా ఆమె చేతిపై చర్మం వద్ద ఉంచిన ఒక ఫ్లెక్సిబుల్‌ ప్లాస్టిక్‌ రాడ్‌. దీని కారణంగా ఆమె తీవ్రమైన నరాల నొప్పి, గుండెల్లో మంట, వికారం వంటి సమస్యలను చవిచూసింది. ఇప్పుడూ ఆ ఫ్లెక్సిబుల్‌ రాడ్‌ని తొలగించేందుకు సదరు బాధిత మహిళకు మొదటగా ఊపిరితిత్తుల ఆపరేషన్‌, ఓపెన్‌ హార్ట్‌ సర్జరీ, తదితర శస్త్ర చికిత్సలు చేయాల్సి ఉందని వైద్యులు ఆమెకు తెలిపారు. ఆమె కోలుకోవడానికే దగ్గర దగ్గర ఆరు నుంచి ఎనిమిది వారాలు పడుతుంది. దీని కారణంగా ఆమె జీవితంలో ఆమె ఏ బరువైనా వస్తువుని పైకి ఎత్తలేదు, తనంతట తాను స్వయంగా లేవలేదు. కాగా యూకే మెడిసిన్స్‌ అండ్‌ హెల్త్‌కేర్‌ ప్రొడక్ట్స్‌ రెగ్యులేటరీ ఏజెన్సీ ప్రకారం గర్భనిరోధక ఇంప్లాంట్‌ వికటించిన కేసులు 18 ఉన్నాయి. అలాగే ఆమెలా గుండె పల్మనరీ ధమనుల్లోకి పరికరం చేరిన కేసులు 107 ఉన్నట్లు వైద్యులు గుర్తించారు. వాస్తవానికి ఆ పరికరం పనిచేయకపోతే ఇలా గుండెల్లోకి నేరుగా చొచ్చుకుపోతుందని ఆరోగ్య నిపుణులు చెబుతున్నారు. ఈ పరికరాలు గర్భధారణను నివారించడంలో 99% సమర్థవంతంగా పనిచేస్తుందని, పైగా ఎన్నో ప్రయోజనాలున్నాయని అంటున్నారు వైద్యులు. ఐతే ఇలా కొన్ని కేసుల్లో ఈ పరికరం ఎందుకు వికటిస్తోందో తెలియాల్సి ఉందన్నారు. దీని గురించి మరింత లోతుగా అధ్యయనాలు చేయాల్సి ఉందన్నారు ఆరోగ్య నిపుణులు. (చదవండి: క్యాన్సర్‌కు సంబంధించి భారత్ ఎన్ని మందులు ఫ్రీగా ఇస్తోందంటే..)

తిరుపతి: తిరుపతి పద్మావతి ఆస్పత్రిలో ఆరో హార్ట్ ట్రాన్స్‌ప్లాంటేషన్ విజయవంతమైంది. 33 ఏళ్ల వ్యక్తికి గుండె మార్పిడి ఆపరేషన్‌ను వైద్యులు నిర్వహించారు. గుంటూరులో బ్రెయిన్‌డెడ్‌ అయిన 19 ఏళ్ల యువకుడి గుండెను అమర్చారు. హార్ట్ ట్రాన్స్‌ప్లాంటేషన్ కోసం గుంటూరు నుంచి ప్రత్యేక చాపర్‌లో గుండెను తిరుపతి పద్మావతి ఆస్పత్రికి తరలించారు. గుండె తరలింపునకు సీఎం జగన్ చొరవతో ప్రత్యేక చాపర్‌ను ఏర్పాటు చేశారు.   సీఎం జగన్ చొరవతో రెండేళ్ల కిందటే టీటీడీ ఆధ్వర్యంలో హార్ట్ ఆస్పత్రిని ఏర్పాటు చేశారు. ఈ రెండేళ్లలోనే 1900 గుండె ఆపరేషన్లను ఈ ఆస్పత్రిలో నిర్వహించారు. దేశం నలుమూలలతో పాటు బంగ్లాదేశ్‌ నుంచి కూడా తిరుపతికి రోగులు వస్తున్నారు. పద్మావతి మల్టీ స్పెషాలిటీ ఆస్పత్రి అనతికాలంలోనే ది బెస్ట్‌గా గుర్తింపు సాధించింది. ఇదీ చదవండి: వ్యవసాయ ఉత్పత్తులకు ముందే మద్ధతు ధరలు : మంత్రి కాకాణి

ట్రైగ్లిజరైడ్స్‌ అన్నవి కొలెస్ట్రాల్‌లాగానే రక్తంలోని ఒక రకం కొవ్వులని చెప్పవచ్చు. ఇవి ఉండాల్సిన మోతాదు పెరిగితే ఆ కండిషన్‌ను ‘హైపర్‌ట్రైగ్లిజరైడెమియా’ అంటారు. వీటి మోతాదులు పెరగడం గుండె జబ్బులకు దారితీయవచ్చు. ట్రైగ్లిజరైడ్స్‌ తగ్గించడానికి తీసుకోవాల్సిన జాగ్రత్తలు రక్తంలో ట్రైగ్లిజరైడ్‌ మోతాదులు ఎక్కువగా ఉన్నప్పుడు కొన్ని ఆహార నియమాలు పాటించడం ద్వారా వాటిని తగ్గించుకోవచ్చు.  రక్తంలో ట్రైగ్లిజరైడ్స్‌ ఉన్నప్పుడు జీవనశైలిలో మార్పులు తప్పనిసరిగా పాటించాలి. బరువు ఎక్కువగా ఉన్నవారు దాన్ని అదుపు చేసుకునేలా ఆహారంలో మార్పులు చేసుకోవాలి. అంటే తీసుకునే క్యాలరీల (క్యాలరీ ఇన్‌టేక్‌)ను తగ్గించుకోవాలి. ఆహారంలో కొవ్వుల్ని... అంటే శాచ్యురేటెడ్‌ ఫ్యాట్‌ను, కొలెస్ట్రాల్‌ మోతాదులను బాగా తగ్గించాలి. ఉదాహరణకు... నెయ్యి, వెన్న, వూంసాహారం (రొయ్యలు, చికెన్‌ స్కిన్‌), వేపుళ్లను బాగా తగ్గించాలి. తాజా పండ్లు, కూరగాయలు, ఆకుకూరలు ఎక్కువగా తీసుకోవాలి. డ్రైఫ్రూట్స్‌లో పీచు ఎక్కువగా ఉంటుంది. అవి ట్రైగ్లిజరైడ్స్‌ను తగ్గించడంలో బాగా తోడ్పడతాయి. వాటితో పాటు వెజిటబుల్‌ సలాడ్స్, తేలిగ్గా ఉడికించిన కాయగూరలు తీసుకోవడమూ మంచిదే. స్వీట్స్, బేకరీ ఐటమ్స్‌ బాగా తగ్గించాలి. పొట్టు తీయని ధాన్యాలు (అంటే... దంపుడు బియ్యం, మెుక్కజొన్న, పొట్టుతీయని రాగులు, గోధువులు, ఓట్స్‌), పొట్టుతీయని పప్పుధాన్యాలు, మొలకెత్తిన గింజలు (స్ప్రోట్స్‌) తీసుకోవాలి. ప్రతిరోజూ కనీసం 30 నిమిషాల పాటు  శారీరక శ్రవు / వాకింగ్‌ వంటి వ్యాయావూలు చేయాలి. కొవ్వులు ఎక్కువగా ఉండే రెడ్‌మీట్‌ను పూర్తిగా మానేయాలి. అయితే మాంసాహారాన్ని ఇష్టపడే వారు వారంలో వుూడుసార్లు చేపలు తీసుకోవచ్చు. అది కూడా కేవలం ఉడికించి వండినవీ, గ్రిల్డ్‌ ఫిష్‌ వూత్రమే తీసుకోవాలి. డీప్‌ ఫ్రై చేసినవి తీసుకోకూడదు∙ పొగతాగే అలవాటునూ, ఆల్కహాల్‌ను పూర్తిగా వూనేయాలి.   (చదవండి: రక్తంలో ట్రైగ్జిజరైడ్స్‌ను తగ్గించుకోవాలంటే..ఇలా చేయండి!)

ప్రపంచంలోని ఏ దేశంలో లేనంతమంది గుండెజబ్బు బాధితులు మన దేశంలోనే ఉన్నారు. మన దేశంలో ఏటా  కోటీ 79 లక్షలమంది గుండెజబ్బులతో చనిపోతున్నారు. కొన్ని జీవనశైలి మార్పుల ద్వారా గుండె జబ్బుల్ని చాలావరకు నివారించవచ్చు.   గుండెకు చేటు తెచ్చిపెట్టే ఆరు ముఖ్యమైన అంశాలు...  అధిక రక్తపోటు (హై–బీపీ) : ఇది ఓ సైలెంట్‌ కిల్లర్‌. దాదాపు 75% గుండెపోట్లకు కారణం. స్థూలకాయులు తమ బరువులో 10 శాతం తగ్గించుకున్నా ఏ మందులూ లేకుండానే హైబీపీని చాలావరకు అదుపు చేయవచ్చు.   మధుమేహం: డయాబెటిస్‌ ఉన్నవారు చాలావరకు గుండెజబ్బుల బారిన పడుతుంటారు. అందుకే 40 ఏళ్లు పైబడిన ప్రతి ఒక్కరూ హెచ్‌బీఏ1సీ వంటి పరీక్షలను ఏడాదిలో కనీసం రెండుమూడుసార్లు  చేయించుకోవాలి. ఒంట్లో కొవ్వులూ, కొలెస్ట్రాల్‌ : ఆహారంలో కొవ్వులతో చెడు కొలెస్ట్రాల్‌ (ఎల్‌డీఎల్‌) పెరిగి, గుండెకు చేటు తెచ్చిపెడుతుంది.  దేహంలో దీర్ఘకాలిక ఇన్‌ఫ్లమేషన్‌ : చాలాకాలం పాటు ఒత్తిడికీ, ఇతర దీర్ఘకాలపు ఇన్ఫెక్షన్లకూ గురవుతూ ఉండటం, నిద్రలేమి, పొగతాగే అలవాట్లు రోగనిరోధక వ్యవస్థ దెబ్బతినేందుకు దోహదపడతాయి. దాంతో రక్తంలోకి విషపూరితమైన రసాయనాలు విడుదలై రక్తనాళాల్లో అడ్డంకులు ఏర్పడతాయి.  గుండెను దృఢంగా ఉంచుకోడానికి చేయాల్సినవి... లిఫ్ట్‌కు బదులు మెట్లు వాడటం. ఒకేచోట కూర్చోకుండా నడక... సామర్థ్యం మేరకు పరుగు లేదా జాగింగ్‌. కార్లూ, బైకులకు బదులు సైకిల్‌ వాడటం. ∙ఈత, తోటపని చేస్తూ ఉండటం. ∙పొగతాగడం, నిద్రలేమికి దూరంగా ఉండటం... ఇవన్నీ దేహానికీ, దాంతోపాటు గుండెకూ ఆరోగ్యాన్ని చేకూరుస్తాయి.   డా‘‘ ప్రదీప్‌ కె. రాచకొండ, సీనియర్‌ కన్సల్టెంట్‌ కార్డియోథొరాసిక్‌ సర్జరీ.  (చదవండి: భార్య సిజేరియన్‌ వల్లే..అనారోగ్యానికి గురయ్యానంటూ ఓ భర్త)

20 నెలల్లోనే ఉరి శిక్ష  అన్నమయ్య జిల్లా తంబళ్లపల్లి మండలం గంగిరెడ్డిపల్లికి చెందిన సయ్యద్‌ మౌలాలి అదే గ్రామానికి చెందిన సరళమ్మ, గంగులమ్మలను హత్య చేసి అనంతరం 12 ఏళ్ల చిన్నారిపై అత్యాచారానికి పాల్పడ్డారు. ఈ కేసును కన్విక్షన్‌ బేస్డ్‌ పోలీసింగ్‌ విధానంలో సమగ్రంగా దర్యాప్తు చేసిన పోలీసులు తగిన ఆధారాలతో సహా నిరూపించారు. దాంతో కేవలం 20 నెలల్లోనే విచారణ ప్రక్రియ పూర్తి చేసిన న్యాయస్థానం సయ్యద్‌ మౌలాలికి ఉరి శిక్ష విధించింది.  ఆ ఇద్దరికీ 20 ఏళ్ల జైలు  2022లో బాపట్ల జిల్లా రేపల్లె రైల్వే స్టేషన్‌లో 2022లో ఓ యువతిపై పాలుబోయిన విజయ్‌కృష్ణ, పాలుచూరి నిఖిల్‌ సామూహిక అత్యాచారానికి ఒడిగట్టారు. ఈ కేసును కూ­డా కన్విక్షన్‌ బేస్డ్‌ పోలీసింగ్‌ విధానంలో దర్యా­ప్తు చేసిన పోలీసులు 15 రోజుల్లోనే చార్జ్‌షిట్‌ దాఖలు చేశారు. తగిన ఆధారాలతో నేరాన్ని నిరూపించారు. దాంతో న్యాయస్థా­నం దోషు­లు పాలుబోయిన విజయ్‌ కృష్ణ, పాలుచూరి నిఖిల్‌కు 20 ఏళ్ల జైలు శిక్ష విధించింది.   సాక్షి, అమరావతి: ఎవరైనా నేరానికి పాల్పడితే శిక్ష పడాల్సిందే అన్న విధానాన్ని రాష్ట్ర ప్రభుత్వం పకడ్బందీగా అమలు చేస్తోంది. అందుకోసం కన్విక్షన్‌ బేస్డ్‌ పోలీసింగ్‌ (నేరారోపణ ఆధారిత పోలీసింగ్‌) విధానాన్ని ప్రవేశపెట్టి సత్ఫలితాలు సాధిస్తోంది. నేరస్తుల గుండెల్లో రైళ్లు పరిగెత్తిస్తోంది. ఏళ్ల కొద్దీ దర్యాప్తు.. ఆధారాల సేకరణకు నానా తంటాలు.. సుదీర్ఘ కాలం విచారణ.. వెరసి నేరం జరిగి ఏళ్లు గడుస్తున్నా దోషులు దర్జాగా బయట తిరిగే పరిస్థితి దశాబ్దాలుగా నెలకొంది. ఇలాంటి అస్తవ్యస్త విధానానికి వైఎస్సార్‌సీపీ ప్రభుత్వం ముగింపు పలికింది. నేరానికి పాల్పడిన వ్యక్తి తప్పించుకోవడం అసంభవం అన్నట్టుగా పోలీసు వ్యవస్థను బలోపేతం చేసింది. దాంతో గతంలో ఎన్నడూలేని రీతిలో రాష్ట్రంలో నేరాలకు పాల్పడిన వారికి న్యాయస్థానాల ద్వారా సత్వరం శిక్షలు విధిస్తున్నాయి.   కన్విక్షన్‌ బేస్డ్‌ పోలీసింగ్‌ ఇలా..  నేరాలకు పాల్పడే వారికి సత్వర శిక్షలు విధించేలా చేయడంపై వైఎస్సార్‌సీపీ ప్రభుత్వం ప్రత్యేకంగా దృష్టి సారించింది. అందుకోసం 2022 జూన్‌ నుంచి పోలీస్‌ స్టేషన్ల వారీగా ప్రత్యేకంగా కార్యాచరణ చేపట్టింది. పోలీసు అధికారులకు ప్రత్యేకంగా కేసుల బాధ్యతలు అప్పగించింది. పోలీస్‌ జిల్లా యూనిట్ల అధికారులకు ఐదేసి కేసుల చొప్పున అప్పగించింది. ఆ కేసుల దర్యాప్తు, విచారణను వారు ప్రత్యేకంగా పర్యవేక్షిస్తున్నారు. ఎస్‌ఐ, సీఐ, డీఎస్పీలకు పదేసి చొప్పున కేసులు అప్పగించి దర్యాప్తును సత్వరం పూర్తి చేసి చార్జిషిట్లు దాఖలు చేసేలా పర్యవేక్షించింది. దాంతో దోషులను గుర్తించి.. దోషులు చేసిన నేరాన్ని న్యాయస్థానాల్లో నిరూపించి శిక్షలు పడేలా చేస్తోంది.   సత్వరమే శిక్షలు  ఈ విధానం సత్పలితాలిస్తోంది. రాష్ట్రంలో ఏడాది కాలంగా నేరస్తులకు న్యాయస్థానాల ద్వారా సత్వరం శిక్షలు విధిస్తుండటమే ఇందుకు నిదర్శనం. అందులోనూ తీవ్రమైన నేరాలకు పాల్పడిన వారికి అత్యంత కఠిన శిక్షలు విధించేలా చేయడం పోలీసు శాఖ సమర్థతకు అద్దం పడుతోంది. 2022 నుంచి ఇప్పటివరకు కన్విక్షన్‌ బేస్డ్‌ విధానంలో 122 కేసులను గుర్తించి ప్రత్యేక కార్యాచరణ చేపట్టారు. వాటిలో ఏకంగా 109 కేసుల్లో తగిన ఆధారాలతో దోషులను గుర్తించి న్యాయస్థానాలు శిక్షలు విధించడం ప్రాధాన్యం సంతరించుకుంది. అంటే దాదాపు 90 శాతం కేసుల్లో నేరస్తులకు సత్వరమే శిక్షలుపడటం రాష్ట్ర చరిత్రలోనే ఓ రికార్డు. నేరాల తీవ్రతను బట్టి దోషులకు కఠిన శిక్షలు విధించడం కూడా నేరస్తుల పట్ల పోలీసు వ్యవస్థ ఏమాత్రం ఉదాసీనంగా లేదన్న సందేశాన్నిస్తోంది.    

వివిధ రసాయనాలు, పురుగుమందులు ప్రజల ఆరోగ్యాన్ని దెబ్బతీస్తున్నాయని... ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఏటా 20 లక్షల మంది రసాయనాల కారణంగా మృతిచెందుతున్నారని ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ (డబ్ల్యూహెచ్‌వో) తెలిపింది. ఈ మేరకు ప్రజారోగ్యంపై రసాయనాల ప్రభావం పేరుతో తాజాగా ఒక నివేదిక విడుదల చేసింది. అంతర్జాతీయంగా జరిగే అన్ని రకాల మరణాల్లో 3.6 శాతం కెమికల్స్‌ ద్వారానే జరుగుతున్నాయని నివేదిక వివరించింది. ముఖ్యంగా భారత్‌లో పురుగుమందుల వల్లే ఏడాదికి 70 వేల ఆత్మహత్యలు జరుగుతుండటం ఆందోళనకరమని పేర్కొంది. – సాక్షి, హైదరాబాద్‌హృద్రోగాలే అధికం హృద్రోగాలే అధికం  డబ్ల్యూహెచ్‌వో నివేదిక ప్రకారం... కెమికల్స్‌ వల్ల వచ్చే జబ్బుల్లో అత్యధికంగా 40% గుండె జబ్బులే ఉంటున్నాయి. అలాగే 20% దీర్ఘకాలిక ఊపిరితిత్తుల జబ్బులు, 15% కేన్స­ర్లు ఉంటున్నాయి. ఏటా లక్ష మంది పురుషుల్లో కెమికల్స్‌ వల్ల 35 మరణాలు సంభవిస్తుండగా అందులో 32 జబ్బులు దీర్ఘకాలిక జబ్బుల వల్లే జరుగుతున్నాయి. మహిళల్లో లక్ష­కు 17మంది కెమికల్స్‌ కారణంగా చనిపో­తున్నారు. ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఆత్మహత్యల్లో 20% కెమికల్స్‌ ద్వారా, రైతు ఆత్మహత్య­ల్లో 30% కెమికల్స్‌ ద్వారా, 1.4% నిద్రమాత్రల వంటి మందులు వేసుకోవడమే కారణం. ఏయే రసాయనాల వల్ల ఎటువంటి జబ్బులు..?  ఆర్సెనిక్, ఆస్‌బెస్టాస్, బెం­జి­న్, బెరీలియం, క్యాడ్మి­యం తది­తర రసాయనాలు 2.9 శాతం కేన్సర్లకు కారణమవుతున్నాయి. ఆర్సెనిక్‌ భూగర్భ జలాల నుంచి వస్తుండగా బొగ్గు గనుల్లో పనిచేసే వారిలో ఆస్‌బెస్టాస్‌ చేరుతోంది. ధూమపానం, వాహన కాలుష్యం ద్వారా బెంజిన్‌ శరీరంలోకి ప్రవేశిస్తోంది. మురికినీరు లేదా కలు­షిత జలాల్లో ఉండే చేపలు తినడం, అలాంటి నీటితో సాగు చేసే ఆలుగడ్డ, వరి, పొగాకు ద్వారా క్యాడ్మియం ఒంట్లోకి చేరుతోంది.  సీసం వాడకాన్ని తగ్గించాలి...  ప్రపంచవ్యాప్తంగా భారత్‌ సహా 41 శాతం దేశాలు సీసంపై చాలావరకు నియంత్రణ విధించాయి. అయినా పెయింటింగ్స్, వాహన ఇంధనాలు, నీరు, ఫుడ్‌ ప్యాకేజీలు, చిన్నారుల ఆట బొమ్మల్లో దాని వాడకం ఇంకా కొనసాగుతోంది. ఇది తీవ్ర అనారోగ్యానికి దారితీస్తోంది. ఈ నేపథ్యంలో ఆయా వస్తువుల్లో సీసం వాడకాన్ని నివారించాలి. అన్ని రకాల రసాయనాల వల్ల ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఏటా 20 లక్షల మంది చనిపోతున్నారంటే 16 సెకన్లకు ఒకరు మరణిస్తున్నారన్నమాట.     – డాక్టర్‌ కిరణ్‌ మాదల,సైంటిఫిక్‌ కమిటీ కన్వీనర్, ఐఎంఏ, తెలంగాణ   సీసంతో ఆరోగ్యానికి హాని.. కెమికల్స్‌ వల్ల హానిలో సగ భాగం సీసం అనే లోహం ద్వారానే జరుగుతోంది. సీసాన్ని పెయింటింగ్స్, ప్లంబింగ్‌ పనులతోపాటు స్మోకింగ్, ఫుడ్‌ ప్రాసెసింగ్, ప్యాకేజింగ్, మైనింగ్, ఐరన్, ఉక్కు తయారీ, ఆయిల్‌ రిఫైనింగ్‌లో, పెట్రోల్, విమాన ఇంధనాలు, కాస్మెటిక్స్, సంప్రదాయ మందులు, నగల తయారీ, సిరామిక్స్, ఎల్రక్టానిక్‌ వస్తువులు, వాటర్‌ పైప్‌లలో సీసం ఉంటోంది. కలర్‌ కోటింగ్‌తో కూడిన ఆహారాలు తినడం వల్ల గుండె జబ్బుల్లో 4.6 శాతం, కిడ్నీ జబ్బుల్లో 3 శాతం సీసం ద్వారా వస్తున్నాయి. చిన్నారుల్లో మూడో వంతు బుద్ధిమాంద్యం సీసం ద్వారా ఏర్పడుతోంది. పిల్లల్లో ఎక్కువగా పెయింటింగ్స్‌ ద్వారా సీసం వారిలో చేరుతుండగా ఐదేళ్లలోపు పిల్లల్లో సీసం కలిగించే దుష్ప్రభావం ఐదు రెట్లు ఎక్కువగా ఉంటోంది. సీసం కలిసిన వస్తువుల వాడకం వల్ల గర్భిణుల్లో ముందస్తు ప్రసవాలు లేదా అబార్షన్లు జరుగుతున్నాయి.   

గర్భవతుల్లో గుండెల్లో లేదా ఛాతీలో మంటగా ఉండటం, తేన్పులు, అజీర్తి ఫీలింగ్‌... ఇవన్నీ చాలా సాధారణంగా కనిపించే సమస్యలు. అయితే స్త్రీ, పురుషులు అనే భేదం లేకుండా చాలామందిలో ఈ సమస్య కనిపించినప్పటికీ గర్భవతుల్లో... మరీ ముఖ్యంగా ఐదారు నెలల గర్భిణిగా ఉన్నప్పుడు ఈ లక్షణాలు ఎక్కువ.  ఎందుకు వస్తుందంటే.. కారణాలివి... గర్భవతుల్లో ప్లాసెంటా నుంచి ప్రోజెస్టెరాన్‌ హార్మోన్‌ ఉత్పత్తి అవుతుంటుంది. నెలలు నిండుతూ గర్భసంచిలో పిండం పెరుగుతున్న కొద్దీ... దానికి మరింతగా చోటు కల్పించడానికి గర్భసంచి కండరాలు వదులయ్యేలా చేయడం కోసం ప్రకృతిపరమైన ఏర్పాటిది. ఈ హార్మోన్‌ కేవలం గర్భసంచినే కాకుండా జీర్ణాశయం–అన్నవాహిక మధ్యన ఉండే ‘లోవర్‌ ఈసోఫేజియల్‌ స్ఫింక్టర్‌’పైనా  ప్రభావం చూపుతుంది. దాంతో ఆ స్ఫింక్టర్‌ వదులై, జీర్ణరసాలు పైకి ఎగజిమ్మడంతో గర్భవతుల్లో ఈ సమస్య కనిపిస్తుంది. నివారణ: ఆహారంలో కారం, మసాలాలూ, వేపుళ్లు పరిమితంగా తీసుకోవాలి. మజ్జిగ, పెరుగు వంటివి తీసుకోవాలి ఒకేసారి ఎక్కువ మోతాదుల్లో కాకుండా చిన్న చిన్న మోతాదుల్లో ఎక్కువసార్లు తినాలి భోజనం పూర్తికాగానే పడుకోకూడదు. కాసేపు అటూ ఇటూ తిరగాలి∙ పడుకునే సమయంలో తలగడ పెట్టుకుని, తల కాస్త ఎత్తుగా ఉండేలా చూసుకోవాలి అప్పటికీ సమస్య తగ్గకపోతే డాక్టర్ల పర్యవేక్షణలో మాత్రమే యాంటాసిడ్స్‌ వాడాలి.   (చదవండి: కరోనా తెచ్చిన తంటా! పిల్లల్ని ఫోన్లకు అడిక్ట్‌ కాకుండా ఏం చేయాలి?)

ప్రపంచంలోని అన్ని దేశాల్లో అందుబాటులో ఉన్న మెసేజింగ్ యాప్ వాట్సాప్. యూజర్ ఫ్రెండ్లీగా, ఎప్పటికప్పుడు కొత్త అప్‌డేట్స్‌తో అందరినీ ఆకట్టుకుంటుంది. ఈరోజుల్లో స్మార్ట్‌ ఫోన్‌ ఉన్న ప్రతి ఒక్కరు వాట్సాప్‌ వాడకుండా ఉండలేరేమో.యూత్‌లోనూ వాట్సాప్‌కు విపరీతమైన క్రేజ్‌ ఉంది. ఇంతకుముందు ఏదైనా చెప్పాలన్నా, రియాక్ట్‌ అవ్వాలన్నా మెసేజ్‌లో టైప్‌ చేసేవారు. కానీ ఇప్పుడంతా ఎమోజీల కాలం అయిపోయింది. ప్రేమ, కోపం, బాధ, సంతోషం, ఆకలి..ఇలా ఏ ఫీలింగ్‌ అయినా ఒక్క ఎమోజీలో చెప్పేస్తున్నారు. అయితే అడ్డదిడ్డంగా ఎమోజీలు వాడితే జైలుకి వెళ్లాల్సి వస్తుందట. ఈ కొత్త రూల్‌ ఎక్కడ్నుంచి వచ్చింది? ఎలాంటి ఎమోజీలు వాడకూడదు? అన్నది ఈ స్టోరీలో తెలుసుకుందాం.. వాట్సాప్‌ వాడనిదే రోజు గడవని పరిస్థితుల్లో మనం ఉన్నాం. ఫ్రెండ్స్‌ అండ్‌ ఫ్యామిలీతో ప్రతిరోజూ అవసరం కోసమో, ఏదైనా విషయాన్ని చెప్పాలన్నా వాట్సాప్‌నే ఎక్కువగా వినియోగిస్తున్నాం. ఇక ప్రేమలో ఉన్న అమ్మాయిలు, అబ్బాయిల సంగతి ప్రత్యేకంగా చెప్పనక్కర్లేదు. మాటల కంటే ఎమోజీలతో తమ ప్రేమను వ్యక్తపరుస్తుంటారు. ముఖ్యంగా హార్ట్‌ ఎమోజీలతో ఇంప్రెస్‌ చేసేస్తుంటారు. అయితే ఇలా ఇష్టం వచ్చినట్లు హార్ట్‌ సింబల్స్‌ పంపిస్తే జైలుకు వెళ్లాల్సి వస్తుందట. వాట్సాప్‌లో రెడ్‌ హార్ట్‌ ఎమోజీని వాడితే అది వేధింపులతో సమానమని సౌదీ అరేబియా తాజాగా కఠిన నిర్ణయం తీసుకుంది. హార్ట్‌ సింబల్‌ పంపితే  రెండేళ్ల వరకు జైలు శిక్ష, రూ.20 లక్షల జరిమానా విధించనున్నట్లు ప్రకటించింది. అవతలి వ్యక్తి పర్మిషన్ లేకుండా వాట్సాప్లో రెడ్ హార్ట్ ఎమోజీ పంపిస్తే కఠిన చర్యలు తీసుకుంటామని తెలిపింది. అంతేకాదు ఒకవేళ ఇదే నేరం మళ్లీ చేస్తే రూ. 60 లక్షల జరిమానాతోపాటు ఐదేళ్ల వరకు శిక్ష విధిస్తామని సౌదీకి చెందిన యాంటీ ఫ్రాడ్‌ అసోసియేషన్‌ సభ్యుడు అల్‌ మోతాజ్‌ కుత్బీ అధికారికంగా వెల్లడించాడు. కఠినమైన ఆంక్షలు, నిబంధనలు అమలయ్యే సౌదీ అరేబియాలో తాజాగా ఇలాంటి కొత్త తరహా రూల్‌ను తెచ్చి పెట్టింది అక్కడి ప్రభుత్వం. దీంతో తెలియని వ్యక్తులతో చాటింగ్‌ చేయడం, అనవసరమైన చిక్కుల్లో పడకుండా సోషల్‌ మీడియా వాడకాన్ని మరింత సేఫ్‌గా మార్చేందుకు ఈ కొత్త ప్రయత్నమని వివరించారు.   

మెక్సికోలో ఓ భయానక ఘటన వెలుగులోకి వచ్చింది. రోప్స్ ర్యాక్‌లో ఆరేళ్ల పిల్లాడు 40 మీటర్ల ఎత్తు నుంచి అమాంతం కిందపడిపోయాడు. అదృష్టవశాత్తు పిల్లాడు పడిపోయే ప్రదేశంలో చిన్న సరస్సు ఉండటంతో ప్రమాదం తప్పింది. మాంటెర్రేలోని ఫండిడోరా అమెజాన్ ఎక్స్‌పెడిషన్‌లో ఈ ఘటన జరిగింది.  ఫండిడోరా అమెజాన్ ఎక్స్‌పెడిషన్‌లో కుటుంబంతో అందరూ కలిసి వచ్చారు. ఈ క్రమంలో రోప్స్‌ ర్యాక్‌ సాహస క్రీడలో పాల్గొనడానికి పిల్లలు వెళ్లారు. అందులో ఆరేళ్ల పిల్లాడు ముందుగా రోప్‌పై ప్రయాణించాడు. ఆ తర్వాత మరో వ్యక్తి రోప్‌పై వెళ్లాడు. ఇద్దరు ఒకే చోటుకు రావడంతో పిల్లాడు ఆందోళనకు గురయ్యాడు. అయినప్పటికీ తాడును పట్టుకుని వేలాడే ప్రయత్నం చేశాడు. అందరూ చూస్తుండగానే అబ్బాయి ఒక్కసారిగా కిందపడిపోయాడు. అక్కడ కింద చిన్న సరస్సు ఉండటంతో ప్రమాదం తప్పిపోయింది. 🇲🇽 • A six-year-old boy falls from a height of 12 meters while on a ropes rack at Fundidora Park in Monterrey, Mexico pic.twitter.com/DAysWyikiA — Around the world (@1Around_theworl) June 26, 2023 స్వల్ప గాయాలతో బయటపడిన బాధితున్ని అతని కుటుంబ సభ్యులు ఆస్పత్రికి తరలించారు. రోప్‌ ర్యాక్‌ నిర్వహణలో యాజమాన్యం సరిగా స్పందించలేదని బాధిత కుటుంబ సభ్యులు ఆరోపించారు. బాలుడు ప్రదర్శించిన ధైర్యానికి అందరూ మెచ్చుకున్నారు. పోలీసుల కేసు నమోదు చేసి దర్యాప్తు చేస్తున్నారు. ఇదీ చదవండి: యుద్ధ వాతావరణంలో ప్రశాంతంగా సాండ్ విచ్ తింటూ..    

సజీవంగా ఉండాలంటే ప్రతీ జీవికి గుండె ఎంతో అవసరం.  గుండె అనేది శరీరం అంతటికీ రక్తం సరఫరా చేయడంతోపాటు పలు విధులు నిర్వహిస్తుంది. అయితే ఇప్పుడు మనం ఒకటి కన్నా ఎక్కువ గుండెలు కలిగిన జీవుల గురించి తెలుసుకుందాం.  ఈ ప్రపచంలో అనేక జీవజాతులు ఉన్నాయి. వీటిలో కొన్ని భూమిపైన, కొన్ని భూమి కింద, మరొకొన్ని చెట్ల మీద నివాసం ఏర్పరుచుకుంటాయి. వీటిలో కొన్ని జీవులకు రెండు లేదా అంతకన్నా ఎక్కువ గుండెలు ఉంటాయి. వీటిలో ఆక్టోపస్‌కు 3 గుండెలు ఉంటాయనే సంగతి చాలామందికి తెలుసు. అయితే ఆక్టోపస్‌తోపాటు మరి ఏ జీవులకు అత్యధిక గుండెలు ఉంటాయో ఇప్పుడు తెలుసుకుందాం.  ఆక్టోపస్‌ ఇది సముద్ర జీవి దీనికి 3 గుండెలు, 8 కాళ్లు ఉంటాయి. దీని రక్తం నీలి రంగులో ఉంటుంది. దీని జీవిత కాలం 6 నెలలు మాత్రమే అని తెలిస్తే ఆశ్చర్యం కలుగుతుంది.  స్క్విడ్‌ ఈ చేప చూసేందుకు ఆక్టోపస్‌ మాదిరిగానే కనిపిస్తుంది. దీనికి కూడా 3 గుండెలు ఉంటాయి. దీనిలో ఒక గుండె దాని శరీరానికంతటికీ రక్తం సరఫరా చేస్తుంది. మిగిలిన రెండు గుండెలు గిల్స్‌లో ఆక్సిజన్‌ పంప్‌ చేస్తాయి. గిల్స్‌ అనేది చేపకు ఆక్సిజన్‌ అందించే అవయవం. ఎర్త్‌వార్మ్‌ ఎర్త్‌వార్మ్‌ అంటే వానపాము. ఇది వ్యవసాయదారులకు ఎంతో మేలు చేస్తుంది. దీనికి కూడా పలు గుండెలు ఉంటాయి. దీని హృదయం పనిచేసే విధానాన్ని ‘ఎరోటిక్‌ ఆర్చ్‌’ అని అంటారు. ఇది పంపింగ్‌ ఆర్గాన్‌ మాదిరిగా పనిచేస్తుంది. శరీరం అంతటికీ ఇది రక్తాన్ని సరఫరా చేస్తుంది.  కాక్రోచ్‌ కక్రోచ్‌కు ఒకే గుండె ఉన్నప్పటికీ దానికి 13 చాంబర్లు ఉంటాయి. దీని గుండెలోని ఒక చాంబర్‌కు గాయమైతే, మిగిలిన చాంబర్లు యాక్టివేట్‌ అవుతాయి. ఫలితంగా హృదయానికి గాయమైనా అది చనిపోదు. ఇది కూడా చదవండి: పిల్లాడి టైమ్‌ టేబుల్‌.. చదువుకు కేటాయించిన టైమ్‌ చూస్తే నవ్వాపుకోలేరు!

సాక్షి,తిరుపతి(తుడా): తిరుపతిలోని శ్రీ పద్మావతి చిన్నపిల్లల హృదయాలయంలో మరో గుండెమారి్పడి చికిత్సను వైద్యులు శనివారం విజయవంతంగా నిర్వహించారు. వైఎస్సార్‌ జిల్లాకు చెందిన 12 ఏళ్ల బాలికకు 6 గంటలపాటు శ్రమించి గుండె మార్పిడిని విజయవంతంగా పూర్తిచేశారు. కొంతకాలంగా ఆ బాలిక గుండె సామర్థ్యం పూర్తిగా క్షీణించడంతో అనారోగ్యం బారినపడింది. ఆమెకు గుండె మార్పిడి అనివార్యమని ఆస్పత్రి డైరెక్టర్‌ శ్రీనాథ్‌రెడ్డి తేల్చారు. బాలిక పేరును ‘ఏపీ జీవన్‌దాన్‌’లో రిజిస్టర్‌ చేయించారు. కాగా, చెన్నైకు చెందిన 29 ఏళ్ల యువకుడు రోడ్డు ప్రమాదంలో తీవ్రంగా గాయపడ్డాడు. చెన్నై రాజీవ్‌గాంధీ ప్రభుత్వ ఆస్పత్రిలో బ్రెయిన్‌ డెడ్‌ కావడంతో యువకుడి కుటుంబ సభ్యులు అవయవ దానానికి ముందుకొచ్చారు. అతడి నుంచి సేకరించిన గుండెను తమిళనాడు, తిరుపతి జిల్లా పోలీసులు 2.32 గంటల్లో గ్రీన్‌ చానల్‌ ద్వారా హృదయాలయానికి తరలించి బాలికకు అమర్చారు. కార్యక్రమాన్ని టీటీడీ ఈవో ధర్మారెడ్డి, ఆస్పత్రి డైరెక్టర్‌ డాక్టర్‌ శ్రీనాథ్‌రెడ్డి పర్యవేక్షించారు. చదవండి: ప్యాసింజర్‌ రైళ్లకు మంగళం

కార్డియోమయోపతీ అనేది గుండె కండరాలకు సంబంధించిన వ్యాధి. మొదట్లో చాలామందిలో దీనికి సంబంధించి ఎలాంటి లక్షణాలు కనిపించకపో వచ్చు. అందుకే చాలామందిలో ఇది ఆలస్యంగా బయటపడటం, కొందరిలో ప్రమాదకరమైన పరిస్థితికి తీసుకోవడం కనిపిస్తాయి. కొన్ని సందర్భాల్లో కొన్ని కుటుంబాల్లో ఇది  వంశపారపర్యంగా కనిపించవచ్చు. గుర్తించడం, చికిత్స అందించడంలో ఆలస్యం జరిగితే ప్రమాదకరంగా కూడా మారవచ్చు.  లక్షణాలు: ఈ వ్యాధి చాలా నెమ్మదిగా ముదురుతూ పో వడం వల్ల మొదట్లో లక్షణాలు కనిపించవు. అటు తర్వాత కూడా క్రమక్రమంగా లక్షణాలు బయటపడుతుంటాయి. కానీ ఇంకొందరిలో మాత్రం సమస్య నిర్ధారణకు ముందునుంచే లక్షణాలు వ్యక్తమవుతుంటాయి.  ♦ శ్వాస తీసుకోవడం కష్టం ఉండటం, తరచూ శ్వాస అందక విపరీతమైన ఆయాసం వస్తుండటం ♦ విపరీతమైన అలసట, ♦ పొట్ట – చీలమండ వాపు, కొంతమందిలో కాళ్లవాపు ♦ అరుదుగా ఒక్కోసారి స్పృహ తప్పవచ్చు.   రకాలు : కార్డియోమయోపతిలో ప్రధానంగా మూడు రకాలు ఉంటాయి. అవి డయలేటెడ్‌ కార్డియోమయోపతి, హైపర్‌ట్రోఫిక్‌ కార్డియోమయోపతి, రెస్ట్రిక్టెడ్‌ కార్డియోమయోపతి.  వంశపారంపర్యంగా వచ్చే హైపర్‌ట్రోఫిక్‌ రకంలో గుండెకండరాలు, గుండెగోడలు మందంగా తయారవుతాయి. పైగా హైపర్‌ట్రోఫిక్‌ కార్డియోమయోపతిలో గుండె కండరాలు, గోడలు మందంగా మారడమన్నది రోగులందరిలోనూ ఒకేలా ఉండదు. ఈ తరహా కేసులు మొత్తం కార్డియోమయోపతిలో నాలుగు శాతం వరకు ఉంటాయి.  వంశపారంపర్యంగానే వచ్చే మరో రకమైన రెస్ట్రిక్టివ్‌ రకంలో గుండెగదుల్లో రక్తం భర్తీ అయ్యేందుకు అవసరమైన ఒత్తిడికి సంబంధించిన లోటు ఏర్పడుతుంది. ఈ తరహా  కార్డియోమయోపతి కేసులు 1 శాతం ఉంటాయి.   కారణాలు:   ♦ మద్యం అలవాటు ♦ వైరల్‌ ఇన్ఫెక్షన్‌లు ♦ నియంత్రణలో లేని అధిక రక్తపో టు (హైబీపీ),   ♦గుండె కవాటాలకు సంబంధించిన సమస్యలు దీనికి కారణమవుతాయి. అయితే అనువంశీకంగా (వంశపారంపర్యంగా) కొన్ని కుటుంబాల్లో కనిపించే కార్డియోమయోపతికి మాత్రం జన్యువుల్లో మార్పు (మ్యుటేషన్‌)లే కారణం. అలాంటప్పుడు తల్లిదండ్రుల్లో ఒకరికి డయలేటెడ్‌ కార్డియోమయోపతి ఉన్నట్లయితే  పిల్లల్లో సగం మందికి ఈ వ్యాధి వచ్చే అవకాశాలు ఉంటాయి.  చికిత్స ఎలాగంటే...  ♦కార్డియోమయోపతి కారణంగా గుండె కొట్టుకోవడంలో తీవ్రమైన హెచ్చుతగ్గులు, ఛాతీలో నొప్పి, రక్తం గడ్డకట్టడం వంటి మరికొన్ని సమస్యలు తలెత్తే అవకాశం ఉండవచ్చు. అందుకే నిర్దిష్టంగా కాకుండా... పరిస్థితి తీవ్రత ఆధారంగా చికిత్స అందిస్తారు. గుండె ఏ మేరకు నష్టపోయింది, ఎలాంటి లక్షణాలు కనిపిస్తున్నాయన్న అంశాల ఆధారంగా డాక్టర్లు చికిత్సను నిర్ణయిస్తారు. ♦ అధిక రక్తపో టు, గుండెస్పందనల్లో విపరీతమైన హెచ్చుతగ్గులను మందులతో అదుపు చేస్తారు. ♦ గుండెకొట్టుకోవడంలో అసాధారణ మార్పులను అదుపుచేయడానికి అవసరమైతే పేస్‌మేకర్‌ అమర్చుతారు. దాన్ని అమర్చడం ద్వారా గుండెస్పందనలు సజావుగా, లయబద్ధంగా జరిగేలా చూస్తారు. గుండెకొట్టుకోవడంలో ఇంకా ఏవైనా లోటుపాట్లు ప్రాణానికి ప్రమాదం తెచ్చేలా ఉంటే... వాటిని సరిచేసి ప్రాణాల్ని కాపాడటం కోసం ఐసీడీ పరికరాన్ని అమర్చుతారు. ♦ హైపో ట్రోఫిక్, రెస్ట్రిక్టివ్‌ రకాల కార్డియోమయోపతిలో... అది ఏ రకమైనప్పటికీ చికిత్సలో ప్రధానంగా వ్యాధిలక్షణాలను అదుపు చేయడం, పేషెంట్‌ పరిస్థితి విషమించకుండా చూడటమే  ప్రధానం.  - డాక్టర్‌ హేమంత్‌ కౌకుంట్ల ,సీనియర్‌ కార్డియో థొరాసిక్‌ సర్జన్‌

గుంటూరు మెడికల్‌: అరుదైన వ్యాధితో బాధపడుతోన్న వృద్ధుడికి గుంటూరు జీజీహెచ్‌ జనరల్‌ సర్జరీ వైద్యులు విజయవంతంగా శస్త్రచికిత్స చేశారు. ఆపరేషన్‌ జరుగుతుండగా రోగి గుండె ఆగిపోగా.. అప్రమత్తమైన జనరల్‌ సర్జన్‌ నేరుగా కడుపులో నుంచి చేతిని గుండెపైకి పంపించి గుండెకు మసాజ్‌ చేసి ఆగిన గుండెను కొట్టుకునేలా చేసి వృద్ధుడి ప్రాణాలు కాపాడారు. బుధవారం గుంటూరు జీజీహెచ్‌లో జరిగిన విలేకరుల సమావేశంలో ఆపరేషన్‌ వివరాలను జనరల్‌ సర్జరీ రెండో యూనిట్‌ ఇన్‌చార్జి డాక్టర్‌ ఏకుల కిరణ్‌కుమార్‌ మీడియాకు చెప్పారు. ప్రకాశం జిల్లా నందనవనం గ్రామానికి చెందిన విట్టా వెంకటేశ్వర్లు (70) నెల రోజులుగా కడుపు­నొప్పి, కడుపు ఉబ్బరం, వాంతులు, ఊపిరి తీసుకునేందుకు ఇబ్బంది పడటం తదితర సమస్యలతో బాధ­పడుతున్నాడు. కుటుంబ సభ్యులు అతడిని జనవరి 17న గుంటూరు జీజీహెచ్‌కు తీసుకువచ్చా­రు. జనరల్‌ సర్జరీ ప్రొఫెసర్‌ డాక్టర్‌ ఏకుల కిరణ్‌కుమార్‌ ఆధ్వర్యంలో వృద్ధుడికి అత్యవసర సేవల విభాగంలో పరీక్షలు చేసి (గ్యాస్టిక్‌ అవుట్‌లెట్‌ అబ్‌స్ట్రక్షన్‌) చేసి కడుపులో క్యాన్సర్‌ వల్ల ఆహారం పొట్టలోకి వెళ్లడం లేదని నిర్ధారించి వార్డులో అడ్మిట్‌ చేసుకున్నారు. జనరల్‌ సర్జరీ వార్డులో మెరుగైన చికిత్స అందించేందుకు సీటీ స్కాన్, బేరియం ఎక్స్‌రే, గ్యా­స్ట్రో­స్కోపి, ఎండోస్కోపి చేశారు. స్కానింగ్‌లో గుండె చాలా బలహీనంగా ఉన్నట్లు గుర్తించారు. దాంతోపాటుగా లక్షల్లో ఒకరికి మాత్రమే సంభవించే అత్యంత అరుదైన డయాఫ్రాగ్‌మెటిక్‌ హెరి్నయాతో రోగి బాధపడుతున్నట్లు గుర్తించారు. గుండె, ఊపిరితిత్తులు, కడుపుకి మధ్యలో ఉండే డయాఫ్రమ్‌కు రంధ్రం ఏర్పడి అందులో నుంచి కడుపు, పెద్దపేగు సగభాగం గుండెకు, ఊపిరితిత్తులకు అతుక్కున్నట్లు నిర్ధారించారు. సాధారణంగా పుట్టుకతో డయాఫ్రమ్‌కు రంధ్రాలు ఏర్పడి వయసు పెరిగే కొద్ది పూడుకుపోతుందని కిరణ్‌కుమార్‌ చెప్పారు. వెంకటేశ్వర్లు విషయంలో డయాఫ్రమ్‌కు ఉన్న రంధ్రం పూడుకుపోకుండా పేగులు, కడుపు, గుండె, ఊపిరితిత్తుల మధ్యకు వెళ్లిపోయిందని తెలిపారు. ఆగిన గుండె..   గుండె, ఊపిరితిత్తుల మధ్య అతుక్కుని ఉన్న పేగులు, కడుపును కిందకు తీసేందుకు ఫిబ్రవరి 2న ఆపరేషన్‌ ప్రారంభించామని, ఆపరేషన్‌ చేస్తోన్న సమయంలో వృద్ధుడి గుండె ఆగిపోయిందన్నారు. మత్తు వైద్యులు ఛాతిపై నుంచి మసాజ్‌ చేసే (సీపీఆర్‌) ప్రయత్నం చేస్తామని, ఆపరేషన్‌ ఆపాలని సూచించినట్లు చెప్పారు. తక్షణమే తాను డయాఫ్రమ్‌కి ఉన్న రంధ్రం ద్వారా చేతిని గుండెపైకి పోనిచ్చి నేరుగా చేతితో ఆగిపోయిన గుండెను నొక్కి కార్డియాక్‌ మసాజ్‌ చేయడంతో కొద్ది క్షణాల్లో ఆగిన గుండె కొట్టుకోవడం ప్రారంభించిందన్నారు. 3 గంటల సేపు ఆపరేషన్‌ చేసి ఛాతి, గుండెలోకి వెళ్లిన పెద్ద పేగు, కడుపును కిందకు లాగి మరలా సమస్య ఉత్పన్నం కాకుండా ప్రొలేన్‌ మెష్‌ అమర్చి డయాఫ్రమ్‌ను మూసివేశామన్నారు. 48 గంటల పాటు ఐసీయూలో రోగిని ఉంచి గుండె, ఊపిరితిత్తులు, మెదడు పనితీరు బాగున్నాయని నిర్ధారించుకున్న తరువాత వెంటిలేటర్‌ తొలగించి సాధారణ వార్డుకు తరలించినట్లు చెప్పారు. వృద్ధుడు కోలుకోవడంతో బుధవారం ఆసుపత్రి నుంచి డిశ్చార్జి చేసినట్లు తెలిపారు. చదవండి: భారీగా తగ్గిన చికెన్‌ ధరలు కిలో ఎంతంటే? ప్రైవేట్‌ ఆసుపత్రుల్లో దీని చికిత్సకు రూ.10 లక్షలు ఖర్చవుతుందని, ఆరోగ్యశ్రీ ద్వారా ఉచితంగా చేశామని తెలిపారు. జీజీహెచ్‌కు సీఎం వైఎస్‌ జగన్‌ అత్యాధునిక వైద్య పరికరాలు అందజేయడంతో జనరల్‌ సర్జరీ వైద్య విభాగంలో కార్పొరేట్‌ ఆసుపత్రి కంటే మెరుగైన ఆపరేషన్‌లను తాము పేదలకు ఉచితంగా చేస్తున్నామన్నారు. ఆపరేషన్‌లో తనతోపాటు వైద్యులు రమణాచలం, వంశీ, వెంకటరమణ, సంతోష్‌, నిఖిల్, అనూష, లిఖిత, కిషోర్, వేణు, కోటి, మత్తు వైద్యులు మహే‹Ùబాబు, ప్రదీప్, ధరణి, శ్వేత పాల్గొన్నట్లు వెల్లడించారు. జనరల్‌ సర్జరీ వైద్య బృందాన్ని జీజీహెచ్‌ సూపరింటెండెంట్‌ డాక్టర్‌ ప్రభావతి అభినందించారు. 

సాటి మానవుల పట్ల జాలి, దయ లేకుండా ప్రవర్తిస్తే.. నీకు అసలు హృదయమే లేదంటూ నిందిస్తాం. అసలు మానవుడి గుండె ఒక్కనిమిషం ఆగినా చనిపోయినట్లే. అలాంటిది అసలు గుండె లేకుండా బతకడమేమిటి. నిజమేనా! అన్న డౌటు వస్తుంది ఎవరికైనా. ఎలా చూసినా, ఏవిధంగా ఆలోచించినా అది అసాధ్యం. కానీ ఇక్కడొక మనిషిని చూస్తే ఔను! అని తల ఊపకతప్పదు. ఈ అత్యంత ఆశ్చర్యం కలిగించే ఘటన యూఎస్‌లో చోటు చేసుకుంది. వివరాల్లోకెళ్తే..క్రెయిగ్‌ లూయిస్‌ అనే 55 ఏళ్ల వ్యక్తి 2011లో అమిలోయిడోసిస్‌ అనే వ్యాధితో బాధపడుతున్నాడు. ఇది అసాధారణమైన ప్రోటీన్‌ల పెరుగుదలకు కారణమయ్యే అరుదైన వ్యాధి. ఈ వ్యాధి వేగంగా గుండె, మూత్రపిండాలు, కాలేయంపై దాడి చేసి వాటి పనితీరును దెబ్బతీస్తుంది. దీంతో టెక్సాస్‌ హార్ట్‌ ఇన్‌స్టిట్యూట్‌కి చెందిన డాక్టర్‌ బిల్లీకోన్‌, డాక్టర్‌ బడ్‌ ఫ్రేజియర్‌, లూయిస్‌ రక్తాన్ని పల్స్‌ లేకుండా రక్తం ప్రసరించడానికి సహాయపడే పరికరాన్ని అమర్చాల్సి ఉంటుందని చెప్పారు. ఇలాంటి పరికరాన్ని ఆ ఇద్దరు వైద్యులే రూపొందించారు. ఆ వైద్యులు ఈ పరికరాన్ని దాదాపు 50 దూడలపై పరీక్షించారు. వారు ఆయా జంతువుల హృదయాలను తీసేసి వాటి స్థానంలో ఈ పరికరాన్ని అమర్చారు. అవి తమదైనందిన విధులను గుండె లేకుండానే నిర్వర్తించగలిగాయి. అంతేగాదు సెతస్కోపును ఆవు ఛాతి వద్ద పెట్టి వింటే గుండె చప్పుడూ వినిపించదు. మనం ఈసీజీ పరీక్ష చేసిన ప్లాట్‌లైన్‌ చూపిస్తుందని డాక్టర్‌​ కోన్‌ చెప్పుకొచ్చారు. ఐతే లూయిస్‌ పరిస్థితి మరింత విషమంగా ఉండటంతో అతని భార్య లిండా ఆపరికరాన్ని తన భర్త శరీరంలోకి అమర్చడానికి వైద్యులకు అనుమతిచ్చింది. ఈ మేరకు వైద్యులు అతడి గుండెను తీసివేసి ఈ పరికరాన్నిఅమర్చారు. ఇది శరీరంలో నిరంతరం ప్రవహిస్తున్న రక్తం ఆధారంగా ఈ పరికరం పనిచేస్తుంది. ఈ పరికరాన్ని అమర్చడానికి ముందు లూయిస్‌ని డయాలసిస్‌ మెషిన్‌, శ్వాసయంత్రం తోపాటు బాహ్య రక్త పంపుపై ఉంచారు. భార్య లిండా తన భర్త పల్స్‌ విన్నప్పుడూ ఆశ్చర్యపోయింది. అతనికి పల్స్‌ లేదని, ఇది చాలా అద్భుతమైనదని ఆమె చెబుతోంది. కానీ పాపం ఆ వ్యాధి కాలేయం, మూత్రపిండాలపై దాడి చేయడంతో లూయిస్‌ పరిస్థితి క్షీణించడం ప్రారంభించింది. అతను ఇలా పల్స్‌ లేకుండా ఒక నెలకుపైగా జీవించాడు. ఐతే శరీరానికి అమర్చిన పంపులు సరిగా పనిచేయకపోవడంతోనే అతను మరణించాడని వైద్యులు ధృవీకరించారు.  దీంతో ప్రపంచంలోనే గుండె లేకుండా జీవించిన తొలి మానవుడిగా లూయిస్‌ నిలిచాడు.  (చదవండి: ఆ ఘటన పట్ల చింతిస్తున్నా! క్షమించండి: ఎయిర్‌ ఇండియా సీఈఓ)

థాయ్‌లాండ్‌ రాజు వజిరాలాంగ్‌కార్న్‌ పెద్ద కుమార్తె థాయ్‌ యువరాణి తీవ్ర అస్వస్థతకు గురైంది. ఆమె బ్యాంకాక్‌కి ఉత్తరాన ఉన్న నఖోన్‌ రాట్చాసిమాలో జరుగుతున్న మిలటరీ శునకాల శిక్షణ కార్యక్రమంలో ఒక్కసారిగా కుప్పకూలిపోయింది. దీంతో ఆమెను హుటాహుటినా బ్యాంకాక్‌లోని ఆస్పత్రికి తరలించారు. అక్కడ ఆమె ఇంటిన్సివ్‌ కేర్‌లో చికిత్స పొందుతున్నారు . ఆమె గుండె, ఊరితిత్తులు, కిడ్ని సరిగా పనిచేయడం లేదని థాయ​ ప్యాలెస్‌ ఒక ప్రకటనలో పేర్కొంది. ప్రస్తుతం ఆయా భాగాలకి వైద్యపరికరాల అమర్చి చికిత్స అందిస్తున్నట్లు స్పష్టం చేసింది. వాస్తవానికి థాయ్‌లాండ్‌ రాజ్యం వారసత్వ నియమాలు పురుషులకే అనుకూలంగా ఉంటాయి. పైగా రాజు తర్వాత వారసుడిగా పురుషులనే ప్రకటిస్తారు. కాగా, అస్వస్థతకు గురయ్యినా 44 ఏళ్ల ప్రిన్స్‌ బజ్రకితియాభా మహిడోల్‌ని థాయ్‌లాండ్‌లోని ప్రజలు ప్రిన్సెస్‌ భా అని పిలుస్తారు. ఆమె థాయ్‌ రాజు మొదటి భార్య ఏకైక సంతానం. ఆమె థాయ్‌ రాజ్యంలో చాలా కీలక పాత్ర పోషించి అందరీ మన్ననలను అందుకుంది. ఆమె ఒక చిన్న అభియోగానికి 15 ఏళ్లు వరకు జైలు శిక్ష విధించే పరువు నష్టం వంటి చట్టాలను విమర్శిస్తూ..ప్రజలను రక్షిస్తుందనే మంచి పేరు ఆమెకు ఉంది. ప్రజలంతా రాజకుటుంబంలోని సదరు యువరాణికే  పెద్ద పీఠ వేస్తారు. ప్రస్తుతం రాజ్యంలోని ప్రజలంతా ఆమె త్వరగా కోలుకోవాని ప్రార్థనలు చేయడమేగాక ఆమె త్వరగా కోలుకోవాలంటూ పత్రికల్లోనూ, పుస్తకాల్లోనూ ప్రచురిస్తున్నారు.  (చదవండి: 5 ఏళ్లైనా వీడని దంపతుల డెత్‌ మిస్టరీ..హంతకుడి తలపై ఏకంగా 300 కోట్లు)

న్యూఢిల్లీ: ఇటీవలి కాలంలో యువతలో గుండెపోటు సంబంధిత మరణాల సంఖ్య పెరుగుతుండడం ఆందోళన కలిగిస్తోంది. అధిక బరువు, శరీరంలో అధిక కొలెస్ట్రాల్‌ ఇందుకు కారణమని చాలామంది భావిస్తున్నారు. కానీ, కారణం అది కాదంట!. మరి.. అలవాటు లేని వ్యాయామాలు లేదంటే అతి వ్యాయామం వల్ల యువత గుండెపోటు బారిన పడుతున్నారని నిపుణులు గుర్తించారు. పాతికేళ్ల నుంచి 50 ఏళ్లలోపు వారిలో పలువురు జిమ్‌లో మృతి చెందిన సంఘటనలు ఇటీవలి కాలంలోనే బయటపడ్డాయి. కన్నడ సినీ నటుడు పునీత్‌ రాజ్‌కుమార్, గాయకుడు కేకే, కమేడియన్‌ రాజు శ్రీవాస్తవ వ్యాయామం చేస్తూ హఠాత్తుగా కుప్పకూలిపోయిన సంగతి తెలిసిందే. పెళ్లి వేడుకల్లో యువత నృత్యాలు చేస్తూ ప్రాణాలు కోల్పోయిన సంఘటనలు కూడా ఉన్నాయి. తగిన శిక్షణ లేకుండానే కఠిన వ్యాయా మాలు చేయడం లేదా అతిగా వ్యాయామం చేయడం వల్ల కరోనరీ నాళాల్లో చీలికలు ఏర్పడతాయని, అంతిమంగా గుండెపోటుకు దారితీస్తుందని మొరాదాబాద్‌కు చెందిన కార్డియాలజిస్ట్‌ డాక్టర్‌ విజయకుమార్‌ తెలిపారు. అలవాటు లేని ఎక్సర్‌సైజ్‌లకు యువత దూరంగా ఉండాలని మరో వైద్యుడు వివేక్‌ కుమార్‌ సూచించారు. ఏ వ్యాయామం ఎలా చేయాలన్న దానిపై తగిన శిక్షణ తీసుకోవాలని చెప్పారు.     

సాక్షి, అమరావతి: గుప్పెడంత గుండె శరీరం మొత్తానికి నిరంతరాయంగా రక్తం సరఫరా చేస్తుంటుంది. అంతటి కీలకమైన గుండెకు ధూమపానం, మద్యపానం లాంటి వ్యసనాలు, మధుమేహం, రక్తపోటు వంటి జీవనశైలి జబ్బులు ప్రమాదాన్ని తెచ్చిపెడుతున్నాయి. మరీ ముఖ్యంగా ధూమపానం గుండె ఆరోగ్యంపై అత్యధిక ప్రభావం చూపుతోందని కర్నూలు జీజీహెచ్‌ వైద్యుల పరిశీలనలో వెల్లడైంది. గుండె, ఊపిరితిత్తుల శస్త్ర చికిత్స నిపుణుడు డాక్టర్‌ ప్రభాకర్‌రెడ్డి, కార్డియాలజీ వైద్యనిపుణుడు వినోద్‌ బైపాస్‌ సర్జరీ కేసులపై పరిశీలన జరిపారు. 2016 ఆగస్టు నుంచి 2021 డిసెంబర్‌ మధ్య కర్నూలు జీజీహెచ్‌లో నిర్వహించిన 108 బైపాస్‌ సర్జరీ కేసులను అనలైజ్‌ చేశారు. ఈ కేసుల్లో గుండె జబ్బు బాధితుల కనిష్ట వయసు 35, గరిష్ట వయసు 85 సంవత్సరాలు కాగా.. మొత్తం కేసుల్లో పురుషులు 90 మంది.. మహిళలు 18 మందిఉన్నారు.  అధిక కేసులకు ధూమపానమే కారణం  మెడికల్‌ అనలైజేషన్‌ ప్రొటోకాల్‌ ప్రకారం వివిధ కోణాల్లో పరిశీలన జరపగా.. 108 బైపాస్‌ సర్జరీ కేసుల్లో 60 మందిలో ధూమపానమే ప్రధాన కారణంగా నిర్ధారించారు. ధూమపానం అనంతరం రెండో స్థానంలో మద్యపానం ఉంది. 36 మందిలో మద్యపానం గుండె జబ్బుకు కారణంగా తేలింది. 28 మందిలో రక్తపోటు, 19 మందిలో మధుమేహం చరిత్రను గుర్తించారు. ధూమపానం ప్రధాన రిస్క్‌ ఫ్యాక్టర్‌గా ఉన్న వ్యక్తులు యుక్త వయసు నుంచే ఆ వ్యసనానికి అలవాటుపడి ఉన్నట్టుగా నిర్ధారించారు. సుదీర్ఘకాలం పొగతాగడం వల్ల రక్తనాళాలపై తీవ్ర ప్రభావం పడి బైపాస్‌ సర్జరీలకు దారి తీసింది. రక్తనాళాలకు హాని  ధూమపానం గుండె జబ్బులకు ప్రధాన ప్రమాద కారకం. ధూమపానం చేసినప్పుడు పీల్చే రసాయనాలు గుండె, రక్త నాళాలకు హాని కలిగిస్తాయి. దీంతో అథెరోస్క్లెరోసిస్‌ లేదా ధమనులలో ఫలకం ఏర్పడే అవకాశం ఎక్కువగా ఉంటుంది. ధూమపానం కొంతమందికి, ముఖ్యంగా గర్భనిరోధక మాత్రలు ఉపయోగించే స్త్రీలకు, మధుమేహం ఉన్నవారికి మరింత ఎక్కువ ప్రమాదాన్ని కలిగిస్తుంది. చెడు కొలెస్ట్రాల్‌ స్థాయిలు, అధిక రక్తపోటు, అధిక బరువు, ఊబకాయం వంటి సమస్యలకు దారితీసి గుండె జబ్బుల ప్రమాదాన్ని మరింత పెంచుతుంది. ఈ క్రమంలో ధూమపానం, మద్యపానం వంటి వ్యసనాలకు దూరంగా ఉండాలి. రక్తపోటు, మధుమేహం వంటి జీవన శైలి జబ్బుల బారినపడకుండా జాగ్రత్తలు పాటించాలి.  – డాక్టర్‌ ప్రభాకర్‌రెడ్డి, గుండె, ఊపిరి తిత్తుల శస్త్ర చికిత్స నిపుణులు, కర్నూలు

వందలు, వేలు కాదు...ఏకంగా 38 కోట్ల సంవత్సరాల కిందటి నాటి గుండెను ఆస్ట్రేలియాలో కనుగొన్నారు. ఇది ప్రపంచంలోనే అత్యంత పురాతనమైన గుండెగా నిర్ధారించారు. అంతరించిపోయిన ఎన్నో జీవజాతుల రహస్యాలను ఛేదిస్తున్న పరిశోధకులు.. పశ్చిమ ఆస్ట్రేలియాలోని కింబర్లే ప్రాంతంలో ‘గోగో రాక్‌ ఫార్మేషన్‌’లో తవ్వకాలు జరుపుతుండగా ఈ గుండె శిలాజం దొరికింది. దీంతోపాటు కాలేయం, పొట్ట, పేగులు కూడా లభించాయి. ఈ అవయవాలు సొరచేపను పోలి ఉన్నాయని, ఇవి గోగో జాతికి చెందిన చేపవి అయి ఉంటాయని పెర్త్‌లోని కర్టిన్‌ యూనివర్సిటీకి చెందిన పరిశోధకులు చెబుతున్నారు. గోగో చేప.. ఊహాత్మక చిత్రం ఇదీ చదవండి: కరెంటు అక్కర్లేని ఏసీ.. నిమిషాల్లో కూల్‌ అయ్యే బెడ్‌ షీట్లు

అన్ని అవయవాలకు అందినట్లే గుండెకు కూడా రక్తం నిరంతరం అందుతుండాలి. ఒక్కోసారి గుండెకు రక్తాన్ని చేరవేసే ధమనుల్లో పూడిక చేరినప్పుడు స్టెంట్లు వేసి, గుండె కండరానికి రక్తం నిరంతరాయంగా అందేలా చూస్తుంటారు. అయితే కొన్ని సందర్భాల్లో ఇలా స్టెంట్లు వేసినప్పటికీ... అవి మళ్లీ పూడుకుపోయే ప్రమాదం ఉంటుంది. ఇలా జరిగినప్పుడు అందుకు కారణాలను కనుగొని, స్టెంట్లలో ఏర్పడ్డ పూడికలను తొలగించి, ఆ రక్తనాళాలు మళ్లీ పూడుకుపోకుండా చేసేందుకు అందుబాటులో ఉన్న చికిత్సల గురించి కథనమిది. గుండెకు రక్తాన్ని చేరవేసే ప్రధాన ధమనుల్లో ఎక్కడైనా పూడికలు ఏర్పడినప్పుడు... సాధారణంగా యాంజియోప్లాస్టీ అనే చికిత్స ప్రక్రియ ద్వారా స్టెంట్‌ వేసి, సన్నబడ్డ రక్తనాళాన్ని మళ్లీ విచ్చుకునేలా చేస్తారు. అయితే స్టెంట్‌ వేశాక... మళ్లీ ఆ రక్తనాళం పూడుకుపోకుండా డాక్టర్లు కొన్ని జాగ్రత్తలు సూచిస్తారు. ఉదాహరణకు మధుమేహాన్ని, అధికరక్తపోటును అదుపులో పెట్టుకోవడం, స్మోకింగ్, మద్యం అలవాట్లను పూర్తిగా మానేయడం, తేలికపాటి వ్యాయామాలు చేయడం, మళ్లీ కొవ్వు పేరుకోడాన్ని నివారించేందుకుగాను కొవ్వు పదార్థాలు తక్కువగా ఉండే సమతులాహారం తీసుకోవడం వంటి జాగ్రత్తలు  చెబుతారు. అయితే స్టెంట్‌ వేశాక కొంతమంది బాధితులు ఈ నియమాలన్నింటినీ పాటించరు. దాంతో... నియమాలు పాటించని వారిలో మళ్లీ పూడికలు వచ్చే అవకాశం ఉంటుంది.  తీవ్రమైన లక్షణాలు హఠాత్తుగా ఛాతీలో నొప్పి  చెమటలు పట్టడం  వాంతులు దీర్ఘకాలికమై లక్షణాలు శ్వాసలో ఇబ్బంది  ఛాతీలో అసౌకర్యం  నడక, కదలికల సమయంలో ఆయాసం  తమ కదలికలు కేవలం కొద్ది దూరాలకు మాత్రమే పరిమితమైపోవడం. నిర్ధారణ పరీక్షలు ఈసీజీ  ఎకోకార్డియోగ్రామ్‌  కరొనరీ యాంజియోగ్రామ్‌ పూడికలు ఎక్కడ వస్తాయంటే...? ఒక్కోసారి ఇలా వేసిన స్టెంట్‌లోనే మళ్లీ పూడిక రావచ్చు. లేదా స్టెంట్‌కు పరిసర ప్రాంతాల్లో రెండోసారి పూడికలు రావచ్చు. స్టెంట్‌ వేశాక కూడా ఇలా రక్తనాళాలు తిరిగి మూసుకుపోవడానికి 3 నుంచి 5 శాతం వరకు అవకాశాలుంటాయి.  ఇన్‌స్టెంట్‌ స్టెనోసిస్‌ అంటే...  స్టెంట్‌ వేశాక ఏర్పడే పూడిక... స్టెంట్‌ లోపలగానీ లేదా దానికి 5 మిల్లీమీటర్ల పరిధిలోగానీ, స్టెంట్‌ అంచుల్లోగానీ ఏర్పడితే దాన్ని ఇన్‌స్టెంట్‌ స్టెనోసిస్‌ అంటారు. ఈ  పూడికను కరొనరీ ఇమేజింగ్‌ పద్ధతుల ద్వారా దాన్ని కనిపెట్టాల్సి ఉంటుంది. కరొనరీ ఇమేజింగ్‌ అంటే ‘ఇంట్రావాస్క్యులార్‌ అల్ట్రాసౌండ్‌’ లేదా ‘ఆప్టికల కొహరెన్స్‌ టోమోగ్రఫీ’ అనే ఇమేజింగ్‌ ప్రక్రియలు. ఇలా స్టెంట్‌ లోపలగానీ లేదా చుట్టుపక్కల గానీ, అంచుల్లోగానీ పూడికలు మళ్లీ ఏర్పడటానికి కారణం... స్టెంట్‌ అవసరమైనంత మేరకు వ్యాకోచించకపోవడం అన్నమాట. ఇలా జరగడాన్ని ‘స్టెంట్‌ అండర్‌–ఎక్స్‌ప్యాన్షన్‌’ అంటారు. అలాగే స్టెంట్‌ ఫ్రాక్చర్‌కు గురికావచ్చు కూడా. స్టెంట్‌ పొడవు 30 మిల్లీమీటర్లకు మించినప్పుడు అది తిరిగి పూడుకుపోయే అవకాశాలు కొంతమేర ఎక్కువ. అలాగే ఒకటికి మించి... రెండు స్టెంట్లు వేసిన సందర్భాల్లోనూ ఒకదాని పైకి ఒకటి వచ్చేలా (ఓవర్‌ల్యాప్‌ చేస్తున్నట్లుగా) వేసిన సందర్భాల్లోనూ ఇలా మరోసారి పూడిక చేరేందుకు అవకాశాలు ఎక్కువ.  అలాగే స్టెంట్‌ వేసినప్పుడు, అందులో ఎముకల తాలూకు అవశేషాలు పేరుకుని ఉన్నట్లయితే, స్టెంట్‌ అవసరమైన మేరకు వ్యాకోచించడానికి అది అడ్డంకిగా మారవచ్చు. అలాంటిప్పుడు దాన్ని సరిచేయకపోతే... ఆ తర్వాతి కాలంలో తిరగి పూడికలు ఏర్పడేందుకు అవకాశాలు ఎక్కువ.  స్టెంట్‌ లోపల మరో స్టెంట్‌...  ఈ ప్రక్రియను వైద్యులు చివరి ప్రత్యామ్నాయంగా ఉపయోగిస్తారు. సాధారణంగా స్టెంట్‌లోపల మరోస్టెంట్‌ వేయడం వల్ల రక్తనాళం మరింత ఇరుగ్గా మారిపోయే ప్రమాదం ఉంటుంది. ఫలితంగా రక్తనాళం తిరిగి పూడుకుపోయే అవకాశాలు పెరుగుతాయి. కాబట్టి మిగతా ఏ విధానాలూ పనిచేయని సందర్భాల్లో మాత్రమే అరుదుగా ఇలా రీస్టెంటింగ్‌ ప్రక్రియను చివరగా ఉపయోగిస్తారు.  డ్రగ్‌ ఎల్యూటింగ్‌ స్టెంట్స్‌...  స్టెంట్లలో రెండురకాలు ఉంటాయి. అవి... బేర్‌ మెటల్‌ స్టెంట్స్, డ్రగ్‌ ఎల్యూటింగ్‌ స్టెంట్స్‌.  ప్రస్తుతం బేర్‌ మెటల స్టెంట్లు అందుబాటులో లేవు. అయితే ఈ బేర్‌ మెటల్‌ స్టెంట్లు తిరిగి పూడుకుపోయేందుకు అవకాశాలు ఎక్కువ. వీటిలో కణజాలం పెరగకుండా నిరోధించడం అసాధ్యం. అందుకే బేర్‌ మెటల్‌ స్టెంట్లకు బదులుగా డ్రగ్‌ ఎల్యూటింగ్‌ స్టెంట్లు వాడుకలోకి వచ్చాయి. ఈ స్టెంట్లలో ఉండే ఔషధ పదార్థం (డ్రగ్‌) మూడు నెలల నుంచి ఆరు నెలల పాటు విడుదలవుతూ... స్టెంట్‌లోపల కణజాలం పెరుగుదలను నియంత్రిస్తుంది. తద్వారా ఇది చాలాకాలంపాటు పూడుకుపోకుండా ఉంటుంది. ఇలాంటి డ్రగ్‌ ఎల్యూటింగ్‌ స్టెంట్లు వేయించుకున్న రోగుల్లో, తిరిగి పూడికలు ఏర్పడే అవకాశాలు కేవలం 3 నుంచి 5 శాతం మేరకే ఉంటాయి. కానీ బేర్‌ మెటల్‌ స్టెంట్లు వేయించుకున్నవారిలో తిరిగి పూడికలు ఏర్పడే అవకాశాలు 30 శాతం వరకు ఉంటాయి. అందుకే ఇవి అంతగా ప్రాచుర్యం పొందలేదు. లేజర్‌తో పూడిక తొలగింపు....  స్టెంట్‌లో కణజాలం మళ్లీ పెరిగి. అవి మళ్లీ పూడుకుపోయే కండిషన్‌ను ‘టిష్యూ హైపర్‌ప్లేసియా’ అంటరు. ఇలాంటి కండిషన్‌ను లేజర్‌తో చక్కదిద్దవచ్చు. తొలత లేజర్లను ఉపయోగించి పూడికను తొలగించాక... ఆ తర్వాత డ్రగ్‌ పైపూతగా ఉన్న బెలూన్ల సహాయంతో స్టెంట్‌ లోపలి పొరల్లోకి ఔషధపదార్థాన్ని పంపుతారు. ఇందుకోసం ‘పాక్లిటాక్సెల లేదా ‘సిరోలిమస్‌’ అనే ఔషధాలను (డ్రగ్స్‌)ను వైద్యులు ఉపయోగిస్తారు. ఇన్‌స్టెంట్‌ స్టెనోసిస్‌కు చికిత్స ఇలా...  కరొనరీ ఇమేజింగ్‌ ద్వారా స్టెంట్‌ తగినంతగా వ్యాకోచించలేదని గుర్తిస్తే... అప్పుడు ఆ స్టెంట్‌ తాలూకు అండర్‌–ఎక్స్‌ప్యాన్షన్‌ కండిషన్‌కు చికిత్స చేసి, సరిదిద్దాల్సి ఉంటుంది. అంతే తప్ప పాత స్టెంట్‌ స్థానంలో కొత్త స్టెంట్‌ ఏర్పటు చేయడం సరికాదు. కాబట్టి స్టెంట్‌ అండర్‌–ఎక్స్‌ప్యాన్షన్‌కు తగిన కారణాలను కనిపెట్టి, వాటిని సరిదిద్దాల్సి ఉంటుంది. చాలా సందర్భాల్లో స్టెంట్‌ చుట్టూరా క్యాల్షియమ్‌ లేదా దృఢ కణజాలం పేరుకుపోయి స్టెంట్‌ తగినంతగా వ్యాకోచించడానికి అడ్డుపడవచ్చు. ఇలాంటి పరిస్థితుల్లో ఎక్కువ ఒత్తిడితో కూడిన బెలూన్ల సహాయంతో స్టెంట్‌ను తిగిరి వ్యాకోచించేలా చేయవచ్చు. కొన్ని సందర్భాల్లో రొటాబ్లేషన్, కటింగ్‌ బెలూన్ల వంటి ప్రక్రియలతో స్టెంట్‌ను తగినంతగా వ్యాకోచించేలా చేయవచ్చు. -డాక్టర్‌ ఎ. శరత్‌రెడ్డి, సీనియర్‌ కార్డియాలజిస్ట్‌ 

ముంబై: గత ఆదివారం కారు ప్రమాదంలో మరణించిన  టాటాసన్స్‌  మాజీ చైర్మన్‌ సైరస్‌ మిస్త్రీ ప్రాథిమిక పోస్ట్‌మార్టం పూర్తియింది. దీని ప్రకారం ఆయన తలకు, గుండెకు తీవ్ర గాయాలయ్యాయి. ఫలితంగా అంతర్గత రక్తస్రావంతో అక్కడి కక్కడే మరణించినట్లు నివేదిక పేర్కొంది. అలాగే పాలీట్రామా (శరీరంలోని అంతర్గత అవయవాలు తీవ్రంగా  దెబ్బ తినడం)కు గురయ్యారని ఈ నివేదిక తేల్చింది.(Instagram: భారీ జరిమానా..షాకింగ్‌! ఎందుకో తెలుసా?) సోమవారం తెల్లవారుజామున ముంబైలోని ప్రభుత్వ ఆధ్వర్యంలోని జేజే ఆసుపత్రిలో సైరస్ మిస్త్రీ పోస్టుమార్టం నిర్వహించినట్లు ఆసుపత్రి అధికారులు తెలిపారు. మిస్త్రీ, జహంగీర్ పండోలే ఇద్దరి శవపరీక్ష నివేదికను కాసా పోలీస్ స్టేషన్‌కు (ప్రమాదం జరిగిన ప్రాంతం)పంపారు. మరో రెండురోజుల్లో తుది నివేదిక వెలువడ నుంది. ఇందులో  మిస్త్రీ మరణానికి ఖచ్చితమైన కారణాన్ని పేర్కొనే అవకాశం ఉందని అధికారులు తెలిపారు. మిస్త్రీ శరీరంనుంచి ఎనిమిది శాంపిళ్లను సేకరించి, తదుపరి పరిశీలన కోసం విసెరా నమూనాలు భద్రం చేశారు. మరోవైపు  మంగళవారం తెల్లవారుజామున ముంబైలోని వర్లీ శ్మశానవాటికలో సైరస్‌ మిస్త్రీ అంత్యక్రియలు పూర్తయ్యాయి. మహారాష్ట్రలోని పాల్ఘర్ జిల్లాలో ముంబై-అహ్మదాబాద్ జాతీయ రహదారిపై సూర్య నదిపై ఉన్న వంతెనపై వేగంగా వెళుతున్న మెర్సిడెస్‌ బెంజ్‌ కారు  ప్రమాదానికి గురైంది. ఈ ప్రమాదంలో మిస్త్రీతోపాటు, స్నేహితుడు జహంగీర్ పండోలే మరణించారు. తీవ్రంగా గాయపడ్డ డాక్టర్‌ అనాహిత పండోలే, ఆమె భర్త డేరియస్‌ పండోలే ముంబైలోని రిలయన్స్‌ ఫౌండేషన్‌ ఆస్పత్రిలో చికిత్స పొందుతున్న సంగతి తెలిసిందే. మితిమీరిన వేగం మిస్త్రీ , మిస్టర్ జహంగీర్ పండోల్ ఇద్దరూ సీట్ బెల్ట్ ధరించకపోవడమే విషాదానికి దారి తీసిందని పోలీసులుఅధికారులు వెల్లడించారు. ఇదీ చదవండి: New milestone: వావ్‌.. మార్కెట్లో భారీగా ఇన్వెస్టర్లు, కీలక మైలురాయి ముగిసిన అంత్యక్రియలు  జేజే ఆస్పత్రి నుంచి తీసుకొచ్చిన ఆయన భౌతికకాయాన్నిస్నేహితులు, బంధువులు, శ్రేయోభిలాషుల నివాళులర్పించేందుకు  వర్లీ శ్మశానవాటికలో ఉంచారు. అనంతరం సెంట్రల్ ముంబైలోని వర్లీలోని ఎలక్ట్రిక్ శ్మశానవాటికలో హిందూ ఆచారాల ప్రకారం అంత్యక్రియలు జరిపించారు. పార్సీ సంఘం సభ్యులు, వ్యాపార ప్రముఖులు, రాజకీయ నాయకులు దహన సంస్కారాలకు హాజరయ్యారు. సైరస్ మిస్త్రీ సోదరుడు షాపూర్ మిస్త్రీ, మామ, సీనియర్ న్యాయవాది ఇక్బాల్ చాగ్లా, పారిశ్రామికవేత్తలు అనిల్ అంబానీ, అజిత్ గులాబ్‌చంద్, ఎన్సీపీ ఎంపీ సుప్రియా సూలే తదితరులు సైరస్‌ మిస్త్రీకి తుది నివాళులర్పించారు. అమూల్‌ ప్రత్యేక నివాళి డైనమిక్‌ బిజినెస్‌మ్యాన్‌ అంటూ అమూల్‌ ఇండియా మిస్త్రీకి నివాళులర్పించింది. View this post on Instagram A post shared by Amul - The Taste of India (@amul_india)

కేం బ్రిడ్జ్‌ విశ్వవిద్యాలయానికి చెందిన శాస్త్రవేత్తలు ప్రపంచంలోనే తొలిసారిగా కృత్రిమ గర్భస్థ పిండాన్ని సృష్టించారు. ఈ పిండంలో మానవ పిండం మాదిరిగా అవయవాలన్ని క్రమంగా అభివృద్ధి చెందుతాయని చెబుతున్నారు శాస్త్రవేత్తలు. గర్భస్థ పిండాన్ని సృష్టించడం ఏమిటి అని ఆశ్చర్యపోకండి. వాస్తవానికి పరిశోధకులు వైద్యశాలల్లో పిండాన్ని స్త్రీలోని అండాలు, పురుషుడిలోని స్పెర్మ్‌ని ఉపయోగించి కృత్రిమంగా పిండాన్ని రూపొందిస్తారు. దీన్నే టెస్ట్‌ట్యూబ్‌ బేబి అంటారు. బాహ్యంగా పిండాన్ని రూపొందించడం. కానీ ఇక్కడ మాత్రం శాస్త్రవేత్తలు వాటిని వినియోగించకుండా కేవలం స్టెమ్‌ సెల్స్‌(మూల కణాలను) వినియోగించి కృత్రిమ గర్భస్థ పిండాన్ని రూపొందించారు. ఈ మేరకు ప్రోఫెసర్‌ మాగ్డలీనా జెర్నికా నేతృత్వంలో తమ బృందం ఈ పిండాన్ని రూపొందిచినట్లు తెలిపారు. అదీకూడా మూడు వేర్వేరు మూలకణాలను తీసుకుని ఈ పరిశోధన చేసినట్లు తెలిపారు. ఆ మూలకణాల్లోని జన్యువులను పరస్పరం చర్య జరుపుకునేలా ప్రత్యేక వాతావరణాన్ని రూపొందించినట్లు వెల్లడించారు. అలా రూపొందిన ఈ గర్భస్థ  పిండం మానవుల గర్భస్థ పిండంలో గుండె కొట్టుకోవడం, మెదడు, చర్మం వంటివి ఎలా అభివృద్ధి చెందుతాయో అలా జరుగుతుందని శాస్త్రవేత్తలు చెబుతున్నారు. ఈ పరిశోధన కొంతమంది తల్లులకు  గర్భం విజయవంతమవ్వడం, మరికొందరికి గర్భస్రావం అవ్వడంవంటివి ఎందుకు జరుగుతాయో తెలుసుకునేందుకు దోహదపడుతుందని తెలిపారు. తల్లిగర్భంలో ఎలా పిండం అభివృద్ధి చెందుతుందో అలా మూలకణాలతో రూపొందిన కృత్రిమ పిండం కూడా అభివృద్ధి చెందుతుంది. ఈ కృత్రిమ పిండాన్ని తల్లి గర్భంలో అమర్చి వివిధ దశల్లో ఎలా అభివృద్ధి చెందుతుందో తెలుసుకోగలగడమే కాకుండా మరిన్ని పరిశోధనలకు ఇది ఉపకరిస్తుందని చెప్పారు. (చదవండి: ఉక్రెయిన్‌ విడిచి వచ్చిన పౌరులకు... బంపరాఫర్‌ ప్రకటించిన పుతిన్‌)

జీబ్రా ఫిష్‌ అనే ఈ చేపలు చాలా అందంగా ఉంటాయి. అవి ఎంత అద్భుతమైన జీవులంటే తమలోని కొన్ని దేహ భాగాలను అవి మళ్లీ పుట్టించుకోగల ప్రత్యేకత వాటి సొంతం. అవి తమ కంటిలోని రెటీనా కణజాలాన్ని మళ్లీ ఉత్పత్తి చేసుకోగలవు. ఏదైనా దెబ్బతగిలినప్పుడు గాయపడ్డ తమ గుండె కణజాలాన్ని మళ్లీ ఉత్పత్తి చేసుకోగలవని తాజాగా తేలింది.   మనుషుల గుండె కండరాల్లోని కణాలను కార్డియోమయోసైట్స్‌ అంటారు. అవి జీబ్రాఫిష్‌లోలా పునరుత్పత్తి చెందలేవు. గుండె కండరానికి తగినంత ఆక్సిజన్‌ సరఫరా కాని సందర్భాల్లో... గుండెపోటు వస్తుంది. అప్పుడు మన గుండె తాలూకు కణాలు అంటే కార్డియోమయోసైట్స్‌ దెబ్బతింటాయి. ఫలితంగా దెబ్బతిన్న చోట గుండెపై చార/గాటు (స్కార్‌) లాంటిది ఏర్పడుతుంది. దీన్నే ‘ఫైబ్రోసిస్‌’అంటారు. ఇలా జరిగిన సందర్భాల్లో గుండె మునుపటి కంటే బలహీనమవుతుంది.   అయితే జీబ్రాఫిష్‌లో గుండె కణాల ప్రవర్తన కాస్త విభిన్నంగా ఉంటుంది. ఏదైనా కారణంతో గుండె కణజాలం లేదా కణాలు దెబ్బతింటే కేవలం రెండు నెలల వ్యవధిలోనే.. ఒక మిల్లీమీటరు సైజులో ఉండే దాని గుండె కణాల్లో 20 శాతం మళ్లీ పుడతాయి. ఈ అధ్యయనం ద్వారా ఫైబ్రోబ్లాస్ట్స్‌ అనే కనెక్టివ్‌ కణజాలం తాలూకు కణాలు కండక్టర్లుగా పనిచేసి, రిపేరుకు తోడ్పడే సిగ్నల్స్‌ పంపే ప్రోటీన్ల సహాయంతో.. ఇలా కణాలు మళ్లీ పుట్టేలా చేస్తాయని తెలుస్తోంది. ఈ కొత్త అధ్యయనం ద్వారా జీబ్రా ఫిష్‌లో మాదిరిగా గుండె కణజాలం మళ్లీ పుట్టేలా చేసేందుకు... కణ ఆధారిత చికిత్సలు, మందులు అందుబాటులోకి వచ్చే అవకాశం ఉందని పరిశోధకులు అంటున్నారు. దెబ్బతిన్న భాగంలోని కణాలు మళ్లీ పుట్టేలా చేయడానికిగానీ లేదా దెబ్బతిన్న గుండె వద్ద పూర్తిగా రిపేరు చేసేందుకు గానీ వీలవుతుందన్న అద్భుతమైన విషయం తెలియవస్తోంది. ‘‘ఈ చిన్నచేప తమ అవయవాలను ఎలా పునరుత్పత్తి చేసుకోగులుతోందో తెలుసుకోవాలనుకుంటున్నాం’’అన్నారు జర్మనీలోని బెర్లిన్‌ ఇన్‌స్టిట్యూట్‌ ఫర్‌ మెడికల్‌ సిస్టమ్స్‌ బయాలజీకి చెందిన ఫిలిప్‌ జంకర్‌. ఆయన తన పరిశోధనను సెంటర్‌ ఫర్‌ మాలెక్యులార్‌ మెడిసిన్‌కు చెందిన మాక్స్‌ డెల్‌బ్రక్‌తో పాటు కొనసాగించారు. పరిశోధన ఫలితాలు ‘నేచర్‌ జెనెటిక్స్‌’ జర్నల్‌లో ప్రచురితమయ్యాయి.   మునుపు ఈ ఏడాదే మొట్టమొదటిసారిగా ఓ పంది గుండెను తీసి, మనిషికి అమర్చిన విషయం తెలిసిందే. (అయితే ఆ బాధితుడు ఈ చికిత్స జరిగిన రెండు నెలల్లోనే మరణించాడు). అలాగే ఈ ఏడాది మేలో గుండెపోటు తర్వాత దెబ్బతిన్న కణాలు వాటంతట అవే కొంతవరకు రిపేరు చేసుకుంటాయన్న విషయాన్ని శాస్త్రవేత్తలు పేర్కొన్నారు. ఇక జూన్‌ లో ఎమ్‌ ఆర్‌ఎన్‌ఏ ప్రక్రియ ద్వారా జన్యుపరమైన సూచనలిస్తూ గుండెపోటుకు గురైన ఓ ఎలుక గుండె రిపేరు జరిగేలా ప్రయత్నించి,  విజయం సాధించారు. తాజాగా ఈ అధ్యయనంలో ఓ అల్ట్రా కోల్డ్‌ నీడిల్‌తో మనుషుల్లో గుండెపోటు ఎలా వస్తుందో ఓ ఎలుకకూ అలాగే జరిగేలా చూశారు.  అప్పుడు ఏం జరుగుతుందో  పరిశీలించారు. ‘‘గుండెపోటుతో మనిషిలో ఏం జరుగుతుందో... ఎలుక గుండెకూ అదే జరిగింది. అయితే గుండెపోటుతో మనిషి ఆగిపోవచ్చు. కానీ జీబ్రాషిప్‌లో మాత్రం కొత్త ‘కార్డియోమయోసైట్స్‌’అనే కణాలు ఉద్భవిస్తుంటాయి. వాటితో దాని గుండె తాలూకు రిపేరు ప్రక్రియ కొనసాగుతుంది. కొత్తగా ఉద్భవించిన ఆ కణాలు స్పందనలనూ కొనసాగిస్తున్నాయి’’అని తెలిపారు ఫిలిప్‌ జుంకర్స్‌. ఆశాజనకమే కానీ.. జీబ్రాఫిష్‌ గుండెకు ఎలాంటి గాయం కానప్పుడు దాని నుంచి దాదాపు 2,00,000 కణాలను వేరుచేసి, సింగిల్‌ సెల్‌ సీక్వెన్సింగ్‌ అనే ప్రక్రియ ద్వారా వాటిని స్కాన్‌ చేశారు ఈ పరిశోధన బృందంలోని అధ్యయనవేత్తలు. ఆ కణాలను గుండెపోటు తర్వాత దెబ్బతిన్న కణాలతో పోల్చి చూశారు. వాటిలోని ఏ అంశాలు దెబ్బతిన్న తర్వాత చురుగ్గా మారి, రిపేరుకు తోడ్పడుతున్నాయనే విషయాలను పరిశీలించారు. మూడు రకాల ఫైబ్రోబ్లాస్ట్స్‌ రంగంలోని దూకి, కండరాల్లోని కణాలు తిరిగి పుట్టేలా పురిగొల్పే ప్రోటీన్లను ఉత్పత్తి చేస్తున్నాయనీ... తిరిగి అవి కనెక్టివ్‌ కణజాలాన్ని ఉద్భవించేలా చేస్తున్నాయని వారి పరిశీలనలో తెలిసింది. మళ్లీ ఆ జన్యువులను పని జరగకుండా ఆపినప్పుడు.. ఈ పునరుత్పత్తి ప్రక్రియ జరగడం లేదని కూడా తెలుసుకున్నారు. తద్వారా ఈ పునరుత్పత్తి /రిపేరు ప్రక్రియలో ఫైబ్రోబ్లాస్ట్స్‌ కీలకమైన భూమిక పోషిస్తున్నట్లు తెలుసుకున్నారు. గుండెపోటు వచ్చినప్పుడు పుట్టే ఇన్‌ఫ్లమేటరీ కణాలైన ‘మ్యాక్రోఫేజెస్‌’కు వ్యతిరేకంగా ఈ ఫైబ్రోబ్లాస్ట్స్‌ పనిచేస్తూ, ఈ రిపేరు ప్రక్రియను కొనసాగిస్తున్నట్లు తెలుసుకున్నారు. ఎపీకార్డియమ్‌ అనే గుండె తాలూకు బయటిపొర సైతం ఈ పునరుత్పిత్తి ప్రక్రియలో చాలా చురుగ్గా పనిచేస్తున్నట్లు తెలుసుకున్నారు. ప్రస్తుతానికి ఈ పరిశోధన కాస్త ఆశాజనకంగానే ఉన్నప్పటికీ మానవుల విషయంలో ఈ ఫైబ్రోబ్లాస్ట్‌ మెకానిజమ్‌ ఏ మేరకు పూర్తి సత్ఫలితాలు ఇస్తుందనే విషయంపై ఇంకా పూర్తి స్పష్టత రాలేదు. కాకపోతే గుండెపోటుతో దెబ్బతిన్న గుండెను సమర్థంగా రిపేరు చేసేందుకు జరిగే ప్రయత్నాల్లో భవిష్యత్తులో ఈ పరిశోధన చాలా వరకు తోడ్పడే అవకాశమున్నట్లు పరిశోధకులు ఆశాభావం వ్యక్తం చేస్తున్నారు.             –సాక్షి, నేషనల్‌ డెస్క్‌ 

సాక్షి, హైదరాబాద్‌: రిఫ్రిజిరేటర్, టీవీ, వాషింగ్‌ మెషీన్‌ వంటివి పాడైపోతే ఏం చేస్తాం? మరమ్మతు చేయించుకుని వాడుకుంటాం. లేదా  కొత్తవి కొనుక్కుంటాం. అదే మన శరీరం లోని ఏదైనా అవయవం పాడైతే..? మందు లేసుకునో, శస్త్ర చికిత్స చేయించుకునో పనిచేసేలా చూస్తాం. చాలా అరుదుగా అవయవ మార్పిడి తప్ప మార్కెట్‌లో ఎప్పుడు కావాలంటే అప్పుడు మనకు కావాల్సిన అవయవాన్ని తెచ్చి అమర్చు కునే పరిస్థితి లేదు. కానీ అలాంటి వెసులుబాటు ఉంటే, మనకు కావాల్సిన అవయవాన్ని తయారు చేసుకోగలిగితే? ఇలాంటి అద్భుతం సాకారమయ్యేందుకు మార్గం సుగమమైంది! చైనాలోని ట్సింగ్‌హువా యూనివర్సిటీ శాస్త్రవేత్తలు మూలకణాలపై ఈ మేరకు జరిపిన ఓ ప్రయోగం విజయవంతమైంది. మూలకణాలే మూలం.. అవయవాల తయారీ ఎలా అన్న విషయాన్ని తెలుసుకునే ముందుగా మనం మూలకణాల గురించి కొంత అర్థం చేసుకోవాలి. పిండ దశ నుంచి బిడ్డ పుట్టి ఎదిగేంతవరకూ మానవ అవయవాల్లో మూల కణాలు ఉంటాయి కానీ.. వేటి లక్షణాలు వాటివే. పిండంలో ఉండే కణాలనే ఉదాహరణగా తీసుకుంటే అవి గర్భంలో ఉన్న దశలో అన్ని రకాల కణజాలాలు, అవయవాలుగా మారగల సామర్థ్యం కలిగి ఉంటాయి. బిడ్డ పుట్టిన తరువాత.. ఎదిగిన తరువాత మాత్రం ఒక్కో అవయవంలో అత్యల్ప స్థాయిలో ఉండే మూలకణాలు ఆ అవయవంగా మాత్రమే మారగలవు. అంటే మూత్రపిండంలోని మూల కణాలు ఆ అవయవంగా మాత్రమే మారగలవన్న మాట! అయితే పిండదశలో ఉన్న మూలకణం గుండె గానూ మారగలదు. మూత్రపిండంగానూ తయారు కాగలదు. ఉమ్మినీరు గానూ మారగలదు. వీటిని టూటీపోటెంట్‌ స్టెమ్‌సెల్స్‌ అని పిలుస్తారు. స్థూలంగా చెప్పాల్సి వస్తే... నాలుగైదు రోజుల వయసున్న పిండంలోని కణాలే ఈ టూటీ పోటెంట్‌ కణాలు. ఆ తరువాత కొంత సమయానికి ఇవి శరీరంలోని వేర్వేరు కణాలుగా మారగల సామర్థ్యాన్ని సంతరించుకుంటాయి. వీటిని ప్లూరీపోటెంట్‌ స్టెమ్‌సెల్స్‌ అని పిలుస్తారు. పిండంలో అవయవాలు ఏర్పడటం మొదలైన తరువాత వాటికేదైనా నష్టం జరిగితే సరిచేసేందుకు వీలుగా కొన్ని మూలకణాలు ఉంటాయి. అవి ఆ అవయవ కణాలుగా మాత్రమే మారగలవు. వీటిని మల్టీపోటెంట్‌ కణాలు అంటారు.  పిండం కూడా సృష్టించొచ్చు! ఇవి ఏ అవయవంగానైనా మారగలవని ముందే చెప్పుకున్నాం కదా. ఆ విధంగా సుదూర భవిష్యత్తులో నిస్సంతులకు వీర్యం, అండాల అవసరం లేకుండా పిండాన్ని సృష్టించేందుకు కూడా ఈ టెక్నాలజీ పయోగపడుతుందని శాస్త్రవేత్తలు అంచనా వేస్తున్నారు. పిండాన్నే సృష్టించే సామర్థ్యం ఉన్నప్పుడు అవసరమైన అవయవాల తయారీ పెద్ద కష్టమేమీ కాదని భావిస్తున్నారు. అయితే ఈ టెక్నాలజీ వాడకం ఇప్పట్లో సాధ్యమయ్యే అవకాశం లేదు. ఎందుకంటే మరింత క్షుణ్ణంగా పరిశోధనలు జరపడం ద్వారా ఫలితాలను మరింత కచ్చితంగా నిర్ధారించుకోవాల్సిన అవసరం ఎంతైనా ఉంది.  మూలకణాలను మార్చేశారు చైనా వర్సిటీ శాస్త్రవేత్తలు మనుషుల అవయ వాల్లోని మల్టీ పోటెంట్‌ మూలకణాలను  తీసుకుని.. రసాయన మిశ్రమం సాయంతో టూటీపోటెంట్‌ కణా లుగా మార్చేశారు. ఇంకోలా చెప్పాలంటే.. పిండ దశలో ఉన్న మూలకణాల మాదిరి మార్చేశారన్నమాట. కొన్నేళ్లుగా శాస్త్రవేత్తలు మల్టీపోటెంట్‌ కణా లను ప్లూరీపోటెంట్‌ కణాలుగా మార్చడంలో విజ యం సాధించారు కానీ.. టూటీపోటెంట్‌ కణా లుగా మార్చడం మాత్రం ఇదే తొలిసారి. ఇందు కోసం వారు కొన్ని వేల పరమాణువుల మిశ్రమా లను పరీక్షించి చివరకు మూడింటిని గుర్తించారు. టీటీఎన్‌పీబీ, 1–అజాకెన్‌పాల్లోన్, డబ్ల్యూఎస్‌6 అని పేర్లు పెట్టిన ఈ మూడు రసాయనాలు ఎలుకల్లోని ప్లూరీపోటెంట్‌ కణాలను టూటీపోటెంట్‌ కణాలుగా మార్చగలవని నిర్ధారించుకున్నారు. ఎలుకల పిండాల్లో, పరిశోధన శాలలు రెండింటిలోనూ జరిపిన పరిశోధనల ద్వారా వీటి లక్షణాలన్నీ టూటీపోటెంట్‌ కణాల మాదిరిగానే ఉన్నట్లు స్పష్టమైంది. 

మనకు ఏదైనా గాయం కాగానే... శరీరం తనను తాను రిపేరు చేసుకునే తీరు అద్భుతం. ప్రతివారి జీవితంలో ఏదో ఓ సందర్భంలో గాయం కాగానే... (అది మరీ పెద్దది కాకపోతే) కొద్దిరోజుల్లోనే దాని ఆనవాలు కూడా తెలియకుండా పోతుంది. భారీ హార్ట్‌ ఎటాక్‌ సమయంలో గుండె కండరం చచ్చుబడిపోవడం... అవే కండరాలు మళ్లీ పునరుజ్జీవం పొందకపోవడం వల్లనే చాలామందిలో మరణం సంభవిస్తుంది. కానీ చాలా తక్కువగా లేదా ఓ మోస్తరుగా వచ్చిన హార్ట్‌ అటాక్‌లోనూ... శరీరం తనను తాను రిపేరు చేసుకునే ప్రక్రియ సాగుతుంది. ఇదెలా జరుగుతుందో తెలుసుకోడానికి శాస్త్రవేత్తలు ప్రయత్నిస్తున్నారు. ఇదెలా జరుగుతుందో తెలుసుకుంటే... స్వాభావికంగా జరిగే ఇదే ప్రక్రియను... వైద్య చికిత్సగా ఇవ్వడం ద్వారా గుండెను  రిపేరు చేసుకోగలమన్నది శాస్త్రవేత్తల భావన. తమ పరిశోధనల ద్వారా అదెలా జరుగుతుందో... రిపేరుకు కారణమయ్యే ప్రోటీన్‌ ఏమిటో తెలుసుకున్నారు. దాని గురించి తెలిపేదే ఈ కథనం.  మన దేహంలో ఏదైనా భాగం గాయపడగానే... వెంటనే మన వ్యాధి నిరోధక వ్యవస్థ స్పందిస్తుంది. ‘లింఫాటిక్‌ సిస్టమ్‌’ అనే వ్యవస్థ ఇందుకు తోడ్పడుతుంది. ఇది మన వ్యాధినిరోధక వ్యవస్థలో ఒక కీలక అంశం. దేహంలో అన్నిచోట్ల కండరాలకు రిపేరు జరిగినట్లే... దెబ్బతిన్న గుండె కండరాన్నీ రిపేరు చేయడానికి పూనుకుంటుందీ వ్యవస్థ.  రిపేరు ప్రక్రియలో ఏం జరుగుతుంది...? ఎలా జరుగుతుంది?  ఏదైనా భాగంలో దెబ్బతగలగానే లింఫాటిక్‌ సిస్టమ్‌ ద్వారా ‘మ్యాక్రోఫేజెస్‌’ అనే కణాలు ఎక్కువ స్థాయిలో విడుదల అవుతాయి. నిజానికి అవి మన వ్యాధినిరోధక వ్యవస్థలో భాగంగా... అవి తెల్లరక్తకణాలపై ఉండే అనుబంధ కణాలే. ‘మ్యాక్రో’ అంటే పెద్దవి... ‘ఫేజెస్‌’ అంటే హరించేవి అని అర్థం. పేరుకు తగ్గట్లుగానే అవి హానికరమైన కణాలనూ/అంశాలనూ, బ్యాక్టీరియాను, అతి సూక్ష్మమైన హానికారక క్రిములను తినేయడం/హరించడం చేస్తాయి.  అలాగే మన రోజువారీ జీవక్రియల్లో భాగంగా మనలో ప్రతిరోజూ 200 నుంచి 1000 వరకు క్యాన్సర్‌ కణాలూ వెలువడుతుంటాయి. వాటిని కూడా ఈ మ్యాక్రోఫేజెస్‌ పూర్తిగా హరించేస్తాయి. (మన వ్యాధినిరోధక శక్తి తగినంత లేని సందర్భాలోనూ, లేదా అక్కడ పుట్టిన మొత్తం క్యాన్సర్‌ కణాలను ఈ మ్యాక్రోఫేజెస్‌ పూర్తిగా హరించలేని సందర్భాల్లోనే క్యాన్సర్‌ వస్తుందన్నమాట). హానిచేసే కణాలను మాత్రమేగాకుండా... ఏదైనా దెబ్బతగిలినప్పుడు ఇన్‌ఫ్లమేషన్‌ (మంట, వాపు) కలిగించే కారకాలనూ, దెబ్బతిన్న తర్వాత శిథిలమైపోయి  పోగుబడ్డ కణాల గుట్టలనూ ఇవి నిర్మూలిస్తాయి. ఇన్ఫెక్షన్‌ కలిగించే వాటినీ తొలగిస్తాయి. అంతేకాదు... బయటి పదార్థాలనూ (ఫారిన్‌బాడీస్‌నూ) ఎదుర్కొంటాయి. ఇలా ఏదైనా దెబ్బ తగిలిన వెంటనే... ఇవి పెద్దసంఖ్యలో పుట్టి... ఇలా క్లీన్‌ చేసే ప్రక్రియను ‘ఫ్యాగోసైటోసిస్‌’ అని అంటారు.  మ్యాక్రోఫేజెస్‌ ఏం చేస్తాయి?  ఇంతటి కీలకమైన భూమిక నిర్వహించే ఈ ‘మ్యాక్రోఫేజెస్‌’ ఎలా ఈ పని చేస్తాయన్నది శాస్త్రవేత్తలు ఇటీవలి తమ అధ్యయనాల్లో తెలుసుకున్నారు. ‘నార్త్‌ వెస్ట్రన్‌ యూనివర్సిటీ ఆఫ్‌ ఇలినాయీ’కి చెందిన ప్రముఖ పాథాలజిస్ట్‌ ఎడ్వర్డ్‌ థోర్ప్‌ ఈ ప్రక్రియ ఎలా జరుగుతుందో వివరించారు. ‘‘గుండెపోటు రాగానే ఇమ్యూన్‌ సెల్స్‌... సరిగ్గా చెప్పాలంటే ‘మ్యాక్రోఫేజెస్‌’ గుండెకండరం దెబ్బతిన్న చోటికి వెంటనే చేరుకుంటాయి. అక్కడ దెబ్బతిన్న కండరాలనూ, చచ్చుబడ్డ కణజాలాన్నీ (డెడ్‌ టిష్యూను) తినేయడం ప్రారంభిస్తాయి. ఇందుకోసం ఈ మ్యాక్రోఫేజెస్‌ ‘వీఈజీఎఫ్‌–సీ’ అనే ప్రోటీన్‌ను తయారు చేసి వెలువరిస్తాయి. ‘వాస్క్యులార్‌ ఎండోథీలియల్‌ గ్రోత్‌ ఫ్యాక్టర్‌–సి’ అనే మాటకు సంక్షిప్తరూపమే ఈ ‘వీఈజీఎఫ్‌–సీ’. ‘డాక్టర్‌ జకిల్‌ అండ్‌ మిస్టర్‌ హైడ్‌’ నవలోలాగా... ఈ మ్యాక్రోఫేజెస్‌ ఇక్కడ రెండు పనులు ఒకేసారి చేస్తుంటాయి. మంచి మ్యాక్రోఫేజెస్‌... ‘వీఈజీఎఫ్‌–సి’ని ఉత్పత్తి చేస్తుంటాయి. కానీ అదే సమయంలో కొన్ని చెడు మ్యాక్రోఫేజెస్‌ ఇన్‌ఫ్లమేటరీ (మంట, వాపు) కలిగించే ప్రక్రియను వేగవంతం చేస్తాయి. ఇవి... అప్పటికే దెబ్బతిన్న గుండె కండరానికీ, ఆ పొరుగున ఉన్న కణజాలాలకు మరింత హాని చేసే అవకాశం ఉంది. ఇలా జరిగే సమయంలో అక్కడ దెబ్బతిని, నశించుకుపోయాక లేదా చచ్చుబడిపోయాక పోగుబడ్డ మృతకణజాలం అంతా తొలగిపోవాల్సిన అవసరం ఉంటుంది. ఇలా ఆ మృతకణజాలమంతా పూర్తిగా తొలగిపోయి, పరిశుభ్రమైపోయే ప్రక్రియను ‘ఎఫరోసైటోసిస్‌’ అంటారు. ఈ ప్రక్రియలోనే ‘మ్యాక్రోఫేజెస్‌’ కీలక భూమిక పోషిస్తాయి. ఈ ప్రక్రియ ‘వీఈజీఎఫ్‌–సీ’ ప్రోటీన్‌తో ఎలా జరుగుతుందనే అంశాన్ని ల్యాబ్‌లో ఎలుకల సహాయంతో మేము కనుగొన్నాం’’ అంటున్నారు ఎడ్వర్డ్‌ థోర్ప్‌.  ఈ అంశాల ఆధారంగా గుండెకు మేలు జరిగేదెలాగంటే...?  ఇప్పటివరకు జరిగిన పరిశోధన ఆధారంగా... ఈ మ్యాక్రోఫేజెస్‌నూ, ‘వీఈజీఎఫ్‌–సీ’ ప్రోటీన్‌నూ ఉత్పత్తి అయ్యేలా చేస్తారు. వాటి సహాయంతో హార్ట్‌ ఎటాక్‌లో దెబ్బతిన్న గుండె కండరాల రిపేరు వేగంగా జరిగేలా చేయాలన్నది ఇప్పుడు పరిశోధకుల ముందున్న లక్ష్యం. అంతేకాదు... గుండెపోటు వచ్చినప్పుడు అక్కడ జరిగే జీవక్రియల (బయొలాజికల్‌) తీనుతెన్నులేమిటో తెలుసుకుని, దానికి విరుగుడుగా ‘ఎఫరోసైటోసిస్‌’ ద్వారా గుండెకండరాన్ని వేగంగా కోలుకునేలా చేయాలని కూడా పరిశోధకులు సంకల్పిస్తున్నారు. చదవండి👉🏾Hypertension: పక్షవాతం, బ్రెయిన్‌ స్ట్రోక్‌, గుండె సమస్యలు.. అందుకే ‘టెన్షన్‌’ వద్దు! ఇవి తినండి!  చదవండి👉🏾Health Tips: రాత్రిపూట అన్నం తినొచ్చా? తినకూడదా? ఒకవేళ తింటే ఏమవుతుంది?

గుండెల్లో గుసగుసలు అన్న మాట ఇక్కడ కవిత్వమో, భావుకతో కాదు. ఇది పక్కా వాస్తవం. కొందరు చిన్నపిల్లల్లో ఇది చాలా సాధారణం. దీన్నే ఇన్నోసెంట్‌ హార్ట్‌ మర్మరింగ్‌ అంటుంటారు డాక్టర్లు. ఈ గుసగుసలు ఎందుకో, అప్పుడేం చేయాలో తెలిపే కథనం ఇది.  నెలల పిల్లలు మొదలుకొని... ఏడాదీ లేదా రెండుమూడేళ్ల పిల్లలను డాక్టర్లు స్టెతస్కోప్‌తో పరీక్షించినప్పుడు కొంతమంది చిన్నారుల్లో గుసగుస శబ్దం (మర్మర్‌) వినపడుతుంది. అలా వినగానే ‘ఇదేమిటి?... ఇదేదో తేడాగా ఉందే!’ అనిపిస్తుంది. కానీ అలా వినిపించినప్పటికీ దాదాపు చాలా కేసుల్లో తేడా ఏమీ ఉండదు. ఇది చాలావరకు నిరపాయకరమైన కండిషన్‌. అందుకే దీన్ని ఫంక్షనల్, బినైన్, ఫ్లో మర్మర్‌ లేదా స్టిల్‌ మర్మర్‌ అంటుంటారు.  మర్మర్‌ మర్మమేమిటి?  మర్మర్‌ మర్మమేమిటని పరిశీలిస్తే... ఇదేమైనా గుండె ఆకృతి (స్ట్రక్చరల్‌) లేదా నిర్మాణపరమైన (అనటామికల్‌) కారణాలతో ఇలా జరుగుతుందా అనిపిస్తుంది. అంతా నార్మల్‌ అయితే ఈ శబ్దం ఎక్కడిది అనే అనుమానం వస్తుంది. అయితే ఈ శబ్దమంతా రక్తప్రవాహానిది. గుండెలోకి రక్తం వస్తున్నప్పుడు కలిగే ప్రవాహపు ఆటంకాలు (ఫ్లో డిస్ట్రబెన్స్‌)గానీ లేదా రక్తం అక్కడ సుడులు తిరగడం (ఫ్లో టర్బ్యులెన్సెస్‌), ఆ శబ్దం ప్రకంపనలు (రెసొనెన్సెస్‌) వల్ల ఇలా జరగవచ్చు. ఒక్కోసారి ఏ సమస్యా లేకపోయినా శబ్దం వినిపించవచ్చు. అందుకే చాలా సందర్భాల్లో ఇది ఏమాత్రం అపాయం కలిగించని సమస్యగా డాక్టర్లు  చెబుతుంటారు.  ఇది ఎంతమంది పిల్లల్లో? ఎవరిలో?  పుట్టిన పిల్లల్లో కనీసం సగం మందికి... అంటే 50 శాతం మంది పిల్లల్లో ఈ హార్ట్‌ మర్మర్‌ ఉంటుంది. పుట్టిన పిల్లలు మొదలుకొని... చిన్నారుల్లో ఏదో ఒక దశలో ఇది కనిపించవచ్చు. ఇక  ఏ చిన్నారిలోనైనా ఇది రావచ్చు. అయితే జ్వరంతో బాధపడే పిల్లల్లోనూ లేదా గుండె వేగంగా కొట్టుకునేవారిలోగానీ లేదా ఉద్వేగాలకు గురైనప్పుడు గుండె వేగం పెరిగే పిల్లల్లో సాధాణంగా ఈ కండిషన్‌ కనిపిస్తుంది. పెరిగాక ఈ కండిషన్‌ తగ్గిపోయినప్పటికీ... కొందరిలో వారు వ్యాయామం చేస్తున్నప్పుడు, బాగా ఉద్వేగానికి గురైనప్పుడు శబ్దం మళ్లీ వినపడవచ్చు.  లక్షణాలేమిటి?  సాధారణంగా కనిపించే గుండె స్పందనలు కాకుండా... కాస్తంత రక్తప్రవాహపు శబ్దాలు వినిపించడం తప్ప మరే రకమైన ఇతర లక్షణాలూ వీళ్లలో ఉండవు. ఒకవేళ వాళ్లలో ఇంకా ఏవైనా లక్షణాలు కనిపిస్తే అవి మాత్రం గుండెకు ఆపాదించకూడదు. పరీక్షలు ఏవైనా అవసరమా? స్టెతస్కోప్‌తో విన్నప్పుడు నిపుణులైన డాక్టర్లకు గుండె శబ్దం, లయను బట్టి అది సాధారణమా లేక ఏదైనా సమస్య (అబ్‌నార్మాలిటీ) ఉందా అన్నది తెలిసిపోతుంది. ఒకవేళ ఇంకా ఏదైనా అనుమానం ఉంటే అప్పుడు పీడియాట్రిక్‌ కార్డియాలజిస్ట్‌ ల ఆధ్వర్యంలో కొన్ని పరీక్షలు అవసరమవుతాయి.  పిల్లల ఆరోగ్య చరిత్రను బట్టి ఆ పరీక్షలేమిటన్నది నిర్ణయిస్తారు. సాధారణంగా ఈసీజీ, అటు తర్వాత ఎకోకార్డియోగ్రామ్‌తో అది సాధారణమా, అసాధారణమా అన్నది తెలిసిపోతుంది. ఒక్కోసారి గుండె, ఊపిరితిత్తుల పరిస్థితి తెలుసుకోడానికి ఓ సాధారణ ఎక్స్‌–రే సరిపోతుంది.  చికిత్స ఏదైనా ఉందా?   చాలా సందర్భాల్లో ఎలాంటి చికిత్సా అవసరం ఉండదు. ఈ చిన్నారులు, పెద్దపిల్లలుగా ఎదిగే సమయానికి ‘గుండె గుసగుసలు’ వాటంతట అవే తగ్గిపోవచ్చు. చిన్నతనంలో ఇలా హార్ట్‌ మర్మర్‌ ఉన్న పిల్లలు ఎదిగాక... వారు పూర్తిగా నార్మల్‌ వ్యక్తుల్లాగే పెరుగుతారు. అంతే ఆరోగ్యంగా ఉంటారు. మరేదైనా కారణాలతో వారికి గుండె సమస్యలు రావచ్చేమోగానీ... భవిష్యత్తులో వారికి వచ్చే గుండె సమస్యలకు ఇది మాత్రం కారణం కాబోదు. అందుకే హార్ట్‌ మర్మర్‌ అంటూ రిపోర్ట్‌ వచ్చే పిల్లల తల్లిదండ్రులు ఏమాత్రం ఆందోళన పడాల్సిన అవసరం లేదంటున్నారు చిన్నపిల్లల వైద్యులూ... చిన్నారుల గుండెనిపుణులు. 

Pig Heart Transplantation To Human: వైద్య శాస్త్రంలో మరో  చారిత్రక ఘట్టం చోటు చేసుకుంది.  మనిషికి పంది గుండెను విజయవంతంగా అమర్చారు అమెరికన్‌ వైద్యులు. తద్వారా అవయవాల కొరత, అవి దొరక్క చనిపోతున్న వేల మందికి ప్రాణదానం చేసే అవకాశం లభించినట్లయ్యింది.  శుక్రవారం బాల్టిమోర్‌ ‘మేరీలాండ్‌ మెడికల్‌ స్కూల్‌ ఆస్పత్రిలో ఈ అరుదైన ఘట్టం చోటు చేసుకుంది. పంది నుంచి తీసిన గుండెను మనిషికి అమర్చారు. ఆపరేషన్‌ విజయవంతం కావడం పట్ల హర్షం వ్యక్తం చేస్తూ సోమవారం ఒక ప్రకటన విడుదల చేశారు వైద్యులు. జన్యుపరంగా మార్పు చేయబడిన పంది గుండెను అమర్చడం ద్వారా పేషెంట్‌కు ప్రాణదానం చేసినట్లయ్యింది.  57 ఏళ్ల డేవిడ్‌ బెన్నెట్‌ అనే వ్యక్తికి ఈ సర్జరీ జరిగింది.  సంప్రదాయ మార్పిడికి పేషెంట్‌ పరిస్థితి అనుకూలించని తరుణంలోనే ఈ నిర్ణయం తీసుకున్నారు వైద్యులు.  ఇందుకోసం అమెరికా ఫుడ్‌ అండ్‌ డ్రగ్‌ అడ్మినిస్ట్రేషన్ అత్యవసర అనుమతులు జారీ చేసింది. ప్రస్తుతం డేవిడ్‌ కోలుకుంటున్నాడని, ఇంకొన్నాళ్లు అబ్జర్వేషన్‌లో ఉంచాలని చెప్తున్నారు. పేషెంట్‌ గనుక పూర్తిగా కొలుకుంటే గనుక అద్భుతమే అవుతుంది. వైద్య శాస్త్రంలో ఇదొక చారిత్రక ఘట్టమని చెబుతున్నారు వైద్యులు. తద్వారా భవిష్యత్తులో ఆర్గాన్‌ డొనేషన్స్‌ కొరతను పరిష్కరించడానికి ఒక మార్గం దొరికినట్లు అయ్యింది. ఇదిలా ఉంటే బ్రెయిన్ డెడ్ అయి కృత్రిమ లైఫ్ సపోర్ట్‌పై కోలుకోలేని స్థితిలో ఉన్న వ్యక్తికి పంది కిడ్నీని అమర్చిన సంగతి తెలిసిందే. కిందటి ఏడాది అక్టోబర్‌లో న్యూయార్క్‌ యూనివర్సిటీ లాన్‌గోన్ హెల్త్ మెడికల్ సెంటర్‌లో వైద్యులు ఈ ఆపరేషన్ చేయగా.. పేషెంట్‌ ఇప్పుడు ఆరోగ్యంగా ఉన్నాడు.  వేలల్లో మరణాలు అమెరికాలో ప్రతీ ఏడాది సగటున ఆరు వేల మందికి పైగా పేషెంట్లు.. గుండె మార్పిడికి ముందే చనిపోతున్నారు. అవయవాల కొరతే అందుకు ప్రధాన కారణం.  ప్రస్తుతం అమెరికాలో లక్షా పదివేల మందికి పైగా గుండె మార్పిడి ఆపరేషన్ల కోసం ఎదురు చూస్తున్నట్లు తెలుస్తోంది.  1984లో బబూన్‌(కోతి జాతికి చెందినది) గుండెను ఓ నవజాత శిశువుకు అమర్చగా.. సర్జరీ విజయవంతం అయినప్పటికీ ఆ పసికందు మాత్రం 20 రోజులే జీవించగలిగింది. అయితే ఇప్పుడా పరిస్థితి మారింది. ఇక పంది శరీరాకృతి, ఎదుగుదల, పైగా మాంసం తింటారు కాబట్టి ఆధారంగా.. అవయవాలు తీసుకోవడానికి ఉత్తమమైందని అమెరికన్‌ డాక్టర్లు భావిస్తున్నారు. సంబంధిత వార్త: పేషెంట్‌కు పంది కిడ్నీ అమర్చారు

ఇటీవల ఎక్మో అనే మాట చాలా సందర్భాల్లో వినిపించింది. తాజాగా ప్రముఖ సినీకవి సిరివెన్నెల సీతారామశాస్త్రికి అమర్చిన ఈ వైద్య పరికరాన్ని గతంలో ప్రముఖ గాయకుడు బాలసుబ్రహ్మణ్యం, అంతకు మునుపు తమిళనాడు మాజీ సీఎం జయలలిత.. లాంటి చాలామంది ప్రముఖులకు వాడారు. అలా ఇటీవల చాలా సందర్భాల్లో ఎక్మో అనే మాట వినిపించింది. అసలీ ఎక్మో అంటే ఏమిటో, దాన్ని ఎలాంటి సందర్భాల్లో వాడతారనే విషయాలపై అవగాహన కోసం ఈ సంక్షిప్త కథనం.  ఈసీఎంఓ అనే ఇంగ్లిష్‌ పొడి అక్షరాలు ‘ఎక్స్‌ట్రా కార్పోరియల్‌ మెంబ్రేనస్‌ ఆక్సిజనేషన్‌’ అనే పదాల ముందక్షరాలు. వీటన్నింటినీ కలిపి ‘ఎక్మో’ అంటారు. పేరునుబట్టే ఇది గాల్లోని ఆక్సిజన్‌  సమర్థంగా  అందిస్తుందని తెలుస్తుంది. ఎక్స్‌ట్రా కార్పోరియల్‌ లైఫ్‌ సపోర్ట్‌ అని కూడా చెప్పే ఈ ఉపకరణాన్ని... ఊపిరితిత్తులు తమంతట తామే శుభ్రమైన ఆక్సిజన్‌ తో కూడిన (ఆక్సీజనేటెడ్‌) రక్తాన్ని అందించలేనప్పుడు వాడుతారు.  ఎలా పని చేస్తుంది? ఎక్మో రెండు రకాలు. ఒకటి ఏ–వీ ఎక్మో, మరొకటి...వి–వి ఎక్మో..  ఇందులో వీ–వీ (వీనో–వీనస్‌) ఎక్మోను  ఊపిరితిత్తుల పనితీరు బాగాలేనప్పుడు వాడతారు. అలాగే వీ–ఏ (వీనో – ఆర్టరీ) ఎక్మోను గుండె పనితీరు బాగాలేనప్పుడు  (కార్డియో పల్మునరీ సపోర్ట్‌గా)వాడుతారు. ఎక్మో పరికరంలో ఆక్సిజనేటర్‌ గ్యాస్‌ ఎక్స్ఛేంజ్‌ పరికరం, అలాగే పంప్‌ అనేవి ముఖ్యమైన భాగాలు. మొదటగా ఒక పైప్‌ (డ్రైనేజ్‌ కాన్యులా) ద్వారా తొడలోని సిర నుంచి రక్తాన్ని తీసుకుని, అందులోంచి కార్బన్‌ డైయాక్సైడ్‌ను తొలగిస్తారు. తర్వాత ఆక్సిజన్‌ను రక్తంలోకి ఇంకేలా చేస్తారు. ఇలా చేశాక... ఆ శుద్ధి అయిన రక్తాన్ని మళ్లీ గుండెకు దగ్గర్లో ఉన్న సిరలోకి (వి–వి ఎక్మో) లేదా ధమనికి (వి–ఏ ఎక్మో) రిటర్న్‌ కాన్యులా ద్వారా పంపిస్తారు.   అంతేకాదు... దానికి అమర్చి ఉన్న మానిటర్‌ మీద నాడి కొట్టుకునే స్పందనలూ, రక్తం ఎంత వేగంతో ప్రవహిస్తోందనే అంశాలు ఎప్పటికప్పుడు నమోదవుతూ ఉంటాయి. ఇదీ సంక్షిప్తంగా ఎక్మో పనిచేసే తీరు. నిజానికి ఇది గుండె చేసే పని కంటే ఊపిరితిత్తులు చేసే పనిని సమర్థంగా నిర్వహిస్తుంటుందని చెప్పవచ్చు.  ఎప్పుడూ రోగగ్రస్థమైన వారికేనా?  పైన పేర్కొన్న సెలబ్రిటీ ఉదాహరణలతో ఊపిరితిత్తులు బాగా చెడిపోయి, ఆక్సిజన్‌ అందని స్థితికి చేరిన బాధితులకే అమర్చుతారా అనే సందేహం వస్తుంది. కానీ కేవలం అలాంటి సందర్భాల్లోనే కాదు... గుండె మార్పిడి / ఊపిరితిత్తుల మార్పిడి చికిత్స వంటివి జరిగినప్పుడు కూడా దీన్ని అమరుస్తారు. ఉదాహరణకు గుండె / ఊపిరితిత్తులు ఏమాత్రం పనిచేయని వారిలో బయటి దాతల నుంచి  గుండె / ఊపిరితిత్తులను సేకరించి,  అమర్చినప్పుడు ఒక్కోసారి వాటిని  దేహం ఆమోదించదు. అలాంటి సమయాల్లో... బయటి గుండె/ఊపిరితిత్తులు  దేహానికి అలవాటయ్యేవరకూ ‘ఎక్మో’ సహాయం తీసుకుంటారు.  ‘ఎక్మో’తో సపోర్ట్‌ మొదలుపెట్టాక రోగి కోలుకుంటున్న తీరు నెమ్మదిగా జరుగుతుంది. కాబట్టి దీన్ని చాలా నిశితంగా పరిశీలిస్తూ ఉండాలి. రోగి స్పందన తెలియడానికి కనీసం ఐదు నుంచి ఏడు రోజులైనా వేచిచూడాల్సి ఉంటుంది. అలా చూస్తూ... ‘ఎక్మో’ సపోర్ట్‌ను నెమ్మది నెమ్మదిగా తగ్గిస్తూ పోతారు. ఈ సమయంల్లో అతడి ‘వైటల్స్‌’... అంటే పేషెంట్‌ పరిస్థితిని తెలిపే కీలకమైన కొలతలైన...  పల్స్, బీపీ వంటి అంశాలను జాగ్రత్తగా పరిశీలిస్తూ ఉంటారు. ఎక్మో సపోర్టు తగ్గించినప్పుడల్లా పల్స్‌ రేటూ, బీపీ, ఆక్సిజన్, కార్మబ్‌ డైఆక్సైడ్‌ శాతం... నార్మల్‌గా ఉన్నాయా అని చూస్తారు. అవి నార్మల్‌గా ఉన్నాయంటే రోగి కోలుకుంటున్నట్లు అర్థం. అలా క్రమక్రమంగా ఎక్మో సపోర్ట్‌ను తగ్గిస్తూ గుండె, ఊపిరితిత్తుల పనితీరు పూర్తిగా నార్మల్‌ అయ్యే వరకు రోగి కోలుకుంటున్న క్రమాన్ని చూస్తూ... ఐసీయూలో ఉంచి పర్యవేక్షిస్తూ ఉంటారు.  ఎవరెవరిలో...  ఎక్మో అమర్చాల్సిన పరిస్థితి సాధారణంగా గుండె ఆగినప్పుడు సీపీఆర్‌ ద్వారా స్పందనలు తిరిగి వచ్చి పంపు చేసే కేపాసిటి తక్కువ ఉన్నప్పుడు ఎక్మో ద్వారా రక్త ప్రసరణ జరిగి అన్ని అవయవాలు గుండె తిరిగి సాధారణ స్థితిలో పని చేయడానికి దోహదపడుతుంది. ఎక్మోతో పాటు బాధితుడికి డయాలసిస్‌ కూడా చేయాల్సినప్పుడు పేషెంట్‌ నుంచి రక్తాన్ని డయాలసిస్‌ యంత్రంలోకి నేరుగా వెళ్లేలా కాకుండా... ఎక్మో పరికరం ద్వారా డయాలసిస్‌ యంత్రానికి రక్తాన్ని సరఫరా అయ్యేలా చూస్తారు. గుండె ఆగిపోయిన సందర్భాల్లో దాని స్పందనలను పునరుద్ధరించడానికి బాధితుడి ఛాతీ మీద రెండు చేతులతోనూ నొక్కుతున్నట్లు చేసే సీపీఆర్‌ (కార్డియో పల్మునరీ రిససియేషన్‌) చేస్తూ, రక్తప్రసరణ జరుగుతున్నట్లు గుర్తించగానే వెంటనే ఎక్మో అమరుస్తారు. సాధారణంగా గుండె ఆగిపోగానే సీపీఆర్‌ ఇచ్చి, ఎక్మో ద్వారా రక్తప్రసరణ నార్మల్‌గా జరుగుతుంటే దేహంలో అన్ని అవయవాలూ సజావుగా పనిచేస్తున్నట్లే అనుకోవచ్చు. అప్పుడు క్రమక్రమంగా ఎక్మో సపోర్ట్‌ను తగ్గించుకుంటూ పోతారు. ఇలా చేసే సమయంలో ఎక్మో సపోర్ట్‌ను తగ్గిస్తున్నా... రోగిలోని వ్యవస్థలు తమంతట తాము స్వయంగా తమ విధులను నిర్వహించుకోలేని సందర్భాల్లో మాత్రమే రోగి కోలుకోవడం లేదనే నిర్ధారణకు డాక్టర్లు వస్తారు.  చివరగా... ఎక్మో అమర్చడం ఓ చివరి ప్రయత్నంగా చేసే పని. దానిపై కొన్ని అపోహలున్నప్పటికీ... కొన్ని సందర్భాల్లో రోగులు పూర్తిగా కోలుకుని, వారు పూర్తిగా మళ్లీ తమ పూర్వస్థితికి వచ్చిన సందర్భాలూ ఉన్నాయి. సక్కెస్‌ రేటు తక్కువా?  సెలబ్రిటీల ఉదాహరణలతో గానీ లేదా గుండె, ఊపిరితిత్తులు పనిచేయనప్పుడు అమర్చుతారనే సందర్భాల వల్లగానీ ‘ఎక్మో’ పరికరంపై కొన్ని అపోహలు నెలకొని ఉన్నాయి. అందులో మొదటిది... దీన్ని అమర్చాల్సిన పరిస్థితి వచ్చిందంటే బాధితులు కోలుకునే అవకాశాలు తక్కువనీ లేదా ‘ఎక్మో’కు సక్సెస్‌ రేటు తక్కువనే అపప్రధ ప్రజల్లో ఉంది. దీనికి కారణం... ఓ పేషెంట్‌కు ఎక్మో అమర్చాల్సిన పరిస్థితి వచ్చిందంటే అది చాలా తీవ్రంగా రోగగ్రస్థమైన స్థితి. అంతటి పరిస్థితుల్లో కోలుకునే అవకాశాలు వాస్తవంగా కొంత తక్కువగా ఉండే అవకాశం ఉంది. అయినప్పటికీ... చాలా సందర్భాల్లో గుండెకు సంబంధించిన బాధితుల్లో 40 – 50 శాతం, ఊపిరతిత్తులకు సంబంధించిన సమస్యలతో బాధపడేవారిలో 60 – 70 శాతం సక్కెస్‌ రేటు ఉంటాయి. అంతగా రోగసిక్తమైనప్పటికీ 70 శాతం అంటే నిజానికి మంచి విజయావకాశాలు ఉన్నట్లే లెక్క. కానీ రోగి వయసు, అతడికి ఇంతకుముందే ఉన్న అనేక ఆరోగ్య సమస్యలు, ఇతర అనారోగ్యాలూ, రోగనిరోధక శక్తి, కోలుకునే సామర్థ్యం... లాంటి అనేక అంశాలు ఈ విజయావకాశాల (సక్సెస్‌ రేటు)ను ప్రభావితం చేస్తాయి. అందుకే ఈ అపోహ. డాక్టర్‌ శ్రీనివాస కుమార్‌ రావిపాటి సీనియర్‌ కన్సల్టెంట్‌ ట్రాన్స్‌ప్లాంట్‌ పల్మనాలజిస్ట్‌

ఆత్మకూరురూరల్‌:పాము కనిపిస్తే చాలు మన గుండె వేగం పెరగడం ,రక్తం వడవడిగా పరుగులెత్తడం సాధారణమే. మన గుండె ఒకే చోట ఉంటుంది. పాము విషయానికి వస్తే అలా కాదు. పాము గుండె పరిస్థితులను బట్టి తన శరీరంలో గుండెను మార్చుకుంటూ ఉంటుంది. వేగంగా కదిలే పాము చెట్లను ఎక్కుతున్న పుడు,తన పరిమాణానికి మించిన  ఆహార జంతువును   మింగుతున్నపుడు గుండె ఒకే చోట ఉంటే అది ఒత్తిడికి గురి అవుతుంది? అలాంటి సందర్భంలో పాము ఎలా అధిగమిస్తుందనే విషయాలను ఇప్పుడు తెలుసుకుందాం.  ఇటీవల కర్నూలు జిల్లా ఆత్మకూరు అటవీ డివిజన్‌లోని బైర్లూటిలో  పాములపై జరిగిన ఒక వర్క్‌షాప్‌లో పాల్గొన్న ఎన్‌ఎస్‌టిఆర్‌(నాగార్జున సాగర్‌ శ్రీశైలం టైగర్‌ రిజర్వ్‌)వన్యప్రపాణుల వైద్యు నిపుణుడు డాక్టర్‌ ఆచార్య పాముల గురించి కొన్ని ఆసక్తికర అంశాలను వెల్లడించారు.  డాక్టర్‌ ఆచార్య మేరకు పాములలో గుండె స్థిరంగా ఒక చోట ఉండదు. సాధారణంగా పాములను మూడు భాగాలుగా విభజిస్తే తల ఉన్న ప్రాంతంలో మెదడు, నాలుక,కోరలు, విషగ్రంధులు ఉంటాయి. మధ్యభాగంలో గుండె, చిన్న ప్రేగులు, తోక ప్రాంతంలో పెద్దప్రేగులు ఉంటాయి. అయితే పాములు తమ పరిమాణానికి మించిన జంతువులను మింగుతుంటాయి. ఉదాహరణకు కొండ చిలువలు మేకలను జింకలను మింగుతాయి. అలాగే నాగుపాములు పెద్ద ఎలుకలను మింగుతుంటాయి. పాములకు దంతాలు లేనందున ఆహారాన్ని నమిలి తినలేవు. యథాతధంగా ఫలానా జంతువును మింగినప్పుడు అనివార్యంగా పాము శరీరాన్ని రబ్బరులా సాగతీస్తుంది. ఈ సమయంలో పాము అంతర్భాగమంతా తాను మింగిన జంతువుతో నిండి పోతుంది. అపుడు గుండె ఒక చోట స్థిరంగా ఉంటే అది ఆహార జంతువు ఒత్తిడికి గురయ్యే అవకాశం ఉంది. అందుకే ఆ సమయంలో పాము గుండె దాని తోక వైపు పయనిస్తుంది. ఆహారపు జంతువు జీర్ణమవగానే తిరిగి యథాస్థానానికి చేరుకుంటుంది. అలాగే  పాములు వేగంగా చెట్లను ఎగబాకేటపుడు పూర్తిగా ఏటవాలుగా అవ్వడంతో అవసరమైన రక్తాన్ని పాము మెదడుకు పంప్‌ చేయడానికి గుండెకు కష్టమవుతుంది. ఈ స్థితిలో కూడా పాము గుండె పాము తలబాగానికి ప్రయాణం చేసి పాము మెదడుకు సులువుగా రక్తాన్ని పంప్‌ చేయగలుగుతుంది.  చదవండి: అంతరిక్షంలోనూ అమోఘం

న్యూయార్క్‌: మిస్‌ వరల్డ్‌ అమెరికా 2021ని గెలుచుకున్న తొలి భారత సంతతి అమెరికన్‌గా శ్రీ సైనీ నిలిచింది. వాషింగ్టన్‌కి చెందిన శ్రీసైని ప్రపంచ స్థాయిలోనిర్వహించిన ఈ పోటీలో అమెరికాకు ప్రాతినిథ్యం వహించిన తొలి భారత సంతతి అమెరికన్‌ కావడం విశేషం. అయితే ఆమెకు 12 ఏళ్ల వయసులో జరిగిన కారు ప్రమాదంలో ఎడమవైపు భాగం ముఖంతో సహా అంతా కాలిపోయింది. పైగా ఆమె జీవితాంత పేస్‌మేకర్‌ (కృత్రిమ గుండె) సాయంతోనే బతకాలి అయినప్పటికీ  వీటిన్నంటిని అధిగమించి మరీ మిస్‌ వరల్డ్‌ అమెరికా కిరీటాన్ని గెలుచుకుని ప్రపంచ దృష్టిని ఆకర్షించింది. (చదవండి: తక్షణమే చర్యలు తీసుకుంటాం!) ఈ మేరకు లాస్‌ ఏంజెల్స్‌లోని మిస్‌ వరల్డ్‌ అమెరికా ప్రధాన కార్యాలయంలో డయానా హెడెన్‌ శ్రీ సైనికి ఈ కిరీటాన్ని బహుకరించింది. ఈ సందర్భంగా శ్రీ సైని మాట్లాడుతూ......." నేను గెలిచినందుకు చాలా సంతోషంగా ఉన్నాను. నాభావాలను మాటల్లో చెప్పలేను. ఈ క్రెడిట్‌ అంతా మా అమ్మనాన్నలకే దక్కుతుంది. ఈ ప్రతిష్టాత్మకమైన గౌరవం దక్కినందుకు మిస్‌ వరల్డ్‌ అమెరికాకు ధన్యావాదులు" అంటూ తన సంతోషాన్ని వ్యక్త చేసింది. శ్రీ ఫోర్డ్స్ సిటీ ఆఫ్ న్యూజెర్సీలో జరిగిన పోటీలో శ్రీ  'మిస్ ఇండియా వరల్డ్‌ వైడ్ 2018' కిరీటాన్ని కూడా గెలుచుకున్న సంగతి తెలిసిందే. ఈ క్రమంలో మిస్‌ వరల్డ్‌ అమెరికా ఇన్‌స్టాగ్రామ్‌లో "మిస్‌ వరల్డ్‌ అమెరికా వాషింగ్టన్‌ అయిన శ్రీ 'ఎండబ్ల్యూఏ నేషనల్‌ బ్యూటీ అంబాసిడర్‌' అనే ప్రతిష్టాత్మక స్థానంలోఉంది, ఆమె నిరంతరం చేసిన సేవా కార్యక్రమాల కారణంగా ఈ ప్రతిష్టాత్మక కిరీటాన్ని గెలుచుకుంది. అంతేకాదు డాక్టర్లు అందుబాటులోలేని ప్రాంతాల్లో ఆమె కనబర్చిన సేవ దృక్పథాన్ని యూనిసెఫ్‌, సుసాన​ జి కొమెన్‌(యూఎస్‌ బ్రెస్ట్‌ క్యాన్సర్‌ ఫౌండేషన్‌) వంటి ఇతర సంస్థలు గుర్తించాయి. అందం గురించి మంచి నిర్వచనాన్ని ఇవ్వడమే కాక, మిస్‌ వరల్డ్‌ అమెరికా మిషన్‌ పట్ల అవగాహన కలిగిస్తుంది" అని ప్రశంసించింది. View this post on Instagram A post shared by Shree Saini👑Miss World America (@shreesaini) (చదవండి: పుట్టుకతోనే చేతుల్లేవు.. కానీ చాలానే సాధించింది!)

మారుతున్న జీవనశైలి, స్తబ్దమైన యాంత్రిక జీవనం, పెరుగుతున్న మానసిక ఒత్తిడి, సమయ పాల నలేని ఆహారం, రక్తపోటు, షుగర్‌ వ్యాధితో పాటు శరీర బరువుపై అదుపుకోల్పోవడం, వైద్య పరీక్షలకు నిర్లక్ష్యం చేయడం వల్ల గుండె సమస్యలకు ప్రధాన కారణం అవుతుంది. దీంతో పాటు మధుమేహం అధిక ముప్పుగా మారింది. అధిక రక్తపోటు, ఊబకాయ సమస్యలూ తీవ్ర ప్రభావం చూపుతున్నాయి. రెండేళ్లుగా సహజంగా గుండెపోటు మరణాలు పెరిగాయి. దీనికితోడు కరోనా మహమ్మారి వల్ల రెట్టింపు అయ్యాయి. ప్రమాదవశాత్తు కాకుండా వయసుతో సంబంధం లేకుండా చోటుచేసుకునే మరణాల్లో ఎక్కువగా గుండె పోటుతోనే అనేది చేదునిజం. బుధవారం వరల్డ్‌ హార్ట్‌ డే సందర్భంగా ప్రత్యేక కథనం.  జిల్లాలో 35శాతం బాధితులు ఉమ్మడి జిల్లాలో గుండె సంబంధిత సమస్యలతో బాధపడే వారు 35శాతం ఉన్నట్లు అంచనా. వీరిలో మగవారు 22శాతం, మహిళలు 13 శాతం ఉన్నారు. గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో 40శాతం, పట్టణాల్లో వీరి 56శాతం ఉంటుందని వైద్యాధికారుల తేల్చారు. ఆకస్మిక సమస్య ఎదురైన వారిలో 10శాతం మాత్రమే చికిత్స తీసుకుని కోలుకుంటున్నారు.  20ఏళ్ల లోపు వారికి..   గుండె పోటు చాలా తక్కువగా 50 ఏళ్లు దాటిన వృద్ధులకు మాత్రమే వచ్చేది. కానీ ప్రస్తుతం 20ఏళ్ల వయసు యువకుల దగ్గర నుంచి 70ఏళ్ల వరకు వస్తుంది. ప్రధాన కారణంగా అధిక ఒత్తిడి, ధూమపానం, మద్యం, చిన్న వయస్సులో షుగర్‌ రావడం, బీపీ, ఫాస్ట్‌ఫుడ్, లావు పెరగడం, చెడు కొలాస్ట్రాల్‌ వల్ల దారితీస్తున్నాయి. ఆస్పత్రికి వచ్చే 100రోగులలో 70శాతం మంది గుండె సంబంధిత రోగాలతో బాధపడుతున్నారు.  50 నుంచి 60శాతం పెరిగాయి  జిల్లాలో కోవిడ్‌ వల్ల 50నుంచి 60శాతం మందికి గుండె సంబంధిత సమస్యలు పెరిగాయి. కరోనా సోకిన 7నుంచి 10రోజుల మధ్య కాలంలో ఈ సమస్య బాగా వేధిస్తుంది. గతంలో అధిక కొలెస్ట్రాల్, బీపీ, షుగర్, మద్యం, సిగరెట్‌ వల్ల సమస్య ఉండేది. అధిక ఆయాసం, గుండె నొప్పి ఉంటే వెంటనే కార్డియాలజిస్ట్‌ దగ్గర సరైన చికిత్స తీసుకోవాలి. అవసరమైన పరీక్షలు చేయించుకోవాలి.  – మహేష్‌ బాబు, కార్డియాలజిస్ట్, మహబూబ్‌నగర్‌   వ్యాయామం లేకపోవడం వల్లే..  చిన్నారులు నిత్యం టీవీ ఎదుట కూర్చొని చిరుతిండి తినడంతో పాటు ఎలాంటి వ్యాయామం లేకుండా ఉండటం వల్ల అధికంగా ఊబకాయం పెరిగి చిన్న వయస్సులో గుండె సంబంధిత వ్యాధులు వస్తున్నాయి. ఉద్యోగులు పనులు పూర్తి చేసుకొని ఎలాంటి వ్యాయామం లేకుండా నిద్రపోవడం. తెలియకుండానే కొవ్వు పెరిగి రక్తంలో బ్లాక్స్‌ ఏర్పాటు అవుతాయి. దీంతో గుండె, మెదడు స్ట్రోక్‌ వస్తోంది. రోజు 45నిమిషాల పాటు వ్యాయామం చేసి, మసాలాలతో కూడిన ఆహార పదార్థాలు తీసుకోకుంటే మంచిది. మాంసం వారానికి ఒక్కసారి మాత్రమే తీసుకోవాలి.  – బాలశ్రీనివాస్, జనరల్‌ ఫిజీషియన్, మహబూబ్‌నగర్‌   చదవండి: Skin Care: ముడతలు, మచ్చలు, మృతకణాల నివారణకు అరటి తొక్క ఫేస్‌ మాస్క్‌..   

World Heart Day: గుండె మార్పిడి అంటేనే, కఠినమైన, క్లిష్టమైన ప్రక్రియ. దాత శరీరం నుంచి గుండెను వేరు చేసిన తరువాత నిర్దిష్ట సమయంలోగా దాన్ని దాతకు అమర్చాల్సి ఉంటుంది. గుండెను ఎక్కువ కాలం నిల్వ చేయలేకపోవడమే దీనికి కారణం. ఫ్రిడ్జ్‌లో పెడితే కణజాలం పై మంచు స్ఫటికాలేర్పడి సమస్యలు ఉత్పన్నమయ్యే అవకాశముంది. ఈ నేపథ్యంలో గుండెతోపాటు ఇతర అవయవాలను కూడా కొంచెం ఎక్కువకాలం నిల్వచేసే పద్ధతులపై ప్రపంచవ్యాప్తంగా చాలా పరిశోధనలు జరుగుతున్నాయి. వీటిల్లో యూనివర్సిటీ ఆఫ్‌ కాలిఫోర్నియా శాస్త్రవేత్త బోరిస్‌ రుబిన్‌ స్కీ విజయం సాధించారు. గుండె కణజాలాన్ని అతిశీతల ఉష్ణోగ్రతల్లో భద్రపరచడమే కాకుండా, ఆ తరువాత అది మళ్లీ కొట్టుకునేలా కూడా చేయగలిగారు ఈయన. చదవండి: చనిపోయినా.. మరో ఎనిమిది మందిని బతికించొచ్చు! ఎప్పుడో 16 ఏళ్ల క్రితం రుబిన్‌స్కీ ‘‘ఐసోకోరిక్‌ సూపర్‌ కూలింగ్‌’’పేరుతో అభివృద్ధి చేసిన ఓ టెక్నిక్‌కు మరింత పదును పెట్టి అవయవ కణజాలంపై మంచు స్ఫటికాలు ఏర్పడకుండానే నిల్వ చేయగలిగారు. ఒక ద్రవంలో అవయవాన్ని లేదా భద్రపరచాల్సిన పదార్థాన్ని ఉంచి అందులోకి గాలి చొరబడకుండా చేయడం దీంట్లోని ప్రత్యేకత. మూలకణాల సాయంతో అభివృద్ధి చేసిన గుండె కణజాలాన్ని తాము ఈ పద్ధతి ద్వారా –3 డిగ్రీల సెల్సియస్‌ ఉష్ణోగ్రతల్లో నిల్వ చేయగలిగామని, ఒకరోజు నుంచి మూడు రోజులపాటు దీన్ని నిల్వ చేసి చూడగా ప్రతిసారి అది మళ్లీ కొట్టుకుందని రూబిన్‌స్కీ తెలిపారు. చదవండి: భరించలేని నెలసరి సమస్యలా? ఈ 10 చిట్కాలు ట్రై చేయండి.. 

Single Glass Of Alcohol Also Affects Atrial Fibrillation: ఒక్క పెగ్గు మద్యంతో నష్టం లేదు.. పైగా ఆరోగ్యానికి మంచిది అని చాలామంది భావిస్తుంటారు. అయితే ఒక్క స్మాల్‌ వేసుకున్నా సరే.. అది గుండెకు చేటే అంటోందీ తాజా పరిశోధన!  ఆరోగ్యంపై మద్యం ప్రభావంపై చర్చ ఈ రోజు తాజాది కాదు. కాకపోతే చాలాకాలంగా అందరూ బలంగా విశ్వసించిన విషయం ఏమిటంటే.. ‘ఏదో.. అప్పుడప్పుడూ సరదా కొద్దీ... విందు భోజనం తరువాత కొంచెం ‘పుచ్చుకుంటే’ తప్పేమీ కాదు’ అన్నది! కానీ... కాలిఫోర్నియా యూనివర్సిటీ శాస్త్రవేత్తలు ఇటీవల జరిపిన ఒక పరిశోధన మాత్రం అవన్నీ హంబగ్‌ అని తేల్చేసింది. వీరి లెక్క ప్రకారం.. ఒక్క డ్రింక్‌ తీసుకున్నా గుండె కొట్టుకోవడంలో తేడాలొచ్చే ప్రమాదం ఎక్కువ అవుతుంది. గుండె కొట్టుకునే తీరులో హెచ్చుతగ్గులు ఉంటే దాన్ని ఆట్రియల్‌ ఫిబ్రిలేషన్‌ అంటారు. కొన్ని సందర్భాల్లో ఈ ఆట్రియల్‌ ఫిబ్రిలేషన్‌ ప్రాణాంతకమూ అయ్యే అవకాశం ఉంది. ‘‘ఈ సమస్య తాగుబోతుల్లో ఎక్కువని ఒక అంచనా ఉండేది. కానీ ఒక డ్రింకు పుచ్చుకున్నా ప్రమాదం ఎక్కువయ్యే అవకాశం ఉంది’’ అని తాజా పరిశోధనలకు నేతృత్వం వహించిన శాస్త్రవ్తేత గ్రెగరీ మార్కస్‌ చెబుతున్నారు. తాము వంద మంది రోగులపై పరిశోధన చేశామని, ఒక డ్రింక్‌ తాగిన కొన్ని గంటల్లోనే వారికి ఆట్రియల్‌ ఫిబ్రిలేషన్‌ వచ్చే అవకాశం రెట్టింపు అయ్యిందని చెప్పారు. వీరు రెండో డ్రింక్‌ కూడా తీసుకుంటే ప్రమాదం మూడు రెట్లు పెరిగిందని అన్నారు. అయితే తాము పరిశోధనలు చేసిన వారు ముందుగానే ఈ సమస్యతో బాధపడుతున్న వారు కాబట్టి సాధారణ వ్యక్తుల్లో ఒక్క డ్రింక్‌ కూడా ప్రమాద హేతువు కావచ్చునని చెప్పవచ్చునని వారు వివరించారు.   శషభిషలకు తావు లేకుండా...  ముందుగా చెప్పుకున్నట్లు ఆరోగ్యంపై మద్యం ప్రభావాన్ని కచ్చితంగా లెక్కకట్టడం అంత సులువైన పనేమీ కాదు. పరిశోధనలో పాల్గొన్న వారు తాము ఎంత మద్యం పుచ్చుకున్నదీ స్పష్టంగా తెలియజేయాల్సి ఉండటం దీనికి ఒక కారణం. అంతేకాకుండా.. వారి జీవితాల్లోని ఇతర అంశా లను కూడా పరిగణనలోకి తీసుకుని తుది అంచనా వేయాల్సి ఉంటుంది. కాలిఫోర్నియా వర్సిటీ శాస్త్రవేత్తలు ఈ శషభిషలను, ఊహాగానాలను తొలగించేందుకు వీలైనంత ఎక్కువ సమాచారాన్ని సేకరించారు. పరిశోధనల్లో పాల్గొన్న వారు తరచూ తమ రక్తాన్ని స్వయంగా పరీక్షించుకునే ఏర్పాట్లు చేశారు. మధుమేహ పరీక్ష తరహాలో రక్తంలో మద్యం మోతాదును లెక్కకట్టారు. ‘‘ఫలితాలు చెప్పే విషయం ఒక్కటే.. మద్యం ఎంత ఎక్కువైతే.. ప్రమాదమూ అంతేస్థాయిలో పెరుగుతోంది’’ అని మార్కస్‌ వివరించారు. ఈ పరిశోధన ఫలితాలు దశాబ్దాలుగా చాలామంది రోగులు చెప్పిన అంశాలకు దగ్గరగా ఉన్నాయని, కాకపోతే ఈసారి కచ్చితమైన లెక్కలతో తాము ఫలితాలను నిర్ధారించగలిగామని వివరించారు.  తగినన్ని నీళ్లే ఆయుధం...!  గుండెజబ్బులను నివారించేందుకు జీవనశైలి మార్పులు ఎంత అవసరమో.. తగినన్ని నీళ్లు తాగడం కూడా అంతే ముఖ్యం. యూరప్‌కు చెందిన నేషనల్‌ ఇన్‌స్టిట్యూట్స్‌ ఆఫ్‌ హెల్త్‌ శాస్త్రవేత్తలు దీన్ని పరిశోధన పూర్వకంగా నిర్ధారించారు. ప్రపంచవ్యాప్తంగా చాలామంది రోజూ తగినన్ని నీళ్లు తాగడం లేదని, కనీసం ఒక్క గ్లాసు అదనంగా తాగినా గుండెసంబంధిత సమస్యలను అధిగమించవచ్చునని వీరు చెబుతున్నారు. ‘గుండె విఫలమయ్యేందుకు ఉన్న అవకాశాలను నివారించేందుకు లేదా ఆలస్యం చేసేందుకు నీళ్లు చాలా ఉపయోగపడతాయి’ అంటారు ఈ తాజా పరిశోధనకు నేతృత్వం వహించిన శాస్త్రవేత్త నటాలియా దిమిత్రైవ. ప్రతిరోజూ  పురుషులైతే మూడు లీటర్ల వరకూ నీరు తీసుకోవాలని, మహిళలైతే 1.6 నుంచి 2.1 లీటర్ల వరకూ ఉండాలని తెలిపారు.  – సాక్షి, హైదరాబాద్‌ చదవండి: National Nutrition Week: ఆరోగ్యానికి 5 చిట్కాలు.. అన్నీ తెలిసినవే!

పిక్కలు... గుండెకు బ్రాంచ్‌ఆఫీస్‌లా పనిచేస్తాయి. దేహం పై భాగంలో ఉండే గుండె మెయిన్‌ ఆఫీస్‌ అయితే... పిక్కలు కాళ్లలో ఉన్న క్యాంప్‌ ఆఫీసు అన్నమాట. గుండె అన్ని అవయవాలకూ రక్తాన్ని పంప్‌ చేసినట్టే... పిక్క కూడా పై వైపునకు రక్తం వేగంగా వెళ్లేందుకు దోహదపడుతుంది. పిక్క చేసే ఎక్స్‌ట్రా డ్యూటీ గురించి తెలిపే కథనం ఇది.  గుండె పంపింగ్‌ ప్రక్రియ వల్ల దేహంలోని అన్ని భాగాలకూ రక్తం అందుతుంది. మెదడు ఇతర భాగాల నుంచి మళ్లీ గుండెకు రక్తం చేరడం ఒకింత సులువు. కానీ పాదాల నుంచి పైవైపునకు రక్తం అందడం భూమ్యాకర్షణ (గ్రావిటేషనల్‌) శక్తి కారణంగా ఒకింత కష్టం అవుతుంది. కానీ పైవైపునకు రక్తప్రవాహం సాఫీగా జరిగేందుకు పిక్క దోహదపడుతుంది. అందుకే దాన్ని ‘కాఫ్‌ మజిల్‌ పంప్‌’ అంటారు. దేహానికి రెండో గుండె అనీ,  ‘పెరిఫెరల్‌ హార్ట్‌’ అని కూడా అంటారు. గుండెకు బ్రాంచ్‌ ఆఫీస్‌ డ్యూటీ ఇలా...  పిక్కలోని అన్ని కండరాలూ కలిసి గుండె డ్యూటీలు నిర్వహించినప్పటికీ...  గ్యాస్ట్రోనెమియస్, సోలెయస్‌ అనే ప్రధాన కండరాలు మరింతగా ఈ విధిని నిర్వహిస్తాయి. ఇవి ఓ క్రమపద్ధతిలో ముడుచుకుంటూ, విప్పారుతూ (రిలాక్స్‌ అవుతూ) ఓ క్రమబద్ధమైన రీతిలో రక్తనాళాల్లోని రక్తాన్ని పైకి నెడుతుంటాయి. భూమ్యాకర్షణ కారణంగా ఈ రక్తనాళల్లోని రక్తం కిందికి రాకుండా వాల్వ్‌ (కవాటాల) ఆపుతుంటాయి. ఇలా... గుండెకు చేరాల్సిన రక్తాన్ని కిందికి రాకుండా ఒకేవైపునకు ప్రవహించేలా చూస్తాయి.  ‘పిక్క’ బలం లేకపోతే... పిక్క సరిగా పనిచేయకపోతే వైవైపునకు ప్రవహించాల్సిన రక్తం కాళ్లలో ఉండిపోతుంది. అందులో ప్రాణవాయువు లేకపోవడం వల్ల అక్కడి కండరాల్లోని కణాలకు తగినంత ఈక్సిజన్‌ అందదు. ఫలితంగా ఆ కండరాలు అలసటకు గురవుతాయి. దాంతో వచ్చే సమస్యల్లో కొన్ని...  ► కాళ్ల చివరలకు రక్తసరఫరా తగ్గడం ∙ వ్యాధి నిరోధకత ఇచ్చే లింఫ్‌  నిర్వీర్యం కావడం ∙చెడు రక్తాన్ని తీసుకుపోయే సిరల సామర్థ్యం తగ్గడం వంటి సమస్యలు ఏర్పడతాయి.  ఫలితంగా...   ► కాళ్లు ఎప్పుడూ అలసినట్టుగా ఉండటం ►కాళ్లూ, పాదాలలో వాపు ►వేరికోస్‌ వెయిన్స్‌ సమస్య కనిపించడం (అంటే... కాళ్లలో  చెడు రక్తాన్ని తీసుకెళ్లే రక్తనాళాలు (సిరలు) ఉబ్బినట్లుగా చర్మం బయట నుంచి కనిపిస్తుండటం). దాంతో కాలిపై పుండ్లు ఓ పట్టాన తగ్గవు. ►కాళ్ల సిరల్లో రక్తం గడ్డకట్టడం (డీప్‌ వీన్‌ థ్రాంబోసిస్‌) వంటి సమస్యలు రావచ్చు.  నివారణ ఇలా...  ► బరువును అదుపులో ఉంచుకోవాలి. ∙క్రమం తప్పకుండా నడవడం (రోజుకు 30 నుంచి 45 నిమిషాల పాటు నడక వ్యాయామం అవసరం. దాంతో కేవలం పిక్కలకు మాత్రమే కాకుండా... అన్ని కండరాలకూ వ్యాయామం సమకూరి ఆరోగ్యం బాగుంటుంది). ∙కాళ్లపై రక్తనాళాలు బయటకు కనిపిస్తుంటే... వాటిని అదిమి ఉంచే ‘వీనస్‌ స్టాకింగ్స్‌’ అనే సాక్స్‌ వంటి తొడుగులను డాక్టర్‌ సలహా మేరకు వాడాలి. ఒకవేళ అప్పటికీ ఫలితం కనిపించకపోతే తప్పనిసరిగా డాక్టర్‌ను సంప్రదించాలి.  సమస్యలు ఎవరిలో...  ► చాలా సేపు కదలకుండా అదేపనిగా కూర్చుని పనిచేసేవారికి ∙ఎక్కువసేపు నిల్చొని పనిచేసే వృత్తుల్లో ఉండేవారికి (లెక్చరర్లు, టీచర్లు, ట్రాఫిక్‌పోలీసులు... మొదలైనవారికి) ∙స్థూలకాయంతో ఉన్నవారిలో  ∙గర్భవతులుగా ఉన్న సమయంలో మహిళల్లో కొందరికి ఈ సమస్య రావచ్చు.  -డాక్టర్‌ పీ సీ  గుప్తా  సీనియర్‌ వాస్క్యులార్‌ అండ్‌ ఎండోవాస్క్యులార్‌ సర్జన్‌ 

World Organ Donation Day 2021: బతికున్నప్పుడే కాదు.. చనిపోతూ నలుగురికి ప్రాణం పోయడం మనిషికి దక్కిన ఏకైక వరం. ఆ లెక్కన అవయవదానం గొప్ప కార్యం. కానీ, సమాజంలో పూర్తి స్థాయిలో దీనిపై అవగాహన చాలామందికి కలగట్లేదు. అవయవాలు దానం చేయడం వల్ల దాత ఆరోగ్యం చెడిపోతుందనే అపోహ ఉంది. అదేవిధంగా బ్రెయిన్‌ డెడ్‌ అయిన వ్యక్తులకు సంబంధించి కూడా అవయవదానం చేసేందుకు వారి కుటుంబ సభ్యులు అంత సులువుగా అంగీకరించరు. అందుకే అందరిలో అవగాహన కల్పించేందుకే ప్రతీ ఏడు ఆగస‍్టు 13న ‘ప్రపంచ అవయవ దాన దినోత్సవం’ నిర్వహిస్తున్నారు.  తొలి అవయవదానం ప్రపంచంలో మొట్టమొదటి అవయవదానం.. 1954లో అమెరికాలోని బోస్టన్‌లోని పీటర్‌ బెంట్‌ బ్రీగమ్‌ ఆస్పత్రిలో జరిగింది. రోనాల్డ్ లీ హెర్రిక్‌ అనే ‍వ్యక్తి తన కవల సోదరుడైన రోనాల్డ్‌ జే హెర్రిక్‌కి కిడ్నీని దానం చేశాడు. సోదరుడి మూత్ర పిండాల వ్యాధితో బాధపడుతుంటే లీ హెర్రిక్‌ తన కిడ్నీ ఇచ్చేందుకు ముందుకు వచ్చాడు. 1954లో జరిగిన ఈ ఆపరేషన్‌ విజయవంతం అయ్యింది. కిడ్నీ మార్పిడి తర్వాత ఎనిమిదేళ్ల పాటు జే హెర్రిక్‌ జీవించాడు. ఇక కిడ్నీ దానం చేసిన లీ హెర్రిక్‌ మరో 56 ఏళ్ల పాటు జీవించి 2010లో చనిపోయాడు(వృద్ధాప్య సంబంధిత సమస్యలతో). ఇక ఆపరేషన్‌ని సక్సెక్స్‌ చేసిన డాక్టర్‌ జోసెఫ్‌ ముర్రే.. తర్వాత కాలంలో నోబెల్‌ బహుమతి పొందాడు. ప్రమాదం లేదు హెర్రిక్‌ సోదరుల అవయవమార్పిడి శస్త్ర చికిత్స వైద్య రంగంలో ఆ రోజుల్లో సంచలనం సృష్టించింది. అవయవదానం చేస్తే ఎటువంటి ప్రమాదం లేదనే విషయాన్ని లోకానికి చాటి చెప్పింది. అప్పటి ప్రపంచ వ్యాప్తంగా అవయవదానాలు కొనసాగుతూనే ఉన్నాయి. ఇప్పటి వరకు ఒక్క అమెరికాలోనే నలభై మూడు వేలకు పైగా కిడ్నీ మార్పిడి ఆపరేషన్లు జరిగాయి.  ఎనిమిది మంది ప్రాణాలు ఒక వ్యక్తి నుంచి ఎనిమిది రకాల అవయవాలను ఇతరులకు దానం చేసే వీలుంది. గుండె, మూత్రపిండాలు, పాంక్రియాస్‌, ఊపిరితిత్తులు, కాలేయం, పేగులు, చర్మపు టిష్యు, ఎముకల్లోని మజ్జ, చేతులు, ముఖం, స్టెమ్‌సెల్స్‌, కళ్లని ఇతరులకు మార్పిడి చేసే అవకాశం ఉంది. కిడ్నీ, కాలేయ మార్పిడి, ఎముక మజ్జ బతికుండగానే దగ్గరి వాళ్ల కోసం దానం చేస్తుంటారు. ఇక బ్రెయిన్‌ డెడ్‌ అయిన వ్యక్తి నుంచి వారి కుటుంబ సభ్యుల సమ్మతితో ఇతర అవయవాలను సేకరిస్తుంటారు. వీటి సాయంతో మరో ఎనిమిది మందికి ప్రాణాలను కాపాడే వీలుంది. జీవన్‌దాన్‌ ట్రస్ట్‌ అవయవమార్పడి కోసం కేంద్రం జీవన్‌దాన్‌ ట్రస్ట్‌ని ఏర్పాటు చేసింది. ప్రభుత్వ, ప్రైవేటు ఆస్పత్రుల్లో బ్రయిన్‌డెడ్‌ అయిన వ్యక్తుల సమాచారం ఈ ట్రస్ట్‌కి అందిస్తే వారు అవయవాలు సేకరించి అవసరం ఉన్న రోగులకు కేటాయిస్తుంటారు. ప్రస్తుతం జీవన్‌దాన్‌ ట్రస్టు దగ్గర వివిధ అవయవాల కోసం దరఖాస్తు చేసుకున్న వారి సంఖ్య 2,467గా ఉంది. ఇందులో అత్యధికంగా కిడ్నీలు 1,733, కాలేయం 631, గుండె 35, ఊపిరిత్తులు 60, క్లోమం 8గా ఉన్నాయి.  సర్కారు దవాఖానాలు భేష్‌ కార్పోరేట్‌ ఆస్పత్రుల్లో అవయవ మార్పిడి శస్త్ర చికిత్సలు జరిగినప్పుడు ఎక్కువ హడావుడి కనిపిస్తుంది. కానీ ఈ ఆపరేషన్లు చేయడంలో ప్రభుత్వ ఆస్పత్రులు కూడా మెరుగైన పనితీరే కనబరుస్తున్నాయి. హైదరాబాద్‌లోని నిజామ్‌ ఇన్సిస్టిట్యూట్‌ ఆఫ్‌ మెడికల్‌ సైన్సెస్‌ (నిమ్స్‌)లో ఇప్పటి వరకు 2013 నుంచి ఇప్పటి వరకు 283 అవయవ మార్పిడి శస్త్ర చికిత్సలు జరిగాయి. ఇందులో 267 కిడ్నీలు, 11 కాలేయ, 5 గుండె మార్పిడి శస్త్ర చికిత్సలు జరిగాయి. బ్రెయిన్‌ డెడ్‌ అయిన 31 మంది చేసిన అవయదానం వల్ల ఇక్కడ 283 మందికి లైఫ్‌ లభించింది. ఇక ఉస్మానియాలో 62, గాంధీలో 9 ఆపరేషన్లు జరిగాయి.  బ్రెయిన్‌ డెడ్‌ మెదడులో రక​‍్తనాళాలు చిట్లి అంతర్గతంగా రక్తస్రావం జరిగినప్పుడు మెదడు పని చేయడం ఆగిపోతుంది. ఇటువంటి కేసులను బ్రెయిన్‌ డెడ్‌గా వ్యవహరిస్తారు. రోడ్డు ప్రమాదం, బీపీ వల్ల కూడా ఇటువంటి మరణాలు జరుతుంటాయి. వైద్యుల బృందం బ్రయిన్‌డెడ్‌గా నిర్థారించిన తర్వాత కుటుంబ సభ్యుల అనుమతితో అవయవాలను సేకరిస్తారు. కొన్ని సార్లు బతికుండగానే తమ కుటుంబ సభ్యులు, స్నేహితుల కోసం కిడ్నీలు, కాలేయం దానాలు కూడా జరుగుతుంటాయి.  - సాక్షి, వెబ్‌డెస్క్‌

కరీంనగర్‌: అంబులెన్స్‌ సిబ్బంది సమయస్ఫూర్తీతో ఆగిపోయిన గుండెకు మళ్లీ ఊపిరిపోసి మానవత్వం చాటుకున్నారు. ఈ అరుదైన సంఘటన కరీంనగర్‌లో చోటుచేసుకుంది. కాగా, మంథని మండలం గంగిపల్లికి చెందిన సుజాత అనే మహిళకు మూడు రోజుల క్రితం బాలుడు జన్మించాడు. బాబుకు అనారోగ్యం కారణంగా నిన్న కరీంనగర్‌ సివిల్‌ ఆస్పత్రిలో చేర్చి చికిత్సను అందిస్తున్నారు. ఈ క్రమంలో ఒ‍క్కసారిగా, బాబు పరిస్థితి ఆందోళనకరంగా మారింది. వెంటనే వరంగల్‌ ఆస్పత్రికి తరలించాలని డాక్టర్లు తల్లిదండ్రులకు సూచించారు. దీంతో సీరియస్‌ కండిషన్‌లో ఉన్న తమ బాలుడిని కరీంనగర్‌ నుంచి వరంగల్‌కు అంబులెన్స్‌లో తరలిస్తున్నారు. అయితే, అంబులెన్స్‌లో ప్రయాణిస్తుండగా.. పసికందు గుండె ఒక్కసారిగా కొట్టుకోవడం ఆగిపోయింది. దీంతో అంబులెన్స్‌ సిబ్బంది వెంటనే.. హార్ట్ బీట్ చెస్ట్ కంప్రెషన్ విధానంలో మళ్ళీ గుండె కొట్టుకునేలా చేశారు. దీంతో ఆ బాలుడు తిరిగి సాధారణంగా స్థితికి చేరుకున్నాడు. ఆ తర్వాత వెంటనే వరంగల్‌ ఎంజీఎం ఆస్పత్రికి తరలించి మెరుగైన చికిత్స అందిస్తున్నారు. ప్రస్తుతం బాలుడి పరిస్థితి నిలకడగా ఉందని వైద్యులు తెలిపారు.  

Right Side Heart Girl: గుండె ఎటు వైపు ఉందని చిన్నపిల్లాడిని అడిగిన ఎడమ వైపు.. లేదా లెఫ్ట్‌ సైడ్‌ అని సమాధానం ఇస్తారు. అయితే ఇప్పుడు ఆ సమాధానం మారేలా ఉంది. ఎందుకంటే ఓ యువతికి ఎడమ వైపున కాకుండా కుడి వైపు గుండె ఉంది. ఆశ్చర్యం కలిగించే విషయమైనా ఇది వాస్తవం. తాజాగా చేసుకున్న పరీక్షల్లో ఈ విషయం తెలియడంతో ఆ యువతి షాక్‌కు గురయ్యింది. ఆమె చేసుకున్న పరీక్షల్లో గుండె కుడి వైపున ఉందని స్పష్టంగా తెలుస్తోంది. అమెరికాలోని చికాగో నగరానికి చెందిన 19 ఏళ్ల యువతి క్లారీ మక్‌ విపరీతమైన దగ్గుతో బాధపడుతోంది. రెండు నెలల నుంచి దగ్గు వస్తుండడంతో పరీక్షించుకోవాలని ఆస్పత్రికి వెళ్లింది. రాత్రిపూట విధులు నిర్వహిస్తుండడంతో జలుబు, దగ్గు సాధారణంగా భావించినట్లు క్లారీ తెలిపింది. జూన్‌లో ఆస్పత్రికి వెళ్లి మందులు వేయించుకున్నా తగ్గలేదు. ఎంతకీ దగ్గు తగ్గకపోవడంతో ఊపిరితిత్తుల సమస్య ఉండవచ్చని వైద్యులు  భావించారు. తదుపరి వైద్యం కోసం ఎక్స్‌ రే చేయించుకోవాలని చెప్పారు. ఎక్స్‌ రే చేసుకున్న అనంతరం రిపోర్ట్‌ను పరిశీలించిన వైద్యులు షాక్‌కు గురయ్యారు.  వైద్యులు వచ్చి ‘నీకు గుండె కుడి వైపున ఉంది’ అని చెప్పడంతో తాను గందరగోళానికి గురయ్యానని.. షాక్‌లో ఉన్నట్లు క్లెయిర్‌ మక్‌ తెలిపారు. నాకేమన్నా అవుతుందని వైద్యులను అడిగితే ఎలాంటి సమస్య లేదని వైద్యులు చెప్పినట్లు తెలిపింది. గుండె కుడి వైపు ఉండడాన్ని వైద్య పరిభాషలో ‘డెక్స్‌ట్రోకార్డియా’ అని అంటారు. ఈ వివరాలన్నీ క్లెయిర్‌ మక్‌ టిక్‌టాక్‌లో ఓ వీడియో రూపొందించి విడుదల చేసింది. ఆమె వీడియోను లక్షల్లో చూశారు. 4,33,00 మంది కామెంట్లు చేశారు. దేవుడి దయతో బాగున్నానని ఆ వీడియోలో తెలిపింది.

సాక్షి, హైదరాబాద్‌: కోవిడ్‌ వచ్చి తగ్గిన మొత్తం బాధితుల్లో దాదాపు నాలుగోవంతు మందికి గుండె సమస్యలు వస్తుంటే... వారిలోనూ నాలుగో వంతు మందిలో అవి ప్రమాదకరమైన పరిస్థితులకు దారితీస్తున్నాయి. ‘జామా కార్డియాలజీ’లో ప్రచురితమైన అధ్యయన వివరాల ప్రకారం... అంతకు ముందు అస్సలు గుండె సమస్యలు లేనివారు సైతం... కోవిడ్‌ తర్వాత గుండెజబ్బుల బారినపడి ప్రమాదకరమైన పరిస్థితుల్లోకి వెళ్తున్నారని తేలింది.  కరోనా నుంచి బయటపడ్డాక కూడా గుండె సమస్యలు ఎందుకొస్తున్నాయి ?  గుండె కణాల్లో యాంజియోటెన్సిన్‌ కన్వర్టింగ్‌ ఎంజైమ్‌–2 (ఏసీఈ–2) అనే రిసెప్టార్లు ఎక్కువ. వీటికి అంటుకునే కరోనా మన దేహంలోకి చొరబడుతుంది. ఇలా ఈ రిసెప్టార్ల వల్లనే వ్యాప్తి చెందుంతుంది కాబట్టి గుండెకు సంబంధించిన కండరాలు  ప్రభావితమయ్యే అవకాశాలూ ఎక్కువ. ఆ తర్వాతి క్రమంలో మన వ్యాధి నిరోధక వ్యవస్థ...  వైరస్‌తో పోరాడే సమయంలో అక్కడ (గుండెలోని కణాల్లో) జరిగే ప్రతిక్రియల వల్ల గుండె కణాలూ, కండరాలు దెబ్బతింటాయి. అలాగే గుండెలోపలా, పైనా ఉండే రక్తనాళాలూ (ధమనులూ, సిరలు) ప్రభావితమవుతాయి. మరీ ముఖ్యంగా ఈ ధమనులూ, సిరల్లోనూ లోపలి పొరలో (లైనింగ్‌లో) ఉండే  ‘ఎండోథీలియల్‌’ కణాలు దెబ్బతింటాయి. ఇలా రక్తనాళాల్లోని కణాలూ దెబ్బతినడం వల్ల రక్తప్రసరణ వ్యవస్థ కూడా ప్రభావిమవుతుంది. అది మళ్లీ గుండెపైనే ప్రభావం చూపుతుంది.  ప్రధానమైనది ‘పాట్స్‌’  కరోనా సోకి కోలుకుంటున్న కొందరిలో పాట్స్‌ అనే సమస్య కనిపించవచ్చు. ‘పోష్చురల్‌ ఆర్థోస్టాటిక్‌ టాకికార్డియా సిండ్రోమ్‌’ అనే వైద్య సమస్య (కండిషన్‌)కు సంక్షిప్త రూపమే ఈ ‘పాట్స్‌’. ప్రస్తుతం ఈ పాట్స్‌కూ... కోవిడ్‌కు ఎంతవరకు సంబంధం ఉందనే అంశంపై పరిశోధనలు చాలా చురుగ్గా, విస్తృతంగా జరుగుతున్నాయి. ఇది కొంత ‘గుండె’కు సంబంధించిన, మరికొంత ‘నాడీ వ్యవస్థ’కు సంబంధించిన సమస్య. గుండె స్పందనలను నియంత్రించే నాడీవ్యవస్థకు సంబంధించిన సమస్యతో పాటు గుండె కూడా ప్రభావితం కావడం వల్ల గుండె సంస్పందనలు ప్రభావితమవుతాయి. దాని కారణంగానే చాలామందిలో కోవిడ్‌ అనంతర పరిణామంగా చెప్పుకుంటున్న అయోమయ పరిస్థితి (బ్రెయిన్‌ ఫాగ్‌), తీవ్రమైన నిస్సత్తువ (ఫెటీగ్‌), గుండెదడ (పాల్పిటేషన్స్‌), తల అంతా తేలికైపోయినట్లుగా గాల్లో తేలిపోతున్నట్లుగా అనిపించే లైట్‌హెడెడ్‌నెస్‌ వంటి లక్షణాలూ కనిపిస్తున్నాయి.  సాధారణ లక్షణాలివే..  గుండెపై కరోనా అనంతర ప్రభావాల వల్ల కనిపించే లక్షణాలు చాలా ఉన్నాయి. తీవ్రమైన నిస్సత్తువ అందులో ఒకటి. కరోనా వల్ల రక్తనాళాలల్లో రక్తం గడ్డకట్టడం, రక్తసరఫరా తగ్గడం వంటివి సంభవిస్తాయని చెప్పుకున్నాం కదా. దాంతో రక్తంలో ఆక్సిజన్‌ తగ్గుతుంది. ఫలితంగా తీవ్రమైన అలసట కనిపిస్తుంటుంది. దాంతో వారాల తరబడి పడకకే పరిమితమవుతారు. కొన్నిసార్లు ఊపిరి అందకపోవడం, త్వరత్వరగా ఊపిరిపీలుస్తూ ఉండటం, ఆయాసం వంటి లక్షణాలూ కనిపించవచ్చు. ఒక్కోసారి కొందరిలో ఛాతీనొప్పి, గుండెదడ వంటి లక్షణాలూ కనిపిస్తాయి. వీటిలో కొన్ని గుండెకు సంబంధించిన లక్షణాలూ అయి ఉండవచ్చు. అందుకే ఊపిరి అందకపోవడం, ఆయాసం, నిస్సత్తువ, నీరసం వంటి లక్షణాలు కనిపించనప్పుడు అది ఊపిరితిత్తులకు సంబంధించినవి కావచ్చు అని అనుకోకుండా ఒకసారి గుండె సంబంధిత పరీక్షలు చేయించుకోవాలి. గుండెదడ అయితే అది గుండెకు సంబంధించిన సమస్యే అని తెలిసిపోతుంది కాబట్టి నిర్ద్వంద్వంగా గుండె డాక్టర్‌ను సంప్రదించాలి.   కోవిడ్‌ నుంచి కోలుకున్న తర్వాత...  కోవిడ్‌ నుంచి కోలుకున్నవారూ కనీసం మూడు నెలల పాటు అందరిలాగే మాస్క్‌ ధరించడం, తరచూ చేతులు శుభ్రంగా కడుక్కోవడం / శానిటైజ్‌ చేసుకోవడం, భౌతిక దూరాలు పాటించడం వంటి కోవిడ్‌ నియమనిబంధనలు తప్పక పాటించాలి. ∙అంతకు ముందు తాము తమ వైద్య సమస్యల కారణంగా వాడుతున్న మందులనూ / చికిత్సనూ ఆపకుండా కొనసాగించాలి. ఛాతీలో నొప్పి / అసౌకర్యం, చెమటలు పెట్టడం, ఊపిరి అందకపోవడం వంటి లక్షణాలు కనిపిస్తే తక్షణం డాక్టర్‌ను సంప్రదించాలి.మానసిక ఒత్తిడి లేకుండా ప్రశాంతంగా ఉండాలి. అలాంటి ఒత్తిళ్లు, యాంగై్జటీ గుండెకు కీడు చేస్తాయని గుర్తుంచుకోవాలి. ∙కోవిడ్‌–19 నుంచి కోలుకున్న చాలామందిలో గుండె స్పందనల రేటు నిమిషానికి 100 – 120 ఉండటం కూడా వైద్యనిపుణులు గుర్తించారు. కాబట్టి గుండెదడగా అనిపించినప్పుడు అది పల్మునరీ ఎంబాలిజమ్‌ (రక్తప్రవాహంలో గాలి బుడగ రావడం), మయోకార్డయిటిస్‌ (గుండె కండరానికి ఇన్ఫెక్షన్‌ / ఇన్‌ఫ్లమేషన్‌ రావడం), హైపాక్సియా (రక్తంలో తగినంత ఆక్సిజన్‌ లోపించడం) వంటి సమస్యలా లేక సాధారణ సమస్యలా అన్నది నిర్ధారణ చేయడానికి తక్షణం హృద్రోగ నిపుణులను సంప్రదించాలి. చాలామంది యువకులు నెగెటివ్‌ రిపోర్టు రాగానే వ్యాయామం మొదలుపెడుతున్నారు. అలా చేయడం సరికాదు. ఊపిరితిత్తులు తగినంత బలం పుంజుకునేంతవరకు కొంత వ్యవధి ఇవ్వడమే మేలు. మరీ ముఖ్యంగా లంగ్‌ నిమోనియా / సీటీ స్కాన్‌ కౌంట్‌ 9 లేదా 10 ఉన్నవారు వ్యాయాయం మొదలుపెట్టడానికి ముందర తప్పనిసరిగా తగినంత సమయం తీసుకోవాలి. ∙మంచి పోషకాహారం తీసుకుంటూ, తగినంతగా నీళ్లు తాగుతూ (హైడ్రేటెడ్‌గా ఉంటూ), బాగా విశ్రాంతి తీసుకుంటూ, గుండెకు సంబంధించిన మందులు లేదా ఇతరత్రా మందులను కొనసాగిస్తూ... ఆందోళన కంటే అవగాహన పెంచుకుని నిశ్చింతగా ఉండటం మంచిది. ఇది గుండెతోపాటు వారి సాధారణ ఆరోగ్య మెరుగుదలకూ దోహదపడుతుందన్నది నిపుణుల మాట.  గుండె స్పందనల్లో మార్పులు...  కోవిడ్‌ తర్వాత చాలామందిలో గుండె స్పందనల వేగం పెరిగి గుండెదడగా అనిపించడం చాలామందిలో కనిపించే సమస్య. ఇలాంటివారు తప్పనిసరిగా డాక్టర్‌ను సంప్రదించి తీరాలి. ఈ గుండెదడకు ఒక్కోసారి చాలా చిన్న చిన్న కారణాలూ ఉండవచ్చు. ఉదాహరణకు దేహానికి సరిపడా నీరు అందనప్పుడూ గుండెదడ వస్తుంది. అంటే బాగా నీళ్లు తాగడం, తగినంతగా ద్రవాహారం తీసుకోవడం వల్ల గుండెదడ దానంతట అదే తగ్గుతుంది. ఇలాంటివే మరికొన్ని చిన్నా, పెద్దా కారణాల వల్ల కూడా గుండెదడ రావచ్చు. అయితే ఇలాంటి పరిస్థితుల్లో... నిజంగా అది ‘డీ హైడ్రేషన్‌’ కారణంగా వస్తున్న గుండెదడా లేక మరేమైనా కారణాలు ఉన్నాయా అన్నది డాక్టర్‌ నిర్ణయించడమే మంచిది. అందుకే గుండె లయ (రిథమ్‌) తప్పడం, తలతిరుగుతున్నట్లు అనిపించడం (డిజ్జీనెస్‌), ఛాతీలో అసౌకర్యం (చెస్ట్‌ డిస్‌కంఫర్ట్‌) వంటివి కనిపించినప్పుడు తప్పనిసరిగా గుండెవైద్య నిపుణులను సంప్రదించాలి.  ఈ లక్షణాలు ఉన్నాయా... అప్రమత్తం కండి...  ► త్వరత్వరగా గాలి పీలుస్తూ ఉండాల్సి రావడం, పడుకున్నప్పుడు ఈ సమస్య మరీ ఎక్కువగా ఉండటం, దాంతోపాటు తీవ్రమైన అలసట / నీరసం / నిస్సత్తువ (ఫెటీగ్‌ / టైర్‌డ్‌నెస్‌) ఉంటూ... ఆక్సీమీటర్‌ పెట్టినప్పుడు రక్తంలో ఆక్సిజన్‌ శాతం 92% కంటే తగ్గడం.  ► ఛాతీనొప్పి, ఛాతీ బరువుగా అనిపించడం, ఆయాసం, ఒళ్లంతా చెమటలు పట్టడం, తలతిరిగినట్లుగా ఉండటం, బాగా విశ్రాంతిగా ఉన్నప్పుడు లక్షణాలు తగ్గినట్లుగా అనిపించడం.   గుండెపై ప్రభావం తాత్కాలికమా... శాశ్వతమా?  ఇలాంటి లక్షణాలు కనిపించినప్పుడు ‘గుండెపై ఉన్న ఈ ప్రభావం తాత్కాలికమా? లేక శాశ్వతంగా ఉంటుందా?’ అనే సందేహం ప్రతి ఒక్కరికీ వస్తుంది. తాము నేరుగా కోవిడ్‌ బారిన పడకపోయినా... తమ ఇంట్లోని కుటుంబసభ్యులెరిలోనైనా ఈ లక్షణాలు కనిపించినా ఇవే సందేహాలు ముప్పిరిగొంటాయి. అయితే గుండె కండరం ఏ మేరకు దెబ్బతింది, ఎంత మేరకు ప్రభావితమైంది అనే అంశాల ఆధారంగానే అది శాశ్వతమా, తాత్కాలికమా అన్నది ఆధారపడుతుంది. ఈ అంశంపై ఇంకా పరిశోధనలూ, అధ్యయనాలు కొనసాగుతూనే ఉన్నాయి. మంచి ఫిట్‌నెస్‌తో ఉండి, బాగా ఆటలాడే ప్రొఫెషనల్‌ క్రీడాకారుల్లో సైతం కోవిడ్‌ తర్వాత వారి గుండె కండరం మీద గాటు / గీత (స్కార్‌) రావడం చాలామందిలో కనిపించింది. ఇలాంటివారిని ఏ తరుణంలో మళ్లీ క్రీడలకు అనుమతించాలనే అంశంపై నిపుణులు తగిన ప్రోటోకాల్‌ నిర్ణయించే పనిలో ఉన్నారు.  మరికొన్ని అనర్థాలు...  మరికొందరిలో గుండె పంపింగ్‌ తీరు దెబ్బతినడం, అది రక్తాన్ని సరిగా పంప్‌ చేయలేకపోవడం వంటి సమస్యలనూ గమనించారు. కొందరు అథ్లెట్లలో కోవిడ్‌ తర్వాత మునుపటి ఫిట్‌నెస్‌ దానంతట అదే రాకపోవడంతో...  ఫిజియోథెరపీ అవసరం కావడం, బ్రీతింగ్‌ వ్యాయామాలతో ఊపిరితిత్తుల సామర్థ్యాన్ని పెంచాల్సి వస్తోంది. 

కర్నూలు(హాస్పిటల్‌): సాధారణంగా అందరికీ గుండె ఎడమవైపున ఉంటుంది. 20 వేల మందిలో ఒకరికి కుడివైపున ఉంటుంది. కానీ ఈయనకు మాత్రం పూర్తిగా ఛాతి మధ్యలో ఉంది. అది కూడా వంకర తిరిగి ఉండటంతో వైద్యులు బైపాస్‌ సర్జరీ చేశారు. ఇలాంటి వ్యక్తికి బైపాస్‌ సర్జరీ చేయడం ప్రపంచంలోనే రెండోదని వైద్యులు ప్రకటించారు. వివరాలను మంగళవారం కర్నూలులోని గౌరీగోపాల్‌ హాస్పిటల్‌లో కార్డియోథొరాసిక్‌ సర్జన్‌ డాక్టర్‌ పీఎన్‌ఎన్‌. లక్ష్మణస్వామి వివరించారు. వివరాలు ఆయన మాటల్లోనే..  ‘కడప నగరానికి చెందిన గౌస్‌ మొహిద్దీన్‌ (57) ఆటోడ్రైవర్‌గా జీవనం సాగిస్తున్నాడు. ఆయనకు రెండు నెలల నుంచి ఆయాసం ఎక్కువై ఇటీవల గుండెపోటు వచ్చింది. స్థానికంగా ప్రైవేటు ఆసుపత్రుల్లో చూపించుకోగా వైద్యపరీక్షలు చేసిన వైద్యులు బైపాస్‌ సర్జరీ చేయాల్సి ఉంటుందని కర్నూలుకు రెఫర్‌ చేశారు. హాస్పిటల్‌లో చేరిన అతనికి 2డీ ఎకో, యాంజియోగ్రామ్‌ పరీక్షలు నిర్వహించగా మీసో కార్డియా అనే పుట్టుకతో వచ్చే గుండెజబ్బు కూడా ఉందని నిర్ధారించాం. ఈ సమస్య వల్ల అతని గుండె ఎడమ వైపునకు గాకుండా ఛాతి మధ్యలో ఉండటంతో పాటు వంకరగా తిరిగింది. ఇలాంటి గుండెలో బైపాస్‌ సర్జరీ ఇప్పటికి ఒకసారి మాత్రమే 2016లో హైదరాబాద్‌లో నిర్వహించారు.   ఇలాంటి గుండెకు బీటింగ్‌ హార్ట్‌ బైపాస్‌ సర్జరీని అనెస్తెటిస్ట్‌ డాక్టర్‌ భానుప్రకాష్‌తో కలిసి ఈ నెల 25వ తేదీన కర్నూలులో విజయవంతంగా నిర్వహించాం. ఇలాంటి బైపాస్‌ సర్జరీ ప్రపంచంలో రెండోది మాత్రమే. ప్రస్తుతం గౌస్‌ మొహిద్దీన్‌ కోలుకుంటున్నాడు. ఈ శస్త్రచికిత్సను డాక్టర్‌ వైఎస్‌ఆర్‌ ఆరోగ్యశ్రీ కింద పూర్తిగా ఉచితంగా నిర్వహించాం. గౌరీగోపాల్‌ హాస్పిటల్‌లో 3వేల కార్డియోథొరాసిక్, వాస్కులర్‌ ఆపరేషన్లు నిర్వహించామని తెలిపారు.

కోవిడ్ -19 శ్వాసకోశ వ్యవస్థ మీద తీవ్ర ప్రభావం చూపడంతో రోజు రోజుకి మరణాల రేటు పెరుగుతూ పోతుంది. కోవిడ్ -19 రోగుల సంఖ్య పెరగడంతో ఇప్పుడు ఇతర అవయవ వ్యవస్థ మీద కూడా ప్రభావం చూపుతుంది. కోవిడ్ -19 వెంటనే శ్వాసకోశ వ్యవస్థ చూపినప్పటికి, తర్వాత కాలంలో ఇది లాంగ్-కోవిడ్ అని పిలువబడే మరొక స్థితికి మారుతుంది. ఇప్పుడు ఈ లాంగ్-కోవిడ్ ప్రపంచ వ్యాప్తంగా ఉన్న వైద్యులను, శాస్త్రవేత్తలను మరింత కలవరానికి గురిచేస్తుంది. కోవిడ్ -19 వచ్చిన రోగులలో కొందరు తర్వాత గుండె, మెదడు, మూత్రపిండాల వ్యాధులతో తిరిగి ఆసుపత్రులకు వస్తున్నట్లు కనుగొన్నారు.  కోలుకున్న రొగులు గుండెకు సంబందించిన విషయంలో తగు జాగ్రత్తలు వహించాలని వైద్యులు ఇప్పుడు సలహా ఇస్తున్నారు. లాంగ్-కోవిడ్ వ్యాది 2020లోనే మొదట నివేదించారు. కోవిడ్ -19 శరీరంపై దీర్ఘకాలంలో ప్రతికూల ప్రభావాలను చూపిస్తున్నట్లు మరిన్ని ఆధారాలు లభిస్తున్నాయి. కోవిడ్ -19 వల్ల గుండె ప్రతికూల ప్రభావానికి గురైతున్నట్లు వివిధ అధ్యయనాలలో కనుగొనబడింది. లాన్సెట్ నివేదిక, జామా నివేదికలో ఇవి గమనించవచ్చు. కోవిడ్ -19 శరీరంలో తక్కువ ఆక్సిజన్ స్థాయి ఉన్నప్పుడు గుండెపై ఒత్తిడిని పెంచి గుండె కండరాలను బలహీనపరుస్తుంది. 8 నుంచి 12 శాతం గుండె పోటు కూడా వస్తుంది. గుండెపై ఒత్తిడి పెరగడం వల్ల రక్తపోటు పెరుగుతుంది. ఇలా రక్త నాళాలపై పడే విపరీతమైన ఒత్తిడి కొరోనరీ ఆర్టరీ వ్యాధికి కారణమవుతుంది. కరోనా నుంచి కోలుకున్న రొగులు గుండెకు సంబందించి ఏమైన ఇబ్బంది కలిగితే వెంటనే గుండెకు సంబందించి పరీక్షలు చేయించుకోవడం మంచిది అని డాక్టర్లు సూచిస్తున్నారు. క్రింద చెప్పిన లక్షణాలు ఉంటే వెంటనే వైద్యులను సంప్రదించడం మంచిది. ఛాతిలో అసౌకర్యంగా ఉండటం చేతుల్లో నొప్పి లేదా ఒత్తిడి కలగడం వివరించలేని విదంగా విపరీతమైన చెమట పట్టడం హృదయ స్పందన సక్రమంగా పనిచేయక పోవడం శారీరక శ్రమ లేకున్న అధిక అలసట లేదా అలసట కలగటం చదవండి: కుంభమేళా నుంచి వచ్చిన 99 శాతం మందికి కరోనా 

వాషింగ్టన్‌: కొన్ని రకాల నేరాలు.. వాటికి పాల్పడిన వ్యక్తుల్ని చూస్తే.. మనుషుల్లో ఇంత రాక్షసత్వం దాగి ఉంటుందా.. ఇంత క్రూరంగా.. దారుణంగా ఓ మనిషిని చంపగలరా అనే అనుమానం, భయం కలుగుతాయి. వారిని తిట్టడానికి.. వారి చేష్ట గురించి వివరించడానికి ఏ భాష సరిపోదు. తాజాగా ఇలాంటి భయానక ఘటన అమెరికాలో చోటు చేసుకుంది. ఓ వ్యక్తి అత్యంత పాశవీకంగా ఒకరిని చంపి.. గుండెని పెకిలించి.. దాన్ని కూర వండిన పైశాచిక చర్య వెలుగు చూసింది. నేరస్తుడు చెప్పిన విషయాలు విన్న పోలీసులకే వెన్నులో ఒణుకు వచ్చింది. ఓక్లహోమా‌లో చోటు చేసుకున్న ఈ భయానక దారుణం వివరాలు.. లారెన్స్‌ పౌల్‌ ఆండర్సన్‌ వ్యక్తి డ్రగ్స్‌ కేసులో దాదాపు 20 ఏళ్ల పాటు జైలులో గడిపి కొన్ని వారాల కిందటే విడుదలయ్యాడు. ఈ క్రమంలో రెండు వారాల క్రితం అతడు తన ఇంటి పక్క వ్యక్తిని కత్తితో పొడిచి హత్య చేశాడు. ఆ తర్వాత మరణించిన వ్యక్తి గుండెని బయటకు తీసి.. దాన్ని తన అంకుల్‌ వాళ్ల ఇంటికి తీసుకెళ్లాడు. అక్కడ గుండెని కోసి.. ఆలుగడ్డలతో కలిపి కూర వండాడు. ఆ తర్వాత అంకుల్‌ కుటుంబ సభ్యుల చేత దాన్ని తినిపించాలని భావించాడు.  ఇతడి వికృత చేష్టలు చూసిన పౌల్ అంకుల్‌, అతడి కుటుంబ సభ్యులు‌ భయపడి ఇంటి నుంచి బయటకు వెళ్లేందుకు ప్రయత్నించారు. దాంతో పౌల్‌ అతడి అంకుల్‌ని, వారి నాలుగేళ్ల కుమార్తెని చంపేశాడు. అంకుల్‌ భార్యని చిత్రహింసలకు గురి చేశాడు. ఆమె ఎలానో తప్పించుకుని.. బయటపడగలిగింది. స్థానికులు ఆమెని ఆస్పత్రిలో చేర్చారు. బాధితురాలి ఫిర్యాదు మేరకు కేసు నమోదు చేసిన ఓక్లహోమా పోలీసులు పౌల్‌ని అరెస్ట్‌ చేశారు. విచారణలో అతడు విస్తుపోయే అంశాలు వెల్లడించాడు. తన అంకుల్‌ ఇంట్లో రాక్షసులు ఉన్నారని.. వారిని తరమడం కోసం.. గుండెని వండి వారితో తినిపించాలని భావించాను అన్నాడు. కానీ వారు అంగీకరించకపోవడంతో చంపేయాల్సి వచ్చిందని తెలిపాడు. లేదంటే ఆ రాక్షసులు అంకుల్‌ కుటుంబాన్ని పీడించి.. వారిని ఆవహించి.. జనాలను చంపేసేవారు అన్నాడు పౌల్‌.  చదవండి:  కిడ్నాప్‌ డ్రామా ఆడి అడ్డంగా బుక్కయ్యాడు టిక్‌టాక్‌లో.. కాస్ట్‌లీ మిస్టేక్‌!

సాక్షి, హైదరాబాద్‌: చావు బతుకుల్లో ఉన్న ఒక వ్యక్తికి హైదరాబాద్‌ మెట్రో ఆపద్బంధువుగా నిలిచింది. అత్యవసరంగా గుండెను తరలించి నిండు ప్రాణాన్ని కాపాడే ప్రయత్నంలో తన వంతు సహకారం అందించింది. మెట్రో సహకారంతో.. విపరీతమైన ట్రాఫిక్‌ ఉండే మహా నగరంలో ఓ మూలన ఉన్న ఆస్పత్రి నుంచి మరో మూలన ఉన్న ఆస్పత్రికి కేవలం 37 నిమిషాల్లోనే వైద్యులు గుండెను తరలించగలిగారు. వివరాల్లోకి వెళితే.. యాదాద్రి భువనగిరి జిల్లా మోత్కూరు మున్సిపల్‌ పరిధిలోని ఆరెగూడెం గ్రామానికి చెందిన రైతు వరకాంతం నర్సిరెడ్డి (45) గత నెల 31 అస్వస్థతకు గురై హైదరాబాద్‌ ఎల్బీ నగర్‌లోని కామినేని ఆస్పత్రిలో చేరాడు. సోమవారం అతని బ్రెయిన్‌ డెడ్‌ అయినట్లు గుర్తించిన వైద్యులు విషయం కుటుంబ సభ్యులకు చెప్పారు. జీవన్‌దాన్‌ ప్రతినిధుల కౌన్సెలింగ్‌తో వారు అతని అవయవాలు దానం చేసేందుకు ముందుకొచ్చారు. ఈ నేపథ్యంలో జూబ్లీహిల్స్‌ అపోలో ఆస్పత్రిలో గుండె సంబంధ వ్యాధితో బాధపడుతున్న ఒక వ్యక్తికి గుండె మార్పిడి శస్త్రచికిత్స అత్యవసరమని గుర్తించి నర్సిరెడ్డి గుండెను అతనికి అమర్చాలని నిర్ణయించారు. అంబులెన్స్‌లో ఎల్బీ నగర్‌ నుంచి జూబ్లీహిల్స్‌కు సకాలంలో గుండెను తీసుకురావడం కష్టమని భావించిన అపోలో వైద్యులు మెట్రో రైలు అధికారులను సంప్రదించారు. ప్రత్యేక రైలు ఏర్పాటుకు వారు ఓకే చెప్పడం, పోలీసులు సైతం సహకరించడంతో గుండె తరలింపు ప్రక్రియకు మార్గం సుగమం అయ్యింది. మెట్రో రైలులో గుండెను తరలిస్తున్న వైద్యులు  ఆద్యంతం ఉత్కంఠ మంగళవారం మధ్యాహ్నం మూడు గంటల నుంచే ఎల్భీనగర్‌–నాగోల్‌ మార్గంలో అధికారులు, పోలీసులు అప్రమత్తమయ్యారు. ట్రాఫిక్‌ పోలీసుల పహరా, అంబులెన్స్‌కు పైలెటింగ్‌ చేయడానికి పోలీసు వాహనాలు దారి పొడవునా సిద్ధమయ్యాయి. వైద్యులు నర్సిరెడ్డి గుండెను సేకరించిన తర్వాత.. ప్రముఖ కార్డియాలజిస్టు డాక్టర్‌ గోఖలే నేతృత్వంలో అరుగురు సభ్యుల వైద్య బృందం సాయంత్రం 4.36 గంటల ప్రాంతంలో ప్రత్యేక ఏర్పాట్ల మధ్య అంబులెన్స్‌లో కామినేని ఆస్పత్రి నుంచి బయలుదేరారు. కేవలం ఐదు నిమిషాలలోనే నాగోల్‌ మెట్రో స్టేషన్‌కు చేరుకున్నారు. మరో నిమిషంలో స్టేషన్‌లో సిద్ధంగా ఉంచిన ప్రత్యేక మెట్రో రైల్‌లోకి చేరుకున్నారు. వెంటనే బయలుదేరిన రైలు.. మార్గం మధ్యలోని 16 మెట్రో స్టేషన్లలో ఎక్కడా ఆగకుండా గ్రీన్‌ఛానల్‌ ఏర్పాటు చేశారు. జూబ్లీహిల్స్‌ మెట్రోస్టేషన్‌ వరకు మొత్తం 21 కి.మీ మార్గాన్ని 28 నిమిషాల లోపుగానే రైలు చేరుకుంది. రైలును ఈ సమయంలో గంటకు 40 కేఎంపీహెచ్‌ వేగంతో నడిపారు. అక్కడి నుంచి అంబులెన్స్‌లో రెండున్నర నిమిషాల్లోనే అపోలో ఆస్పత్రికి తరలించారు. జూబ్లీహిల్స్‌ చెక్‌పోస్ట్‌ నుంచి అపోలో వరకు కూడా పోలీసులు గ్రీన్‌ఛానెల్‌ ఏర్పాటు చేశారు. డాక్టర్‌ గోఖలే నేతృత్వంలోని వైద్య బృందం సాయంత్రం 5.15 గంటలకు గుండె మార్పిడి శస్త్ర చికిత్స ప్రారంభించింది.  నగరంలో మెట్రోలో గుండెను తరలించడం ఇదే తొలిసారి కావడం విశేషం. కాగా నగరంలో మార్పిడి చేసే అవయవాల తరలింపు, అత్యవసర వైద్యసేవలకు మెట్రో సేవలను వినియోగించుకోవాలంటూ.. ట్రాఫిక్‌ రద్దీ, వీఐపీల రాకపోకలతో అంబులెన్స్‌లు నిలిచిపోవడాన్ని ప్రస్తావిస్తూ నెటిజన్లు సోషల్‌ మీడియాలో కామెంట్లు చేశారు. గుండెను సకాలంలో తరలించాం ట్రాన్స్‌ప్లాంట్‌ చేయాల్సిన గుండెను బ్రెయిన్‌ డెడ్‌ వ్యక్తి శరీరం నుంచి తీసిన నాలుగు గంటల్లోగా తిరిగి అమర్చాల్సి ఉంటుంది. ఈ నేపథ్యంలో గుండెను సకాలంలో అపోలోకు చేరవేసేందుకు మెట్రో జర్నీ ఉపకరించింది. – డాక్టర్‌ గోపాలకృష్ణ గోఖలే, గుండె మార్పిడి నిపుణులు, అపోలో ఆస్పత్రి ప్రజా సేవకు మెట్రో ముందుంటుంది ప్రజాసేవలో మెట్రో ఎప్పుడూ ముందుంటుంది. ఓ నిండు ప్రాణం కాపాడేందుకు మా వనరులను వినియోగించేంలా మాకో అవకాశం దక్కింది. నాగోల్‌–జూబ్లీహిల్స్‌ మధ్య రైలును ఏ స్టేషన్‌లోనూ ఆపకుండా గ్రీన్‌ఛానల్‌ ఏర్పాటు చేశాం.  – కేవీబీ రెడ్డి, మెట్రో రైల్‌ ఎండీ

సాధారణంగా మన గుండె మామూలుగా నిమిషానికి 60 నుంచి 100 సార్లు  కొట్టుకోవాలి. అలా కాకుండా 60 కన్నా తగ్గినా లేదా 100 కన్నా పెరిగినా ఆ కండిషన్‌ను అరిథ్మియా అంటారు. కానీ ఎవరైనా తీవ్ర భయాందోళనలకు గురైనప్పుడు, వ్యాయామం చేసినప్పుడు గుండె వేగం 100 నుంచి 160 మధ్యన ఉంటుంది. ఇలా గుండె వేగం పెరిగిన కండిషన్‌ను సైనస్‌ టాకికార్డియా అంటారు. ఇలా కాకుండానే గుండె వేగం దానంతట అదే ఇంకా పెరిగితే అది జబ్బువల్ల కావచ్చు. ఈ లక్షణంతో మరికొన్ని రకాల గుండెజబ్బులు ఉండవచ్చు. సమస్య ఏదైనా గుండె వేగం మరింత పెరిగినా లేదా తగ్గినా స్పృహ కోల్పోయే ప్రమాదం ఉంది. ఇలాంటి వారు కార్డియాలజిస్ట్‌ని కలిసి ఈసీజీ, ఎకో, హోల్టర్‌ పరీక్షలల్లాంటివి చేయించాలి. ఓ వ్యక్తి అలా స్పృహ కోల్పోడానికి గుండె జబ్బే కారణమా, మరి ఇంకేదైనా సమస్య వల్ల ఇలా జరిగిందా తెలుసుకొని దానికి తగిన విధంగా చికిత్స తీసుకోవడం అవసరం.  

సాక్షి, గుంటూరు: ఇనుములోనూ ఓ హృదయాన్ని సృష్టించారు. అద్భుత కళానైపుణ్యంతో ఇనుప వ్యర్థాలకు జీవం పోశారు. అందంగా, ఆకర్షణీయంగా తీర్చిదిద్దిన ఈ కళారూపాలు సందర్శకులను కట్టిపడేస్తున్నాయి. తెనాలికి చెందిన శిల్పకళాకారులైన తండ్రీకొడుకులు కాటూరి వెంకటేశ్వరరావు, రవిచంద్ర వీటిని సృష్టించగా, వార్ఫ్‌రోడ్డులోని వర్క్‌షాపులో గురువారం ప్రదర్శించారు. ఆటోమొబైల్‌ పరికరాలతో భారీ శిల్పాలను తయారుచేస్తూ బెంగళూరు, హైదరాబాద్‌ నగరాలతో పాటు సింగపూర్, మలేసియా వంటి దేశాలకు ఎగుమతి చేశారు. ప్రస్తుతం ప్రపంచ రికార్డు సాధన లక్ష్యంతో ప్రత్యేకించి ఈ తరహాలో భారీ కళాకృతులను రూపొందిస్తున్నారు. ఆరడుగుల ఎత్తులో డోలు, తబల, 15 అడుగుల పొడవైన సన్నాయి, ఎద్దుల బండి, క్రీస్తును శిలువ వేసిన బొమ్మను రూపొందించారు.   

ఈ కరోనా సీజన్‌లో వైరస్‌ ఇన్ఫెక్షన్‌ కారణంగా ఎవరైనా సీరియస్‌ కండిషన్‌లోకి వెళ్లారంటే...  వైరస్‌ వారి ఊపిరితిత్తుల్లో ఇన్ఫెక్షన్‌ కలగజేయడం... దాంతో వారిని వెంటిలేటర్‌పై ఉంచాల్సి రావడం చాలా సాధారణమని మొదట్లో భావించేవారు. కానీ  ఆ తర్వాత్తర్వాత పరిశోధనల్లో, పరిశీలనల్లో కొత్త విషయాలు తెలిశాయి. కేవలం ఊపిరితిత్తులే కాదు... గుండె కూడా అంతే స్థాయిలో ప్రభావితమవుతుందని స్పష్టమైంది. ఈ నెల 29న వరల్డ్‌ హార్ట్‌డే! ఈ సందర్భంగా అసలు కరోనా వల్ల గుండె ఎన్ని రకాలుగా ప్రభావితం అయ్యే అవకాశం ఉందీ, అలా జరిగేందుకు కారణాలేమిటీ, వాటిని నివారించడం / అధిగమించడం ఎలా అన్న అంశాలపై అవగాహన కోసమే ఈ కథనం.  కరోనాతో పెరిగే ముప్పు – అందుకు కారణాలు   మనలోకి కరోనా వైరస్‌ ప్రవేశించడానికి దోహదపడే అంశాల్లో ‘ఏసీఈ–2 రిసెప్టార్స్‌’ అన్నిటికంటే ముఖ్యమైనవి. సాధారణంగా మన శరీరంలో ఉన్నట్లే మన గుండెపై కూడా ఈ రిసెప్టార్స్‌ ఉంటాయి. సాధారణంగా డయాబెటిస్, హైపర్‌టెన్షన్‌ (హైబీపీ) ఉన్నవారికి చికిత్సలో భాగంగా ఏసీఈ ఇన్హిబిటార్స్‌ అనే మందులు ఇస్తుంటారు. అలాగే యాంజియోటెన్సిన్‌ 2 రిసెప్టార్‌ బ్లాకర్స్‌ కూడా ఇస్తారు. కరోనా వైరస్‌ వ్యాప్తి కూడా ఈ ఏసీఈ–2 రిసెప్టార్స్‌ ద్వారానే గుండె కండరంలోకి ప్రవేశిస్తుంది. అంటే ఈ అంశం ఆధారంగానే ఏసీఈ–2 రిపెప్టార్స్‌కూ, కరోనా ప్రవేశానికీ సంబంధముందని స్పష్టంగానే తెలుస్తుంది. గుండె కండరంపైన ‘ఏసీఈ–2 రిసెప్టార్స్‌’ సంఖ్య మరింత ఎక్కువ. కాబట్టి కరోనా గుండెను ప్రభావితం చేసే అవకాశాలు ఆటోమేటిగ్గా మరింత ఎక్కువవుతాయన్నమాట.  ఇక డయాబెటిస్, హైబీపీ ఉన్నవారిలో ఇచ్చే మందుల వల్ల కరోనా ప్రవేశానికీ, తద్వారా గుండెకు ప్రమాదం పెరిగే అవకాశాలు ఉన్నప్పటికీ యూరోపియన్‌ సొసైటీ ఫర్‌ కార్డియాలజీ, బ్రిటిష్‌ కార్డియాక్‌ సొసైటీ, అమెరికన్‌ హార్ట్‌ అసోసియేషన్‌ వంటి సంస్థలన్నీ కరోనా సీజన్‌లో సైతం ఈ మందుల్ని యథావిధిగా తీసుకొమ్మనే సిఫార్సు చేస్తున్నాయి. ఎందుకంటే... వాటిని తీసుకోవడం కంటే... కరోనా వైరస్‌ సోకుతుందేమో అనే ఆందోళనతో వాటిని మాన్పించడం వల్ల జరిగే అనర్థాల తీవ్రత చాలా ఎక్కువ.   మరో కారణం ఏమిటంటే... పాశ్చాత్యులతో పోలిస్తే భారతీయులలో రక్తనాళాలు చాలా సన్నగా ఉంటాయి. మరీ ముఖ్యంగా మన దక్షిణభారతీయుల్లో ఇవి మరింత సన్నగా ఉంటాయి. కరోనా వైరస్‌ కారణంగా రక్తనాళాల్లోని లోపలిపొర  దెబ్బతింటుంది. అంతేకాదు... నాళాల్లో రక్తం గడ్డకట్టే (అంటే క్లాట్స్‌ ఏర్పడే) అవకాశాలూ పెరుగుతాయి. సాధారణంగా రక్తనాళాలు సన్నబారడం / దెబ్బతినడాన్ని వైద్యపరిభాషలో ‘అథెరో స్క్లిరోసిస్‌’ అంటారు. వయసు పెరుగుతున్నకొద్దీ ఇలా జరగడం సాధారణం. కానీ కరోనా కారణంగా ఈ పరిణామం ఠక్కున సంభవించే అవకాశం ఉంది. ఇలా రక్తనాళాలు సన్నబడి, గుండె కండరాలకు రక్తప్రసరణ తగ్గిపోవడంతో పాటు రక్తపు గడ్డలు (క్లాట్స్‌) వల్ల గుండెకు రక్తసరఫరా తగ్గవచ్చు. ఫలితంగా కరోనా సీజన్‌లో వైరస్‌ ఇన్ఫెక్షన్‌ వల్ల ఈ కారణంగానూ గుండెపోటు రావచ్చు. ఇలా రక్తనాళాల్లో క్లాట్స్‌ వచ్చే అవకాశాలు కేవలం గుండెకు రక్తాన్ని తీసుకెళ్లే కరొనరీ ఆర్టరీలో మాత్రమే గాక... అన్ని ధమనుల్లోనూ ఉంటుంది. కాకపోతే మిగతాచోట్ల రక్తం గడ్డకట్టినా తక్షణ ప్రమాదం ఉండకపోవచ్చు. కానీ అత్యంత కీలకమైన గుండెకు అనునిత్యం రక్తం సాఫీగా అందకపోవడం వల్ల జరిగే ప్రమాదం చాలా ఎక్కువ. ఇక్కడ గుండెకు నేరుగా కాకుండా పరోక్షంగా వచ్చే ముప్పు గురించి కూడా చెప్పుకోవాలి. కాళ్ల రక్తనాళాల్లో లేదా దేహంలోని మరెక్కడైనా రక్తనాళాల్లో రక్తపు క్లాట్స్‌ వచ్చి అవి గుండెకు చేరి, అక్కడ ఊపిరితిత్తులకు జరిగే రక్తసరఫరాకు అడ్డుపడితే... ‘పల్మునరీ ఎంబోలిజం’ అని పిలిచే ఈ పరిణామం వల్ల కూడా అకస్మాత్తుగా మరణం సంభవించే అవకాశాలు ఎక్కువ. మన దేశవాసుల్లో వచ్చే ఊబకాయం ఎక్కువగా పొట్ట దగ్గర వస్తుంది. దీన్నే అబ్డామినల్‌ ఒబేసిటీ లేదా సెంట్రల్‌ ఒబేసిటీ అంటారు. స్థూలకాయంతో బాధపడేవారిలో (అంటే బీఎమ్‌ఐ 30 కంటే ఎక్కువగా ఉన్నవారిలో) కరోనాతో కోవిడ్‌ ఇన్ఫెక్షన్‌ సోకే అవకాశాలు దాదాపు 40 శాతం ఎక్కువగా ఉందని తేలింది. దాదాపు మూడు లక్షల మందిపై నిర్వహించిన అధ్యయనంలో ఇటీవలే బ్రిటిష్‌ పరిశోధకులు కనుగొన్నారు. మన దేహబరువు పెరుగుతున్న కొద్దీ ముప్పు కూడా అంతే ఎక్కువగా పెరుగుతోందని కూడా ఈ అధ్యయనంలో తేలింది.  పొగతాగడం అన్నది అటు ఊపిరితిత్తులకూ, ఇటు అథెరోస్కి›్లరోసిస్‌ దోహదపడే అంశం. అందుకే పొగతాగే అలవాటు ఉన్న వారికి కరోనా సోకితే అటు ఊపిరితిత్తులను దెబ్బతీసే అవకాశం ఎంతగా ఉంటుందో... ఇటు గుండెకు ప్రమాదం తెచ్చిపెట్టే అవకాశమూ అంతకు తక్కువేమీ కాదు. కరోనా కారణంగా ప్రభావితమయ్యే కీలకమైన రెండు అవయవాలైన ఊపిరితిత్తులూ, గుండెను పొగ కూడా ప్రభావితం చేస్తుంది. అందుకే పొగతాగడం కూడా కరోనా విజృంభణకు దోహదపడి అటు లంగ్స్‌తో పాటు ఇటు గుండెకూ ముప్పును మరింత పెంచుతుంది. గుండెకు మరెన్ని రకాల సమస్యలో...  కరోనా వైరస్‌ గుండెను ప్రభావితం చేసినప్పుడు కొందరిలో నేరుగా హార్ట్‌ ఎటాక్‌ యే రావచ్చు. కరోనా వైరస్‌ వల్ల గుండె కండరానికి ఇన్ఫెక్షన్, కండరంలో వాపు, నొప్పి  (ఇన్‌ఫ్లమేషన్‌) రావచ్చు. దీన్ని మయోకార్డయిటిస్‌ అంటారు. ఈ కారణంగా గుండె పనితీరు దెబ్బతిని అది హార్ట్‌ ఫెయిల్యూర్‌కు సైతం దారితీయవచ్చు. కొందరిలో గుండె స్పందనలు లయ తప్పవచ్చు (అంటే రిథమ్‌ దెబ్బతిని ఇర్రెగ్యులర్‌గా కొట్టుకోవచ్చు). హాస్పిటల్స్‌కు వెళ్లనివ్వని కరోనా భయం...  అంతకు ముందు క్రమం తప్పకుండా కనీసం ఏ రెండు నెలలకొకసారో, మూణ్ణల్లకొకమారో రక్తంలో తమ చక్కెర పాళ్లను తెలుసుకునే డయాబెటిస్‌ రోగులు సైతం ఈ కరోనా సీజన్‌లో హాస్పిటల్‌ దిక్కుకు వెళ్లడమే మానేశారు. గుండెజబ్బులు ఉన్నవారు సైతం ఆసుపత్రును అవాయిడ్‌ చేస్తున్నారు. కరోనా కారణంగా పైన పేర్కొన్న రక్తనాళాలు సన్నబారడం, రక్తంలో క్లాట్స్‌ రావడం వంటి ఆరోగ్యవంతుల్లోనే మామూలేతే... మరి డయాబెటిస్, హైబీపీ వంటి వారిలో ఎంత ప్రమాదమో ఎవరికి వారే ఊహించవచ్చు. దాంతో క్రమం తప్పకుండా హాజరుకావాల్సిన ఫాలో అప్స్‌కు వెల్లకపోవడం, వ్యాధి బాగా ముదిరాక మాత్రమే హాస్పిటల్స్‌కు వచ్చే కేసులు సైతం పెరిగిపోయాయి. దాంతో వాళ్లకు సకాలంలో అందాల్సిన చికిత్స అందకపోవడం వల్ల కూడా చాలా అనర్థాలు సంభవిస్తున్నాయి. అందులో గుండెకు సంబంధించిన సమస్యలే ఎక్కువ అని చెప్పవచ్చు. అసలు గుండె జబ్బు ఎందుకొస్తుంది, ఎలా బయటపడుతుంది?  కరోనరీ ధమనులు గుండెకు పోషకాలనూ, ఆక్సిజన్‌ను అందిస్తుంటాయి. సాధారణంగా ఏ కారణంగానైనా ఈ ధమనులు సన్నబడవచ్చు లేదా వాటిలో రక్త సరఫరా తగ్గిపోవడం లేదా ఒక్కోసారి రక్తప్రసరణ పూర్తిగా ఆగిపోవడం కూడా జరగవచ్చు. మొదట్లో వయసుపెరగడం లాంటి ఏదైనా కారణంతో రక్తనాళాలు దెబ్బతినడం, సన్నబారడం జరిగితే... ఇప్పుడు కరోనా కూడా అలాంటి ప్రభావాన్నే చూపుతోందని అధ్యయనల్లో తేలింది. ఇలా రక్తనాళాలు సన్నబడినప్పుడు ఛాతీలో నొప్పి రావచ్చు. ఈ కండిషన్‌ను యాంజినా పెక్టోరిస్‌ అంటారు. గుండెకు తగినంత  రక్తసరఫరా జరగని సందర్భాల్లో గుండె కండరాలు క్రమంగా చచ్చుపడిపోవడం మొదలవుతుంది. ఈ కండిషన్‌నే హార్ట్‌ ఎటాక్‌ అనీ లేదా వైద్యపరిభాషలో అక్యూట్‌ మయోకార్డియల్‌ ఇన్‌ఫార్‌క్షన్‌ (ఏఎమ్‌ఐ) అని అంటుంటారు. ఆ సమయంలో వచ్చే నొప్పిని గుండెపోటు అని పిలుస్తారు. కరొనరీ ఆర్టెరీ డిసీజ్‌ వివిధ రూపాల్లో ఉంటుంది. యాంజైనల్‌ చెస్ట్‌ పెయిన్‌ (కేవలం ఛాతీ నొప్పి) మొదలుకొని... తీవ్రమైన పరిస్థితిలో (వరస్ట్‌ కండిషన్‌లో) రోగిని కోల్పోయే పరిస్థితి వరకు ఏదైనా జరగవచ్చు.  ముప్పునుంచి గుండెను తప్పించండిలా... ఇటీవల పెరిగిన అవగాహనలో మనలో చాలామంది పల్స్‌ ఆక్సిమీటర్‌ను కొని ఇంట్లో పెట్టుకుని తరచూ  ఆక్సిజన్‌ పాళ్లు చెక్‌ చేసుకుంటూ ఉన్నారు. ఈ ఉపకరణంతో  తమ రక్తంలో ఆక్సిజన్‌ పాళ్లు (ఆక్సీజన్‌ శాచ్యురేషన్‌) తగినంతగా ఉన్నాయా లేదా అన్నది స్పష్టంగా తెలుస్తుంది. మొదట విశ్రాంతిగా కూర్చుని ఒకసారి చెక్‌ చేసుకుని, ఆ తర్వాత మరో ఐదారు నిమిషాలు నడిచాక మరోమారు చెక్‌ చేసుకోవాలి. ఆక్సిజన్‌ శాచ్యురేషన్‌ 95 కంటే ఎక్కువగా ఉంటే ఆందోళన అక్కర్లేదు. కానీ అంతకంటే తక్కువగా ఉంటే తక్షణం ఆసుపత్రికి వెళ్లాల్సిందే. కొందరు చిన్న నొప్పిని కూడా భరించలేరు. కండరాల్లోనూ లేదా ఇతరత్రా ఏదైనా నొప్పి కనిపిస్తే తక్షణం నొప్పినివారణ మాత్ర వేసుకుంటూ ఉంటారు. వీలైనంతవరకు పెయిన్‌కిల్లర్‌ వేసుకోకపోవడమే మంచిది. ఇక ఐబూప్రొఫెన్‌ లాంటి మందులైతే అస్సలు వద్దు. ఒకవేళ వేసుకోవాల్సి వస్తే ఎలాంటి హానీ చేయని నొప్పినివారణ మందును డాక్టర్‌ సలహా మేరకే పరిమితమైన సమయం కోసం మాత్రమే వాడాలి.  ఒకసారి ఈసీజీ తీయించుకోండి. దాంట్లో ఏదైనా తేడా ఉంటే వెంటనే కార్డియాలజిస్టును సంప్రదించండి. డయాబెటిస్, హైబీపీ ఉన్నవారు తాము వాడే అన్ని రకాల మందుల్ని ముందే తెచ్చిపెట్టుకోవాలి. ఎప్పుడూ గ్యాప్‌ రానివ్వకుండా అందుబాటులో ఉంచుకోవాలి. మామూలు డయాబెటిస్, హైబీపీ ఉన్నవారే ఇంత జాగ్రత్తగా ఉంటే ఇప్పటికే గుండెజబ్బులున్నవారూ, స్టెంట్‌ వేయించుకుని మందులు వాడే వారు, హార్ట్‌సర్జరీ (సీఏబీజీ) చేయించుకున్నవారు తమ మందుల్ని క్రమం తప్పక వాడాల్సిందే అన్న విషయాన్ని ఏమాత్రం నిర్లక్ష్యం చేయకూడదు. కరోనాతో రక్తంలో క్లాట్స్‌ వచ్చే ప్రమాదం ఉన్నందున... గుండెజబ్బులున్నవారు వాడే రక్తాన్ని పలచబార్చే మందులు వారికి మరింత ప్రయోజనకారి అన్న విషయాన్ని గుర్తించి, ఆ మందులతో బాటు... ఇతర ఏ మందులనూ ఆపకూడదు. మందుల పట్ల నిర్లక్ష్యం ఎంత మాత్రమూ తగదు. కొద్దిపాటి ఆయాసం వచ్చేవారు కోవిడ్‌ పరీక్ష చేయించుకోవడంతో పాటు ఛాతీ సీటీస్కాన్‌ తీయించుకుని, డాక్టర్‌కు చూపించి దాన్ని దగ్గర ఉంచుకోవడం మంచిది. అన్నిటికంటే ముఖ్యంగా ఒత్తిడికి దూరంగా ఉండాలి. ఎలాంటి మానసిక ఒత్తిడికి గురికాకుండా ప్రశాంతం గా ఉండాలి. మానసికంగా ప్రశాంతంగా లేకపోవడం, ఒత్తిడికి గురికావడం అన్నది రక్తనాళాల్లో రక్తాన్ని వేగంగా దౌడు తీయిస్తుంది. అది గుండెపై ఒత్తిడిని పెంచి, దాని స్పందనలను వేగవంతం చేస్తుందన్నది మనకు తెలిసిందే. మనం ప్రశాంతంగా ఉంటే గుండె కూడా ఆటోమేటిగ్గా ప్రశాంతంగానూ, ఆరోగ్యంగానూ ఉంటుందని గుర్తుపెట్టుకోవాలి.  కరోనాతో గుండెకు జరిగే నష్టమేమిటి?  కరోనా వైరస్‌ మన గుండెకు చేరాక అది గుండె కండరాన్ని బాగా బలహీన పరుస్తుంది. ఫలితంగా గుండె కండరం తీవ్రంగా దెబ్బతింటుంది. మొదట్లో ఎలాంటి గుండెజబ్బులూ లేదా గుండెకు సంబంధించిన సమస్యలూ లేనివారిలోనే పరిస్థితి ఇలా ఉంటే... ఇక అదివరకే గుండెజబ్బులు ఉన్నవారిలో పరిస్థితి మరింత తీవ్రంగా ఉంటుందని స్పష్టంగా మనకే అర్థమవుతుంది. ఇక గతంలో గుండెపోటు వచ్చి ఉన్న వారి పరిస్థితి మరింత విషమించేందుకు అవకాశాలు ఎక్కువ. -డాక్టర్‌ అనిల్‌కృష్ణ గుండాల సీనియర్‌ కార్డియాలజిస్ట్‌

బెల్జియమ్‌: ప్రస్తుత పోటీ ప్రపంచంలో మెజారిటీ ప్రజలు తీవ్ర ఒత్తిడిని ఎదుర్కొంటున్నారు. ఈ నేపథ్యంలో సెలబ్రెటీల నుంచి సామాన్య జనాలను వేధిసున్న సమస్య డిప్రెషన్‌(మానసిక రుగ్మత). అయితే డిప్రెషన్‌ను ప్రారంభ దశలోనే ఎదుర్కోవాలి, లేకుంటే తీవ్ర అనారోగ్య సమస్యలు ఎదుర్కోవాల్సి వస్తుంది. ఈ సమస్యను పరిష్కరించేందుకు వైద్యులు అనేక దశాబ్ధాలుగా కృషి చేస్తున్నారు. తాజాగా శాస్త్రవేత్తలు ఓ కొత్త అధ్యయనాన్ని వెల్లడించారు. కాగా డిప్రెషన్‌తో బాధపడే వ్యక్తులను గుర్తించాలంటే గుండె వేగాన్ని(24 గంటల పాటు) పరీక్షించాలని అధ్యయనం ద్వారా తేల్చారు. అయితే గుండె వేగం ద్వారా డిప్రెషన్‌కు సంబంధించిన చికిత్స పనిచేస్తుందో లేదో తెలుసుకోవచ్చని తెలిపారు. బెల్జియమ్‌కు చెందిన శాస్త్రవేత్త డాక్టర్ స్కీవెక్‌ నేతృత్వంలో అధ్యయనం చేశారు. కాగా ఇది వరకు కొందరు అధ్యయనకర్తలు గుండె వేగం ఎక్కువున్న వారు డిప్రెషన్‌తో బాధపడుతున్నట్ల తెలిపారు. కానీ కొంత అసంపూర్ణంగా ఉండేది. కానీ ప్రస్తుతం తాము పటిష్టమైన అధ్యయనం చేశామని 16మంది ఆరోగ్యవంతులు, 16మంది డిప్రెషన్‌తో బాధపడుతున్న వారిని అధ్యయనానికి వాలంటీర్లుగా తీసుకున్నట్లు తెలిపారు. కాగా ప్రామాణిక అధ్యయనం చేసినట్లు డాక్టర్ స్కీవెక్‌ పేర్కొన్నారు. (చదవండి: ‘నువ్వు చచ్చిపోతే ఒక రోజు వార్తలో ఉంటావు’)

కరోనా వైరస్‌ ప్రధానంగా ఊపిరితిత్తులను ప్రభావితం చేస్తుందని అందరికీ తెలిసిందే. ఇటీవల మనం చూస్తున్న కొత్త పరిణామం ఏమిటంటే... కరోనాతో బాధపడుతున్న కొందరు అకస్మాత్తుగా గుండెపోటు/గుండెజబ్బుతో కన్నుమూస్తున్నారు. ఇలాంటివారిలో కొంతమంది యువకులూ ఉన్నారు. ఇలా వారు మరణించడం ఎంతో విషాదకరం.  ఇటువంటి వార్తలు అందరిలో ఆందోళననూ పెంచడం సహజం. ఈ నేపథ్యంలో కరోనా వైరస్‌తో వచ్చే కోవిడ్‌–19... కొందరు రోగుల్లో గుండెను ఎలా ప్రభావితం చేస్తోంది, ఎందుకలా జరుగుతోంది, దాన్ని నివారించడం ఎలా... లాంటి విషయాలపై అవగాహన కోసమే ఈ కథనం. గుండెను ఎలా ప్రభావితం చేస్తుందంటే... కరోనా వైరస్‌ దేహంలోకి ప్రవేశించడానికి కారణం మన శరీరంలో ఉండే ఏసీఈ–2 రిసెప్టార్స్‌. దేహంలో ఉన్నట్లే మన గుండెపై కూడా ఈ రిసెప్టార్స్‌ ఉంటాయి. దీని ద్వారానే కరోనా వైరస్‌ కొందరిలో గుండె కండరంలోకి ప్రవేశిస్తుంది. అలా ప్రవేశించాక అది గుండె కండరాన్ని బలహీన పరిచి ఆ తర్వాత దెబ్బతీస్తుంది. ఇలా జరిగినప్పుడు... అదివరకే గుండెజబ్బులు ఉన్నవారు... లేదా గతంలో గుండెపోటు వచ్చి ఉన్నవారి పరిస్థితి మరింత విషమించేందుకు అవకాశాలు ఎక్కువ. ఈ విషమించడం అన్నది... హార్ట్‌ఎటాక్‌ రూపంలో కనిపించవచ్చు; హార్ట్‌ ఫెయిల్యూర్‌కూ దారితీయవచ్చు; లేదా మరికొందరిలో గుండె స్పందనల తాలూకు లయ (హార్ట్‌ రిథమ్‌) దెబ్బతినవచ్చు. అంటే గుండెస్పందనలు వేగవంతమైనా కావచ్చు. లేదా చాలా స్లో అయిపోవడం... కాసేపు వేగం, కాసేపు నెమ్మది... ఇలా ఒక నియతి లేకుండా (ఇర్రెగ్యులర్‌గా) కొట్టుకుంటుండవచ్చు. గుండెపోటును మిమిక్రీ చేసే కరోనా వైరస్‌...  గుండెసమస్యలను తెలుసుకోడానికి చేసే తొలి పరీక్ష ఈసీజీ. కరోనా కారణంగా గుండె ప్రభావితమైన వారికి ‘ఈసీజీ’ తీస్తే... కొందరిలో ‘గుండెజబ్బు’ను సూచించేలా ఈసీజీలో కనిపించవచ్చు. ఇలా అది గుండెపోటును మిమిక్‌ చేస్తుందన్నమాట. అప్పుడు మనం ఆ తర్వాతి పరీక్ష అయిన ‘యాంజియోగ్రామ్‌’ నిర్వహించి చూస్తే... దాంట్లో మాత్రం గుండెపోటు వచ్చిన దాఖలాలేవీ కనిపించవు. అంతమాత్రాన సంతోషించలేము. ఎందుకంటే... కరోనా వైరస్‌ గుండెకు సోకి కోవిడ్‌–19 వచ్చిన వారిలో గుండె కండరానికి ఇన్ఫెక్షన్, కండరంలో వాపు, నొప్పి, మంట (ఇన్‌ఫ్లమేషన్‌) రావడం వల్ల అది హార్ట్‌ఫెయిల్యూర్‌కు దారితీయవచ్చు. కొంతమందిలో రక్తపోటు (బీపీ) బాగా తగ్గిపోయి, రోగి షాక్‌కు గురై చనిపోయే ప్రమాదమూ ఉంటుంది. ఒక్కోసారి కంప్లీట్‌ హార్ట్‌బ్లాక్‌ అని చెప్పే కండిషన్‌ కూడా కనిపించవచ్చు. అందుకే కోవిడ్‌–19 కొందరు ఆకస్మికంగా చనిపోవడానికి ఇక్కడ పేర్కొన్న అంశాలే కారణం. అప్పటికే గుండెజబ్బు ఉన్నవారు అకస్మాత్తుగా చనిపోవడానికి అవకాశాలు ఎలాగూ ఎక్కువే. దాంతోపాటు గుండెజబ్బులేమీ లేనివారిలో కూడా 20 శాతం మందిలో ఇవే పరిణామాల కారణంగా మరణాలు సంభవిస్తున్నాయి. కొన్నిసార్లు మందులూ మరణానికి కారణాలే...  హైడ్రాక్సీక్లోరోక్విన్‌తో పాటు అజిథ్రోమైసిన్‌ లాంటి యాంటీబయాటిక్‌ కలిపి తీసుకోవడం నివారణకు (ప్రొఫిలాక్టిక్‌గా) తోడ్పడుతుందని గతంలో మనం చదివిన విషయమే. వాటిని వాడిన వారిలో గుండె ప్రభావితమవుతుంది. దాంతో గుండె స్పందనలను సూచించే  ‘క్యూ‘.. ‘టీ’ అనే తరంగాల తాలూకు ప్రకంపనల మధ్య వ్యవధి పెరగడం (క్యూ – టీ ఇంటర్వెల్‌ ప్రొలాంగ్‌ కావడం) జరగవచ్చు. ఇది రోగి మరణానికి కారణం కావచ్చు. ఇక చికిత్సలో భాగంగా రోగుల ప్రాణరక్షణ కోసం వాడే లోపినావిర్, రెటినావిర్‌ వంటి హెచ్‌ఐవీకి వాడే కొన్ని మందులను కూడా కొందరు కోవిడ్‌–19 రోగులకు వాడుతున్నారు. చాలా అరుదుగానే అయినా ఈ మందులు కొందరు రోగుల్లో ఆకస్మిక మరణానికి దారితీసే అవకాశం ఉంది. సమస్య తీవ్రతను తెలియనివ్వని ‘హ్యాపీ హైపాక్సియా’! సాధారణంగా కరోనా వ్యాధి వల్ల ఊపిరితిత్తులలో నీరు చేరడం వల్ల కొద్దిగా  నడిచినా తీవ్రమైన ఆయాసం రావడం సహజం. ఆక్సిజన్‌ అందకపోవడం వల్ల కనిపించే ఈ లక్షణాన్ని హైపాక్సియా అంటారు. కానీ కరోనా వచ్చిన కొందరిలో లంగ్స్‌ సమస్య ఉన్నప్పటికీ చివరివరకూ ఆయాసం రాకపోవడం, దాంతో హాస్పిటల్‌కు వెళ్లకపోవడంతో జరగాల్సిన నష్టమంతా జరిగిపోతుంది. ఈ కండిషన్‌నే ‘హ్యాపీ హైపాక్సియా’ అంటారు. హ్యాపీ హైపాక్సియాలో గుండె కండరానికీ, గుండెకూ జరగాల్సిన చేటు జరుగుతున్నప్పటికీ అది బయటికి తెలియకుండానే రోగి అకస్మాత్తుగా చనిపోయే అవకాశముంది. గుండెకు చేకూరే మరికొన్ని రకాల చేటు...  కొందరిలో జన్యుపరంగానే లాంగ్‌ క్యూటీ సిండ్రోమ్, బ్రుగాడా సిండ్రోమ్‌ వంటి గుండెజబ్బులు వచ్చే అవకాశాలు ఎక్కువ. ఇక కొందరు  రోగుల్లోని రక్తనాళాల్లో రక్తం గడ్డకట్టే అవకాశం ఎక్కువ. కాళ్ల రక్తనాళాల్లోగానీ లేదా మరెక్కడైనా గాని... ఇలా గడ్డకట్టిన రక్తపు క్లాట్స్‌... గుండెకు చేరి, అక్కడ ఊపిరితిత్తులకు  జరిగే రక్తసరఫరాకు అడ్డుపడ్డా కూడా అకస్మాత్తుగా మరణం సంభవించే అవకాశాలూ ఎక్కువే. ఇక ఇప్పటికే గుండెజబ్బులు లేదా గుండెకు సంబంధించిన ఇతర వ్యాధులు ఉన్నవారు కరోనాకు భయపడి హాస్పిటల్స్‌కు వెళ్లడం లేదు. దాంతో  ఫాలో అప్స్‌ జరగకపోవడం, పూర్తిగా వ్యా«ధి ముదిరాక మాత్రమే హాస్పిటల్స్‌కు రావడంతో... వాళ్లకు అందాల్సిన చికిత్స త్వరితంగానూ, వేగంగానూ అందక కొన్ని మరణాలు సంభవిస్తున్నాయి. కోవిడ్‌–19 రోగుల్లో గుండె సమస్యల నివారణ/మేనేజ్‌మెంట్‌  ► రోగికి కోవిడ్‌–19 వచ్చాక... అది గుండెజబ్బులు ఉన్నవారైతే మరింత ఎక్కువగా మెడికల్‌ కేర్, మెడికల్‌ అటెన్షన్‌లో ఉండాలి. ► ఇలాంటి రోగులు తమకంటూ ఓ ఆక్సీమీటర్‌ తీసుకొని పెట్టుకోవాలి. తరచూ ఆక్సీమీటర్‌లో తమ రక్తంలోని ఆక్సిజన్‌ చెక్‌ చేసుకుంటూ ఉండాలి. ఇది వేలికి పెట్టుకుని చూసుకునే ఓ చిన్న ఉపకరణం. రోగి విశ్రాంతిగా ఉన్న సమయంలో చెక్‌ చేసుకొని, తమ రక్తంలో తగినంత ఆక్సిజన్‌ పాళ్లు  తగినంతగా ఉన్నాయా అన్నది రోజుకోసారి చెక్‌ చేసుకోవాలి. విశ్రాంతిగా ఉన్నప్పుడు మాత్రమే కాకుండా ఓ ఆరు నిమిషాల పాటు నడిచాక కూడా ఓ సారి చెక్‌ చేసుకోవాలి. ఈ రెండు సందర్భాల్లోనూ రక్తంలో తగినంత మోతాదులో ఆక్సిజన్‌ ఉంటే ఇక చాలావరకు బెంగపడాల్సిన అవసరమే ఉండదు. ‘హ్యాపీ హైపాక్సియా’ వచ్చే అవకాశాలు ఉన్నందున తప్పనిసరిగా ఇలా రోజూ చెక్‌ చేసుకోవడం మంచిది. ► ఒకసారి ఈసీజీ తీయించుకోవాలి. ఏదైనా తేడా ఉంటే వెంటనే గుండెనిపుణుడికి చూపించుకోవాలి. ఎలాంటి తేడాలేకపోతే నిశ్చింతగా ఉండవచ్చు. ► కొన్ని ప్రమాదకరమైన మందులు వాడేటప్పుడు వాటి ప్రభావం గుండె మీద పడుతుందా అన్న విషయాన్ని తెలుసుకోవాలి. ► గుండెజబ్బులు ఉన్నవారు తమకు అవసరమైన మందులను ముందే తెచ్చి పెట్టుకోవాలి. సరైన మోతాదులను తెలుసుకుని వాటిని క్రమం తప్పకుండా వాడాలి. ► కరోనాకు భయపడి హాస్పిటల్‌కు వెళ్లకుండా ఉండే బదులు గుండెజబ్బులు ఉన్నవారు తమ గుండెవైద్య నిపుణిడికి తరచూ చూపించుకుంటూ ఫాలోఅప్‌లో ఉండటం అవసరం. ► రక్తానికి సంబంధించి సీబీపీ, ఎల్‌డీహెచ్,డీడైమర్, ఫెరిటిన్‌ అనే కొన్ని పరీక్షలు ఉంటాయి. ఈ పరీక్షలను చేయించుకోవడం ద్వారా ఏవైనా సమస్యలు అకస్మాత్తుగా  వచ్చే అవకాశాలున్నాయా అన్న విషయం ముందే తెలుస్తుంది. ఉదాహరణకు డీడైమర్‌ ఫలితాల్లో అది ఎక్కువగా ఉన్నట్లయితే రక్తం గడ్డకట్టే అవకాశాలు ఎక్కువ అన్న విషయం తెలుస్తుంది. ఇలాంటి వాళ్లు... ఆ ఫలితాన్ని బట్టి రక్తాన్ని పలచబార్చే మందులను వాడాల్సి ఉంటుంది. అలాగే అయా ఫలితాలను బట్టి కొన్ని మందులను డాక్టర్లు సూచిస్తారు. ► కొద్దిపాటి ఆయాసం వచ్చేవారు ఓసారి ఓసారి ఛాతీ సీటీస్కాన్‌ తీయించుకుని ఉంచుకోవడం మంచిది. దాన్నిబట్టి డాక్టర్లు ఆకస్మికంగా వచ్చే ప్రమాదాలను పసిగట్టి, వాటిని నివారించే మార్గాలను సూచిస్తారు. ఇక అన్నిటికంటే ముఖ్యంగా అవసమైనది ప్రశాంతత. మానసికంగా ప్రశాంతంగా ఉండటం వల్ల మానసిక ఒత్తిడీ ఉండదు. గుండెకూడా తన పని తాను చేసుకుంటూ ఉంటుంది. అతి లోపించడం వల్ల పెరిగే ఒత్తిడి అటు గుండెపైనా... ఇటు రోగనిరోధక శక్తిపైనా ప్రభావం చూపుతుంది. కాబట్టి ప్రశాంతంగా, ఆహ్లాదంగా, ఆనందంగా ఉండటం వల్ల అటు కరోనానూ, ఇటు గుండెజబ్బులనూ నివారించవచ్చు. జీవితాన్ని సంతోషంగానూ గడపవచ్చు.

ఖమ్మం, వైరా: సాధారణంగా గుండె ఎడమ చేతి వైపు ఛాతి భాగంలో ఉంటుంది. కానీ.. వైరాలోని ఓ మహిళ కు కుడి వైపున గుండె ఉంది. వైరా సంత బజార్‌కు చెందిన బాసాటి ఆనంద్, ఉష దంపతులకు పెళ్లయి ఐదేళ్లయింది. పిల్లలు కలగకపోవడంతో ఖమ్మంలోని ఓ ప్రైవేట్‌ ఆస్పత్రికి మంగళవారం పరీక్షల నిమిత్తం వెళ్లారు. అక్కడ ఆమెకు స్కానింగ్‌ చేసిన సిబ్బంది ఆశ్చర్యపోయారు. ఎడమ వైపున ఉండాల్సిన గుండె కుడి వైపున ఉన్నట్లు గుర్తించారు. జన్యుపరమైన లోపాల వల్ల ఇలా జరుగుతుందని వైద్యులు తెలిపారు. 

జపాన్‌లోని ఒసాకా విశ్వవిద్యాలయ శాస్త్రవేత్తలు ఓ అద్భుతాన్ని ఆవిష్కరించారు. ప్రపంచంలోనే తొలిసారి పరిశోధనశాలలో అభివృద్ధి చేసిన కండరాన్ని గుండెకు అతికించడంలో విజయం సాధించారు. పాడైపోయిన గుండె స్థానంలో దాతల నుంచి సేకరించే గుండెను అమర్చడం ఇప్పటి వరకూ ఉన్న పద్ధతి. అయితే దాతల కొరత కారణంగా ఇప్పటికీ అవసరార్థులు చాలామందికి అవయవాలు దొరకడం లేదన్నది మనకు తెలిసిన విషయమే. ఈ నేపథ్యంలో ఒసాకా శాస్త్రవేత్తలు ఆవిష్కరించిన కొత్త పద్ధతి కృత్రిమ అవయవాల డిమాండ్‌కు కొంత అడ్డుకట్ట వేసేదిగా అంచనా. సహజసిద్ధంగా నశించిపోయే పొరల్లోపల గుండె కండరకణాలను ఉంచి పెంచడం.. ఆ పొర మొత్తాన్ని పాడైపోయిన గుండెప్రాంతంలో ఉంచడం ఈ కొత్త పద్ధతిలోని ముఖ్యమైన అంశం. రోగినుంచి సేకరించిన కణాలనే ఉపయోగించడం వల్ల శరీరం నిరాకరిస్తుందన్న ఆందోళన ఉండదు. రక్తం లేదా చర్మం నుంచి సేకరించిన మూలకణాలను గుండె కండర కణాలుగా మార్చి కండరాన్ని పెంచడం చెప్పుకోదగ్గ అంశం. జపాన్‌ శాస్త్రవేత్తలు ఐష్చెమిక్‌ కార్డియో మయోపతి అనే సమస్యతో బాధపడుతున్న ఓ రోగికి ఈ కొత్త కండరాన్ని ఎక్కించారు. ఈ కణాలు విడుదల చేసే ప్రొటీన్‌తో ఆ ప్రాంతంలో కొత్త రక్త నాళాలు పుట్టుకొస్తాయని, తద్వారా అతడి గుండె మరింత సమర్థంగా పనిచేయడం మొదలుపెడుతుందని శాస్త్రవేత్తలు అంచనా వేస్తున్నారు.

ఎన్నెన్నో వర్ణాలతో కూడిన మన ప్రపంచం చాలా అందమైనది. ఈ లోకం అందాలను భావుకతతో ఆస్వాదించడానికీ మన ఆరోగ్యమూ బాగుండాలి. అందుకోసమేనేమో... ఆరోగ్యం బాగుండటాన్ని ఇంగ్లిష్‌లో అందంగా ‘ఇన్‌ ద పింక్‌ ఆఫ్‌ .... హెల్త్‌’ అంటూ చెబుతుంటారు. మన ఆరోగ్యాన్ని వర్ణమయం చేసుకోడానికి ఏయే రంగుల ఆహారాలు ఉపకరిస్తాయో చూద్దాం. క్యాన్సర్‌నివారణకు నారింజ రంగు ఈ రంగు ఆహారపదార్థాలు గుండెకు మేలు చేస్తాయి. తమలోని విటమిన్‌–సి తో వ్యాధి నిరోధకతను పెంచుతాయి. యాంటీ ఆక్సిడెంట్లతో క్యాన్సర్లనుంచి రక్షణతో పాటు చాలాకాలం పాటు యౌవనంగా ఉండేలా చేస్తాయి. అందం మెరుగుదల పసుపుపచ్చ గుండెకు మేలు చేస్తాయి. చెడు కొలెస్ట్రాల్‌ను అదుపు చేస్తాయి. మన మేనిలో మంచి నిగారింపు వచ్చేలా చూస్తాయి. కంటిచూపును కాపాడతాయి. వ్యాధి నిరోధకత తెలుపు తెల్లరంగులో ఉండే ఆహారాలు మనలో రోగనిరోధకత బలంగా ఉండేలా చూస్తాయి. పెద్ద పేగును ఆరోగ్యంగా ఉంచుతాయి. అల్సర్స్‌ను నివారిస్తాయి. కొలెస్ట్రాల్‌ను తగ్గిస్తాయి. చాలాకాలం యౌవనంగా... పర్పుల్‌ గుండెకు ఎంతో మంచివి. రక్తనాళాలను శుభ్రం చేసి, వాటిల్లో రక్తప్రవాహం సాఫీగా జరిగేలా చూస్తాయి. వయసు పెరిగే ప్రక్రియను మందగింపజేస్తాయి. మూత్రవిసర్జన వ్యవస్థను ఆరోగ్యంగా ఉండేలా చూస్తాయి. విషాలను తొలగించడానికి ఆకుపచ్చ ఆకుపచ్చగా ఉండే ఆహారాలు ఎముకలను బలంగా ఉంచుతాయి. చూపును పదికాలాలపాటు పదిలంగా ఉంచుతాయి, కంటి వ్యాధులను నివారిస్తాయి.  వ్యాధి నిరోధకతను పెంచుతాయి. తమలోని పీచుతో జీర్ణవ్యవస్థ ఆరోగ్యాన్ని కాపాడతాయి. గుండె ఆరోగ్యానికి ఎరుపు గుండెకు ఎంతో మేలు చేస్తాయి. రక్తపోటును తగ్గిస్తాయి. మన చర్మానికి ఎంతో మంచివి. క్యాన్సర్లను నివారిస్తాయి. కణాజాల ఆరోగ్యానికి ఎంతో తోడ్పడతాయి. సుజాతా స్టీఫెన్‌ చీఫ్‌ న్యూట్రిషనిస్ట్‌ యశోద హాస్పిటల్స్, మలక్‌పేట, హైదరాబాద్‌

మనిషన్నాక ఏదో ఒక రోగం, మందన్నాక ఏదో ఒక రూపం ఉండాలి. ముక్కుదిబ్బడ పెద్ద రోగం కాదనకుంటాం. కానీ ముప్పుతిప్పలు పెడుతుంది. కోల్డ్‌ యాక్ట్‌ వేస్తాం. విక్స్‌ వేపోరబ్‌ రాస్తాం. నివారణ్‌ తాగుతాం. ఇన్‌హేలర్‌ పీలుస్తాం. ఇన్నున్నాయి మందులు. ముక్కుదిబ్బడ చిన్న రోగం అనుకుంటే, గుండెదడ పెద్ద రోగం. దిబ్బడకు, దడకు మధ్యలో బాడీలో ఎన్ని పార్టులైతే ఉన్నాయో అన్ని పార్టులకూ ఏదో ఒకటి రాకుండా పోదు, తిన్నగా ఉండం కనుక! తిన్నగా ఉన్నా కూడా వారసత్వంగా ఉన్నవాటిని, వస్తున్నవాటిని తప్పించుకోలేం. వీటన్నిటికీ ట్రీట్‌మెంట్‌ ఉంది. ట్రీట్‌మెంట్‌తో ప్రతిదీ నయం అవుతుంది. అసలు మాత్రను మింగగానే, గుళికను నోట్లో వేసుకోగానే, మూత నిండా సిరప్‌ తాగగానే, ఇంజెక్షన్‌ పొడిపించుకోగానే, సెలైన్‌ పెట్టించుకోగానే, వేర్లు, చూర్ణాలు, లేపనాలు ఒంటిని తాకగానే.. ఒంట్లో నయం అయిన ఫీలింగేదో తక్షణం కలుగుతుంది. మందును కళ్లతో చూడ్డం వల్ల కలిగే ఫలితం కావచ్చు ఆ ఫీలింగ్‌. మనకు అనేక వైద్య విధానాలున్నాయి. అలోపతి, నేచురోపతి, హోమియోపతి, యునాని, సిద్ధ, యోగా.. ప్రతి విధానంలోనూ ఔషధానికి ఒక రూపం ఉంది. వీటిల్లో ఒక్క యోగాకే రూపం లేదు! మరి రూపం లేనిది మందెలా అవుతుంది? మందు కానప్పటికీ కోట్లాది మందికి అనేక అనారోగ్యాల నుంచి విముక్తిని ఎలా కల్పించగలుగుతోంది! యోగాకు రూపం లేదనే మాట తప్పు. రూపం ఉంది. ఆ రూపం పేరే ‘ఆసనం’. మిగతా విధానాలన్నీ మెడిసిన్‌ని బయటి నుంచి బాడీకి అందిస్తాయి. యోగాసనం మాత్రం బాడీ తనకై తనే మెడిసిన్‌లని తయారు చేసుకునేలా చేస్తుంది! అద్భుతం కదా!! ఇంకో అద్భుతం కూడా ఉంది చూడండి. ఫిజికల్‌గా, మెంటల్‌గా, స్పిరుచ్యువల్‌గా.. మూడు రకాలుగా యోగా మన దేహానికి స్వస్థతను చేకూరుస్తుంది. అంటే ఒకే ఆసనానికి మూడు యాక్షన్‌లు ఉంటాయని కాదు. భౌతికంగా, మానసికంగా, ఆధ్యాత్మికంగా చికిత్స దేనికి అవసరం అయితే దానికి ప్రత్యేకంగా ఒక ఆసనం ఉంటుంది. అలాగే ఒక్కో ఆనారోగ్యానికి ఒక్కో ఆసనం చికిత్సగా పనిచేస్తుంది. ఈ రోజు (జూన్‌ 21) ఇంటర్నేషనల్‌ యోగా డే. ఐక్యరాజ్య సమితి ఒక రోజు ముందే నిన్న యోగా డేని సెలబ్రేట్‌ చేసుకుంది. ఇవాళ ‘యోగా విత్‌ గురూస్‌’ అనే అంశంపై న్యూయార్క్‌లో సదస్సు నిర్వహిస్తోంది. ఈ ఏడాది యోగా డేకి ఐరాస థీమ్‌ : క్లైమేట్‌ యాక్షన్‌.  మనం ఆ థీమ్‌ని ఫాలో అవుతూనే, వేరుగా ‘యోగా ఫర్‌ హార్ట్‌’ అనే ఇంకో థీమ్‌తో యోగా డేని జరుపుకుంటున్నాం. కేంద్రంలో మనకు ‘ఆయుశ్‌’ అనే మంత్రిత్వ శాఖ ఉంది. ఆయుర్వేదం, యోగా అండ్‌ నేచురోపతి, యునాని, సిద్ధ, హోమియోపతి.. వీటన్నిటినీ కలిపి ‘ఆయుశ్‌’ అని పేరు పెట్టారు. ఆ శాఖ మంత్రి శ్రీపాద్‌ శయో నాయక్‌. ఆయనే మనం ఈ ఏడాది యోగా డేని ‘యోగా ఫర్‌ హార్ట్‌’ గా జరుపుకుంటున్నట్లు ప్రకటించారు. ‘‘ఇంటింటికీ యోగా సందేశాన్ని తీసుకెళ్లడం మా ఉద్దేశం’’అని ఆ ప్రకట విడుదల చేస్తున్నప్పుడు ఆయన అన్నారు. ఇవాళ ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ రాంచీలోని ప్రభాత్‌ తారా మైదాన్‌’కు వస్తున్నారు. అక్కడ ఆయన సంకేతమాత్రంగా గుండెకు ఆరోగ్యాన్ని ఇచ్చే యోగాసనాన్ని వేస్తారు. ఇక ఈ ఏడాదంతా.. యోగాసనాలు గుండె చుట్టూ తిరుగుతుంటాయి. అలా ప్రోగ్రాములను ప్లాన్‌ చేస్తారు. ఈ సందర్భంగా మనమూ, కొన్ని హార్ట్‌ ఆసనాల గురించి తెలుసుకోవడం సందర్భోచితంగానే కాదు, ఇన్‌స్పైరింగ్‌గా కూడా ఉంటుంది.

అతి సర్వత్ర వర్జయేత్‌ అని సామెత. ఏదైనా అవసరానికి మించి చేస్తే ముప్పు తప్పదని దీనర్థం. కోడిగుడ్లు ఆరోగ్యానికి మంచివని మనం చాలాకాలంగా వింటున్నాం కదా.. అలాగని వీటిని ఎక్కువగా తింటే గుండెకు చేటు అంటున్నారు మసాచూసెట్స్‌ యూనివర్శిటీ శాస్త్రవేత్తలు. అమెరికాలోని దాదాపు 30 వేల మందిని ఏకంగా 31 ఏళ్లపాటు పరిశీలించిన తరువాత తాము ఈ అంచనాకు వచ్చినట్లు కేథరీన్‌ టకర్‌ అనే శాస్త్రవేత్త తెలిపారు. జుకర్‌బర్గ్‌ కాలేజ్‌ ఆఫ్‌ హెల్త్‌ సైన్సెస్‌లో పనిచేస్తున్న ఈ శాస్త్రవేత్త నిర్వహించిన అధ్యయనం ప్రకారం రోజుకు తినే గుడ్ల సంఖ్య ఎంత పెరిగితే ముప్పు కూడా అంతే పెరుగుతుంది. అధ్యయనంలో పాల్గొన్న వారి ఆహారపు నాణ్యత, వ్యాయామం చేసే అలవాట్లు వంటివన్నీ పరిశీలించామని చెప్పారు. అమెరికాలో గుడ్ల వినియోగం పెరుగుతున్న నేపథ్యంలో తమ అధ్యయనానికి ప్రాధాన్యం ఏర్పడిందని కేథరీన్‌ అంటున్నారు. 2017లో సగటున ఒక్కో అమెరికన్‌ 279 గుడ్లు తిన్నారని.. ఈ సంఖ్య 2012లో 254 మాత్రమేనని వివరించారు. ఒక్కో గుడ్డులో దాదాపు 200 మిల్లీగ్రాముల కొలెస్ట్రాల్‌ ఉంటుందని.. రోజుకు 300 మిల్లీగ్రాముల కంటే ఎక్కువ కొలెస్ట్రాల్‌ తీసుకుంటే గుండెజబ్బులు వచ్చే అవకాశం 17 శాతం ఎక్కువవుతుందని మరణం సంభవించే అవకాశం 18 శాతం ఉంటుందని కేథరిన్‌ వివరిస్తున్నారు. దీన్నిబట్టి రోజుకు మూడు గుడ్లతో కూడిన ఆమ్లెట్లను తినడం అంత మంచిది కాదని చెప్పారు. 

కీళ్లనొప్పులను తట్టుకునేందుకు వాడే గ్లూకోసమైన్‌ గుండెకూ మేలు చేస్తుందని బ్రిటిష్‌ మెడికల్‌ జర్నల్‌ (బీఎంజే) శాస్త్రవేత్తలు గుర్తించారు. బ్రిటన్‌లోని దాదాపు 4.66 లక్షల మందిపై అధ్యయనం చేయడం ద్వారా తాము ఈ అంచనాకు వచ్చినట్లు బీఎంజేలో ప్రచురితమైన తాజా పరిశోధన వ్యాసం తెలిపింది. గుండెజబ్బులేవీ లేని.. 40 – 69 మధ్య వయస్కులపై తమ అధ్యయనం జరిగిందని... వీరందరి ఆరోగ్య.. ఆరోగ్య పరిరక్షణకు వారు తీసుకుంటున్న పదార్థాల వివరాలన్నింటినీ తీసుకున్న తరువాత ఏడేళ్లపాటు వీరి ఆరోగ్యాన్ని పరిశీలిస్తూ అధ్యయనం సాగిందని శాస్త్రవేత్త ‘లుకీ’ తెలిపారు. అధ్యయనంలో పాల్గొన్న వారిలో దాదాపు 90 వేల మంది గ్లూకోసమైన్‌ను క్రమం తప్పకుండా తీసుకునే వారు ఉన్నారని కీ తెలిపారు. గ్లూకోసమైన్‌ తీసుకోని వారితో పోలిస్తే తీసుకునే వారికి గుండెజబ్బు వచ్చేందుకు దాదాపు 18 శాతం తక్కువ అవకాశం ఉన్నట్లు తమ అధ్యయనం చెబుతోందని కీ చెప్పారు. గుండెపోటు వచ్చే అవకాశాలు కూడా కొంచెం తక్కువని అన్నారు. ఆహారపు అలవాట్లు, వ్యాయామం, ధూమపానం, గతంలో ఉన్న వ్యాధులు వంటి అన్ని అంశాలను పరిగణనలోకి తీసుకుని తాము ఈ లెక్కలు వేశామని చెప్పారు. మరింత విస్తృతమైన పరిశోధన చేసి.. ఫలితాలను నిర్ధారించుకుంటే.. గ్లూకోసమైన్‌ను గుండెజబ్బుల నివారణకూ వాడేందుకు అవకాశం ఏర్పడుతుందని కీ వివరించారు.

మా బావ వయసు 42 ఏళ్లు. సిగరెట్లు కాలుస్తాడు గానీ,  మద్యం అలవాటు లేదు. కానీ అప్పుడప్పుడు మైకం కమ్మినట్టు కనిపిస్తాడు. కొద్దికాలంగా ఛాతీలో అప్పుడప్పుడు నొప్పి అంటున్నాడు. తరచు శ్వాస తీసుకోడానికి కొంచెం ఇబ్బంది పడుతున్నాడు. కొన్నిసార్లు స్పృహ తప్పుతున్నాడు. దాంతో సిటీలో పెద్ద హాస్పిటల్‌లో చూపించాం. పరీక్షలన్నీ చేసి కార్డియాలజిస్ట్‌ను కలవమన్నారు. ఆయన కొన్ని టెస్ట్‌లు చేసి గుండె ఎక్కువగా కొట్టుకుంటోంది. అరిథ్మియా వ్యాధి అని నిర్ధారణ చేశాడు. హైదరాబాద్‌ వెళ్లిఎలక్ట్రోఫిజియాలజిస్ట్‌ను కలవమన్నారు. మాకు గాభరాగా ఉంది. అసలీ గుండెజబ్బు ఏమిటి? ఎందుకొస్తుంది? చికిత్స ఉందా? ఆందోళనలో ఉన్నాం. దయచేసి వివరంగా తెలియజేయండి. మన గుండెకు ప్రత్యేకమైన విద్యుత్‌ వ్యవస్థ ఉంటుంది. గుండె శరీరంలోని అన్ని భాగాలకు రక్తాన్ని సరఫరా చేస్తుందన్న విషయం తెలిసిందే. ఈ ప్రక్రియ సజావుగా సాగేందుకు గుండె సంకోచవ్యాకోచాలు చెందాలి. నిర్దిష్ట సమయానికి అందే విద్యుత్‌ ప్రేరణలతోనే ప్రతీసారీ ఈ ప్రక్రియ ప్రారంభమవుతుంది. అంటే గుండెలోని విద్యుత్‌ చర్యలే గుండె స్పందనలను ప్రేరేపిస్తుంటాయన్నమాట. గుండె కొట్టుకోడాన్ని నిర్ణయించే విద్యుత్‌ ప్రేరణలలో హెచ్చుతగ్గులు ‘ఎరిథ్మియా’కు దారితీస్తాయి. అంటే గుండె ఎక్కువగానో లేదా తక్కువగానో కొట్టుకోవడం జరుగుతుంది. ఇది కొన్ని సందర్భాల్లో ప్రాణాపాయాన్నీ కలిగించవచ్చు. గుండె రక్తాన్ని సరఫరా చేసే తీరిది... గుండె పూర్తిగా కండర నిర్మిత అవయవం. ఇది శరీర భాగాలకు ప్రతిరోజూ 16,000 లీటర్లకు పైగా రక్తాన్ని పంప్‌ చేస్తుంటుంది. శరీరపు మూలమూలా ఉన్న అతి చిన్న రక్తకేశనాళికల (క్యాపిల్లరీస్‌) వరకూ చేరే విధంగా రక్తప్రసరణను క్రమబద్దీకరిస్తుంటుంది.గుండె కుడి–ఎడమ భాగాలలో రెండేసి గదులు ఉంటాయి. వీటిలో పైభాగంలోని వాటిని ఏట్రియా అని, కింద ఉన్న వాటిని వెంట్రికల్స్‌ అని అంటారు. శరీరంలోని వివిధ అవయవాల నుంచి గుండెకు వచ్చిన రక్తం... దాని కుడి ఏట్రియమ్‌లోకి చేరుతుంది. తర్వాత దాని కిందనే ఉన్న కుడి వెంట్రికల్‌లోకి ప్రవహిస్తుంది. రక్తం అక్కడి నుంచి ఊపిరితిత్తుల్లోకి పంప్‌ అవుతుంది. అక్కడ రక్తం ఆక్సిజన్‌లో శుద్ధి అవుతుంది. శుద్ధమైన రక్తం గుండెలోని ఎడమ ఏట్రియమ్‌లోకి వెళ్తుంది. అక్కడి నుంచి ఎడమ వెంట్రికల్‌కు చేరుకుంటంది. ఎడమ వెంట్రికిల్‌ శుద్ధ రక్తాన్ని శరీర భాగాలన్నింటికీ పంప్‌ చేస్తుంది. ఈ ప్రక్రియ సజావుగా సాగేందుకు గుండెలో సంకోచ వ్యాకోచాలు ఓ క్రమపద్ధతిలో పూర్తిగా లయబద్ధంగా జరగాలి. నిర్దిష్ట సమయానికి అందే విద్యుత్‌ ప్రేరణలతోనే ప్రతిసారీ ఈ ప్రక్రియ ప్రారంభమవుతుంది. ఈ ప్రేరణ మొదట కుడి ఏట్రియమ్‌లో ‘సైనల్‌ నోడ్‌’ నుంచి మొదలవుతుంది. అక్కడి నుంచి విద్యుత్‌ తరంగాలు తీగలాంటి ప్రవాహకాలుగా పనిచేసే ప్రత్యేక కండరాల ద్వారా గుండెలోనే ఉన్న ఏట్రియో–వెంట్రిక్యులార్‌ నోడ్‌ (ఏవీఎన్‌)కు చేరతాయి. ఇక్కడి నుంచి విద్యుత్తు వెంట్రికల్స్‌కు ప్రవహించి అవి సంకోచించేటట్లు చేస్తుంది. దాంతో రక్తం అన్ని శరీర భాగాలకు పంప్‌ అవుతుంది.విద్యుత్‌ ప్రేరణలతో ఈ విధంగా ఒక చక్రభ్రమణంలా సాగే ఈ ప్రక్రియ మొత్తాన్ని ఒకసారి గుండె స్పందనగా పరిగణిస్తారు. ఈ విద్యుత్‌ ప్రరసణ ప్రక్రియలో ఎలాంటి ఆటంకం ఏర్పడినా అది గుండె స్పంనల్లో లోటుపాట్లకు కారణం అవుతుంది. దీనివల్ల గుండె ఎక్కువసార్లు కొట్టుకోవడమో (ఈ కండిషన్‌ను టాకికార్డియా అంటారు) లేదా తక్కువ సార్లు ప్రతిస్పందించడమో (దీన్ని బ్రేకికార్డియా అంటారు) జరుగుతుంది. గుండె విద్యుత్‌ వ్యవస్థలో సమస్యలు సైనల్‌ నోడ్, ఏవీనోడ్‌ లేదా విద్యుత్‌ ప్రసారం చేసే కండరాలలో లోపాల వల్ల ఏర్పడతాయి. గుండె అతి వేగంగా లేదా చాలా నెమ్మదిగా కొట్టుకుంటూ ఉంటే శరీర భాగాలకు రక్తసరఫరా దెబ్బతింటుంది. దాంతో మైకం కమ్మినట్టుగా ఉంటుంది. ఛాతీలో నొప్పి, శ్వాస తీసుకోవడం కష్టంగా ఉండటం, స్పృహతప్పడం వంటి లక్షణాలు కనిపిస్తాయి. సమస్య నిర్ధారణ ఇలా... గుండెకు సంబంధించిన విద్యుత్‌ వ్యవస్థ దెబ్బతిన్నప్పుడు అది సాధారణ స్థాయికంటే ఎక్కువసార్లో లేదా చాలా తక్కువ పర్యాయాలో కొట్టుకుంటుంది. ఎలక్ట్రోఫిజియాలజీలో గుండె విద్యుత్‌ వ్యవస్థ పనితీరును సమీక్షించే పరీక్షలు నిర్వహించి, గుండె స్పందనల్లో అసాధారణ స్థితి ఏదైనా ఉందేమో తెలుసుకుంటారు. గుండెలోకి వెళ్లే రక్తనాళాల ద్వారా కాథటర్లు, వైర్‌ ఎలక్ట్రోడ్‌లను ప్రవేశపెట్టడం ద్వారా దాని విద్యుత్‌ చర్యలను పరిశీలించగలుగుతారు. గుండె కొట్టుకోవడంలో హెచ్చుతగ్గులకు కారణాలు ఏమిటో తెలుసుకుంటారు. ఆ తర్వాత ఆ వ్యక్తిలో గుండె పనితీరును మళ్లీ మాములు దశకు (నార్మల్‌కు) తెచ్చేందుకు అవసరమైన చికిత్సా వ్యూహాన్ని నిర్ణయిస్తారు. అందుబాటులో మంచి చికిత్స... మీరు ఆందోళన చెందాల్సిన అవసరం లేదు. ఇప్పుడు మీ బావగారికి వచ్చిన సమస్యను చక్కదిద్దే ఎలక్ట్రోఫిజియాలజీ విభాగం ఎంతగానో అభివృద్ధి చెందింది. గుండె విద్యుత్‌క్షేత్రంలో లోటుపాట్లను సరిదిద్దే అత్యాధునిక చికిత్సలు అందుబాటులోకి వచ్చాయి. అరిథ్మియాకు సాధారణ మందులతో చికిత్స చేస్తారు. గుండె స్పందనలు సాధారణ స్థితికి చేరుకునేందుకు వేర్వేరు మందులను సిఫార్సు చేసి, వాటితో గుండె ఏ మేరకు సాధారణ స్థితికి చేరుకుంటుదో పరిశీలిస్తారు.  క్యాథటర్‌ అబ్లేషన్, కార్డియాక్‌ రీసింక్రొనైజేషన్‌ థెరపీ అనే ప్రక్రియలను అనుసరిస్తారు. అవసరాన్ని బట్టి కార్డియోవర్టర్, డిఫిబ్రిలేషన్, పేస్‌మేకర్‌ వంటి ఇంప్లాంట్స్‌ను అమర్చుతారు. గుండెకొట్టుకోవడంలో వచ్చే విపరీత వ్యత్యాసాల వల్ల ఏర్పడే అనారోగ్యాలకు ఇప్పుడు ఎలక్ట్రోఫిజియాలజీతో సరైన చికిత్స అందుబాటులో ఉంది. దీంతో గుండె సమస్యలు వచ్చిన ఆ వ్యక్తి ఎలాంటి రాజీ లేకుండా పూర్తిస్థాయిలో సాధారణ జీవితం గడపడానికి వీలవుతుంది. డా. రాజశేఖర్‌ వరద, సీనియర్‌ ఇంటర్వెన్షనల్‌ కార్డియాలజిస్ట్‌ అండ్‌ ఎలక్ట్రోఫిజియాలజిస్ట్, యశోద హాస్పిటల్స్‌. సికింద్రాబాద్‌

కాలిఫోర్నియా: ఎనర్జీ డ్రింక్స్‌... ఇటీవల వీటి పేరు ఎక్కువగా వినిపిస్తోంది. చిన్న పిల్లల నుంచి పెద్దల వరకు ఈ డ్రింక్స్‌ని ఎక్కువగా తాగుతున్నారు. తక్షణం శక్తి పొందవచ్చనో లేదా స్టైల్‌గా భావించో చాలా మంది వీటిపైపు మొగ్గు చూపుతున్నారు. అయితే ఎప్పుడో ఒకసారి వీటిని తీసుకుంటే ఫర్వాలేదు కానీ... అదే పనిగా తాగితే మాత్రం గుండె బేజారవుతుందని పరిశోధకులు హెచ్చరిస్తున్నారు. ఎనర్జీ డ్రింక్స్‌ అతిగా తాగితే శరీరంలో రక్తపోటు స్థాయి విపరీతంగా పెరిగిపోయి హృదయ స్పందనల్లో తీవ్ర మార్పులు చోటుచేసుకునే అవకాశం ఉందని తాజా అధ్యయనంలో వెల్లడైంది.  ఈ విషయమై అమెరికాలోని యూనివర్సిటీ ఆఫ్‌ పసిఫిక్‌కు చెందిన శాస్త్రవేత్తలు పరిశోధన నిర్వహించారు. ఇందులో భాగంగా 18 నుంచి 40 ఏళ్ల వయసు గల 34 మందిని ఎంపిక చేసుకుని వారితో 304 – 320 గ్రాముల కెఫిన్‌ కలిసిన 32 ఔన్స్‌ల ఎనర్జీ డ్రింక్‌ను తాగించారు. ఆ డ్రింక్‌ తాగిన వారిలో హృదయ స్పందనలు 6 మిల్లీ సెకన్ల నుంచి 7.7 మిల్లీ సెకన్లకు పెరిగినట్లు గుర్తించారు. హృదయ స్పందనలో హెచ్చు తగ్గులు జరిగితే అది ప్రాణాలకే ముప్పు తెస్తుందని పరిశోధకులు హెచ్చరిస్తున్నారు. కాబట్టి ఎనర్జీ డ్రింక్‌లకు ఎంత దూరంగా ఉంటే అంత మంచిదన్నమాట.

నా వయసు 49 ఏళ్లు. నాకు అప్పుడప్పుడూ ఉన్నట్టుండి కళ్లు తిరుగుతున్నాయి. కొన్నిసార్లు కింద పడిపోవడం కూడా జరిగింది. నాకు ఇతర ఆరోగ్య సమస్యలు ఏమీ లేవు. ఒక డాక్టర్‌ను సంప్రదించి, బీపీ, షుగర్‌ పరీక్షలు కూడా చేయించుకున్నాను. అన్నీ నార్మల్‌ అని రిపోర్టులు వచ్చాయి. అప్పుడప్పుడూ తల కూడా తిరుగుతూ ఉన్నట్లు, పడిపోబోతున్నట్లు అనిపించే ఈ సమస్యతో నాకు చాలా ఆందోళనగా ఉంది. నాకు ఎందుకిలా జరుగుతోంది? తగిన సలహా ఇవ్వండి.    మీరు చెప్పిన వివరాలు పరిశీలిస్తే మీరు ‘బినైన్‌ పొజిషనల్‌ వర్టిగో’ అనే సమస్యతో బాధపడుతున్నట్లు అనిపిస్తోంది. మన చెవిలోని లోపలి భాగంలో వినికిడి కోసం, బ్యాలెన్స్‌ను నియంత్రించేందుకు... రెండు వ్యవస్థలు ఉంటాయి. బ్యాలెన్స్‌ నియంత్రించే వ్యవస్థలను ‘వెస్టిబ్యులర్‌ వ్యవస్థ’ అంటారు. ఇందులో భాగాలలో  ఓటోలిత్‌ అనే కణాలు, హెయిర్‌ సెల్స్, ఇతర భాగాలు ఉంటాయి. ఇవి మన బ్యాలెన్స్‌ను నియంత్రించేందుకు ఉపయోగపడతాయి. వాటిలోని లోపాల వల్ల బ్యాలెన్స్‌ వ్యవస్థలో లోపాలు రావడానికి అవకాశం ఉంది. మీరు మొదట నిపుణులైన ఈఎన్‌టీ వైద్యులను సంప్రదించి వినికిడి, బ్యాలెన్స్‌ వ్యవస్థకు సంబంధించిన, క్లినికల్‌ పరీక్షలు చేయించుకోండి. కళ్లు తిరగడంతో పాటు తలనొప్పి, వినికిడి లోపం, ఇతర సమస్యలు ఉన్నట్లయితే ఈఎన్‌టీ వైద్యుల సలహాపై న్యూరాలజిస్ట్‌ను కూడా సంప్రదించండి. అయితే ఈ సమస్య అంత ప్రమాదకరమైనది కాదు. కొన్ని రకాల వెస్టిబ్యుల్‌కు సంబంధించిన ఎక్సర్‌సైజులతో తగ్గిపోతుంది. అవసరాన్ని బట్టి కొన్ని మందులు వాడాల్సి ఉంది. సర్జరీ తర్వాత నుంచి మాట సరిగా రావడం లేదు నాకు ఈమధ్యనే గుండెకు సంబంధించిన ఓపెన్‌ హార్ట్‌ సర్జరీ అయ్యింది. అప్పట్నుంచి  నాకు మాట సరిగా రావడం లేదు. ఎంత ప్రయత్నించినా స్వరం పెగలడం లేదు. మాట కూడా ఏదో గాలి బయటకు వస్తున్నట్లుగా వస్తోంది. అంతకముందు నాకు ఎప్పుడూ గొంతుకు సంబంధించిన సమస్యలు లేవు. అంతేకాదు... ఇప్పుడు  తినేటప్పుడు, తాగేటప్పుడు, మింగే సమయంలో ఇబ్బందిగా ఉంది. గొంతుకు ఏదో అడ్డు పడినట్లుగా ఉంది. పరిష్కారం చెప్పండి.  మీ సమస్యకు సంబంధించిన వివరాలు పరిశీలించాక మీకు స్వరపేటికలోని ఒక భాగం అయిన ‘వోకల్‌ ఫోల్డ్‌’లో సమస్య ఉన్నట్లుగా తెలుస్తోంది. గుండెకు సంబంధించిన ఆపరేషన్లు (ముఖ్యంగా ఓపెన్‌ హార్ట్‌ సర్జరీ), ట్రకియాస్టమీ, ఊపిరితిత్తులకు సంబంధించిన ఆపరేషన్స్‌లో కొన్నిసార్లు వోకల్‌ఫోల్డ్‌కు ఒత్తిడి తగలడం లేదా అది దెబ్బతినడానికి అవకాశాలు ఎక్కువ. మీకు కూడా అలాగే జరిగినట్లుగా అనిపిస్తోంది. దీని వల్ల మీరు చెప్పిన విధంగానే మింగడం, మాట్లాడటంలో సమస్యలు రావచ్చు. కొన్నిసార్లు వోకల్‌ ఫోల్డ్‌ పెరాలసిస్‌ రావడానికి అవకాశం ఉంది. మీ సమస్యను నిర్ధారణ చేయడానికి మొదట మీరు అనుభవజ్ఞులైన ఈఎన్‌టీ వైద్యుడిని సంప్రదించండి. మీకు అవసరాన్ని బట్టి లారింగోస్కోపీ, ఎండోస్కోపీ వంటి పరీక్షలు చేయించాల్సి ఉంటుంది. అంతుకాకుండా మీరు స్పీచ్‌ థెరపిస్ట్‌ను సంప్రదించి అవసరమైన ఎక్సర్‌సైజ్‌లు కూడా ప్రాక్టీస్‌ చేయాలి. వోకల్‌ నాడ్యూల్స్‌ ఎందుకొస్తాయి... పరిష్కారం చెప్పండి నేను వృత్తిరీత్యా టీచర్‌గా పనిచేస్తున్నాను. ఇంటికి వచ్చాక కూడా ట్యూషన్స్‌ ఎక్కువగా చెబుతుంటాను. ఇటీవల నా గొంతు బొంగురుగా ఉంటే ఈఎన్‌టీ వైద్యులను సంప్రదించాను. ‘వోకల్‌ నాడ్యుల్స్‌’ వచ్చాయని అన్నారు. ఇవి ఎందుకు వస్తాయి. నాకు తగిన పరిష్కారం చెప్పండి.  వృత్తిపరంగా గొంతును అధికంగా ఉపయోగించేవారిలో అత్యధికుల్లో వచ్చే సమస్య వోకల్‌ నాడ్యూల్స్‌. ఇందులో స్వరపేటికలోని రెండు అర్ధభాగాలు కలిసే చోట కండ ఒక చిన్న గడ్డలా పెరుగుతుంది. ఇలా పెరిగిన వోకల్‌ నాడ్యూల్స్‌ వల్ల స్వరపేటికలోని రెండు అర్థభాగాలూ పూర్తిగా మూసుకుపోవు. దాంతో స్వరంలో మార్పు వస్తుంది. సాంకేతికంగా చెప్పాలంటే మన మాటల్లో మునుపు ఉండే నాణ్యత (క్వాలిటీ ఆఫ్‌ వాయిస్‌) లోపిస్తుందన్నమాట. అంతేకాకుండా ఒక్కోసారి గొంతు బొంగురుపోయినట్లుగా ఉండటం, మాట్లాడే సమయంలో నొప్పి రావడం, మాట వస్తూ వస్తూ మధ్యలో ఆగిపోవడం వంటివీ జరగవచ్చు. మాటపూర్తిగా పెగలకుండా... లోగొంతుకతో వస్తున్నట్లుగా కూడా అనిపించవచ్చు. అంతేకాదు... స్వరపేటికలో స్వరతంత్రులు (వోకల్‌ కార్డ్స్‌) కూడా ఉంటాయి. వీటిలోనూ మళ్లీ ట్రూ కార్డ్స్, ఫాల్స్‌ కార్డ్స్‌ అనే రకాలుంటాయి. ఈ సమస్య ఉన్నవారిలో ట్రూ కార్డ్స్‌ అనేవి స్పందించినప్పుడు గొంతులో నొప్పి వస్తుంటుంది. అందువల్ల ఆ నొప్పిని అధిగమించడానికి వీళ్లు ఫాల్స్‌ కార్డ్స్‌ అనే తంత్రుల సహాయంతో మాట్లాడుతుంటారు. దాని వల్ల స్వరంలో మార్పు వస్తుందన్నమాట. మీరు ఈఎన్‌టీ నిపుణులను, స్పీచ్‌ థెరపిస్ట్‌లను కలవండి. మీ నాడ్యూల్స్‌ మరీ ఎక్కువ పరిమాణానికి పెరిగితే అవసరమైతే శస్త్రచికిత్స చేసి వాటిని తొలగించడం వల్ల మీకు ఉపశమనం కలుగుతుంది. డాక్టర్‌ ఇ.సి. వినయ కుమార్‌ హెచ్‌ఓడి – ఈఎన్‌టి సర్జన్,  అపోలో హాస్పిటల్స్, హైదరాబాద్‌ 

లుఖ్మాన్‌ (అ.లై) ఒక గొప్ప దార్శనికుడు. ఒకసారి అతని యజమాని అతన్ని పిలిచి, ఒక మేకను జుబా చేసి అందులో నుండి శ్రేష్టమైన రెండు అవయవాలు తీసుకుని రమ్మని చెప్పాడు.యజమాని చెప్పిన విధంగానే లుఖ్మాన్‌ మేకను జుబా చేసి అందులో నుండి హృదయం, నాలుకను తెచ్చి యజమానికి ఇచ్చాడు.యజమాని మరో మేకను జుబా చేసి అందులో నుండి భయంకరమైన రెండు అవయవాలు తీసుకుని రమ్మని చెప్పాడు.  యజమాని చెప్పినట్టే మరో మేకను జుబా చేసి అందులో నుండి హృదయం, నాలుకను తెచ్చి యజమానికి ఇచ్చాడు లుఖ్మాన్‌.‘‘అరే! శ్రేష్టమైన అవయవాలు తెమ్మన్నా హృదయాన్నీ, నాలుకనే తెచ్చావు. అతి భయంకరమైన అవయవాలు తెమ్మన్నా మళ్లీ వాటినే తెచ్చావు ఏంటీ?’’ అని ఆశ్చర్యంగా అడిగాడతను. ‘‘అయ్యా! ‘మానవ శరీరంలో అతి ముఖ్యమైన అవయవాలు హృదయం, నాలుకే. ఈ రెండు తమ పనిని సక్రమంగా నిర్వహిస్తే మనిషి జీవితం సాఫీగా సుఖంగా సాగుతుంది. ఈ రెండు గతి తప్పాయా... ఇంతే సంగతులు. అందుకే నేను మీరు శ్రేష్టమైనవి తెమ్మన్నా, భయంకరమైన అవయవాలు తెమ్మన్నా అవే తెచ్చాను‘ అని బదులిచ్చాడు. నిజమే కదా! మనిషి ఆచరణల అంకురార్పణ హృదయంలోనే జరుగుతుంది. నిష్కల్మషమైన మదిలో మంచి ఆలోచనలు వస్తాయి.  ఈర‡్ష్య, ద్వేషం, పగ ప్రతీకారాలతో రగిలే మనసు వల్ల స్వయంగా మనిషికి ప్రశాంతత, సుఖసంతోషాలు కరువైతాయి. ఇలాంటి వారివల్ల సమాజానికి కూడా ఎలాంటి మేలు చేకూరదు.పైగా ప్రమాదమే ప్రమాదం. ఇంకా నరం లేని నాలుక సమాజంలో అశాంతికి అల్లకల్లోలానికి అసలు కారణం అంటే అతిశయోక్తి కాదేమో. ప్రవక్త (స)‘ నాలుకతో జాగ్రత్తగా ఉండండి. అదే మిమ్మల్ని స్వర్గానికి లేదా నరకానికి తీసుకుని వెళ్ళుతుంది ‘ అని అన్నారు. అందుకే ప్రతి రంజాన్‌మాసంలో ఈ రెంటినీ పరిశుద్ధ పరుచుకునే శిక్షణ పొందే ఏర్పాటే రోజాలు... కేవలం ఉపవాసం చేయడం మాత్రమే కాదు... నాలుకతో చెడు మాట్లాడకూడదు. హృదయం నిండా సాటి మనిషి పట్ల ప్రేమను నింపుకోవాలి. అదే రంజాన్‌ ఉపవాసాల ల క్ష్యం.    – షేక్‌ అబ్దుల్‌ బాసిత్‌ 

గుండె కవాటాల్లోని అయోర్టిక్‌ వాల్వ్‌ దెబ్బతిన్నప్పుడు వాల్వ్‌ మార్పిడి ప్రక్రియలో వచ్చిన సరికొత్త మార్పు ఇది. అయోర్టిక్‌ వాల్వ్‌ అనే గుండె కవాటం పనితీరులో మార్పులు వచ్చి, అది సమర్థంగా పని చేయనప్పుడు ఆపరేషన్‌ అవసరం లేకుండానే ఆ వాల్వ్‌ను మార్చే ప్రక్రియ ఇప్పుడు అందుబాటులోకి వచ్చింది.  టావర్‌ లేదా టావీ అని పిలిచే ఈ వాల్వ్‌ మార్పిడి పద్ధతి గురించి, ఈ ఆధునిక సాంకేతికతతో శస్త్రచికిత్స అవసరం లేకుండానే తగిన చికిత్స చేసే ప్రక్రియ గురించి తెలుసుకుందాం.  గుండె కవాటాలు పనిచేసే తీరు ఇది  మన గుండె... రక్తాన్ని అన్ని అవయవాలకూ చేరవేస్తుందన్న విషయం తెలిసిందే. రక్తాన్ని పంప్‌ చేసే క్రమంలో అది లయబద్ధంగా స్పందిస్తుంది. తన స్పందనల్లో భాగంగా అది ముడుచుకుపోయినప్పుడు రక్తం ధమనుల్లోకి చేరుతుంది. మరి అలాంటప్పుడు గుండె విప్పారినప్పుడు రక్తం వెనక్కు రావాలి కదా. కానీ అలా జరగదు. గుండె లోపల ఉండే నాలుగు వాల్వ్స్‌ అయిన అయోర్టిక్, మైట్రల్, ట్రైకస్పిడ్, పల్మోనిక్‌ అనేవి రక్తం ఒకేవైపునకు ప్రవహించేలా చూస్తాయి. ఇందులో అయోర్టిక్‌ వాల్వ్‌ అనేది ఎడమవైపున ఉన్న కింది గది ముడుచుకుపోగానే రక్తాన్ని ప్రధాన ధమనిలోకి వెళ్లేలా చూసి, మళ్లీ అక్కణ్నుంచి రక్తం వెనక్కు రాకుండా మూసుకుపోతుంది. ఇది ఎలా జరుగుతుందో తెలుసుకునేందుకు అందరికీ తెలిసిన ఒక ఉదాహరణ చూద్దాం. మనం గాలిని పంప్‌ చేసినప్పుడు మోటార్‌సైకిల్‌ లేదా కారు టైర్‌ తాలూకు ట్యూబులోకి గాలి వెళ్తుంది. కానీ అదే గాలి మళ్లీ అదే దారి నుంచి వెనక్కు రాలేని విధంగానే ఈ వాల్వ్స్‌లు కూడా రక్తప్రవాహాన్ని ఒకేవైపు వెళ్లేలా చూస్తాయి.  అయోర్టిక్‌ వాల్వ్‌ అంటే...?  గుండెకు ఉన్న నాలుగు వాల్వ్‌లలో అయోర్టిక్‌ వాల్వ్‌ అనేది చాలా ప్రధానమైనది. ఇది గుండె  నుంచి... శరీరంలోని అన్ని అవయవాలకూ రక్తాన్ని తీసుకుపోయే ప్రధానమైన ధమనిలోకి రక్తాన్ని పంప్‌ చేయడానికి ఉపయోగపడుతుంది. మనిషి గుండె ప్రతి రోజూ కనీసం ఒక లక్షసార్లు స్పందిస్తుందన్న విషయం తెలిసిందే. ఇలా జరిగిన ప్రతిసారీ అయోర్టిక్‌ వాల్వ్‌ తెరచుకొని, రక్తాన్ని ఎడమవైపు కింది గది నుంచి ధమనిలోకి ముందుకు పంపుతుంది. ఇలా జరగగానే మళ్లీ మూసుకుపోయి ఆ రక్తం వెనక్కు రాకుండానూ చూస్తుంది. ఇలా ఒక రోజులో కనీసం 7000 లీటర్ల పరిమాణమంత రక్తాన్ని అది పంప్‌ చేస్తూ ఉంటుంది. ఈ విధంగా అది మనం ఈ భూమి మీద పుట్టడానికి ముందే... అంటే మనం తల్లి కడుపులో ఉన్నప్పటి నుంచే పని మొదలుపెట్టి... మన చివరి శ్వాస వరకూ పని చేస్తూనే ఉంటుంది. ఇంత పనిని తట్టుకొని అది కనీసం 50 ఏళ్ల పాటు,సమస్య రాని కొందరిలోనైతే జీవితాంతం ఎలాంటి అవరోధం లేకుండా పనిచేస్తుంది. అయోర్టిక్‌ వాల్వ్‌ చివరిలో అది తెరచుకోడానికీ, మూసుకోడానికీ వీలు కల్పిస్తూ  మూడు తలుపుల్లాంటి నిర్మాణాలు ఉంటాయి. అవి అచ్చం... మెర్సిడెజ్‌ బెంజ్‌ చిహ్నంలా ఉండి, ముక్కోణాకృతిలో ఉండే మూడు ఆకుల్లా ఆ తలుపులు తెరచుకుంటూ మూసుకుంటూ ఉంటాయి. ఇలా రోజులో లక్షసార్లు జరిగే ప్రక్రియలో అవి ఎంతో కొంత గాయపడుతుంటాయి. మన ఒంట్లో మిగతా చోట్ల గాయాలు మానినట్టే... అక్కడా మానిపోతుంటాయి. అయితే ఇలా గాయాలు మానే క్రమంలో అక్కడ కొంత కండ పేరుకుంటూ ఉంటుంది. ఇలా గాయాలవుతూ, మానుతూ ఉండటం జరిగే ప్రక్రియలో అక్కడ క్యాల్షియమ్‌ పేరుకుపోయి వాల్వ్‌ మునుపటంత మృదువుగా ఉండక క్రమంగా కాస్త గట్టిబారుతుంది. దాంతో మునుపటంత తేలిగ్గా తెరచుకోలేకపోతుంటుంది. అది గట్టిబారిపోయి, సన్నబడటాన్ని‘స్టెనోసిస్‌’ అంటారు. మనం నీళ్లపైప్‌ను కాస్త బిగుతుగా చేసి పట్టుకుంటే... నీళ్లు మరింత బలంగానూ, మరింత ఒత్తిడితోనూ చాలా దూరం వెళ్తుంటాయి కదా. అలాగే వాల్వ్‌ సన్నబడ్డప్పుడు రక్తం కూడా బలంగా ప్రవహిస్తుంటుంది. దాంతో ఒత్తిడి పెరిగి వాల్వ్‌ మరింత దెబ్బతినే ప్రమాదం ఏర్పడుతుంది. కాలక్రమంలో ఈ స్టెనోసిస్‌ తీవ్రత మరింత పెరిగినప్పుడు గుండె పంపింగ్‌ మరింత బలంగా జరగాల్సి రావడంతో క్రమంగా అది బలహీనపడుతుంది. దాంతో క్రమంగా అది గుండె వైఫల్యానికి (హార్ట్‌ ఫెయిల్యూర్‌కి) దారి తీస్తుంది. అది ప్రాణాంతకంగా కూడా పరిణమిస్తుంది.  ఎవరెవరిలో స్టెనోసిస్‌ సాధారణం  ►వయసు పెరుగుతున్న కొద్దీ ఈ ముప్పు పెరుగుతూ ఉంటుంది.  ►డయాబెటిస్‌ ఉన్నవారిలో లేదా కొలెస్ట్రాల్‌ మోతాదులు చాలా ఎక్కువగా ఉన్నవారిలో ►క్యాన్సర్‌ వంటి జబ్బులకు ఛాతీకి రేడియేషన్‌ తీసుకున్న వారిలో ►అయోర్టిక్‌ వాల్వ్‌కు గతంలో ఇన్ఫెక్షన్‌ వచ్చినప్పుడు.   ►కొందరిలో పుట్టుక నుంచి అయోర్టిక్‌ వాల్వ్‌ లోపం ఉన్నప్పుడు. (ఇలా పుట్టుకతో అయోర్టిక్‌ వాల్వ్‌ లోపం ఉన్నవారిలో కొందరిలో వాల్వ్‌నకు మూడు తలుపులకు బదులు రెండే ఉంటాయి. ►మరికొందరిలో ఒకటే ఉంటుంది. అందువల్ల రక్తసరఫరా సరిగా జరగదు).  అయోర్టిక్‌ వాల్వ్‌ సన్నబడినప్పుడు కనిపించే లక్షణాలు  అయోర్టిక్‌ వాల్వ్‌ సన్నబడినప్పుడు దాని తీవ్రతను మూడు రకాలుగా వర్గీకరిస్తారు. అది కొద్దిపాటి సన్నబడిన దశ (మైల్డ్‌); ఓ మోస్తరుగా సన్నబడిన దశ (మాడరేట్‌); బాగా ఎక్కువగా సన్నబడిన దశ (సివియర్‌). ఈ మూడింటిలో తొలి రెండు దశల్లో లక్షణాలేమీ కనబడవు. అయితే చివరిదైన సివియర్‌ దశలో ఈ కింద పేర్కొన్న లక్షణాలు కనిపిస్తాయి.  ►ఛాతీలో అసౌకర్యం శ్వాస తీసుకోవడంలో ఇబ్బంది (మరీ ముఖ్యంగా నడుస్తున్నప్పుడు లేదా ఏమీ చేయకుండా ఉన్నప్పుడు కూడా) ►కళ్లు తిరుగుతున్నట్లుగా అనిపించడం లేదా స్పృహతప్పడం      ►వ్యాయామం చేసే సామర్థ్యం తగ్గడం ∙కాళ్ల వాపు కనిపించడం.  ఆపరేషన్‌ లేకుండానే అయోర్టిక్‌ వాల్వ్‌కు చికిత్స...  ఆయోర్టిక్‌ వాల్వ్‌లో వచ్చే మార్పులు అనేవి దాని ఆకృతి మారడం వల్ల జరిగే మార్పులు (అంటే మెకానికల్‌ మార్పులు)గా చెప్పవచ్చు. అందుకే ఈ సమస్యను మందులతో చక్కబరచడం సాధ్యం కాదు. కాకపోతే కొన్ని రకాల మందులతో రక్తప్రవాహంలో కొద్దిపాటి మార్పులు తెచ్చి తాత్కాలికంగా గుణం కనబడేలా చూడవచ్చేమోగానీ, అది శాశ్వత ప్రయోజనాన్ని మాత్రం ఇవ్వదు. అందుకే వాల్వ్‌ను మార్చడం ద్వారా అది మునుపటిలా ఉండేలా చక్కదిద్దడమే దీనికి పరిష్కారం. గతంలో దీన్ని  గుండె శస్త్రచికిత్స ద్వారా చక్కదిద్దేవారు. అయితే ఇలా శస్త్రచికిత్స చేయడం వల్ల రోగిని 2 – 4 రోజుల పాటు ఇంటెన్సివ్‌ కేర్‌ యూనిట్లో, ఆ తర్వాత మరో 3 – 5 రోజుల పాటు వార్డ్‌లో ఉంచి చికిత్స అందించాలి. ఆ తర్వాత మరో 6 వారాలు ఇంటి దగ్గర  విశ్రాంతి తీసుకోవాల్సిన (పోస్ట్‌ ఆపరేటివ్‌ రీ–హాబిలిటేషన్‌) అవసరం ఉంటుంది. ఇక కొందరైతే వయసు పరంగానూ లేదా మరికొన్ని దీర్ఘకాలిక జబ్బుల వంటి ఇతర కారణాల వల్ల శస్త్రచికిత్సకు అనువుగా ఉండరు. శస్త్రచికిత్స చేస్తే వారికి ప్రాణాపాయం ముప్పు చాలా ఎక్కువగా ఉండవచ్చు. ఇలాంటి వారు తమ పరిమితుల కారణంగా చికిత్స తీసుకోలేకపోతే జీవననాణ్యత (క్వాలిటీ ఆఫ్‌ లైఫ్‌) విషమించి, ఆయాసపడుతూ చాలా కష్టంగా బతుకీడ్చాల్సి వస్తుంది.  ‘టావర్‌’ ప్రక్రియను ఎలా నిర్వహిస్తారు?  టావర్‌/టావీ ప్రక్రియ కోసం వంటిపైన ఎలాంటి కోతా పెట్టనక్కర్లేదు. కేవలం తొడ దగ్గర, మెడ దగ్గర రెండు చోట చిన్న గాట్లతోనే ఆ వాల్వ్‌ను మార్చడం సాధ్యమే. ఈ సరికొత్త ప్రక్రియనే ‘టావర్‌’ అంటారు. ట్రాన్స్‌కేథటర్‌ అయోర్టిక్‌ వాల్వ్‌ రీప్లేస్‌మెంట్‌ అనే మాటకు సంక్షిప్తరూపమే టావర్‌. అలాగే దీన్ని టావీ అని కూడా అంటారు. అంటే ఇది ట్రాన్స్‌కేథటర్‌ అయోర్టిక్‌ వాల్వ్‌ ఇంప్లాంటేషన్‌ అనే మాటకు సంక్షిప్త రూపం. ఇంటర్వెన్షనల్‌ కార్డియాలజిస్ట్, కార్డియాక్‌ అనస్థిసిస్ట్, కార్డియాక్‌ ఇమేజింగ్‌ నిపుణులతో పాటు కార్డియాక్‌ సర్జన్‌ ఈ ప్రక్రియను నిర్వహించే బృందంలో ఉంటారు. ఇది కూడా కరోనరీ యాంజియోగ్రఫీ లేదా యాంజియోప్లాస్టీ జరిపే విధంగానే ఉంటుంది. తొడ దగ్గర ఒక చిన్న గాటు పెట్టి, ధమని లోకి వాల్వ్‌ను ప్రవేశపెట్టి దాన్ని గుండెవరకు తీసుకెళ్తారు. దాంతో సాధారణ శస్త్రచికిత్సలో మాదిరిగా ఛాతీ ఎముకలను కోయాల్సిన అవసరం ఉండదు. పైగా అనుకూలురైన కొందరు రోగులకు అనస్థీషియా ఇవ్వాల్సిన అవసరం కూడా ఉండదు. ఈ ప్రక్రియకు దాదాపు గంట సేపు పడుతుందంతే. నిజానికి ఈ ప్రక్రియ ముగిసిన రోజే సాయంత్రం ఇంటికి కూడా వెళ్లిపోవచ్చు. అయితే ముందుజాగ్రత్త కోసం రోగిని 24 గంటల పాటు ఇంటెన్సివ్‌ కేర్‌లో ఉంచుతారు. దాంతో సాధారణ ఆపరేషన్‌లో మాదిరిగా మాదిరిగా రోగి కనీసం వారం రోజులైనా (రెండు రోజులు ఇంటెన్సివ్‌ కేర్‌లో, ఆ తర్వాత మిగతా రోజులు వార్డ్‌లో) ఉండాల్సిన అవసరం ఉండదు. ఆరువారాల పాటు విశ్రాంతి అవసరం కూడా అవసరముండదు. చికిత్స ముగిసిన వారం రోజుల తర్వాత వారు తమ సాధారణ కార్యకలాపాలకు హాజరు కావచ్చు. ఒక నెల రోజుల తర్వాత యథావిధిగా తమ ప్రయాణాలు చేయవచ్చు. మునుపు తాము చేసే పనులన్నీ ఎలాంటి అంతరాయం లేకుండానే చేసుకోవచ్చు. సాధారణంగా చాలామంది రోగుల్లో రక్తాన్ని పలచబార్చే మందులు లేదా ఇతరత్రా మందులు కూడా ఏవీ వాడాల్సిన అవసరం ఉండకపోవచ్చు. వారు అంతకు ముందు వాడినవి కూడా చాలా రకాల మందులు ఉపయోగించాల్సిన అవసరమూ  పడకపోవచ్చు.  ఇప్పుడు కొత్త ఆశారేఖ టావర్‌ అయోర్టిక్‌ వాల్వ్‌ విషయంలో అది సరిగా పనిచేయక సన్నబడినప్పుడు దాన్ని శస్త్రచికిత్స ప్రక్రియ ద్వారా సరిచేయాల్సి వస్తుంది. కానీ ఇటీవల సరికొత్త ప్రక్రియ ద్వారా ఎలాంటి ఆపరేషన్‌ లేకుండానే వాల్వ్‌ను మార్చవచ్చు. దాంతో ఏవైనా కారణాల వల్ల శస్త్రచికిత్స చేయించుకోలే వారు, శస్త్రచికిత్స అంటే భయపడే వారు, వయసు పెరిగిన కారణంగా శస్త్రచికిత్సతో ప్రాణాపాయం వంటి ముప్పు ఉన్నవారికి ‘టావర్‌/టావీ’ అనే చికిత్స వల్ల మంచి ప్రయోజనం చేకూరుతుంది.  ప్రస్తుతానికి ఖరీదైన ప్రక్రియే   ప్రస్తుతం ఈ వాల్వ్‌లో మూడు రకాలు మాత్రమే లభ్యమవుతున్నాయి. యూఎస్‌కు చెందిన వాల్వ్‌ చాలా ఖరీదైనది. దీనికి దాదాపు రూ. 25 లక్షల వరకు ఖర్చవుతుంది. మన దేశం కూడా ఈ వాల్వ్‌ను తయారు చేస్తోంది. దీనికి దాదాపు రూ.15 లక్షల వరకు ఖర్చు కావచ్చు. అయితే ఇప్పుడు ఈ వాల్వ్‌లను తయారు చేసే సంస్థలు చాలానే వస్తున్నాయి. దాంతో మార్కెట్‌లోకి కొత్త కొత్త వాల్వ్‌లు రంగప్రవేశం చేసే అవకాశం ఉంది. ఫలితంగా కొద్దికాలంలోనే ఇది మరింత చవగ్గా లభ్యం కావచ్చు. అంటే సాధారణ అపరేషన్‌కు రూ. 6 లక్షల నుంచి రూ. 8 లక్షలకు ఖర్చయితే... దాదాపు రూ. 8 లక్షల నుంచి రూ. 10 లక్షల లోపే లేదా ఆపరేషన్‌ ఖర్చులోనే భవిష్యత్తులో ఈ వాల్వ్‌ల మార్పిడి ప్రక్రియ ‘టవర్‌’ సాధ్యమయ్యే అవకాశాలు ఎంతో దూరంలో లేవు. డాక్టర్‌ అనూప్‌ అగర్వాల్, సీనియర్‌ కన్సల్టెంట్‌ కార్డియాలజిస్ట్,  ప్రోక్టర్‌ ఫర్‌ టావర్‌ ప్రొసిజర్,కేర్‌ హాస్పిటల్స్, బంజారాహిల్స్‌ హైదరాబాద్‌

వాడంతే.. కడలిలో అల తలెత్తిదంటే చాలు కాళీయకృష్ణుడై పోతాడు. అల తలపై ఎక్కే ప్రయత్నం మాత్రం ఏ రోజూ సఫలం కాలేదు. వాడు పరిగెత్తి అలల్లో అలగా పడిలేవటమూ ఆగిపోలేదు. అలతో పాటు అడుక్కి చేరటం మాత్రమే కనిపిస్తుంది. ఆ తర్వాత వాడు కనిపించడు ఎక్కడా. నిముషం, రెండు నిముషాలు, మూడు నాలుగు నిమిషాలు చూస్తూ చూస్తూనే గడచిపోతాయి. వాడుమాత్రం కనిపించడు.సముద్రంలో మరో అల గట్టున కొండలా ఎగిసి పడుతుంది. గట్టున వాళ్లమ్మ కొండంత ఆశతో ఎదురు చూస్తూ నిలుచుంటుంది. కాని వాడి జాడ మాత్రం కనిపించదు. పైకి లేచిన అల విరిగి తిరిగి సముద్రంలో లీనమైపోతుంది.  అలలాగే తల్లి గుండె కూడా ఛిద్రమై ఆగిపోతున్నంత పనౌతుంది. అప్పుడు కనిపిస్తాడు వాడు. అలచాటున మునిగి తేలుతూనో, నడుస్తూనో, ఈదుకుంటూనో గట్టుకు వస్తుంటాడు. పరిగెత్తుకుంటూ తల్లి వాడి రెండు చేతుల్ని వొడిసి పట్టుకొని గట్టుకు లాక్కొస్తుంది. ‘‘ఎహె.. వొదులొదులు..’’ అంటూ చేతులు విడిపించుకుంటాడు సముద్రంకేసి చూస్తూ.‘‘వొరే గంగులూ! నీ కెందుకురా ఈ పని.. వద్దురా మానుకోరా’’ ప్రాధేయపడుతుంది మునెమ్మ.‘‘ఆటనే.. ఆట.. సముద్రంతో ఆట. ఆడితే నీకే తెలుస్తది  ఎంత సమ్మగుంటదో’’ అంటూ తల్లి చేతుల్ని విడిపించుకొని ఎగుస్తున్న అలవైపు పరుగు తీస్తున్న గంగణ్ణి నిస్సహాయంగా చూస్తూ...‘‘వొరే! తొందరగా గుడిసెకి రా. సద్దిబువ్వ తిందువుగాని’’ అంటూ దూరంగా సర్వుచెట్ల మధ్యనున్న గుడిసెల వైపుకి వెళ్లిపోతుంది మునెమ్మ. గంగడు మాత్రం సముద్రం మీద సవాలన్నట్టు నీళ్లలోకి పరుగు తీస్తాడు.మునెమ్మకి, జానయ్యకి మనువైన పదేళ్ల తర్వాత పుట్టిన బిడ్డ గంగడు. ఆ గంగమ్మ తల్లి దయవల్ల పుట్టాడన్న నమ్మకంతోనే వాడికి గంగడు అని పేరెట్టుకున్నారు. నాలుగేళ్లు నీళ్లంటే భయపడి పరిగెత్తుకొచ్చి తల్లి కాళ్లను చుట్టేసుకునే వాడు గంగడు. ఐదో యేటనే మునెమ్మ వాణ్ణి అయ్యతోపాటు పడవ మీద వేటకి పంపింది. ఆ వయసు నుండే చేపల వేట నేర్వటం పట్టపోళ్ల ఆచారం. తండ్రి సొరచేపని భుజానేసుకెళ్తున్నట్టు తీసుకెళ్తుంటే ఏడుస్తూ ఎంత భయపడ్డాడో గంగడు. పడవలో నుండి దూకి పరిగెత్తుతూ వచ్చి తల్లిని వాటేసుకున్నాడు. వాడి వెనకే పరిగెత్తుకొచ్చిన జానయ్య వాణ్ణి మళ్లీ సొరచేపలా ఎత్తుకెళ్లి పడవలో పడేశాడు.సాయంత్రం వేటకి బయలుదేరిన పడవ దాదాపు మూడు కిలోమీటర్లు సముద్రంలో కెళ్లే సరికి సూర్యుడు ఓ వైపు పడమర ఆకాశంలో దిగిపోతున్నాడు. ఇటు తూరుపు ఆకాశంలో పున్నమి చంద్రుడు చందువా చేపలా తళతళ లాడుతూ పైకొస్తున్నాడు. పడవలో జానయ్యతో పాటు వున్న గంగడు అంత ప్రకాశవంతమైన చంద్రుణ్ణి చూడటం అదే మొదటి సారి. గంగడి ఆశ్చర్యం వాడి ముఖంలో వాడి కళ్లలో కనపడుతుంటే ‘‘ఏందిరో గంగులూ! అట్టా సూత్తున్నావ్‌. సముద్రంలో చంద్రుడు అట్టాగే వుంటాడు’’ అన్నాడు జానయ్య. జానయ్య ఆ మాట ముగించేలోగానే కళ్లముందు ఆకాశమెత్తు అల అలా కదిలింది. ఆ క్షణాన్ని అర్ధం చేసుకొన్న జానయ్య ఎగిరి కొడుకుని గబుక్కున వాటేసుకున్నాడు. అల తాకిడికి పడవ అల్లంత పైకి లేచి దబ్బున నీళ్లలో పడింది. పడవతో పాటు అలకూడా పడవై పడటం, పడవ వొక్కసారి నీళ్లలో వొక గిరికీ తిరిగి నీళ్లపైన తేలటం జరిగిపోయాయి. కాని ఆ గిరికీ కొట్టడంలో జానయ్య చేతిల్లోంచి గంగడు ఎలా జారిపోయాడో తెలీనే లేదు. ఆ విషయం తెలుసుకొనే సరికి తండ్రి గుండె సముద్రంలో చెరువై పోయింది. నీళ్లలో మునకలేస్తూ దాదాపు గంటసేపు గంగడి జాడకోసం వెతుకుతూనే వున్నాడు.తెల్లారితే మునెమ్మకి చేపల్లోపెట్టి అప్పగించాల్సిన కొడుకు. ఎంత వెదికినా జాడ కనిపించని కొడుకు. జానయ్యలో శోకం కాస్త కోపంగా, కోపం మొండితనంగా మారిపోయింది. తెల్లారగట్టా పడవ చుట్టూ మునుగుతూ  తేలుతూ వెతుకుతునే వున్నాడు. కాని గంగడి జాడ మాత్రం చేతికి తగలనే లేదు. సముద్ర కెరటాల ముందు యింకా ఈదటానికి తన రెక్కల బలం చాలక పడవలోకి చేరుకున్నాడు.జానయ్యకి నమ్మకం కుదరలేదు. అసాధ్యం సాధ్యం కావటం మీద గురికూడ కుదరలేదు. రెండు చేతుల్తో తడిమి చూశాడు. తర్వాత రెండు చేతులెత్తి సముద్రుడికి చేతులు జోడిస్తూ  ‘‘గంగమ్మ తల్లీ! దండాలమ్మా!’’ అంటూ గట్టిగా అరిచాడు. ఆ క్షణం రాత్రంతా అలలలతో తను చేసిన యుద్ధం, తన రెక్కలు నీలుక్కుపోయిన కష్టం అన్నీ మరిచిపోయాడు. పడవలో ఆదమరచి నిద్రపోతున్న గంగణ్ణి చూసి వందసార్లు గంగమ్మకి దండాలు పెట్టుకున్నాడు. తీరా వొడ్డుకు చేరి మునెమ్మకి విషయం చెబితే ఆమె కూడా నమ్మలేకపోయింది. ‘‘రాత్రంతా అప్ప నీ కోసం నీళ్లల్లో పునుకులాడుతుంటే ఎందుకురా సెప్పలేదు?’’ అని అడిగింది. ‘‘నాకేం ఎరుక. అప్ప చేపలు పడతూ వున్నాడనుకున్నా..’’ అన్నాడు తేలిగ్గా తీసిపారేస్తూ.అసలు అప్పుడే గంగడిలో ఆ కొత్త వింతని గమనించారు అప్ప, అమ్మ.‘‘మునిమాపనంగా ఏటకెల్లినోడివి, తెల్లారగట్ట వుత్తి సేతుల్తో తిరిగొత్తే దినమెట్టా గడిసేది మామా?’’ అని జానయ్యని నిలదీసింది మునెమ్మ.‘‘నానేం జేసేది బుడ్డోడికిట్టా అయితదని నా కెరుకనా?’’ జానయ్య బాధంతా అదే. వాళ్లిద్దరి తగువు చూస్తూ నిలబడలేదు గంగడు. వెంటనే సముద్రంలోకి పరుగు తీసాడు. అమ్మా  నాన్న చూస్తుండగానే పైకెగసిన అలపైకి పరిగెత్తి మునిగిపోయాడు. మునెమ్మ గుండె ఝల్లుమంది.జానయ్య సముద్రంలోకి పరుగుపెట్టాడు.నిముషాలు గడుస్తున్నాయి. జానయ్య అలల మధ్యలో అప్పుడప్పుడూ కనిపిస్తున్నాడు. కాని గంగడి జాడ మాత్రం లేదు.తనకే తెలియకుండా మునెమ్మ కళ్లు రెండు నదులైపోయాయి. దబ్బున యిసుక అలలో కూలబడి పోయింది. రెండు పిడికిళ్లలో యిసుకను పట్టి పిసికేస్తూ వుంది. నాలుగైదు నిముషాలు నిముషాలు గడిచేసరికి మునెమ్మ ఆశ అడుగంటి పోయింది. ఇసుక పిడికిళ్లు వదిలేసి సముద్రానికి రెండు చేతులు జోడించి దండం పెట్టింది.జానయ్య తిరిగి వచ్చేస్తున్నాడు. రాత్రంతా నీళ్లలో ఈదిన అలసట మీద వున్నాడు. ఈ సారి ఎక్కువ సేపు అలల్ని ఎదుర్కోలేకపోయాడు.సరిగ్గా అప్పుడు లేచింది సముద్రంలో ఓ అల. కొండంత ఎత్తుగా. గట్టును దాటి గుడిసెల్ని మింగేస్తుందేమో అనిపించింది. ఆ లేచిన అల కింద నుండి పరిగెత్తుకుంటూ వస్తున్నాడు గంగడు. రెండు చేతుల్లో రెండు పొడవాటి పండుగప్పలున్నాయి. మునెమ్మ పరుగున వెళ్లి వాటేసుకుంది గంగణ్ణి.‘‘అయ్యయ్యో! వదిలే.. వదిలే.. యివి జారిపోతయి’’ అన్నాడు తల్లితో. ‘‘నా తండ్రీ! అవి పోతే పోనీయ్‌. నువ్వొస్తివి. సాలురా తండ్రి!’’ మరింతగట్టిగా వాటేసుకుంది మునెమ్మ. ‘‘ఇయ్యాల్టికి యివి సరిపోతయి గదా!’’ గర్వంగా పండుగప్పల్ని చేతులెత్తి చూపుతూ గంగడు తల్లిని అడుగుతుంటే అంత పెద్ద చేపల్ని ఎలా మోస్తున్నాడో అర్ధం కాలేదు జానయ్యకి....రాత్రంతా కంటి మీదకి కునుకు రాలేదు. పడమటోళ్ల నాటుసారా తాగి జానయ్య గురక పెడుతున్నాడు. ఆ పక్కనే ముఖంలో ఏ భావమూ లేకుండా గంగులు పడుకున్నాడు.బక్క మునెమ్మనే నిద్ర బహిష్కరించింది. మునెమ్మ ఆలోచిస్తూ గుడ్డిదీపంవెలుతుర్లో నిట్టాణి వైపే చూస్తుంది.మనసును ఆలోచన కలచివేస్తుంది. ఒకవైపు అత్తపోరు. మరోవైపు కాయలేని కన్నెచెట్టు. తనకి తల్లికి మధ్య సర్దిచెప్పలేని పెనిమిటి. అమ్మలక్కల సలహా విని తను గంగమ్మ గుడిలో ఆ తల్లికి సారె పెట్టడం. బిడ్డ పుడితే తనపేరే పెట్టుకుంటానని మొక్కుకోవటం. ఆ రోజు రాత్రి కల లో ఆకాశం నుండి జలపాతంలా గంగమ్మ నేలకి దిగివచ్చింది. దివ్య తేజస్సుతో తన గుమ్మంలో ప్రత్యక్షమైంది. బంగరు గజ్జెలు మోగుతుంటే నిద్రిస్తున్న తనని వచ్చి తట్టి మరీ లేపింది. తన పొత్తి కడుపుని సుతారంగా తడిమింది. ఆ తల్లి తనని చూసి నవ్విన చల్లని నవ్వు యిప్పటికీ తలచుకుంటే వొళ్లంతా గగుర్పొడుస్తుంది.ఆ రోజు ఉదయం లేవగానే తను వాంతి చేసుకొంది. అత్త వచ్చి చూసి కళ్లతోనే నవ్వి, కొడుకు చేతిలో మంచుకొండలాంటి చల్లటి మాట చెప్పింది. చెప్పిందే కాని తనకు గంగడు పుట్టేనాటికి లేకుండా పోయింది. కాని వెళ్తూ వెళ్తూ పుట్టబోయే బిడ్డకి గంగమ్మ పేరే పెట్టాలని వొట్టేయించుకుని వెళ్లింది.ఆ బిడ్డే గంగడు.. అవునా? తనకే ఆశ్చర్యంగా వుంది. ఆ గంగడే గంగమ్మతల్లి వొడిలో గంటల సేపు హాయిగా నిద్రించి ఆనక నవ్వుతూ లేచి వస్తున్నాడు. రాజన్నదొర తన బుర్రకథలో చెప్పిన దుర్యోధనుని జలస్తంభన విద్య వీడికెలా అబ్బిందో? కొంపదీసి దుర్యోధనుడే తన కడుపున పుట్టలేదు కదా!అప్పుడే గుడిసె బైట రంగమ్మవ్వ కేక పెట్టింది ‘‘ఒసే మునెమ్మా! నీ గుంటడు ఆల్సిప్పలేరటానికి సముద్రంలోకెళ్లిపోయిండే.. ఎల్లే తల్లీ! ఆడు ముందే ఏబ్రాసోడు’’ అంటూ.తలతిప్పి చూస్తే గంగడు చాపమీద లేడు. తలుపుకేసి చూస్తే అప్పుడే తెల్లారిపోయింది. అసలే మైపాడు సముద్రం. ఏ అడుగులో ఎంతలోతుందో ఎవరికీ తెలీని వైనం. ఒక అడుగు మోకాటిలోతైతే రెండో అడుగు తాటి చెట్టంత లోతు.సముద్రం చూడటానికి వచ్చిన జనమెవ్వరూ నీళ్లలో అడుగు పెట్టే సాహసం చెయ్యరు. అలా సాహసించిన శవాలెన్నో పట్టపోళ్లకి కూడ దొరకనంత లోతుకు వెళ్లిపోయాయి. ఎన్ని పడవలు వెతికినా దొరకని శవాలెన్నో. వెతక్కుండానే వొడ్డుకి కొట్టుకొచ్చిన శరీరాలెన్నో. ఆ కారణంతోటే మునెమ్మ గంగడిని కాపలా కాస్తుంది.ఆ కారణంతోటే జానయ్య గంగణ్ణి వేటకి దూరంగా వుంచాడు. ఆ రోజు తర్వాత మళ్లీ వేటకి తీసుకెళ్తే వొట్టు. కాని అల ఎవరిమాట వింటుందని? గంగడు అలలాంటి వాడు. వాడికిష్టమైతే కొండంత ఎదుగుతాడు. అదే యిష్టంలేకపోతే యిసకంత వొదుగుతాడు.ఆ రోజు కూడా అంతే.వళ్లంతా యిసక పూసుకొని యిసకలో ఆడుకుంటున్నాడు గంగడు.సముద్రం చూడటానికి కాలేజీ విద్యార్ధులు ఓ పాతిక మంది వచ్చారు. వాళ్లకి మాస్టారు చెపుతుంటే వినీ విననట్టు కూచున్నాడుగంగడు.‘‘ఇదిగో యిక్కడ మోకాలే. అక్కడ మాత్రం పాతాళమంత లోతు. అడుగు పడితే పాతాళానికే’’.నలుగురు కుర్రాళ్లు సముద్రం వొడ్డున కాళ్లు కడుక్కుంటున్నారు. సముద్రం ముందు నుండి వచ్చిందో, వెనక నుంచి వచ్చిందో ఆ అల అలా ఆ నలుగుర్నీ లోపలికి లాక్కెళ్లిపోయింది. చూస్తున్న విద్యార్ధులంతా గగ్గోలు పెట్టారు. మాస్టారు బెస్త గుడిసెలకేసి పరుగు పెట్టాడు. క్షణాల్లో నలుగురు గజ ఈతగాళ్లు రంగంలో దిగారు. విద్యార్థుల జాడ మాత్రం కనిపించడం లేదు. సెల్‌ఫోన్లలో సమాచారం కాలేజీకిచేరిపోయింది.కాలేజీ విద్యార్ధులంతా సముద్రం చేరుకొనే సరికి గజ ఈతగాళ్లు ముగ్గురు కుర్రాళ్ల ప్రాణాలు నిలబెట్టారు. నాలుగో వాడి జాడమాత్రం లేదు. ఈ లోగా నెల్లూరు నుండి ఫైరింజన్‌ స్టాఫ్‌ దిగింది. కాలేజీ ప్రిన్సిపాల్‌ ముఖం కళ తప్పింది.మాస్టారైతే కన్నీరు మున్నీరౌతున్నాడు. విద్యార్ధులంతా గుండె దగ్గర షర్ట్‌ బటన్లను తడుముకుంటున్నారు. అంతా అయిపోయింది. బతికి బయటపడ్డ ముగ్గురూ ఆకాశం కేసి చూసి థాంక్స్‌ చెప్తున్నట్టుచూపులు బిగించారు. మిగతా వాళ్లందరి చూపులు సముద్రం వైపు, సముద్రంలోని అలలవైపు.సరిగ్గా అప్పుడే ఆ అద్భుతం జరిగింది. కొండెత్తు అల వొకటి లేచి వొడ్డుకేసి వచ్చిపడింది. ఆ అల మధ్యలోంచి విదార్థ్ధి కాలర్‌ పట్టుకొని శరీరాన్ని ఈడ్చుకొస్తున్నాడు గంగడు. అందరూ గంగడి వైపు పరిగెత్తారు.గంగడు మాత్రం ఆ విద్యార్థిని యిసక తిన్నెపైకి చేర్చి బోర్లా పడుకోబెట్టాడు. మెల్లగా అతడి వీపుని వత్తడం ప్రారంభించాడు. వత్తిడికి కడుపులోని నీళ్లు చెంబెడు చెంబెడుగా నోటి గుండా బైటికొస్తున్నాయి.ఆ తర్వాత అతణ్ణి వెల్లికిలా తిప్పాడు గంగడు. అతడి నోట్లో నోరుపెట్టి వేణువులా  ఊదాడు. మెల్లగా కళ్లు తెరిచిన విద్యార్ధిని చూసి కాలేజీ కుర్రాళ్లంతా ఆనందంతో కేరింతలు కొట్టారు. చప్పట్లు కొట్టారు.ఇంత పెద్ద ప్రమాదం నుండి తమ కాలేజీని బైట పడేసినందుకు ఆనందంతో పర్సు తీసి గంగడికోసం చూశాడు.కాని యివేవీ పట్టనట్టు బెస్తగుడిసెల వైపు నడచి వెళ్తున్నాడు గంగడు. తనకు దండం పెడుతున్న తల్లిని కూడ పట్టించుకోకుండా. ‘‘నిజమే. వీడు గంగమ్మ ప్రసాదమే’’ అనుకుంది మనసులో మునెమ్మ.  - ఈతకోట సుబ్బారావు 

మా అమ్మ కడుపులో తొమ్మిది నెలలు  అపురూపంగా పెరిగిన నేను ఓ రోజు  ఉదయాన్నే ఈ లోకంలోకి వచ్చాను.  పనిలో పనిగా  కుటుంబ నియంత్రణ  ఆపరేషన్‌ కూడా చేసేశారు మాయమ్మకు.   వీడు నా బిడ్డ కాదు మరోసారి  గట్టిగా ఏడుస్తూనే చెప్పింది మాయమ్మ.ఉహూ మా అవ్వ విన్లే. క్యాగే దివానీ..తెరాబేటా నహీతో కిస్కావునే? మూ మూచ్‌లేకో దూద్‌ పిలా..బచ్చా రోతాహై (నీ కేమైనా పిచ్చా ..నీ కొడుక్కాకుంటే ఎవరి కొడుకు..నోర్మూసుకుని పాలు తాపు)పిల్లాడు పాల కోసం ఏడుస్తున్నాడు. అమ్మ మాత్రం పాలు ఇవ్వడంలేదు. పిల్లాడి ఏడుపు తల్లి మనసును పిండేస్తోంది. కానీ పాలు తాపించావు గదా ఎక్కడ నీకు పుట్టిన పిల్లోడే అంటారని భయంతో పాలివ్వనని మొండికేసింది. ఈ దృశ్యం...1963లో జమ్మలమడుగు మిషన్‌ ఆస్పత్రిలోనిది. ఆ రోజు మాతృత్వానికి అగ్ని పరీక్ష!ఉపోద్ఘాతం అర్థం కావాలంటే అంతకు  ముందు ఏం జరిగిందనేది చెప్పాలి...మా అమ్మ కడుపులో తొమ్మిది నెలలు అపురూపంగా పెరిగిన నేను ఓ రోజు ఉదయాన్నే ఈ లోకంలోకి వచ్చాను. పనిలో పనిగా కుటుంబ నియంత్రణ ఆపరేషన్‌ కూడా చేసేశారు మాయమ్మకు. మత్తు మందు కారణంగా   స్పృహలో లేదు. మధ్యాహ్నం తర్వాత  అమ్మ కళ్లు తెరిచింది. ఈలోగా బాబు పాల కోసం  ఏడుస్తుంటే మాయవ్వ ఊయల్లో ఉన్న బాబును మా అమ్మ   పక్కన పడుకోబెట్టి పాలు ఇవ్వమంది.  బాబును చూసి మా అమ్మ షాకైంది. బిడ్డ పుట్టంగానే చూసిన పిల్లోడికి, ఈ పిల్లోడికి రూపురేఖల్లో పోలికేలేదు. దాంతో  ఏ మేరా బేటా నై (వీడు నా బిడ్డ కానేకాదు) అని ఏడ్వడం మొదలుపెట్టింది.వార్డులో ఉన్న బాలింతలు, వారికి తోడుగా వచ్చిన మహిళలు మా అమ్మ వైపు ఈమెకేమైనా పిచ్చా కడుపున పుట్టిన బిడ్డను కాదంటోంది అని ..అదోరకంగా చూస్తున్నారు.కాన్పయ్యాక చూసింది కొద్ది క్షణాలే అయినా నా రూపం అమ్మ మదిలో ముద్రపడిపోయింది. ఆపరేçషన్‌ తర్వాత ఆమె  మగతలోకి జారి పోయింది. స్పృహలో లేదు కానీ బిడ్డ ముఖం బాగా గుర్తుండిపోయింది. అందుకే  ఇప్పుడు తన ఒడిలో ఉన్న బిడ్డ తన బిడ్డ  కాదని గట్టిగా వాదించడమే కాదు  పిల్లాడికి పాలు కూడా ఇవ్వనని మొండికేసింది. ఎవరు ఎన్ని చెప్పినా వినడంలేదు. ఈ తతంగం ఇలా నడుస్తున్నప్పుడే  మాయమ్మ దృష్టి  తన బెడ్‌ పక్కన  ఉన్న బాలింతపైనా..ఆమె ఒడిలోని   బిడ్డపైనా పడింది. అంతే... మేరబచ్చా  ఉదర్‌ హై (నా పిల్లోడు అక్కడుండాడు) అంటూ మళ్లీ ఏడ్వటం మొదలుపెట్టింది. ఈమెకు కచ్చితంగా మెంటలే  అని నిర్ధారణకు వచ్చేశారంతా.హిస్టీరియా వచ్చినట్లు మిస్సమ్మకు బులావ్‌ (పిలవండి)..అని గట్టిగా అరవసాగింది మాయమ్మ. మిస్సమ్మపై అమ్మకు చాలా నమ్మకం. మొదటి కాన్పు తప్ప మిగతా మూడు కాన్పులు మిషన్‌ ఆస్పత్రిలోనే అయ్యాయి.పక్కనున్న బాలింత కూడా ముస్లిమే. ఆమె ఒడిలో ఉంది నా బిడ్డే అని మాయమ్మ చెపుతుంటే ఆమె.. మేరే బేటేకు తేరా బేటా కర్‌కో బోల్తీ క్యా  (నాబిడ్డను నీ బిడ్డనిఅంటున్నావు) అని   తిట్టడం మొదలుపెట్టింది. గొడవ ఎక్కువయ్యేసరికి ఈ సమస్యకు మిస్సమ్మే పరిష్కారం చూపిస్తుందని నర్సు ఆమెను తోడ్కొని వచ్చింది.మిస్సమ్మ ఆస్పత్రి ఇన్‌చార్జి. ఆమె అంటే ఆస్పత్రిలో అందరికీ గౌరవం. మిస్సమ్మ దగ్గరికి వచ్చాక ..మా అమ్మ  బిడ్డను చూపిస్తూ ఈ బిడ్డ నాబిడ్డ కాదంటే వినడంలేదు అని ఫిర్యాదు చేస్తున్నట్లు చెప్పింది. బూమ్మా...బాగా చూడు నీ బిడ్డ కాదని ఎలా అంటావు? మిస్సమ్మ  అనునయించే ప్రయత్నం చేసింది. నాకు బాగా గుర్తు  ఆ పక్క బెడ్‌పై ఉన్న బాలింత ఒడిలో ఉన్న బిడ్డే నా బిడ్డ అని ఏడుస్తోంది.అమ్మ కన్నీటి ధారల్లో  నిజాయితీ  మిస్సమ్మ గుండెను తాకిందేమో!పసిపిల్లలిద్దర్నీ చెరో చంకలోకి తీసుకుని ...నిజం చెప్పు ఈ పిల్లాడు నిజంగా నీ పిల్లాడేనా? పోలీసులను పిలవమంటావా? పక్క బెడ్‌ బాలింతను గద్దించింది మిస్సమ్మ.దేవుడి సాక్షిగా నాబిడ్డే మిస్సమ్మా..నమ్మించేందుకు ప్రయత్నిస్తోంది.మధ్యమధ్యలో ఏడుస్తోంది. ఆమే ఒక తల్లే!ఆ కన్నీటిలో  పుత్రవాత్సల్యం ఉంది. కానీ అమ్మతనం కనిపించినట్లు లేదు మిస్సమ్మకు.అప్పటికే మా నాయన, పక్క బెడ్‌ బాలింత భర్త అక్కడికి చేరారు. వారిద్దరి ముఖాలను, పిల్లల ముఖాలను మార్చిమార్చి చూసింది మిస్సమ్మ. ఆఖరిసారి చెపుతున్నా నీ బిడ్డ నీకు కావాలంటే నిజం చెప్పుఅనేసరికి భయపడిపోయిన బాలింత ..పిల్లోడు బాగుండాడనినా బిడ్డను పక్కనున్న ఊయల్లో పడుకోబెట్టి అక్కడ ఉన్న బిడ్డను తీసుకున్నానని ఒప్పుకుంది.అప్పటిదాకా  అమ్మను దోషిలాగా  చూసినవారు   ముక్కున వేలేసుకున్నారు. బాలింతకుచీవాట్లు పెట్టారు.  లౌక్యం ప్రదర్శించిన  మిస్సమ్మను  పొగడ్తలతో ముంచెత్తారు. మా అమ్మా,నాయనయితే సంతోషం పట్టలేకపోయారు.ఆస్పత్రిలో శుభం కార్డు పడ్డాక అమ్మ ఒడిలో నేను..వాళ్లమ్మ ఒడిలో వాడు వెచ్చగా బజ్జున్నాం. కానీ..నన్ను చూసింది ఒకట్రెండు నిమిషాలే ..అయినా  అమ్మ నాతో కనెక్టు అవడమే ఓ అద్భుతం. హార్ట్‌ టు హార్ట్‌ కనెక్షన్‌ అంటే ఇదేనేమో? అమ్మకు అమ్మేసాటి అనేది అందుకేనేమో?  డీఎన్‌ఏ పరీక్షలు, సీసీ కెమెరాల్లేని రోజులు.. పోలీసు కేసులు, కోర్టు తీర్పుల్లేకుండా..ఓ క్లిష్టమైన సమస్య కేవలం ఓ తల్లి ‘నమ్మకం’ పునాదిపై పరిష్కారం అయిందంటేనమ్మశక్యం కాని విషయం. ఇది నూటికి నూరుపాళ్లు వాస్తవం. ఓ తల్లి హృదయ స్పందనే సాక్షిగా అప్పటి మిస్సమ్మ ప్రదర్శించిన సమయస్ఫూర్తి ఈ తరం వైద్యరంగానికి  గొప్పపాఠం.(నాకు ఊహ తెలిశాక అమ్మ  చెపుతుంటే కలిగిన ఉద్వేగాన్ని ఇప్పుడు మాటల్లో చెప్పలేను.కానీ..అమ్మ మాటలు అలా నా జ్ఞాపకాల దొంతరలో  భద్రంగా నిలిచిపోయాయి. నన్ను అపహరించిన ఆవిడ భర్త అప్పట్లో వీధుల్లోతిరిగి గాజులమ్మేవారని..నేను అక్కడే పెరిగి పెద్దయి ఉంటే గాజులోయ్‌..అంటూ వీధులు పట్టుకుని తిరిగేవాడినని నన్ను ఇంట్లో ఆటపట్టించేవారు) – నజీర్‌  రైల్వే కొండాపురం, వైఎస్‌ఆర్‌ కడప జిల్లా

మా బాబు పుట్టిన రెండు నెలల తర్వాత బాగా జలుబుగా ఉన్నట్లు అనిపిస్తే డాక్టర్‌ దగ్గరికి తీసుకెళ్లాం. కొన్ని పరీక్షలు చేసి, బాబు గుండెలోపల రెండు రంధ్రాలు ఉన్నట్లు డాక్టర్‌ చెప్పారు. ‘చిన్న వయసు కదా... వాటంతట అవే పూడుకుంటాయి’ అన్నారు. మాకు ఆందోళనగా ఉంది. మాకు తగిన సలహా ఇవ్వండి.   మీరు బాబుకు గుండెలో రంధ్రాలున్నాయంటూ చెప్పిన వివరాలను బట్టి చూస్తే మీ బాబుకు ఏట్రియల్‌ సెప్టల్‌ డిఫెక్ట్‌ (ఏఎస్‌డీ... అంటే గుండె పై గదుల్లోని గోడలో రంధ్రాలు)గాని, వెంట్రిక్యులార్‌ సెప్టల్‌ డిఫెక్ట్‌ (వీఎస్‌డీ... అంటే గుండె కింది గదుల్లోని గోడలో రంధ్రాలు) గాని ఉండవచ్చు. ఇలా గుండె గదుల్లోని గోడలపై రంధ్రాలు ఉన్న సమస్యతో పిల్లలు నీలంగా మారిపోతూ (సైనోసిస్‌) ఉంటే అలాంటప్పుడు పిల్లలకు తక్షణం శస్త్రచికిత్స తప్పనిసరిగా చేయాల్సి ఉంటుంది. మరికొన్ని సందర్భాల్లో గుండె గదుల గోడలకు రంధ్రాలు ఉండీ, పిల్లలు నీలంగా మారనప్పుడు, శ్వాసకోశానికి సంబంధించిన ఇతరత్రా సమస్యలు ఏవీ లేకుండా తక్షణం శస్త్రచికిత్స అవసరం ఉండకపోవచ్చు. అయితే అలాంటి పిల్లలకు భవిష్యత్తులో ఎలాంటి చికిత్స అవసరమన్నది ఆ రంధ్రాల పరిమాణం, అవి ఉన్న స్థానం మొదలైన అంశాల మీద ఆధారపడి ఉంటుంది. ఈ రంధ్రాలు వాటంతట అవే మూసుకుపోతాయా లేదా అన్నది కూడా ఆ రంధ్రాల పరిమాణం, అవి ఉన్న స్థానాలను బట్టి ఉంటుంది. ఆ రంధ్రాలు ఉండటం వల్ల వచ్చే ఇతరత్ర సమస్యల  (అసోసియేటెడ్‌ కార్డియాక్‌ డిఫెక్ట్స్‌)పైన కూడా ఆధారపడి ఉంటుంది.  గుండె పై గదుల మధ్య ఉన్న గోడకు రంధ్రం ఉన్న పిల్లలకు దాదాపు 60 శాతం నుంచి 70 శాతం మందిలో ఆ రంధ్రాలు వాటంతట అవే మూసుకుపోతాయి. గుండె కింది గదుల్లోని గోడకు రంధ్రం ఉన్న పిల్లలకు దాదాపు 30 శాతం నుంచి 40 మందిల్లోనూ ఆ రంధ్రాలు వాటంతట అవే మూసుకుపోవచ్చు. అలాగని గుండె గోడలకు ఉన్న రంధ్రాలన్నీ వాటంతట అవే మూసుకుపోతాయని చెప్పలేం. ఇలా గుండె గదుల మధ్య గోడకు రంధ్రాలు ఉన్న పిల్లలకు తరచూ నెమ్ము రావడం చూస్తుంటాం. అలాంటప్పుడు పిల్లలకు తక్షణ చికిత్స అవసరం. మీరు మీ అబ్బాయిని కనీసం ప్రతి ఆర్నెలకు ఒకసారి పీడియాట్రిక్‌ కార్డియాలజిస్ట్‌కు చూపించాలి. ఒకవేళ గుండె గదుల మధ్యనున్న రంధ్రాలు వాటంతట అవే మూసుకోకపోయినా మీరు ఆందోళన చెందాల్సిన అవసరం లేదు. ఇప్పుడు అందుబాటులో ఉన్న ఆధునిక వైద్య చికిత్స సహాయంతో – శస్త్రచికిత్స లేదా శస్త్రచికిత్స లేకుండానే మందులతో దాదాపు 90 శాతం నుంచి 95 శాతం సక్సెస్‌రేట్‌తో సమర్థంగా చికిత్స చేయడానికి అవకాశం ఉంది. మీరు మీ పీడియాట్రిక్‌ కార్డియాలజిస్ట్‌తో ఫాలోఅప్‌లో ఉండండి.  మూత్రంలో ఎరుపు కనిపిస్తోంది...?  మా బాబుకి తొమ్మిదేళ్లు. మూడు నెలల కిందట బాబుకి మూత్రంలో రక్తం పడింది. అల్ట్రాసౌండ్‌ స్కాన్, ఎంసీయూ... ఇలా కొన్ని టెస్ట్‌లు చేశారు. రిపోర్ట్స్‌ నార్మల్‌ అనే వచ్చాయి. మూత్రంలో ఇన్‌ఫెక్షన్‌ అని యాంటీబయాటిక్స్‌ రాశారు. అయితే మూత్రం పోసేటప్పుడు పొత్తికడుపులో నొప్పిగా ఉందంటూ బాబు మళ్లీ బాధ పడుతున్నాడు. వారం కిందట మళ్లీ మూత్రంలో రక్తం పడింది. డాక్టర్‌ దగ్గరకెళితే మళ్లీ పరీక్షలు  చేశారు. అవి కూడా నార్మలే. మా బాబుకు ఉన్న సమస్య ఏమిటి? ఇలా మాటిమాటికీ  రక్తం ఎందుకు పడుతోంది? దయచేసి సలహా ఇవ్వండి.  మీరు చెప్పిన లక్షణాలను బట్టి మీ అబ్బాయికి ఉన్న కండిషన్‌ను హిమెచ్యూరియా అంటారు. ఇది చాలా సా«ధారణమైన సమస్య. ఈ లక్షణం చూడటానికి భయపెట్టేదిగా అనిపించినా చాలా వరకూ ఎలాంటి ప్రమాదం ఉండదు. కొంతమందిలో మాత్రమే ఈ లక్షణం సీరియస్‌ సమస్య ఉండటానికి సూచన. పిల్లల యూరిన్‌లో రక్తం కనబడటానికి గల కొన్ని కారణాలు మూత్రనాళంలో రాళ్లు, రక్తానికి సంబంధించిన సికిల్‌ సెల్‌ డిసీజ్, కోయాగ్యులోపతి వంటి హెమటలాజికల్‌ సమస్యలు. వైరల్‌ / బ్యాక్టీరియల్, మూత్రనాళంలో ఇన్ఫెక్షన్స్, మూత్రనాళంలో ఏవైనా అడ్డంకులు, కొల్లాజెన్‌ వ్యాస్క్యులార్‌ డిసీజ్, వ్యాస్క్యులైటిస్, పీసీజీఎన్, ఐజీఏ నెఫ్రోపతి వంటి  ఇమ్యునలాజికల్‌ సమస్యలు, పుట్టుకతోనే మూత్రపిండాల్లో లోపాలు ఉండటం వల్ల పిల్లలు మూత్రవిసర్జన చేసే సమయంలో రక్తం కనిపించవచ్చు. ఇక పిల్లల్లో అన్నిసార్లూ కంటికి కనబడేంత రక్తం రాకపోవచ్చు. అందుకే దీన్ని తెలుసుకోవాలంటే మైక్రోస్కోపిక్, కెమికల్‌ పరీక్షలు అవసరమవుతాయి.  మీ అబ్బాయికి చేసిన అన్ని పరీక్షల్లో నార్మల్‌ అనే రిపోర్టు వచ్చింది కాబట్టి యూరినరీ ఇన్ఫెక్షన్, హైపర్‌ కాల్సీ యూరియా అంటే మూత్రంలో అధికంగా కాల్షియం ఉండటం లేదా రక్తానికి సంబంధించిన సమస్యలతో పాటు థిన్‌ బేస్‌మెంట్‌ మెంబ్రేన్‌ డిసీజ్, ఐజీఏ నెఫ్రోపతి వంటి సమస్యలు ఉన్నాయేమో తెలుసుకోవడం ప్రధానం. కొన్ని సందర్భాల్లో ఇటువంటి సమస్యలు కొన్ని జన్యుపరంగా వస్తుంటాయి.   మీ అబ్బాయికి మూడు నుంచి ఆరు నెలలకోసారి సాధారణ మూత్రపరీక్షలతో పాటు  యూరిన్‌లో ప్రొటీన్ల శాతం, రక్త కణాల మార్ఫాలజీ, క్రియాటినిన్‌ లెవెల్స్‌ వంటి పరీక్షలు తరచూ చేయిస్తుండటం ముఖ్యం. బాబుకి పొత్తికడుపులో నొప్పి వస్తుందంటున్నారు కాబట్టి ఇది యూరినరీ ట్రాక్ట్‌ ఇన్‌ఫెక్షన్‌ వల్ల అయి ఉండే అవకాశం ఎక్కువగా ఉంది. అలాంటప్పుడు యాంటీబయాటిక్స్‌తో చికిత్స అవసరం. అయితే ఈ సమస్య కిడ్నీ వల్లగాని, జన్యుపరంగా గాని ఉత్పన్నమవుతున్నట్టు అనిపిస్తే బయాప్సీ చేయడం కూడా చాలా ముఖ్యం.  మీ అబ్బాయికి రొటీన్‌ పరీక్షలు నార్మల్‌గా ఉన్నాయని చెప్పారు కాబట్టి, పైన చెప్పిన విషయాలను మీ డాక్టర్‌తో మరోసారి చర్చించి తగిన సలహా, చికిత్స తీసుకోండి. ఇన్నిసార్లు కామెర్లా? మా అబ్బాయికి మూడేళ్లు. గత ఎనిమిది నెలల్లో వాడికి మూడు సార్లు కామెర్లు వచ్చాయి. మాది ఓ మోస్తరు టౌన్‌. మూడుసార్లూ ఇక్కడే డాక్టర్‌కు చూపించి చికిత్స చేయించాం. గత వారం రోజులుగా మళ్లీ కళ్లు పచ్చగా కనిపిస్తున్నాయి. మా వాడికి ఎందుకు ఇలా జాండీస్‌ పదే పదే వస్తోంది. కొందరు పెద్దలు చెప్పిన మీదట కొన్ని పసరు మందులు కూడా వాడుతున్నాం. మా బాబుకు కామెర్లు మాటిమాటికీ వస్తుండటం ఆందోళన కలిగిస్తోంది. మాకు సలహా ఇవ్వండి.  మీరు చెప్పిన లక్షణాలను బట్టి చూస్తే మీ అబ్బాయికి దీర్ఘకాలిక కామెర్లు ఉన్నాయని   చెప్పవచ్చు. పసిపిల్లల నుంచి వివిధ వయసుల వారిలో వచ్చే దీర్ఘకాలిక  కామెర్లకు అనేక కారణాలుంటాయి. వీటిలో కొన్ని చాలా ప్రమాదకరంగా పరిణమించే అవకాశం కూడా ఉంది. పిల్లల్లో కొన్ని ఎంజైమ్‌ లోపాలు, నాటుమందులు వాడటం, వైరల్‌ హెపటైటిస్, థలసేమియా వంటి రక్తానికి సంబంధించిన జబ్బులు, కాపర్‌ మెటబాలిజమ్‌లో లోపం, కొన్ని ఆటోఇమ్యూన్‌ డిసీజెస్‌ వల్ల కూడా కామెర్లు రావచ్చు. కొన్నిసార్లు  హెపటో బిలియరీ సిస్టమ్‌లోని కొన్ని అనటామికల్‌ (శరీర నిర్మాణపరమైన లోపాలతో వచ్చే) సమస్యల వల్ల కూడా జాండీస్‌ వచ్చే అవకాశం ఉంది. మీరు ఇచ్చిన కొద్దిపాటి సమాచారంతో మీ బాబు దీర్ఘకాలిక జాండీస్‌కు కారణం ఇదీ అని నిర్ధారణగా చెప్పడం కష్టమే. కాబట్టి మీరు కొన్ని ప్రాథమిక రక్తపరీక్షలు, థైరాయిడ్‌ పరీక్షలు, ఎంజైమ్‌ పరీక్షలు చేయించాలి. దానితో పాటు వైరల్‌ ఇన్ఫెక్షన్స్‌ ఏమైనా ఉన్నాయా అని తెలుసుకోవడం, ఇతర మెటబాలిక్‌ సమస్యలను కనుగొనేందుకు అవసరమైన పరీక్షలు చేయించడం ప్రధానం. ఎందుకంటే పైన పేర్కొన్న కొన్ని మెడికల్‌ కండిషన్స్‌కు అవసరమైతే లివర్‌ బయాప్సీ వంటి పరీక్షలు చేసి తక్షణమే తగు చికిత్స చేయాల్సి ఉంటుంది. థైరాయిడ్‌ లేదా కొన్ని ఆటోఇమ్యూన్‌ సమస్యల కారణంగా వచ్చే కాలేయ వ్యాధులకు పరిష్కారం ఒకింత తేలిక. వాటిని సరైన చికిత్సతో పూర్తిగా విజయవంతంగా పరిష్కరించవచ్చు. అయితే కొన్ని సందర్భాల్లో తీవ్రమైన లివర్‌ సమస్యల పురోగతిని నియంత్రించడంతో పాటు కొన్ని జాగ్రత్తలు తీసుకుంటూ లివర్‌ ఫెయిల్‌ కాకుండా కాపాడుకోవాల్సి ఉంటుంది.  మీరు చెప్పిన లక్షణాలను బట్టి చూస్తే అదృష్టవశాత్తు మీ అబ్బాయికి లివర్‌ ఫెయిల్యూర్‌ సూచనలు ఏమీ కనిపించడం లేదు.  కాబట్టి మీరు మీ అబ్బాయి విషయంలో తక్షణం మీ పిల్లల వైద్యనిపుణుడితో పాటు పీడియాట్రిక్‌ గాస్ట్రో ఎంటరాలజిస్ట్‌ నేతృత్వంలో పూర్తి చికిత్స తీసుకోవడం చాలా ముఖ్యం. 

టాంజానియా : డైనోసార్ల గురించి జరిగే చర్చ అంతా ఇంతా కాదు. వేల ఏళ్ల కిందట అంతరించి పోయిన ఈ జీవులపై ఇప్పటికీ పరిశోధనలు జరుగుతూనే ఉన్నాయి. వీటికి సంబంధించిన కొత్త కొత్త విషయాలు ఎప్పటికప్పుడు బయట పడుతూనే ఉన్నాయి. తాజాగా ఆఫ్రికాలో మరో కొత్త జాతి డైనోసార్‌ అస్థిపంజరాన్ని శాస్త్రవేత్తలు కనుగొన్నారు. తోక భాగాల్లో గుండె ఆకారంలో ఎముక ఉండడం ఈ డైనోసార్ల ప్రత్యేకత. టైటనోసారస్‌ జాతికి ఈ చెందిన ఈ డైనోసార్‌ శిలాజాన్ని టాంజానియాలోని మొటుకా నది సమీపంలో ఉన్న ఓ క్వారీలో గుర్తించినట్లు మిడ్‌ వెస్టర్న్‌ యూనివర్సిటీ పరిశోధకులు ప్రకటించారు. పొడవైన మెడ, 70 టన్నుల బరువుతో ఉండే ఈ డైనోసార్లు నాలుగు కాళ్లపై నడిచేవని శాస్త్రవేత్తలు అభిప్రాయపడుతున్నారు. సుమారు ఆరున్నర కోట్ల ఏళ్ల కిందట క్రిటేషియస్‌ శకంలో అంతరించిపోయిన డైనోసార్లలో ఇవీ ఉన్నాయని పరిశోధకులు తెలిపారు. సాధారణంగా తోక భాగంలో గుండె ఆకారంలోని ఎముకతో కూడిన రాక్షసి బల్లులు అరుదని, కానీ తాము కనుగొన్న డైనోసార్‌ అస్థిపంజరం తమ అంచనాలను మార్చిందని ఈ పరిశోధకులు అంటున్నారు. పరిశోధనలు కొనసాగుతున్నాయని, ఇవి మాంసాహారులా కాదా అనే విషయం తేలాల్సి ఉందని పేర్కొన్నారు.

దేశానికి స్వాతంత్య్రం వచ్చిన తరువాత విడుదలైన సినిమాల్లో ఇది ఒకటి. రక్తి నుంచి విరక్తి వైపు పయనించి... జీవితసత్యాలను సామాన్యులు కూడా పాడుకునేలా చేసిన ప్రజాకవి గురించి తీసిన సినిమాలోని కొన్ని దృశ్యాలు ఇవి. సినిమా పేరేమిటో చెప్పుకోండి చూద్దాం... అప్పుడే ఇంట్లోకి వచ్చారు రెడ్డిగారు.వదినగారు దిగులుగా కనిపించడం చూసి...‘‘ఏమైంది వదినా?’’ అని అడిగారు నెమ్మదిగా.‘‘నాగహారం కనిపించడం లేదు. నిన్న పొద్దున కూడా పూజ చేశాను. ఈ పూట పూజ చేద్దామని తెరిస్తే లేదు’’ అన్నది ఆమె బాధగా.‘‘నేను తీసుకుపోయిన వదినా’’ అన్నారు ఆయన తలవంచుకొని.‘‘ఆ... దానితో నీకేం పనివచ్చింది?’’ ఆశ్చర్యంగా అడిగింది వదిన.‘‘మోహనాంగి కావాలంటేనూ...’’ అన్నారు ఆయన  వినీవినిపించనట్లుగా.ఆమె గుండెలో రాయిపడ్డట్లయింది...‘‘ఎంత పనిచేశావయ్యా! ఆ హారాన్ని ఎవరో మహాశక్తులు ఇచ్చారని తెలుసునే. మనగౌరవం,మన సిరిసంపదలు దాని ప్రసాదమేనని తరతరాలుగా నమ్ముతున్నాము. నా మాంగల్యంతో సమానంగా భావించి పూజిస్తున్నానే. ఆ హారాన్ని ఇంత చులకన చేస్తారా? ఈ సంగతి మీ అన్నగారు వింటే ఎంత బాధపడతారో ఆలోచించావా? ఏ అనర్థాలు రాకముందే హారం మన ఇంటికి చేర్చు’’ అన్నది ఆమె ఆందోళనగా.చేసిందంతా చేసి...‘‘నా చేతుల్లో ఏముంది?’’ అన్నట్లుగా చూశారు రెడ్డిగారు. అభిరామయ్య రెడ్డిగారి మనసు మార్చే ప్రయత్నంలో ఉన్నాడు...‘‘ఇప్పటికైనా మేలుకో. ఎంతసేపూ ఇదితే అదితే అని పీల్చిపిప్పి చేయడమేగానీ వాళ్లు నీ కష్టనష్టాలు విచారిస్తారా? సమ్మోహనంలో పడి నీ కుటుంబ గౌరవానికి ఎంత అపకారం చేస్తున్నావు? ఇంగితం లేని వాళ్లు తెమ్మంటే మాత్రం మీరైనా వెనకా ముందు ఆలోచించవద్దా? మీరు పెళ్లీపేరంటం చేసుకొని సుఖంగా ఉండండి’’ తనకు తోచిన రీతిలో హితబోధ చేశాడు అభిరామయ్య.‘‘ఆ సావాసం చాలించడం నువ్వు చెప్పినంత సులభం కాదు. ఇది వేదాంతులకు అర్థం కాదు. ఆలోచిద్దాం’’ అని చేతులు దులుపుకునే ప్రయత్నం చేశారు రెడ్డిగారు.‘‘ఆలోచించడానికి ఏముంది! ఇచ్చినట్లే తీసుకురావచ్చు కదా!’’ అన్నాడు అభిరామయ్య.మళ్లీ ఏదో సాకు చెప్పారు రెడ్డిగారు!‘‘తీతువు కూసింది!  నరుడు తప్పులు చేస్తుంటేనారాయణుడు ఇట్లాగు అడ్డుపడుతుంటే...సరే మన ప్రయత్నం మనం చేద్దాం. పైన జై సీతారామ్‌’’ వేదాంత ధోరణిలో అన్నాడు అభిరామయ్య. రెడ్డిగారు ఇంట్లో కనిపించడం లేదనే వార్త చుట్టుపక్కల వాళ్లకు తెలిసిపోయింది. ‘‘చిన్నరెడ్డిగారు వారి ఇంట్లో కనిపించడం లేదు. చెప్పులైనా వేసుకుపోలేదు. ఎప్పుడు పోయినారో ఎక్కడికి పోయినారో’’ ‘‘అమ్మాయిగారు పోయింది మొదలు మాటా పలుకూ లేకుండా గదిలో ఒంటరిగా కూర్చున్నారు. దగ్గరకు పోదామని పలకరిద్దామన్నా భయమేసింది. ఉన్నట్టుండి తెల్లవారే వరకు ఇంట్లో లేరు.’’అంటూ బాధ పడింది రెడ్డిగారి వదిన.‘‘అభిరామయ్య దగ్గర ఉన్నారేమో...’’ అన్నారెవరో.కానీ అక్కడ కూడా లేరు.అభిరామయ్య రెడ్డిగారిని వెదుక్కుంటూ వెళ్లాడు.ఒకచోట ఆశ్చర్యంగా ఆగాడు.... రెడ్డిగారు కనిపించారు!‘‘ఇదేమిటంటీ రెడ్డిగారు ఈ కసువులో ఈ మట్టిలో కూర్చున్నారే!’’ అన్నాడు అభిరామయ్య.‘‘ఏనాటికైనా మట్టిలో కలిసిపోయేదేగా ఈ శరీరం. ఇక్కడ కూర్చుంటే అవమానమా అభిరామయ్యా’’ నిర్వేదంగా అన్నారు రెడ్డిగారు.‘‘ఏంమాటలండీ ఇవి. మీరు కనబడటం లేదని అందరూ కంగారు పడుతున్నారు. ఇంటికి పోదం రండి’’ అని బతిమిలాడాడు అభిరామయ్య.‘‘ఇల్లు ఎవరిది? వాకిలి ఎవరిది అభిరామా? నా ఇల్లు... నా చిన్నాయన అని కలవరించిన జ్యోతి చివరికి నన్ను, నా ఇంటిని విడిచిపోలేదా? ఇప్పుడు ఆమె ఎక్కడుందో తెలుసునా అభిరామా?’’ తారస్థాయికి చేరిన వైరాగ్యంలోనుంచి మాట్లాడుతున్నారు రెడ్డిగారు.‘‘ఇది వరకు పోయిన వాళ్లందరూ ఎక్కడికి పోయినారో ఆమె అక్కడికే పోయింది. కాలం తీరితే అందరం పోవాల్సిన వాళ్లమేగా. అన్నీ తెలిసి కూడా మీరుపామరత్వంలో పడితే...’’ రెడ్డిగారికి జీవితసత్యాన్ని వివరించే ప్రయత్నం చేస్తున్నాడు అభిరామయ్య.‘‘పామరత్వంలో పడటం లేదు అభిరామా... దాని నుంచి బయటపడాలని ప్రయత్నిస్తున్నాను’’శూన్యంలోకి చూస్తూ అన్నారు రెడ్డిగారు. మళ్లీ ఏం గుర్తొచ్చిందో...‘‘తమను కన్నవారు తాము కన్నవారు తమ కళ్ల ముందే చచ్చి మాయమవుతుంటే  తాను మాత్రం శాశ్వతం అని పాతర్లాడుతున్నాడు. ఏదో నాటికి చావు తప్పదని తెలిసి కూడా పామరత్వంలో పడి ఆ విషయాన్ని మరిచిపోతున్నాడు. కానీ నేను ఎంత ప్రయత్నించినా చావు మరుపు రావడం లేదు అభిరామా’’ అన్నారు కళ్లనీళ్లతో రెడ్డిగారు.‘‘ఎప్పుడో చావు తప్పదని ఈనాడు ఉరిపెట్టుకోవడం పిరికితనమే కాని పురుషధర్మమా? చేతులారా అన్నగారిని చెరసాల పాలుజేసి విడిపించే దారి చూడకుండా విరక్తులై కూర్చోవడం ధర్మమా?’’ కాస్త గట్టిగాఅన్నాడు అభిరామయ్య.‘‘నేను బందిని కాకపోతే కదా ఇతరులను విడిపించడానికి! ఈ ప్రపంచం అంతులేని చెరసాల. ఎవరి స్వేచ్ఛ వారు సంపాదించుకోవాల్సిందేగానీ ఇతరులు ఇస్తారనుకోవడం వెర్రి కాదా అభిరామా!’’ మళ్లీ వేదాంతంలోకి దిగారు రెడ్డిగారు.‘‘అహోరాత్రాలు కష్టపడి సాధించిన ఆ బంగారం ఈనగాచి నక్కలపాలు జేసినట్లు అనుభవించే సమయానికి ఈ ఖర్మ ఏమిటండీ!’’ బాధగా అన్నాడు అభిరామయ్య.‘‘అనుభవించడానికి ఇంకేముంది అభిరామా! ప్రపంచంలో ఉన్న ఈ బంగారమంతా చనిపోయిన నా జ్యోతిని తేగలదా!’’ కన్నీటి సముద్రంలో నుంచి మాట్లాడుతున్నారు రెడ్డిగారు.  

ముంబై : సాధరణంగా పోలీస్‌ స్టేషన్‌కి వెళ్లి డబ్బులు పోయాయనో లేదా వస్తువులు పోయాయనో లేదా ఇతర వివాదాల గురించి ఫిర్యాదు చేస్తుంటారు. కానీ ఒక్కోసారి వీటికి భిన్నమైన ఫిర్యాదులు వస్తూంటాయని తెలిపారు నాగపూర్‌ పోలీసులు. ఇటీవల ఓ దొంగతనం కేసులో నాగపూర్‌ పోలీసులు దాదాపు రూ. 82 లక్షల విలువైన సొత్తును వెతికి పెట్టారు. ఈ సందర్భంగా ఏర్పాటు చేసిన సమావేశంలో నాగపూర్‌ పోలీస్‌ కమిషనర్‌ భూషణ్‌ కుమార్‌ మాట్లాడుతూ.. పోయిన వస్తువులను మేం వెతికి పెట్టడానికి ప్రయత్నిస్తాం. కానీ ఒక్కోసారి కాస్తా డిఫరెంట్‌ కేసులు మా ముందుకు వస్తూంటాయని గతంలో తనకెదురైన అనుభవాన్ని ఈ సందర్భంగా వెల్లడించారు. భూషణ్‌ కుమార్‌ మాట్లాడుతూ.. కొన్ని రోజుల క్రితం నాగ్‌పూర్‌ ప్రాంతానికి చెందిన ఓ యువకుడు పోలీస్‌ స్టేషన్‌కి వెళ్లి నా హృదయం చోరికి గురయ్యిందంటూ కంప్లైంట్‌ ఇచ్చాడు. ‘ఓ అమ్మాయి నా హృదయాన్ని దోచుకుంది. మీరు ఎలాగైన తన వద్ద ఉన్న నా హృదయాన్ని తిరిగి నాకు ఇప్పించాలని’ కోరాడు. ఇది విని మొదట ఆశ్చర్యపోయిన పోలీసులు తేరుకుని ఇలాంటి సమస్యల్ని మేం పరిష్కరించలేము బాబు అని చెప్పారు. అంతేకాక ఇలాంటి ఫిర్యాదులు నమోదు చేయడం కూడా కుదరదని తేల్చిచెప్పారు పోలీసులు. అయినా ఆ యువకుడు వారి మాట వినలేదు. దాంతో ఏం చేయాలో తెలీక స్టేషన్‌ ఇన్‌స్పెక్టర్‌ పై అధికారులకు సమాచారం అందించారు. వారి ఆదేశాల మేరకు యువకుడికి నచ్చజెప్పి పంపించారంటూ చెప్పుకొచ్చారు భూషణ్‌ కుమార్‌.

మన పేవుల్లోని బ్యాక్టీరియా పుట్టించే.. కొన్ని రకాల పీచుపదార్థాల్లో ఉండే రసాయనం ఒకటి అధిక రక్తపోటుతోపాటు గుండె నాళాల్లో కొవ్వు పేరుకుపోవడాన్ని కూడా నిరోధిస్తుందని జర్మనీలోని ఓ పరిశోధన సంస్థ శాస్త్రవేత్తలు గుర్తించారు. ఎలుకలపై జరిగిన ప్రయోగాల్లో ప్రొపయోనైట్‌ అనే రసాయనం రోగ నిరోధక వ్యవస్థ కణాలను శాంత పరచడం ద్వారా రక్తపోటును నియంత్రిస్తుందని తాము గుర్తించినట్లు మాక్స్‌ డెల్బర్‌ తెలిపారు. మన కడుపు/పేవుల్లో ఉండే బ్యాక్టీరియా ఆహారం నుంచి శరీరానికి అవసరమైన పోషకాలను అందిస్తుందని ఆయన వివరించారు. అధిక రక్తపోటు ఉన్న ఎలుకలకు ప్రొపయోనైట్‌ను అందించినప్పుడు గుండెకొట్టుకునే వేగంలో మార్పులు (అరిథ్రిమియా) ప్రమాదం గణనీయంగా తగ్గిందని నాడులకు జరిగే నష్టమూ తక్కువని చెప్పారు. అధిక రక్తపోటు, గుండెజబ్బులు ఉన్నవారికి ప్రొపయోనైట్‌ను అందించడం ఒక కొత్త చికిత్స పద్ధతి కావచ్చునని సూచించారు. ప్రొపయోనైట్‌ కారణంగానే గుండెజబ్బుల నివారణకు పీచుపదార్థాలు ఎక్కువగా ఉన్న ఆహారం తీసుకొవాలని సూచిస్తారని వీటిల్లో పండ్లు, కాయగూరల్లో ఉండే ఇన్సులిన్‌ పీచు పదార్థాలను ఉపయోగించుకుని పేవుల్లోని బ్యాక్టీరియా ప్రొపయోనైట్‌ను ఉత్పత్తి చేస్తుందని అన్నారు.

ఇజ్రాయెల్‌ దేశంలోని ఎరికో పట్టణంలో జక్కయ్య అనే ధనికుడు ఉన్నాడు. పన్ను వసూళ్ల అధికారిగా తన ధనాన్ని రెట్టింపు చేసుకున్నాడనే కోపంతో ‘పాపి’ అనే ముద్ర కూడా అతనికి వేశారు స్థానికంగా ఉన్న యాజకులు, పరిసయ్యలు. ఆ రోజు తన పట్టణానికి యేసుప్రభువు వస్తున్నాడని విన్న జక్కయ్య ఆనంద తరంగమయ్యాడు. ఎందుకంటే యేసు గురించి అతడు ఎన్నో అద్భుతాలు విని ఉన్నాడు. యేసుక్రీస్తు పుట్టినప్పుడు ఆకాశంలో ఓ అరుదైన నక్షత్రం ఉదయించిందని, దేవదూతలు గాన ప్రతిగానాలతో ఆయన జననాన్ని ప్రజలందరికీ మహా సంతోషకరమైన వర్తమానంగా ప్రకటించారని విన్నాడు. ఆయన తన యవ్వన ప్రారంభం నుండే గొప్పæఆచరణీయ విషయాలు బోధించడమేగాక, ప్రజల వ్యాధి బాధల్ని నయం చేస్తున్నాడని, దురాత్ములను గద్దించి, ఆయా వ్యక్తుల్ని విడుదల చేస్తున్నాడని, చనిపోయిన వాళ్లకు సైతం పునరుజ్జీవం చేస్తున్నాడని, గాలిని, తుఫానులను, సముద్రాన్ని గద్దించి, నిమ్మళపరిచి, ప్రకృతిని శాసించాడనీ.. ఇలాంటి ఎన్నో సంగతులు విన్నప్పుడు జక్కయ్య గుండె వణికింది. అప్పటినుండి యేసును చూడాలనే కోరిక రోజురోజుకు ఎక్కువవుతుండగా, ఆ రోజు వాళ్ల ఊరికే ఆయన వస్తున్నాడని విని, ఆయన రాబోయే బాటకు పరుగుపెట్టాడు. తనేమో పొట్టివాడు. క్రీస్తుప్రభువు చుట్టూ పెద్ద జన సందోహముంటుంది. ఆయన్ని ఎలా చూడగలడు? ఆ బాట పక్కనే ఓ చెట్టును చూశాడు.  వెంటనే చెట్టెక్కి, ఆయన్ని చూడగలిగిన చోటులో కూర్చున్నాడు. తన ధనం అధికార హోదా, వయసు.. ఏవీ అడ్డురాలేదు. అంతలోనే పెద్ద జన సమూహం వచ్చేసింది. జక్కయ్య లేచి నిలబడి, ఆందోళనగా క్రీస్తు కోసం వెదుకుతున్నాడు. చెట్టుకింది నుండి ఎవరో తనని పిలుస్తున్నారు. ‘‘జక్కయ్యా, త్వరగా దిగు, నేడు నేను నీ ఇంటికి వస్తున్నాను’’ అని వినిపించింది. ‘ఆయనే యేసయ్య’ అని ఎవరో అన్నారు. గడగడలాడుతూ బిరబిరా చెట్టు దిగాడు జక్కయ్య. ప్రశాంతమైన, వాత్సల్యపూరితమైన ఆయన మోము చూశాడు. కళ్లలో కదలాడుతున్న కరుణను చూశాడు. అంతే! యేసయ్య పాదాజీపై పడ్డాడు. ‘‘ప్రభూ! నా ఆస్తిలో సగం పేదలకిస్తాను, నేనెవరి వద్ద అన్యాయంగా తీసుకున్నానో, వాళ్లకు అంతకు నాలుగింతలు ఇచ్చేస్తాను. నా తప్పులన్నింటినీ మన్నించండి స్వామీ’’ అంటూ ప్రభువు పాదాలను కన్నీటితో కడిగాడు. ఆ పూట తన ఇంటిలో పెద్ద విందు చేశాడు జక్కయ్య. ‘‘ఈయన పాపులతో కలిసి తింటున్నాడు’’ అన్న పరిసయ్యలకు ప్రభువిచ్చిన జవాబు.. ‘రోగికే కదా వైద్యుడు కావాలి, నశించిన దానిని వెదికి, రక్షించేందుకే నేను వచ్చాను’ అని!  – ఝాన్సీ కేవీకుమారి

మాక్రోఫేగస్‌ అనే ప్రత్యేక కణాలు గుండెజబ్బుతో దెబ్బతిన్న గుండెకు మరమ్మతు చేసేందుకు.. కొన్ని సందర్భాల్లో మళ్లీ ఆరోగ్యకరంగా మార్చేందుకు ఉపయోగపడతాయని గుర్తించారు పీటర్‌ మంక్‌ కార్డియాక్‌ సెంటర్‌ శాస్త్రవేత్తలు. పసిపిల్లల్లోని కణాల మాదిరిగా వ్యవహరించే ఈ మాక్రోఫేగస్‌లు గుండెజబ్బు తరువాత పసిపిల్లల్లో మాదిరిగానే అవయవాల ఎదుగుదలకు ఉపయోగపడతాయని ఈ పరిశోధనల్లో పాల్గొన్న శాస్త్రవేత్త లొరెట్టా రోగర్స్‌ తెలిపారు. అయితే శరీరంలో మొత్తం నాలుగు రకాల మాక్రోఫేగస్‌లు ఉన్నాయని... గుండెజబ్బు తరువాత వీటి సంఖ్య 11కు చేరుతుందని తాము పరిశోధనల్లో గుర్తించామని చెప్పారు. గుండెజబ్బు తరువాత ముందుగా పసిపిల్లల స్థాయిలో ఉండే మాక్రోఫేగస్‌లు నాశనమవుతాయని... పసిపిల్లల్లో మాత్రం వీటి సంఖ్య గణనీయంగా పెరుగుతాయని తద్వారా రక్తనాళాలు, గుండె కండరాలు ఎదిగేందుకు సాయపడతాయని వివరించారు. గుండెపోటు తరువాత కొంత ఆలస్యంగానైనా ఈ మాక్రోఫేగస్‌లు గుండెను చేరుకుంటాయని.. వీటిల్లో కొన్ని పసిపిల్లల స్థాయి కణాలుగా మారతాయని కాకపోతే.. ఈ కణాలు గుండెను చేరుకునే సమయానికి అక్కడి కణాలన్నీ నాశనమైపోయిన కండరం దెబ్బతిని ఉంటుందని వివరించారు. గుండెపోటు తరువాత గుండె ఎలా ప్రవర్తిస్తుందో పూర్తిగా తెలుసుకోగలిగితే సరికొత్త, మరింత సమర్థమైన చికిత్సలు అందించేందుకు వీలేర్పడుతుందని.. ఈ పరిశోధనలు అందుకు ఉపయోగపడతాయని లొరెట్టా తెలిపారు.  

ఫొటోలో కనిపిస్తున్నవి.. త్రీడీ ప్రింటింగ్‌ టెక్నాలజీ ద్వారా తయారు చేసిన గుండె కవాటాలు.. హార్వర్డ్‌ యూనివర్సిటీలోని వైస్‌ ఇన్‌స్టిట్యూట్‌ శాస్త్రవేత్తల ఈ ఘన విజయం పుణ్యమా అని సమీప భవిష్యత్తులో గుండె జబ్బుల కారణంగా దెబ్బతిన్న కవాటాలను సురక్షితంగా మార్చేయవచ్చు. గుండె కొట్టుకునే క్రమంలో కవాటాలు తెరుచుకుంటూ మూసుకుంటూ ఉంటాయన్న విషయం మనకు తెలుసు. అయితే కొన్ని సందర్భాల్లో క్యాల్షియం వంటివి పేరుకుపోయినప్పుడు ఈ కవాటాలు తమ పని తాము సక్రమంగా చేయలేవు. అటువంటి పరిస్థితుల్లో శాస్త్రవేత్తలు కృత్రిమ కవాటాలను అమరుస్తున్నా, వాటి పనితీరు సందేహాస్పదంగా ఉండేది. ఈ నేపథ్యంలో వైస్‌ ఇన్‌స్టిట్యూట్‌ శాస్త్రవేత్తలు ప్రత్యేకమైన కంప్యూటర్‌ సాఫ్ట్‌వేర్‌ సాయంతో కవాటాల లోపల ఉండే లీఫ్‌లెట్స్‌ భాగాలను గుర్తించి ముద్రించేందుకు కొత్త పద్ధతిని ఆవిష్కరించారు. రక్తప్రసరణ నియంత్రణలో ఈ లీఫ్‌లెట్స్‌దే ముఖ్యమైన పాత్ర. సీటీ స్కాన్‌ వివరాలను ఆధారంగా చేసుకుని అతి సూక్ష్మమైన ఈ లీఫ్‌లెట్స్‌ ఆకారం, సైజులను కచ్చితంగా అంచనా కట్టడం ఈ సాఫ్ట్‌వేర్‌ ప్రత్యేకత. ఇప్పటికే కృత్రిమ కవాటాలు అమర్చుకున్న కొంతమంది వివరాలను సేకరించి కొత్త త్రీడీ కవాటాలను సృష్టించి పరీక్షించినప్పుడు కొత్తవి బాగా అమరినట్లు ఈ ప్రయోగాల్లో పాల్గొన్న శాస్త్రవేత్త ఒకరు తెలిపారు.  

గుండె ఆరోగ్యంగా ఉండాలంటే వ్యాయామం తప్పనిసరి అని అందరికీ తెలుసు. అయితే ఏ రకమైన వ్యాయామంతో ఏ లబ్ధి చేకూరుతుందన్న విషయంలో మాత్రం స్పష్టత తక్కువే.  వాకింగ్, సైక్లింగ్‌ వంటి వ్యాయామాలతో పోలిస్తే.. శక్తి కోసం చేసే వ్యాయామాలు (బరువులెత్తడం వంటివి) గుండెకు ఎక్కువ మేలు చేస్తాయని అంటున్నారు అమెరికన్‌ కాలేజ్‌ ఆఫ్‌ కార్డియాలజీ శాస్త్రవేత్తలు. ఇటీవల పెరూలో జరిగిన ఒక సదస్సులో వీరు తమ అధ్యయనం తాలూకూ వివరాలను ప్రకటించారు. అన్ని రకాలా వ్యాయామాలూ గుండెకు మేలు చేసేవే అయినప్పటికీ బరువులెత్తడం వంటి స్థిరంగా ఉంటూ చేసేవాటి వల్ల గుండెజబ్బులు వచ్చే అవకాశాలు తగ్గడమే కాకుండా చికిత్సగా కూడా ఉపయోగపడుతుందని వీరు అంటున్నారు. సుమారు నాలుగు వేల మంది అమెరికన్లపై ఏడాదిపాటు జరిపిన అధ్యయనం ఆధారంగా తాము ఈ అంచనాకు వచ్చామని రెండు రకాల వ్యాయామం చేసే వారికి గుండెజబ్బులు వచ్చే అవకాశాలు 70 శాతం తక్కువని కూర్చుని చేసే ఎక్సర్‌సైజుల వల్ల ఫలితం బాగా ఉన్నట్లు తెలిసిందని ఈ అధ్యయనంలో పాల్గొన్న శాస్త్రవేత్త మియా పి.స్మిత్‌ తెలిపారు 

ఒంట్లో బీపీ ఎంతకూ తగ్గడం లేదా? అయితే రోజూ కాసేపు నీలి రంగు కాంతిలో సేద తీరండి అంటున్నారు బ్రిటన్‌లోని సర్రే యూనివర్శిటీ శాస్త్రవేత్తలు. ఈ విషయాన్ని తాము కొంతమందిపై ప్రయోగం చేసి మరీ కనుక్కున్నామని చెబుతున్నారు వీరు. రోజూ అరగంట సేపు నీలి రంగు కాంతిలో.. ఆ మరుసటి రోజు వేరే రంగు కాంతిలో ఉండేలా చేశామని.. మూడు దశలలో వీరి బీపీని పరిశీలించినప్పుడు నీలి రంగు కాంతిలో ఉన్నప్పుడు సిస్టోలిక్‌ రక్తపోటు 8 మిమీ హెచ్‌జీ వరకూ తగ్గిందనీ, ఇది మందులేసుకుంటే తగ్గేంత మోతాదులో ఉండటం గమనార్హమనీ అంటున్నారు ఈ పరిశోధనల్లో పాల్గొన్న శాస్త్రవేత్త క్రిస్టియన్‌ హైజ్‌! అంతేకాకుండా ఈ నీలి రంగు కాంతి... ధమనుల పెళుసుదనాన్ని తగ్గించడమే కాకుండా రక్తంలోని నైట్రిక్‌ ఆసిడ్‌ మోతాదును పెంచిందని వివరించారు.   నైట్రిక్‌ యాసిడ్‌ మోతాదు ఎక్కువగా ఉంటే గుండె ఆరోగ్యంగా ఉంటుందన్నది తెలిసిందే. నీలి రంగు కాంతి కారణంగా చర్మంలో నైట్రిక్‌ యాసిడ్‌ ఉత్పత్తి జరిగి రక్తంలో కలిసిందని, ఫలితంగా రక్తపోటు తగ్గిందని ఆయన వివరించారు. దాదాపు 450 నానోమీటర్ల పౌనఃపున్యమున్న నీలిరంగును ప్రయోగాల్లో వాడామని, ఇంతేస్థాయి వెలుతురు ప్రసారం చేసే గాడ్జెట్లను సిద్ధం చేసి వాడితే బీపీని నియంత్రించడం వీలవుతుందని చెప్పారు. 

హార్ట్‌ ఒక హార్డ్‌ వర్కర్‌...! పిండం ఏర్పడ్డ ఆరో వారంలో మొదలైన హార్ట్‌బీట్‌ మరణం నాటివరకూ ఆగదు. అందుకే ఆ హర్డ్‌వర్క్‌ను హార్ట్‌వర్క్‌ అనీ చెప్పవచ్చు. హార్ట్‌ చాలా సిన్సియర్‌...!  ఒంట్లోని అన్ని అవయవాలకూ తానే రక్తం ఇస్తుంది కదా!అయినా సరే... క్యూలో నిలబడి తన వంతు రేషన్‌ తీసుకున్నట్టుగా తన వాటా రక్తాన్ని కరోనరీ ఆర్టరీ ద్వారా ఎంతో సిన్సియర్‌గా  అందుకుంటుంది. జీవితమంతా పనిచేసే అంతటి హార్డ్‌వర్కర్‌నూ, ఆ సిన్సియర్‌నూహాస్పిటల్‌ మెట్ల వరకూ రాకుండా కాపాడుకోవాలా, వద్దా?  మరి అదెలాగో చూడండి.  గుండె చాలా కష్టపోతు. అదెంత శ్రమ చేస్తుందో చూస్తే గుండె ఝల్లుమనాల్సిందే! దాని పని చూస్తే గుండె పిండేసినట్టవుతుంది. పనిపరంగా చూస్తే... గుండె ఒక అద్భుతం. రోజులో అది దాదాపు  లక్షసార్లు స్పందిస్తుంది. విశ్రాంతి లేకుండా ఇలా స్పందిస్తూ ఉండటం వల్ల ఏడాదిలో అది 3.78,43,200  సార్లూ, జీవితకాలంలో (80 ఏళ్లు అనుకుంటే) దాదాపు 302 కోట్లకు పైగా సార్లు కొట్టుకుంటుందని తెలిస్తే గుండె చెదురుతుంది.  ఇంతా చేస్తే మనిషిలో ఉండేది 5 నుంచి 6 లీటర్ల రక్తమే. అయినా అదే మాటిమాటికీ గుండె ద్వారా ప్రవహిస్తూ ఉంటుంది. ప్రతి నిమిషానికీ 72 సార్లు కొట్టుకుంటూ, దాదాపు రోజులో 6,000 నుంచి 7,500 లీటర్ల రక్తాన్ని తన ద్వారా పంప్‌ చేస్తూ ఉంటుంది. మీకో విషయం తెలుసా? ఇక ఒక రోజులో గుండె నుంచి పంప్‌ చేసే రక్తాన్ని నేరుగా ప్రవహింపజేస్తే అది కవర్‌ చేసే దూరం 19,000 కి.మీ. ఉంటుంది. ఒక మనిషి జీవితకాలంలో అతడి గుండె పంప్‌ చేసే రక్తాన్ని మన ఇంట్లోని ఏదైనా నల్లా/కొళాయి నుంచి ప్రవహింపజేస్తే అది 45 ఏళ్లపాటు ఎడతెరిపి లేకుండా నిరంతరాయంగా అలా కారుతూనే ఉంటుంది. ఇదీ గుండె చేసే పని! ఇలా గుండె చేసే శ్రమ చూశాక ఎవ్వరికైనా గుండె తరుక్కుపోవడం ఖాయం. మరింత కష్టపడే దాన్ని మనం గుండెల్లో పెట్టుకొని చూసుకోవాలి కదా!   గుండె  అధ్యయనం గురించి కాస్తంత చరిత్ర ఇది అనాదిగా గుండె గురించిన ఊహలూ, అధ్యయనాలూ, పరిశోధనల చరిత్రంతా ఆసక్తికరమే. మానవాళికి తెలిసినమేరకు గుండెకు సంబంధించి కొంత శాస్త్రీయంగా చెప్పింది క్రీస్తుపూర్వం 304 నుంచి క్రీ.పూ. 250 మధ్యకాలంలో జీవించిన గ్రీకు ఫిజీషియన్‌ ఎరాసిస్ట్రేటస్‌. ఆయన తొలిసారిగా మంచి రక్తం, చెడు రక్తం ప్రవహించే రక్తనాళాలు వేర్వేరుగా ఉంటాయని తెలిపాడు. గుండె ద్వారా రక్తం ప్రవహించే తీరును ఆధునిక కాలం నాటి అధ్యయనాలకు దాదాపుగా కాస్తంత దగ్గరగా అంచనా వేశాడు. ఇక క్రీసుశకం 130 నుంచి క్రీస్తుశకం 210 మధ్య కాలంలో జీవించిన క్లాడియస్‌ గెలనస్‌ తొలిసారిగా గుండె నుంచి ఊపిరితిత్తులకు రక్తం వెళ్తుందని చెప్పాడు. అంతేకాదు... గుండె నుంచి మొత్తం శరీరానికి రక్తం అందుతుందంటూ... గుండె స్పందనలకూ, నాడీ స్పందనలకు సంబంధం ఉందని ఊహించాడు.  అయితే ఒకసారి కండరాల కోసం రక్తం ఇంధనంలా దహించుకుపోయాక ఎప్పటికప్పుడు కొత్త ఇంధనంలా రక్తం మళ్లీ మళ్లీ పుడుతుందని గేలనస్‌ ఊహించాడు. మరో పరిశోధకుడు ఆండ్రియాస్‌ వెసాలియస్‌ (క్రీ.శ. 1514–1564) రాసిన  ‘డీ హ్యూమనీ కార్పొరిస్‌ ఫ్యాబ్రికా లిబ్రీ సెప్టమ్‌’ అనే గ్రంథంలోనూ గుండె నిర్మాణం తీరుతెన్నులు వర్ణితమయ్యాయి. ఇక గుండె ఏం చేస్తుందన్నది కరెక్ట్‌గా చెప్పింది మాత్రం ఇంగ్లాండు ఫిజీషియన్‌ విలియమ్‌ హార్వే (క్రీ.శ. 1578–క్రీ.శ. 1657). ఆయన మొట్టమొదటిసారిగా 1616లో గుండె రక్తాన్ని పంప్‌ చేస్తుందని కనుగొన్నాడు. తాను రాసిన ‘ఏన్‌ అనటామికల్‌ డిస్క్విజిషన్‌ ఆన్‌ ద మూవ్‌మెంట్‌ ఆఫ్‌ ద హార్ట్‌ అండ్‌ బ్లడ్‌’ అనే పుస్తంలో గేలనస్‌ చెప్పిన అంశాల్లోని  పొరపాట్లను సవరించాడు. వాటిని వివరించాడు. ఇలా క్రీస్తుపూర్వం నుంచి గుండెను గురించి చేసిన పరిశోధనలూ, పడ్డ శ్రమ చూస్తే మన గుండెలు తరుక్కుపోవాల్సిందే. ఆ అభూత కల్పనలు చదివితే  గుండెలు జారిపోతాయి. చివరికి హార్వే వల్ల గుండె మిస్టరీ వీడటంతో మానవాళి గుండెలపై నుంచి ఓ బరువు తొలగినట్లయ్యింది. అయితే హార్వే తర్వాత పరిశోధనలు వేగం పుంజుకొని,  కార్డియాలజీ రంగంలో ఎంతో అభివృద్ధి చోటు చేసుకొని, ఈనాటికీ ఎందరో రోగుల్లో గుండెధైర్యం నింపింది... ఇంకా నింపుతోంది. ఆ పురోగతి అలా నిరంతరాయంగా సాగుతూనే ఉంది. డాక్టర్‌ ఎం.ఎస్‌.ఎస్‌. ముఖర్జీ, డైరెక్టర్, పల్స్‌ హార్ట్‌ సెంటర్, హైదరాబాద్‌  హార్ట్‌ ఎటాక్‌లూ...  తరుగుతున్న వయసు చెదురుతున్న  గుండెనిబ్బరం ఒకప్పుడు గుండెపోటు ఏ అరవైలు దాటాకో వచ్చేది. జీవనశైలి మార్పులతో గుండెవ్యాధుల రిస్క్‌ 50లకు వచ్చింది. ఆ తర్వాత క్రమంగా 40లకు పడిపోయింది. ఆశ్చర్యకరంగా ఇరవై–పాతికేళ్లలోపు వారికీ ఇప్పుడు గుండెపోటు వస్తోంది. పాశ్చాత్య దేశవాసులతో పోలిస్తే గుండెపోటుకు కారణమైన ‘కరోనరీ ఆర్టరీ డిసీజ్‌’  వచ్చే అవకాశాలు మన దేశవాసుల్లోనే మరీ ఎక్కువ. ఈ జబ్బు 14 ఏళ్ల చిన్నారికి కూడా రావడం ఎంతో ఆందోళన కలిగిస్తోంది. 1990లతో పోలిస్తే 2020 నాటికి కేసుల సంఖ్య మహిళల్లో 120 శాతం ఎక్కువగానూ, పురుషుల్లో 137 శాతం ఎక్కువగా ఉండవచ్చన్నది గుండె గుభేలుమనిపించే ఒక అంచనా! ప్రమాదకరమైన ఈ గుండెజబ్బులకు కారణాలూ ఎక్కువే. వాటిలో కొన్నింటి గురించి తెలుసుకుందాం. సాధారణంగా మృదువుగా ఉండాల్సిన రక్తనాళాలు  వయసు పెరుగుతున్న కొద్దీ గట్టిబారుతుంటాయి. దీన్నే అధెరో స్కి›్లరోసిస్‌ అంటారు. ఇప్పుడు చాలా చిన్నవయసులోనే ఇలా రక్తనాళాలు గట్టిబారడం కనిపిస్తోంది. ఇలా జరగడానికి కారణాలపై పరిశోధనలు జరుగుతున్నాయి. రక్తనాళాల్లో పేరుకునే కొవ్వును ‘ఫ్లేక్స్‌’ అంటారు. ఈ ఫ్లేక్స్‌ రక్తనాళాల్లోకి ఎక్కువగా చేరడం వల్ల ధమనులు సన్నబడి, గుండె కండరాలకు రక్తప్రసరణ తగ్గిపోతుంది. ఈ ఫ్లేక్స్‌ ఎక్కువగా చీలిపోయి క్లాట్స్‌ (అడ్డంకులు)గా మారి ఆకస్మికంగా గుండెకు రక్తసరఫరా తగ్గవచ్చు. ఫలితంగా గుండెపోటు రావచ్చు. కొందరిలోనైతే ఎలాంటి లక్షణాలూ కనిపించకుండానే గుండెపోటు వస్తుంది. దీన్నే సైలెంట్‌ హార్ట్‌ ఎటాక్‌ అంటారు. యువతలో మాదక ద్రవ్యాలను తీసుకోవడం, ఆల్కహాల్, పొగతాగే అలవాటు కూడా గుండెపోటుకు ఒక కారణం.  డాక్టర్‌ అనిల్‌ కృష్ణ, సీనియర్‌ ఇంటర్వెన్షనల్‌ కార్డియాలజిస్ట్, ఎండీ., మాక్స్‌క్యూర్‌ గ్రూప్‌ ఆఫ్‌ హాస్పిటల్స్, హైదరాబాద్‌ మంచి  ఆహారంతో గుండెకు హాయి మొదటి నుంచీ గుండెకు మేలు చేసే ఆహారాన్ని తీసుకుంటే అది గుండెజబ్బులను నివారిస్తుంది. ఆహారం విషయంలో కొవ్వులది ఒక విలక్షణ భూమిక. గుండెకు పైన మంచి రక్షణ కోసం ప్యాకింగ్‌ రూపంలో కొవ్వులు మేలు చేస్తాయి. కానీ అవే కొవ్వులు రక్తనాళాల లోపల ఉంటే కీడు చేస్తాయి. గుండె చాలా కీలకం అన్న విషయం తెలిసిందే కదా. అంతటి విలువైన దానికి చిన్నా చితకా దెబ్బలు తగిలినా షాక్‌ అబ్జార్బర్‌లా ఉండేందుకు నేచురల్‌గానే దాని చుట్టూ కొవ్వు ఉండేలా జాగ్రత్త తీసుకుంది ప్రకృతి. అందుకే గుండె బాగుండాలంటే బయట మాత్రమే ఉండి, రక్తనాళాల్లో లేకుండా ఉండేత పరిమిత మోతాదుల్లో కొవ్వుల్ని తీసుకోవాలి. గుండెకు మేలు చేసే ఆహారాలేమిటో చూద్దాం. టొమాటోలలో గుండెకు ఆరోగ్యమిచ్చే లైకోపిన్‌ అనే పోషకం ఉంటుంది ∙బాదంపప్పు, అక్రోటులలో చెడు కొలెస్ట్రాల్‌ను తగ్గించే విటమిన్‌ ‘ఈ’ ఉంటుంది ∙బచ్చలి కూర లాంటి ఆకుకూరలు గుండెకు అదనపు బలాన్ని ఇస్తాయి ∙అవిసె గింజలలో ఒమేగా–3 ఫ్యాటీ యాసిడ్స్‌ ఎక్కువ. పీచు పదార్థం కూడా ఎక్కువే ∙ఓట్‌ మీల్‌ ఒంట్లో కొలెస్ట్రాల్‌ను తగ్గిస్తుంది. జీర్ణకోశ మార్గంలో ఇది ఒక స్పాంజ్‌లా పనిచేసి, కొలెస్ట్రాల్‌ను నానిపోయేలా చేసి, రక్తంలో ఇంకిపోకుండా ఒంట్లో నుంచి తొలగిస్తుంది. ∙హోల్‌ వీట్‌ బ్రెడ్‌ లాంటి తృణధాన్యాలతో చేసినవి తిన్నా మంచిదే ∙దానిమ్మలో యాంటీ ఆక్సిడెంట్లు ఎక్కువ. కనీసం మూడు నెలల పైగా దానిమ్మ గింజలు తింటే, గుండెకు రక్తప్రసారం బాగా మెరుగవుతుంది. అలాగే, యాపిల్‌ పండ్లు కూడా ∙విటమిన్‌ ‘సి’ ఎక్కువగా ఉండే బత్తాయిలు, కమలా పండ్ల లాంటి నిమ్మజాతి పండ్లు తినాలి. పండ్ల రసాల్లో పంచదార కలుపుకోకపోతే ఇంకా మంచిది ∙అరటి పండులోని పొటాషియమ్, మెగ్నీషియమ్‌లు రక్తపోటును తగ్గిస్తాయి. గుండెపోటుకు అధిక రక్తపోటు కూడా ఒక రిస్క్‌ఫ్యాక్టర్‌. దీన్ని తినడం వల్ల రక్తపోటు నియంత్రణలో ఉండి, గుండెపోటు రిస్క్‌ తప్పుతుందన్నమాట ∙నేరేడు, బ్లూబెర్రీ, రాస్ప్‌బెర్రీ పండ్లలో ఉండే మ్యాంగనీస్, పొటాషియమ్‌  రక్తపోటును నివారించడం ద్వారా గుండెకు మేలు చేస్తాయి. అలాగే కర్బూజాలో ఉండే  పొటాషియమ్‌ కూడా ∙యాప్రికాట్స్‌ గుండెకు మంచివి ∙సాల్మన్‌ ఫిష్‌ లాంటి చేపలు గుండెకు ఆరోగ్యకరం. గుండె కొట్టుకోవడంలో తేడానీ, రక్తనాళాల్లో కొవ్వు పేరుకుపోవడాన్నీ, ట్రై గ్లిజరైడ్స్‌నూ తగ్గించే ఒమేగా–3 ఫ్యాటీ యాసిడ్స్‌ వీటిలో ఎక్కువుంటాయి. వారానికి కనీసం రెండు సార్లయినా ఈ చేపలు తింటే మంచిదంటూ అమెరికన్‌ హార్ట్‌ అసోసియేషన్‌ సిఫార్సు చేస్తోంది ∙డార్క్‌ చాక్లెట్లు, అంటే కనీసం 60 నుంచి 70 శాతం కోకోతో తయారైన చాక్లెట్లు తింటే, అధిక రక్తపోటు, రక్తం ఊరి గట్టకట్టుకుపోవడం లాంటివి తగ్గుతాయి. అయితే మామూలు మిల్క్‌ చాక్లెట్లు, క్యాండీ బార్‌ల వల్ల ఉపయోగం లేదు. డార్క్‌చాక్లెట్లను కూడా చాలా పరిమితంగా మాత్రమే తీసుకోవాలి.  డాక్టర్‌ సూర్యప్రకాశ్‌ సీనియర్‌ కన్సల్టెంట్‌ కార్డియాలజిస్ట్,  కేర్‌ హాస్పిటల్స్, ముషీరాబాద్, హైదరాబాద్‌  గుండె  ధైర్యాన్నిచ్చే...  గుండె పరీక్షలు  గుండెపోటు మనిషిని అమాంతం అకస్మాత్తుగా ఉనికిలో లేకుండా చేస్తుందని తెలిసింది కదా. ఆ ముప్పునుంచి రక్షించుకోవడానికి మనకు చాలా పరీక్షలే అందుబాటులో ఉన్నాయి.  ఈసీజీ: ఛాతీ నొప్పి వచ్చిన ప్రతి వ్యక్తి తప్పనిసరిగా చేయించుకోవాల్సిన పరీక్ష ఇది. గుండెపోటు అయితే 80, 90 శాతం కేసుల్లో ఆ విషయం నిర్ధారణ అవుతుంది. అంతేకాదు... గతంలో వారికి గుండెపోటు వచ్చి ఉండి, అప్పుడా విషయం రోగికి తెలియకున్నా ఈ పరీక్షతో అది తెలిసిపోతుంది. అంటే...గతంలో ఎప్పుడో వచ్చిన గుండెపోటునూ దీంతో గుర్తించవచ్చన్నమాట.  అయితే కొన్నిసార్లు చాలా చిన్న గుండెపోటును ఈసీజీ గుర్తించలేకపోవచ్చు. గుండెపోటు వచ్చిన వెంటనే ఈసీజీ తీయించినా గుండెపోటు వల్ల కలిగే మార్పులను ఈసీజీ పరీక్ష వెంటనే నమోదు చేయలేకపోవచ్చు. అందుకే గుండెనొప్పి / ఛాతీనొప్పి వచ్చాక 45 నిమిషాల తర్వాత కనీసం 2 లేదా 3 ఈసీజీలను తీశాక కూడా అందులో మార్పులేమీ లేవంటే అప్పుడు గుండెపోటు రాలేదని 99 శాతం కచ్చితత్వంతో చెప్పవచ్చు. ఇక కొందరిలో అబ్‌నార్మల్‌ ఈసీజీ వస్తే ఆందోళన పడాల్సిందేమీ ఉండదు. అంతమాత్రానే  గుండెజబ్బులు ఉన్నాయని నిర్ధారణ చేయలేం. అప్పుడు మరికొన్ని పరీక్షలు అవసరమవుతాయి.  2 డీ ఎకో పరీక్ష: ఇది గుండెస్పందనల్లోనూ, గుండె కండరంలోనూ వచ్చిన మార్పులను తెలుపుతుంది. ఛాతీ నొప్పి వచ్చినప్పుడు అది గుండెజబ్బు కారణంగానే అని తెలుసుకునేందుకు ఎకో పరీక్ష దోహదం చేస్తుంది. టీఎమ్‌టీ పరీక్ష: ట్రెడ్‌మిల్‌ అనే పరికరం మీద వేగంగా నడవటం ద్వారా గుండెపై కాస్త ఒత్తిడి కలిగించి చేసే పరీక్ష ఇది. నడక లేదా ఇతర శారీరక శ్రమ సమయంలో గుండె పనితీరును తెలుసుకునేందుకు ఇది ఉపయోగపడుతుంది. గుండెపోటుకు కారణమైన కరోనరీ ఆర్టరీ డిసీజ్‌ (సీఏడీ) ఉందా లేదా అని ఈ పరీక్షతో తెలుస్తుంది. గుండెకు వెళ్లే రక్తనాళాల్లోని అడ్డంకులనూ ఈ పరీక్ష గుర్తిస్తుంది. గుండె లయ (రిథమ్‌)లో ఉన్న లోపాలనూ పసిగడుతుంది.  యాంజియోగ్రామ్‌: గుండెపోటు అని సందేహం కలిగినప్పుడు వ్యాధి నిర్ధారణ కచ్చితంగా చేయగలిగే మరో పరీక్ష యాంజియోగ్రామ్‌. కొన్నిసార్లు ఈసీజీ మార్పులు స్పష్టంగా లేకపోయినా, ఎకో పరీక్ష మనకు సరైన క్లూస్‌ ఇవ్వలేకపోయినా ఈ పరీక్ష చేయాల్సి వస్తుంది. ఇందులో గుండె రక్తనాళాల స్థితి, అందులోని అడ్డంకుల వంటివి తెలుస్తాయి. యాంజియోగ్రామ్‌లో వచ్చే ఫలితాలు 99 శాతం కంటే ఎక్కువగా నమ్మదగినవి. యాంజియోతో పాటు సీటీ యాంజియో అనే పరీక్షలో కచ్చితత్వం మరింత ఎక్కువ.  హైసెన్సిటివిటీ ట్రోపోనిన్‌లు: ఇది ఒక రక్తపరీక్ష. గుండెపోటు వచ్చిన నాలుగు గంటల లోపు రక్తంలో హైసెన్సిటివిటీ ట్రోపోనిన్‌ అనే రసాయనాలు పెరుగుతాయి. ఈ పరీక్షతో ఆ విషయం నిర్ధారణ అయితే... అదెంత చిన్నదైనప్పటికీ గుండెపోటు వచ్చిందన్న విషయం కచ్చితంగా నిర్ధారణ అవుతుంది.  ఇదీ ప్రోటోకాల్‌...  ప్రపంచవ్యాప్తంగా 2012లో ఐరోపా, అమెరికా, వరల్డ్‌ ఫెడరేషన్, ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ బృందాలతో పాటు పలువురు శాస్త్రవేత్తలు గుండెపోటు నిర్ధారణ కోసం నిర్దిష్టంగా ఒక ప్రొటోకాల్‌ను రూపొందించారు. అది...  ∙హై సెన్సిటివిటీ ట్రోపోనిన్‌లు గుండెపోటు వచ్చిన రోగిలో తప్పక పెరుగుతాయి. ఛాతీనొప్పిని గుండెపోటుగా పరిగణించాలంటే ట్రోపోనిన్‌లు పెరగడంతో పాటు... ఈ కింది అంశాలు ఉండాలి  ∙ఛాతీనొప్పి లేక ఆయాసం గుండెపోటుకు సంబంధించినదని తెలియాలి  ∙ఈసీజీలో మార్పులు కనిపించాలి  ∙ఎకో పరీక్షలో గుండె కండరం స్పందనల్లో మార్పులు కనిపించాలి  ∙యాంజియోగ్రామ్‌ పరీక్షలో రక్తనాళాల్లో రక్తం గడ్డలు కనుగొనాలి. అప్పుడే ఆ ఛాతీ నొప్పిని గుండెపోటుగా నిర్ధారణ చేయవచ్చు.  డాక్టర్‌ సి. రఘు, చీఫ్‌ కార్డియాలజిస్ట్‌  ఏస్టర్‌ ప్రైమ్‌ హాస్పిటల్స్, అమీర్‌పేట్,  హైదరాబాద్‌ గుండెపోటుకు మంచి  నిద్రతో చెక్‌...  చూడ్డానికి బద్దకం, నిద్రా ఒకేలా అనిపించినా... వీటిల్లో చాలా తేడా ఉంది. నిద్ర ప్రశాంత సముద్రమైతే... బద్దకం తాత్కాలిక అలల్లాంటిది. బద్ధకంతో అలల్లాంటి కల్లోలం నెలకొంటే... ప్రశాంత నిద్రా సంద్రంలో ఎన్నో ఆరోగ్య నిధులు దొరుకుతాయి. గుండె విషయంలోనూ ఇంతే సత్యం. ఎందుకంటే... బద్ధకం శారీరక శ్రమను తగ్గించి  గుండెకు హానిచేస్తుంది. నిక్షేపమైన గాఢ నిద్ర గుండెకు నిధిలా మేలు చేకూర్చుతుంది. నిద్రకు సంబంధించిన కొన్ని జాగ్రత్తలతో గుండెపోటును ఎలా నివారించవచ్చో చూద్దాం.  ∙మధ్యాహ్నం పూట తీసే చిన్న కునుకు గుండెకూ, మెదడుకూ మంచిది. భోజనం తర్వాత ఓ చిన్న కునుకు తీయడం వల్ల మీ సామర్థ్యం, జ్ఞాపకశక్తి పెరుగుతాయి ∙మరీ తక్కువ నిద్రపోవడం గుండెకు మంచిది కాదు. మరీ ఎక్కువ నిద్రపోవడం డిప్రెషన్‌కు సూచిక ∙తక్కువ నిద్రపోయేవారిలో రక్తపోటు పెరిగే అవకాశాలు ఎక్కువ. తగినంత నిద్రపోయేవారితో పోలిస్తే తక్కువ నిద్రపోయేవారు 70 శాతం ఎక్కువగా జబ్బుపడతారు. నిద్రలేమి ఉండేవారిలో మిగతావారితో పోలిస్తే  కనీసం 25% మెదడు సామర్థ్యం తక్కువ ఉంటుంది ∙నిద్రలేమితో రోగనిరోధక శక్తి తగ్గుతుంది. ప్రతిరోజూ కనీసం ఎనిమిది గంటల నిద్ర అవసరం. రోజూ వేళకు నిద్రపోయి, వేళకు లేవండి. కోపంగా ఉన్న సమయంలో నిద్రకు ఉపక్రమించవద్దు. ఈ జాగ్రత్తలు పాటిస్తే... గుండె గురించి బెంగ లేకుండా హాయిగా గుండెల మీద చెయ్యివేసుకొని నిద్రపోవచ్చు. డాక్టర్‌ రమణ ప్రసాద్‌  స్లీప్‌ స్పెషలిస్ట్, కిమ్స్‌ హాస్పిటల్స్, సికింద్రాబాద్‌ హృదయాధ్మాత్మికంతో సంపూర్ణ ఆరోగ్యం ఒక వ్యక్తి పూర్తి ఆరోగ్యంగా ఉండాలంటే శారీరకంగా, మానసికంగానే కాదు... ఆధ్యాత్మికంగానూ ఆరోగ్యంగా ఉండాలంటోది ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ. దాంతో  గుండెను భారతీయ ఆధ్యాత్మికత తాలూకు కోణాల్లోనూ చూడవచ్చని చెబుతున్నారు గుండెనిపుణులు. ఇలా మనం అరిషడ్వర్గాలను గుండెతో ముడేసి కాస్తంత విశ్లేషిద్దాం రండి. అరిషడ్వర్గాలంటే... కామ, క్రోధ, లోభ, మోహ, మద, మాత్సర్యాలు. వీటికీ గుండెకూ సంబంధమేమిటంటారా? ఉంది.  మొదటిది కామం. అది ఆరోగ్యకరంగానూ, ధర్మబద్ధంగానూ అవసరమే అన్నది భారతీయ తత్వవేత్తల మాట. అందుకే దాన్ని మూడో పురుషార్థంగా చెప్పారు.  దాన్ని నెరవేర్చడానికి అవసరమైనది అంగస్తంభన. నలభై – యాభై ఏళ్ల వయసులో ఎప్పుడైనా అంగస్తంభనల్లో లోపం కనిపిస్తే ఆందోళన పడాల్సింది ప్రణయానందం కోసం కాదు... ప్రాణాల కోసం! ఎందుకంటే... అత్యంత సన్నటి రక్తనాళాల్లోకి రక్తం వేగంగా ప్రవహిస్తేనే స్తంభన జరుగుతుంది. అలా జరగలేదంటే సూక్ష్మమైన క్యాపిల్లరీస్‌లో కొవ్వులు చేరాయేమో, అందుకే ఆ ప్రక్రియ జరగడం లేదేమో అని అనుమానించాలి. ఇక్కడి క్యాపిల్లరీస్‌లో కొవ్వు చేరినప్పుడు, గుండెకు రక్తాన్ని సరఫరా చేసే కరొనరీ ఆర్టరీ ధమనుల్లోనూ కొవ్వు చేరి ఉండవచ్చని సందేహించాలి. ఇలా పురుషార్థాలలో మూడవది ‘ఐదు’ప్రాణాలను... అదే పంచప్రాణాలను కాపాడుతుంది. ఈ విషయంలో మహిళలకు ఒక మినహాయింపు ఉంది. మెనోపాజ్‌ వరకూ వాళ్లలో స్రవించే ఈస్ట్రోజెన్‌ వాళ్లకు గుండెపోటు ముప్పు నుంచి సహజ రక్షణ ఇస్తుంది. మెనోపాజ్‌ తర్వాత మహిళలు కూడా అప్రమత్తంగా ఉండాలి.  ఇప్పుడు అరిషడ్వర్గపు రెండో అంశమైన క్రోధాన్ని చూద్దాం. ఆగ్రహం, ఆవేశాలప్పుడు ఒంట్లో వచ్చే మార్పులే తీవ్ర ఒత్తిడిలోనూ కనిపిస్తాయి. కోçపంలోనూ ఒత్తిడిలోనూ ఒంట్లో అడ్రినాలిన్‌ అనే జీవరసాయనం స్రవిస్తుంది. జీవరసాయన చర్యలు, ఫిజియాలజీ పరంగా ఒత్తిడిని రెండో అరిషడ్వర్గానికి సమానంగా పరిగణించవచ్చు. ఈ ఒత్తిడి నేరుగా గుండెపైనే ప్రభావం చూపిస్తుంది. నేటి ఆధునిక జీవితంలో ఆఫీసులో పని, సాధించాల్సిన లక్ష్యాలు, టైమ్‌ లోపు  నెరవేర్చాల్సిన టార్గెట్లు, కుటుంబంలో కలహాలు, పిల్లల భవిష్యత్తు వంటివి ఒత్తిడిని మరికొంత పెంచుతాయి. ఇలా ఒత్తిడి పెరిగినప్పుడల్లా గుండె బేజారైపోతుంది. అప్పుడు శరీరం ‘గుండెధైర్యం తెచ్చుకొని పోరాడు లేదా గుండెచిక్కబట్టుకొని పారిపో’ అనే పరిస్థితికి  సన్నద్ధమవుతుంది. ఈ ప్రక్రియలో  ఒంట్లో ఎడ్రినాలిన్, కార్టిజోల్స్‌ అనే రసాయనాలు వెలువడి ఒంట్లోని ప్రతి అవయవాన్నీ దెబ్బతీస్తాయి. గుండెపై ఆ హాని ప్రభావం చాలా ఎక్కువ. ఒత్తిడి – గుండె ఒత్తిడికి సంబంధించి ఇటీవలి ఒక అధ్యయనం ఆసక్తికరమైన అంశాలను వెల్లడించింది. ఉద్యోగస్తుల్లో పై అధికారుల ప్రవర్తన, కొలీగ్స్‌ మధ్య పోటీ, ఉద్యోగం పోతుందన్న అభద్రతతో కూడిన ఆందోళన వంటి అంశాలు గుండెపోటు ముప్పును 20 శాతం పెంచుతున్నట్లు తేలింది. ఇలా ఒత్తిడి పెరిగినప్పుడల్లా అది గుండెజబ్బులను తెస్తుంది. ఒత్తిడి శరీరంలో అత్యవసర పరిస్థితిని సృష్టిచడంతో మన అవయవాల్లో ఇన్‌ఫ్లమేషన్‌ వచ్చే అవకాశాలు పెరుగుతాయి. రక్తపోటు పెరగడం, రక్తంలో ఆరోగ్యకరమైన కొలెస్ట్రాల్‌ (హెచ్‌డీఎల్‌) తగ్గడం వంటివి గుండె ఆరోగ్యాన్ని దెబ్బతీస్తాయి. ఇవన్నీ మనకు గుండెను దడదడలాడించే అంశాలే.  డాక్టర్‌  కె. ప్రమోద్‌ కుమార్‌ సీనియర్‌ ఇంటర్వెన్షనల్‌ కార్డియాలజిస్ట్,  యశోద హాస్పిటల్స్, సోమాజిగూడ హైదరాబాద్‌  అరిషడ్వర్గాలలో మూడు, నాలుగు లోభ, మోహాలు. వీటిల్లో మోహాన్ని మొదట చూద్దాం. మోహం అంటే ఇక్కడ ప్రాపంచిక కోరికలు. మనకు దక్కంది ఏదైనా కావాలని బలంగా కోరుకున్నప్పుడు ‘గుండెమంట’ పెరుగుతుంది. ఇక లోభం. అంటే ఉన్నదాన్ని పోగొట్టుకోలేకపోవడం. ఈ రెండూ పుట్టగానే కోరింది కావాలనీ, ఉన్నది దక్కదేమోననే ఒత్తిడీ, ఆ ఒత్తిడితో నాళాల్లో రక్తపు వేగం పెరుగుతాయి. ఇలా రక్తపోటు వచ్చి... అది గుండెపోటుకు దారితీయవచ్చు. దాంతో గుండెల్లో పట్టాల నిర్మాణం జరిగి... ఒకసారి గుండెపోటు గానీ వస్తే... తర్వాత రెండో పోటు ఎప్పుడో ఏమోననే  ఆందోళనతో ఆ పట్టాల మీద గుండెల్లో రైళ్లు పరుగెత్తడం నిత్యం జరుగుతూ ఉంటుంది.  ఆ తర్వాతవి మద, మాత్సర్యాలు. ఈ రెంటి వల్ల గుండెపై పడే ప్రభావాలు దాదాపు ఒకేలా ఉంటాయి. పక్కవారికి ప్రమోషన్లు, ఆదాయాల్లో తేడాల కారణంగా ఈర్ష్యకు ఇంచుమించు సమానమైన మాత్సర్యంలోనూ కలిగేదీ ఒకరకమైన ఒత్తిడే. ఇక మదం విషయానికి వస్తే... ప్రమోషన్లూ, పదోన్నతులు కలిగిన వారు... తమకు ఎవరైనా అడ్డు చెప్పినప్పుడు వారి అహం దెబ్బతింటుంది. దాంతో పెరిగే అహంకారం వల్ల రెండో అరిషడ్వర్గమైన క్రోధం సమయంలో ఒంట్లో కలిగే జీవరసాయనచర్యలే జరుగుతాయి. అందుకే అరిషడ్వర్గాలలోని మొదటిది ఒక పరీక్షలా ఉపయోగపడితే మిగతావన్నీ ఒత్తిడిని తీవ్రంగా పెంచి గుండెకు హాని చేస్తాయి. అందుకే త్రిగుణాలైన సత్వ, రజో, తమో గుణాల్లో...  సాత్వికాన్ని పెంపొందించుకొని, తామస, రజో గుణాలను తగ్గించుకోవాలని వైద్యులు సూచిస్తున్నారు. అప్పుడు గుంyð  నెమ్మదించి, మనకు మేలు కలుగుతుందంటున్నారు వైద్యశాస్త్రపు తాత్వికత ఎరిగిన నిపుణులు. అంతేకాదు... భారతీయ ఆధ్యాత్మికత మనకు వరంగా ఇచ్చిన మరో అస్త్రం  ధ్యానం.  అది మనకు గుండెనిబ్బరం ఇస్తుందన్నది తథ్యం. నిరూపితమైన సత్యం.   – యాసీన్‌

ఒక్కసారి గుండె మీద చేయి వేసుకుని ఆలోచించండి!మీ గుండెలో ఏముంది?కష్టం నష్టం నిరాశ నిస్పృహమన రోజువారీ జీవితంలో ఏదో ఒకటి జరుగుతూనే ఉంటుంది. అది మనల్ని బాధకు గురిచేస్తూనే ఉంటుంది.కొప్పడతాం.తిట్టుకుంటాం.ఏమిటిదంతా అనుకుంటాం!అన్నీ గుండె బ్యాంకులో పడేస్తూ ఉంటాం.కష్టాన్నీ కన్నీళ్లనీ చిరాకుల్నీ పరాకుల్నీ... ఎన్నింటినో దాచుకుంటూ ఉంటాం. అందుకే మన గుండెలు కరడు గట్టిపోయాయి.అంతా కటిక  చీకటి!ఓ దట్టమైన అరణ్యంలో ఓ గుహను ఊహించుకోండి. అందులో వందల ఏళ్లుగా చీకటి రాజ్యమేలుతుంటుంది. ఎటు చూసినా చిక్కటి చీకటి. నల్లటి చీకటి.అటుగా వెళ్లిన బాటసారి ఓ అగ్గిపుల్ల... ఒకే ఒక అగ్గిపుల్ల వెలిగించగానే చీకటి చెప్పాపెట్టకుండా పారిపోతుంది. అంతేతప్ప, ఏళ్లు గడిచింది కాబట్టి ఆ గుహలోకి వెలుగు తనంత తాను రాదు. మన గుండెలోని చీకటిని కూడా తొలగించుకోవాల్సింది మనమే. ఆ కాగడా ఏదైనా కావొచ్చు.అప్పుడు పూసిన వేపపువ్వో, వగరుగా ఉన్న మామిడిపిందో, తియ్యటి చెరుకుగడో, లేత చింతచిగురో, చిన్నకూతురి చిరునవ్వో, స్నేహితుడి ఆత్మీయ పలకరింపో, తాతయ్య చెప్పిన మంచిమాటో... ఏదైనా సరే.ఓ విషయం గమనించారా!ఇన్నాళ్లూ రాజ్యమేలాను అని చీకటి భీష్మించుకుని అది తన అధికారం అనుకుని మన గుండె గుహలో ఉండిపోదు. మీరు ఓ కాంతివంతమైన ఆలోచనను తలుచుకున్న మరుక్షణం అది మాయమైపోతుంది. అందుకే, మీ గుండె బ్యాంకులో ప్రతి రోజూ ప్రతి పూటా ఏదో ఒక చిరువెలుగునైనా దాచుకుంటూ ఉండండి. ఆ వెలుగే పెరిగి మీకు దారిచూపుతుంది. జీవితం పట్ల కొత్త ఆశ కలిగిస్తుంది. మీ ఎడిటర్ రామ్, ఫన్‌డే – ఫ్యామిలీ 

ఈ రోజుల్లో ఎక్కడ చూసిన గుండె జబ్బులకు సంబంధించిన వార్తలే. కారణాలేవైనా కావచ్చుగానీ.. అసంతృప్త కొవ్వులు ఎక్కువగా ఉండే నూనెలు వాడటం, బాగా నిద్రపోవడం అనే రెండు చర్యలతో గుండెజబ్బులతో పాటు గుండెపోటు సమస్యలను గణనీయంగా తగ్గించవచ్చు అంటున్నారు కీనన్‌ రీసెర్చ్‌ సెంటర్‌ ఫర్‌ బయో మెడికల్‌ శాస్త్రవేత్తలు. అసంతృప్త కొవ్వులు ఎక్కువగా ఉండే నూనెలు (కుసుమ, సోయా, సూర్యకాంతి, ఆలివ్‌) ఉన్న ఆహారం జీర్ణమైన తరువాత మన శరీరంలో అపోలిపో ప్రొటీన్‌ (అపో ఏ –4) మోతాదు ఎక్కువ అవుతుందని, రక్తంలో ఈ ప్రొటీన్‌ ఎక్కువగా ఉన్న వారికి గుండె జబ్బులు వచ్చే అవకాశాలు తక్కువని ఇప్పటికే పరిశోధనల్లో రుజువైందని డాక్టర్‌ హూ నీ అనే శాస్త్రవేత్త తెలిపారు. అంతేకాకుండా ఈ అపోలిపో ప్రొటీన్‌ ఇతర వ్యాధుల విషయంలోను మేలు చేస్తుంది. రక్తంలోని ప్లేట్‌లెట్లపై ఉండే గ్లైకో ప్రొటీన్‌ను అడ్డుకోవడం ద్వారా ఇది అవి ఒకదానికి ఒకటి అతుక్కోకుండా చూస్తాయని, ఫలితంగా రక్తనాళాల్లో అడ్డంకులు ఏర్పడవని వివరించారు. అంతే కాకుండా అపో ఏ –4 ప్రొటీన్‌ రక్తనాళాల్లో గార పేరుకు పోవడాన్ని తగ్గిస్తుందని, ఈ నూనెలతో కూడిన ఆహారాన్ని తీసుకున్న వెంటనే పనిచేయడం మొదలుపెట్టి ప్లేట్‌లెట్ల చురుకుదనాన్ని, ఒకదానితో ఒకటి అతుక్కుపోవడాన్ని తగ్గిస్తుందని వివరించారు.

ఇటీవల చాలామంది ఆరోగ్యం కోసం కొర్రలను వాడుతున్నారు. మంచి ఆరోగ్యంతో ఇవ్వడంతోపాటు బరువును నియంత్రణలో ఉంచుకోడానికి కొర్రలు బాగా ఉపయోగపడతున్నందువల్ల వాటితో ఒనగూరే ఆరోగ్య ప్రయోజనాలను తెలుసుకుందాం. కొర్రల్లో తక్కువ కార్బోహైడ్రేట్లతో పాటు ఎక్కువగా పీచు ఉండటం వల్ల అవి శరీరంలోకి తేలిగ్గా ఇంకడంతో పాటు చక్కెరను చాలా తక్కువగా విడుదలయ్యేలా చేస్తాయి. తద్వారా డయాబెటిస్‌ రాకుండా నివారిస్తాయి. అంతేకాదు... ఒకవేళ  డయాబెటిస్‌ ఉన్నవారు వాటిని వాడినా చక్కెర చాలా ఆలస్యంగా వెలువడతుంది కాబట్టి కొర్రలు వారికి మంచి ఆహారం. వీటిల్లోని పీచు జీర్ణవ్యవస్థను ఆరోగ్యంగా ఉంచుతుంది.  కొర్రలలో కొవ్వులు చాలా తక్కువ కావడంతో రక్తనాళాల్లో కొవ్వు పేరుకునే అవకాశాన్ని తగ్గించి, గుండె ఆరోగ్యాన్ని పదిలంగా ఉంచుతాయి. కొర్రలు స్థూలకాయాన్ని నివారిస్తాయి. బరువును తగ్గించేందుకు తోడ్పడతాయి.  కొర్రలలోని అమైనో యాసిడ్స్‌ దెబ్బతిన్న కణాలను రిపేర్‌ చేసి, వాటిని మళ్లీ పుంజుకునేలా చేస్తాయి. చర్మంతో పాటు ఇతర కణాలను మళ్లీ ఆరోగ్యవంతం చేసే ఈ గుణం కారణంగా ఏజింగ్‌ ప్రక్రియను ఆలస్యం చేసి, దీర్ఘకాలం యౌవనంగా ఉంచడానికి తోడ్పడతాయి.  పాలిచ్చే తల్లులు వీటిని తీసుకుంటే మరిన్ని పాలు పడేలా చేస్తాయి. కొర్రల్లో బి1, బి2, బి5, బి6, విటమిన్‌–ఇ వంటి విటమిన్లు పుష్కలంగా ఉండటం వల్ల అవి రోగనిరోధక శక్తిని పెంపొందిస్తాయి. వీటిలో ఫాస్ఫరస్‌ ఎక్కువ కావడంతో ఎముకలను బలంగా ఉంచుతాయి. పొటాషియమ్‌ పుష్కలంగా ఉండటం వల్ల రక్తపోటును నియంత్రిస్తాయి.  మెగ్నీషియమ్, ఐరన్, జింక్‌ కారణంగా జుట్టుతో పాటు పాటు చర్మం కూడా మెరుస్తూ ఉంటుంది.   

వాయు కాలుష్యం మనుషుల గుండె కవాటాలను పెద్దవిగా చేస్తున్నాయని బ్రిటన్‌లో జరిగిన ఒక తాజా అధ్యయనం చెబుతోంది. గుండె పనిచేయకుండా పోయేందుకు కవాటాలు పెద్దవి కావడం ఒక కారణమని ఇప్పటివరకూ ఉన్న అంచనా. వాయు కాలుష్యం వల్ల గుండెజబ్బులు వస్తాయని ఇప్పటికే పలు పరిశోధనలు రుజువు చేసిన నేపథ్యంలో తాము దాదాపు నాలుగు వేల మందిపై అధ్యయనం మొదలుపెట్టామని, అంతర్జాతీయ వాయు కాలుష్య ప్రమాణాల ప్రకారం తక్కువ స్థాయి కాలుష్యమున్న ప్రాంతాల్లో నివసిస్తున్న వీరు 40 – 69 మధ్య వయస్కులనీ, గుండెజబ్బుల్లాంటివి ఏవీ లేని వీరు ఐదేళ్లపాటు వాయుకాలుష్యం ఉన్న ప్రాంతాల్లో నివసించారని, 2014 – 15లో వీరికి ఎంఆర్‌ఐ తీసి పరిశీలించినప్పుడు గుండెకవాటాల సైజు ఎక్కువైనట్లు స్పష్టమైందని డాక్టర్‌ నే ఆంగ్‌ తెలిపారు. కవాటాల సైజు పెరిగింది కొద్దిగానే అయినప్పటికీ గుండెజబ్బుల విషయంలో ప్రభావం చూపే స్థాయిలో ఉందని, కాలుష్యాన్ని నియంత్రించకపోయినా, తగిన చికిత్స తీసుకోకపోయినా.. ఈ పరిస్థితి గుండె పనిచేయడం ఆగిపోవడానికి కారణం కావచ్చునని వివరించారు. వాహనాల నుంచి వెలువడే నైట్రిక్‌ ఆక్సైడ్, అతి సూక్ష్మమైన ధూళి కణాలు (పార్టిక్యులేట్‌ మ్యాటర్‌) ఈ సమస్యలకు కారణమవుతున్నట్లు ఆంగ్‌ చెప్పారు   

స్ట్రాబెర్రీస్‌ రంగు, రుచి కారణంగా వాటిని ఎన్నో పానియాల్లో, ఎనర్జీ డ్రింక్స్‌లో ఉపయోగిస్తుంటారు. అవి చూడటానికి ఎంతో ఆకర్షణీయంగా ఉంటాయి.. ఆరోగ్యానికీ అంతగానే మేలు చేస్తాయి. వాటితో కలిగే ఆరోగ్య ప్రయోజనాల్లో ఇవి కొన్ని. స్ట్రాబెర్రీస్‌లోని గుండెకు మేలు చేసే ఎలాజిక్‌ యాసిడ్, యాంథోసయనిన్, క్యాటెచిన్, క్వార్సెటిన్‌ వంటి ఫ్లేవనాయిడ్స్‌ కారణంగా అవి గుండె ఆరోగ్యాన్ని ఎంతగానో మెరుగుపరుస్తాయి. రక్తనాళాలు బాగా విప్పారేలా చేయడంతో పాటు చెడు కొలెస్ట్రాల్‌ (ఎల్‌డీఎల్‌)ను తగ్గించి  గుండెజబ్బులు (కార్డియోవాస్క్యులార్‌ డిసీజెన్‌) రాకుండా చూస్తాయి. స్ట్రాబెర్రీస్‌లోని శాల్సిలిక్‌ యాసిడ్, అల్ఫా హైడ్రాక్సీ యాసిడ్, ఎలాజిక్‌ యాసిడ్‌లు చర్మంపై మృతకణాలను తొలగించడంతో పాటు, మొటిమలు రావడాన్ని నివారిస్తాయి. అంతే కాదు.. దీర్ఘకాలం మేనిని మిలమిల మెరిసేలా చూస్తాయి.  వీటిలో విటమిన్‌–సి చాలా ఎక్కువ. అది చర్మాన్ని బిగుతుగా ఉంచే కొలాజెన్‌ను ఎక్కువగా ఉత్పత్తి అయ్యేలా చేస్తుంది. అందుకే స్ట్రాబెర్రీస్‌ తినేవాళ్లలో చర్మం ఆరోగ్యకరంగా, యౌవనంగా ఉంటుంది. స్ట్రాబెర్రీస్‌ తినడం వల్ల చర్మానికి అల్ట్రావయొలెట్‌ కిరణాల నుంచి రక్షణ కూడా దొరుకుతుంది. స్ట్రాబెర్రీస్‌ తినేవారిలో కంటినరం ఆరోగ్యంగా ఉండటంతో పాటు మాక్యులార్‌ డీజనరేషన్‌ వంటి కంటి వ్యాధులు నివారితమవుతాయి. కంట్లోని ఆక్యులార్‌ ప్రెషర్‌లో హెచ్చుతగ్గులు లేకుండా చూడటం ద్వారా గ్లకోమా వంటి కంటి వ్యాధులను నివారిస్తుంది. ఇందులో పొటాషియమ్‌ పుష్కలంగా ఉంటుంది. అందువల్ల అది రక్తపోటును అదుపులో ఉంచి హైబీపీని నివారిస్తుంది. స్ట్రాబెర్రీస్‌లో ఉండే విటమిన్‌–సి, శక్తిమంతమైన యాంటీఆక్సిడెంట్స్‌ కారణంగా అది అనేక రకాల క్యాన్సర్లను నివారిస్తుంది.  ఆర్థరైటిస్, గౌట్‌ వంటి ఎముకల వ్యాధుల్లో ఉండే నొప్పిని గణనీయంగా తగ్గిస్తుంది. ఎముకల ఆరోగ్యాన్ని పటిష్టంగా ఉంచుతుంది. కీళ్లలో కందెన బాగా ఉత్పత్తి అయ్యేలా చూసి, అవి దీర్ఘకాలం పనిచేసేలా తోడ్పడుతుంది.  స్ట్రాబెర్రీస్‌లోని ఫైటోకెమికల్స్‌ కారణంగా అవి మెదడును చురుగ్గా ఉంచుతాయి. జ్ఞాపకశక్తిని పెంచుతాయి. స్ట్రాబెర్రీస్‌లోని పోషకాలు మనలో అడిపోనెక్టిన్, లెప్టిన్‌ అనే హార్మోన్లను ఎక్కువగా స్రవించేలా చేస్తాయి. ఈ హార్మోన్లు కొవ్వును కరిగేలా చూస్తాయి. అందుకే ఆరోగ్యకరమైన రీతిలో బరువు తగ్గాలనుకున్న వారికి స్ట్రాబెర్రీలు తినడం ఒక రుచికరమైన మార్గం.  స్ట్రాబెర్రీలలోని పోషకాలన్నీ మన రోగనిరోధక శక్తిని బాగా పెంచేవే. అందుకే స్ట్రాబెర్రీలు తినేవారు దీర్ఘకాలం ఆరోగ్యంగా ఉండగలుగుతారు. 

లైఫ్‌స్టైల్‌ కౌన్సెలింగ్‌ నా వయసు 47 ఏళ్లు. ఇటీవల ఆరోగ్య పరీక్షలు చేయించుకుంటే రక్తంలో పెరిగిందని రిపోర్డు వచ్చింది. కొలెస్ట్రాల్‌ పెరగడం వల్ల గుండెజబ్బులు వస్తాయని చాలామంది అంటున్నారు. అసలు కొలెస్ట్రాల్‌ అంటే ఏమిటి? కొలెస్ట్రాల్‌ను ఎలా అదుపు చేసుకోవాలో సలహా ఇవ్వండి.   – డి. సరస్వతి, కందుకూరు  కొలెస్ట్రాల్‌లో ప్రధానంగా రెండు రకాలు ఉంటాయి. ఇందులోని ఎల్‌డీఎల్‌ అనే రకాన్ని చెడుకొలెస్ట్రాల్‌గా చెబుతారు. ఎందుకంటే సాధారణంగా రక్తనాళాలు ఒక మంచి రబ్బర్‌ ట్యూబ్‌లా ఎటుపడితే అటు ఒంగేలా మంచి ఎలాస్టిసిటీతో ఉంటాయి. కానీ ఈ ఎల్‌డీఎల్‌ అనేది రక్తనాళంలోపల గారలాగా పట్టేస్తూ ఉంటుంది. దాంతో ఎటుపడితే అటు తేలిగ్గా ఒంగగలిగే రక్తనాళం బిరుసుగా మారడమేగాక లోపలి సన్నబారుతుంది. ఈ కండిషన్‌ను అథెరోస్కి›్లరోసిస్‌ అంటారు. దీని వల్ల గుండెకు రక్తం అందక గుండెపోటు రావచ్చు. కానీ ఇందులోనే మరో రకం కొలెస్ట్రాల్‌ ఉంది. దీన్ని హెచ్‌డీఎల్‌ అంటారు. ఇది మంచి కొలెస్ట్రాల్‌ అన్నమాట. ఇది రక్తనాళంలోపల గారలా పేరుకుపోతున్న చెడుకొలెస్ట్రాల్‌ను తొలుచుకుంటూ, ఒలుచుకుంటూ పోతుంటుంది. అంటే రక్తనాళాల్లోని పూడికను తొలగించే పనిచేస్తుందన్నమాట. అందుకే హెచ్‌డీఎల్‌ పాళ్లు పెరుగుతున్నకొద్దీ గారలా పేరుకునే చెడుకొలెస్ట్రాల్‌ చెక్కినట్లుగా తీసేస్తుంటుంది. అందుకే ఇది గుండెపోటు రాకుండా చూసే కొలెస్ట్రాల్‌ అన్నమాట. ఇక కొవ్వుల్లో మరో రకం కూడా ఉన్నాయి. వాటిని ట్రైగ్లిజరైడ్స్‌ అంటారు. మనం తిన్న ఆహారంలో ఎక్కువ శక్తిని నిల్వ చేసుకునే ప్రక్రియలో ఈ రకం కొవ్వు పుడుతుంది. అది మళ్లీ రక్తనాళాలు సన్నబడటానికి దోహదం చేస్తుంది. కాబట్టి ఇది ప్రమాదకరమైనది. ఇది కేవలం ఆహారపు శక్తిని నిల్వచేసే సమయంలోనే గాక... మన శరీర బరువు పెరిగినా, స్థూలకాయం వచ్చినా, తగినంత శారీరక శ్రమ చేయకపోయినా, సిగరెట్లు, మద్యం తాగినా పెరుగుతాయి. కాబట్టి ఈ కొవ్వు మంచిది కాదు. ఇక మనల్ని మనం ఆరోగ్యంగా ఉంచుకునేందుకూ, మన గుండెను హార్ట్‌ఎటాక్‌ రిస్క్‌నుంచి తప్పించుకునేందుకు చేయాల్సిన పని ఏమిటంటే... మనం తీసుకునే ఆహారంలో ఎల్‌డీఎల్, ట్రైగ్లిజరైడ్స్‌ పెరగకుండా చూసుకోవాలి. అలాగే హెచ్‌డీఎల్‌ను పెంచుకోవాలి. చెడుకొలెస్ట్రాల్‌ను తగ్గించుకొని, మంచి కొలెస్ట్రాల్‌ను పెంచుకోవాలంటే కరిగే పీచు ఎక్కువగా ఉండే సోయాప్రోటీన్ల వంటి ఆహారంతో పాటు వారానికి కనీసం 150 నిమిషాలు (రోజుకు అరగంట చొప్పున ఐదు రోజులు) వ్యాయామం చేయాలి. దీనివల్ల మంచి కొలెస్ట్రాల్‌ అయినా హెచ్‌డీఎల్‌ పెరుగుతుంది. అదే వ్యాయామం చెడుకొలెస్ట్రాల్‌ను కరిగిస్తుంది. అందుకే కొలెస్ట్రాల్‌లన్నీ ఒకేలాంటివి కావని గ్రహించడంతో పాటు... వ్యాయామం చేయడం అనే ఒకే చర్య అటు చెడు కొలెస్ట్రాల్‌ను తగ్గించడంతో పాటు మంచి కొలెస్ట్రాల్‌ను పెంచుతుందని గ్రహించండి. నేను ఒక సాఫ్ట్‌వేర్‌ ప్రొఫెషనల్‌ను. నాకు రాత్రిపూట సరిగా నిద్రపట్టడం లేదు. ఒళ్లు అలిసేలా వ్యాయామం చేయమనీ, దాంతో బాగా నిద్రపడుతుందని కొందరు ఫ్రెండ్స్‌ చెబుతున్నారు. అయితే వ్యాయామం చేసేవాళ్లకు అంతగా నిద్రపట్టదని మరికొందరు చెబుతున్నారు. నేను కన్‌ఫ్యూజ్‌ అవుతున్నాను. ఏది నిజమో చెప్పండి.  – ఆర్‌. కౌశిక్, హైదరాబాద్‌  మీరు చెప్పిన రెండు అంశాలూ నిజమే. నిద్రకు ఉపక్రమించబోయే మూడు గంటల ముందుగా వ్యాయామం అంత సరికాదు. అలా చేస్తే నిద్రపట్టడం కష్టమే. అయితే రోజూ ఉదయంగానీ లేదా ఎక్సర్‌సైజ్‌కూ, నిద్రకూ చాలా వ్యవధి ఉండేలా గానీ వ్యాయామం చేస్తే మంచి నిద్ర పడుతుంది. ఒళ్లు అలిసేలా వ్యాయామంతో ఒళ్లెరగని నిద్రపడుతుంది. ఉదయం చేసే వ్యాయామంతో ఒత్తిడి నుంచి దూరమవుతారు. అయితే ఉదయం వేళ చేసే వ్యాయామం పగటి వెలుగులో అయితే మరింత ప్రభావపూర్వకంగా ఉంటుంది.  మీరు ఉదయం వేళలో వ్యాయామం చేయలేకపోతే అది సాయంత్రం వేళ అయితే మంచిది. మీ రోజువారీ పనుల వల్ల అప్పటికి మీ శరీర ఉష్ణోగ్రత కూడా కాస్త పెరిగి ఉంటుంది. ఇక నిద్రవేళకు మన శరీర ఉష్ణోగ్రత కాస్త తగ్గుతుంటుంది. కానీ వ్యాయామంతో మళ్లీ శరీరాన్ని ఉత్తేజపరచడం జరుగుతుంది. ఇక కార్డియోవాస్క్యులార్‌ వ్యాయామాల వల్ల గుండె స్పందనల వేగం, రేటు పెరుగుతాయి. శరీర ఉష్ణోగ్రత కూడా పెరుగుతుంది. వీటన్నింటి ఉమ్మడి ప్రభావాల  వల్ల నిద్ర తగ్గుతుంది. అంతేకాదు... వ్యాయామం ముగిసిన 20 నిమిషాల తర్వాతగానీ గుండె కండరాల రక్తం పంపింగ్‌ ప్రక్రియ సాధారణ స్థితికి రాదు.  అందుకే వ్యాయామానికీ, నిద్రకూ మధ్య వ్యవధి ఉండేలా చూసుకోవాలన్న మాట. ఇక స్ట్రెచింగ్‌ వ్యాయామాలు, బలాన్ని పెంచుకనే స్ట్రెంగ్త్‌ ట్రెయినింగ్‌ తరహా వ్యాయామాలూ శరీరానికి మేలు చేసినా... అవేవీ కార్డియోవాస్క్యులార్‌ వ్యాయామాలకు సాటిరావు. యోగా ప్రధానంగా తనువునూ, మనసునూ రిలాక్స్‌ చేసే ప్రక్రియ. మీ ఫ్రెండ్స్‌లో కొందరు చెప్పినట్లుగా దీర్ఘకాలిక నిద్రలేమికి వ్యాయామం విరుగుడు. అందుకే మరీ తీవ్రంగా (విగరస్‌గా) కాకుండా... మరీ చేసీచెయ్యనట్లు (మైల్డ్‌)గా కాకుండా... మాడరేట్‌ ఎక్సర్‌సైజ్‌ చేయండి. కంటినిండా నిద్రపోండి. వాకింగ్, జాగింగ్, జంపింగ్, స్విమ్మింగ్, టెన్నిస్‌ ఆడటం, డాన్స్‌ చేయడం లాంటి ఏ ప్రక్రియ అయినా వ్యాయామానికి మంచిదే. అయితే మీకు గుండెజబ్బులూ, స్థూలకాయం, ఇతరత్రా ఆరోగ్య సమస్యలు ఉంటే వ్యాయామాలు మొదలుపెట్టే ముందు ఒకసారి డాక్టర్‌ను సంప్రదించి, మీకు తగిన వ్యాయామాలు సూచించమని అడగడం మేలు.  డాక్టర్‌ సుధీంద్ర ఊటూరి లైఫ్‌స్టైల్‌ స్పెషలిస్ట్,  కిమ్స్‌ హాస్పిటల్స్, సికింద్రాబాద్‌

కార్డియాలజీ కౌన్సెలింగ్‌ నా వయసు 37. రెండు వారాల కింద అకస్మాత్తుగా స్పృహ కోల్పోయాను. అప్పట్నుంచి చాలా నీరసంగా ఉంటోంది. ఆయాసం, ఊపిరితీసుకోవడంలో ఇబ్బంది కూడా ఉన్నాయి. డాక్టర్‌ను కలిస్తే ఎరిథ్మియా కావచ్చంటున్నారు. అంటే ఏమిటి? దీంతో ఏమైనా ప్రమాదమా వివరించండి. – కె. ఆనంద్, వికారాబాద్‌  సాధారణంగా మన గుండె మామూలుగా నిమిషానికి 60 నుంచి 100 సార్లు  కొట్టుకోవాలి. అలా కాకుండా 60 కన్నా తగ్గినా లేదా 100 కన్నా పెరిగినా ఆ కండిషన్‌ను అరిథ్మియా అంటారు. కానీ ఎవరైనా తీవ్ర భయాందోళనలకు గురైనప్పుడు, వ్యాయామం చేసినప్పుడు గుండె వేగం 100 నుంచి 160 మధ్యన ఉంటుంది. దీన్ని సైనస్‌ టాకికార్డియా అంటారు. ఇలా కాకుండానే గుండె వేగం దానంతట అదే ఇంకా పెరిగితే అది జబ్బువల్ల కావచ్చు. ఈ లక్షణంతో మరికొన్ని రకాల గుండెజబ్బులు ఉండవచ్చు. సమస్య ఏదైనా గుండె వేగం మరింత పెరిగినా లేదా తగ్గినా స్పృహ కోల్పోయే ప్రమాదం ఉంది. మీరు కూడా స్పృహ కోల్పోయినట్లు చెప్పారు కాబట్టి వెంటనే దగ్గర్లోని కార్డియాలజిస్ట్‌ని కలిసి ఈసీజీ, ఎకో, హోల్టర్‌ పరీక్షల్లాంటివి చేయించండి. మీరు స్పృహ కోల్పోడానికి గుండె జబ్బే కారణమా, మరి ఇంకేదైనా సమస్య వల్ల ఇలా జరిగిందా తెలుసుకొని దానికి తగిన విధంగా చికిత్స తీసుకోవడం అవసరం. ఇప్పుడు ఆధునిక వైద్య విజ్ఞానం వల్ల అన్ని రకాల జబ్బులకు మంచి మందులు అందుబాటులో ఉన్నాయి. కాబట్టి మీరు ఆందోళన చెందకండి. గుండె పోటును గుర్తించడం ఎలా? మా నాన్నగారి వయసు 45 ఏళ్లు. ఇటీవల ఆయనకు అకస్మాత్తుగా గుండెపోటు వచ్చింది. కొద్దిసేపట్లోనే కన్నుమూశారు. ఇదివరకు ఎలాంటి గుండెజబ్బులు లక్షణాలు కనిపించలేదు. ఇలా మా కుటుంబంలో చాలామందికి జరిగింది. మనం గుండె జబ్బును ముందుగానే తెలుసుకోవడం ఎలాగో చెప్పండి.  – వినయ్‌కుమార్, మచిలీపట్నం మీ నాన్నగారికి వచ్చిన గుండెపోటును సడన్‌ కార్డియాక్‌ డెత్‌ లేదా సడన్‌ కార్డియాక్‌ అరెస్ట్‌ అంటారు. అప్పటివరకు చురుకుగా పనిచేసిన మనిషి... హఠాత్తుగా గుండెపట్టుకుని విలవిలలాడుతూ పడిపోవడం కుటుంబ సభ్యులో, స్నేహితులో తక్షణం ఆసుపత్రికి తరలించే లోపే మనకు దక్కకుండా పోవడం వంటి ఉదంతాలు  సడెన్‌ కార్డియాక్‌ అరెస్ట్‌ జరిగినప్పుడు కనిపిస్తాయి.  ఎవరిలో ఎక్కువగా కనిపిస్తుంది...  ∙గతంలో ఒకసారి గుండెపోటు బారిన పడ్డవారు ∙గుండె కండరం బలహీనంగా ఉన్నవారు ∙కుటుంబంలో హఠాన్మరణం చరిత్ర ఉన్నవారు ∙కుటుంబంలో గుండె విద్యుత్‌ సమస్యలు ఉన్నవారు ∙గుండె లయ అస్తవ్యస్తంగా ఉన్నవారు పైన పేర్కొన్న వారితో పాటు ఇప్పటికే గుండెజబ్బు తీవ్రంగా ఉన్నవారిలో కూడా అకస్మాత్తుగా మరణం సంభవించవచ్చు. రక్షించే అవకాశం ఉంది...  గుండెపోటు అన్నది క్షణాల్లో మనిషిని మృత్యుముఖానికి తీసుకెళ్లిపోయే సమస్య.  అయితే ఎవరికైనా గుండెపోటు వస్తున్న ఘడియల్లో తక్షణం స్పందించి వారిని వేగంగా హాస్పిటల్‌కు తీసుకెళ్లగలిగితే వారిని రక్షించే అవకాశాలూ ఉంటాయి. అందుకే ప్రతి ఒక్కరూ హార్ట్‌ ఎటాక్‌ పై అవగాహన కలిగి ఉంటే మృత్యుముఖంలోకి వెళ్లిన మనిషిని కూడా తిరిగి బతికించే అవకాశాలుంటాయి. అందుకే దీనిపై ప్రతి ఒక్కరూ అవగాహనను పెంచుకోవాలి.  గుండెపోటును గుర్తుపట్టడం ఎలా?  ఎవరైనా హఠాత్తుగా ఛాతీలో అసౌకర్యంతో కుప్పకూలిపోతుంటే... వెంటనే వాళ్లు స్పృహలో ఉన్నారా, శ్వాస తీసుకుంటున్నారా లేదా అన్న అంశాలను చూడాలి. అవసరాన్ని బట్టి గుండె స్పందనలను పునరుద్ధరించే ప్రథమ చికిత్స (కార్డియో పల్మునరీ రిససియేషన్‌–సీపీఆర్‌) చేయాలి. సీపీఆర్‌ వల్ల కీలక ఘడియల్లో ప్రాణంపోసినట్లు అవుతుంది. చాలా దేశాల్లో సీపీఆర్‌పై శిక్షణ ఉంటుంది.గుండె స్పందనలు ఆగిన వ్యక్తికి  సీపీఆర్‌ ఇచ్చి ఆంబులెన్స్‌ వచ్చే వరకు రక్షించగలిగితే దాదాపు కోల్పోయిన జీవితాన్ని నిలబెట్టినట్లవుతుంది.  అందుకే సీపీఆర్‌పై శిక్షణ ఇవ్వడం, ఆ ప్రక్రియపై అవగాహన కలిగించడం అవసరం. డాక్టర్‌ హేమంత్‌ కౌకుంట్ల  సీనియర్‌ కార్డియోథొరాసిక్‌ సర్జన్ సెంచరీ హాస్పిటల్స్, బంజారాహిల్స్, హైదరాబాద్‌.  

థానే: దేశంలో మరో అరుదైన ఘటనకు మహారాష్ట్ర వేదికైంది. రోడ్డు ప్రమాదంలో చనిపోయిన ఓ బాలుడి గుండెను గ్రీన్‌ కారిడార్‌ ద్వారా కేవలం 94 నిమిషాల్లో 323.5 కిలోమీటర్లు తరలించి నాలుగేళ్ల చిన్నారికి వైద్యులు విజయవంతంగా అమర్చారు. ఔరంగాబాద్‌లో రోడ్డు ప్రమాదానికి గురైన బాలుడు(13) శుక్రవారం చనిపోవడంతో అక్కడి ఎంజీఎం ఆస్పత్రిలో గుండెను మధ్యాహ్నం 1.50కి సేకరించారు. అనంతరం పోలీసులు, అధికారులు, ప్రజల సహకారంతో గ్రీన్‌ కారిడార్‌ ఏర్పాటుచేసి 4.8 కి.మీ దూరాన్ని నాలుగు నిమిషాల్లో పూర్తిచేసి విమానాశ్రయానికి చేరుకున్నారు. అక్కడ్నుంచి చార్టెడ్‌ విమానంలో ముంబై విమానాశ్రయానికి మధ్యాహ్నం 3.05 గంటలకు చేరుకున్నారు. వెంటనే ట్రాఫిక్‌ పోలీసులు గ్రీన్‌ కారిడార్‌ ఏర్పాటుచేయడంతో కేవలం 19 నిమిషాల్లోనే గుండె సబర్బన్‌ ములుంద్‌లోని ఫోర్టిస్‌ ఆస్పత్రికి చేరుకుంది. గుండె సమస్యతో ఫోర్టిస్‌లో చికిత్స పొందుతున్న నాలుగేళ్ల చిన్నారికి ఈ గుండెను వైద్యులు అమర్చారు. బాలికకు ఆపరేషన్‌ విజయవంతమైందని ఆస్పత్రి వర్గాలు తెలిపాయి.

నెల్లూరు(బారకాసు): ఓ చిన్నారి గుండెకు అరుదైన శస్త్రచికిత్సను విజయవంతంగా నిర్వహించి సరికొత్త జీవితాన్ని ప్రసాదించారు సింహపురి ఆస్పత్రి వైద్యులు. ఇందుకు సంబందించిన వివరాలను గురువారం ఆ ఆస్పత్రిలో ఏర్పాటు చేసిన విలేకరుల సమావేశంలో వైద్యులు వెల్లడించారు. జిల్లాలోని మర్రిపాడు మండలం కదిరినాయుడపల్లికి చెందిన వెంకటరత్నం, రమాదేవిల కుమార్తె భవాని శరణ్య(9) గత కొన్నేళ్లుగా విపరీతమైన ఆయాసంతో బాధపడుతూ ఉంది. కాగా చిన్నారికి మూడేళ్ల వయస్సు ఉన్నప్పుడు వైద్యులు గుండెలో రంధ్రం ఉందని గుర్తించారు. అప్పట్లోనే పలు ఆస్పత్రులను సంప్రదించినా ఫలితం లేకుండా పోయింది. దీంతో చివరికి సింహపురి ఆస్పత్రి వైద్యులను సంప్రదించారు. దీంతో ఇక్కడి ఇంటర్వెన్షనల్‌ కార్డియాలజిస్ట్‌ డాక్టర్‌ విజయ్‌అమర్‌నాథ్‌రెడ్డి, కార్డియాక్‌ సర్జన్‌ డాక్టర్‌ కృష్ణప్రసాద్, అనస్థీషియాలజిస్ట్‌ డాక్టర్‌ రాజమోహన్‌రెడ్డి కలసి, చిన్నారికి బైపాస్‌ సర్జరీ అవసరం లేకుండా పెర్క్యుతేనియస్‌ ఇంటర్వెన్షనల్‌ ప్రొసీజర్‌(కాలు ద్వారా గుండెకు వైర్‌ పంపి స్ప్రింగ్‌ ద్వారా) రంధ్రాన్ని మూసివేశారు. ప్రస్తుతం చిన్నారి భవానిశరణ్య ఆరోగ్యంగా ఉందని వైద్యులు తెలిపారు. శస్త్రచికిత్స నిర్వహించిన వైద్య బృందాన్ని యాజమాన్యం ఈ సందర్భంగా అభినందించారు. కార్యక్రమంలో ఆస్పత్రి మెడికల్‌ డైరక్టర్‌ డాక్టర్‌ పవన్‌కుమార్‌రెడ్డితో, భవానిశరణ్య తల్లితండ్రులు పాల్గొన్నారు.

ఫోలిక్‌ యాసిడ్‌ తీసుకుంటున్నట్లయితే గుండె జబ్బులు రాకుండా ఉంటాయని ఒక తాజా పరిశోధనలో తేలింది. విటమిన్‌ బి–కాంప్లెక్స్‌లో ఒకటైన విటమిన్‌–బి9 (ఫోలిక్‌ యాసిడ్‌) సప్లిమెంట్లను వైద్యులు సాధారణంగా గర్భిణులకు సూచిస్తుంటారు. అయితే మహిళలు, పురుషులు అనే తేడా లేకుండా ప్రతిరోజూ ఫోలిక్‌ యాసిడ్‌ను తీసుకుంటున్నట్లయితే, గుండె జబ్బులు, పక్షవాతం వంటి ప్రాణాంతక పరిస్థితులు తలెత్తే అవకాశాలు దాదాపు 75 శాతం మేరకు తగ్గుతాయని అమెరికన్‌ కాలేజ్‌ ఆఫ్‌ కార్డియాలజీ నిపుణుల పరిశోధనలో తేలింది. ఈ నిపుణులు బీపీతో బాధపడుతున్న పదివేల మందికి పైగా పురుషులు, మహిళలకు ఏడాది కాలం బీపీ మాత్రలతో పాటు ఫోలిక్‌ యాసిడ్‌ సప్లిమెంట్లను కూడా ఇచ్చారు. వీరిలో కేవలం రెండు శాతం మంది మాత్రమే పక్షవాతం బారినపడ్డారు. కేవలం బీపీ మాత్రలను మాత్రమే తీసుకున్న వారిలో మాత్రం ఆరు శాతం మంది పక్షవాతానికి గురయ్యారు. ఈ పరిశోధన వివరాలను అమెరికన్‌ కాలేజ్‌ ఆఫ్‌ కార్డియాలజీ జర్నల్‌ తాజా సంచికలో ప్రచురించారు. విటమిన్‌–డి, విటమిన్‌–సి, క్యాల్షియమ్‌ సప్లిమెంట్లతో పోలిస్తే, ఫోలిక్‌ యాసిడ్‌ సప్లిమెంట్ల ద్వారానే గుండె జబ్బులను, పక్షవాతం ముప్పును గణనీయంగా నివారించవచ్చని వారు తెలిపారు.  

గ్రీన్‌ టీలోని ఓ రసాయనం గుండెపోటు రాకుండా నివారిస్తుందని లాంకస్టర్, లీడ్స్‌ యూనివర్శిటీ శాస్త్రవేత్తలు ప్రకటించారు. ఈ రసాయనాన్ని ఇప్పటికే అల్జీమర్స్‌ వ్యాధి చికిత్సకు ఉపయోగిస్తున్నారని, తాజా పరిశోధనల్లో గుండెజబ్బులకు కూడా ఉపయోగపడుతుందని తెలిసిందని వారు చెప్పారు. ఎపిగాల్లోకాటెచిన్‌ –3 గాలేట్‌ (ఈజీసీజీ) అనే ఈ రసాయనం రక్తనాళాల్లో పేరుకుపోయే గార (ప్లాక్‌) కరిగిపోయేలా చేస్తుందని, అంతేకాకుండా మంట/వాపుల నుంచి రక్షణ కూడా కల్పిస్తుందని ఈ పరిశోధనల్లో పాల్గొన శాస్త్రవేత్త డేవిడ్‌ మిడిల్‌టన్‌ తెలిపారు. అమిలాయిడ్‌ అనే పదార్థంతో ఏర్పడే గార నిర్మాణాన్ని ఈజీసీజీ మార్చేస్తుందని, ఈ క్రమంలో గార పేరుకుపోయేందుకు కారణమవుతున్న ప్రొటీన్‌పై కూడా ప్రభావం చూపుతుందని డేవిడ్‌ చెప్పారు. నాడీ సంబంధిత వ్యాధి అల్జీమర్స్‌లోనూ గారను తొలగించడం ద్వారా ఈ రసాయనం వ్యాధిగ్రస్తులకు మేలు చేస్తుందని వివరించారు. అంతా బాగుందనుకుని.. వెంటనే గ్రీన్‌ టీ తాగడం మొదలుపెట్టడం కూడా అంతమంచిదేమీ కాదని జాగ్రత్త చెబుతున్నారు బ్రిటిష్‌ హార్ట్‌ ఫౌండేషన్‌కు చెందిన జెరెమీ పియర్‌సన్‌. ఈజీసీజీని మన శరీర వ్యవస్థ సులువుగా జీర్ణించుకోవడం దీనికి కారణమని ఆయన అన్నారు. అయితే ఈజీసీజీలో స్వల్ప మార్పులు చేయడం ద్వారా భవిష్యత్తులో గుండెజబ్బులు, అల్జీమర్స్‌లకు మెరుగైన చికిత్స అందే అవకాశముందని అన్నారు.  

పొద్దున్నించీ ఇంట్లోనే కూర్చుని ఎలాగో ఉంది అతనికి. బయటికెళ్లి కాసేపు ఎక్కడైనా చెట్టునీడన కూర్చోవాలనుకున్నాడు. ఎర్రటి ఎండ. ఈమధ్య కాలంలో ఇంత ఎండ ఏనాడైనా వచ్చింది లేదు అనుకున్నాడు. ఎలాగోలా సర్దుకొని ఇంట్లోనుంచి చేతికర్ర సాయంతో బయటకి వెళుతుంటే అరిచినట్టే అడిగింది అతని భార్య – ‘‘భోజనం చెయ్యకుండా ఎక్కడికి వెళుతున్నావు? పైగా ఇంత ఎండలోనా? కళ్లు తిరిగి పడిపోతే తీసుకొచ్చే వారున్నారా ఏమైనా?’’. ఆమె మాటలు విననట్టే, ‘‘ఇక్కడికే వెళ్లొస్తానులే!’’ అని బయలుదేరాడు. వయసు మీద పడిపోతోంది. చేతికర్ర సాయమున్నా ఎక్కడ పడిపోతానోనన్న భయం అతణ్ని ఈమధ్య రోజూ వెంటాడుతూనే ఉంది. ఒక్కో అడుగు వేస్తూ వీధి చివర్న ఉన్న ఒక చెట్టుకిందకు చేరాడు. అప్పుడే అటుగా వెళుతున్న పశువులను అవి వెళ్లిపోయేంతవరకూ చూసి, ఒక దగ్గర కూలబడి కూర్చున్నాడు. అతనికి అకస్మాత్తుగా తన ఖనన్‌ గుర్తుకొచ్చింది. ఖనన్‌ తనకెంతో ఇష్టమైన ఎద్దు. ఇప్పుడతను కూర్చున్న ఈ చెట్టుకిందే ఖనన్‌ను పద్నాలుగేళ్ల కిందట అమ్మేశాడు.ఈ చెట్టు నీడలో, చల్లటి గాలిలో ఖనన్‌తో గడిపిన కాలం అతనికి గుర్తుకువస్తోంది. జ్ఞాపకాలు ఎప్పుడూ వెన్నంటే ఉంటాయి. ఖనన్‌ జ్ఞాపకాలనైతే అతను ఎప్పటికీ వదులుకోలేడు. ఎన్నేళ్ల బంధం ఖనన్‌తో తనది?  ఎంత ఇష్టంగా చూసుకునేవాడు ఖనన్‌ని? ఒక్కొక్కటీ గుర్తుకొస్తూ ఉంటే అతని కళ్లలో నీటిచెమ్మ. ఈ వయసులో దాన్ని తలుచుకుంటూ ఒంటరి వాడైపోయినట్టు భావిస్తున్నాడతను.  ఖనన్‌తో అతనిది విడదీయలేని బంధం. ఇలాంటిదే ఒకరోజు మధ్యాహ్నం. ఖనన్‌తో కలిసి చెలకను దున్నుతున్నాడతను. సూర్యుడు నడి నెత్తి మీదకు వచ్చాడు. అతనికి అప్పటికే కడుపులో ఎలుకలు పరిగెడుతున్నాయి. నీరసంగా ఉన్నాడు. ఇంక ఏమాత్రం పనిచేసే ఓపిక లేక, వెళ్లి దూరంగా ఓ చెట్టునీడ పట్టున గడ్డిమీదే పడుకొని కునుకు తీస్తున్నాడు. ఖనన్‌ మాత్రం పనిచేసుకుంటూనే ఉంది. దాని గజ్జెల శబ్దం అతనికి వినిపిస్తూనే ఉంది. కాసేపటికి చెలకనంతా దున్నేసి నాగలితో ఎర్రటి ఎండలో నిల్చుండిపోయింది. చాలాసేపు అలాగే నిలబడి ఉంది. అతను నీళ్ల దగ్గరికి తీసుకెళతాడని ఆశగా చూస్తూంది. ‘‘అయ్యో! ఎంత చెడ్డ పనిచేశాను నేను. నన్ను క్షమించు ఖనన్‌..’’ అంటూ పరుగున వెళ్లి ఖనన్‌ను నీళ్ల దగ్గరికి తీసుకెళ్లాడతను. దాని దాహం తీరింది. ఖనన్‌ అతను తప్ప ఎవ్వరు నీళ్లు తాగించినా తాగదు. గడ్డి కూడా అతను వేస్తే తప్ప తినేది కాదు. ఎవరైనా వేసినా విరుచుకు పడేది. ఖనన్‌కు ఏదైనా గాయమైతే అతను తన చేతి స్పర్శతో నిమిరితే చాలు గాయాన్ని మరచిపోయేది. ఒక్కరోజు అతను కనిపించకపోయినా ఖనన్‌ దిగులుగా ఉండేది. ఖనన్‌ మెడలో ఉండే గజ్జెల మువ్వలు ఉదయాన్నే అతణ్ని నిద్రలేపేవి. అలాగే అతను ఎప్పుడు నిద్రలేచినా ముందుగా ఖనన్‌ను చూసుకునేవాడు.వాళ్లదొక విచిత్ర బంధం. ఒకరంటే ఒకరికి పిచ్చి ప్రేమ. ఖనన్‌ అతనికి ఒక కొడుకు లాగా. ఖనన్‌ తోడుంటే పొలం పనులన్నీ ఇట్టే అయిపోతున్నట్టు అనిపించేది అతనికి. అతను ఏదైనా పనిమీద బయటకెళ్లి వస్తూంటే, దూరం నుంచే అతని మాటలో, కేకలో విని, గొంతు గుర్తుపట్టి దగ్గరకు వచ్చి చూసేది. అతను వందమందిలో ఉన్నా ఖనన్‌ అతణ్ని గుర్తుపడుతుంది.  అతనికి దు:ఖం ఎక్కువైంది. ‘ఎలా ఉండేది ఖనన్‌తో! ఇప్పుడు ఎక్కడుందో?’ అనుకుంటూ ఆ చెట్టునీడనే కొద్దిసేపు కునుకు తీశాడు.  ఓసారి అతని పరిస్థితి దారుణంగా తయారైంది. ఎటుచూసినా కరువే. పేదరికం అతని ఇంటిని బలంగా తాకింది. కుటుంబానికి ఏమీ చెయ్యలేడు. ఖనన్‌కు తినడానికి ఏదైనా పెట్టడానికి కూడా కష్టమైంది. రోజురోజుకీ పేదరికం మీద పడిపోతుంటే, పెళ్లైనా అత్తారింటికి వెళ్లలేని పరిస్థితుల్లో ఉన్న కూతుర్ని చూస్తుంటే అతనికి బాధ లోలోతుల్నుంచి తన్నుకొచ్చేది. ఎంత బాధ ఉన్నా ఏం చేస్తాడు? పెళ్లికైతే ఇల్లు అమ్మేశాడు కానీ, కూతుర్ని అత్తారింటికి పంపడానికి కట్నం బాకీ తీర్చాలి. ఎలా? ఖనన్‌ పరిస్థితీ అంతే ఉంది. ఎప్పుడైనా అది ఎక్కడో ఒక దగ్గర ఇంత గడ్డి తినగలిగి ఇంటికొస్తే అతను చాలా సంతోషించే వాడు. ఒకరోజు ఇలాగే చాలారోజులకు కొంత తిని అతని పక్కనొచ్చి నెమరేస్తూ కూర్చుంది ఖనన్‌. అతను ఖనన్‌ను దగ్గరకు తీస్కొని నిమురుతున్నాడు. అప్పుడే కూతురు అక్కడికొచ్చి అతణ్ని చూసింది. ‘‘ఇంకా ఎన్ని రోజులు ఉండాలి నేనిక్కడ? మా అత్తగారింటికి ఎప్పుడు పంపిస్తారు నన్ను?’’ అంటూ అరుస్తున్నట్టే మాట్లాడింది. అతనికేం సమాధానం చెప్పాలో తెలియలేదు. ‘‘నా దగ్గర డబ్బులు లేవమ్మా!’’ అని సమాధానమిచ్చాడు. ‘‘ఈ ఖనన్‌ని అమ్మేసి డబ్బులు తీసుకురా!’’ అంది. అతని గుండె ముక్కలయినంత పనయ్యింది. అతని భార్య భుజమ్మీద చెయ్యేసి పేదరికపు చూపొకటి చూసింది. అతనింకేం మాట్లాడలేదు. ఖనన్‌ని తీసుకొని ఆదివారం పశువులు అమ్ముడుపోయే సంతకు వెళ్లాడు. అక్కడ అన్నీ బక్కచిక్కిన ఎద్దులు, వ్యాధిసోకిన గేదెలు ఉన్నాయి. వాటితో కలిపి ఖనన్‌ని అమ్మేయాలన్న ఆలోచనే అతనికి భయంకరంగా తోచింది. ‘లేదు. నా ఖనన్‌ని అమ్మే ప్రసక్తే లేదు.’ అని గట్టిగా అనుకున్నాడు. వెంటనే కూతురి మాటలు గుర్తుకొచ్చాయి. ఖనన్‌ని చూసి చాలామంది ఎగబడి కొనడానికి వస్తున్నారు. అతను చివరకు ఎలాగోలా గుండె నిబ్బరం చేసుకొని ఖనన్‌ని అమ్మేశాడు. యజమాని దగ్గర్నుంచి డబ్బులు తీసుకుంటున్నప్పుడు అతణ్ని బాధగా చూస్తూ ఉంది ఖనన్‌. అతను మాత్రం దానికి ఏమని చెబుతాడు? ఆ రోజు ఈరోజుకీ అతనికి అలాగే గుర్తుంది. ఖనన్‌ను చివరగా చూసిన ఆ చూపును ఎప్పటికీ మరచిపోలేడు. ఖనన్‌ని అమ్మేయగా వచ్చిన డబ్బులతో అతను అప్పులన్నీ తీర్చేశాడు. కూతురు అత్తారింటికి కూడా వెళ్లిపోయింది. కానీ ఖనన్‌? ఖనన్‌ మాత్రం లేదిప్పుడు.  చెట్టుకింద కునుకు తీస్తున్నాడన్న మాటే కానీ అతణ్ని ఖనన్‌ ఆలోచనలు వెంబడిస్తున్నాయి. ఆకలిని కూడా మరచిపోయాడు. కళ్లు తెరిచి చూస్తే వాతావరణం కాస్తంత చల్లబడింది. అప్పుడే సాయంత్రమైందా అన్నట్టు చుట్టూ చూశాడు. దూరంగా ఒక ఎద్దుల మంద కనిపించింది. ఆ మంద అతణ్ని చేరుతున్న కొద్దీ అతనికి ఒక శబ్దం స్పష్టంగా వినిపిస్తోంది. ‘అదే! కచ్చితంగా అదే చప్పుడు. అది కచ్చితంగా నా ఖనన్‌ గజ్జల చప్పుడే..’ అని లేచి నిలబడ్డాడు. అతని మనసు పట్టరాని ఆనందంతో ముసలి చిందులు వేస్తోంది. వెంటనే పరుగులాంటి నడకతో ఖనన్‌వస్తున్న వైపుకు వెళ్లాడు. ఖనన్‌ బక్కచిక్కిన ఎముకలు బయటకొచ్చి దీనంగా నిలబడింది. అతనితో పాటు అతని ఖనన్‌ కూడా ముసలిదైపోయింది. ‘ఎలా ఉండే ఖనన్‌ ఎలా అయిపోయింది!’ అనుకుంటూ ఖనన్‌ను చాలాకాలం తర్వాత చూసి తెలీకుండా ఏడ్చేశాడతను. అతనైతే ఖనన్‌ని గుర్తుపట్టాడు కానీ, ఖనన్‌ అతణ్ని గుర్తుపట్టలేకపోయింది.  దగ్గరికెళ్లి ఖనన్‌తో ఏదో మాట్లాడే ప్రయత్నం చేశాడు. దాని కాలు మీద ఏదో ఎర్రటి ముద్ర ఉండటం చూశాడు.  ‘‘ఇదేమిటయ్యా!’’ అని యజమానిని అడిగాడు.  ‘‘ఈ పశువులన్నింటినీ వేరే దేశానికి పంపిస్తున్నాం పెద్దయ్యా!’’ అన్నాడతను. అతనికి దు:ఖం తన్నుకొచ్చింది. ‘ఖనన్‌ను వేరే దేశానికి పంపిస్తున్నారా?’ ఖనన్‌కు దగ్గరగా వెళ్లి నిలబడి, ‘‘ఖనన్‌!’’ అని పిలిచాడు. దగ్గరగా జరిగి దాని ఒంటిమీద చెయ్యేసి మెల్లిగా నిమురుతూ ఉన్నాడు. ఆ చేతి స్పర్శతో, మాటతో ఖనన్‌ అతణ్ని గుర్తుపట్టింది. అతనికి ఎక్కడలేని సంతోషాన్నంతా ఎవరో పిలిచి ఇచ్చినట్టనిపించింది. ఖనన్‌ గంటలు మోగించింది. చెంగున ఎగిరింది. ‘నా ఖనన్‌ను ఎక్కడికీ పంపించకూడదు. నాతో పాటే తీసుకెళ్లాలి.’ అనుకున్నాడు. పశువులు అమ్మే అతని దగ్గరికి ఆ సాయంత్రమే వెళ్లి కలిశాడు. తన దగ్గరున్న డబ్బునంతా తెచ్చుకున్నాడు. తాను గుడిసె వేసుకొని ఉన్న పొలాన్ని తాకట్టు పెట్టి కొంత అప్పు కూడా తెచ్చుకున్నాడు. ‘‘ఖనన్‌! నేను నిన్ను ఎక్కడికీ పోనివ్వను. ఇంకెప్పటికీ..’’ అన్నాడతను ఖనన్‌ను గట్టిగా కౌగిలించుకుంటూ.                         

కార్డియాలజీ కౌన్సెలింగ్‌ ఇటీవల వేసవి తీవ్రత ఎక్కువగా ఉంటోంది. వేడి, ఉక్కపోత ఎక్కువగా ఉంటున్నాయి. వీటి ప్రభావం గుండె మీద ఎలా ఉంటుంది? ఆ ప్రభావాన్ని అధిగమించడం ఎలా? విపులంగా చెప్పండి.   – సరస్వతమ్మ, గుంటూరు  వేసవి వేడి తీవ్రత ప్రభావం గుండె మీద ఉంటుందా అన్న ప్రశ్నకు అవుననే జవాబు చెప్పాల్సి ఉంటుంది. ప్రత్యేకంగా అప్పటికే కొద్దిగా గుండె సమస్య ఉన్నవారిపై దీని ప్రభావం ఎక్కువ. వాతావరణంలో వేడి ఎక్కువగా ఉన్నప్పుడు మనకు చెమట పట్టి, అది ఆవిరి కావడం ద్వారా శరీరాన్ని చల్లబరుస్తుంది. అయితే ఇలా జరిగే క్రమంలో మన శరీరంలోంచి ద్రవాలు ఎక్కువగా బయటకు వెళ్తాయి. ఫలితంగా ఒంట్లో నీటిపాళ్లు తగ్గుతాయి. ఒంట్లోని నీటి పాళ్లు తగ్గినప్పుడు, రక్తపు పరిమాణం కూడా తగ్గి,  రక్తపోటు (బ్లడ్‌ ప్రెషర్‌) తగ్గుతుంది. దాంతో గుండె ఒకింత వేగంగా స్పందించాల్సి ఉంటుంది. ఇలా వాతావరణం వేడిగా ఉన్నప్పుడు స్వల్పంగా పెరిగే గుండె స్పందనలను ఆరోగ్యవంతులు తట్టుకోగలరు. కానీ సమస్య ఉన్న వారిలో మాత్రం గుండె మరింత శ్రమపడాల్సి వస్తుంది. ఒక్కోసారి వాళ్లకు ఛాతీనొప్పి (యాంజైనా) వచ్చే అవకాశాలు ఉంటాయి. గుండెదడ వచ్చే అవకాశం ఉంది. వాతావరణంలో వేడితో గుండెపై పడే దుష్ప్రభావాల ఫలితాలు ఈ కింద పేర్కొన్న రూపంలో వ్యక్తం కావచ్చు.  ∙యాంజైనా : అప్పటికే గుండెజబ్బులు (కరోనరీ హార్ట్‌ డిసీజ్‌) ఉన్నవారిలో ఛాతీనొప్పి వచ్చి, వాతావరణంలో వేడిమి ఎక్కువగా ఉన్నప్పుడు మరింత తీవ్రమవుతుంది. గుండెపై ఒత్తిడితో పాటు ఆక్సిజన్‌ డిమాండ్‌ ఎక్కువగా ఉండటం వల్ల ఇలా జరుగుతుంది. గుండెజబ్బులు ఉన్నవారు మరింత వేగంగా, చురుగ్గా పని చేయాల్సి రావడంతో ఈ కండిషన్‌ వస్తుంది.  ∙హార్ట్‌ ఫెయిల్యూర్‌ : గుండెవైఫల్యం (హార్ట్‌ ఫెయిల్యూర్‌) కండిషన్‌ ఉన్నవారు వాతావరణంలో వేడి ఎక్కువగా ఉన్నప్పుడు మరింత జాగ్రత్తగా ఉండాలి. వారెప్పుడూ చల్లని ప్రదేశంలో ఉండాలి. హార్ట్‌ఫెయిల్యుర్‌ కండిషన్‌ అంటేనే రక్తాన్ని పంప్‌ చేయడంలో గుండె సరిగా పనిచేయలేని స్థితి అని అర్థం. ఏదైనా కారణాలతో మీరు ద్రవపదార్థాలను తక్కువగా తీసుకోవాలని డాక్టర్లు సూచిస్తే తాము ఎలాంటి ప్రత్యామ్నాయ మార్గాలు అనుసరించాలో తప్పక డాక్టర్లను సంప్రదించి తెలుసుకోవాలి. ఇలాంటి వారు టాబ్లెట్లు తీసుకోగానే కాస్త కళ్లు తిరిగినట్లుగా లేదా మత్తుగా అనిపించినా, లేదా తల తేలిగ్గా అయినట్లుగా అనిపించినా వెంటనే డాక్టర్‌ను కలవాలి. ఇలాంటి సమయాల్లో మీ టాబ్లెట్ల మోతాదును తగ్గించడమో లేదా తాత్కాలికంగా ఆపేయడమో చేస్తారు. మీరు మామూలుగా మారాక మళ్లీ మందులను ప్రారంభిస్తారు.  ఇక గుండెజబ్బులు ఉన్నవారితో పాటు గుండెజబ్బులు లేని ఆరోగ్యవంతులు కూడా ఈ సీజన్‌లో తేలిగ్గా వడదెబ్బకు గురయ్యే అవకాశం ఉంది. ఒంట్లోని ద్రవాలు తగ్గిపోయే ప్రమాదం ఉంది. ఇలా ఒంట్లోని ద్రవాలు తగ్గడం అన్నది ఒక్కోసారి ప్రాణాపాయానికీ దారితీయవచ్చు. విపరీతమైన చెమటలు, చర్మాన్ని మెలిపెడితే అది త్వరగా మామూలు స్థితికి రాకుండా.. అలా ముడతలు పడే ఉండటం, తల తిరగడం, స్పృహ తప్పి పడిపోవడం, కండరాలు పట్టేయడం, ఒంటి మీద దద్దుర్లు, చీలమండలో వాపు, వేగంగా శ్వాస తీసుకోవడం, వికారం, వాంతులు వంటివి వడదెబ్బ లక్షణాలు. ఇలాంటివి కనిపించినప్పుడు వెంటనే రోగిని నీడలోకి తీసుకెళ్లి, బాగా గాలి తగిలేట్లుగా చేయడంతో పాటు వీలైనంత త్వరగా ఆసుపత్రికి తరలించడం వంటివి చేయాలి. గుండె జబ్బులు ఉన్నవారిలోనైతే మరింత త్వరగా ఆసుపత్రికి తీసుకెళ్లాలి. వయోవృద్ధులు, చిన్నపిల్లల్లో వడదెబ్బ ముప్పు చాలా ఎక్కువ.  ఈ ముప్పు తప్పించుకోవడం ఎలా?  ∙సాధారణంగా ఈ సీజన్‌ అంతా ఎక్కువగా నీళ్లు తాగాలి. అలాగే చక్కెర లేని ద్రవాహారాలు తీసుకోవచ్చు. (ఏదైనా కారణాల వల్ల ద్రవాలు ఎక్కువగా తీసుకోకూడదంటూ ఆంక్షలు ఉన్న రోగులు తమ డాక్టర్‌ను సంప్రదించి, వారి సూచనలు విధిగా పాటించాలి).  ∙చలువ చేసే ఆహార పదార్థాలు అంటే ద్రవాల పాళ్లు ఎక్కువగా ఉండే వెజిటబుల్‌ సలాడ్స్‌ వంటివి ఎక్కువగా తీసుకోవాలి.  ఎండ తీవ్రత ఎక్కువగా ఉన్న సమయాల్లో ఇంట్లోనే ఉండాలి. వేడిగా ఉన్న వేళల్లో బయటి వేడిమి ఇంట్లోకి రాకుండా చూసుకోవాలి. ఇంటిని చల్లగా ఉంచుకోవాలి.  ∙వదులుగా ఉన్న తేలికపాటి రంగులుండే కాటన్‌ దుస్తులు వేసుకోవాలి.  ∙ఎండ తీవ్రత బాగా ఎక్కువగా ఉండే ఉదయం 10 నుంచి సాయంత్రం 4 గంటల వరకు బయటికి వెళ్లడం సరికాదు.  ∙ఒకవేళ తప్పనిసరిగా బయటకు వెళ్లాల్సి వచ్చినా, వీలైనంత వరకు నీడపట్టునే నడుస్తుండాలి.  ∙ఎండతీవ్రత ఎక్కువగా ఉన్నవేళల్లో అలసిపోయే తీవ్రంగా ఉన్న వ్యాయామాలు చేయడం సరికాదు.  ఇలాంటి సాధారణ జాగ్రత్తలతో గుండెజబ్బులు ఉన్నవారు, లేనివారు కూడా వేసవి తీవ్రత నుంచి కాపాడుకోవచ్చు.  ►వేసవిలో ద్రవాహారం ఎక్కువగా తీసుకోవడం వడదెబ్బ నుంచి రక్షించడమే కాక గుండె సంబంధిత సమస్యలు ఉన్నవారికి మేలు చేస్తుంది. డాక్టర్‌ హేమంత్‌ కౌకుంట్ల  సీనియర్‌ కార్డియోథొరాసిక్‌ సర్జన్,  సెంచరీ హాస్పిటల్స్, బంజారాహిల్స్, హైదరాబాద్‌.  

ఈశ్వర్‌ప్రసాద్‌ హార్ట్‌ చెకప్‌ చేయించుకునేందుకు నిమ్స్‌కు వెళ్లాడు.. డాక్టర్ల సలహా మేరకు ఈసీజీ తీయించుకున్నాడు. అంతా నార్మల్‌గా ఉండటంతో హమ్మయ్యఅనుకున్నాడు. అతడి సహోద్యోగి కూడా హార్ట్‌ చెకప్‌ చేయించుకుంటానంటేజూబ్లీహిల్స్‌లోని ఓ హాస్పిటల్‌కు తోడుగా వెళ్లాడు. బిల్లు చూసి గుండె ఆగినంతపనైంది. నిమ్స్‌లో రూ.50లకే ఈసీజీ తీశారు. అక్కడ మాత్రం రూ.450 బిల్లు వేశారు. కేవలం నాలుగైదు కిలోమీటర్ల తేడాతో బిల్లు మాత్రం దాదాపు 10 రెట్లుపెరగడంతో అతడిలో ఆందోళన కలిగింది. సరే పరికరాల్లో ఏదైనా తేడా ఉందా అంటే అదీ లేదు.. ఇలాంటి ఘటనలు నగరంలో కోకొల్లలు.. పుట్టగొడుగుల్లా పుట్టుకొస్తున్న డయాగ్నోస్టిక్‌ సంస్థలు.. కార్పొరేట్‌ పేరుతో హాస్పిటళ్లు ఇష్టానుసారంగా బిల్లులు వసూలు చేస్తూ రోగులను నిలువు దోపిడీ చేస్తున్నాయి. సాక్షి, సిటీబ్యూరో: ఓ సాధారణ డయాగ్నొస్టిక్స్‌లో కంప్లీట్‌ బ్లడ్‌ పిక్చర్‌(సీబీపీ)కి రూ.150–200 ఖర్చు అవుతుంది. కార్పొరేట్‌ ఆస్పత్రుల్లో ఇదే పరీక్షకు రూ.700 పైగా వసూలు చేస్తున్నారు. చెస్ట్‌ ఎక్సరేకు బయట రూ.350 ఖర్చు అవుతుండగా, కార్పొరేట్‌ ఆస్పత్రుల్లో రూ.500 వరకు వసూలు చేస్తున్నారు.  తెల్లరేషన్‌ కార్డులేని రోగులకు గాంధీలో ఎంఆర్‌ఐ బ్రెయిన్‌ టెస్ట్‌కు రూ.2,000 ఛార్జీ చేస్తుండగా, ప్రైవేటు ఆస్పత్రుల్లో రూ.8,500 నుంచి 12,000 వరకు వసూలు చేస్తున్నారు. పదేళ్లతో పోలిస్తే నగరంలో ప్రైవేటు ఆస్పత్రులు, డయాగ్నోస్టిక్‌ సెంటర్ల సంఖ్యతో పాటు సాంకేతిక పరిజ్ఞానం కూడా పెరిగింది. అదేస్థాయిలో ఆయా టెస్టుల కోసం ఉపయోగించే మెషినరీ ధరలు కూడా భారీగా తగ్గాయి. అయితే వైద్య పరీక్షల ఖర్చులు తగ్గక పోగా, భారీగా పెరగడాన్ని పరిశీలిస్తే రోగ నిర్ధారణ పేరుతో కార్పొరేట్‌ ఆస్పత్రులు ఏ స్థాయిలో దోపిడీకి పాల్పడుతున్నాయో అర్థం చేసుకోవచ్చు. ఒకే టెస్టు, ఒకే కంపెనీ మెషిన్, కానీ రోగ నిర్ధారణ పరీక్షల పేరుతో ఆస్పత్రులు వసూలు చేస్తున్న ఛార్జీల్లో మాత్రం భారీ వ్యత్యాసం కనిపిస్తుండటం గమనార్హం. నగరంలోని పలు కార్పొరేట్‌ ఆస్పత్రులు అందులో పనిచేసే వైద్యులకు టార్గెట్లు విధిస్తుండటంతో వారు అవసరం లేక పోయినా రోగనిర్ధారణ పరీక్షలు రాస్తున్నారు. సాధారణ జ్వరంతో బాధపడుతున్న రోగికి సీబీపీ, సీయూఎస్, ప్లేట్‌లెట్స్‌ కౌంట్‌ టెస్టులతో పాటు జబ్బుతో సంబంధం లేని పరీక్షలు రాస్తున్నారు. డాక్టర్‌ వద్దకు వెళ్లి సమస్య చెప్పగానే ముందుగా టెస్టులు చేయాలంటున్నారు. ఆ రిపోర్ట్‌ చూసిన తర్వాతే మందులు రాస్తున్నారు. ‘నేను కొంతకాలంగా ఛాతిలో మంట, గ్యాస్ట్రిక్‌ సమస్యతో బాధపడుతున్నాను. పంజాగుట్టలోని ఓ కార్పొరేట్‌ ఆస్పత్రికి వెళ్తే.. అక్కడి వైద్యులు ఎండోస్కోపి, కొలనోస్కోపితో పాటు సమస్యతో సంబంధం లేని సీబీపీ, సీయూపీ, ఈసీజీ, టుడిఎకో వంటి టెస్టులన్నీ రాశారు. వైద్యులు సిఫార్సు చేశారు కదా! అని ఆయా పరీక్షలన్నీ చేయించుకుని రిపోర్టులు తీసుకెళ్లి సంబంధిత వైద్యుడికి చూపిస్తే మీకు ఎలాంటి ప్రాబ్లం లేదు. మసాలా ఫుడ్‌ తగ్గిస్తే సరిపోతుంది’ అని చెప్పి పంపారని బంజారాహిల్స్‌కు చెందిన రఘురామ్‌ ఆవేదన వ్యక్తం చేశారు.  ‘నాకు ఇటీవల మోకాళ్ల నొప్పులు ఎక్కువయ్యాయి. సికింద్రాబాద్‌లోని ఓ ఆస్పత్రికి వెళ్తే స్పైన్‌ ఎక్సరే, సిటీస్కాన్, ఎంఆర్‌ఐ వంటి టెస్టులన్నీ రాసి రూ.50 వేలకుపైగా బిల్లు వేసి చేతి ఇచ్చారు. పరీక్షలన్నీ చేయించుకుని రిపోర్టులు తీసుకుని వైద్యుడి వద్దకు వెళ్తే ఏ సమస్య లేదు’ అని చెప్పి పంపాడు’ అని నల్లగొండకు చెందిన రవీందర్‌రెడ్డి పేర్కొన్నాడు.   ‘రోగుల ఆర్థిక పరిస్థితి చూస్తే జాలేస్తుంది. కానీ మేం మాత్రం ఏమి చేయగలం. ఆస్పత్రిలో వేతనం తీసుకుంటున్నందుకు యాజమాన్యం చెప్పినట్లు వినాల్సి వస్తోంది. అవసరం లేకపోయినా ఆస్పత్రి అవసరాల దృష్ట్యా రోగ నిర్ధారణ పరీక్షలు రాయాల్సి వస్తోంది. లేదంటే వైద్యులకూ పనిష్మెంట్లు తప్పడం లేదు’ అని ప్రముఖ కార్పొరేట్‌ ఆస్పత్రిలో పనిచేస్తున్న ఓ సీనియర్‌ కార్డియాలజిస్ట్‌ ఆవేదన వ్యక్తం చేశారు.   ఉచిత సేవలకు తిలోదకాలు.. రోగ నిర్ధారణలో కీలకమైన ఎంఆర్‌ఐ, సిటీస్కాన్, ఆల్ట్రాసౌండ్, ఎండోస్కోపి, కొలనోస్కోపి, ఎక్సరే, తదితర మిషన్లలో చాలా వరకు విదేశాల నుంచి దిగుమతి చేసుకుంటున్నవే. ప్రభుత్వం వీటికి రాయితీ కూడా ఇస్తోంది. మెషిన్లపై ప్రభుత్వం నుంచి రాయితీ పొందినందుకు ఒప్పందం ప్రకారం ఆస్పత్రుల్లో 20 శాతం ఉచిత సేవలు అందించాల్సి ఉండగా, నగరంలోని ఏ ఆస్పత్రి కూడా ఈ నిబంధనలు పాటించడం లేదు. చివరకు వైద్య సేవల పేరుతో ఆస్పత్రులు ఏర్పాటు చేసుకునేందుకు ప్రభుత్వం నుంచి ఖరీదైన భూములు పొందిన వైద్యులు సైతం వీటిని అమలు చేయడం లేదంటే ఆశ్చర్యం కలగకమానదు. వీధి చివరలోని డయాగ్నోస్టిక్‌ సెంటర్లోనూ.. ప్రముఖ కార్పొరేట్‌ ఆస్పత్రుల్లోనూ ఒకే కంపెనీకి చెందిన ఎంఆర్‌ఐ, సిటీస్కాన్, ఆల్ట్రాసౌండ్, ఎక్సరే యంత్రాలు ఉన్నా... టెస్టుల పేరుతో అవి వసూలు చేస్తున్న ఛార్జీల్లో మాత్రం భారీ వ్యత్యాసం కనిపిస్తుండటంపై సర్వత్రా విమర్శలు వెల్లువెత్తుతున్నాయి. పెరుగుతున్న ఈ రోగ నిర్ధారణ ఖర్చులను ఎప్పటికప్పుడు నియంత్రించాల్సిన ప్రభుత్వం వీటిని పట్టించుకున్న దాఖలాలు మచ్చుకైనా కన్పించడం లేదు.

హుజూరాబాద్‌: ఇద్దరు పిల్లలు పుట్టాక ఆ తల్లి కుటుంబ నియంత్రణ ఆపరేషన్‌ చేయించుకుంది. చిన్న కూతురికి గుండెలో రంధ్రం ఉందని డాక్టర్లు చెప్పడంతో.. కన్నీరుమున్నీరైంది. ఇరుగుపొరుగు వారి సలహాతో పిల్లలు పుట్టేందుకు రీకనలైషన్‌ ఆపరేషన్‌ చేయించుకునేందుకు సిద్ధమైంది. బుధవారం ఆపరేషన్‌ చేయించుకుం ది. అది వికటించి ఆ మహిళ అర్ధరాత్రి మృతి చెందింది. ఈ ఘటన హుజూరాబాద్‌ పట్టణంలో జరిగింది. కుటుంబ సభ్యుల వివరాల ప్రకారం.. సైదాపూర్‌ మండలం ఘణపూర్‌కు చెందిన ఆవుల రఘుపతికి శంకరపట్నం మండలం మెట్‌పల్లికి చెందిన మల్లీశ్వరి(28)తో ఆరేళ్లక్రితం వివాహమైంది. రఘుపతి హైదరాబాద్‌లో గుమాస్తగా పని చేస్తున్నాడు. వీరికి ఇద్దరు కూతుళ్లు జన్మించారు. ఐదు నెలల క్రితం చిన్నకూతురు పుట్టిన తరువాత కుటుంబ నియంత్రణ ఆపరేషన్‌ చేయించుకుంది. కొద్ది రోజులకు చిన్నకూతురుకు ఆరోగ్యం బాగోలేకపోవడంతో ఆస్పత్రికి తీసుకెళ్లారు. ఆ చిన్నారి గుండెకు రంధ్రం ఉందని చెప్పడంతో బోరున విలపించారు. ఇంటి చుట్టుపక్కల వారి సలహా మేరకు మళ్లీ పిల్లలను కనాలని నిర్ణయించుకున్నారు. రీకనలైజేషన్‌ ఆపరేషన్‌ కోసం హుజూరాబాద్‌ పట్టణంలోని ఓ ప్రైవేట్‌ నర్సింగ్‌ హోంకు వెళ్లారు. బుధవారం మధ్యాహ్నం ఆపరేషన్‌ జరుగగా అర్ధరాత్రి అది వికటించి మృతి చెందింది. దీంతో ఆస్పత్రి ఎదుట కుటుంబ సభ్యుల రోదనలు మిన్నంటాయి.  

కొత్త కాంక్రీట్‌తో జల సంరక్షణ సులువు! వాన చినుకులన్నీ నేలలోకి ఇంకితే భూగర్భ జలం వృద్ధి చెందుతుంది. అందరికీ మేలు జరుగుతుంది. కానీ.. నగరాల్లో అంగుళం ఖాళీ లేకుండా వేసే కాంక్రీట్‌ రోడ్ల కారణంగా నీరంతా కొట్టుకుపోతోంది. అయితే వాషింగ్టన్‌ స్టేట్‌ యూనివర్శిటీ శాస్త్రవేత్తల పరిశోధనల కారణంగా ఈ చిక్కు సమస్య త్వరలోనే పరిష్కారం కానుంది. దృఢమైన కాంక్రీట్‌ ద్వారా కూడా నీళ్లు సులువుగా జారిపోయేలా వీరు ఓ కొత్త టెక్నాలజీని అభివృద్ధి చేయడం దీనికి కారణం. ఏటికేడాదీ పెరిగిపోతున్న కార్బన్‌ ఫైబర్‌ వ్యర్థాలతోనే ఈ ఘనతను సాధించడం విశేషం. కాంక్రీట్‌ ద్వారా నీరు కొద్దిమోతాదులో ఇంకేందుకు అవకాశమున్నప్పటికీ ఇది కాస్తా కాంక్రీట్‌ దృఢత్వంపై ప్రభావం చూపుతుంది. కొద్దికాలానికే కాంక్రీట్‌ కొట్టుకుపోతుంది. ఈ నేపథ్యంలో కార్ల్‌ ఇంగ్లండ్, సొమాయా నాసిరీలు కార్బన్‌ ఫైబర్‌ వ్యర్థాలతో కొత్త రకం కాంక్రీట్‌ను తయారు చేశారు. ఇది దృఢంగా ఉండటమే కాకుండా సాధారణ కాంక్రీట్‌ కంటే ఎక్కువ మోతాదులో నీరు భూమిలోకి ఇంకేలా రంధ్రాలు కలిగి ఉన్నట్లు శాస్త్రవేత్తలు గుర్తించారు. పరిశోధన శాలలో ఈ కొత్త కాంక్రీట్‌ బాగా పనిచేసినప్పటికీ.. సాధారణ పరిస్థితుల్లో ఎలా వ్యవహరిస్తుందో పరీక్షించాల్సి ఉందని.. ఆ తరువాత విస్తృత స్థాయి వాడకానికి సిద్ధం చేయవచ్చునని నాసిరీ అంటున్నారు. దెబ్బతిన్న గుండెను సరిచేసేందుకు కొత్త పద్ధతి తోక తెగిపోతే మళ్లీ పెంచుకోగల శక్తి బల్లులకు సొంతం. అలాగే కొన్ని రకాల చేపలు తమ గుండె కణజాలాన్ని మళ్లీ అభివృద్ధి చేసుకోగలవు. మనిషికీ ఇలాంటి శక్తి ఉంటే.. అనేక గుండెజబ్బులకు మెరుగైన, సులువైన చికిత్స సాధ్యమవుతుంది. ఇప్పుడు ఈ పనిలోనే ఉన్నారు గ్లాడ్‌స్టోన్స్‌ ఇన్‌స్టిట్యూట్‌కు చెందిన వివేక్‌ శ్రీవాస్తవ. మన శరీరంలో కార్డియోమయోసైట్స్‌ అనే కణాలు కొన్ని ఉంటాయి. పిండ దశలో గుండె ఏర్పడేందుకు గణనీయంగా విభజితమయ్యే ఈ కణాలు.. ఆ తరువాత మాత్రం విభజనకు గురికావు. కార్డియోమయోసైట్స్‌కు మళ్లీ ఆ శక్తిని అందించేందుకు శాస్త్రవేత్తలు దశాబ్దాలుగా ప్రయత్నాలు చేస్తున్నారు. తాజాగా వివేక్‌ శ్రీవాస్తవ ఇందులో విజయం సాధించారు. జంతువులపై చేసిన ప్రయోగాల్లో కార్డియోమయోసైట్స్‌ విభజితమవడమే కాకుండా దెబ్బతిన్న గుండె కణజాలాన్ని మరమ్మతు కూడా చేసినట్లు శ్రీవాస్తవ ప్రకటించారు.  కార్డియోమయోసైట్స్‌ విభజనకు సంబంధించి మొత్తం నాలుగు జన్యువులు పనిచేస్తున్నట్లు గుర్తించిన ఈయన వాటిని పూర్తిస్థాయిలో పనిచేసేలా చేయడం ద్వారా కణాలు వేగంగా విభజితమయ్యేలా చేయగలిగారు. కార్డియోమయోసైట్స్‌ విభజనను కచ్చితంగా నియంత్రించడం ఎలాగో అర్థం చేసుకోవడం ద్వారా ఈ పద్ధతిని మనుషుల్లోనూ ఉపయోగించవచ్చునని, తద్వారా గుండె పనిచేయని స్థితికి చేరుకున్న వారికీ సాంత్వన చేకూర్చడం వీలవుతుందని శ్రీవాస్తవ అంటున్నారు. వెలుగులు ఒడిసి పడతాయి... సూర్యుడి నుంచి వెలువడే వెలుగును వంద శాతం విద్యుత్తుగా మారిస్తే.. ఈ భూమ్మీద పెట్రోలు, డీజిల్‌ వంటివి అస్సలు అవసరం ఉండదు. కాకపోతే ఎంతటి గొప్ప సోలార్‌ ప్యానెలైనా కేవలం 25 శాతాన్ని మాత్రమే విద్యుత్తుగా మార్చగలవు. ఈ నేపథ్యంలో జర్మనీలోని బ్రాన్‌ష్వెగ్‌ విశ్వవిద్యాలయ శాస్త్రవేత్తలు ఓ వినూత్నమైన ఆవిష్కరణ చేశారు. అన్ని దిక్కుల నుంచి వెలుతురును తీసుకుని అతితక్కువ ప్రదేశంలోకి కేంద్రీకరించగలిగే సరికొత్త పరికరాన్ని అభివృద్ధి చేశారు. వీటిని వరుసగా పేర్చడం ద్వారా సూర్యకిరణాల్లోని అన్నిరకాల కాంతిని విద్యుత్తుగా మార్చవచ్చు. ఈ పరికరం మొక్కల్లో వెలుతురును ఒడిసిపట్టే కణాల మాదిరిగా పనిచేస్తుందని ఫోటాన్లను శోషించుకుని ఇతర కణాలకు చేరవేస్తాయని ఈ పరిశోధనల్లో పాలుపంచుకున్న శాస్త్రవేత్త పీటర్‌ జోమో వల్లా తెలిపారు. దాదాపు 80 శాతం కాంతిని చిన్న ప్రదేశంలోకి కేంద్రీకరించగల ఈ పరికరాలతో భవిష్యత్తులో అతితక్కువ ఖర్చుతో ఎక్కువ విద్యుత్తును ఉత్పత్తి చేయగల సోలార్‌ కాన్‌సెంట్రేటర్స్‌ను తయారు చేయవచ్చునని ఆయన వివరించారు. ప్రస్తుతం తాము నీలిరంగు కాంతిని శోషించుకుని మళ్లించగలిగేలా చేయగలిగామని.. ఇతర రంగులకు కూడా ఈ పద్ధతిని విస్తరించేందుకు ప్రయత్నాలు చేస్తున్నామని అన్నారు.

మా అబ్బాయికి తొమ్మిదేళ్లు. ఇటీవల రెండుసార్లు వాడు స్కూల్లో కళ్లు తిరిగిపడిపోయాడు. డాక్టర్‌కు చూపిస్తే ఆందోళన చెందాల్సిన అవసరం లేదని చెప్పారు. మా అబ్బాయి సమస్య ఏమిటో చెప్పండి.  – కె. రాంబాబు, నకిరేకల్‌  మీరు చెప్పిన లక్షణాలను బట్టి చూస్తే మీ అబ్బాయికి ఉన్న కండిషన్‌ను సింకోప్‌ అనుకోవచ్చు. అంటే ఉన్నట్టుండి అకస్మాత్తుగా స్పృహ కోల్పోవడం అన్నమాట. ఇది  ఏ వయసువారిలోనైనా రావచ్చు. పిల్లలు ఇలా పడిపోవడం అన్నది తల్లిదండ్రులకు ఎంతో ఆందోళన కలిగించే విషయమే అయినా ఇది చాలా సాధారణం. అయినప్పటికీ  ఇలా జరిగినప్పుడు పూర్తిస్థాయి వైద్య పరీక్షలు అవసరం. సాధారణంగా కళ్లుతిరిగి పడిపోవడం (వేసోవ్యాగల్‌), గుండె సమస్యలు (లయ తప్పడం, అయోర్టిక్‌ స్టెనోసిస్‌), ఫిట్స్‌లో కొన్ని రకాలు, తీవ్రమైన నొప్పి వంటి అనేక కారణాలతో ఇలా జరగవచ్చు. అయితే మీ అబ్బాయి విషయంలో మామూలుగా కళ్లు తిరగడం (వేసోవ్యాగల్‌), ఒక్కసారిగా లేవగానే కళ్లు తిరగడం (ఆర్థోస్టాటిక్‌ హైపోటెన్షన్‌) వంటి కారణాలతో ఇది జరిగిందేమోనని భావించవచ్చు. అయినప్పటికీ మీరు ఒకసారి మీ పీడియాట్రిక్‌ నిపుణుడి ఆధ్వర్యంలో ఇలా కళ్లు తిరిగిపడిపోవడానికి గల కారణాలను కనుక్కోడానికి తగిన పరీక్షలు (ఈసీజీ, ఈఈజీ మొదలైనవి) చేయించాలి. ఇలాంటి పిల్లలకు నీళ్లు ఎక్కువగా తాగించడం, బిగుతుగా ఉండే దుస్తులు (ముఖ్యంగా మెడ వద్ద టైట్‌గా ఉన్నవి) తొడగకుండా ఉండటం మంచిది. పిల్లలను పడుకోబెట్టినప్పుడు తలవైపు కాస్త ఎత్తుగా ఉండేలా చేయడం వంటి జాగ్రత్తలతో ఈ సమస్యను చాలావరకు నిరోధించవచ్చు.  ఇంత చిన్న పాపకూ  అవాంఛిత రోమాలా...? మా పాప వయసు ఆరేళ్లు. పాపకు ఒళ్లంతా దాదాపు అంగుళం పొడవున్న వెంట్రుకలు ఉన్నాయి. భవిష్యత్తులో ఇవి మరింత పెరుగుతాయేమోనని భయంగా ఉంది. మా పాప సమస్యకు సరైన చికిత్స వివరించండి.  – సుభద్ర, టెక్కలి  మీరు చెప్పిన లక్షణాలను బట్టి చూస్తే మీ పాపకు హైపర్‌ ట్రైకోసిస్‌ అన్న కండిషన్‌ ఉన్నట్లు అనిపిస్తోంది. అంటే... అవాంఛిత రోమాలు చాలా ఎక్కువగా, శరీరంలో చాలాచోట్ల ఉండటం అన్నమాట. పిల్లల్లో ఈ కండిషన్‌ చాలా అరుదు. మీరు చెప్పిన కొద్దిపాటి సమాచారంతో మీ పాపకు ఇవే లక్షణాలు కనిపించే హిర్సుటిజమ్‌ అనే కండిషన్‌ ఉండేందుకు అవకాశం తక్కువ.పిల్లల్లో అవాంఛిత రోమాలు ఎక్కువగా ఉంటే... అది దేహంలో కొన్ని ప్రాంతాలకే  పరిమితం కావడం లేదా ఒళ్లంతా ఉండటం, మరికొందరిలో కొంతకాలం పాటే ఉండటం లేదా కొందరిలో శాశ్వతంగా ఉండటం చూస్తుంటాం. కొందరిలో ఇలా వెంట్రుకలు ఎక్కువగా ఉండటం అన్నది పుట్టుకతోనే (కంజెనిటల్‌) వచ్చే సమస్య కాగా మరికొందరిలో మధ్యలో (అక్వైర్‌డ్‌) రావచ్చు.  కుటుంబంలో వెంట్రుకలు ఎక్కువగా ఉంటే ఆ లక్షణం పిల్లలకూ రావడం (ఫెమీలియల్‌), జెనెటిక్, కొన్ని రకాల దీర్ఘకాలిక సమస్యలు, దీర్ఘకాలికంగా కొన్ని మందులు వాడటం, ఎండోక్రైన్‌ సమస్యల వంటివి అవాంఛిత రోమాలకు కారణం. పుట్టుకతోనే వెంట్రుకలు ఎక్కువగా ఉండేవారికి – అవి తొలగించేందుకు శాశ్వత చికిత్స చేయడం అన్నది కొద్దిగా క్లిష్టమైన సమస్యే. ఇలా అవాంఛిత రోమాలు రావడం అన్నది మధ్యలోనే వచ్చే సమస్య  (ఉదాహరణకు దీర్ఘకాలికమైన మందులు, ఎండోక్రైన్‌ సమస్య, ఆహారలోపాల వల్ల) అయితే, సమస్యకు మూలకారణాన్ని గుర్తించి చికిత్స చేయగలిగితే శాశ్వత పరిష్కారం లభిస్తుంది.  అవాంఛిత రోమాలు కేవలం ఒక విధానం విధానం ద్వారానే పూర్తి తొలగించడం సాధ్యం కాదు. ప్లకింగ్, ఎపిలేషన్, ఎలక్ట్రాలిస్, లేజర్‌థెరపీ వంటి ప్రక్రియలతో వాటిని తీసివేయవచ్చు. అయితే ఎలక్ట్రాలిసిస్, లేజర్‌ రిమూవల్‌ వంటి ప్రక్రియలను చిన్న వయసులోనే అనుసరించడం సరికాదు. మీరు ఒకసారి డెర్మటాలజిస్ట్‌ లేదా కాస్మటాలజిస్ట్‌ను కలిసి మీ పాప అవాంఛిత రోమాలకు ఇతర కారణాలు ఏవైనా ఉన్నాయేమో అని నిర్ధారణ చేసుకుని, దాని ప్రకారం తగిన చికిత్స తీసుకోవాలి.  గుండె రంధ్రాలు  అవే పూడుకుపోతాయా...?  మా బాబు పుట్టిన నెల తర్వాత బాగా జలుబుగా ఉన్నట్లు అనిపిస్తే డాక్టర్‌ దగ్గరికి తీసుకెళ్లాం. గుండె లోపల రెండు రంధ్రాలు ఉన్నట్లు డాక్టర్‌ చెప్పారు. ‘చిన్న వయసు కదా... వాటంతట అవే పూడుకుంటాయి’ అన్నారు. మాకు ఆందోళనగా ఉంది. మా బాబు సమస్య నయమవుతుందా? వివరంగా తెలియజేగలరు.  – సంధ్యారాణి, రాజంపేట  మీరు బాబుకు గుండెలో రంధ్రాలున్నాయంటూ చెప్పిన వివరాలను బట్టి చూస్తే మీ బాబుకు ఏట్రియల్‌ సెప్టల్‌ డిఫెక్ట్‌ (ఏఎస్‌డీ... అంటే గుండె పై గదుల్లోని గోడలో రంధ్రాలు)గాని, వెంట్రిక్యులార్‌ సెప్టల్‌ డిఫెక్ట్‌ (వీఎస్‌డీ... అంటే గుండె కింది గదుల్లోని గోడలో రంధ్రాలు) గాని ఉండవచ్చు. ఇలా గుండె గదుల్లోని గోడలపై రంధ్రాలు ఉన్న సమస్యతో పిల్లలు నీలంగా మారిపోతూ (సైనోసిస్‌) ఉంటే అలాంటప్పుడు పిల్లలకు తక్షణం శస్త్రచికిత్స తప్పనిసరిగా చేయాల్సి ఉంటుంది. మరికొన్ని సందర్భాల్లో గుండె గదుల గోడలకు రంధ్రాలు ఉండీ, పిల్లలు నీలంగా మారనప్పుడు, శ్వాసకోశానికి సంబంధించిన ఇతరత్రా సమస్యలు ఏవీ లేకుండా తక్షణం శస్త్రచికిత్స అవసరం ఉండకపోవచ్చు. అయితే అలాంటి పిల్లలకు భవిష్యత్తులో ఎలాంటి చికిత్స అవసరమన్నది ఆ రంధ్రాల పరిమాణం, అవి ఉన్న స్థానం మొదలైన అంశాల మీద ఆధారపడి ఉంటుంది. ఈ రంధ్రాలు వాటంతట అవే మూసుకుపోతాయా లేదా అన్నది కూడా ఆ రంధ్రాల పరిమాణం, అవి ఉన్న స్థానాలను బట్టి ఉంటుంది. ఆ రంధ్రాలు ఉండటం వల్ల వచ్చే ఇతరత్ర సమస్యల  (అసోసియేటెడ్‌ కార్డియాక్‌ డిఫెక్ట్స్‌)పైన కూడా ఆధారపడి ఉంటుంది.  గుండె పై గదుల మధ్య ఉన్న గోడకు రంధ్రం ఉన్న పిల్లలకు దాదాపు 60 శాతం నుంచి 70 శాతం మందిలో ఆ రంధ్రాలు వాటంతట అవే మూసుకుపోతాయి. గుండె కింది గదుల్లోని గోడకు రంధ్రం ఉన్న పిల్లలకు దాదాపు 30 శాతం నుంచి 40 మందిల్లోనూ ఆ రంధ్రాలు వాటంతట అవే మూసుకుపోవచ్చు. అలాగని గుండె గోడలకు ఉన్న రంధ్రాలన్నీ వాటంతట అవే మూసుకుపోతాయని చెప్పలేం.  ఇలా గుండె గదుల మధ్య గోడకు రంధ్రాలు ఉన్న పిల్లలకు తరచూ నెమ్ము రావడం చూస్తుంటాం. అలాంటప్పుడు పిల్లలకు తక్షణ చికిత్స అవసరం. మీరు మీ అబ్బాయిని కనీసం ప్రతి ఆర్నెలకు ఒకసారి పీడియాట్రిక్‌ కార్డియాలజిస్ట్‌కు చూపించాలి. ఒకవేళ గుండె గదుల మధ్యనున్న రంధ్రాలు వాటంతట అవే మూసుకోకపోయినా మీరు ఆందోళన చెందాల్సిన అవసరం లేదు. ఇప్పుడు అందుబాటులో ఉన్న ఆధునిక వైద్య చికిత్స సహాయంతో – శస్త్రచికిత్స లేదా శస్త్రచికిత్స లేకుండానే మందులతో దాదాపు 90 శాతం నుంచి 95 శాతం సక్సెస్‌రేట్‌తో సమర్థంగా చికిత్స చేయడానికి అవకాశం ఉంది. మీరు మీ పీడియాట్రిక్‌ కార్డియాలజిస్ట్‌తో ఫాలోఅప్‌లో ఉండండి.   డా. రమేశ్‌బాబు దాసరి సీనియర్‌ పీడియాట్రీషియన్, రోహన్‌ హాస్పిటల్స్,  విజయనగర్‌ కాలనీ, హైదరాబాద్‌

లబ్‌డబ్‌మని కొట్టుకునే మన గుండెకో ప్రత్యేకత ఉంది. దాని కణాలు ఒకసారి దెబ్బతింటే మళ్లీ ఉత్పత్తి కావు. అందుకే గుండెపోటు వచ్చినప్పుడు దాని కండరాల్లో కొంతభాగం దెబ్బతిని బలహీనపడుతుంది. ఫలితంగా శరీరానికి తక్కువ రక్తం అందుతుంది. అయితే ఈ పరిస్థితి త్వరలో మారిపోనుంది. పెన్సెల్వేనియా విశ్వవిద్యాలయ శాస్త్రవేత్తలు దెబ్బతిన్న గుండె కణాలను పునరుత్పత్తి చేయగల సరికొత్త పద్ధతిని అ¯భివృద్ధి చేశారు. రైబో న్యూక్లియక్‌ యాసిడ్‌ల (ఆర్‌ఎన్‌ఏ) అని పిలిచే సూక్ష్మ జన్యుక్రమ భాగాలను చిక్కటి ద్రవం (జెల్‌) రూపంలో గుండెకు నేరుగా అందించడం ద్వారా గుండె కణాలను పునరుత్పత్తి చేయగలమని వీరు ఎలుకలపై జరిపిన ప్రయోగాల ద్వారా నిరూపించారు. ఈ ఆర్‌ఎన్‌ఏ పోగులు గుండె కండరాల్లో మిగిలిన ఉన్న కార్డియోమయోసైట్‌ కణాల్లో పునరుత్పత్తి సంకేతాలను నిలిపివేసే యంత్రాంగంపై ప్రభావం చూపడం వల్ల ఇది సాధ్యమవుతోందని ఈ పరిశోధనల్లో పాల్గొన్న శాస్త్రవేత్తలు అంచనా వేస్తున్నారు. మైక్రో ఆర్‌ఎఎన్‌ఏల ద్వారా కొన్ని రకాల జబ్బులకు చికిత్స అందించేందుకు గతంలోనూ ప్రయత్నం జరిగినప్పటికీ ఎంత మోతాదులో వీటిని వాడాలో స్పష్టం కాకపోవడం వల్ల అవి పెద్దగా ఫలితం చూపించలేదు. అయితే పెన్సెల్వేయా విశ్వవిద్యాలయ శాస్త్రవేత్తలు ఆర్‌ఎన్‌ఏలను గుండెకు చేర్చగల జెల్‌కు కొన్ని ప్రత్యేక లక్షణాలు ఉంటే ఈ సమస్యను అధిగమించవచ్చునని పరిశోధనలు మొదలుపెట్టారు. ఎలుకలపై జరిపిన పరిశీలనల్లో కార్డియో మయోసైట్స్‌ సంఖ్య పెరిగినట్లు తేలడం వీరికి ఉత్సాహాన్నిచ్చింది.

యాక్సిడెంట్లు అయినపుడు తీవ్ర రక్తస్రావం కావడం వల్లే చాలా వరకు మరణాలు సంభవిస్తాయన్న విషయం తెలిసిందే. ఈ రక్తస్రావాన్ని సాధ్యమైనంత త్వరగా తగ్గిస్తే ప్రాణాలు కాపాడొచ్చు. రక్తస్రావాన్ని వీలైనంత త్వరగా తగ్గించేందుకు సిడ్నీ విశ్వవిద్యాలయ శాస్త్రవేత్తలు అద్భుతమైన జిగురును తయారు చేశారు. అవసరానికి తగ్గట్టు ఈ జిగురు సాగిపోతుంది. దీన్ని గాయంపై వేసిన ఒక్క నిమిషంలోనే రక్తస్రావాన్ని ఆపేసే అంత శక్తిమంతమైంది. ‘మిట్రో’అని పిలిచే ఈ జిగురును ఊపిరితిత్తులు, గుండె, రక్త నాళాల గాయాలకు కూడా ఉపయోగించొచ్చని శాస్త్రవేత్తలు చెబుతున్నారు. ఉచ్ఛ్వాస, నిశ్వాసలు, గుండె వేగానికి, రక్తపోటుకు అనుగుణంగా మిట్రో దానంతట అదే సాగి మళ్లీ ముడుచుకుపోతూ ఉంటుంది. దీంతో గాయాలు మళ్లీ అవుతాయన్న బెంగ ఉండదు. అయితే శరీరం లోపలయ్యే గాయాలకు వాడినపుడు అంతర్గతంగా ఈ మిట్రో కరిగిపోయేలా కొన్ని ఎంజైమ్‌లు ఉంచినట్లు పరిశోధనల్లో పాలుపంచుకున్న చార్లెస్‌ పికిన్స్‌ వివరించారు. పైగా.. అవసరాన్ని బట్టి దీన్ని కొన్ని నిమిషాల్లోనే నాశనం చేయొచ్చని, లేదంటే కొన్ని నెలలపాటు అలాగే ఉంచొచ్చని చెప్పారు. యుద్ధ సమయాల్లో అయ్యే గాయాలు మానేందుకు మిట్రో ఎంతో ఉపయోగపడుతుందని తెలిపారు. ప్రయోగ దశలో పరీక్షలు ముగిశాయని, మానవ ప్రయోగాలు చేసి సఫలమైతే అతి త్వరలోనే అందరికీ అందుబాటులోకి తీసుకొస్తామని ఈ పరిశోధనల్లో పాలుపంచుకున్న శాస్త్రవేత్త ఆంథొనీ వీజ్‌ ఆశాభావం వ్యక్తం చేశారు.

ఏ వయసుకు ఆ ముచ్చట ఉన్నట్టే  ఏ వయసు గుండెకు ఆ వయసు ముచ్చటుంటుంది.  ఈ కథలో ఉన్న సమస్యలకు కొన్నిసార్లు సర్దుకుపోవాలి.  కొన్నిసార్లు జాగ్రత్త పడాలి. కొన్నిసార్లు పోరాడి గెలవాలి.  తెలుసుకున్నోళ్లే తెలివైనోళ్లు.  గుండెసవ్వడిలో విపినించే అపశ్రుతల కథే... ఈ ‘గుండె’మ్మ కథ. పుట్టకముందే వెంటాడే గుండెజబ్బులు పిండదశలో ఉన్న శిశువు గుండెకు సైతం కొన్ని సమస్యలు రావచ్చు. వాటిలో కొన్ని ముఖ్యమైనవి ఇవి... డక్టస్‌ ఆర్టీరియోసిస్‌: గుండె కుడివైపు నుంచి ఊపిరితిత్తులకు వెళ్లే పల్మునరీ ట్రంక్, ఎడమవైపు నుంచి అయోర్టా అనే రక్తనాళాల మధ్య ఒక చిన్న పైప్‌ ద్వారా కనెక్షన్‌ ఉంటుంది. దీన్ని డక్టస్‌ ఆర్టీరియోసస్‌ అంటారు. బిడ్డ పుట్టగానే ఊపిరితిత్తులు పనిచేయడం ప్రారంభమవుతుందన్న విషయం తెలిసిందే. బిడ్డ ఊపిరితిత్తులు పనిచేయడం ప్రారంభించిన 72 గంటల్లో ఈ డక్టస్‌ ఆర్టీరియోసస్‌ కనెక్షన్‌ కూడా మూసుకుపోవాలి. ఒకవేళ అలా మూసుకోకపోతే వచ్చే సమస్యను పేటెంట్‌ డక్టస్‌ ఆర్టీరియోసిస్‌ (పీడీఏ) అనే గుండెజబ్బు (కంజెనిటల్‌ హార్ట్‌ డిసీజ్‌)గా పరిగణిస్తారు. ఇది గుండెజబ్బు నెలలు నిండకుండానే పుట్టే బిడ్డల్లో ఎక్కువ. సాధారణంగా దానంతట అదే సర్దుకుంటుంది. కొద్దిమందిలో ఆపరేషన్‌ అవసరం కావచ్చు. ఇప్పుడు ఆపరేషన్‌ అవసరం లేకుండా కేథెట్‌ ట్రీట్‌మెంట్, కాయిల్స్‌ లేదా అంబరెల్లా ద్వారా సరిచేయవచ్చు. పిండ దశలోనే శిశువులో గుండె స్పందనల లయ (రిథమ్‌) సమస్యలు: పిండదశలో గర్భస్థ శిశువు గుండె స్పందనలను నార్మల్‌ అని చెప్పే సంఖ్యలు చాలా ఉన్నాయి. పిండం గుండె నిమిషానికి 120 నుంచి 160 వరకు కొట్టుకోవడం నార్మల్, కనిష్ఠంగా 90 సార్లు కొట్టుకున్నా అదీ నార్మలే. కొన్నిసార్లు తల్లికి అల్ట్రాసోనోగ్రఫీ పరీక్ష చేయించినప్పుడు గర్భస్థ పిండంలోని గుండె స్పందనలో మార్పులు ఉండవచ్చు. ఇలాంటి కండిషన్‌ను ఫీటల్‌ కార్డియాక్‌ అరిథ్మియా అంటారు. గుండె వేగం చాలా ఎక్కువగా ఉన్న కండిషన్‌ను ఫీటల్‌ టాకికార్డియా అనీ, గుండె వేగం మరీ తక్కువగా ఉంటే ఫీటల్‌ బ్రాడీకార్డియా అంటారు. ఇలాంటి సందర్భాల్లో కాబోయే తల్లికి మందులు ఇవ్వడం ద్వారా ఫీటల్‌ కార్డియాక్‌ అరిథ్మియా పరిస్థితిని అదుపులోకి తేవచ్చు. కోఆర్కటేషన్‌ ఆఫ్‌ ఆర్టా: గుండె నుంచి రక్తాన్ని తీసుకుపోయే రక్తనాళాలు మధ్యలో సన్నబడడం వల్ల వచ్చే రుగ్మత ఇది. అయితే ఈ రక్తనాళాలు సన్నబడిపోయినా చికిత్స చేయడం సాధ్యమే. కొందరిలో అసలు ఆ రక్తనాళాలే రూపొందవ#. అలాంటి సవుస్యను అట్రిసియా అంటారు. ఈ కండిషన్‌కు చికిత్స అందించడం ఇంకా ప్రయోగదశలోనే ఉంది. ఇవేగాక ప్రధాన వాల్వ్‌లు సన్నబడటం (పల్మునరీ వాల్వ్‌ స్టెనోసిస్‌ /అయోర్టిక్‌ స్టెనోసిస్‌) లాంటివి ఎన్నో గుండె రుగ్మతలు ఉన్నాయి. బిడ్డ పుట్టాక వచ్చే కొన్ని గుండెజబ్బులు... ఇందులోనూ చాలా రకాలు ఉన్నాయి. అందులో ముఖ్యమైనవి... ఏఎస్‌డీ : గుండె పై గదుల మధ్య గోడలో... అంటే ఏట్రియాల మధ్య ఒక రంధ్రం ఉంటుంది. దీన్నే ఫొరామెన్‌ ఒవేల్‌ అంటారు. ఇది ఇలా ఉండటం సహజం. సాధారణంగా బిడ్డ పుట్టాక 48 గంటల నుంచి 72 గంటల్లోపు ఈ ఫొరామెన్‌ ఒవేల్‌ మూసుకుపోతుంది. ఈ రంధ్రం మూసుకోకపోతేనే సమస్య. పుట్టుకతో వచ్చే ఈ సమస్య ఏట్రియల్‌ సెప్టల్‌ డిఫెక్ట్‌ (ఏఎస్‌డీ). అయితే దీన్ని పిండంలోనే వచ్చే సమస్య అంటూ చెప్పడానికి వీల్లేదు.   వీఎస్‌డీ:  కింది గదుల వుధ్య ఉండే గోడలో చిల్లు ఉంటే దాన్ని వెంట్రిక్యులార్‌ సెప్టల్‌ డిఫెక్ట్‌ అనవచ్చు. నిజానికి ప్రతి చిన్నారిలోనూ పుట్టే వరకూ కింది గదుల వుధ్య గోడలో రంధ్రం ఉంటుంది. పుట్టిన 48–72 గంటల్లోపు అది దానంతట అదే పూడుకుపోతుంది. ఆ రంధ్రాన్నే స్మాల్‌ వెంట్రిక్యులార్‌ సెప్టల్‌ డిఫెక్ట్‌ (వీఎస్‌డీ) అంటారు. అందుకే దాన్ని ఆ దశలో డిఫెక్ట్‌గా పరిగణించరు. అప్పటికీ వుూసుకోకపోతేనే సవుస్య. చాలా మందిలో వీఎస్‌డీ లక్షణాలు కనిపించకపోవచ్చు. బిడ్డ 6 నుంచి 8 వారాల దశలో గుండె స్పందనల్లో తేడా కనిపించవచ్చు. వీఎస్‌డీ ఓ మోస్తరు నుంచి పెద్దగా (లార్జ్‌) ఉన్నప్పుడే హార్ట్‌ఫెయిల్యూర్‌ లక్షణాలు కనిపిస్తాయి.  ఇది చిన్న సర్జరీతో చక్కబడుతుంది. టెట్రాలజీ ఆఫ్‌ ఫాలో: పుట్టుకతోనే నీలంగా పుడతారు. అందుకే వీళ్లను బ్లూబేబీస్‌ అంటారు. పిల్లలు నీలంగా వూరే ఈ జబ్బును మెుదట నీల్స్‌ (స్టెన్సన్‌) కనుక్కున్నారు. లూÄ ూస్‌ ఆర్థర్‌ ఫాలో అన్న ఫిజీషియన్‌ పేరుమీద ఫాలోస్‌ టెట్రాలజీ అని పేరు పెట్టారు. బిడ్డల్లో కనిపించే లక్షణాలు : ∙ఛాతీలో నొప్పి ∙గుండె విఫలం కావడం ∙చిన్నారి నీలంగా మారడం ∙స్పృహతప్పి పడిపోవడం / కళ్లు తిరగడం ∙గుండె స్పందనల్లో మార్పు ∙గుండె దడ యుక్తవయసులో గుండెజబ్బులు చిన్నపిల్లల్లో నిద్రాణంగా ఉండే కొన్ని గుండెజబ్బులు పెద్దయ్యాక... అంటే యుక్తవయసులోనే వారిని గుండెజబ్బుల పేషెంట్స్‌గా మార్చివేస్తున్నాయి. ఉదాహరణకు రువూటిక్‌ హార్ట్‌ డిసీజెస్‌. ఇది రెండు దశాబ్దాల కిందట  ఎక్కువగా ఉండేది. అదృష్టవశాత్తు క్రమేపీ తగ్గుతోంది. తక్కువ ఆర్థిక–సావూజిక స్థాయి (లో సోషియో–ఎకనమిక్‌) కుటుంబాల్లో తక్కువ స్థాయి జీవన ప్రవూణాల వల్ల (లివింగ్‌ స్టాండర్డ్‌) వల్ల ఈ గుండెజబ్బులు వస్తాయి. స్టెప్టోకోకల్‌ బాక్టీరియా ఇన్ఫెక్షన్ల వల్ల గొంతునొప్పి, టాన్సిల్స్‌ వచ్చిన కేసుల్లో ఈ తరహా గుండెజబ్బులు ఎక్కువగా కనిపిస్తుంటాయి. వీరిలో కీళ్లనొప్పులు కూడా ఉంటాయి. నిజానికి అది గొంతునొప్పే అయినా శరీరంలో వేరే చోట్ల దాని ప్రభావం పడుతుంది. ఇది వుుఖ్యంగా గుండె కవాటాలను (వాల్వ్స్‌ను) ప్రభావితం చేస్తుంది. చిన్న పిల్లలప్పుడు వచ్చే ఈ సవుస్య వాళ్లు యుక్తవయస్కులయ్యాక గుండెజబ్బులున్న వారిగా వూర్చేస్తుంది. తొలిదశలో వుందులతో చికిత్స చేసినా ఎప్పటికైనా సర్జరీ చేయాల్సిన పరిస్థితికి తీసుకెళ్తుంది. ముఖ్యంగా కవాటాల (వాల్వ్స్‌) సర్జరీలు అవసరం పడతాయి. యువతలో వచ్చే మరికొన్ని... ఇటీవల హైస్కూళ్లు కాలేజీ దశలోనే... అథ్లెట్లు తమ సమస్యను గుర్తెరగక అధిక వ్యాయామాలతో అకస్మాత్తుగా మరణిస్తున్నారు. అందుకే ఎక్కువ శారీరక శ్రమ ఉండే ఆటల్లో పాల్గొనే పిల్లలు డాక్టరును సంప్రదించాకే కొనసాగించాలి. యుక్తవయసులో...  హైపర్‌ట్రోఫిక్‌ కార్డియోమయోపతి (హెచ్‌సీఎమ్‌) : ఇది అనువంశీకంగా వచ్చే వ్యాధి. ఇందులో గుండె కండరం మందంగా మారిపోతుంది. దాంతో గుండెకు సంబంధించిన విద్యుత్‌ సరఫరాలో తేడా కారణంగా గుండెలయలో మార్పులు (అరిథ్మియా) వచ్చి, గుండె స్పందనలు లయబద్ధంగా సాగవు. దాంతో హెచ్‌సీఎమ్‌ కారణంగా 30 ఏళ్ల వారు అకస్మాత్తుగా మృతి చెందవచ్చు. ఇది అథ్లెట్లలో ఎక్కువ. కరొనరీ ఆర్టరీ అబ్‌నార్మాలిటీస్‌ : గుండెకు రక్తాన్ని అందించే కరొనరీ ధమనుల్లో తేడా ఉంటుంది. వ్యాయామం సమయంలో ముడుచుకుపోవడం లేదా నొక్కుకుపోవడం జరుగుతుంది. దాంతో గుండెకు రక్తం అందక మృత్యువాత పడవచ్చు. లాంగ్‌ క్యూటీ సిండ్రోమ్‌  : ఈ సమస్యకూడా అనువంశీకంగానే వస్తుంది. ఇందులోనూ గుండె లయలో తేడాలు వచ్చి అకస్మాత్తుగా ప్రమాదాన్ని తెచ్చిపెట్టవచ్చు. ఇవే గాక గుండె కండరానికి వచ్చే ఇన్‌ఫ్లమేషన్‌లు, గుండె విద్యుత్‌ వ్యవస్థకు సంబంధించిన బ్రుగాడా సిండ్రోమ్‌ వంటి సమస్యలు కూడా యువతలో అకస్మాత్తు మరణాలకు దారితీయవచ్చు. ఇక ఆటల్లో భాగంగా ఛాతీ భాగంలో అకస్మాత్తుగా తగిలే పెద్ద దెబ్బ వల్ల కొమోషియో కార్డిస్‌ అనే కాస్త అరుదైన గుండె సమస్య కూడా వచ్చి అది కూడా ప్రాణాలకు ముప్పు తెచ్చే అవకాశాలు ఉన్నాయి. యువతలో ఎంత తరచుగా అంటే... ఇది ఇటీవల ఎక్కువైంది. ప్రతి 50వేల గుండెపోటు మరణాల్లో ఒకటి స్కూలు లేదా కాలేజీ పిల్లలదే ఉంటోంది.   వేర్వేరు వయసుల్లో వచ్చే గుండె సమస్యలు! గుండె జబ్బులు అనగానే సాధారణంగా పెద్ద వయసు వారే కళ్ల ముందు మెదులుతారు. కానీ గుండెజబ్బులకు ఏ వయసువారూ అతీతం కాదు. పుట్టకముందు పిండ దశలో ఉన్న శిశువులు మొదలు... నూరేళ్ల వయసు వరకు అందరికీ వివిధ రకాల గుండెజబ్బులు వస్తుంటాయి. వివిధ వయసుల్లో ఉన్న మహిళలు–పురుషులు, పిల్లల్లో కనిపించే కొన్ని ప్రధానమైన గుండెజబ్బులను తెలుసుకోవడం, గుండెపోటు నివారణ, చికిత్సలపై తగిన అవగాహన పెంచుకోవడం కోసమే ఈ కథనం. వేర్వేరు వయసుల మహిళల్లో వేర్వేరు వయసులో ఉన్న మహిళల్లో వేర్వేరు కారణాల వల్ల గుండె సమస్యలు వస్తుంటాయి. చిన్న వయసులోని యువతుల్లో... : జీవనశైలి సమస్యల వల్ల చిన్న వయసులో ఉన్న యువతుల్లో గుండెజబ్బులు పెరుగుతున్నాయి. 15 – 16 ఏళ్ల యువతుల్లో శారీరక శ్రమలోపించడంతో గుండె జబ్బులు వస్తున్నాయి. యువతుల్లో  6 నుంచి 19 ఏళ్ల వయసులోని 15 శాతం మంది స్థూలకాయులుగా మారుతున్నారు. ఇక విదేశీ పోకడలను అనుకరిస్తూ ఇటీవలే పట్టణ ప్రాంతాల్లోని యువతుల్లో పొగాకు వినియోగం పెరుగుతుండటం కూడా గుండెజబ్బులకు కారణమవుతోంది. మధ్యవయస్కులైన మహిళల్లో : మెనోపాజ్‌ దశకు చేరుకోవడం అనే అంశం  మధ్యవయస్కులైన మహిళల్లో గుండె సమస్యలకు ఒక ప్రధానమైన ముప్పు (రిస్క్‌ ఫ్యాక్టర్‌)గా మారుతోంది. మెనోపాజ్‌ రానివాళ్లతో పోలిస్తే మెనోపాజ్‌ వచ్చిన మహిళల్లో గుండెజబ్బులు 2 నుంచి 3 రెట్లు ఎక్కువగా ఉంటున్నాయి. మెనోపాజ్‌ రాకముందు రుతుక్రమం వచ్చే మహిళల్లోని ఈస్ట్రోజెన్‌ గుండెజబ్బులను రాకుండా నివారిస్తోంది. ►ప్రతి ఏటా మన దేశంలోని 45 – 64 ఏళ్ల మధ్య వయసు మహిళలు 88,000 మంది గుండెపోటుతో మరణిస్తున్నారు. ►65 ఏళ్ల వయసున్న మహిళల్లో దాదాపు సగం మంది ఎనిమిదేళ్ల వ్యవధిలో గుండెపోటు వచ్చి మృతిచెందుతున్నారు. ►మహిళల్లో 55 ఏళ్ల తర్వాత అధికరక్తపోటు సమస్య దాదాపు 90 శాతంమందిలో కనిపిస్తోంది. అది కూడా గుండెజబ్బులకు ఒక ప్రధాన కారణం. ►ఇక 45 ఏళ్లు దాటిన చాలామంది మహిళల్లో కొలెస్ట్రాల్‌ పాళ్లు 200 ఎంజీ/డీఎల్‌కు మించి ఉండటం కూడా ఒక కారణం. వయసు పైబడిన మహిళల్లో : 65 ఏళ్లు దాటిన చాలామంది మహిళల్లో గుండె ధమనులు పెళుసుబారినట్లు మారిపోవడం వల్ల వచ్చే అధెరోస్కి›్లరోసిస్‌ సమస్య నిశ్శబ్దంగా గుండెజబ్బులకు కారణమవుతోంది. ►ప్రతిఏటా 65 ఏళ్లు పైబడిన 3,72,000 మంది మహిళలు దేశంలో గుండెపోటుకు లోనవుతున్నట్లు ఒక అంచనా. అలాగే 70 ఏళ్లు దాటాక గుండెపోటు వచ్చిన వాళ్లలో పురుషులతో పోలిస్తే మహిళల్లోనే ఎక్కువ మరణాలు నమోదవుతున్నాయి. గుండెపోటు వచ్చిన కొన్ని వారాల వ్యవధిలోనే గుండెపోటు వారిని కబళిస్తోంది. మహిళల్లో గుండెజబ్బులు.. కొన్ని ఆందోళనకరమైన అంశాలు ►మొదటిసారి హార్ట్‌ఎటాక్‌ వచ్చిన మహిళలోఓ్ల దాదాపు 23 శాతం మంది ఏడాదికే మళ్లీ హార్ట్‌ఎటాక్‌తో చనిపోతున్నారు. ►మొదటిసారి హార్ట్‌ఎటాక్‌ వచ్చిన మహిళల్లోని దాదాపు 35 శాతం మందిలో మళ్లీ ఆరేళ్లలో రెండోసారి హార్ట్‌ ఎటాక్‌ వచ్చేందుకు అవకాశం ఉంటుంది. ►మొదటిసారి హార్ట్‌ ఎటాక్‌ వచ్చిన మహిళల్లోని సగం మంది ఆరేళ్ల వ్యవధిలోనే మళ్లీ  హార్ట్‌ఫెయిల్యూర్స్‌తో ప్రాణాలకు ముప్పు తెచ్చుకుంటున్నారు. ►సాధారణంగా మన పురుషాధిక్య సమాజంలో ఇంటి యజమాని పురుషుడే కావడం, మహిళ జీవనోపాధి లేకపోవడం (బ్రెడ్‌ విన్నింగ్‌ మెంబర్‌ కాకపోవడం)తో వివక్ష కారణంగా చికిత్స తీసుకోవడంలో తీవ్రమైన జాప్యం జరుగుతోంది. పురుషుల గుండెపోట్లలో... ఒకింత వయసు పెరిగిన పురుషుల్లో సాధారణంగా గుండెకు రక్తాన్ని చేరవేసే కరొనరీ  రక్తనాళాలు మృదుత్వం కోల్పోయి పెళుసుబారడం, సన్నబారడం (అథెరోస్కి›్లరోసిస్‌), రక్తనాళాల్లో కొవ్వు చేరి, రక్తప్రవాహానికి అడ్డుపడటం వల్ల గుండెపోటు వస్తోంది. ఇటీవల యువతలోనూ ఇవి కనిపిస్తున్నాయి. యువతలో ఒకటి రెండు రక్తనాళాల్లో అడ్డంకులు ఏర్పడితే వయోవృద్ధుల్లో రెండు నుంచి మూడు ప్రధాన నాళాల్లో అడ్డంకులు రావడం కనిపిస్తుంటుంది. ►రక్తనాళాల్లో అడ్డంకులు ఏర్పడి గుండెకు రక్తం సరిగా అందని కండిషన్‌ను ‘కరొనరీ ఆర్టరీ డిసీజ్‌ (సీఏడీ) అంటారు. గుండెపోటుకు ఇది ప్రధాన కారణం. కొన్ని అధ్యయనాల ద్వారా... చిన్నప్పుడు కరొనరీ ధమనుల్లో తేడాలు (అబ్‌నార్మాలిటీస్‌) ఉన్నవారిలో 4% మందికి, ఇంకెక్కడో గడ్డకట్టిన రక్తపుముద్ద (క్లాట్‌) ప్రవాహంలో కొట్టుకుపోతూ కరొనరీ ధమనుల్లోకి చేరడంతో 5% మందిలోనూ... రక్తం గడ్డకట్టే వ్యవస్థలో లోపాల వల్ల ఇంకో 5% మందిలో చిన్న వయసులోనే గుండెపోటు వస్తోందని తేలింది. ►కరొనరీ ధమనుల ఇన్‌ఫ్లమేషన్, ఛాతీలోని గడ్డలకు రేడియేషన్‌ థెరపీ తీసుకోవడం, ఛాతీలో బలమైన గాయాలు కావడం, మాదకద్రవ్యాలు తీసుకోవడం వంటి అంశాలతో ఆరు శాతం మంది యువత చాలా చిన్నవయసులోనే గుండెపోటుకు గురికావడం జరుగుతోంది. ►యాభై ఏళ్లు పైబడిన వారిలో వాల్వ్‌ సమస్యల్లో ముఖ్యంగా మైట్రల్‌ వాల్వ్, అయోర్టిక్‌ వాల్వ్‌ సమస్యల్లో భాగంగా లీక్‌ కావడం, సన్నబడటం జరగవచ్చు. ఇలాంటి కొందరిలో సర్జరీ లేకుండా ట్రాన్స్‌కెథటర్‌ చికిత్స (రిపేర్‌ లేదా రీప్లేస్‌మెంట్‌) ద్వారా లీకేజీని సరిచేయడం సాధ్యం. పురుషులు / మహిళల్లో గుండెపోటు లక్షణాలు గుండెజబ్బుల విషయంలో అందరికీ తెలిసిన లక్షణం ఛాతీలో నొప్పి మాత్రమే. గుండెపోటు వచ్చినప్పుడు గుండెపై ఒత్తినట్లుగా విపరీతమైన నొప్పి వచ్చి అది మెడ లేదా భుజం లేదా మెడవైపునకు పాకుతున్నట్లుగా వెళ్తుంది. చెమటలూ పడతాయి. ఊపిరితీసుకోవడమూ కష్టమవుతుంది. ఈ లక్షణాలన్నీ పురుషుల్లో చాలా సాధారణం. మహిళల్లోనూ ఇవే లక్షణాలు కనిపిస్తాయి. అయితే 50 శాతం మంది మహిళల్లో మాత్రం ఇవి పురుషులతో పోలిస్తే కాస్త వేరుగా ఉండే అవకాశం కూడా ఉంది. అంటే... బాగా అలసటగా/నీరసంగా ఉన్నట్లుగా ఉండటం (ఫెటీగ్‌), ఊపిరి ఆడకపోవడం, తిన్న ఆహారం జీర్ణం కానట్లుగా ఉండటం, పొట్ట పైభాగంలో ఇబ్బంది, దవడలో నొప్పి, గొంతులో నొప్పి, భుజంలో నొప్పి వంటి సాధారణ లక్షణాలకు భిన్నమైనవి కనిపించవచ్చు.  నివారణకు సులువైన మార్గాలు... ►అత్యున్నత వైద్య సంస్థలలో జరిగిన అధ్యయనాలలో నమ్మకంగా తెలిసిన ఫలితాలివి. పైగా ఆచరించడం చాలా తేలిక. ఇష్టంగా, సంతోషంగా అనుసరించవచ్చు. మొక్కజొన్నల్లోని క్రోమియమ్‌ గుండెజబ్బులను తగ్గిస్తుంది. స్వీట్‌ కార్న్‌లోని క్రోమియమ్‌ ఎంత ఎక్కువైతే గుండెజబ్బు అవకాశాలు అంత తగ్గుతాయి. ఈ విషయాన్ని అమెరికా లోని హార్వర్డ్‌ యూనివర్సిటీ పరిశోధకులు తెలుసుకున్నారు. ►వాతావరణంలో చలి ఎక్కువగా ఉన్నప్పుడు తప్పనిసరిగా ఓవర్‌కోట్‌ ధరించండి. చలి ఎక్కువగా ఉన్నప్పుడు దానికి అనుగుణంగా శరీరాన్ని వెచ్చబరచడానికి రక్తనాళాల్లో రక్తం వేగంగా ప్రవహిస్తుంది. అప్పుడు గుండెపోటు వచ్చే అవకాశాలు పెరుగుతాయి. వాతావరణంలో ఒక డిగ్రీ సెంటీగ్రేడ్‌ ఉష్ణోగ్రత తగ్గుదల హార్ట్‌ఎటాక్‌ వచ్చే అవకాశాలను రెండు శాతం పెంచుతుందని లండన్‌ స్కూల్‌ ఆఫ్‌ హైజీన్‌ అండ్‌ ట్రాపికల్‌ మెడిసిన్‌ సంస్థ ఒక అధ్యయనంలో కనుగొన్నది. ►మీకు కీవీ ఫ్రూట్స్‌ అందుబాటులో ఉంటే తరచూ తినండి. కీవీ ఫ్రూట్స్‌ రక్తంలోని ట్రైగ్లిజరైడ్స్‌ పాళ్లను సమర్థంగా 15 శాతం తగ్గించగలదు. ఒక మందులా రక్తాన్ని పలచబార్చేందుకు ఆస్పిరిన్‌ ఎలాంటి ఫలితాలను ఇస్తుందో... మందు కాకపోయినా కీవీ పండు కూడా అలాంటి ఫలితాలను ఇస్తుందని ఓస్లో యూనివర్సిటీ పరిశోధకులు చెబుతున్నారు. (ఇప్పుడు భారత్‌లోని చాలా మార్కెట్స్‌లో కీవీ పండ్లు లభ్యమవుతున్నాయి). ►ఎముకలు ఆరోగ్యంగా ఉన్నవారిలో గుండె కూడా ఆరోగ్యంగా ఉన్నట్టే. ఎందుకంటే... రుమటాయిడ్‌ ఆర్థరైటిస్‌ ఉన్న 60 శాతం మంది గుండెపోటుకు గురవుతుంటారు. అందుకే ఎముకల ఆరోగ్యాన్ని పరిరక్షించుకోడానికి క్యాల్షియమ్‌ పుష్కలంగా తీసుకోవడం అవసరమని జర్నల్‌ ఆఫ్‌ ఇంటర్నల్‌ మెడిసిన్‌ పేర్కొంది. క్యాల్షియమ్‌ కోసం రోజూ కనీసం 200 ఎం.ఎల్‌. పాలు తాగడం ఒక తేలికైన మార్గం. ►ప్రతిరోజూ 60 ఎం.ఎల్‌. దానిమ్మ జ్యూస్‌ తాగేవారికి సిస్టోలిక్‌ బ్లడ్‌ ప్రెషర్‌ తగ్గి గుండెజబ్బులు వచ్చే అవకాశాలు గణనీయంగా తగ్గుతాయి. ప్రతిరోజూ దానిమ్మ జ్యూస్‌ తాగేవారిలో ఒక ఏడాది తర్వాత రక్తనాళాల్లో అడ్డంకులు చాలావరకు తగ్గుతాయని ఇజ్రాయిల్‌లోని రామ్‌బమ్‌ మెడికల్‌ సెంటర్‌కు చెందిన పరిశోధకులు చెబుతున్నారు. ►రోజూ మనం మూడు పూటల్లో తీసుకునే ఆహార పరిమాణాన్నే ఆరుపూటలుగా  విభజించుకొని తినడం వల్ల రక్తంలో కొలెస్ట్రాల్‌ గణనీయంగా తగ్గడానికి దోహదపడుతుందని బ్రిటిష్‌ మెడికల్‌ జర్నల్‌ చెబుతోంది. ►మీ పండ్లను ఫ్రిజ్‌లో పెట్టుకొని తినడం మంచిదే. ఎందుకంటే... మన వైటమిన్‌ సప్లిమెంట్లను చల్లబరచి తినడం వల్ల దానిలోని ప్రభావం దీర్ఘకాలికమవు తుందట. అందువల్ల గుండెజబ్బులు తగ్గుతాయని యూఎస్‌కు చెందిన ఇండియానాలోని పర్డ్యూ యూనివర్సిటీ పరిశోధకులు పేర్కొంటున్నారు. ప్రతిరోజూ రెండుపూటలా బ్రష్‌ చేసుకోవడం వల్ల నోటిలో  బ్యాక్టీరియా 70 శాతం తగ్గుతుంది. దాంతో ఇన్‌ఫ్లమేషన్‌ కలిగించే బ్యాక్టీరియా వల్ల గుండెజబ్బులు వచ్చే అవకాశాలు కూడా అదేమేరకు తగ్గుతాయని లండన్‌ యూనివర్సిటీ కాలేజీ పరిశోధకుల అధ్యయనాల్లో తేలింది. ►చికెన్‌ సలామీ (మన భాషలో చెప్పాలంటే చికెన్‌ షేర్వాతో గ్రేవీ ఎక్కువగా ఉండే కోడి కూర)లో కాస్తంత నిమ్మకాయ పిండుకుని తినడం వల్ల గుండెజబ్బులు వచ్చే అవకాశాలు బాగా తగ్గుతాయని యూనివర్సిటీ ఆఫ్‌ టెక్సాస్‌ పరిశోధకులు వెల్లడించారు. అంటే మాంసాహార ప్రియులు  రెడ్‌మీట్, వేట మాంసం కంటే తేలిగ్గా ఉండే చికెన్‌ను... అందునా షేర్వాతో ఉండేలా తినడం వల్ల మంచి ఫలితాలుంటాయని చెబుతున్నారు. (వాస్తవానికి చికెన్‌ సలామీ రెసిపీని అమెరికన్స్‌ మష్రూమ్స్, ఉల్లి పుష్కలంగా వేసి గ్రేవీగా అయ్యేలా చేసుకుంటారు.) ►అప్పుడప్పుడూ తీసుకునే డార్క్‌ చాక్లెట్స్‌ గుండెజబ్బుల రిస్క్‌ తగ్గించుకునే ఒక రుచికరమైన మార్గం. చాక్లెట్‌లోని కోకోలో ఉన్న యాంటీ ఇన్‌ఫ్లమేటరీ గుణం రక్తనాళాలు గరుకుగా మారి రక్తం గడ్డగట్టే గుణాన్ని (అథెరోస్కీ›్లరోసిస్‌ను) గణనీయంగా తగ్గిస్తుందని యూనివర్సిటీ ఆఫ్‌ బార్సెలోనా పరిశోధకులు చెబుతున్నారు. ►కొవ్వులేని పాలతో తోడేసిన పెరుగు తినడం మంచిది. ఇక పాశ్చాత్య దేశాల్లో అయితే వెనిల్లా ఫ్లేవర్‌తో లభ్యమయ్యే యోగర్ట్‌ తింటే... అందులోని యాంటీ ఆక్సిడెంట్స్‌ గుండెజబ్బులను నివారిస్తాయని యూరోపియన్‌ జర్నల్‌ ఆఫ్‌ ఫార్మస్యూటికల్‌ సైన్సెస్‌ పేర్కొంటోంది. ప్రతిరోజూ మధ్యాహ్నం పూట కనీసం అరగంట పడుకోవడం వల్ల గుండెజబ్బులు వచ్చే రిస్క్‌ 30 శాతం తగ్గుతుందన్నది జర్నల్‌ ఆఫ్‌ ఇంటర్నల్‌ మెడిసిన్‌ నివేదిక. దీర్ఘకాలంగా నిద్రను అణచుకుంటూ ఉంటే, గుండె స్పందనల్లో లయతప్పే ప్రమాదం ఉంటుంది. ఈ పరిస్థితినే ప్రీమెచ్యూర్‌ వెంట్రిక్యులర్‌ కాంట్రాక్షన్స్‌ (పీవీసీఎస్‌) అంటారు. ►ఒత్తిడిని, దాంతో కలిగే రక్తపోటును తగ్గించుకోవడం అన్నది గుండెజబ్బుల నివారణలో చాలా ప్రధానమైనదన్న విషయం తెలిసిందే. రోజూ కేవలం ఒక గ్లాసు పాలు తాగడం వల్ల కూడా ఒత్తిడి కారణంగా కలిగే హైపర్‌టెన్షన్‌ తగ్గుతుందని అమెరికన్‌ జర్నల్‌ ఆఫ్‌ క్లినికల్‌ న్యూట్రిషన్‌ నివేదికలు చెబుతున్నాయి. ►ప్రతిరోజూ కనీసం 20 నిమిషాలు ఆరుబయట నడవడం వల్ల గుండెజబ్బులు వచ్చే అవకాశాలు 26 శాతం తగ్గుడమే గాక... దీర్ఘకాలం ఆరోగ్యంగా ఉండటానికి ఇది ఒక సమర్థమైన మార్గమని జాన్‌ హాప్‌కిన్స్‌ యూనివర్సిటీకి చెందిన నిపుణులు చెబుతున్నారు. ►యోగా, ధాన్యం వంటి ప్రక్రియల ద్వారా ఒత్తిడిని అధిగమించడం వల్ల రక్తపోటు అదుపులో ఉంటాయి. దాంతో గుండెపై ఒత్తిడి తగ్గి గుండెజబ్బుల నుంచి నివారణ దొరుకుతుంది. అంతేకాదు... గుండెజబ్బులు ఉన్నవారు సైతం త్వరగా కోలుకోవడం జరుగుతుంది. డా. సూర్యప్రకాష్‌ గుల్ల సీనియర్‌ కన్సల్టెంట్‌ కార్డియాలజిస్ట్‌ అండ్‌ మెడికల్‌ డైరెక్టర్, కేర్‌ హాస్పిటల్స్, హైదరాబాద్‌

సాక్షి, ముంబై: ప్రముఖ రచయిత, సీనియర్‌ జర‍్నలిస్టు అరుణ్‌సాధు (76) కన్నుమూసారు.   గుండెపోటుతో చికిత్స పొందుతో  సోమవారం  ఉదయం ఆయన మరణించారు. సియోన్ ఆసుపత్రిలో  ఇంటెన్సివ్ కేర్ యూనిట్లో గుండె జబ్బు  ( కార్డియోమియోపతి )తో  చికిత్సపొందుతూ తుదిశ్వాస విడిచారని ఆసుపత్రి  డీన్-ఇన్-ఛార్జ్  డాక్టర్ జయశ్రీ మాండ్కర్  తెలిపారు. అనేక వార్తాపత్రికలతో పనిచేసిన అరుణ సాధు హిందీ, ఇంగ్లీష్, మరాఠీలలో అనేక నవలలు వ్రాసారు.  ముఖ‍్యంగా ముంబై దైనిక్‌,  సింహాసన్‌ నవలలో ఆయన  మంచి ప్రాచుర్యం  పొందారు.  అటు సాహిత్యాన్ని, ఇటు జర‍్నలిజాన్ని సమానంగా తనదైన శైలిలో ఏలిన  ఆయన సాహిత్యంలో సాహిత్య అకాడెమీ పురస్కారాన్ని సైతం అందుకున్నారు.   దీంతోపాటు భారతీయ భాషాపరిషత్‌, ఎన్‌సీ కేల్కర్‌, ఆచార్య ఆత్రేయ అవార్డులు  ఆయనకు లభించాయి. అనేక ష్టార్ట్‌  స్టోరీలతోపాటు ది  రైజ్‌ ఆఫ్‌ శివసేన, వియత్నాం వార్‌, చైనీస్ విప్లవం ఆయన ఇతర పాపులర్‌ రచనలు.


 లండన్‌: ‘వంటల్లో ఎన్నేసినా.. నన్నేస్తేనే దానికి రుచి’ అంటుంది ఉప్పు. నిజమే.. ఎన్ని మసాలా దినుసులు వేసినా ఆ వంటకంలో కాస్త ఉప్పు తక్కువైతే తినలేం. ఇక ఇప్పుడు బేకరీల్లో దొరుకుతున్న పిజ్జాలు, బర్గర్లు, ఫ్రెంచ్‌ ఫ్రైలు, చిప్స్‌ను అంతగా ఇష్టపడుతున్నామంటే అందులో కాస్త ఉప్పుపాళ్లు ఎక్కువగా ఉండడమే. ఇప్పుడు ఈ ఉప్పుగోల ఎందుకంటే.. అతిగా ఉప్పు తినేవారి గుండెకు ముప్పు పొంచి ఉందట. గుండె పనితీరు దెబ్బతినే అవకాశాలు ఉప్పు కారణంగా రెట్టింపు అవుతాయట.
 
 రోజుకు 13.7 గ్రాముల కంటే ఎక్కువ ఉప్పు తిన్నవారందరి గుండెలు ముప్పు ముంగిటే ఉన్నాయట. ఇది ఎవరో చెబుతున్న మాట కాదు.. ది యూరోపియన్‌ సొసైటీ ఆఫ్‌ కార్డియాలజీ కాంగ్రెస్‌లో హృద్రోగ నిపుణులంతా కలిసి చెప్పిన మాట ఇది. 25 నుంచి 64 ఏళ్ల వయసున్న 4,630 మంది స్త్రీ, పురుషులను పరీక్షించిన తర్వాతే ఈ నిర్ధారణకు వచ్చామని నేషనల్‌ ఇన్‌స్టిట్యూట్‌ ఫర్‌ హెల్త్‌ అండ్‌ వెల్ఫేర్‌ పరిశోధకుడు పెక్కా జోసిలాటి తెలిపారు. నిజానికి మనిషికి రోజుకు సగటున 6.8 గ్రాముల ఉప్పు సరిపోతుందని, అంతకు మించి తీసుకుంటే బీపీ మాత్రమే పెరుగుతుందని ఇప్పటిదాకా భావించేవారు. అయితే ఇలా బీపీ పెరగడం వల్ల గుండె పనితీరుపై ప్రతికూల ప్రభావం పడుతుందని శాస్త్రవేత్తలు చెబుతున్నారు. 


 2012లో చనిపోయిన సనమ్‌ మృతదేహం నుంచి హృదయం అదృశ్యం
 ముంబై: ఐదేళ్ల క్రితం అనుమానాస్పద స్థితిలో మరణించిన పుణె అమ్మాయి సనమ్‌ హసన్‌ గుండె కనిపించడంలేదన్న విషయం తాజాగా వెలుగులోకి వచ్చింది. తదుపరి విచారణను కొనసాగించి దోషులెవరో తేల్చడానికి గుండె అత్యవసరమని సీబీఐ అధికారులు పేర్కొంటున్నారు. 2012లో సనమ్‌ హసన్‌ తన 19వ పుట్టినరోజు వేడుకలు జరుపుకున్న అనంతరం చనిపోయింది.
 శవపరీక్ష నిర్వహించిన వైద్యులు..ఆమె గుండెలో అప్పటికే రక్తనాళాలు 70 శాతం వరకు పూడుకుపోయి ఉన్నాయనీ, ఎక్కువగా మద్యం సేవించడం వల్ల చనిపోయిందని తేల్చారు. అలాగే ఆమె లోదుస్తులపై వీర్యం మరకలు ఉన్నాయనీ, దీనిని బట్టి లైంగిక చర్య జరిగిందని స్పష్టమవుతోందని వైద్యులు చెప్పారు. అయితే ఫుట్‌బాల్‌ క్రీడాకారిణి అయిన తమ కూతురికి గుండెకు సంబంధించి ఎలాంటి అనారోగ్యం లేదనీ, వాస్తవాలను నిగ్గు తేల్చేందుకు డీఎన్‌ఏ పరీక్షలు జరపాలని సనమ్‌ తల్లిదండ్రులు అప్పట్లో డిమాండ్‌ చేశారు.
 
 విచారణకు ‘గుండె’
 గుండెలో రక్తనాళాలు పూడుకుపోవడం వల్లే ఆమె మరణించిందని వైద్యులు తేల్చడంతో కేసు విచారణలో గుండె కీలకంగా మారింది. సనమ్‌ తల్లిదండ్రులు అనుమానాలు వ్యక్తం చేయడంతో ఆమె శరీర భాగాలను ముంబైలోని కలీనా ప్రయోగశాలకు పంపించి పరీక్షలు జరిపారు. ఆశ్చర్యకరంగా అక్కడకు వచ్చిన గుండె ఓ పురుషుడిదని తేలింది. అనంతరం కేసును సీబీఐకి అప్పగించారు.
 2016 ఆగస్టులో సనమ్‌ మృతదేహాన్ని శ్మశానం నుంచి బయటకు తీసిన సీబీఐ.. ఈ ఏడాది జనవరిలో హైదరాబాద్‌లోని ఫోరెన్సిక్‌ ల్యాబ్‌లో పరీక్షలకు పంపింది. అప్పుడు కూడా ఒక్క గుండె తప్ప మిగిలిన అవయవాలన్నీ సనమ్‌వేననీ, ఈ సారి ప్రయోగశాలకు వచ్చిన గుండె ఓ వృద్ధురాలిదని తేలింది. రెండుసార్లు గుండె తారుమారు అవ్వడంపై సనమ్‌ తల్లిదండ్రులు పలు అనుమానాలు వ్యక్తం చేస్తున్నారు. తమ కూతురి మరణం వెనుక ఎవరో బలవంతుల హస్తం ఉందనీ, గుండె ఒక్కసారి మారిపోతే పొరపాటు అనుకోవచ్చనీ, రెండోసారి కూడా అలాగే జరిగిందంటే అర్థమేంటని వారు ప్రశ్నిస్తున్నారు. మరోవైపు సీబీఐ అధికారులు మాత్రం గుండె దొరికితేగానీ, అసలేం జరిగిందో, దోషులెవరో తేల్చలేమంటున్నారు.


 –విజయవంతంగా తొలగించిన పెద్దాసుపత్రి వైద్యులు
 –కూరగాయలు శుభ్రం చేయని ఫలితం
 కర్నూలు(హాస్పిటల్‌): కూరగాయలు, మాంసం కడగకుండా తినడంతోఓ మహిళ గుండెలో 97 కణితులు ఏర్పడ్డాయి. వాటిని కర్నూలు ప్రభుత్వ సర్వజన వైద్యశాల వైద్యులు విజయవంతంగా తొలగించి ఊపిరిపోశారు. వివరాలను మంగళవారం ఆసుపత్రిలో కార్డియోథొరాసిక్‌ విభాగాధిపతి డాక్టర్‌ ప్రభాకర్‌రెడ్డి వివరించారు. కల్లూరు మండలంలోని వెంగన్నబావి సమీపంలో నివసిస్తున్న పెద్దక్క(65) 10రోజుల క్రితం గుండెలో నొప్పి, గుండెదడతో కర్నూలు ప్రభుత్వ సర్వజన వైద్యశాలలో చేరారు. కార్డియాలజి విభాగంలో ఆమెకు 2డీ ఎకో, సిటీస్కాన్‌ పరీక్షలు నిర్వహించగా ఆమె గుండెలో 97 కణితులు ఉన్నట్లు బయటపడింది. దీంతో మంగళవారం ఆ మహిళకు ఆపరేషన్‌ చేసి కణితులు తొలగించినట్లు డాక్టర్‌ ప్రభాకర్‌రెడ్డి పేర్కొన్నారు. ‘సాధారణంగా పొట్టేలు, మేకలు కడగని కూరగాయలను తింటాయి. కూరగాయలపై ఉండే క్రిములు వాటి జీర్ణాశయంలోకి వెళ్లి ఎకినోకోకస్‌ గ్రాన్యులోసస్‌ ఆర్గానిజం అనే క్రిమి తయారవుతుంది. అది పెరిగి పెద్దవై వాటి మలం ద్వారా బయటకు వస్తాయన్నారు. ఇవి ఇతర ఆహార పదార్థాలపై వాలుతాయన్నారు. ఇలాంటి కూరగాయలను ప్రజలు కడగకుండా తినడంతో అవి మానవశరీరంలోకి ప్రవేశించి కణితులను సృష్టిస్తాయ’ని తెలిపారు. సాధారణంగా ఇలాంటి కణితులు 70 శాతం కాలేయంలో, 28 శాతం ఊపిరితిత్తుల్లో వస్తాయని, కానీ పెద్దక్కకు గుండె మధ్యలో వచ్చాయన్నారు. ఇలా రావడం చాలా అరుదుగా జరుగుతుందన్నారు.
  


 పదిశోధన
 
 ప్రపంచంలో ఎక్కడెక్కడో ఉన్న ఏడు వింతలు ఎప్పటికీ మనకో వండర్‌. అయితే.. అంతకంటే విడ్డూరమైన, విచిత్రమైన నిర్మాణాలు మన ఒంట్లోనే ఉన్నాయని మీకు తెలుసా? ఉదాహరణకు గుండెనే తీసుకోండి! దేహం మొత్తం మీద కష్టపడి పనిచేసే కార్మికురాలు గుండె ఒక్కటే. ప్రతిరోజూ ఈ కండరం... ఒక చిన్నపాటి ట్రక్కును 18 మైళ్లు నడపగలిగేంత శక్తిని (ఎనర్జీని) ఉత్పత్తి చేస్తుంది. ఒక జీవితకాలంలో మన గుండె ఉత్పత్తి చేసే శక్తితో చంద్రుడి పైకి వెళ్లి రావచ్చు! గుండెను దేహం నుండి వేరు చేసిన తర్వాత కూడా అందులో ఉండే స్వయంచోదక విద్యుత్‌ శక్తి కారణంగా గుండె ఇంకా కొంతసేపు కొట్టుకుంటూనే ఉంటుంది.
 
 ఇక మెదడు! అది మీరీ వండర్‌. మెదడులో 60 శాతం కొవ్వే ఉంటుంది. ఏ సమయంలోనైనా మన మెదడు 25 వాట్‌ల విద్యుత్తును ఉత్పత్తి చేయగలుగుతుంది. ఒక బల్బు వెలగడానికి ఇది చాలు. అంతేకాదు, 50 వేల రకాల వాసనలను మెదడు పసికట్టగలదు. ఏ వయసులోనూ ఉండనన్ని మెదడు కణాలు అత్యధికంగా రెండేళ్ల వయసులో ఉంటాయి. అయినా సరే మెదడు పూర్తిగా పరిణతి చెందడానికి 20 ఏళ్ల సమయం పడుతుంది. ఇవి కాక... మన బాడీలో ఇంకా ఏయే వండర్స్‌ ఉన్నాయో చూడండి.
 
 చర్మం: మానవ దేహంలోని అతి విస్తారమైన భాగం ఇది. నిరంతరం తనని తను పునర్నవీకరించుకుంటూనే ఉంటుంది! ప్రతి నిముషం 50 వేల చర్మకణాలు రాలిపోతుంటాయి. ఇలా జీవితకాలం మొత్తం రాలిన కణాల బరువు 18 కిలోలు ఉంటుంది.
 
 మెదడు: మనం మేల్కొని ఉన్నప్పటి కంటే, నిద్ర పోతున్నప్పుడే మెదడు చురుగ్గా పనిచేస్తుంటుంది. మన బ్రెయిన్‌ ఎంత గొప్పదంటే... అసలు ఏమీ ఆలోచించని మనిషి చేత కూడా రోజుకు 70 వేల ఆలోచనలు చేయిస్తుంటుంది. ఇంకొక విశేషం ఏంటంటే... బ్రెయిన్‌ వల్ల మనం నొప్పిని గుర్తించగలం కానీ, బ్రెయిన్‌కి వచ్చే నొప్పిని గ్రహించలేం!
 
 ఎముకలు: మనం 300 కు పైగా ఎముకలతో పుడతాం. పెద్దవాళ్లం అయ్యేనాటికి వాటి సంఖ్య తగ్గి, 206కి చేరుకుంటాయి! కారణం కొన్ని ఎముకలు ఒకదానితో ఒకటి కలిసిపోవడమే.
 
 జ్ఞాపకశక్తి: గర్భంలో ఉన్నప్పుడు శిశువు మెదడు ప్రతి సెకనుకు 8 వేల కొత్త కణాలతో వృద్ధి చెందుతుంటుంది. శిశువు పుట్టిన కొన్ని గంటలకే తల్లిని గుర్తుపడుతుంది.
 
 వెంట్రుకలు: ప్రతి నాలుగు వారాలకు అంగుళంలో నాలుగో వంతు పెరుగుతాయి. అంటే 6 మిల్లీమీటర్లు. అలా ఒక్కో వెంట్రుకా ఆరేళ్ల వరకు పెరుగుతుంది. తర్వాత రాలిపోతుంది. అదేచోట కొత్త వెంట్రుక మొలుస్తుంది.
 
 ఇనుము: మన దేహంలో ఉండే ఇనుము మొత్తంతో మూడంగుళాల పొడవైన మేకును తయారుచెయ్యొచ్చు.
 
 కన్ను: మానవ నేత్రం 576 మెగాపిక్సెల్‌ సామర్థ్యం గల  డిజిటల్‌ కెమెరా వంటిది! అది కోటి రకాల వేర్వేరు రంగుల ఛాయల్ని గుర్తించగలదు.
 
 నీరు: మనిషి తన జీవితకాలంలో 75 వేల లీటర్ల నీరు తాగుతాడు. దేహం అంత నీటిని పీల్చేస్తుందన్నమాట.
 
 ముక్కు, చెవులు: మనిషి ముక్కు, చెవులు జీవితాంతం పెరుగుతూనే ఉంటాయి. ఆ పెరుగుదల ఒక్కొక్కరిలో స్పష్టంగా కనిపిస్తుంది. కొందరిలో కనిపించదు.
 
 తుమ్ము: ఒక బలమైన తుమ్ము మన ముక్కులోంచి, నోట్లోంచి గంటకు 64 కిలో మీటర్ల వేగంతో ప్రయాణిస్తుంది.


 కర్నూలు(హాస్పిటల్‌): ఆహార నియంత్రణ లేకపోవడంతోనే యువకుల్లోనూ గుండెజబ్బులు అధికమవుతున్నాయని కార్డియాలజిస్టు డాక్టర్‌ పి.చంద్రశేఖర్‌ అన్నారు. కర్నూలు మెడికల్‌ కాలేజ్‌లో డైమండ్‌ జూబ్లీ ఉత్సవాల సందర్భంగా ఏర్పాటు చేసిన సైన్స్‌ ఎగ్జిబిషన్‌ను బుధవారం తిలకించేందుకు వచ్చిన విద్యార్థులకు గుండెజబ్బులపై డాక్టర్‌ చంద్రశేఖర్‌ వివరించారు. గుండెజబ్బులపై విద్యార్థి దశ నుంచే అవగాహన పెంచుకోవాలని సూచించారు. గుండె పనితీరు, సమస్యలు, ఆహార అలవాట్లు, దురలవాట్ల వల్ల కలిగే దుష్ప్రభావాలు, గుండెజబ్బుల నివారణ, గుండె జబ్బులకు చికిత్సా విధానం తదితర విషయాలపై అవగాహన కల్పించారు. 
  


 బెంగళూరులో ఇదే మొదటిసారి
 సాక్షి, బెంగళూరు: అవయవదానంలో ప్రతి క్షణం బంగారమే. అందుకే నగరంలోని మొట్టమొదటిసారిగా హెలికాప్టర్‌ అంబులెన్సులో గుండెను తరలించారు. రామనగర్‌కు చెందిన 45 ఏళ్ల మహిళ ప్రమాదంలో తీవ్రంగా గాయపడి బన్నేరుఘట్ట అపోలో ఆసుపత్రిలో చికిత్స పొందుతున్నారు. గురువారం సాయంత్రం ఆమె బ్రెయిడ్‌ డెడ్‌ అయినట్లు వైద్యులు తేల్చారు.అవయవదానానికి ఆమె కుటుంబ సభ్యులను ఒప్పించారు.
 ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు చెందిన 51 ఏళ్ల మహిళ తీవ్రమైన గుండెజబ్బుతో మత్తికెరె వద్ద ఉన్న ఎం.ఎస్‌రామయ్య ఆసుపత్రిలో చికిత్స పొంతున్నారు. ఆమెకు ఈ గుండెను అమర్చాలి. ఇరు ఆసుపత్రుల మధ్య ఉన్న దూరం 17.5 కిలోమీటర్లు. కాగా గురువారం సాయంత్రం సరిగ్గా 5:30 గంటలకు గుండెతో బయల్దేరిన హెలికాప్టర్‌ పదినిమిషాల్లో ఎం.ఎస్‌ రామయ్య ఆసుపత్రి వద్దకు చేరుకుంది. వైద్యులు గుండెమార్పిడి శస్త్రచికిత్సను పూర్తిచేశారు. గుండెను సేకరించడం నుంచి తరలించడం వరకు వైద్యలు, సిబ్బంది ఆగమేఘాలపై నిర్వహించారు. బాధితురాలి కళ్లు, కాలేయం, మూత్రపిండాలను వేరే రోగులకు అమర్చనున్నారు.


 కర్నూలు(హాస్పిటల్‌): పుట్టుకతో గుండెలో వచ్చిన లోపాన్ని కర్నూలు వైద్యులు సరిదిద్ది ఊపిరిపోశారు. ఆపరేషన్‌ వివరాలను శుక్రవారం శ్రీ విజయదుర్గ కార్డియాక్‌ సెంటర్‌లో ఏర్పాటు చేసిన విలేకరుల సమావేశంలో కార్డియాలజిస్టు డాక్టర్‌ ఎ. వసంతకుమార్‌ వెల్లడించారు. సాధారణంగా గర్భస్థ శిశువుకు పెద్దధమని, చిన్నధమని మధ్య డక్లస్‌ ఆర్టిరియోసిస్‌ ట్యూబ్‌ ఉంటుందన్నారు. ఈ ట్యూబ్‌ గర్భస్థ శిశువుకు ఆరోగ్యానికి ఎంతో అవసరం అన్నారు. శిశువు గర్భం నుంచి బయటకు వచ్చాక మూడు నెలల్లో ఈ ట్యూబ్‌ పూడుకుపోతుందన్నారు. లేకపోతే బిడ్డకు గుండెపై ఒత్తిడి పెరిగి డొక్కలు ఎగరేయడం, బరువు తగ్గడం, సరిగ్గా తినలేకపోవడం, దగ్గు, ఆయాసం, చెమటలు పట్టడం వంటి సమస్యలు వస్తాయన్నారు.
  
 ఇలాంటి సమస్యతోనే బాధపడుతున్న కాకినాడకు చెందిన విజయలక్ష్మి(9) వారం క్రితం ఆసుపత్రికి వచ్చిందన్నారు. 2వేల మందిలో ఒకరికి ఈ సమస్య వస్తుందన్నారు. ఇలాంటి సమస్య ఉన్న వారికి గతంలో ఆపరేషన్‌ ద్వారా ట్యూబ్‌ను మూసివేస్తారన్నారు. కానీ విజయలక్ష్మికి  ఆపరేషన్‌ లేకుండా డివైస్‌ క్లోజర్‌ పద్ధతిలో తొడ నరం ద్వారా గుండెకు ట్యూబ్‌ను పంపి తెరిచి ఉన్న డక్లస్‌ ఆర్టిరియోసిస్‌ ట్యూబ్‌ను సరిచేశామన్నారు. ఎన్‌టిఆర్‌ వైద్యసేవ కింద ఉచితంగా ఆపరేషన్‌ నిర్వహించినట్లు చెప్పారు. సమావేశంలో బాలిక విజయలక్ష్మి, ఆమె తండ్రి ఓబులనాయుడు, అనెస్తెటిస్ట్‌ ప్రశాంత్‌ తదితరులు పాల్గొన్నారు. 
  


 టొరంటో: హెచ్‌ఐవీకి యాంటీరెట్రోవైరల్‌ మందులు వాడుతున్న పురుషులకు సిఫిలిస్‌  అవకాశాలు ఎక్కువగా ఉంటాయని కొత్త అధ్యయనం హెచ్చరిస్తోంది. ప్రస్తుతం హెచ్‌ఐవీకి ‘హార్ట్‌’(హైలీ యాక్టివ్‌ యాంటీరెట్రోవైరల్‌ థెరపీ) మంచి చికిత్సగా ఉంది. కెనడాలోని బ్రిటిష్‌ కొలంబియా విశ్వవిద్యాలయం, దక్షిణాఫ్రికాలోని ఆఫ్రికన్  ఇన్ స్టిట్యూట్‌ ఫర్‌ మేథమెటికల్‌ సైన్సెస్‌ పరిశోధకులు  ఈ అధ్యయనం చేశారు.
 హార్ట్‌ చికిత్స రోగ నిరోధక శక్తిని పెంచుతుందనీ, కానీ చికిత్స తీసుకుంటున్న వారిలో గనేరియా, క్లామైడియాలకన్నా, సిఫిలిస్‌ ఎక్కువగా రావడానికి కారణం ఏంటో అంతుపట్టడం లేదని పరిశోధకులు అంటున్నారు.
  


 ► సాల్మన్ ఫిష్, ట్యూనా, హెర్రింగ్ లాంటి చేపలు గుండెకు ఆరోగ్యకరం. వీటిలో గుండె కొట్టుకోవడంలో తేడానీ, రక్తనాళాల్లో కొవ్వు పేరుకుపోవడాన్నీ, ట్రై గ్లిజరైడ్స్‌నూ తగ్గించే ఒమేగా-3 ఫ్యాటీ యాసిడ్స్ వీటిలో ఎక్కువుంటాయి. వారానికి కనీసం రెండు సార్లయినా ఈ చేపలు తింటే బెటరని అమెరికన్ హార్ట్ అసోసియేషన్ సిఫార్సు చేసింది.
 ► ఓట్ మీల్ తింటే మంచిది. పీచు పదార్థం ఉండే ఈ ఓట్ మీల్ ఒంట్లో కొలెస్ట్రాల్‌ను తగ్గిస్తుంది. జీర్ణకోశ మార్గంలో ఇది ఒక స్పాంజ్‌లా పనిచేసి, కొలెస్ట్రాల్‌ను నానిపోయేలా చేసి, రక్తంలో ఇంకిపోకుండా ఒంట్లో నుంచి తొలగిస్తుంది. హోల్ వీట్ బ్రెడ్ లాంటి తృణధాన్యాలతో చేసినవి తిన్నా మంచిదే.
 ► స్ట్రాబెర్రీలు, బ్లూ బెర్రీల లాంటివి తింటే, ఆ పండ్లలో ఉండే ఫైటోన్యూట్రియెంట్స్, పీచుపదార్థాలు రక్తనాళాల్ని వెడల్పు చేసి, గుండె పోటు వచ్చే అవకాశాలు తగ్గిస్తాయని ఒక పరిశోధనలో వెల్లడైంది.
 ► డార్క్ చాక్లెట్లు, అంటే కనీసం 60 నుంచి 70 శాతం కోకోతో తయారైన చాక్లెట్లు తింటే, అధిక రక్తపోటు, రక్తం ఊరిగే గట్టకట్టుకుపోవడం లాంటివి తగ్గుతాయి. అయితే, మామూలు మిల్క్ చాక్లెట్లు, క్యాండీ బార్‌ల వల్ల ఉపయోగం లేదు. అయితే వీటిని కూడా చాలా పరిమితంగా తీసుకోవాలి.
 ► విటమిన్ ‘సి’ ఎక్కువగా ఉండే బత్తాయిలు, కమలా పండ్ల లాంటి నిమ్మజాతి పండ్లు తినాలి. అయితే, ఈ పండ్ల రసాల్లో మళ్ళీ అతిగా పంచదార కలుపుకోకూడదు.
 ► సోయా పాలు, సోయా జున్ను (తోఫూ) తింటే ఒంటికి కావాల్సిన ప్రొటీన్లు వస్తాయి. అనారోగ్యకరమైన కొవ్వు, కొలెస్ట్రాల్ ఒంట్లో చేరవు. సోయా ప్రొటీన్లు ఒంట్లో చెడ్డ కొలెస్ట్రాల్‌ను తగ్గిస్తాయి.
 ► బంగాళదుంపలు అనగానే అతిగా పిండిపదార్థమని చాలామంది పక్కనపెడుతుంటారు. కానీ, అతిగా వేయించనంత వరకు బంగాళదుంపలు గుండెకు ప్రమాదకరం కావు. పొటాషియం ఎక్కువగా ఉండే వీటిలో ఫైబర్ ఉంటుంది.
 ► టొమాటోలలో కూడా గుండెకు ఆరోగ్యమిచ్చే పొటాషియం ఉంటుంది. ఇందులోని విటమిన్లు రక్తాన్ని శుద్ధి చేస్తాయి.
 ►గుప్పెడన్ని నట్స్ అంటే బాదంపప్పు, అక్రోటు కాయలు (వాల్‌నట్స్), వేరుసెనగ లాంటివి తగు మోతాదులో తినాలి. వాటిలో చెడ్డ కొలెస్ట్రాల్‌ను తగ్గించే విటమిన్ ‘ఇ’ ఉంటుంది.
 ►బచ్చలి కూర లాంటి ఆకుకూరలు గుండెకు అదనపు బలం ఇస్తాయి.
 ►దానిమ్మలో యాంటీ ఆక్సిడెంట్లు ఎక్కువ. రోజూ నిర్ణీత మోతాదులో కనీసం మూడు నెలల పైగా దానిమ్మ రసం తాగితే, గుండెకు రక్తప్రసారం బాగా మెరుగవుతుంది. దానిమ్మ పండు గుండె రక్తనాళాల్లో పేరుకుపోయే అడ్డంకులు (ప్లాక్స్)నూ శుభ్రం చేస్తాయి. యాపిల్ పండ్లు కూడా.
 ►అవిశె గింజలలో (ఫ్లాక్ సీడ్స్) పీచు, ఒమెగా ఫ్యాటీ యాసిడ్స్ ఉంటాయి. వాటిని రోజుకు 20 గ్రాములు తింటే మేలు.
 
 - రాధిక
  చీఫ్ డైటీషియన్,
  కిమ్స్ హాస్పిటల్స్, సికింద్రాబాద్


 గుండె ఆగిపోయినా  ఊపిరితిత్తులు పనిచేయకపోయినా ప్రాణాల్ని నిలబెట్టే మెషీన్ మోర్ లైఫ్ ఇచ్చే ట్రీట్‌మెంట్ ‘ఎక్‌మో’
  
 గుప్పెడంత గుండె చేసే సంక్లిష్టమైన పనులను, ఊపిరితిత్తుల పనిని ఎక్‌మో మెషీన్ చేస్తుంది. దీని సహాయంతో దేహంలోని భాగాలన్నింటికీ ఆక్సిజెన్, రక్తం సరఫరా అవుతుండడంతో ఆయా భాగాలు వాటి పనితీరును సక్రమంగా నిర్వహించగలుగుతాయి. ఈ మెషీన్‌తో పేషెంటుకి బయటి నుంచి లైఫ్ సపోర్టు ఇస్తూ దేహంలో అనారోగ్యానికి గురైన అవయవానికి చికిత్స నిర్వహిస్తారు. ఈ టెక్నాలజీ గుండె కంటే శ్వాసకోశ వ్యవస్థలో లోపాలను సరి చేయడానికి బాగా ఉపకరిస్తుంది. హార్ట్ పేషెంట్లలో సక్సెస్‌రేట్ 40 నుంచి 50 శాతం ఉంటే, లంగ్స్ పేషెంట్లలో 60- 70 శాతం సక్సెస్ రేట్ ఉంటుంది.
 హార్ట్ పేషెంట్లలో గుండె సాధారణ స్థితికి రావడం కష్టమనిపించినప్పుడు హార్ట్ ట్రాన్స్‌ప్లాంటేషన్‌ను ప్రయత్నించాల్సి ఉంటుంది. కానీ... అందులో సక్సెస్‌రేట్ చాలా తక్కువ. దేహం ఫారిన్ బాడీని అంత సులువుగా ఆమోదించకపోవచ్చు. అప్పుడు మళ్లీ గుండె రికవర్ అయ్యే వరకు ఎక్మో సపోర్టు తీసుకోవాల్సిందే. అయితే ఎక్మో పూర్తిస్థాయిలో సక్సెస్ అవుతుందని చెప్పడం కష్టమే. అది పేషెంట్ వయసు, ఇతర ఆరోగ్య సమస్యలు, దీర్ఘకాలిక అనారోగ్యం, రోగనిరోధక శక్తి వంటి అనేక అంశాల మీద ఆధారపడి ఉంటుంది.
  
 ఎక్మో ఎలా పని చేస్తుంది?
 పేషెంటు తొడలోని సిర (వీన్) నుంచి ట్యూబు ద్వారా రక్తాన్ని మెషీన్‌లోని ట్యూబుకు అనుసంధానం చేస్తారు. అది మెషీన్‌లోని నియమిత పైపుల ద్వారా ప్రయాణించి మెంబ్రేన్ అరలోకి చేరుతుంది. అక్కడ కార్బన్‌డయాక్సైడ్ వేరవుతుంది. అక్కడి నుంచి ఆక్సిజనేటర్‌లోకి చేరి ఆక్సిజెన్‌తో కలిసి రక్తం ప్యూరిఫై అవుతుంది. శుద్ధి అయిన రక్తం మరొక ట్యూబ్ ద్వారా గుండె దగ్గర ఉండే ధమని (ఆర్టరీ)కి చేరుతుంది. అక్కడి నుంచి దేహంలోని అన్ని భాగాలకూ ప్రసరిస్తుంది. దేహ భాగాల నుంచి సిరల ద్వారా చెడు రక్తాన్ని సేకరించి, దానిని మంచి రక్తంగా మార్చి ధమనుల ద్వారా దేహమంతటికీ చేరవేస్తుంది. మానిటర్ మీద పల్స్‌రేటు, రక్తం సరఫరా వేగం నమోదవుతుంటుంది. ఎక్మో పరికరం గుండె చేయాల్సిన పనిని, శ్వాస వ్యవస్థ పనిని కూడా చేస్తుంది. వైద్యం ద్వారా శ్వాస వ్యవస్థ, గుండె లోపాలను సరిదిద్దే వరకు ఈ పరికరం వాటికి విశ్రాంతినిస్తుంది.
  
 ఓ వారం ఆగాల్సిందే!
 ఎక్మో పరికరంతో సపోర్టు మొదలుపెట్టిన తర్వాత రోగి స్పందన కోసం ఐదు నుంచి ఏడు రోజులు ఆగాల్సి ఉంటుంది. వారం తర్వాత ఈ యంత్రం నుంచి అందే సపోర్టును కొద్దిగా తగ్గించి దేహంలో స్పందనలను గమనిస్తారు. పల్స్, బిపిని పరీక్షిస్తూ, ఎకో పరీక్షలు కూడా చేస్తారు. ఇది నిపుణులైన వైద్యం బృందం ఆధ్వర్యంలో జరగాలి. ఎక్మో సపోర్టు తగ్గించినప్పుడు రక్త సరఫరా, పల్స్ ఒక మోస్తరుగా పని చేస్తున్నా రోగి చక్కగా స్పందిస్తున్నట్లే చెప్పాలి. అలాంటప్పుడు క్రమంగా ఎక్మో సపోర్టు తగ్గిస్తూ గుండె, శ్వాసవ్యవస్థ పూర్తి స్థాయిలో సొంతంగా పని చేసే వరకు పర్యవేక్షిస్తారు.
  
 దీని అవసరం ఎప్పుడు?
 ఎక్మో ట్రీట్‌మెంట్ సాధారణంగా రెస్పిరేటరీ ఫెయిల్యూర్, కార్డియాక్ ఫెయిల్యూర్ అయిన సందర్భాలలో నేరుగా ఉపయోగిస్తారు. ఈ ట్రీట్‌మెంట్ తీసుకుంటున్న సమయంలోనే డయాలసిస్ చేయాల్సినప్పుడు దీని సహాయాన్ని పరోక్షంగా తీసుకుంటారు. కిడ్నీ ఫెయిల్యూర్‌లో పేషెంటు దేహం నుంచి రక్తాన్ని డయాలసిస్ యంత్రంలోకి సేకరించకుండా ఎక్మో పరికరం ద్వారా డయాలసిస్ యంత్రానికి రక్తాన్ని సరఫరా చేస్తారు.
 
 కార్డియాక్ అరెస్ట్ అయినట్లు గుర్తించిన వెంటనే పేషెంటుకు సిపిఆర్ (కార్డియో పల్మనరీ రెససిటేషన్) చేస్తారు. అంటే గుండె మీద ఒత్తిడి కలిగిస్తూ గుండె తిరిగి కొట్టుకునే అవకాశం కోసం ప్రయత్నించడం. పేషెంటు ప్రాణాలను కాపాడడానికి సిపిఆర్ చేసి బ్లడ్ ప్రెషర్ మెయింటెయిన్ చేస్తూ ఎక్మో మెషీన్‌ను సిద్ధం చేసుకోవాలి. పేషెంటును ఎక్మో పరికరానికి అనుసంధానం చేసిన క్షణం నుంచి దేహంలో అన్ని అవయవాలూ యథాతథంగా పని చేస్తుంటాయి. అలా ఎన్ని రోజులైనా కొనసాగించవచ్చు.
 
 ఏడెనిమిది వారాలపాటు ఉంచినా పేషెంటు కోలుకునే సూచనలు లేవనిపించినప్పుడు వైద్యబృందం ఆ సంగతిని పేషెంటు బంధువులకు తెలియ చేస్తుంది. హార్ట్ పేషెంట్ల విషయంలో ఎక్మో ట్రీట్‌మెంట్ చివరి ప్రయత్నం అనే చెప్పాలి. ప్రయత్నించకుండా వదిలేయడం కంటే ప్రయత్నించి ఫలితాల కోసం ఎదురు చూడడాన్నే వైద్యరంగం కోరుకుంటుంది. క్లిష్టమైన పరిస్థితుల్లో ఎక్మో ద్వారా కోలుకున్న కేసులు తప్పని సరిగా ఉంటాయి. కాకపోతే ప్రస్తుతం ఒకింత తక్కువ.  ముందుగా చెప్పుకున్నట్లు పేషెంటు వయసు, ఇతర అనేక అంశాలతోపాటు దేహం ట్రీట్‌మెంట్‌కి స్పందించడం వంటివన్నీ కీలకమే.
 
 ఇది ఖరీదైన వైద్యం!
 ఎక్మో పరికరాలు హైదరాబాద్‌లో ఏడెనిమిదికి మించి లేవు. ఈ ట్రీట్‌మెంట్‌లో తొలిరోజే నాలుగు నుంచి ఐదు లక్షలు ఖర్చవుతుంది. వయసులో ఉండి, తగినంత డబ్బు ఉన్న సందర్భాలలోనే ఇది సాధ్యమవుతుంది. ఆరోగ్యశ్రీ వంటి ప్రభుత్వ ప్యాకేజ్‌లలో ఇది చేరలేదు. ప్రభుత్వం పూనుకుంటేనే ఇది సామాన్యులకు అందుబాటులోకి వస్తుంది.
  
 వెంటిలేటర్‌కీ ఎక్మోకీ తేడా!
 వెంటిలేటర్ ద్వారా లంగ్స్‌లోకి నేరుగా ట్యుబ్ ద్వారా గాలిని పంపిస్తారు. ఆ గాలిని తీసుకుని మిగిలిన పని మొత్తం శ్వాసకోశ వ్యవస్థ చేసుకోవాలి. వెంటిలేటర్ నుంచి అందిన గాలిని దేహం స్వీకరించలేకపోతున్నప్పుడు ఎక్మో సేవలను తీసుకోవడం వల్ల మంచి ఫలితాలను సాధించవచ్చు. దీని ద్వారా ఊపిరితిత్తులకు కొంత విశ్రాంతినిచ్చినట్లవుతుంది. అలాగే వెంటిలేటర్ వాడినప్పుడు ట్యూబు ద్వారా లంగ్ ఇంజ్యూరీ రావచ్చు. ఎక్మోతో ఆ ఇబ్బందులు ఉండవు.
  
 ఈసిఎంఓ... ఎక్మో... తమిళనాడు మాజీ ముఖ్యమంత్రి జయలలిత ఆరోగ్యపరిస్థితి విషమించిన నేపథ్యంలో తరచుగా వినిపించిన మాట. ఈసిఎంఓ అంటే ఎక్స్‌ట్రా కార్పోరియల్ మెంబ్రేనస్ ఆక్సిజనేషన్. దీనిని ఎక్స్‌ట్రా కార్పోరియల్ లైఫ్ సపోర్టు అని కూడా వ్యవహరిస్తారు. ఈ టెక్నాలజీతో శ్వాసకోశ, గుండె సమస్యలు ఎదురైనప్పుడు పేషెంటుకి బయటి నుంచి మెడికల్ సపోర్టు అందిస్తారు.
  - వాకా మంజులారెడ్డి
  
 డాక్టర్ కిశోర్ జయంతి
  పీడియాట్రిక్ కార్డియాక్ ఇంటెన్సివిస్ట్
  అండ్ ఎక్మో స్పెషలిస్ట్, స్టార్ హాస్పిటల్
  హైదరాబాద్.
  
  
 గుండెపోటుకూ...గ్యాస్‌కూ తేడా!
 గుండెపోటు లక్షణాలూ, గ్యాస్ పైకి ఎగజిమ్మినప్పుడు కనిపించే లక్షణాలు దాదాపు ఒకేలా ఉంటాయి.  దాంతో అది గుండెపోటా లేక అంతగా  ప్రమాదం కలిగించని గ్యాస్ సమస్యా అన్నది తెలియక కొందరు అయోమయానికి గురవుతుంటారు. సాధారణంగా చాలామంది గుండెపోటు, గ్యాస్ సమస్యగానో, కడుపులో/ఛాతీలో మంటగానో, వెన్నునొప్పిగానో, మెడనొప్పిగానో తేలిగ్గా తీసుకుంటుంటారు. వాస్తవానికి అజీర్తి లేదా గ్యాస్ సంబంధిత సమస్యతో బాధపడుతూ... కడుపులోనో లేదా గుండెలోనో మంటగా ఉంటే... ఒక్క యాంటాసిడ్ మాత్రతో తగ్గిపోతాయి. మెడ, వెన్ను లేదా ఆ పరిసరాల్లోని ఇతర ప్రాంతాల్లో నొప్పి ఉంటే పెయిన్‌కిల్లర్ మాత్ర తీసుకుంటే ఉపశమనం కలుగుతుంది. ఇలా జరిగితే పరవాలేదు. కానీ ఇలా ఒకటి రెండు టాబ్లెట్లు తీసుకున్న తర్వాత కూడా ఉపశమనంగా లేదని మీరు భావిస్తే మాత్రం దాన్ని కచ్చితంగా గుండెనొప్పిగా అనుమానించాల్సిందే.
 
 గుండెనొప్పి (యాంజైనా)తో పాటు తేన్పులు వస్తుంటాయి. అందుకే దీన్ని గ్యాస్ సమస్యగా అపోహపడుతుంటారు. కొంతమంది శారీరక శ్రమ / ఉద్వేగం తర్వాత 5 - 15 నిమిషాల పాటు నొప్పి ఉంటుంది. మరికొందరిలో ఇది 20 నిమిషాలు కొనసాగుతుంది. నిమిష నిమిషానికీ చెమటలు పట్టడం పెరుగుతూ, వాంతులు, శ్వాస అందకపోవడం, చివరకు స్పృహ తప్పడం కూడా జరగవచ్చు. అప్పుడు దాన్ని గుండె సమస్యగానే పరిగణించాలి. ఉపశమన మందులు వాడినా.... నొప్పి తగ్గకపోతే  సత్వరం రోగిని హాస్పిటల్‌కు తరలించి  చికిత్స చేయాలి. పైన పేర్కొన్నట్లు నొప్పి తగ్గకుండా అదేపనిగా కొనసాగుతూనే ఉంటే పూర్తిగా గుండె సంబంధితమైన నొప్పిగా పరిగణించాలి.
  
 డా. ప్రమోద్ కుమార్
 కుచులకంటి
 సీనియర్ ఇంటర్‌వెన్షనల్ కార్డియాలజిస్ట్
 యశోద హాస్పిటల్, సోమాజిగూడ హైదరాబాద్.


 న్యూయార్క్: గంజాయి వాడకం గుండె సమస్యలను రెట్టింపు చేస్తుందని తాజా పరిశోధనలో తేలింది. గంజాయి మూలంగా నాడీ వ్యవస్థ తీవ్రంగా ప్రభావితమౌతుందని తెలిసినప్పటికీ.. ఇది గుండెపై చూపించే దుష్ఫలితాలపై అంతగా అవగాహన లేదు. అమెరికాలోని సెయింట్ ల్యూక్ యూనివర్సిటీకి చెందిన భారత సంతతి ప్రొఫెసర్ అమితోజ్ సింగ్ ఈ అంశంపై పరిశోధన నిర్వహించారు. గంజాయి వాడకం మూలంగా గుండె కండరాలు బలహీనపడతాయని ఆయన వెల్లడించారు.
 
 గంజాయి వాడేవారిలో చాలా తక్కువ వయసులో గుండె సమస్యలు వచ్చే అవకాశం ఉందని పరిశోధనలో తేలింది. ముఖ్యంగా స్ట్రెస్ కార్డియోమయోపతికి గంజాయి దోహదం చేస్తుందని అమితోజ్ సింగ్ తెలిపారు. స్ట్రెస్ కార్డియోమయోపతిలో గుండె కండరాలు బలహీనపడి.. రక్తాన్ని పంప్ చేసే సామర్థ్యం తగ్గుతుంది.


 దీన్ని సెలైంట్‌కిల్లర్ అని కూడా అంటారు.
 దీని మీద తప్పకుండా సర్జికల్ ఎటాక్ చేయాలి.
 ఆచి... తూచి జాగ్రత్తగా బీపీని ఎటాక్ చేయాలి.
 రక్తపోటు పెరిగేకొద్దీ కష్టం, నష్టం పెరుగుతాయి.
 అందుకే ఈ బీపీ కూపీ లాగాల్సిందే.
 మంచి చెడు తెలుసుకోవాల్సిందే.
 ఇంక దేనికి వెయిటింగ్?
 స్టార్ట్ రీడింగ్. లేకపోతే... బీపీ పెరుగుతుంది.
 
 అసలు బీపీ అంటే ఏమిటో తెలుసుకుందాం.
 రక్తం ఒకచోటి నుంచి మరోచోటికి ప్రవహించాలంటే  రక్తనాళాల్లో అది కొంత ఒత్తిడితో ప్రవహించాల్సిందే. దాన్నే బ్లడ్ ప్రెషర్ అంటారు. సాధారణ బీపీ 130 / 80 ఉండాలన్నది  అందరికీ తెలిసిన విషయమే. ఇందులో మొదటి విలువను  సిస్టోలిక్ బీపీ అని, రెండో విలువను డయాస్టోలిక్ బీపీ అని అంటారు.
 
 రక్తనాళాల్లో ప్రవహింపజేసేందుకు రక్తానికి కాస్త ఒత్తిడి కావాలి. లేకపోతే రక్తం ముందుకు సాగదు. గుండె స్పందనల వల్ల ఈ ఒత్తిడి కలుగుతుంది. ఈ గుండె స్పందనలు రెండు దశల్లో సాగుతుంటాయి. మొదట... సైనో ఏట్రియల్ నోడ్ అనే భాగం నుంచి నుంచి ఎలక్ట్రిక్ కరెంటు వెలువడుతుంది. వెంటనే గుండె మూసుకుపోతుంది. అప్పుడు గుండె పై గదుల్లో ఉండే రక్తం మైట్రల్‌వాల్వ్, ట్రైకస్పిడ్ వాల్వ్ నుంచి కింది గదుల్లోకి దూసుకుపోతుంది. దీన్ని డయాస్టోల్ అంటారు. గుండె స్పందనలో ఇది కాస్త సుదీర్ఘంగా జరిగే ప్రక్రియ. ఆ తర్వాత గుండె స్పందనలోని రెండవది చోటుచేసుకుంటుంది. ఇందులో ట్రైకస్పిడ్, మైట్రల్ వాల్వ్‌లు మూసుకుపోయి రక్తన్ని వెనక్కురాకుండా ఆపడంతో పాటు పల్మునరీ, అయోర్టిక్ వాల్వ్‌లు తెరచుకొని రక్తనాళాల్లోకి రక్తం ముందుకు వెళ్తుంది. దీన్నే సిస్టోల్ అంటారు. ఇలా డయాస్టోల్, సిస్టోల్ కదలికలు వెంటవెంటనే జరుగుతూ గుండె రక్తాన్ని పంప్ చేస్తూ, రక్తనాళాల్లో అది కొంత ఒత్తిడితో సాగే ప్రక్రియ. అనుక్షణం జరుగుతుంది.
 అందరికీ ఒకటే విలువా?
 పదిహేను నుంచి నలభై ఏళ్ల వరకు వయసున్న వారిని అనేకమందిని పరిశీలించాక ఈ ప్రామాణిక విలువను నిర్ధారణ చేశారు. చిన్నపిల్లల్లో ఈ విలువ మరికాస్త తక్కువగా ఉంటుంది. మహిళల్లోనూ తక్కువగానే ఉంటుంది. అంటే... 110 / 70 ఉంటుంది. అందరికీ 130 / 80 ప్రామాణికం అనుకోకండి. అదే నమ్మి కాస్త ఎక్కువగా ఉంటే హైబీపీ వచ్చిందేమోనని బెంగపెట్టుకోవాల్సిన అవసరం లేదు. అలాగని డాక్టర్‌ను సంప్రదించకుండా నిర్లక్ష్యంగానూ ఉండకూడదు. 45 ఏళ్లు దాటాక వయసును బట్టి బీపీ కాస్త ఎక్కువగా ఉండవచ్చు. కానీ పైవిలువ 140 దాటినా, కింది విలువ 90 దాటినా తప్పనిసరిగా ట్రీట్‌మెంట్ తీసుకోవాలి. మీ బీపీ విలువ ఏమిటో డాక్టర్‌ను నిర్ణయించనివ్వండి. మరీ బీపీ ఎక్కువ ఉంటే తప్ప  ఒక రీడింగ్‌తోనూ ఒక నిర్ధారణకు రాకండి. కనీసం రెండు రీడింగ్స్ అయినా పరిగణనలోకి తీసుకోండి.
 బీపీ వల్ల కలిగే అనర్థాలివి...
 బీపీ పెరగకుండా చూసుకోండి. పెరిగితే బ్రెయిన్ హేమరేజ్ రావచ్చు. మొదట్లో బీపీ  పెరుగుతున్న కొద్దీ తలనొప్పి మాత్రమే ఉంటుంది. కానీ అదేపనిగా పెరుగుతూ పోతే మెదడు రక్తనాళాల గోడలు చిట్లి  రక్తం బయటకు వచ్చి మెదడులో చేరుతుంది. దీన్నే ఇంట్రాసెరెబ్రల్ బ్లీడ్ అంటారు. ఇలా చేరే రక్తం పరిమాణాన్ని బట్టి రకరకాల లక్షణాలు కనిపిస్తాయి. అంటే... తక్కువ పరిమాణంలో అయితే ఒకవైపు కాలూ, చేయి చచ్చుబడటం మూతి వంకరపోవడం జరగవచ్చు. అయితే ఇలాంటి పరిస్థితి వచ్చినా రోగి స్పృహలోనే ఉంటాడు. రక్తస్రావం పరిమాణం పెరుగుతున్నకొద్దీ ముందు పేర్కొన్న లక్షణాలతో పాటు రోగి స్పృహ కోల్పోయే ప్రమాదం ఉంది.
 హైపర్‌టెన్షన్ ఎన్‌కెఫలోపతి: బీపీ ఒక్కసారిగా పెరిగి 200 / 120కి చేరినప్పుడు మెదడులోని అతి చిన్న రక్తనాళాలు చిట్లి రక్తం మెదడులోకి చేరుకోవచ్చు. దీనివల్ల రోగికి తలనొప్పితో పాటు ఫిట్స్ రావడం, కాలూ చేయి పడిపోవడం, స్పృహ కోల్పోవడం జరుగవచ్చు. సీటీ స్కాన్ బ్రెయిన్ ద్వారా దీన్ని నిర్ధారణ చేస్తారు.
 ట్రాన్సియెంట్ ఇస్కిమిక్ ఎటాక్ (టీఐఏ) :  దీర్ఘకాలంగా బీపీ నియంత్రణ లేకుండా ఉంటూ... మైల్డ్ నుంచి మోడరేట్ స్టేజ్‌లో ఉన్నవారిలో, మెదడులోని రక్తనాళాల్లో కొవ్వు పేరుకుపోవడం వంటి పరిస్థితి రావచ్చు. అలాంటి పరిస్థితే వస్తే మెదడులో రక్తప్రసరణ తగ్గిపోవడం వల్ల ఒక పక్క కాలూ చేయి పడిపోవడం, స్పృహ కోల్పోవడం, తూలుతూ నడవడం జరుగుతుంది. అయితే ఈ పరిస్థితి కొద్ది నిముషాల్లోనే బాగైపోతుంది. దీన్నే ట్రాన్సియెంట్ ఇస్కిమిక్ ఎటాక్ అంటారు. ఇలాంటి పరిస్థితుల్లో సీటీ స్కాన్ (బ్రెయిన్) పరీక్ష చేస్తే నార్మల్ రావచ్చు. దీనికి చికిత్స ఇవ్వడం చాలా ముఖ్యం. ఎందుకంటే... మున్ముందు రాబోయే పక్షవాతానికి ఇది నిదర్శనం. ఇలాంటి లక్షణాలను ముందుగానే గుర్తించి చికిత్స తీసుకుంటే పక్షవాతం రాకుండా నివారించవచ్చు.
 ఇస్కిమిక్ స్ట్రోక్ : దీన్నే తెలుగులో పక్షవాతం అంటారు. బీపీ హైబీపీ రూపంలో నెలల తరబడి, ఏళ్ల తరబడి అలాగే నియంత్రణ లేకుండా ఉంటే...  పక్షవాతం వచ్చే అవకాశం ఉంది. మెదడులో ఉన్న రక్తనాళాల్లో కొవ్వు చేరడం వల్ల అవి మూసుకుపోయి రక్తనాళాల నుంచి మెదడుకు రక్తప్రసరణ ఆగిపోయినప్పుడు మెదడులో అవి రక్తం చేరవేయాల్సిన సెంటర్స్ దెబ్బతింటాయి. శరీరంలోని ఏ ప్రాంతాన్ని నియంత్రించే భాగానికి మెదడులో రక్తప్రసరణ ఆగిందో... ఆ భాగం దెబ్బతింటుంది. దెబ్బతిన్న ప్రదేశాన్ని బట్టి కాలూ చేయి పడిపోవడం, చూపు మందగించడం, మూతివంకరపోవడం, తూలుతూ నడవటం, మాట మారడం జరగవచ్చు.
 ఇస్కిమిక్ మైలోపతి : ఈ కండిషన్ ఉన్నవారిలో వెన్నుపాములో ఉండే రక్తనాళాలు బ్లాక్ అయినందువల్ల వెన్నుపాము దెబ్బతింటుంది. దీనివల్ల అకస్మాత్తుగా రెండు కాళ్లూ చచ్చుపడిపోవచ్చు.
 ఇస్కిమిక్ రెటినోపతి: నియంత్రణలో లేకుండా బీపీ ఎక్కువకాలం ఉన్నవారిలో కంట్లో ఉన్న రక్తనాళాలు మూసుకుపోవడం వల్ల కొందరిలో చూపు తగ్గవచ్చు. ఈ కండిషన్‌ను ఇస్కిమిక్ రెటినోపతి అంటారు.
 హైపర్‌టెన్సివ్ నెఫ్రోపతి : హైబీపీతో కిడ్నీలు దెబ్బతిని హైపర్‌టెన్సివ్ నెఫ్రోపతి అనే సమస్య రావచ్చు.కేవలం హైబీపీని నియంత్రణలో ఉంచడం వల్ల పైన పేర్కొన్న అన్ని రకాల జబ్బులను నియంత్రణలో ఉంచడం సాధ్యమే అవుతుంది. కాబట్టి వ్యాధులు వచ్చిన తర్వాత చికిత్స కంటే... ముందుగానే బీపీని నియంత్రించుకోండి. వ్యాధుల నుంచి నివారణ పొందండి. చివరగా ఒక్క మాట హైబీపీ, డయాబెటిస్ మంచి ఫ్రెండ్స్. డయాబెటిస్ ఉందంటే బీపీ రావచ్చు. అందుకే డయాబెటిస్ ఉందంటే బీపీ ఉందనే అనుకోవాలి. మనిషికి ప్రకృతి రెండు కళ్లు ఇచ్చింది. బహుశా హైబీపీని ఒక కంటా... డయాబెటిస్‌ను మరో  కంటా కనిపెట్టుకొమ్మనేనేమో!     
 తీవ్రతను బట్టి హైబీపీ వర్గీకరణ
 బ్లడ్‌ప్రెషర్ విలువ 140 / 90 కంటే ఎక్కువ ఉంటే దాన్ని హైబీపీగా చెప్పవచ్చు.
 మైల్డ్ హైబీపీ : 140 / 90 నుంచి 150 / 90 ఉన్న పరిస్థితిని మైల్డ్ హైబీపీ అంటారు.
 మోడరేట్ హైబీపీ : 160 /90 లేదా 160 / 100 నుంచి 170 / 100 లేదా 180 / 100 వరకు విలువలు ఉంటే దాన్ని ఒక మోస్తరు హై-బీపీ (మోడరేట్ హైబీపీ)గా చెబుతారు.
 సివియర్ హైబీపీ : 190 / 100  నుంచి 190 / 110 వరకు ఉంటే దాన్ని తీవ్రమైన హైబీపీ (సివియర్ హైబీపీ) అని చెప్పవచ్చు.
 యాగ్జిలరేటెడ్ హైపర్‌టెన్షన్ : 200 / 120 నుంచి 210/ 120 ఉంటే దాన్ని మరింత తీవ్రమైన హైబీపీ (యాగ్జిలరేటెడ్ హైపర్‌టెన్షన్) అని చెప్పవచ్చు.
 హైబీపీ అనర్థాలివి!
 బీపీ ఉండాల్సిన లిమిట్ కంటే  కాస్త ఎక్కువగా ఉందనుకోండి. దాన్ని మైల్డ్ అంటారు.  మైల్డ్ హైబీపీ ఉన్నవారికి ఎలాంటి లక్షణాలు కనిపించకపోవచ్చు. కానీ ఒక హద్దు దాటితే అది మోడరేట్ బీపీ అంటారు. మోడరేట్ హైబీపీ నుంచి లక్షణాలు కనిపించడం మొదలవుతాయి. తలనొప్పి, తలదిమ్ముగా ఉండటం, కళ్లు తిరగడం, తల తిరగడం, కొంతమందిలో చూపులో తేడా రావడం, వాంతులు కావడం జరుగుతుంది. ఇక ఆ హద్దు కూడా దాటిందంటే... సివియర్ హైబీపీ లేదా యాగ్జిలరేటెడ్ బీపీ. బీపీ సివియర్ స్థాయికి పెరిగి విశ్వరూపం చూపిస్తే... పక్షవాతం రావచ్చు. కొందరిలో మాట తడబడటం, ముఖంలో ఒక వైపు వంకర కావడం, ఒక పక్క కాలూ చేయీ వంకర కావడం జరుగుతుంది. ఒక్కోసారి మాట పూర్తిగా పోవడం జరగవచ్చు. మెదడుకు కలిగే నష్టంతో పరిణామమిది.
 బీపీని అదుపులో పెట్టుకోవడం ఇలా...
 ఆహారంలో ఉప్పును తగ్గించుకోవడం. ఉప్పు ఎక్కువగా ఉండే అప్పడాలు, పచ్చళ్లను తగ్గించడం.కొవ్వులు ఎక్కుగా ఉండే పాల ఉత్పాదనలు, మీగడ, వెన్న, నెయ్యి, స్వీట్స్, నూనె ఎక్కువగా ఉండే పదార్థాలను తగ్గించుకోవడంఒత్తిడికి గురి కాకుండా చూసుకోవడం రోజూ క్రమం తప్పకుండా వ్యాయామం   తాజా ఆకుకూరలతో ఉండే ఆహారాన్ని తీసుకోవడం.ఉడికించిన ఆహారాన్ని తీసుకోండి. నూనెలో వేయించిన ఆహారాన్ని తగ్గించండి. చిప్స్. ఫ్రైస్, క్రిస్ప్‌స్, పిజ్జాలు, బర్గర్ల వంటి ఫాస్ట్‌ఫుడ్స్ తప్పక తగ్గించుకోవాలి. ఎప్పుడైనా ఒకసారి, అదీ చాలా పరిమితంగా మాత్రమే తీసుకోవచ్చు. బీట్‌రూట్ తినడం వల్ల హైబీపీ కొంతవరకు తగ్గవచ్చు.
 హైబీపీ... ఏం తింటే తగ్గుతుంది!
 హైబీపీతో బాధపడుతున్నప్పుడు ఏమేమి తినకూడదో తెలుసుకుని జాగ్రత్త పడుతుంటారు. అయితే ఏమేమి తినాలో, ఏమేమి తినవచ్చో తెలుసుకోవడమూ అంతే ముఖ్యం. ఆహారంలో పొటాషియం, మెగ్నీషియం, ఫైబర్ ఎక్కువ ఉంటూ సోడియం తక్కువగా ఉండాలి. ఇవి అధికంగా ఉన్న బ్లడ్ ప్రెషర్‌ని సహజంగా అదుపుచేస్తాయి. ఇవి ఎందులో ఉంటాయంటే... అరటిపండు, ఆపిల్, ఆప్రికాట్, ఖర్జూరం, ద్రాక్ష, మామిడిపండు, పుచ్చకాయ, కర్బూజ, కమలాలు, పీచ్ పండ్లు తీసుకోవాలి. పండ్లను రసం తీసి తాగడం కంటే పీచుతోపాటు తినడం మంచిది. ఇక కూరగాయలను చూస్తే క్యారట్, పచ్చి బఠాణి, దోసకాయ, కీరదోస, సొరకాయ, బంగాళాదుంప, పాలకూర, గెనుసుగడ్డ (చిలగడ దుంప), టొమాటో, పెరుగులో సోడియం తక్కువగా, పొటాషియం, మెగ్నీషియం వంటి సూక్ష్మపోషకాలు ఎక్కువగా ఉంటాయి.
 డాక్టర్ అనిల్ కోటంరెడ్డి
 వెల్‌నెస్ కన్సల్టెంట్, కేర్ హాస్పిటల్స్, హైదరాబాద్ 


 - ప్రాణాపాయ స్థితిలో సీనియర్‌ జర్నలిస్ట్‌ ఆర్‌ఎస్‌జీ కిశోర్‌ 
 - హుద్రోగంతో ఆసుపత్రిలో పోరాటం
 - ఆపన్నహస్తం కోసం ఎదురు చూపు
  
 పదిమంది హుద్రోగ చిన్నారుల దీనస్థితిని వెలుగులోకి తెచ్చి, వారి జీవితాల్లో వెలుగునింపిన గుండె లయ తప్పోతుంది. ప్రజల సమస్యల పరిష్కారంలో పాతికేళ్లు శ్రమించిన ఓ హృదయం కాపాడమని వేడుకుంటోంది. మానవీయ కథనాలను ఎన్నో ప్రసారం చేసి, మావతావాదులను కదిలించిన ఆయననే చివరకు అపన్నహస్తం కోసం ఎదురు చూడాల్సిన దుస్థితి వచ్చింది. పాత్రికేయుడిగా పలు ఆసక్తి కథనాలను వెలుగులోకి తెచ్చిన నంద్యాల ఎలక్ట్రానిక్‌ మీడియా సీనియర్‌ జర్నలిస్ట్‌ ఆర్‌ఎస్‌జీ కిశోర్‌ తీవ్ర హుద్రోగంతో కర్నూలు సర్వజన ఆసుపత్రిలో ప్రాణాపాయంతో పోరాడుతున్నారు.  
 - నంద్యాల
   
 మూడు తరాలుగా జర్నలిజంలో ఉంటూ సేవలందిస్తున్న కుటుంబానికి చెందిన ఆర్‌ఎస్‌జీ కిశోర్‌ నంద్యాలలో తొలి ఎలక్ట్రానిక్‌ మీడియా జర్నలిస్ట్‌. ప్రస్తుత గుండె సంబంధిత వ్యాధితో ప్రాణాలతో కొట్టుమిడ్డాతున్నారు. పాత్రికేయుడిగా పాతికేళ్లుగా పనిచేసినా బ్యాంక్‌ బ్యాలెన్స్‌లు పెట్టుకోలేని పరిస్థితి. అరకొరగా వచ్చే జీవితంతోనే కుటుంబాన్ని నెట్టుకొచ్చారు. ఇద్దరు భార్యలు, ఆరుగురు సంతానం. అతనికి తల్లిదండ్రులు పేరు ప్రతిష్టలను, నైతిక విలువలు, మానవత్వాన్ని పంచిపెట్టారేకాని, ఆస్తులను ఇవ్వలేదు. ఆయన తండ్రి ఆర్‌వీ శేషాద్రి కర్నూలులో సీనియర్‌ జర్నలిస్ట్‌. ప్రముఖ స్వాతంత్ర సమర యోధుడు కోడి నరసింహం కుమార్తె శకుంతలమ్మ ఆయన తల్లి. ఆర్‌వీ శేషాద్రి పాతికేళ్లు జర్నలిస్ట్‌గా సేవలను అందించి, ఒక దినపత్రికలో చీఫ్‌ రిపోర్టర్‌ హోదాలో మృతి చెందారు. ఆయన స్ఫూర్తితో బీఎస్సీ(ఎలక్ట్రానిక్స్‌) 1996 ఎలక్ట్రానిక్‌ మీడియా ప్రారంభమైన తొలి రోజుల్లోనే సిటీ కేబుల్‌ యాజమాన్యం సహకారంతో స్థానిక వార్తలకు శ్రీకారం చుట్టారు. పలు సంచలనాత్మక వార్తలను, మానవీయ కథనాలను ప్రసారం చేసి ఈ తరం ఎలక్ట్రానిక్‌ మీడియ జర్నలిస్ట్‌లకు స్ఫూర్తిగా నిలిచారు. 2010లో వ్యక్తిగత కారణాలతో సిటీ కేబుల్‌ నుంచి తప్పుకున్న ఆయన ప్రముఖ చానల్‌లో పని చేస్తున్నారు. ప్రస్తుతం ఆయన కుమారుడు పవన్‌ కళ్యాణ్‌ లోకల్‌ చాన్‌ల్‌లో జర్నలిస్టుగా పని చేస్తున్నారు. 
  
 దాతల కోసం నిరీక్షణ
 మూడు దశాబ్దాలుగా జర్నలిజం వృత్తిలో ఉంటున్న కిషోర్‌ వారం క్రితం ఇంట్లో కళ్లు తిరిగి పడిపోవడంతో కుటుంబీకులు ప్రైవేటు ఆసుపత్రికి తరలించారు. అక్కడి వైద్యులు పరిశీలించి గుండె బలహీనమై, తక్కువగా కొట్టుకుంటుందని సూచించడంతో కర్నూలు సర్వజన ఆసుపత్రిలో చేర్పించారు. వైద్యులు పేస్‌ మేకర్‌ ద్వారా గుండె ఆగకుండా ఆపారు. తర్వాత జరిపిన యాంజియోగ్రామ్‌ పరీక్షలో మూడు రక్తనాళాలు పాడై, బలహీనమయ్యాయి. బైపాస్‌ సర్జరీ, ఓపెన్‌ హార్ట్‌›సర్జరీ కూడా చేయలేని పరిస్థితి. ఆరోగ్యశ్రీ పథకం ఆదుకునే అవకాశాలు ఉన్నా పరిధి తక్కువగా ఉంది. మెరుగైన వైద్యం అందించాంటే కార్పొరేట్‌ ఆసుపత్రికి తీసుకెళ్లాల్సిన పరిస్థితి ఏర్పడింది. దాదాపు రూ. ఐదారు లక్షలు ఖర్చు అవుతుందని వైద్యులు చెబుతున్నారు.  
    
 బ్యాంక్‌ అకౌంట్‌ నెం: 30728194177 
 భార్య: రంగా రేణుకదేవి  
 స్టేట్‌ బ్యాంక్‌ ఆఫ్‌ ఇండియా   
  


 – మూడించుల గాటుతో గుండె ఆపరేషన్‌
 – ప్రభుత్వ ఆసుపత్రుల్లో మొదటిసారి
  
 కర్నూలు(హాస్పిటల్‌): పెద్దాసుపత్రిలో  ప్రాంతీయ కార్డియోథొరాసిక్‌ సర్జరీ సెంటర్‌ మరోసారి ఘనత సాధించింది. ఇక్కడి వైద్యులు అరుదైన గుండె ఆపరేషన్‌ చేసి రికార్డు సృష్టించారు. పెళ్లి కావాల్సిన ఓ యువతికి పెద్దగాటు పెట్టకుండా మూడించుల గాటుతో గుండె ఆపరేషన్‌ను విజయవంతంగా పూర్తి చేశారు. ప్రభుత్వ ఆసుపత్రుల్లో ఇలాంటి ఆపరేషన్‌ చేయడం మొదటిసారని వైద్యులు ప్రకటించారు. దీంతో పాటు ఓ గిరిజన బాలికకు సైతం ఓపెన్‌హార్ట్‌ సర్జరీని విజయవంతంగా నిర్వహించారు. వివరాలను సోమవారం ఆసుపత్రిలో ఏర్పాటు చేసిన విలేకరుల సమావేశంలో ప్రిన్సిపల్‌ డాక్టర్‌ జీఎస్‌ రామప్రసాద్, ఆసుపత్రి సూపరింటెండెంట్‌ డాక్టర్‌ జె.వీరాస్వామి సమక్షంలో కార్డియోథొరాసిక్‌ సర్జన్‌ డాక్టర్‌ ప్రభాకరరెడ్డి వివరించారు. అనంతపురం జిల్లా తాడిపత్రి ప్రాంతానికి చెందిన సాయిప్రియ(16) హద్రోగ సమస్యతో బాధపడుతూ కర్నూలు ప్రభుత్వ ఆసుపత్రిలో చేరిందన్నారు. ఆమెకు  మినిమల్లీ ఇన్‌వేసివ్‌ కార్డియాక్‌ సర్జరీని ఆదివారం విజయవంతంగా నిర్వహించామని తెలిపారు. సాధారణంగా ఓపెన్‌ హార్ట్‌ సర్జరీ అంటే గొంతు కింద నుంచి కడుపు వరకు పెద్దగా కోసి చేస్తారని, కానీ సాయిప్రియకు పెళ్లి కావాల్సి ఉండటంతో గాటు కనిపించకుండా ఛాతీ కింద భాగంలో మూడించుల గాటు పెట్టి ఆపరేషన్‌ చేశామన్నారు. అలాగే ఆత్మకూరు మండలం పాలెంచెరువు గ్రామానికి చెందిన భారతమ్మ(13) అనే బాలిక జన్మతః గుండెకు రంధ్రం ఏర్పడి బాధపడుతుండటంతో ఆమెకు సైతం ఓపెన్‌హార్ట్‌ సర్జరీ ఆపరేషన్‌ చేశామన్నారు. ఈ ఆపరేషన్‌కు సంబంధించి శనివారం రూ.4లక్షల విలువైన పరికరాలు వచ్చాయన్నారు. దీంతో ఆదివారం ఆపరేషన్‌ చేయడానికి వీలు కలిగిందని ఆయన తెలిపారు. ఈ ఇద్దరికీ ఎన్‌టీఆర్‌ వైద్యసేవ ద్వారా ఉచితంగా ఆపరేషన్‌ నిర్వహించామన్నారు. సాయిప్రియకు చేసిన ఆపరేషన్‌ను ప్రభుత్వ ఆసుపత్రుల్లో మొదటిసారి నిర్వహించామన్నారు. కార్పొరేట్‌ ఆసుపత్రుల్లోనూ రెండు, మూడుచోట్ల మాత్రమే ఇలాంటి సర్జరీ చేశారని తెలిపారు. బెంగళూరులో అయితే రూ.3లక్షలకు పైగా ఈ సర్జరీకి వసూలు చేస్తారని వివరించారు. వచ్చే ఆదివారం డబుల్‌ వాల్యు రీప్లేస్‌మెంట్‌ సర్జరీలు చేయనున్నట్లు తెలిపారు.
  
 పారామెడికల్‌ సిబ్బంది లేకపోవడమే సమస్య
 ప్రాంతీయ కార్డియోథొరాసిక్‌ సర్జరీ విభాగానికి పారామెడికల్‌ సిబ్బంది లేకపోవడం సమస్యగా మారిందని వైద్యులు తెలిపారు. ఇందుకు సంబంధించి ఎన్‌టీఆర్‌ వైద్యసేవ పథకం ద్వారా నియమించుకోవాలని డీఎంఈ లేఖ పంపించారన్నారు. జిల్లా కలెక్టర్‌ ఈ పోస్టుల నియామకానికి త్వరగా ఉత్తర్వులు ఇస్తే రోగులకు ఎంతో మేలు కలుగుతుందన్నారు. ప్రస్తుతం హైదరాబాద్‌ కిమ్స్‌ హాస్పిటల్‌ నుంచి ఇద్దరు స్టాఫ్‌నర్సులు, ఒక ఫర్ఫూజనిస్ట్‌లను పిలిపించి ఆపరేషన్‌ చేస్తున్నామన్నారు. ఇక్కడే సిబ్బంది నియమిస్తే వారానికి మూడు, నాలుగురోజులు ఆపరేషన్లు చేసే అవకాశం ఉందన్నారు. సమావేశంలో న్యూరోసర్జన్‌ డాక్టర్‌ డబ్లు్య. సీతారామ్, కార్డియాలజి విభాగాధిపతి డాక్టర్‌ పి. చంద్రశేఖర్, అనెస్తీషియా వైద్యులు డాక్టర్‌ కైలాష్‌నాథ్‌రెడ్డి, డాక్టర్‌ కొండారెడ్డి, కర్నూలు మెడికల్‌ కాలేజి పూర్వ విద్యార్థుల సంఘం అధ్యక్షులు డాక్టర్‌ వెంకటరమణ పాల్గొన్నారు. 
  


 రోజూ తాజా పండ్లు తింటే వాటిల్లోని పోషకాలతో గుండెకు సంబంధించిన జబ్బులు దూరం. తాజా పళ్లు, కూరగాయల్లో దొరికే యాంటీ ఆక్సిడెంట్లు... ఫ్రీ రాడికల్స్‌కూ, శరీరంలోని విషపదార్థాలకు వ్యతిరేకంగా పనిచేసి శరీరాన్ని ఆరోగ్యంగా ఉంచుతాయి.
 ⇔ మధ్యధరా ప్రాంతం వారి ఆహార రహస్యం ఏమిటంటే... వాళ్లు తీసుకునే ఆహారంలో కూరగాయలు, ఆలీవ్ నూనె ఎక్కువ. దాంతోపాటు వాళ్ల రోజువారీ కార్యక్రమాల రూపంలో శ్రమ ఎక్కువ చేస్తారు. ఒత్తిడికి దూరంగా ఉంటారు.
 ⇔ సమతుల ఆహారం తీసుకోండి. ఆకలిగా ఉన్నప్పుడే భోజనం చేయండి. శ్నాక్స్ అంటూ తరచూ ఏదో ఒకటి పంటికింద నములుతూ ఉండకండి.
 ⇔ ఒకసారి ఉపయోగించిన నూనెను మళ్లీ పెనంలో వేయకండి. 
 ⇔ మీ కొలెస్ట్రాల్ పాళ్లు కొద్దిపాటి ఎక్కువగా ఉంటే మరీ విచారించవద్దు. కొద్దిగా కొలెస్ట్రాల్ ఎక్కువగా ఉండటం కంటే పొగతాగడం, ఎక్కువ బరువుండటమే మరింత  హానికరం అని గుర్తించండి.
 ⇔ వెల్లుల్లి, చేపలు, క్రమం తప్పకుండా చేసే వ్యాయామం... ఇవి కొలెస్ట్రాల్‌ను తగ్గించే ఆయుధాలని గ్రహించండి.
  హెల్త్ క్విజ్
 ⇔ మన దేహంలో అత్యంత బలమైన కండరం ఏది?
 ⇔ గుండె నిమిషానికి ఎన్నిసార్లు కొట్టుకుంటుంది?
 ⇔ సగటు ఆయుర్దాయం ఉన్న వ్యక్తి జీవితకాలంలో గుండె ఎన్నిసార్లు స్పందిస్తుంది?
 ⇔ ఒక వ్యక్తి సగటు జీవితకాలంలో గుండె ఎంత రక్తాన్ని పంప్ చేస్తుంది?
 ⇔ ఇంతటి బలమైన గుండె ఎందుకు దెబ్బతింటోంది?
 ⇔ దాన్ని రక్షించుకోడానికి చేయాల్సిందేమిటి?
  జవాబులు:
 1. గుండె కండరం
  2. 72 సార్లు
  3. దాదాపు మూడు బిలియన్‌సార్లు
  4. దాదాపు మూడులక్షల టన్నులు
  5. మన జీవనశైలిలోని మార్పుల వల్ల
  6. ఆరోగ్యకరమైన జీవనశైలి, క్రమం తప్పని వ్యాయామం.
 హెల్తీ హ్యాబిట్స్
 ⇔ బెడ్‌రూమ్‌లో కంప్యూటర్లను, టీవీని అమర్చుకోకండి.
 ⇔ పెంపుడు జంతువులు ఉన్నవాళ్లకు గుండె జబ్బులు తక్కువని తేలింది.
 ⇔ టెలివిజన్‌కు అంటిపెట్టుకోవడం స్థూలకాయానికి ఓ ప్రధాన కారణం.
 ⇔ సెల్‌ఫోన్స్‌తో స్ట్రెస్ పెరుగుతుంది. మీ మొబైల్ మిమ్మల్ని ఎప్పుడూ (అంటే... టాయ్‌లెట్స్‌లో, మూవీకి వెళ్లినప్పుడూ) అంటిపెట్టుకునే ఉండేలా చూసుకోకండి.
 ⇔ ఎప్పుడూ ప్రసన్నంగా ఉంటే గుండెజబ్బుల రిస్క్ తక్కువ.
 ⇔ ఎప్పుడూ నవ్వుతూ ఉండటం వల్ల గుండెజబ్బులు తగ్గుతాయని వైజ్ఞానికంగా నిరూపితమయ్యింది. లాఫ్టర్ థెరపీ వల్ల రక్తపోటు, ఒత్తిడి, క్యాన్సర్, గుండెజబ్బుల రిస్క్ తగ్గుతుంది.
  


 –శాసన మండలి చైర్మన్‌ చక్రపాణియాదవ్‌
 కర్నూలు(హాస్పిటల్‌): తృప్తి, ఓర్పుతోనే గుండె పదిలంగా ఉంటుందని శాసన మండలి చైర్మన్‌ చక్రపాణియాదవ్‌ అన్నారు. కర్నూలు హార్ట్‌ ఫౌండేషన్‌ ఆధ్వర్యంలో ఆదివారం సాయంత్రం కలెక్టరేట్‌లోని సునయన ఆడిటోరియంలో వరల్డ్‌ హార్ట్‌ డే కార్యక్రమాన్ని నిర్వహించారు. ముఖ్యఅతిథిగా చక్రపాణియాదవ్‌ మాట్లాడుతూ.. ఒకరినొకరు అభిమానించుకుని, గౌరవించుకోవాలన్నారు. అప్పుడే సమాజం ప్రశాంతంగా ఉంటుందన్నారు. మహాత్ముడు అహింసామార్గంలో బ్రిటిష్‌ వారిని తరిమికొట్టాడాని, ఆయన ప్రసాదించిన స్వాతంత్య్రాన్ని అదే దృష్టితో కాపాడుకోవాలని సూచించారు. కర్నూలు ప్రభుత్వ సర్వజన వైద్యశాలలో మొదటిసారిగా ఓపెన్‌హార్ట్‌ సర్జరీ నిర్వహించడం అభినందనీయమన్నారు. కర్నూలు ఎమ్మెల్యే ఎస్వీ మోహన్‌రెడ్డి మాట్లాడుతూ.. వరల్డ్‌ హార్ట్‌ డేను కర్నూలులో మాత్రమే ప్రతి ఏటా నిర్వహించడం అభినందనీయమన్నారు.  ఏపీ కార్డియాలజిస్ట్స్‌ సొసైటీ ఆఫ్‌ ఇండియా రాష్ట్ర కార్యదర్శి డాక్టర్‌ పి. రమేష్‌బాబు మాట్లాడుతూ.. హృదయాన్ని ప్రేమించడం నేర్చుకోవాలని, అప్పుడే ఆరోగ్యంగా ఉంటారన్నారు. అనంతరం డాక్టర్‌ రమేష్‌బాబుకు విశిష్ట వ్యక్తిగా కర్నూలు హార్ట్‌ ఫౌండేషన్‌ పేర్కొంటూ శాసన మండలి చైర్మన్‌ చక్రపాణియాదవ్‌ చేతుల మీదుగా సన్మానించారు. ఆ తర్వాత  కుమారి అంజలి కూచిపూడి అభినయం ఆకట్టుకుంది. చివరగా హైదరాబాద్‌కు చెందిన గాయకులు  శరత్‌చంద్ర బృందం ఆలపించిన ఘంటసాల గీతాలు అలరించాయి. కార్యక్రమంలో కర్నూలు ప్రభుత్వ సర్వజన వైద్యశాల సూపరింటెండెంట్‌ డాక్టర్‌ జె.వీరాస్వామి, ఆంధ్రాబ్యాంక్‌ డీజీఎం గోపాలకృష్ణ, కర్నూలు హార్ట్‌ ఫౌండేషన్‌ కార్యదర్శి డాక్టర్‌ పి. చంద్రశేఖర్, సభ్యులు డాక్టర్‌ భవానీప్రసాద్, డాక్టర్‌ వసంతకుమార్, చంద్రశేఖర కల్కూర, నరసింహారెడ్డి తదితరులు పాల్గొన్నారు. 
  


 ♦ బద్ధకోణాసనంతో సుఖప్రసవం
 ♦ ఉదరశక్తికి మహాముద్ర
  1. బద్ధ కోణాసన : ఈ ఆసనంలో కాళ్లు రెండూ ముందుకు స్ట్రెచ్ చేసి సమస్థితిలో కూర్చోవాలి. రెండు కాళ్లను వదులుగా ఉంచి, పాదాలను పక్కలకి తిప్పుతూ మోకాళ్లను తుంటి కీలు భాగాలను విడదీయాలి. తరువాత రెండు కాళ్లను మడిచి పాదాలు రెండు... జననేంద్రియాలకు దగ్గరగా కలిపి ఉంచాలి. రెండు పాదాల కాలి వేళ్ళను రెండు చేతులతో కలిపి పట్టుకుని శరీరం నిటారుగా ఉంచి రెండు మోకాళ్లను పైకి, మళ్ళీ కిందికి తీసుకురావాలి.
 ఈ ఆసనంలో మోకాళ్లు రెండూ పైకి కిందకు వచ్చినప్పుడు సీతాకోకచిలుక రెక్కల కదలిక వలె ఉంటుంది కనుక దీనిని బటర్ ఫ్లై భంగిమతో పోలుస్తారు. పూర్తి స్థితిలో ఉన్నప్పుడు మోకాళ్లు రెండూ భూమికి దగ్గరగా ఉన్నప్పుడు శ్వాస వదులుతూ పొట్ట కండరాలను లోపలకు లాగి ముందుకు వంగి తలను పాదాలకు తాకించే ప్రయత్నం చేయవచ్చు.
  ఉపయోగాలు:  తొడ లోపలి భాగాలకు, తుంటికీలు (గ్రొయిన్ ఏరియా) భాగాలలో ఫ్లెక్సిబిలిటీ పెరుగుతుంది. జీర్ణశక్తి, అన్న పేగు కదలికకు దోహదపడుతంది. రుతుక్రమం సమస్యల నుంచి, మెనోపాజ్ లక్షణాల నుంచి ఉపశమనం కలిగిస్తుంది. ప్రీ నేటల్ యోగాలో ఇది ముఖ్యమైన ఆసనం. పెల్విక్ రీజియన్ ఓపెన్ అవుతుంది కనుక సుఖ ప్రసవం జరుగుతుంది. గుండె కండరాలు  బలంగా అవుతాయి. ఊపిరితిత్తులకు మంచిది. అయితే గర్భిణీ స్త్రీలు చివరి మూడు నెలల్లో ఈ ఆసనం చేయకుండా ఉండటం మంచిది.
 2. మహాముద్ర : సీతాకోక చిలుక భంగిమలో కూర్చోవాలి. గజ్జ భాగాలు సడలిన తరువాత కుడి పాదాన్ని జననేంద్రియాలకు దగ్గరగానే ఉంచి ఎడమకాలును ముందుకు చాపాలి. రెండు చేతులతో ఎడమపాదాన్ని పట్టుకుని వెన్నెముకను నిటారుగానే ఉంచి మొండాన్ని ఏటవాలుగా ముందుకు ఉంచి, మలద్వారం దగ్గర కండరాలను (మూలబంద్)లోపలకి, శ్వాస వదులుతూ పొట్ట దగ్గర కండరాలను లోపలికి లాగి (ఉడియాన బంద్), గొంతు దగ్గర కండరాలను సంకోచింప చేసి (జలంధర్ బంద్) ఉంచాలి. తిరిగి శ్వాస తీసుకుంటూ లాగి ఉంచిన కండరాలను అదే వరుసలో రిలీజ్ చేయాలి. ఈ విధంగా 3 సార్లు రిపీట్ చేసిన తరువాత తిరిగి రెండవ వైపు అంటే కుడికాలుని స్ట్రెచ్ చేసి ఎడమకాలుని ఫోల్డ్ చేసి చేయాలి.
  ఉపయోగాలు: ఉదరకోశ సమస్యలను తగ్గించడానికి, జీర్ణశక్తి పెరగడానికి సింపథెటిక్, పారా సింపథెటిక్ నరాల వ్యవస్థను సమతుల్యం చేయడానికి తద్వారా మానసిక ప్రశాంతత కలగించడానికి ఉపయోగపడుతుంది. అందుకే ధ్యానం చేయడానికి ముందు ఈ ఆసనం సాధన చేసినట్లయితే త్వరగా ఏకాగ్రత సాధించడానికి తేలిక అవుతుంది. యాంటీ ఏజింగ్‌కి ఉపయోగం ఈ ముద్ర
 3. ఉష్ట్రాసనం
 వజ్రాసనంలో కూర్చోవాలి. సీటు భాగం మడమల మీద ఉంచాలి. ఎడమ చెయ్యి అరచేతితో భూమి మీద నొక్కుతూ శ్వాస తీసుకుంటూ సీటు భాగాన్ని కుడిచేతిని పైకి లేపి, కుడి చేతిని వీలైనంత పైకి వెనుకకు స్ట్రెచ్ చేసి పొట్ట భాగాన్ని ముందుకు నె ట్టాలి. మోకాలు నుంచి తొడవరకు నిలువు రేఖలో ఉండేటట్లుగా చూసుకోవాలి. దీనిని అర్థ ఉష్ట్రాసనం అంటారు. శ్వాస వదులుతూ యధాస్థితి వజ్రాసనంలోకి వెనుకకు రావాలి.
 ఎడమ అరచెయ్యి వెనుక భూమి మీద బలంగా నొక్కుతూ పైకి లేవడం వలన లోయర్ బ్యాక్ మీద ఎటువంటి లోడ్ పడకుండా చాలా తేలికగా ఉంటుంది. ఇదే విధంగా రెండో వైపు కూడా అర్ధ ఉష్ట్రాసనం చేయాలి. కొంచెం ఫ్లెక్సిబిలిటీ ఏర్పడిన తరువాత రెండు మోకాళ్ల మీద నిలబడి కుడి చెయ్యి వెనుకనున్న కుడి అరిపాదం మీద, ఎడమ చెయ్యి ఎడమ అరిపాదం మీద ఉంచి తలని వెనుకకు వాలుస్తూ పొట్ట భాగాన్ని ముందుకు నెట్టాలి. ఈ ఆసనాన్ని ఒంటె భంగిమతో పోల్చుతారు. 3 లేదా 5 శ్వాసల తరువాత శ్వాస వదులుతూ వజ్రాసన స్థితికి రావాలి.
 ఉపయోగాలు: జీర్ణశక్తి మెరుగుపడడానికి, ఊపిరితిత్తులు వ్యాకోచం చెందడానికి, రుతుక్రమ సమస్యలు పోవడానికి అన్నింటికంటే ముఖ్యంగా లోయర్ బ్యాక్ సమస్య పరిష్కారానికి ఉపయోగపడే ఆసనం ఇది.  - సమన్వయం: ఎస్.సత్యబాబు, సాక్షి ప్రతినిధి


 ఏడాదిలో 36,00,000 సార్లు, జీవితకాలంలో దాదాపు 250 కోట్ల సార్లు (2.5 బిలియన్‌సార్లు) కొట్టుకుంటుంది.
 ⇒ {పతి నిమిషానికీ 30 లీటర్ల రక్తం మన గుండె ద్వారా పంప్ అవుతుంది.
 ⇒ మన జీవితకాలంలో మన గుండె నుంచి ప్రవహించే రక్తాన్ని మన ఇంట్లోని కొళాయి ద్వారా ప్రవహింపజేస్తే అది 45 ఏళ్లపాటు ఎడతెరిపి లేకుండా ప్రవహిస్తూనే ఉంటుంది.
 ⇒ మన కంటిపాప కార్నియాకు తప్ప శరీరంలోని ప్రతి కణానికీ (అంటే... 75 ట్రిలియన్ కణాలకు) అవిశ్రాంతంగా రక్తం అందుతూనే ఉంటుంది.
 ⇒ గుండె అనే అవయవం ఒక పంప్‌లాగా పనిచేస్తుంది. ఈ పంప్‌ను నడిపించడానికి అవసరమైన కరెంట్ సైనో ఏట్రియల్ నోడ్ అనే చోట వెలువడుతుంది. దీని నుంచి ఒక జీవితకాలంలో వెలువడే శక్తినంతా కలగలిపితే ఒక ట్రక్కు చంద్రుడి వద్దకు వెళ్లి మళ్లీ తిరిగి వచ్చేంత శక్తి వెలువడుతుంది.
 హెల్త్ టిప్స్
 ⇒ చర్మ సంరక్షణకు గ్రీన్ టీ చక్కగా ఉపయోగపడుతుంది. ఇందులో ఈ-విటమిన్‌లో ఉండే యాంటీ ఆక్సిడెంట్‌ల కంటే ఇరవై రెట్లు శక్తిమంతంగా పని చేసే యాంటిఆక్సిడెంట్లు ఉంటాయి. ఇవి శరీరకణాలను ఎప్పటికప్పుడు ఉత్తేజితం చేస్తాయి.
 ⇒ గర్భిణీలకు ఉదయాన్నే కాని మరికొందరిలో ఏం తిన్నా కూడా వెంటనే వాంతులవడాన్ని చూస్తుంటాం. ఉదయాన్నే పరగడుపున ఒక టేబుల్ స్పూన్ తేనెలో అంతే మోతాదు నిమ్మరసాన్ని కలిపి తీసుకుంటే వాంతులు ఆగిపోతాయి. తిన్నది కడుపులో ఇముడుతుంది.
 ⇒ రోజూ ఒక టేబుల్ స్పూన్ తేనె తీసుకుంటుంటే ఆరోగ్యానికి మంచిది. తేనెలో చిటికెడు కుంకుమపువ్వు కలిపి తీసుకుంటుంటే రక్తప్రసరణ మెరుగవుతుంది. రక్తవృద్ధి అవుతుంది. చర్మానికి మెరుపు వస్తుంది.
 అపోహ - వాస్తవం
 వ్యాయామం ఎప్పుడు మొదలుపెట్టాలి
 అపోహ: వ్యాయామం యౌవనంలో ఉన్నప్పుడే మొదలు పెట్టాలి. ఇరవైలు, ముప్ఫైలలో సాధ్యం కాకపోతే కనీసం నలభైలలో అయినా వ్యాయామం చేయవచ్చు. కానీ 50 ఏళ్లు దాటిన తర్వాత వ్యాయామం చేయడం మంచిది కాదు. యుక్త వయసు నుంచి అలవాటు ఉన్న వారు మాత్రమే 60, 70లలో కూడా వ్యాయామం చేయవచ్చు. అంతే తప్ప ఈ వయసులో వ్యాయామం మొదలుపెట్టరాదు.
 
 వాస్తవం: ఈ అభిప్రాయం తప్పు. వ్యాయామాన్ని ఏ వయసులోనైనా మొదలుపెట్టవచ్చు. మనదేశంలో వార్ధక్యంలోకి అడుగుపెట్టిన తరవాత నడకకే పరిమితమవుతుంటారు. కానీ పాశ్చాత్య దేశాల్లో దాదాపు 50 మంది పురుషులు, స్త్రీలు 87 ఏళ్ల వయసులో వెయిట్స్‌తో వర్కవుట్స్ చేస్తుంటారు. మొదలు పెట్టిన పదివారాల్లోనే వీరి కండరాలు శక్తిమంతం అవుతాయి. దీంతోపాటు పదివారాల తర్వాత వారి నడకవేగంలో గణనీయమైన మార్పు కనిపిస్తుంది.


 కార్డియాలజీ కౌన్సెలింగ్
 నా వయసు 52 ఏళ్లు. నేను తరచూ మాంసాహారం తీసుకుంటూ ఉంటాను. ఇది గుండెకు అంత మంచిది కాదనీ, ఆ ఆహార అలవాట్ల వల్ల గుండె దెబ్బతింటుందని కొందరు చెబుతున్నారు. ఇది నిజమేనా? మాంసాహారంతో గుండెజబ్బులు వస్తాయా? దయచేసి వివరించండి.
 - షరీఫ్, హైదరాబాద్
  
 గుండెజబ్బులకు కొలెస్ట్రాల్ ఒక కచ్చితమైన రిస్క్‌ఫ్యాక్టర్. మాంసాహారం, కొవ్వులు ఎక్కువగా ఉండే ఫాస్ట్‌ఫుడ్స్‌లో ఇది ఎక్కువ. కొలెస్ట్రాల్ రెండు రకాలు. గుండెకు హాని చేసే కొలెస్ట్రాల్‌ను ఎల్‌డీఎల్ (లో డెన్సిటీ లిపోప్రొటీన్) అనీ, మేలు చేసేదాన్ని హెచ్‌డీఎల్ (హై డెన్సీటీ లైపోప్రొటీన్) అని అంటారు. మన రక్తంలో ఎల్‌డీఎల్ 100 కంటే తక్కువగానూ, హెచ్‌డీఎల్ 40 కంటే ఎక్కువగానూ ఉండాలి. అలాగే ట్రైగ్లిజరైడ్స్ అనే కొవ్వులు 150 లోపు ఉండాలి. కొలెస్ట్రాల్ మన శరీరానికి రెండు రకాలుగా అందుతుంది. మొదటిది ఆహారం ద్వారా, రెండోది కాలేయం పనితీరు వల్ల.
 
 శిశువు పుట్టినప్పుడు శరీరంలో 70 మి.గ్రా. కొలెస్ట్రాల్ ఉంటుంది. మెదడు, నరాల వ్యవస్థ ఇలా శిశువు పూర్తిగా ఎదగడానికి రెండేళ్ల వయసు వచ్చే వరకు కొలెస్త్రాల్ ఎక్కువ మోతాదులో అవసరమవుతుంది. రెండేళ్ల తర్వాత దీని అవసరం అంతగా ఉండదు. అయితే వ్యక్తుల్లోని జన్యుతత్వాన్ని బట్టి కూడా మంచి, చెడు కొలెస్ట్రాల్ ఉత్పత్తి ఎక్కువ/తక్కువగా అవుతుంటుంది. మాంసాహారం మాత్రమేగాక... వేపుళ్లు, బేకరీ పదార్థాలు, నెయ్యి లాంటి వాటిని పరిమితి కంటే మించి ఎక్కువగా తీసుకుంటే ఆహారం కాస్తా కొవ్వుగా మారుతుంది.
 
 అది గుండె ఆరోగ్యానికి మంచిది కాదు. కొలెస్ట్రాల్ ఎక్కువగా ఉన్నవారు, దాన్ని పరిమితిలో ఉంచుకోడానికి మందులు వాడుతుంటే, వాటిని మధ్యలో మానేయకూడదు. మీరు మాంసాహారం పూర్తిగా మానేయాల్సిన అవసరం లేదు. కానీ కొవ్వులు తక్కువగా ఉండే చికెన్ తీసుకోవచ్చు. అయితే చికెన్ కంటే కూడా చేపలు మరికాస్త మేలైనవి.
 - డాక్టర్ అనుజ్ కపాడియా
 సీనియర్ కార్డియాలజిస్ట్,కేర్ హాస్పిటల్స్, బంజారాహిల్స్, హైదరాబాద్


 బిడ్డకు గుండెలో రంధ్రంతో తల్లిదండ్రుల ఆవేదన
 దాతల సాయం కోసం ఎదురుచూపులు 
 తాళ్లరేవు:  రెక్కాడితే కానీ డొక్కాడని నిరుపేద కుటుంబంలో పుట్టిన ఆ చిన్నారికి గుండెకు రంధ్రం ఉందని తెలియడంతో ఆ కుటుంబం బెంబేలెత్తుతోంది. చిన్నారికి వైద్యం చేయించడం తమకు శక్తిమించిన పని కావడంతో దాతల సాయం కోసం వారు ఎదురు చూస్తున్నారు. వివరాల్లోకి వెళితే.. తాళ్లరేవు మండలం ఇంజరం పంచాయతీ గౌతం నగర్‌కు చెందిన కోట ధనరాజు, గంగ దంపతులు చిన్నచిన్న కూలిపనులు చేసుకుంటూ జీవితాన్ని గడుపుతున్నారు. వారికి స్వర్ణరాజు అనే 9 నెలల బాలుడు ఉన్నాడు. ఇటీవల స్వర్ణరాజు అనారోగ్యానికి గురవడంతో స్థానిక సబ్‌సెంటర్‌లో చూపించారు. ఆ బాలుడికి గుండె సంబంధింత వ్యాధి ఉందని, స్కానింగ్‌ చేయించాలని చెప్పారు. స్థానిక పంచాయతీ గుమాస్తా కుడుపూడి వీర వెంకట సత్యనారాయణ(సత్తిబాబు) అందించిన ఆర్థిక సహకారంతో ఆ బాబుకు స్కానింగ్‌ చేయించారు. బాలుడి గుండెకు రంధ్రం ఉందని, హైదరాబాద్‌లో శస్త్రచికిత్స చేయింతాలని వైద్యులు చెప్పారు. ఇంటి పోషణే కష్టంగా ఉన్న తాము బిడ్డకు వైద్యం ఎలా చేయించాలో దిక్కుతోచక ఆదంపతులు తల్లడిల్లుతున్నారు. గడప గడపకూ వైఎస్సార్‌ కార్యక్రమంలో పాల్గొంటున్న ముమ్మిడివరం నియోజకవర్గ కో ఆర్డినేటర్‌ పితాని బాలకృష్ణకు బాలుని పరిస్థితి గురించి చెప్పడంతో ఆయన ఆస్పత్రి ఖర్చులకు రూ. రెండు వేలు ఇచ్చారు. బాలునికి ఆరోగ్యశ్రీ పథకంలో శస్త్ర చికిత్స చేయించేందుకు అవసరమైన చర్యలు చేపట్టాల్సిందిగా స్థానిక నాయకులకు ఆయన సూచించారు. బాలుడి శస్త్ర చికిత్సకు లక్షలాది రూపాయలు అవసరం కానున్న నేపథ్యంలో ఆదుకునే దాతలు నెం. 90149 31377ను సంప్రదించాలని ధనరాజు, గంగ దంపతులు కోరారు.