సాక్షి, అమరావతి: ప్రజాస్వామ్య వ్యవస్థలో నాలుగో స్తంభమైన మీడియాపై కూడా చంద్రబాబు ప్రభుత్వం రెడ్‌బుక్‌ రాజ్యాంగంతో వేధింపులకు తెగించింది. పత్రికా స్వేచ్ఛ కోసం రాజ్యాంగం కల్పించిన హక్కులను కాలరా­స్తూ ఎమర్జెన్సీ రోజుల నాటి అరాచకాలకు తెరతీసింది. టీడీపీ కూటమి సర్కారు అసమర్థ, అవినీతి పరిపాలనను సాక్ష్యాధారాలతో సహా ప్రజల ముందుంచుతున్న ‘సాక్షి’ మీడియా గ్రూప్‌పై కక్ష సాధింపు చర్యలకు దిగింది. రాజ్యాంగ సూత్రాలు, పార్లమెంటు చేసిన చట్టాలకు విరుద్ధంగా విజయవాడ పోలీసులు గురువారం ‘సాక్షి’ ఎడిటర్‌ వి.మురళి, ఇతరులపై ఎఫ్‌ఐఆర్‌ నమోదు చేయ­డం చంద్రబాబు ప్రభుత్వ దమననీతికి నిదర్శనం. దేశంలో ఏ రాష్ట్రంలోనూ లేని రీతిలో చంద్రబాబు ప్రభుత్వం సాగిస్తున్న దుర్నీతి, కక్ష సాధింపులు ఇలా ఉన్నాయి...పత్రికా ధర్మం నిర్వర్తిస్తున్నందుకే చంద్రబాబుకు కంటగింపుటీడీపీ కూటమి రెడ్‌బుక్‌ పేరుతో సాగిస్తున్న అరాచకాలు, దాడులు, వేధింపులను ఎక్కడికక్కడ ఎండగడుతూ ‘సాక్షి’ బాధితులకు అండగా ఉంటోంది. బాధ్యతా­యుతమైన మీడియా సంస్థగా పౌరుల ప్రాథమిక హక్కుల పరిరక్షణకు పాటుపడుతోంది. ఈ క్రమంలో గత నాలుగు నెలలుగా రాష్ట్రంలో టీడీపీ రౌడీమూకలు బరితెగించి పాల్పడుతున్న హత్యలు, హత్యాయత్నాలు, దాడులు, దౌర్జన్యాలను ఎప్పటికప్పుడు ప్రజల ముందుంచుతోంది. మరోవైపు టీడీపీ ప్రభుత్వ అవినీతి, దోపిడీని ప్రజలకు వివరించి చైతన్యపరుస్తూ తన ధర్మాన్ని నిర్వర్తిస్తోంది. దీంతో చంద్రబాబు ప్రభుత్వం ‘సాక్షి’ మీడియాపై కక్ష గట్టింది. సాక్షి టీవీ చానల్‌ ప్రసా­రాలకు ఆటంకాలు కల్పిస్తోంది. కేబుల్‌ ఆపరేటర్లను భయపెట్టి సాక్షి టీవీ చానల్‌ ప్రసారాలను నిలిపివేస్తోంది. మరోవైపు సాక్షి పత్రికపై కూడా కక్ష గట్టింది. సర్కారు అలసత్వంతో ఇటీవల విజయవాడలో వరదలు బీభత్సం సృష్టించిన సంగతి తెలిసిందే. భారీ వర్షాలు, వరదలు వస్తాయని వాతావరణ శాఖ నాలుగు రోజుల ముందే స్పష్టమైన సమాచారం ఇచ్చి హెచ్చరించినా సరే చంద్రబాబు ప్రభుత్వం మొద్దునిద్ర వీడలేదు. దీంతో వరదలు ముంచెత్తి విలయం సృష్టించాయి. 50 మందికిపైగా దుర్మరణం చెందగా ఏకంగా రూ.10 వేల కోట్ల ఆస్తినష్టం సంభవించింది. వరదల సహాయ, పునరావాస చర్యల్లో ప్రభుత్వం పూర్తిగా విఫలమైంది. అంతేకాదు వరద బాధితులకు సహాయ, పునరావాస వ్యయం, పరిహారం పంపిణీలో భారీ అవినీతికి పాల్పడింది. భోజనాలు, అగ్గిపెట్టెలు, మంచినీళ్ల సీసాలు తదితర వ్యయాన్ని భారీ ధరలతో అమాంతం పెంచేసింది.దీనిపై పూర్తి సాక్ష్యాధారాలతో ‘ముంపులోనూ మేసేశారు’ అనే శీర్షికతో ‘సాక్షి’ కథనాన్ని ప్రచురించింది. వామపక్ష పార్టీలు కూడా ఈ విషయంపై పూర్తి ఆధారాలతో ప్రెస్‌మీట్‌ నిర్వహించి ప్రభుత్వాన్ని విమర్శించారు. ‘సాక్షి’ కథనంతో తమ అవినీతి బండారం బట్టబయలైందని ఆందోళన చెందిన చంద్రబాబు ప్రభుత్వం కక్షసాధింపు చర్యలకు దిగింది. ఈ క్రమంలో దొంగదారిలో కక్ష సాధింపు చర్యలకు తెర తీసింది.కుట్రపూరితంగా ఎఫ్‌ఐఆర్‌ నమోదుపత్రికా స్వేచ్ఛ కోసం రాజ్యాంగం ప్రసాదించిన హక్కులను చంద్రబాబు ప్రభుత్వం కాలరాసింది. పత్రికల్లో ప్రచురితమైన వార్తలు, కథనాలపై ఎవరికైనా అభ్యంతరాలుంటే తగిన చర్యలు తీసుకునేందుకు మన చట్టంలో స్పష్టమైన నిబంధనలున్నాయి. పత్రికలో ప్రచురితమైన కథనంపై అభ్యంతరం తెలుపుతూ ఖండన ఇవ్వవచ్చు. ఇంకా తమ పరువుకు భంగం వాటిల్లిందని భావిస్తే న్యాయస్థానంలో పరువు నష్టం దావా వేయవచ్చు. దానిపై న్యాయస్థానం విచారించి తగిన తీర్పు వెలువరిస్తుంది. ఇదీ చట్టపరమైన విధానం. కానీ చంద్రబాబు ప్రభుత్వం ఈ చట్టపరమైన మార్గాన్ని ఎంచుకోలేదు. ఎందుకంటే న్యాయస్థానంలో కేసు వేస్తే.. సాక్షి పత్రిక పూర్తి ఆధారాలతో తన వాదనను వినిపిస్తుంది. అందుకే దొంగదెబ్బ తీసేందుకు ప్రభుత్వం కుట్ర పన్నింది. విజయవాడకు చెందిన గుడిపాటి లక్ష్మీనారాయణ అనే న్యాయవాదితో ‘సాక్షి’ కథనానికి వ్యతిరేకంగా పటమట పోలీస్‌ స్టేషన్‌లో ఫిర్యాదు ఇప్పించారు. నిబంధనల ప్రకారం ఆ ఫిర్యాదును పోలీసులు స్వీకరించకూడదు. ఎందుకంటే ‘సాక్షి’ కథనంతో ఆ న్యాయవాదికి ఎలాంటి సంబంధం లేదు. ఆ న్యాయవాదిని ఉద్దేశించి ఆ కథనం రాయలేదు. ఆయన పరువుకు ఎక్కడా భంగం కలగలేదు. ఆ కథనంలో ప్రభుత్వ అవినీతి గురించే పేర్కొన్నారు. ఆ న్యాయవాది ప్రభుత్వ అధికార వ్యవస్థలో భాగం కూడా కాదు. అయినా సరే నిబంధనలకు విరుద్ధంగా ఆ న్యాయవాదితో ఫిర్యాదు చేయించారు. ఆయన ఫిర్యాదుపై విజయవాడ పోలీసులు ఏకంగా ‘సాక్షి’కి వ్యతిరేకంగా ఎఫ్‌ఐఆర్‌ నమోదు చేయడం మరింత విడ్డూరం. కేవలం చంద్రబాబు ప్రభుత్వ అవినీతి, అసమర్థ పరిపాలనను ప్రజల్లోకి తీసుకువెళ్లకుండా.. ‘సాక్షి’ని కట్టడి చేయాలన్న కుట్రతోనే ఈ అక్రమ కేసు బనాయించారన్నది సుస్పష్టం. ఇక తిరుపతిలోనూ ఇదే విధంగా ‘సాక్షి’పై ఫిర్యాదు చేయించారు. పత్రికా స్వేచ్ఛకు భంగం కలిగిస్తూ... రాజ్యాంగ హక్కులను కాలరాస్తూ ‘సాక్షి’ మీడియా గ్రూప్‌పై టీడీపీ కూటమి ప్రభుత్వం కక్ష సాధింపు చర్యలకు దిగటాన్ని యావత్‌ పాత్రికేయ రంగంతోపాటు మీడియా నిపుణులు తీవ్ర స్థాయిలో నిరసిస్తున్నారు. ప్రభుత్వ తీరుకు వ్యతిరేకంగా జాతీయస్థాయిలో పోరాటం చేస్తామని స్పష్టం చేస్తున్నారు.సుప్రీం ఆదేశాలు పట్టవా?‘ప్రభుత్వాన్ని విమర్శించే వార్తలు రాశారనే కారణంతో జర్నలిస్టులపై క్రిమినల్‌ కేసులు నమోదు చేయవద్దని సుప్రీంకోర్టు ఈ నెల 4వతేదీన ఆదేశించింది. రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్‌ 19 (1) (ఏ) కింద జర్నలిస్టులకు ఉన్న భావప్రకటనా స్వేచ్ఛను కాపాడాలని స్పష్టం చేసింది. యూపీ ప్రభుత్వ అధికారుల్లో కుల సమీకరణాలను ఉద్దేశించి జర్నలిస్టు అభిషేక్‌ ఉపాధ్యాయ్‌ ‘యాదవ్‌ రాజ్‌ వర్సెస్‌ ఠాకూర్‌ రాజ్‌’ శీర్షికన ఓ కథనం రాశారు. దీనిపై లక్నోలోని హజ్రత్‌గంజ్‌ పోలీస్‌ స్టేషన్‌లో సెప్టెంబర్‌ 20న ఆయనపై ఎఫ్‌ఐఆర్‌ నమోదైంది. నాలుగు సెక్షన్ల కింద కేసు నమోదు చేశారు. తనపై నమోదైన ఎఫ్‌ఐఆర్‌ను కొట్టేయాల్సిందిగా ఆయన సుప్రీంకోర్టును ఆశ్రయించారు. ఈ పిటిషన్‌ను జస్టిస్‌ హృషికేశ్‌రాయ్, జస్టిస్‌ ఎస్‌వీఎన్‌ భట్టి ధర్మా­సనం విచా­రించింది. ఈ సందర్భంగా సర్వోన్నత న్యాయ­స్థానం కీలక వ్యాఖ్యలు చేసింది. ‘జర్నలిస్టు రాసి­నవి కేవలం ప్రభుత్వాన్ని విమర్శించేలా ఉన్నా­యనే కారణంతో క్రిమినల్‌ కేసులు పెట్ట­వద్దు’ అని స్పష్టం చేసింది. జర్నలిస్టులపై దూకుడు చర్య­లు తీసుకోవద్దని అత్యున్నత న్యాయ­స్థానం ఆదే­శాలు ఇంత స్పష్టంగా ఉన్నప్పటికీ.. ఏపీ ప్రభు­త్వ పెద్దల ఆదేశంతో ఫిర్యాదు వచ్చిందే తడవుగా విజ­యవాడ పోలీసులు సాక్షి ఎడిటర్‌పై కేసు నమోదు చేసిన తీరుపై జర్నలిస్టులతో పాటు న్యాయ­వాదు­లు విస్తుపోతున్నారు. కుట్రతో కూడిన ఈ కేసుపై సుప్రీం కోర్టు వరకు వెళతామని ప్రకటించారు.చట్ట ప్రకారం కేసులు చెల్లవుఒక కథనం విషయంలో ఎడిటర్‌పై కేసు పెట్టడం అంటే భావ ప్రకటనా సేచ్ఛను ఆటంకం పరిచినట్టే. వాస్తవాలను బయట పెట్టకుండా బెదిరించే ప్రయత్నం ఇది. ప్రతి వ్యక్తికి భావ ప్రకటన స్వేచ్ఛ ఉంటుంది. ఈ రోజుల్లో ఎవరైనా సామాజిక మాధ్యమాల్లో పోస్టులు పెట్టుకోవచ్చు. పత్రికలు చాలా జవాబుదారీతనంతో నడుస్తాయి. అలాంటి పత్రికా ఎడిటర్‌పై కేసులు పెట్టడం అప్రజాస్వామికం. ఇలాంటి ఘటనల్లో పోలీసులు ఎఫ్‌ఐఆర్‌ నమోదు చేయకుండా ఉండాల్సింది. రాజకీయ ఒత్తిళ్లతో ఆ పని చేసినట్టు తెలుస్తోంది. ఇలాంటి కేసులు చట్ట ప్రకారం నిలబడవు. – సుప్రీం కోర్టు న్యాయవాదులుఅభ్యంతరాలుంటే ఖండన ఇవ్వాలిరాజకీయ దురుద్దేశంతో కేసులు పెట్టి పత్రికా స్వేచ్ఛను హరించాలనుకోవడం సరికాదు. విపత్తుల సమయంలో ప్రభుత్వ పనితీరును తెలియచేసిన ‘సాక్షి’ ఎడిటర్‌పై పోలీసు స్టేషన్‌లో కేసు పెట్టడం, ఎఫ్‌ఐఆర్‌ నమోదు చేయడాన్ని తీవ్రంగా ఖండిస్తున్నాం. అకాల వరదలు లాంటి ప్రకృతి వైపరీత్యాలు సంభవించినప్పుడు ప్రజల కష్టాలను, ప్రభుత్వ చర్యలను రిపోర్టు చేయడం మీడియా బాధ్యత. ఇటీవల విజయవాడ వరదల నేపథ్యంలో బాధితులకు అందిన సహాయంపై ‘సాక్షి’ అదే పని చేసింది. పత్రికలో ప్రచురించిన కథనంపై అధికార యంత్రాంగానికి, ప్రభుత్వానికి ఏమైనా అభ్యంతరాలు ఉంటే.. అందులో అసత్యాలు ఉన్నాయని భావిస్తే మొదట వాస్తవ గణాంకాలను చెబుతూ ఖండన ఇవ్వాలి. సాక్షి ఆ వివరణను ప్రచురించకపోతే న్యాయ స్థానాలను ఆశ్రయించాలి. అంతేగానీ పోలీసు కేసు పెట్టడమంటే భావ ప్రకటన స్వేచ్ఛను దెబ్బతీయడమే. వైఎస్‌ జగన్‌మోహన్‌రెడ్డి అధికారంలో ఉన్నప్పుడు అసత్య కథనాలపై సంబంధిత శాఖ ఖండనను ప్రచురించకుంటే న్యాయస్థానానికి వెళ్లే వెసులుబాటును అధికార యంత్రాంగానికి కల్పిస్తూ జీవో తీసుకొచ్చారు. అప్పట్లో దీనిపై ప్రతిపక్షాలు నానా హంగామా చేశాయి. ముఖ్యంగా ఇప్పుడు అధికారంలో ఉన్న కూటమి పక్షాలు గొడవ చేశాయి. ఆనాడు జగన్‌ ప్రభుత్వం తెచ్చిన జీవో సరైందని అంగీకరించాకే ఇప్పుడు ముందుకు వెళ్లాలి. ఎవరైనా తప్పు వార్త రాస్తే ఖండించాలి. ఖండన ప్రచురించకుంటే పరువు నష్టం దావా వేసుకోవచ్చు. అంతేగానీ ఎవరో ఒకరి చేత పోలీసు స్టేషన్‌లో ఫిర్యాదు చేయించి దానిపై ఎఫ్‌ఐఆర్‌ నమోదు చేయడం ఏమాత్రం సరికాదు’ – దేవులపల్లి అమర్, ఇండియన్‌ జర్నలిస్టు యూనియన్‌ స్టీరింగ్‌ కమిటీ సభ్యుడు, మన తెలంగాణ దినపత్రిక సంపాదకుడు కచ్చితంగా కక్ష సాధింపేమీడియాపై ప్రభుత్వ కక్ష సాధింపులు సరికాదు. సాక్షిపై కేసు పెట్టడం అప్రజాస్వామికం. విజయవాడ వరదల్లో సర్వం కోల్పోయిన బాధితులకు సాయం అందడం లేదన్న వాస్తవాన్ని రాసినందుకు సాక్షిపై కూటమి ప్రభుత్వం అక్కసు పెంచుకోవడం దారుణం. ప్రజా సమస్యలపై విస్తత కథనాల ద్వారా మీడియా తన బాధ్యతగా ప్రభుత్వం, సమాజం దృష్టికి తెస్తుంది. మీడియా ప్రచురించిన కథనాలపై ఎటువంటి అభ్యంతరం ఉన్నా సంబంధిత బాధ్యులు ఖండన ఇవ్వవచ్చు.అందుకు విరుద్ధంగా కేసులు పెట్టి బెదిరింపులతో మీడియాను కట్టడి చేయాలనే ప్రయత్నం ఏ మాత్రం వాంఛనీయం కాదు. చంద్రబాబు డైరెక్షన్‌లో ఒక లాయర్‌తో ఫిర్యాదు ఇప్పించి ఆగమేఘాలపై కేసు నమోదు చేయించడం కచ్చితంగా కక్ష సాధింపే. మీడియాపై పోలీసులను పురిగొల్పి బెదిరించే ధోరణిని కూటమి ప్రభుత్వం మార్చుకోవాలి. – మలసాని మనోహర్‌రెడ్డి,వైఎస్సార్‌సీపీ లీగల్‌ సెల్‌ అధ్యక్షుడు పత్రికా స్వేచ్ఛపై కత్తి కట్టడమే ప్రభుత్వానికి వ్యతిరేకంగా వార్తలు రాశారని ‘సాక్షి’పై కేసు నమోదు చేయడం అత్యంత దారుణం. ఇది పత్రికా స్వేచ్ఛపై దాడే. రోజురోజుకీ గతి తప్పి వ్యవహరిస్తున్న ఈ ప్రభుత్వం ఓ నియంతలా మారుతోంది. విజయవాడను ముంచెత్తిన బుడమేరు వరదల తర్వాత సహాయక పనుల్లో రూ.534 కోట్లు ఖర్చు చేసినట్లు ప్రభుత్వం ప్రకటించింది. ఆ వివరాలను అధికారులు స్వయంగా ముఖ్యమంత్రికి పవర్‌ పాయింట్‌ ప్రజెంటేషన్‌లో వివరించారు. అందులో అగ్గిపెట్టెలు, కొవ్వొత్తులు, భోజనాలు, నీళ్ల బాటిల్స్‌ కోసం ఖర్చు చేసినట్లు చూపిన మొత్తం.. ఆ గణాంకాలు వాస్తవాలకు పూర్తి విరుద్ధంగా ఉన్నాయి. దాన్ని ప్రస్తావిస్తూ, వాస్తవంగా అయ్యే ఖర్చును వివరిస్తూ.. వరద సహాయ పనుల్లో జరిగిన అవినీతిని ప్రశ్నిస్తూ రాయడం తప్పా? నిజానికి అది మీడియా బాధ్యత. అదే పని ‘సాక్షి’ చేసింది. వరద సహాయక చర్యల్లో చోటు చేసుకున్న అంతులేని అవినీతిని ఎండగట్టింది. అందువల్ల ‘సాక్షి’పై కక్ష కట్టిన కూటమి ప్రభుత్వం మరింత దిగజారి ఏకంగా కేసు నమోదు చేయడం హేయమైన చర్య. ఇప్పటికే కేబుల్‌ ఆపరేటర్లపై ఒత్తిడి తెచ్చి, బెదిరించి సాక్షి ఛానల్‌ ప్రసారాలను అడ్డుకుంది. ఇప్పుడు పత్రికపైనా కత్తి కట్టారు. వెంటనే ‘సాక్షి’పై కేసును ఉపసంహరించుకోవాలి. – కురసాల కన్నబాబు, మాజీ మంత్రిమీడియా స్వేచ్ఛను హరించడమే..వాస్తవాలను బయటపెడితే కూటమి ప్రభుత్వం సహించలేకపోతోంది. విజయవాడ వరదలకు సంబంధించి అవినీతిని కప్పిపుచ్చుకోవడానికి, ప్రజల దృష్టిని మరల్చడానికి పత్రికలను టార్గెట్‌ చేస్తోంది. సాక్షి ఎడిటర్‌పై కేసు పెట్టడమంటే పత్రికా స్వేచ్ఛను హరించడమే. నిర్భయంగా, నిష్పాక్షికంగా వార్తలు రాసి వాస్తవాలు బయటపెట్టే విలేకరుల గొంతు నొక్కడమే. ఇది అత్యంత గర్హనీయం. దీనిపై మా అసోసియేషన్‌ తరఫున ఎడిటర్స్‌ గిల్డ్‌ ఆఫ్‌ ఇండియాకి ఫిర్యాదు చేస్తాం. ఇలా కేసులు పెట్టేవారిని ఏ ప్రభు­త్వం ప్రోత్సహించకూడదు. బేషరతుగా కేసును ఉపసంహరించుకోవాలి. – వీవీఆర్‌ కృష్ణంరాజు, ఏపీ ఎడిటర్స్‌ అసోసియేషన్‌

దేశంలోని ప్రస్తుత సీనియర్‌ మోస్ట్‌ రాజకీయవేత్తల్లో ఆయన ఒకరు. ముఖ్యమంత్రిగా ఇప్పుడు ఫోర్‌–ఓ (4.0) వెర్షన్‌. పదిహేనేళ్లపాటు మాజీ ముఖ్యమంత్రి అనే ట్యాగ్‌లైన్‌తో తిరిగారు. ఇంతటి అనుభవశాలి ఎందుకో కలవరపడుతున్నారు. అభద్రతా భావంతో తత్తరపాటుకు గురవుతున్నారు. మాజీ ముఖ్యమంత్రి పేరు వింటేనే ఆయన సర్వేంద్రియాలు సంక్షో భానికి లోనవుతున్నవి. విజ్ఞత విలుప్తమైపోతున్నది. ఆయన జనంలోకి వెళితే ఈయన జ్వరపీడితుడవుతున్నారు. ఆ వేడికి భాష మరిగిపోతున్నది.విశాఖ సమీపంలో జరిగిన ఫార్మా కంపెనీ దుర్ఘటన సందర్భాన్నే తీసుకుందాము. బాధిత కుటుంబాలను ఓదార్చడానికి మాజీ ముఖ్యమంత్రి అక్కడికి వెళ్లారు. చికిత్స పొందుతున్న ప్రతి ఒక్కరినీ అనునయించి ధైర్యం చెప్పారు. అండగా నిల బడతానని భరోసా ఇచ్చారు. ఆయన రాకను పురస్కరించుకొని వేలాది జనం అక్కడ గుమిగూడారు. ఈ పరిణామం ముఖ్యమంత్రికి ఆగ్రహం తెప్పించింది. ఆ తర్వాత కాసేపటికి జరిగిన ఒక గ్రామ సభలో ఆయన మాటలు అదుపు తప్పాయి.మాజీ ముఖ్యమంత్రిని భూతంతో పోల్చారు. ఆ భూతం మళ్లీ వస్తా వస్తా అంటున్నదనీ, దాన్ని భూస్థాపితం చేయాలంటూ చెలరేగిపోయారు.ఇంకా కిందకు జారి మాట్లాడారు. మొన్నటిదాకా ముఖ్యమంత్రిగా పనిచేసి, ఇప్పుడు మాజీ ముఖ్యమంత్రి హోదాతో ఉన్న వ్యక్తిని భూతంతో పోల్చితే అవే హోదాలు ఇంకా ఎక్కువకాలం అనుభవించిన తాను ఏమవు తారు? భూతమా... దయ్యమా? ఆయనీమధ్య తాను ’95 మోడల్‌ ముఖ్యమంత్రినని పదేపదే చెప్పుకుంటున్నారు. ఆ 95 మోడల్‌ అంటే నిజంగా జనాన్ని పీల్చి పిప్పిచేసిన దయ్యాలమర్రి పాలనే!ప్రజలకు ఉచితంగా ఏదీ ఇవ్వకూడదంటూ నీతి శతకాలు రచించిన పాలకుడే నైన్టీ ఫైవ్‌ మోడల్‌. ధర్మాస్పత్రిలో జ్వరం బిళ్లకు సైతం యూజర్‌ ఛార్జీలు వసూలు చేసిన చేటుకాలమే 95 టూ 2004. ఆ తొమ్మిదేళ్ల కాలం ఉమ్మడి రాష్ట్ర రైతాంగ చరిత్రలో ఒక భీతావహ అధ్యాయం. నాగేటి చాళ్లలో క్షుద్ర విత్తనాలు మొల కెత్తిన కాలం. చేలల్లో చావు కంకులు విరగ్గాసిన కాలం. వేలాది రైతన్నలు ఉరికొయ్యలకు వేలాడిన రోజులు. 95 మోడల్‌కు వ్యవసాయం ఓ దండగమారి పని. అందువల్లనే ఆ మోడల్‌ అమలు చేసిన విధానాలు వ్యవసాయ రంగంలో విధ్వంసాన్ని సృష్టించాయి.’95 మోడల్‌నని చెప్పుకోవడమే కాదు, ఆ దారిలో ఇప్పుడు కూడా పయనిస్తున్నారు! ఐదేళ్ల తర్వాత రాష్ట్రంలో ఎరువుల కోసం రైతుల క్యూలైన్లు కన్పిస్తున్నాయి. ‘అమూల్‌’ రంగప్రవేశంతో అధికాదాయం సంపాదించిన పాడి రైతుల నోట్లో అప్పుడే మట్టిపడింది. ‘అమూల్‌’ను రంగం నుంచి తప్పిస్తున్నారు. పోటీ లేకపోవడంతో హెరిటేజ్‌ తదితర సంస్థలు సేకరణ ధరను తగ్గిస్తున్నాయి. రెండున్నర మాసాల్లోనే ‘95 మోడల్‌’ చూపెట్టిన చిన్న ఝలక్‌ మాత్రమే ఇది. ముందున్నది అసలైన నిజరూప దర్శనం. పేదలకు ఉచితంగా ఏదీ ఇవ్వకూడదు, ప్రైవేట్‌ గద్దలకు మాత్రం సమస్త వనరులను దోచిపెట్టాలన్నది ఆ మోడల్‌ నిత్యం జపించే తిరుమంత్రం. అందుకే ‘అమ్మ ఒడి’ ఆగిపోయింది. అందుకే ‘రైతు భరోసా’ ఆగిపోయింది.‘విద్యా దీవెన’, ‘విద్యా కానుక’లు ఆగిపోయాయి. పంటల బీమా, మత్స్యకార భరోసా వెనక్కు మళ్లాయి. ఇంటి దగ్గర దర్జాగా పెన్షన్లు తీసు కున్న అవ్వాతాతలను నాయకుల ఇళ్ల ముందు నిలబెట్టుకుంటున్నారు. నిరుపేదల బిడ్డలు సైతం సంపన్న శ్రేణితో సమానంగా అంతర్జాతీయ స్థాయి విద్యను అభ్యసించడానికి అంది వచ్చిన అవకాశాన్ని ఈ ’95 మోడల్‌ వచ్చీరాగానే తన్ని తగలేసింది. ఐబీ సిలబస్‌ను అటకెక్కించారు. ఇంగ్లిషు మీడియం ఉపసంహరణకు రంగం సిద్ధమైంది.పేదలు, బలహీనవర్గాలు, మహిళల సాధికారత కోసం కార్యక్రమాలు చేపట్టినందుకే మాజీ ముఖ్యమంత్రిని మన ‘95 మోడల్‌’ భూతంగా పరిగణిస్తున్నది. ఈ ధోరణి కొత్త కాదు. పేద ప్రజల పక్షాన నినదించిన ప్రతి గొంతుకనూ దయ్యాలు, భూతాల గొంతుకగా బ్రాండింగ్‌ చేయడం, దుష్ప్రచారానికి ఒడి గట్టడం శతాబ్దాలకు పూర్వమే ప్రారంభమైంది. 1848లో కార్ల్‌ మార్క్స్‌ ప్రచురించిన కమ్యూనిస్టు మేనిఫెస్టో ‘యూరోప్‌ను కమ్యూనిస్టు భూతం వెంటాడుతున్నది’ అనే వాక్యంతో ప్రారంభమైంది. కమ్యూనిస్టు భావజాలాన్ని భూతంగా భావించే నాటి పాలక ప్రతిపక్ష పార్టీలకు హెచ్చరికగా మార్క్స్‌ ఈ వాక్యాన్ని రాశారు.ఇప్పుడూ అంతే! ఐదేళ్ల కాలంలో రెండు లక్షల డెబ్బయ్‌ వేల కోట్ల ప్రజా ధనాన్ని ప్రజల అకౌంట్లలోకే బదిలీ చేసి అణ గారిన జీవితాలనూ, వాటితోపాటు ఆర్థిక వ్యవస్థను కూడా ఉద్దీపింపజేసిన దార్శనిక పాలనను భూతాల పరిపాలనగా ప్రచారం చేస్తున్నారు. వైద్యాన్ని ప్రజల ప్రాథమిక హక్కుగా గుర్తిస్తూ, ప్రజా వైద్య విధానాన్ని రూపొందించిన ప్రభుత్వానిది భూతాల పాలనట! దాన్నిప్పుడు ప్రైవేట్‌ పెట్టు బడికి తాకట్టు పెట్టడానికి చేస్తున్న ప్రయత్నాలు ప్రగతిశీలమట! దయ్యాలు వేదాలు వల్లించడమంటే అచ్చంగా ఇదే కదా! ఈ ముఖ్యమంత్రి ఇప్పుడు అదే పని చేస్తున్నారు.ఏ ప్రభుత్వం ఎవరి ప్రయోజనాల కోసం పనిచేసిందనే అంశంపై చర్చ జరపడం ఒక భాగం. ఎవరిది ప్రజాస్వామ్య రాజ కీయమో, ఎవరిది దయ్యాలు – భూతాల రాజకీయమో తేల్చడా నికి ఇంకో చర్చ కూడా ఉన్నది. వారు ఏ రకంగా అధికారంలోకి వచ్చారన్నది పరిశీలించడానికి ఈ చర్చ జరగాలి. ఈ ముఖ్యమంత్రి తొలి రౌండ్‌లో ఏవిధంగా అధికారంలోకి వచ్చారన్నది జగమెరిగిన వెన్నుపోటు కథ. పార్టీ ఆయన స్థాపించినది కాదు. ఎమ్మెల్యేలను గెలిపించిందీ ఆయన కాదు. వదంతులను ప్రచారం చేసి, ఎమ్మెల్యేలను ‘వైస్‌రాయ్‌’లో నిర్బంధించి, మీడియాతో కుమ్మక్కయి, రాజ్యాంగ వ్యవస్థలను మచ్చిక చేసు కుని దొడ్డిదారిన అధికార పీఠమెక్కారు. మాజీ ముఖ్యమంత్రి రాజకీయ ప్రస్థానం ఇందుకు పూర్తిగా భిన్నమైన ప్రయాణం. ఆయనే స్వయంగా పార్టీని నిర్మించుకున్నారు. ఇందుకు భారీ మూల్యాన్ని ఆయన చెల్లించుకోవలసి వచ్చింది. అయినా తలొగ్గ కుండా జనంలోకి వెళ్లారు. అలవికాని వాగ్దానాలను చేయడానికి నిరాకరించి కోరి ఓటమిని తెచ్చుకున్నారు. ప్రతిపక్షంలో ఐదేళ్లు గట్టిగా నిలబడి ఒంటరి పోరాటంతోనే ముఖ్యమంత్రి అయ్యారు. భూతం ఎవరు? రాచబాటలో వచ్చినవారా? దొడ్డి దారిన ప్రవేశించిన వారా?ప్రస్తుత ముఖ్యమంత్రి ఈ సంవత్సరం జరిగిన ఎన్నికల్లో నాలుగో దఫా ఎలా అధికారంలోకి వచ్చారు? పెంపుడు మీడియాను ఉసిగొలిపి పాత ప్రభుత్వంపై అవాకులు చెవాకులు ప్రచారం చేశారు. సరిపోలేదు. కాళ్లావేళ్లా పడి ఎన్డీఏ కూటమిలో చేరారు. ఎన్నికల సంఘాన్ని అదుపులో పెట్టుకున్నారు. ఇది కూడా సరిపోలేదని స్వతంత్ర పరిశోధకులు, సంస్థలు బల్లగుద్ది చెబుతున్నాయి. పోలింగ్‌ జరిగిన రోజు రాత్రి 8 గంటలకు ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో 68 శాతానికి పైగా ఓట్లు పోలైనట్టు ఎన్నికల సంఘం ప్రకటించింది. ఆ తర్వాత తీరిగ్గా నాలుగు రోజుల సమయం తీసుకొని 81 శాతం పోలైనట్టు ప్రకటించింది. ఇది అసాధార ణమని ‘ఓట్‌ ఫర్‌ డెమోక్రసీ’ (వీఎఫ్‌డీ) అనే సంస్థ వాదిస్తున్నది. గతంలో ఎన్నడూ ఈ తేడా ఒక శాతం కన్నా అధికంగా ఉండేది కాదు. ఈసారి ఏపీలో అది 12.5 శాతంగా నమోదైంది. ఈవీ ఎమ్‌ల మాయాజాలమే ఈ అధిక ఓట్ల నమోదుకు ప్రధాన కార ణమని వీఎఫ్‌డీ ఆరోపిస్తున్నది. ఎన్డీఏ మౌత్‌పీస్‌గా పనిచేసే ఓ జాతీయ చానల్‌ కూడా నిన్న ప్రసారం చేసిన ఒక సర్వే వివరాల్లో చంద్రబాబుకు 44 శాతం ప్రజల మద్దతున్నట్టు తేల్చింది. కూటమికి పడిన 56 శాతం ఓట్లలో ఇది 12 శాతం కోత. వీఎఫ్‌డీ చెబుతున్న అక్రమ ఓట్లకు ఈ నంబర్‌ సరిపోతున్నది.వీఎఫ్‌డీ ఈ వ్యవహారంపై ఒక సమగ్రమైన రిపోర్టును విడుదల చేసి, నెలరోజులు దాటినా ఇప్పటివరకూ ఎన్నికల సంఘం స్పందించలేదు. ఈ కృత్రిమ అధిక ఓట్ల నమోదు కార ణంగా కేంద్రంలోనూ, ఏపీ, ఒడిషాల్లోనూ గెలవాల్సిన పక్షాలు ఓడిపోయాయి. పోలింగ్‌ శాతంపై కొన్ని రోజుల తర్వాత చేసిన తుది ప్రకటనకూ, లెక్కించిన ఓట్లకూ కూడా తేడాలున్నాయి. సుమారు 390 లోక్‌సభ నియోజకవర్గాల్లో ఈ తేడాలున్నాయని అసోసియేషన్‌ ఫర్‌ డెమోక్రటిక్‌ రిఫార్మ్స్‌ (ఏడీఆర్‌) వెల్లడించింది. కొన్ని నియోజకవర్గాల్లో లెక్కించిన ఓట్లు పోలయినట్టు ప్రకటించిన ఓట్ల కంటే తక్కువున్నాయి. కొన్ని నియోజకవర్గాల్లో ఎక్కువున్నాయి. ఇదెలా సాధ్యం? ఎలక్ట్రానిక్‌ వోటింగ్‌ మిషన్లలో దయ్యాలు, భూతాలు దూరితేనే సాధ్యమవుతుంది.ఆ దయ్యాలూ, భూతాలు ఎట్లా దూరాయన్న రహస్యం విజేతలకు మాత్రమే తెలుస్తుంది. వారికి అనుబంధంగా పని చేసిన ఎన్నికల సంఘానికి మాత్రమే తెలుస్తుంది. దేశవ్యాప్తంగా ఈ అంశంపై పలువురు మేధావులు గొంతెత్తి మాట్లాడారు. చర్చోపచర్చలు జరుగుతున్నాయి. అయినా ఎన్నికల సంఘం మాత్రం నోరు విప్పలేదు. పైపెచ్చు, అనుమానం ఉన్న నియో జకవర్గాల్లో 5 శాతం వీవీ ప్యాట్లను లెక్కించాలని సుప్రీంకోర్టు చెప్పిన విషయంపై కూడా ఈసీ వక్రభాష్యాలు చెబుతున్నది. ఈవీఎమ్‌లపై అధికారికంగా ఫిర్యాదులు చేసిన అభ్యర్థులను ఉపసంహరించుకోవాలని ఒత్తిడి తేవడం కూడా పలు అను మానాలకు తావిచ్చింది. ఏపీలో ఎన్డీఏ కూటమి కూడా ఈ అంశంపై నోటికి తాళం వేసుకున్నది. కచ్చితంగా ఏదో జరిగిందన్నది అఖిలాంధ్ర ప్రజల నిశ్చితాభిప్రాయం. ఎన్నికల హామీల నుంచి, ఈవీఎమ్‌ల బాగోతం నుంచి పక్కదారి పట్టించే ప్రయత్నాల్లో కూటమి పెద్దల మాటలూ, చేతలు అదుపు తప్పుతున్నాయి. రాజకీయ ప్రత్యర్థిని భూస్థాపితం చేసి పైకి రాకుండా కాంక్రీట్‌ పోయాలనే పైశాచిక ఆలోచనలు చెలరేగు తున్నాయి."మాజీ ముఖ్యమంత్రిని భూతంతో పోల్చారు చంద్రబాబు. ఆ భూతం మళ్లీ వస్తా వస్తా అంటున్నదనీ, దాన్ని భూస్థాపితం చేయాలంటూ చెలరేగిపోయారు. ఇంకా కిందకు జారి మాట్లాడారు. మొన్నటిదాకా ముఖ్యమంత్రిగా పనిచేసి, ఇప్పుడు మాజీ ముఖ్యమంత్రి హోదాతో ఉన్న వ్యక్తిని భూతంతో పోల్చితే అవే హోదాలు ఇంకా ఎక్కువకాలం అనుభవించిన తాను ఏమవుతారు? భూతమా... దయ్యమా? ఆయనీమధ్య తాను ’95 మోడల్‌ ముఖ్యమంత్రినని పదేపదే చెప్పుకుంటున్నారు. ఆ 95 మోడల్‌ అంటే నిజంగా జనాన్ని పీల్చి పిప్పిచేసిన దయ్యాలమర్రి పాలనే!ప్రజలకు ఉచితంగా ఏదీ ఇవ్వకూడదంటూ నీతి శతకాలు రచించిన పాలకుడే నైన్టీ ఫైవ్‌ మోడల్‌. ధర్మాస్పత్రిలో జ్వరం బిళ్లకు సైతం యూజర్‌ ఛార్జీలు వసూలు చేసిన చేటుకాలమే 95 టూ 2004. ఆ తొమ్మిదేళ్ల కాలం ఉమ్మడి రాష్ట్ర రైతాంగ చరిత్రలో ఒక భీతావహ అధ్యాయం. నాగేటి చాళ్లలో క్షుద్ర విత్తనాలు మొలకెత్తిన కాలం. చేలల్లో చావు కంకులు విరగ్గాసిన కాలం. వేలాది రైతన్నలు ఉరికొయ్యలకు వేలాడిన రోజులు. 95 మోడల్‌కు వ్యవసాయం ఓ దండగమారి పని. అందువల్లనే ఆ మోడల్‌ అమలు చేసిన విధానాలు వ్యవసాయ రంగంలో విధ్వంసాన్ని సృష్టించాయి.’95 మోడల్‌నని చెప్పుకోవడమే కాదు, ఆ దారిలో ఇప్పుడు కూడా పయనిస్తున్నారు! ఐదేళ్ల తర్వాత రాష్ట్రంలో ఎరువుల కోసం రైతుల క్యూలైన్లు కన్పిస్తు న్నాయి. ‘అమూల్‌’ రంగప్రవేశంతో అధికాదాయం సంపాదించిన పాడి రైతుల నోట్లో అప్పుడే మట్టిపడింది. ‘అమూల్‌’ను రంగం నుంచి తప్పిస్తున్నారు. పోటీ లేక పోవడంతో హెరిటేజ్‌ తదితర సంస్థలు సేకరణ ధరను తగ్గిస్తున్నాయి." – వర్ధెల్లి మురళి

అఖిలాంధ్ర జనులారా! అప్రమత్తంగా ఉండండి! గోముఖ వ్యాఘ్రాలు అంబారావాలు చేస్తున్నాయ్, తప్పుదోవ పట్టిస్తున్నాయ్‌. తేనె పూసిన కత్తులు కోలాటమాడు తున్నాయ్, కనికట్టు చేస్తున్నాయ్‌. జన తటాకపు గట్టు మీద మూడు కొంగలు నిలబడి దొంగజపం చేస్తున్నాయ్‌. జాగ్తే రహో!మతోన్మాదులు – కులోన్మాదులు జెండా గుడ్డలతో కొంగులు ముడేసుకొని అడుగులు వేస్తున్నారు, అప్రమత్తంగా ఉండండి.నాజీలను మించిన కులోన్మాదులు, ఫాసిస్టులను తల దన్నే మతోన్మాదులు ఉమ్మడిగా, కలివిడిగా ఉన్మత్త ప్రచారపు విషవాయువులను ప్రయోగిస్తున్నారు, తస్మాత్‌ జాగ్రత్త!విష ప్రచారపు ప్రయోగ వేదికలైన యెల్లో మీడియా కార్ఖానాల్లోంచి రోజుకు లక్ష క్యూబిక్‌ మీటర్ల పాయిజనస్‌ గ్యాస్‌ వెలువడుతున్నది. ఆ గాలి సోకితే జ్ఞానేంద్రియాలు పనిచేయవు, జరభద్రం!మన జ్ఞానేంద్రియాలు పని చేయకూడదనేదే వారి కోరిక. పని చేస్తే వారి నిజస్వరూపం మనం గుర్తిస్తామన్న భయం.ఈ మతోన్మాద, కులోన్మాద ఉమ్మడి ముఠాను నడిపించేది అంతా కలిపి పిడికెడు మందే! వారే పెత్తందార్లు. వారే పెట్టుబడిదార్లు. ముఠాలోని మిగిలిన పరివారంలో మతం అనే మత్తుమందుకు బానిసలు కొందరు. కులం అనే దురద రోగపు బాధితులు కొందరు.ఈ బానిసల్నీ, బాధితుల్నీ వెంటేసుకొని పెత్తందారీ కాలకూట విషకూటమి దండయాత్రకు బయల్దేరింది. ప్రపంచ యుద్ధాల్లో కూడా కొన్ని రకాల కెమికల్‌ వెపన్స్‌ వాడకంపై నిషేధాలుంటాయి. కానీ రోగ్‌ కంట్రీస్‌ ఖాతరు చేయవు. మన హెజెమోనిక్‌ రోగ్స్‌ కూడా అంతే! ప్రచారపు విధి నిషేధాలను ఖాతరు చేయరు, చేయట్లేదు.మన పెత్తందారీ కూటమి యుద్ధానికి తెగబడింది ఎవరి మీద? ఎవరిని తెగటార్చడానికి భగభగమండే పగతో సెగలుగక్కుతున్నారు?ఇంకెవరి మీద? పేదసాదల మీద, వారి సాధికారతా స్వప్నాల మీద! బడుగు బలహీన వర్గాల మీద, వారి జీవన వికాసపు ఆకాంక్షల మీద! కోట్ల జతల కనురెప్పల మాటు నున్న కలల మీద ఒకేసారి దాడి చేయడం ఎట్లా?వారికి ఆలంబనగా నిలబడిన వెన్నెముకను విరి చేయాలి. ఆ వెన్ను ఎముకే... వైఎస్‌ జగన్‌ ప్రభుత్వం.ఇంకెందుకు ఆలస్యం. బొంబార్డ్‌ ది హెడ్‌ క్వార్టర్స్‌. ప్రజల పక్షాన నిలబడిన ప్రభుత్వాన్ని కూలదోస్తే సరిపోతుంది. ఈ ఎన్నికల్లో కూల్చివేయాలి. పెత్తందారీ కూటమి తలపోత ఇది.తలపోసినంత మాత్రాన కుదురుతుందా? కోట్లాది మంది జీవితాలను క్రాంతి మార్గానికి మళ్లిస్తున్న సర్కార్‌కు వారు అండగా నిలబడరా? అశేష జనావళి మద్దతున్న జగన్‌ ప్రభుత్వాన్ని ఎన్నికల్లో ఎలా ఓడించగలరు?బలరామదేవుడి ముక్కోపానికి విరుగుడు మంత్రం ఉండనే ఉన్నది కదా ముఖస్తుతి అంటాడు ‘మాయాబజార్‌’ శకుని మామ. ఆ లెక్కన ప్రజాభిమానానికీ విరుగుడు ఉంటుంది కదా! ప్రజల్లో అపోహలు సృష్టించడం, అను మాన బీజాలు నాటడం! అసత్య ప్రచారంతో చీలికలు తేవడం వగైరా. కూటమిలోని శకుని మామలు పాచికలు విసరడంలో ఆశ్చర్యమేమున్నది?ప్రజలను ఆకట్టుకోగల నినాదం ఈ కూటమికి ఒక్కటి కూడా లేదు. ప్రజలకు మేలు చేసే విధానమూ లేదు. అరువు తెచ్చుకున్న అతుకుల బొంత మేనిఫెస్టో మాత్రం ఉన్నది. అందులోని అంశాలు అరచేతిలో వైకుంఠాన్ని చూపే టక్కు టమారం బాపతు. ఈ గారడీ సంగతి ముందే తెలిసిన జనం దాన్ని బొత్తిగా పట్టించుకోలేదు. క్రెడిబిలిటీ టెస్ట్‌లో కూటమి మేనిఫెస్టో డకౌటయింది.కూటమి నేతలు కూడా మేనిఫెస్టోను నమ్ముకోలేదు. యెల్లో మీడియా నేతృత్వంలో వెలువడే విషవాయు ప్రచా రాన్నే ఆయుధంగా ఎక్కుపెట్టారు. జగన్‌ పరిపాలనలో రాష్ట్రం సర్వనాశనమైపోయిందంటారు. ఎలా అని అడగ కూడదు. తర్కానికి తావులేదు. సర్వనాశనం అనే మాటను అష్టోత్తర శతనామంలా ప్రతివాడూ నూటా ఎనిమిది సార్లు జపించాలి. అంతే!జగన్‌ హయాంలో అభివృద్ధి శూన్యమంటారు. దాని పైనా చర్చ ఉండదు. ఆధారాలుండవు. గణాంకాల జోలికి వెళ్లొద్దు. ఫీల్డ్‌ విజిట్‌ చేయొద్దు. రోజూ ఓపికున్నంత సేపు రామకోటి రాసుకున్నట్టుగా ‘అభివృద్ధి లేదు’ అనే మాటను రాసుకోవాలి. పంచాక్షరి మంత్రంలా పవిత్రంగా ఉచ్ఛరించి నెత్తిన నీళ్లు చల్లుకోవాలి.సర్వనాశనం, అభివృద్ధి శూన్యం అనే రెండు మాటల్ని మన యెల్లో మీడియా, టీడీపీ నేతలు నమలడం మొదలు పెట్టి ఇప్పటికి నాలుగేళ్లు దాటింది. నమలడం, నెమరు వేయడం అనే కార్యక్రమం అప్పటి నుంచి నిరాటంకంగా సాగుతూనే ఉన్నది. చూసేవాళ్లకు రోత పుట్టినా వాళ్లు మాత్రం ఈ పాచిపాటను ఆపలేదు.ఎన్నికలకు ఆరు నెలల ముందు నుంచీ మరీ ఘోరం. ఆ పత్రికలు చదవాలన్నా, ఆ ఛానెళ్లు చూడాలన్నా అల్ప ప్రాణులకు జడుపు జ్వరం వచ్చే పరిస్థితిలోకి తీసుకెళ్లారు. అభూతకల్పనలు, అభాండాలు, బట్టకాల్చి మీద వేయడం నిత్యకృత్యంగా మారింది.‘ల్యాండ్‌ టైటిలింగ్‌ యాక్ట్‌’ అనే నల్ల చట్టాన్ని జగన్‌ మోహన్‌రెడ్డి తీసుకొచ్చారట. దాని ఆధారంతో ఆయన అర్ధరాత్రి వేళల్లో గ్రామాలకు కన్నంవేసి కంటికి నచ్చిన భూమినల్లా తవ్వుకొని, మూట కట్టుకొని వెళ్లిపోతారట! ఇదీ వీళ్లు ప్రచారం చేస్తున్న వార్త సారాంశం.మనిషి జన్మ ఎత్తిన వాడికి కొన్ని లక్షణాలు తప్పని సరిగా ఉంటాయని ఆశిస్తాము. సిగ్గూ–లజ్జ, మానము– మర్యాద, అభిమానం – గౌరవం వంటివి వాటిలో మచ్చుకు కొన్ని! యెల్లో మీడియా, దేశం కూటమి ఈ తరహా లక్షణా లను పూర్తిగా విసర్జించాయి. విలువల్నీ, వలువల్నీ విప్పేసి అవతలపారేశారు. దిగంబర వీరంగాలతో జుగుప్సాకరంగా తయారయ్యారు. నడివీధుల్లో నగ్నంగా నర్తిస్తున్నారు.ల్యాండ్‌ టైటిలింగ్‌ యాక్ట్‌ అనేది భూయజమానులకు మేలు చేస్తుందనీ, ఇంతకాలం ఈ చట్టాన్ని తేకపోవడమే పొరపాటనీ ఈ దేశంలోని బుద్ధిజీవులందరూ అభిప్రాయ పడుతున్నారు. ప్రపంచంలో సగానికి పైగా దేశాల్లో ఇప్పటికే ఈ చట్టం అమల్లో ఉన్నది.ఏపీ శాసనసభలో తెలుగుదేశం పార్టీ ఈ చట్టానికి మద్దతు ప్రకటించింది. ఇప్పటికింకా మూడో వంతు గ్రామా ల్లోనే భూసర్వే పూర్తయింది. అన్ని గ్రామాల్లో సర్వే పూర్త యితే తప్ప మరో రెండేళ్లకు గానీ ఈ చట్టం అమల్లోకి రాదు.చట్టం లక్ష్యమే యజమానికి భూమిపై సర్వహక్కులు కల్పించడం. ఆ హక్కులకు ప్రభుత్వం గ్యారంటీ ఇవ్వడం. అందుకు గుర్తుగానే సర్వే పూర్తయిన చోట ఇచ్చే పాస్‌ పుస్తకాలపై సీఎం బొమ్మను ముద్రిస్తున్నారు. అది ఆ యజ మాని హక్కుకు ప్రభుత్వ గ్యారంటీ. దాని మీద జరిగిన వక్రప్రచారం, చంద్రబాబు నోటి వెంట వచ్చిన బూతులు కూటమి దివాళాకోరుతనానికి రుజువు.అవ్వాతాతల పెన్షన్ల పంపిణీ విషయంలో కూటమి – యెల్లో మీడియా ఎంత అమానవీయంగా ప్రవర్తించాయో రాష్ట్ర ప్రజలు గమనించారు. వలంటీర్ల విషయంలో ఎన్ని పిల్లిమొగ్గలు వేశాయో గమనించారు.ఆసరా, చేయూత, ఈబీసీ నేస్తం, ఇన్‌పుట్‌ సబ్సిడీ లబ్ధిదారులకు దక్కకుండా ఈసీపై నెరిపిన ఒత్తిడి రాజ కీయం కూటమి వారి దింపుడు కళ్లెం ఆశల దిగజారుడు తనాన్ని ఎత్తిచూపింది.ఇసుక సరఫరాపై విషం చిమ్ముతూ గత నాలుగేళ్లుగా చందమామ కథలు నెలనెలా ప్రచారం చేయడాన్ని ఎలా మర్చిపోగలం?మద్యం వ్యాపారుల మాఫియా కోసం మద్య నియంత్రణపై వెళ్లగక్కిన అక్కసు గుర్తు చేసుకోండి. తను అధికా రంలోకి వస్తే నాణ్యమైన మద్యాన్ని చంద్రబాబు అంది స్తారట. ప్రాణాలకు హానికరమైన లిక్కర్‌కు నాణ్యతా ప్రమాణాలేమిటి?విచ్చలవిడి లాభాల కోసం వ్యాపారులు వేలాది బెల్ట్‌ షాపులు కూడా నడిపి మద్యాన్ని డోర్‌ డెలివరీ చేసినప్పుడు ప్రజల ఆరోగ్యం అద్భుతంగా ఉందట. మద్యాన్ని అందు బాటులో లేకుండా చేసి, బెల్టుషాపులు ఎత్తివేసి నియంత్రిత వేళల్లో మాత్రమే, లాభాపేక్ష లేని ప్రభుత్వ షాపుల్లోనే అమ్ముతుంటే మాత్రం కాలేయాలు, కిడ్నీలు పాడైపోతు న్నాయనే కాకమ్మ కథలను ప్రచారంలో పెట్టిన వైనాన్ని గమనించండి.పరిశ్రమల విషయంలోనూ ఉన్నది లేనట్టుగా, లేనిది ఉన్నట్టుగా ప్రచారం చేశారు. గ్రామ స్వరాజ్యాన్ని ఆచరణా త్మకం చేస్తే సహించలేకపోయారు. ఏ వివక్ష లేకుండా, పుట్టిన ప్రతిబిడ్డకూ నాణ్యమైన విద్యను ప్రాథమిక హక్కుగా మార్చితే పెత్తందారీ కూటమి భరించలేకపోతున్నది. ప్రభు త్వంపై యుద్ధం ప్రకటించింది.పేద వర్గాల ప్రజలు, మహిళలు నిటారుగా నిలబడ టానికి సాధికారతను సంతరించుకోవడానికి ఉపయోగపడే ఒక విప్లవకర ఎజెండాను జగన్‌ ప్రభుత్వం అమలుచేసింది. ఈ ఎజెండా కొనసాగవలసిన అవసరం పేదవర్గాలు, బలహీనవర్గాల ప్రజలకున్నది.ఈ ఎజెండా కొనసాగితే పెత్తందార్లకు ఆకలి తీరదు. అందుకే కట్టుకథలతో ముందుకు వస్తున్నారు. పేదవర్గాల ప్రజలను ఏమార్చాలని చూస్తున్నారు. మభ్యపెట్టాలని చూస్తున్నారు. మరోసారి దారుణంగా మోసం చేయాలని కపట నాటకమాడుతున్నారు.వారు ప్రజలకు మిత్రులు కారు... శత్రువులు. మాన వీయ విలువలు లేశమాత్రం లేనివారు. పేద బిడ్డలు మంచి చదువులు చదివితే ఓర్చుకోలేరు.మిత్రులారా! ఏదైనా జరగరాని పొరపాటు జరిగి కూటమి గెలిస్తే సర్కారు బడులు మళ్లీ పాడుబడిపోతాయి. పేద బిడ్డలకు ఇంగ్లిష్‌ మీడియం రద్దవుతుంది. విద్య ప్రైవేట్‌ పరమవుతుంది.ఈ లక్ష్యం కోసమే కార్పొరేట్‌ విద్యా సంస్థల యజమా నులు కూటమి గెలుపు కోసం వేలకోట్లు ఖర్చు చేస్తున్నారు. అర్థం చేసుకోండి.ప్రభుత్వ వైద్యరంగం నిర్వీర్యమవుతుంది. ‘ఫ్యామిలీ డాక్టర్‌’ అదృశ్యమవుతాడు. కార్పొరేట్‌ మాఫియా వైద్యరంగాన్ని మళ్లీ ఆక్రమించుకుంటుంది. ‘రైతు భరోసా’ ఎగిరి పోతుంది. ఆర్‌బీకే సెంటర్లు అదృశ్యమవుతాయి.అధికార వికేంద్రీకరణకు అద్దం పట్టిన గ్రామ సచివాల యాలు మాయమవుతాయి. వలంటీర్‌ వ్యవస్థను ఎత్తి వేస్తారు. ఎందుకంటే అధికార వికేంద్రీకరణ అనేది పేద వర్గాలను బలోపేతం చేస్తుంది. ప్రజాస్వామ్యాన్ని పరిపుష్టం చేస్తుంది. ఈ పరిణామం పెత్తందారీ వర్గాలకు గిట్టదు.అందుకే ఈ కూటమి పలుమార్లు వికేంద్రీకరణపై అవాకులు చెవాకులు పేలిన విషయం మరిచిపోరాదు.సమస్త వనరుల మీద తమ పెత్తనం కోసం పెత్తందార్లు పరితపిస్తారు. అందుకోసం నిరంతరం వేటాడుతూనే ఉంటారు. బలహీనవర్గాలకు అధికారంలో వాటా పెరిగితే ఈ వేటగాళ్ల ఆటలు సాగవు.అందుకే జగన్‌ ప్రభుత్వ విధానాలపై పెత్తందార్లు యుద్ధం ప్రకటించారు. వారి మాయ నాటకాలకు లొంగి పోతే పేదవర్గాల విజయ ప్రస్థానం ఆగిపోతుంది. సామా జిక విప్లవానికి ఎదురుదెబ్బ తగులుతుంది. పేద ప్రజల విచక్షణ మీద, ఆలోచనాశక్తి మీద పెత్తందార్లకు చిన్నచూపు. అందుకే మిమ్మల్ని ప్రలోభపెట్టాలని చూస్తున్నారు. మిత్రులారా! మీ చైతన్య స్థాయిని చాటిచెప్పండి. విప్లవకర ఎజెండాను జెండాగా ఎగరేయండి! వర్దెల్లిమురళి

ఎన్నికల ప్రచారం కోసం వైసీపీ శిబిరం రూపొందించిన ఒక పాట బాగా పాపులరయింది. ‘జెండలు జతకట్టడమే మీ ఎజెండా... జనం గుండెల గుడి కట్టడమే జగన్‌ ఎజెండా’ అనే పల్లవితో పాట మొదలవుతుంది. ‘నల్లగొండ గద్దర్‌’గా పేరు గాంచిన నర్సిరెడ్డి గొంతుక ఈ పాటకు ప్రాణం పోసింది. వైసీపీ అభిమానులకు సంబంధించిన ఏ ఫంక్షన్‌ జరిగినా, ఏ పెళ్లి వేడుక జరిగినా ఈ పాటకు స్టెప్స్‌ వేయడం ఓ కార్యక్రమంగా మారింది. నాలుగు పార్టీలను కూడగట్టి అతుకుల బొంత అలయెన్స్‌లను కుట్టుకోవడం తప్ప ప్రజా సంబంధమైన ఎజెండా ప్రతిపక్షాలకు లేనేలేదని ఈ పాట ఎద్దేవా చేస్తుంది. అదే సందర్భంలో ప్రజలకు అండదండగా నిలబడుతూ వారి ఆద రణను జగన్‌ చూరగొంటున్నారనేది ఈ పల్లవి భావన.ఈ అభిప్రాయాన్ని ప్రతిపక్ష శిబిరం కూడా నిర్ధారిస్తున్నది. తాడేపల్లిగూడెం సమీపాన మొన్న తెలుగుదేశం–జనసేన పార్టీలు ఉమ్మడిగా జరిపిన సభకు కూడా ‘జెండా’ అనే నామ కరణాన్నే కూటమి వారు ఎంపిక చేసుకున్నారు. ‘తెలుగు–జన విజయకేతన’ జెండా అనే పేరుతో వేదికను అలంకరించారు. ‘తెలుగు జన’ అనే రెండు పదాలు రెండు పార్టీ పేర్లకు గుర్తనేది కవి హృదయం. కేతనం అన్నా కూడా జెండా అనే అర్థం. మరి కేతన జెండా అంటే? నొక్కి చెప్పడం కావచ్చు. లేదా ఒకరిది కేతనం, ఒకరిది జెండా అని కావచ్చు. అర్థం ఏమైనప్పటికీ‘జెండాలు జతకట్టడమే మా ఎజెండా’ అని వారు కూడా నర్సిరెడ్డి పాటకు కోరస్‌ పాడినట్టు కనిపించింది. రెండు పార్టీల అగ్రనాయకులిద్దరూ ఒకరి జెండా కర్రను మరొకరు చేత పుచ్చుకొని అటూ ఇటూ ఊపుతూ కార్యక్రమాన్ని లయబద్ధం చేశారు. మూడో జెండాను కూడా ఊపడానికి చాలాకాలం ఎదురు చూశారు కానీ ఎందుకో బీజేపీ వాళ్లు కనికరించలేదు. సభలో ప్రజలు కూర్చోవడానికి కేటాయించిన పదిహేను ఎకరాల్లోకి ఆరు లక్షలమందిని సమీకరిద్దామని సంకల్పం చెప్పుకున్నారు. పదిహేను ఎకరాల్లో ఆరు లక్షల మంది ఎలా కూర్చుంటారని ప్రశ్నించవద్దు. అగస్త్య మహాముని సప్త సముద్రాలను పుక్కిట పట్టలేదా? అలాంటి విద్యనే ప్రదర్శించి వుండేవాళ్లం, కానీ ఆర్టీసీ సహకరించనందు వల్ల అంతమంది రాలేదని సర్ది చెప్పుకున్నారు. టార్గెట్‌లో పదోవంతు మందిని సమీకరించగలిగినందుకు యెల్లో మీడియా ఆ పార్టీలను అభినందనల్లో ముంచెత్తింది. వచ్చే ఎన్నికల్లో ఈ కూటమి పదోవంతు సీట్లు గెలిచినా కూడా యెల్లో మీడియా అభినందిస్తుందేమో చూడాలి. జనసమీకరణ దృష్ట్యా చూస్తే ‘సిద్ధం’ సభలు గోదావరి ప్రవాహాలైతే ‘తెలుగు జన’ సభ పిల్లవాగులా తోచింది. ఎన్ని పిల్లవాగులైతే ఒక గోదావరి కావాలి? ఇప్పుడు ఆంధ్రప్రదేశ్‌జన సామాన్యంలో వైసీపీ ప్రభావాన్ని గోదావరితో పోల్చితేఈ రెండు పార్టీలను పిల్లవాగుతో పోల్చాలి. ఇది నేటి యథార్థ దృశ్యం.ఈ దృశ్యాన్ని సరిగ్గా అంచనా వేయడానికి కష్టపడి సర్వేలు కూడా చేయనవసరం లేదు. రాష్ట్రంలో అక్కడక్కడా పర్యటిస్తూ జనంతో ముచ్చటిస్తే చాలు నాడి తెలిసిపోతున్నది. పేద వర్గాల ప్రజలు వైఎస్‌ జగన్‌ ప్రభుత్వం వెనుక సమీకృతమైన దృశ్యం స్పష్టంగా కనిపిస్తున్నది. ఈ అయిదేళ్లలో ప్రజల జీవన ప్రమాణాలు పెరిగాయని, వారి జీవితాలు స్పష్టమైన మార్పుకు లోనయ్యాయని ఈ ప్రాంత మేధావులు చెబుతున్నారు. ఈ మార్పు పట్ల మధ్య తరగతి మేధావి వర్గం కూడా హర్షం వ్యక్తం చేస్తున్నది. ఇటువంటి మార్పుకోసమే గదా... పేద ధనిక తేడా లేకుండా అందరికీ సమానావకాశాలు లభ్యం కావాలన్న ఆశ యంతోనే కదా... చరిత్రలో ఎన్నో పోరాటాలు జరిగిందీ, ఎన్నో విప్లవాలు చెలరేగిందీ! అటువంటి విప్లవం నిశ్శబ్దంగా ఇప్పుడు పేదవాడల్లోకి ప్రవేశిస్తున్నది. ఈ అద్భుతాన్ని కులమతాలకు అతీతంగా అభ్యుదయ కాముకులందరూ నిండు మనసుతో స్వాగతిస్తున్నారు. ఇందుకు కారణమైన జగన్‌ ప్రభుత్వాన్ని అభినందిస్తున్నారు. ఇటీవలి కాలంలో ఒక డజన్‌కు పైగా స్వతంత్ర సర్వేలు బయటకు వచ్చాయి. వాళ్లంతా వైసీపీ గెలుస్తుందని చెప్పారు. కానీ వారి శాంపిల్‌ సైజ్‌ పరిమితుల వల్ల జనంలో జగన్‌మోహన్‌ రెడ్డికి ఉన్న మద్దతును పూర్తిగా అంచనా వేయలేకపోతున్నామనే అభిప్రాయం సర్వే సంస్థల్లో పని చేసే వారిలోనే ఉన్నది. వైసీపీకి పురుష ఓటర్లలో ఉన్న ఆధిక్యత కంటే మహిళా ఓటర్లలో ఎక్కువ ఆధిక్యత కనిపిస్తున్నది. ఇది అన్ని సర్వేల్లో వ్యక్తమైంది. రాష్ట్రంలో పురుష ఓటర్ల కంటే మహిళా ఓటర్ల సంఖ్య ఎక్కువ. కానీ సర్వే సంస్థల శాంపిల్స్‌లో చాలావరకు పురుష ఓటర్లే ఎక్కువగా ఉంటున్నారు. శాంపిల్స్‌ జనాభా ప్రాతిపదిక మీద, వర్గాల నిష్పత్తి ప్రకారం కచ్చితంగా లెక్కగట్టి తీసుకోగలిగితే వైసీపీకి ఉన్న ఆధిక్యతను సరిగ్గా అర్థం చేసు కోగలుగుతాము. ఒక ప్రతిష్ఠాత్మకమైన జాతీయ సంస్థ తరఫున సర్వే పర్యవేక్షణకు వచ్చిన ఒక కీలక వ్యక్తి అంచనా ప్రకారం రాష్ట్రంలోని అన్ని ప్రాంతాల్లోనూ, వైసీపీ ఓటు షేర్‌ 50 శాతానికి పైగానే ఉన్నది. వందకు పైగా నియోజక వర్గాల్లో 55 శాతంకంటే ఎక్కువ ఓటర్ల మద్దతు వైసీపీకి లభించే అవకాశం ఉన్నదని కూడా ఆయన చెప్పారు. మొత్తం 25 పార్లమెంట్‌ సీట్లూ వైసీపీకే దక్కుతాయనీ, అసెంబ్లీ సీట్లు కూడా గతం కంటే ఒక్కటి కూడా తగ్గబోదనీ ఆయన పూర్తి విశ్వాసంతో ఉన్నారు. ఈ అయిదేళ్లలో జగన్‌ ప్రభుత్వం అమలు చేసిన కార్య క్రమాలను ప్రజలు సంపూర్ణంగా ఆమోదిస్తున్నారు. ఈ ప్రభుత్వం కొనసాగితేనే పేదవర్గాల నిజమైన అభివృద్ధి సాధ్యమవుతుందని జనం నమ్ముతున్నారు కనుకనే క్షేత్ర స్థాయిలో వైసీపీ  పటిష్ఠంగా ఉన్నది. మూడుసార్లు ముఖ్యమంత్రిగా పనిచేసిన చంద్రబాబు జనంలో ఇటువంటి విశ్వాసాన్ని కలిగించలేకపోయారు. కిందటిసారి గెలిచినప్పుడు హామీలను అమలు చేయలేక మేనిఫెస్టోను మార్కెట్‌ నుంచి కనుమరుగు చేయడం కూడా ప్రజల మనోఫలకం నుంచి చెరిగిపోలేదు.రెండు ప్రభుత్వాలనూ జనం బేరీజు వేసుకుంటున్నారు. సహ జంగానే మార్కులు జగన్‌ ప్రభుత్వానికే పడుతున్నాయి. తమ జీవితాల్లో వెలుగులు పూయించి, బిడ్డల భవిష్యత్తు మీద కొండంత విశ్వాసాన్ని నింపుతున్న జగన్‌మోహన్‌రెడ్డికి వ్యతిరేకంగాఎందుకు ఓటేయాలని జనసామాన్యం ప్రశ్నిస్తున్నారు. ఇదిగో ఈ సింపుల్‌ లాజిక్‌ వచ్చే ఎన్నికల్లో మరో సునామీని సృష్టించ బోతున్నది.జనం గుండెల్లో గుడి కట్టుకోవడానికి చంద్రబాబుకు అవకాశం లేదు. ఆయనకో జీవితకాలం ఆలస్యమైపోయింది. అందుకే జెండాలు జతకట్టుకుంటున్నారు. జగన్‌ ప్రభుత్వం మీద అపోహలు సృష్టించడానికి, దుమ్మెత్తిపోయడానికి రక రకాల కుట్రలకు తెరతీస్తున్నారు. యెల్లో మీడియా ప్రాపగాండా సరిపోవడం లేదని సరికొత్త ప్యాకేజీ స్టార్లను ప్రయోగిస్తున్నారు. ప్రవాహంలో కొట్టుకుపోయేవాడు కనిపించిన ప్రతి గడ్డిపోచ మీద కూడా ఆశ పెట్టుకుంటాడు. ఇప్పుడు చంద్రబాబు పరిస్థితి సరిగ్గా అదే! జగన్‌ ప్రభుత్వం మీద బురద జల్లడానికి వివిధ టాస్క్‌లను తెలుగుదేశం డిజైన్‌ చేసింది. ఒక్కో టాస్క్‌కు ఒక్కో ప్యాకేజి స్టార్‌. వాళ్లందరికీ వెలకట్టాలి. ఎన్నికల్లో వెదజల్లాలి. అందుకు డబ్బు కావాలి. సొంత ముల్లెను విప్పడానికి ఇంట్లో వాళ్లు చస్తే ఒప్పుకోరు.అందుకని పెత్తందారీ మనస్తత్వం కలిగిన డబ్బున్న వారి మీద వలలు విసిరారు. బాబు గెలిస్తే ఇష్టారాజ్యంగా దండు కోవచ్చన్న కక్కుర్తితో చాలామంది రంగంలోకి దిగినట్టు సమాచారం. ఇప్పటికే మాజీ మంత్రి నారాయణ, అధిక వడ్డీల పేరుతో 650 కోట్లు సేకరించి ఎన్నికల గమ్యస్థానాలకు చేర్చారని వినిపించింది. గుంటూరు నుంచి లోక్‌సభకు పోటీ చేస్తాడని భావిస్తున్న ఒకాయన 800 కోట్లను ఇప్పటికే సిద్ధం చేశాడట. వాటిని గమ్యస్థానాలకు చేర్చడమెట్లా అని మల్లగుల్లాలు పడు తున్నట్టు సమాచారం. ఇటువంటి పెత్తందార్లు గెలిస్తే రేపు పరిస్థితి ఎలా ఉంటుందో ఊహించుకోవాల్సిందే! పవన్‌ కల్యాణ్‌కు వైసీపీ వాళ్లు ‘ప్యాకేజి స్టార్‌’ అనే టైటిల్‌ను తగిలించారు. ఈ మాట అన్నందుకు ఆయనకు చాలా కోపం వచ్చింది. ఒక సభలోనైతే ఈ ఆరోపణపై పాదరక్షలను సంధించారు. కానీ ఆయన పార్టీ పెట్టిన దగ్గర నుంచీ చంద్రబాబు ప్రయోజనాల కోసమే పనిచేస్తున్నట్టు కని పిస్తున్నది. మొన్నటి తెలుగు – జనసభలోనైతే తనను తాను అవమానించుకొని, తన పార్టీనీ తానే అవమానించి చంద్ర బాబుకు జైకొట్టారు. ఈ విపరీత ప్రవర్తనకు జనసైనికులే విస్తుపోతున్నారు. తాను స్వతంత్రంగా నిలబడి తన పార్టీ ప్రయోజనాలకు అనుగుణంగా తెలుగుదేశంతో బేరమాడి ఉంటే పవన్‌ కల్యాణ్‌ తనపై పడ్డ మచ్చను తొలగించుకోగలిగి ఉండే వాడు. కానీ అవకాశాన్ని ఆయన జారవిడుచుకున్నాడు. ఇంకో సారి ఆరోపణలపై విరుచుకుపడే నైతిక బలాన్ని ఆయన కోల్పోయాడు. తెలంగాణ తన మెట్టినిల్లనీ, కర్మభూమనీ నమ్మబలికిన షర్మిల హఠాత్తుగా ఏపీ కాంగ్రెస్‌ అధ్యక్షురాలిగా బాధ్యతలు స్వీకరించడం వెనుక చక్రం తిప్పింది ఎవరు? డీకే శివకుమార్‌ ద్వారా ఢిల్లీ కాంగ్రెస్‌ పెద్దలతో రాయబారం నడిపిందెవరు? షర్మిల పర్యటనల కోసం విమాన సౌకర్యాల కల్పన వెనుకనున్న అజ్ఞాతవ్యక్తి ఎవరు? వైఎస్‌ జగన్‌ వ్యతిరేక శక్తులతో ఆమెకు సమన్వయాన్ని ఏర్పాటుచేసిన వారెవరు? ఆమె ఉపన్యాసాల్లో చెప్పవలసిన అంశాలను, జగన్‌పై చేయాల్సిన ఆరోపణలను అందిస్తున్నదెవరు? ఆమె సభలకు కమ్యూనిస్టు నాయకులను కూడా జతచేసి పంపిస్తున్న వారెవరు? ఈ ప్రశ్నలకు సమాధానం ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో చిన్నపిల్లాడికి కూడా తెలుసు! చంద్రబాబు విజయావకాశాలు రోజురోజుకూ కొడిగట్టి పోతున్న స్థితిలో ఇప్పుడు నర్రెడ్డి సునీత ముసుగును తొలగించారు. జగన్‌మోహన్‌రెడ్డిని ఓడించాలని పిలుపునిస్తూ చంద్ర బాబు మహానుభావుడని ఆమె సర్టిఫికేట్‌ ఇచ్చేశారు. గతంలో తన తండ్రి హత్యకు ఆదినారాయణరెడ్డి, బీటెక్‌ రవిలే కారణ మని చెప్పిన సునీత ఇలా ‘చంద్ర’ముఖిలా ఎందుకు మారి పోయారు. తన తండ్రికి రెండో వివాహం ద్వారా కలిగిన కుమా రునికి ఆస్తిలో హక్కు దక్కకుండా చేయవలసిన అవసరం ఎవరికి ఉన్నది? వివేకా రక్తపు మడుగులో ఉన్న ఫోటోలను పీఏ కృష్ణారెడ్డి పంపించింది సునీత దంపతులకే గదా! అయినా గుండెపోటు థియరీని ఆమె భర్త రాజశేఖరరెడ్డి, ఆయన సోదరుడు శివప్రకాశ్‌రెడ్డి ఎందుకు ప్రచారంలో పెట్టినట్టు? హత్య సమ యంలో ఇంట్లో ఉన్న వ్యక్తులు ఆమె భర్తకూ, ఆయన సోదరుడికీ సన్నిహితులన్న విషయం అందరికీ తెలుసు. అప్పుడు చూపుడు వేలు ఎటువైపు చూపెడుతుంది? హంతకులు వివేకాతో లేఖ రాయించిన విషయాన్నిగోప్యంగా ఉంచాలని సునీత ఎందుకు ఆదేశించినట్టు? హత్య తరువాత హంతకులు వివేకా రెండో భార్యకు రాసిన ఆస్తి పత్రాలను తస్కరించే అవకాశం ఎవరికి ఉన్నది? అసలు దోషులను రక్షించి పరులపై నింద వేయవలసిన అవసరం ఎవరికి ఉన్నది? వారి అవసరంతో రాజకీయ ప్రయోజనం ముడిపడి ఉన్న పెద్దమనిషి ఎవరు? ఇప్పుడు సునీతను ‘చంద్ర’ ముఖిగా మార్చి చిలక పలుకులు చెప్పిస్తున్న నాయకుడెవరు? ఈ ప్రశ్నలకు సమాధానాలు కూడా రాష్ట్ర ప్రజలందరికీ తెలుసు. ఇటీవల ఆంధ్ర క్రికెట్‌ అసోసియేషన్‌పై ఆరోపణలు చేసి ప్రభు త్వానికి అప్రతిష్ఠ తెచ్చేలా వ్యవహరించిన హనుమ విహారి వెనుక కూడా ప్యాకేజీ ట్రాప్‌ ఉన్నదనే విషయం వెలుగులోకి వస్తున్నది. ఎన్నికలు దగ్గర పడుతున్న కొద్దీ ఇంకెంతమంది ప్యాకేజీ స్టార్స్‌ రంగంలోకి వస్తారో చూడాలి. ప్యాకేజీ దండగే తప్ప ఇటువంటి ప్రయోగాలకు విలువ ఉంటుందా? పండగ లప్పుడు వచ్చిపోయే పిట్టల దొరల ప్రగల్భాలకు జనం నవ్వు కుంటారు తప్ప సీరియస్‌గా తీసుకుంటారా? వర్ధెల్లి మురళి vardhelli1959@gmail.com

పవన్‌ కల్యాణ్‌ అమ్ముల పొదిలో అన్నీ పచ్చబాణాలే ఉంటా యన్న నిజం ఎప్పటికప్పుడు నిగ్గుదేలుతూనే వస్తున్నది. ఇటీవల ఆయన వదిలిన ఒక పచ్చబాణం మీడియాలో విస్తృత చర్చకు కారణమైంది. ఒక రాజకీయ పార్టీకి సిద్ధాంత నిబద్ధత లేనప్పుడు, స్వార్థ ప్రయోజనాలే ఆ పార్టీ కార్యక్రమంగా ఉన్నప్పుడు... మాయోపాయాలతో కూడిన వ్యూహాలనూ,ఎత్తుగడలనూ ఆశ్రయిస్తుంది. అటువంటి ఒక పార్టీ తెలుగుదేశం పార్టీ. తాను అధికారంలోకి రావడానికి కారణమైన ఎన్నికల మ్యానిఫెస్టోను మాయం చేసి, వెబ్‌సైట్‌లోంచి కూడా తొలగించిన ఏకైక పార్టీ తెలుగుదేశం. పార్టీ అధ్యక్షుడు తన సిద్ధాంతగ్రంథంగా వెలువరించిన ‘మనసులో మాట’ అనే పుస్తకాన్ని కూడా మార్కెట్‌లో ఎక్కడా లభ్యం కాకుండా మాయం చేసిన ఘనత ఆ పార్టీదే. ఇటువంటి ఘనత ప్రపంచంలో మరో పార్టీకి లేదు. స్వార్థ ప్రయోజనాలకూ, సిద్ధాంత నిబద్ధతకూ చుక్కెదురు. తన ఆశయ గ్రంథాన్నీ, ఎన్నికల హామీలనూ జనంలో లేకుండా దాచేయడం సిద్ధాంత నిబద్ధత లేదనడానికి నిదర్శనం. స్వార్థ ప్రయోజనాల కోసం ఎప్పటికెయ్యది ప్రయోజనమో అప్పటికా జెండా ఎత్తడాన్ని ఆ పార్టీ ఒక వ్యూహంగా అనుసరిస్తూ వస్తు న్నది. ప్రత్యర్థి పార్టీ ఒక భావజాల నిబద్ధతతో ఉన్నప్పుడు, తాను ప్రకటించిన కార్యక్రమాలను వరుసగా అమలు చేస్తున్న ప్పుడు, తన మ్యానిఫెస్టోకు పటం కట్టి, ఇంటింటికీ వెళ్లి మీరే మార్కులేయండని అడుగుతున్నప్పుడు... ఈ పారదర్శకతను ఎదుర్కోవడం, ఈ నిబద్ధతతో తలపడటం స్వార్థపక్షానికి సాధ్య మవుతుందా? కాదు కనుకనే వైసీపీపై మారీచ యుద్ధ వ్యూహాన్ని టీడీపీ ఎంచుకున్నది. వైసీపీ అమలు చేస్తున్న పేదల అనుకూల కార్యక్రమాలన్నింటిపైనా దుష్ప్రచారం చేయడమే ఎజెండాగా అది తలకెత్తుకున్నది. ఇందులో ఎల్లో మీడియా, రాజకీయ భాగ స్వామిగా కొనసాగుతున్న పవన్‌ కల్యాణ్‌ పార్టీ తమకు తాము నిర్దేశించిన పాత్రలను పోషిస్తున్నాయి. పేదల సంక్షేమం కోసం జగన్‌ ప్రభుత్వం ఒక్క పైసా వృధా కాకుండా ఇప్పటికి రెండు లక్షల పాతిక వేల కోట్ల రూపాయలను వారి ఖాతాల్లోకి నగదు బదిలీ చేసింది. ఈ కార్యక్రమం వల్ల ఏపీ మరో శ్రీలంక కాబోతున్నదని వీరు చేసిన ప్రచారం సంగతి అందరికీ తెలిసిందే. కానీ ఈ కార్యక్రమం రాష్ట్రాన్ని మాంద్యంలోకి జారకుండా కాపాడిందనీ, జీఎస్‌డీపీ వృద్ధికి దోహదపడిందనీ ఆర్థికవేత్తలు పలువురు ప్రశంసించడంతో వారి గొంతులో వెలక్కాయ పడింది. నగదు బదిలీ అంశాన్ని వదిలిపెట్టి అడ్డ గోలు అప్పులు చేస్తున్నదని రాష్ట్ర ప్రభుత్వంపై ప్రచారం మొదలు పెట్టారు. ఈ ప్రచారం తప్పని మొన్న కేంద్ర ప్రభుత్వం పార్లమెంటులో విడుదల చేసిన రాష్ట్రాల వారీ అప్పుల జాబితా రుజువు చేసింది. పేద పిల్లల ఇంగ్లీషు మీడియం చదువుపై చేసిన దుష్ప్ర చారం కూడా ఈ కోవలోదే. భాషాభిమానులను రెచ్చగొట్టడానికి చేతనైనంత ప్రయత్నం చేశారు. నిన్న మొన్నటి దాకా రాజ్యాంగ పదవులు నిర్వహించిన ఒకరిద్దరి సేవలను కూడా ఇందుకు ఉపయోగించుకున్నారు. రాజధాని ప్రాంతంలో పేదలకు ఇళ్ల స్థలాలిస్తే నగరం మైలపడిపోతుందని కోర్టుకెక్కారు. 30 లక్షల మంది మహిళలకు ఇళ్ల పట్టాలిచ్చి కాలనీలు ఏర్పాటు చేస్తుంటే చేసిన తప్పుడు ప్రచారం కూడా అప్పుడే మరిచిపోయేది కాదు. ఇటువంటి ఉదాహరణలు కొన్ని వందలు ఇవ్వొచ్చు. జగన్‌ ప్రభుత్వం మహిళా సాధికారత కార్య క్రమం కూడా ఇప్పుడు వీటి సరసన చేరింది. వైఎస్‌ జగన్‌ ప్రభుత్వం చేపట్టిన ప్రాధాన్య కార్యక్రమాల్లో మహిళా సాధికా రత ఒకటి. చంద్రబాబు – పవన్‌ – ఎల్లో మీడియా కూటమికి సిద్ధాంత నిబద్ధత లేకపోవడంతో పాటు ప్రత్యేకంగా మహిళా సాధికారత పట్ల వ్యతిరేకత, మహిళల పట్ల వివక్ష వారి స్వభావా ల్లోనే ఉన్నది. బహిరంగంగా వారు మాట్లాడిన మాటల ద్వారానే ఈ సంగతిని గ్రహించవచ్చు. వీరి మహిళా వ్యతిరేక వైఖరిని ఇటీవల జరిగిన ఒక బహిరంగ సభలో ముఖ్యమంత్రి జగన్‌ ఎండగట్టిన విషయం తెలిసిందే. ఇటువంటి మనస్తత్వమున్న వ్యక్తులు మహిళా సాధికారతను ఎలా సహిస్తారు? అలాగని ఆ భావనను బహిరంగంగా వ్యతిరేకించలేరు. అందుకని దుష్ప్రచా రాలతో చేసే పరోక్ష దాడినే ఎంచుకున్నారు. ఈ దాడిలో తొలి బాణాన్ని వేసే బాధ్యతను పవన్‌ కల్యాణ్‌కు అప్పగించారు చంద్రబాబు. గోదావరి జిల్లాల పర్యటనలో పవన్‌ కల్యాణ్‌ ఈ దాడులకు దిగారు. పవన్‌ ప్రసంగంలోని రెండు అంశాలను మహిళా సాధికారతపై పరోక్షంగా జరిగిన దాడిగా విశ్లేషకులు పరిగణి స్తారు. మొదటి అంశం – ‘ఉమన్‌ ట్రాఫికింగ్‌’. రాష్ట్రం నుంచి మూడేళ్లలో 30 వేల మంది మహిళల అక్రమ రవాణా జరిగిందనీ, ఇంత జరుగుతున్నా రాష్ట్ర ప్రభుత్వం నిమ్మకు నీరెత్తినట్టుగా ఉన్నదనీ పవన్‌ ఆరోపించారు. రెండో అంశం – ‘వలంటీర్‌ వ్యవస్థ’. ఒంటరి మహిళలు, వితంతువులు, నిస్సహాయుల వివ రాలు సేకరించి వలంటీర్లు సంఘవిద్రోహ శక్తులకు అప్పగించారనీ, అందువల్లనే ఇన్ని వేలమంది అక్రమ రవాణా సాధ్య మైందనీ ఆయన ఆరోపణ. ఈ వలంటీర్లలో 55 శాతం మంది మహిళలే కావడం ఇక్కడ గమనించదగ్గ విషయం. మహిళా సాధికారత కార్యక్రమాలు ఒక ఉద్యమంగా సాగుతున్న తరు ణంలో ఈ తరహా వ్యాఖ్యలు కచ్చితంగా బురద జల్లడానికీ, పక్కదోవ పట్టించడానికీ ఉద్దేశించినవేననే అభిప్రాయం కలుగు తున్నది. మహిళా సాధికారత అంటే ఏమిటో అర్థమైతే ఈ తరహా దాడులు ఎందుకు జరుగుతున్నాయో అర్థమవుతుంది. మహిళా సాధికారత అనే అంశానికి చాలామంది చాలా రకాలుగా నిర్వచ నాలు చెప్పారు. వాటన్నింటినీ క్రోడీకరిస్తే తేలే విషయం ఒక్కటే. ‘సమస్త జీవన రంగాల్లో భాగస్వామిగా ఉండగలిగే స్వేచ్ఛ – అందలాలను అందుకోవడానికి, వనరులను వినియో గించుకోవడానికి, నిర్ణయాధికార స్వాతంత్య్రానికి సంబంధించి సమాన అవకాశాలు – సాంఘిక కట్టుబాట్లు, వివక్ష లేకుండా తన జీవితంపై తాను సంపూర్ణ హక్కులు కలిగి ఉండటం.’ ఇటు వంటి పరిస్థితులన్నీ ఒనగూడితేనే మహిళా సాధికారత సిద్ధించిందని భావించవలసి ఉంటుంది. ఇటువంటి వ్యవస్థ సాధ్యమవు తుందా అనేది పితృస్వామిక వ్యవస్థల్లో తలెత్తే మొదటి ప్రశ్న. గడచిన కొన్ని దశాబ్దాల పరిణామాలను, కొన్ని పశ్చిమ దేశాలు సాధించిన గణనీయమైన పురోగతిని పరిశీలిస్తే ఇది అసాధ్య మైన విషయం కాదని బోధపడుతుంది. కాకపోతే, ఇందుకు ప్రభుత్వాలు, వ్యవస్థలు, సంస్థలు ఈ దిశలో పట్టుదలగా పని చేయవలసి ఉంటుంది. మహిళా సాధికారతకు దోహదపడే అంశాలేమిటి? అందుకు అడ్డుపడే అంశాలేమిటి? స్థూలంగా ఒక ఐదు అంశాలు సాధికారతకు దోహదపడతాయని నిపుణులు చెబుతున్నారు. 1. సాధికారతకు ‘విద్య’ తొలి మెట్టు. తమ జీవిత లక్ష్యాలను ఎంచు కోవడానికి, చేరుకోవడానికి, అందుకు సంబంధించిన నిర్ణ యాలను స్వయంగా తెలివిడితో తీసుకోవడానికి, సామాజిక కార్యక్రమాల్లో చురుగ్గా మెలగడానికి విద్య దోహదపడుతుంది. 2. రెండో మెట్టు – ‘ఆర్థిక స్వాతంత్య్రం’. ఉత్పాదక రంగంలో స్త్రీల ప్రాతినిధ్యం జనాభా నిష్పత్తిలో పెరగాలి. ఆర్థిక వనరులు వారికి కూడా అందుబాటులో ఉండాలి. నిర్ణయాధికార స్థానాల్లో వారికి సమాన అవకాశాలు ఉండాలి. 3. ‘ఆరోగ్యం–సంక్షేమం’ మూడో ముఖ్యాంశం. వైద్య–ఆరోగ్య అవకాశాలు అందు బాటులో ఉండటం. వివక్షకు, హింసకు దూరంగా ఉండటం. 4. ‘రాజకీయ ప్రాతినిధ్యం’ నాలుగోది. వివిధ స్థాయిల్లో వారికి రాజకీయ ప్రాతినిధ్యం ఉండాలి. వారి జీవితాలపై ప్రభావం చూపే చట్టాల రూపకల్పనలో వారి వాణి బలంగా వినిపించాలి. 5. సాంఘిక కట్టుబాట్లు ఐదో అంశం. మారుతున్న కాలమాన పరిస్థితులకు అనుగుణంగా జీవనశైలి మారకుండా అవరోధంగా ఉండే శృంఖలాలను తెంచుకుంటూ లింగ వివక్షను తొలగించడం. ఈ ఐదు అంశాల్లో పురోగతి సాధిస్తే సూత్రప్రాయంగా మహిళా సాధికారత సాధించినట్టే! ఈ ఐదు అంశాలకూ విరు ద్ధంగా పనిచేస్తే అవే సాధికారతకు ఆటంకాలుగా మారుతాయి. మహిళా సాధికారతలో ప్రభుత్వాల చిత్తశుద్ధి, కృషి ముఖ్యం. ఈ పదాన్ని ఉపయోగించకపోయినా భారత రాజ్యాంగంలో ఇదే తరహా కర్తవ్యబోధ ఉన్నది. రాజ్యాంగ పీఠికల్లోనూ, ప్రాథమిక హక్కులు, ఆదేశిక సూత్రాల్లో వివక్షలేని మహిళా భ్యున్నతికి సంబంధించిన అధికరణాలున్నాయి. పేదరికం, పెరుగుతున్న అసమానతలు, పర్యావరణ ముప్పు అనే మూడు భూతాలు మొత్తం భూగోళానికే ప్రమాదకరంగా పరిణమిస్తున్న నేపథ్యంలో ఐక్యరాజ్య సమితి సుస్థిర అభివృద్ధి లక్ష్యాలను నిర్దేశించిన సంగతి తెలిసిందే. ప్రపంచ రాజ్యాలన్నీ 2015లో సమావేశమై మెరుగైన ప్రపంచం కోసం 17 లక్ష్యాలను ఏర్పర చుకున్నాయి. ఈ లక్ష్యాలను 2030లోగా సాధించాలన్న గడు వును కూడా పెట్టుకున్నారు. ఈ లక్ష్యాల్లో ఐదవది మహిళా సాధికారత. తీర్మానమైతే చేసుకున్నారు కానీ, చాలా దేశాల్లో సంకల్పం కొరవడినట్టు కనిపిస్తున్నది. మన దేశంలోని చాలా రాష్ట్రాల్లో ఇందుకు సంబంధించిన స్పృహే ఉన్నట్టు కనిపించడం లేదు. ఇందుకు ప్రధాన కారణాలు – రాజకీయ నేతలు స్వార్థ ప్రయోజనాలకే పెద్దపీట వేసుకోవడం! పేదరికం నుంచి ప్రజ లను బయటకు తీసుకురావడంపై, అసమానతల తొలగింపుపై వారికి అవసరమైన సామాజిక దృక్పథం లేకపోవడం! ఈ ధోరణికి ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో గడిచిన నాలుగేళ్లుగా సాగుతున్న వైఎస్‌ జగన్‌ పరిపాలన భిన్నమైనది. అంబేడ్కర్‌ రాజ్యాంగ ఆశయాలను జగన్‌ ప్రభుత్వం ఔదలదాల్చింది. సుస్థిర అభివృద్ధి లక్ష్యాలను గీటురాళ్లుగా పెట్టు కున్నది. ఇందుకు మనం అనేక ఉదాహరణలు ఉటంకించవచ్చు. పేదరికం నుంచి విముక్తి, అసమానతల నిర్మూలన కోసం పెద్ద ఎత్తున ఉద్యమస్థాయి కార్యక్రమాలను ప్రభుత్వం చేపట్టింది. ఇదిగో ఈ ఉద్యమంపైనే చంద్రబాబు – ఎల్లో మీడియా – పవన్‌ కల్యాణ్‌ టీమ్‌ బురదజల్లింది. ఆంధ్రప్రదేశ్‌ శ్రీలంకలా మారు తుందని శాపనార్థాలు పెట్టింది కూడా దీనిపైనే. మహిళా సాధికా రత విషయంలోనూ ఏపీ ప్రభుత్వం కీలకమైన నిర్ణయాలు తీసుకొని పనిచేస్తున్నది. మహిళా సాధికారతకు దోహదపడే అంశాలను అధ్యయనం చేసి అందుకు అనుగుణమైన చర్యలను తీసుకున్నది. నాణ్యమైన విద్యావకాశాలను అందరికీ అందు బాటులో తెచ్చే కార్యక్రమంలో భాగంగా ఆడపిల్లలు చదువులకు దూరం కాకుండా ఉండేందుకు ప్రత్యేక కార్యక్రమాలు చేపట్టింది. పద్దెనిమిదేళ్లు నిండిన తర్వాతే అమ్మాయిలకు పెళ్లి కానుక (కల్యాణమస్తు, షాదీ తోఫా) వర్తిస్తుందనే నియమం వెనుక బాల్య వివాహాలను నిరోధించడంతోపాటు కనీసం ఇంటర్మీడి యట్‌ పూర్తయ్యే వరకైనా బాలికలు డ్రాపవుట్‌లుగా మిగలకుండా ఉంటారనే ఆశాభావం కూడా ఉన్నది. ఈ నిబంధనను కూడా విమర్శించి తన సామాజిక స్పృహ స్థాయేమిటో ప్రతి పక్షం వెల్లడించింది. ఈ నాలుగేళ్ల చర్యల ఫలితంగాæ పాఠశాలల్లో బాలికల సంఖ్య పెరిగింది. అమ్మ ఒడి కూడా అందుకు దోహదపడింది. ఇప్పుడు పాఠశాలల్లో బాలికల సంఖ్య సుమారు 48 శాతానికి చేరుకున్నది. డ్రాపౌట్‌ల సంఖ్య స్థిరంగా తగ్గుతున్నది. ఆర్థిక రంగంలో మహిళల పురోభివృద్ధికి తీసుకున్న చర్యలు సత్ఫలితాలనిస్తున్నాయి. ‘చేయూత’ పథకం ద్వారా లబ్ధి పొందిన మహిళల్లో పదహారున్నర లక్షల మంది మహిళలు కొత్త వ్యాపారాలను ప్రారంభించడమో, పాత వ్యాపారాలను వృద్ధి చేసుకోవడమో జరిగింది. చంద్రబాబు నమ్మకద్రోహంతో నిస్తేజ మైన పొదుపు సంఘాలను ‘ఆసరా’ పథకం ఆదుకున్నది. పునరుజ్జీవం పొందిన పొదుపు సంఘాలకు ఈ నాలుగేళ్లలో బ్యాంకులు ఒక లక్షా పదహారు వేల కోట్ల రుణాలను అంద జేశాయి. దీంతో గ్రామీణ ఆర్థిక వ్యవస్థలో పొదుపు సంఘాలు క్రియాశీల పాత్రను పోషిస్తున్నాయి. 30 లక్షలమంది మహిళలకు ఇళ్ల పట్టాలు లభించి, ఇళ్ల నిర్మాణం జరుగుతున్నది. ప్రభుత్వ పథకాల ప్రధాన లబ్ధిదారులుగా మహిళలే ఉన్నారు. గతంలో ఎన్నడూ లేని స్థాయిలో మహిళల రాజకీయ ప్రాతినిధ్యం పెరిగింది. బాబు కేబినెట్‌లో ఇద్దరు మహిళలుంటే ఇప్పుడు నలుగురున్నారు. గతం కంటే ముఖ్యమైన శాఖలను వారు నిర్వహిస్తున్నారు. మున్సిపల్‌ చైర్మన్లు, మేయర్లు, సర్పంచ్‌లు, మండలాధ్యక్షులు, జడ్‌పి చైర్మన్‌ పదవుల్లో 55 శాతం మంది మహిళలే. 50 శాతం నామినేటెడ్‌ పదవులను వారికి రిజర్వ్‌ చేశారు. గ్రామ సచివాలయాల్లో 1,38,026 మందిని నియమిస్తే అందులో 77,935 మంది మహిళలు. వలంటీర్లలో 55 శాతం మంది మహిళలు. ఆరోగ్య శాఖలో చేసిన 48 వేల నియామకాల్లో అత్యధికులు మహిళలు. ఈ సంవత్సరం డిగ్రీ పూర్తిచేసి క్యాంపస్‌ ప్లేస్‌మెంట్స్‌లో ఉద్యోగాలు పొందిన లక్షా ముప్ఫయ్‌వేల మందిలో 60 శాతం అమ్మాయిలు. మహిళా సాధికారత దిశలో ప్రభుత్వం చేపట్టిన చర్యల వలన కలిగిన ఫలితాల్లో ఇవి కొన్ని మాత్రమే! గర్భిణీలు, బాలింతల దగ్గర నుంచి మహిళల ఆరోగ్య పరిరక్షణకు వివిధ కార్యక్రమాలను విజయవంతంగా నిర్వహిస్తున్నారు. వేధింపులకు విరుగుడుగా తీసుకొచ్చిన ‘దిశ’ యాప్‌ సూపర్‌ హిట్టయ్యింది. ఈ విజయాలను పక్కదారి పట్టించడానికే వ్యూహం ప్రకారం మహిళల అక్రమ రవాణా అంశాన్ని పవన్‌ కల్యాణ్‌ తెరపైకి తెచ్చారని అభిప్రాయం కలుగుతున్నది. ఎందుకంటే పవన్‌ చెప్పినట్టు ఈ మూడేళ్లలో 30 వేలమంది మహిళల అక్రమ రవాణా జరగలేదు. కేంద్రం పార్లమెంట్‌కు సమర్పించిన నివే దిక, రాష్ట్ర పోలీసు అధికారుల వివరణ ప్రకారం ఈ మూడేళ్లలో 26,099 మంది ‘అదృశ్య’మయ్యారు. వీటిని మిస్సింగ్‌ కేసులు అంటారు. ట్రాఫికింగ్‌ అనరు. ఈ మొత్తంలో 2019కి ముందు అదృశ్యమై అప్పటికి ఆచూకీ లభించని వారి సంఖ్య కూడా కలిసి ఉన్నది. ఈ అదృశ్యమైన వారిలో 23,394 మందిని గుర్తించి, తిరిగి ఇంటికి చేర్చడం కూడా జరిగింది. ఇక మిగిలింది 2705 మంది. ఇది 2021 డిసెంబర్‌ 31 నాటి లెక్క. ఆ తర్వాత ఇందులో మరెంతమంది ఇల్లు చేరారనే అంశంపై పోలీసు శాఖ ఆ యా కేసులను పరిశీలించవలసి ఉన్నది. కేంద్రం విడుదల చేసిన జాబితా ప్రకారం ఆంధ్రప్రదేశ్‌ 14వ స్థానంలో ఉన్నది. కానీ, పవన్‌ తీసిన రాగం, దానికి యెల్లో మీడియా, చంద్రబాబు చేసిన రాద్ధాంతం చూస్తే ఆంధ్రప్రదేశ్‌ నుంచి మాత్రమే వేలాది మంది అదృశ్యమయ్యారనే అపోహ కలుగుతుంది. ఈ అపోహ కలిగించడమే వారి లక్ష్యం. వందలు, వేలు కాదు. పదిమంది అదృశ్యమైనా, ఒక్కరు అక్రమంగా రవాణా అయినా ఆందోళన చెందవలసిన విష యమే. సిగ్గుపడవలసిన సంగతే! ఈ పరిస్థితులకు కారణాలే మిటి? పేదరికం, అవిద్య, నిస్సహాయత – ఇటువంటివన్నీ కారణాలవుతాయి. మహిళా సాధికారత ద్వారానే వీటిని జయించగలుగుతారు. ఆ దిశలో పనిచేస్తున్న జగన్‌ ప్రభుత్వ విజయా లను మరపించేందుకే ట్రాఫికింగ్‌ను ముందుకు తెచ్చారనే వాదనకు బలం చేకూరుతున్నది. సాధికారతకు దోహదపడే అంశాలను బలపరచకపోగా అడ్డంకిగా ఉండే సాంఘిక రుగ్మత లను మాత్రం తెలుగుదేశం కూటమి ఎగదోస్తున్నది. ‘కోడలు మగపిల్లాడిని కంటానంటే అత్త వద్దంటుందా?’ అంటూ చంద్ర బాబు చేసే ప్రచారం ఈ రుగ్మతలకు ఆజ్యం పోసేదే! పైగా ఈ ముఠాలోని ముఖ్యనేతలంతా గతంలో మాట్లాడిన మాటలూ, చేసిన చేష్టలూ మహిళను సాటి మనిషిగా కాక, ఆట వస్తువుగా పరిగణించే దృక్పథానికి ప్రతీకలు. ఇటువంటి శక్తులు మహిళా సాధికారతను సహిస్తాయా? చస్తే సహించవు. లక్షన్నరమంది మహిళలు ఒక్కసారిగా వలంటీర్లుగా సేవారంగంలోకి అడుగు పెట్టి క్రియాశీలంగా వ్యవహరిస్తుంటే తట్టుకోలేని ప్రబుద్ధుడు వారిపై నిందలు మోపడం ఈ అసహనానికి పరాకాష్ఠ! వర్ధెళ్లి మురళి, Vardhelli959@gmail.com  

సాక్షి, హైదరాబాద్‌: నాణేనికి మరో కోణాన్ని చూపించి, ‘సత్యమేవ జయతే’ నానుడిని సాకారం చేయాలనే లక్ష్యంతో విశ్వసనీయత పునాదిగా పుట్టిన ‘సాక్షి’.. అదే బాటలో తన ప్రస్థానం కొనసాగించాలని ఆంధ్రప్రదేశ్‌ ముఖ్యమంత్రి వై.ఎస్‌. జగన్‌మోహన్‌రెడ్డి సతీమణి భారతీరెడ్డి ఆకాంక్షించారు. శుక్రవారం బంజారాహిల్స్‌లోని ప్రధాన కార్యాలయ ప్రాంగణంలో సాక్షి దినపత్రిక 15వ వార్షిక వేడుకలు ఘనంగా జరిగాయి.  ఈ వేడుకల్లో ముఖ్య అతిథిగా భారతీరెడ్డి పాల్గొన్నారు. ఈ సందర్భంగా మాట్లాడుతూ గతాన్ని విశ్లేషించుకోవడానికి, భవిష్యత్తుకు బాటలు వేసుకోవడానికి వార్షి కోత్సవాలు వేదిక కావాలన్నారు. కచ్చితత్వంతో కూడిన సమాచారం ఆధారంగా కథనాలు అందించేటప్పుడు తప్పనిసరిగా అవతలి వ్యక్తుల వివరణ తీసుకోవడం వంటి స్వచ్ఛతతో కూడిన పాత్రికేయ ప్రమాణాలు పాటించాలని సూచించారు. అత్యాధునిక సాంకేతిక పరిజ్ఞానాన్ని అందిపుచ్చుకోవడంలో వెనుకంజ వేయనవసరం లేదన్నారు. పాఠకులకు సులభంగా చేరేలా, జనహితంగా కథనాలు సాగాలని ఉద్బోధించారు. ఈ కార్యక్రమంలో ఎడిటర్‌ వర్ధెల్లి మురళి, ఏపీ ప్రెస్‌ అకాడమీ చైర్మన్‌ కొమ్మినేని శ్రీనివాసరావు, ఏపీ ప్రభుత్వ సలహాదారు దేవులపల్లి అమర్, సీఈఓ అనురాగ్‌ అగర్వాల్, డైరెక్టర్లు రాణిరెడ్డి, వైఈపీ రెడ్డి, కేఆర్‌పీ రెడ్డి, ఏఎల్‌ఎన్‌ రెడ్డి తదితరులు పాల్గొన్నారు.  కేన్సర్‌ బాధిత చిన్నారులతో.. ‘సాక్షి’ వార్షిక వేడుకల్లో భాగంగా వై.ఎస్‌.భారతీరెడ్డి కేన్సర్‌ బాధిత చిన్నారులను కలసి ఆప్యాయంగా ముచ్చటించారు. ఈ సందర్భంగా తమ బాధలను మరచిపోయిన చిన్నారులు ఆటపాటలతో సందడి చేశారు. బంజారాహిల్స్‌లోని సెయింట్‌ జ్యూడ్‌ ఇండియా చైల్డ్‌కేర్‌ సెంటర్‌ ద్వారా కేన్సర్‌కు ఉచితంగా చికిత్స పొందుతున్న చిన్నారులు ఈ కార్యక్రమంలో పాల్గొన్నారు.

ఆశయాల నడుమ సంఘర్షణ సహజం. సిద్ధాంతాల నడుమ వైరుద్ధ్యాలు సహజం. ఈ వైరుద్ధ్యాల్లోంచే, సంఘర్షణలోంచే సత్యం ప్రభవిస్తుందని నమ్ముతారు. అందుకే వికాస ప్రియులందరూ భిన్న ఆశయాలను స్వాగతిస్తారు. విభిన్నమైన ఆలోచనల స్వేచ్ఛా ప్రసా రానికి కిటికీలు తెరుస్తారు. జగమెరిగిన మావో జెడాంగ్‌ సుభాషితాన్ని కూడా మరోసారి ప్రస్తావించవచ్చు. నూరు పువ్వులు వికసించాలి, వెయ్యి భావాలు పోటీ పడాలన్నారు మావో. ఈ భావ సంఘర్షణ కాలక్రమంలో రకరకాల పరిణామాలకు లోనై ఉండవచ్చు. ఎన్నెన్నో సరికొత్త ఛాయలను ఆవిష్కరించి ఉండవచ్చు. నేటి ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో అది కొందరి ఆశలకు, కోట్లాదిమంది ఆకాంక్ష లకు మధ్యన ఏర్పడిన ఘర్షణగా మారింది. ఇక్కడ ప్రధాన రాజకీయ భూమికగా మారిన ఇతివృత్తం కూడా ఇదే. కొందరి ఆశ – ట్రెజర్‌ హంట్‌ అనే మృగయా వినోదం. కోట్లమంది ఆకాంక్ష –ఎంపవర్‌మెంట్‌తో సమకూరే ఆత్మగౌరవం. ఈ ట్రెజర్‌ హంట్‌ (నిధుల వేట) అనేది ఎంత అమాన వీయమైనదో, ఎంత నేరపూరితమైనదో, ఎంత క్రూరముఖీ నమైనదో మనకు తెలియని విషయం కాదు. ‘మెకన్నాస్‌ గోల్డ్‌’ నుంచి ‘పైరేట్స్‌ ఆఫ్‌ ది కరేబియన్‌’ సిరీస్‌ వరకు ఎన్నెన్నో సినిమాలు ఆ కర్కశ స్వభావాన్ని మనకు తెరపరిచాయి. నవలల్లో, కథల్లో కూడా చదివి వుండవచ్చు. విని ఉండవచ్చు. ఇక్కడున్న ట్రెజర్‌ హంట్‌ ముఠా కార్యస్థానం రాజకీయం కనుక, ప్రజల ఓట్లతోనే పబ్బం గడుస్తుంది కనుక దూసే కత్తులు మెత్తగా, పువ్వుల గుత్తుల్లా ఉంటాయి. మోముల్లో క్రౌర్యానికి బదులు మోసపూరితమైన నవ్వులుంటాయి. కానీ స్వభావం నేరపూరితమే. లక్ష్యం స్వార్థమే. అప్పుడప్పుడూ ఈ వ్యాఘ్రం తగిలించుకున్న గోముఖం ముఖోటా జారిపోతూనే ఉంటుంది. కప్పుకున్న మేక తోలు చెదిరిపోతూనే ఉంటుంది. సాధికారత కోరుకుంటున్న బలహీన వర్గాలపై ఛీత్కారాలు బహిరంగమవుతూనే ఉంటాయి.  ఈ చర్చలో ముఖోటాలకూ, ముసుగులకూ తావు లేదు. ఆ ట్రెజర్‌ హంట్‌ ముఠా తెలుగుదేశం పార్టీ, దాని అనుంగు ఎల్లో కూటమే. ఇది ఆరోపణ కాదు. విభజిత రాష్ట్రంలో ఐదేళ్లు అధికారంలో ఉండగా ఆ పార్టీ తీసుకున్న విధాన నిర్ణయాలు, ప్రతిపక్షంగా ఈ మూడున్నరేళ్లలో చేపట్టిన కార్యక్రమాల విశ్లేషణ అనంతరమే ఈ నిర్ధారణ. తెలుగుదేశం పార్టీ తీసుకున్న విధానాలు, కార్యక్రమాలు తెలిసినవే కనుక సొంతంగా విశ్లేషించడానికి ఎవరైనా పూనుకోవచ్చు. సత్యాన్ని నిర్ధారించుకోవచ్చు. పరంపరగా వస్తున్న కొన్ని సంక్షేమ కార్యక్రమాలను అరకొరగా అమలు చేయడం తప్ప పేదవర్గాల అభ్యున్నతి కోసం తెలుగుదేశం పార్టీ ప్రభుత్వం ఏ ఒక్క పథకాన్ని అమలు చేయలేదు. రాజధాని పేరుతో అమరావతి పలవరింత, కమీషన్ల కోసం పోలవరాన్ని పట్టాలు తప్పించడం మినహా మరో మహత్కార్యం తెలుగుదేశం పార్టీ ఖాతాలో లేదు. ఈ రెండూ ట్రెజర్‌ హంట్‌లో భాగం కావడమే అవి చేసుకున్న మహద్భాగ్యం. ఆంధ్రప్రదేశ్‌ విభజన నేపథ్యంలో పోలవరాన్ని జాతీయ ప్రాజెక్టుగా ప్రకటించారు. కేంద్ర నిధులతో కేంద్రమే ఆ ప్రాజెక్టును నిర్మించి ఇవ్వాలి. కేంద్రమే నిర్మిస్తే తమకు కమీషన్లు ముట్టవు కదా అనే దుగ్ధ తెలుగుదేశం అధినేతలకు ఏర్పడింది. అప్పుడు ఎన్డీఏ కూటమి భాగస్వాములుగా ఉన్నారు కనుక ఆ పలుకుబడిని వాడుకొని నిర్మాణ కార్యక్రమాన్ని తామే చేపట్టేలా కేంద్రాన్ని ఒప్పించుకున్నారు. ఇందుకోసం ప్రత్యేక హోదాను కూడా తాకట్టుపెట్టారు. తమ పార్టీ ఎంపీ కంపెనీకి పనులు అప్పగించారు. ఆ కంపెనీకి అంత సామర్థ్యం లేదని తెలిసినా కమీషన్ల కక్కుర్తితో లక్ష్యపెట్టలేదు. చేతగాని సంస్థ బిల్లులెత్తుకోవడమే తప్ప పనులు చేయకుండా కాలయాపన చేసింది. పుణ్యకాలం గడిచిపోతున్న నేపథ్యంలో పట్టిసీమ పేరుతో ఎత్తిపోతల పథకాన్ని రంగంలోకి తెచ్చారు. పోలవరానికి దిగువ నుంచి నీళ్లు ఎత్తి ప్రధాన ప్రాజెక్టు కుడి కాల్వలో పోసే పథకం. ఈ పోలవరం కుడి కాలువ 90 శాతం రాజశేఖరరెడ్డి ముఖ్యమంత్రిగా ఉన్నప్పుడే పూర్తయింది. పోలవరం పూర్తయితే ఈ ఎత్తిపోతల ఆరో వేలు అవుతుంది. అయినా 1900 కోట్లు దీని మీద తగలేయడమంటే, సదరు ఔదార్యం వెనుకనున్న మతలబు కమీషన్లేనన్న విషయం సామాన్యుడికి కూడా అర్థమైంది. అలాగే ఎడమ కాలువ గట్టుమీద 1900 కోట్లతో పురుషో త్తమపట్నం ఎత్తిపోతలను తలకెత్తుకున్నారు. ఈ 3800 కోట్లు ప్రధాన ప్రాజెక్టుపై ఖర్చు చేసి ఉంటే కథ వేరుగా ఉండేది. ప్రధాన ప్రాజెక్టులో ఇంకో ఘనకార్యముంది. కాలూ చెయ్యి కదిలించలేకపోయిన సొంత పార్టీ కాంట్రాక్టర్‌ను తప్పించి మరో అస్మదీయ సంస్థను రంగంలోకి దించారు. ప్రాజెక్టుల ప్రొటోకాల్‌ ప్రకారం ప్రధాన డ్యామ్‌ కట్టే ప్రదేశానికి ఎగువన... దిగువన మట్టి కట్టలు (కాఫర్‌ డ్యామ్‌) కట్టి, స్పిల్‌వే, స్పిల్‌ ఛానల్‌ గుండా ప్రవాహాన్ని మళ్లించిన తర్వాతనే ప్రధాన డ్యామ్‌కు పునాది వేయాలి. ఈ పునాదినే డయాఫ్రమ్‌ వాల్‌ అంటారు. మట్టి కట్టలు కడితే కమీషన్లేం గిట్టు బాటవుతాయి. అందుకని ఎగువ కాఫర్‌ డ్యామ్‌ను కొంత మేరకు కట్టి డయాఫ్రమ్‌ వాల్‌ నిర్మాణాన్ని చేపట్టారు. 2019లో వరదలు వచ్చి నప్పుడు మట్టి కట్ట గ్యాప్‌లోంచే మొత్తం ప్రవాహం వెళ్లాల్సి రావడంతో ఉరవడి పెరిగి డయాఫ్రమ్‌ వాల్‌ దెబ్బతిన్నది. దాంతో కథ మొదటికి వచ్చింది. వైసీపీ ప్రభుత్వం వచ్చిన తర్వాత స్పిల్‌వే, స్పిల్‌ ఛానల్, కాఫర్‌ డ్యామ్‌లను పూర్తిచేసినప్పటికీ డయాఫ్రమ్‌ వాల్‌ సంగతి తేలవలసి ఉన్నది. ‘చిత్తం శివుడి మీద, భక్తి చెప్పుల మీద’ అనే సామెత తెలుగుదేశం పార్టీ వ్యవహారానికి అతికినట్టు సరిపోతుంది. ట్రెజర్‌ హంట్‌ వ్యామోహంలో పడి ప్రాజెక్టు పనిని కోతిపుండు బ్రహ్మరాక్షసిగా మార్చిపారేసింది. రాజధాని వ్యవహారంలో రాష్ట్ర ప్రభుత్వం వేసిన స్పెషల్‌ లీవ్‌ పిటీషన్‌పై సుప్రీంకోర్టులో కేసు నడుస్తున్నది. న్యాయస్థానం ఆదేశాల మేరకు కేంద్రం మొన్న ఒక అఫిడవిట్‌ను దాఖలు చేసింది. అఫిడవిట్‌లో పేర్కొన్న అంశాలను ఎల్లో మీడియా కవర్‌ చేసిన తీరును చూస్తే చాలు, ట్రెజర్‌ హంట్‌ ముఠా అమరావతి విషయంలో ఎంత ఆకలితో ఉన్నదో, ఎంత ఆత్రంతో ఉన్నదో అర్థమవుతుంది. అమరా వతే రాజధానిగా కేంద్రం అఫిడవిట్‌లో పేర్కొన్నట్టు, రాజధాని మార్చే అధికారం రాష్ట్రానికి లేదని తేల్చినట్టు పత్రికల్లో, ఛానళ్లలో పెద్దఎత్తున ప్రచారం చేసుకున్నారు. కేంద్రం ఆ మాట ఎక్కడా అనలేదు. అందులో కేంద్రం ప్రస్తావించిన అంశాలు ఇవి. 1. ఆంధ్రప్రదేశ్‌ విభజన చట్టం 2014, సెక్షన్‌ 5 ప్రకారం పదేళ్లపాటు హైదరాబాద్‌ ఉమ్మడి రాజ ధానిగా ఉంటుంది. 2. సెక్షన్‌ 6 ప్రకారం ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు కొత్త రాజ ధానిని సూచించడానికి నిపుణుల కమిటీని నియమించాలి. ఆమేరకు రిటైర్డ్‌ ఐఏఎస్‌ అధికారి కేసీ శివరామకృష్ణన్‌ను నియమించడం, ఆ కమిటీ నివేదికను సమర్పించడం జరిగింది. కమిటీ ఇచ్చిన నివేదికను తదుపరి చర్యల నిమిత్తం ఆంధ్రప్రదేశ్‌ ప్రభుత్వానికి పంపించడం జరిగింది. 3. ఆ తర్వాత రాష్ట్ర ప్రభుత్వం అమరావతిని రాజధానిగా నోటిఫై చేయడం జరిగింది. 4. సెక్షన్‌ 94 ప్రకారం కొత్త రాజధానిలో వసతుల ఏర్పాటుకు కేంద్రం ఆర్థిక సాయం చేయవలసి ఉన్నది. ఇందుకోసం 2500 కోట్ల రూపాయలను కేంద్రం రాష్ట్రానికి అందజేసింది. 5. 2020లో రాష్ట్ర ప్రభుత్వం రెండు చట్టాలను తీసుకొచ్చింది. సీఆర్‌డీఏ (తొలగింపు) చట్టంతోపాటు వికేంద్రీకరణ – అన్ని ప్రాంతాల సమ్మిళిత అభివృద్ధి చట్టాలను రాష్ట్రం చేసింది. దీని ప్రకారం అమరావతి శాసన రాజధానిగా, కర్నూలు న్యాయ రాజధానిగా, విశాఖపట్నం కార్యనిర్వాహక రాజధానిగా ఉంటాయి. ఈ వ్యవహా రాలకు సంబంధించి రాష్ట్ర ప్రభుత్వం కేంద్రంతో సంప్రదింపులు జరపలేదు, కనుక పిటిషన్‌లో లేవనెత్తిన అంశాలతో కేంద్రానికి సంబంధం లేదని మాత్రమే అఫిడవిట్‌లో పేర్కొన్నారు. రాజధాని అంశం రాష్ట్రానికి సంబంధించినదిగానే కేంద్ర ప్రభుత్వం పరిగణిస్తున్నది. పార్లమెంట్‌ సభ్యులు గతంలో అడిగిన ప్రశ్నలకు కూడా ఇదే వైఖరితో సమాధానాలు ఇచ్చింది. అఫిడవిట్‌ను పరిశీలిస్తే కూడా అదే అంశం స్పష్టమవుతుంది. చట్టం ప్రకారం కేంద్రం నిపుణుల కమిటీని వేసిందనీ, ఆ నివేదికను రాష్ట్రానికి పంపించిందనీ పేర్కొన్నారు. ఆ తర్వాత రాష్ట్ర ప్రభుత్వం అమరావతిని నోటిఫై చేసిందనే చెప్పారు తప్ప నిపుణుల కమిటీ సిఫారసులకు భిన్నంగా రాజధానిని ఎంపిక చేయడాన్ని కూడా ఎత్తిచూపలేదు. ఎందుకంటే మొదటినుంచీ కేంద్రం దీనిని రాష్ట్ర ప్రభుత్వానికి సంబంధించిన విషయంగానే పరిగణిస్తున్నది కనుక! రాజధాని కోసం కేంద్రం ఇచ్చిన 2500 కోట్లతో చంద్రబాబు ప్రభుత్వం ఏం చేసిందన్నది ఇప్పుడు చర్చనీయాంశంగా మారింది. 600 కోట్లతో అద్భుతంగా నిర్మించిన తెలంగాణా కొత్త సచివాలయం కళ్లెదుట కనిపిస్తుంటే అంత డబ్బును బాబు ఏం చేసి ఉంటాడనే ప్రశ్న మెదులుతూనే ఉంటుంది.  ప్రజాస్వామ్య వ్యవస్థలో అధికార వికేంద్రీకరణ ఒక కీలకమైన అంశం. తద్వారా పాలనలో పారదర్శకత, ప్రజల భాగస్వామ్యం పెరుగుతుంది. అవినీతి తగ్గుతుంది. ఆమేరకు ప్రజల సాధికారత పెరుగుతుంది. రాష్ట్ర విభజనకు ముందు వేసిన జస్టిస్‌ శ్రీకృష్ణ కమిషన్, రాజధాని గుర్తింపు కోసం వేసిన శివరామకృష్ణన్‌ కమిటీ కూడా ఈ అంశాలను ప్రస్తావించాయి. వెనుకబడిన ప్రాంతాల్లో ఉన్న ప్రజలు నిర్లక్ష్యానికి గురయ్యా మన్న అభిప్రాయంతో ఉన్నారని విభజనకు ముందే శ్రీకృష్ణ కమిషన్‌ గుర్తించింది. పరిపాలనను వీలైనంతమేరకు వికేంద్రీకరించాలని శివరామకృష్ణన్‌ కమిటీ చెప్పింది. కొత్తగా రాజధాని నిర్మాణానికి (గ్రీన్‌ఫీల్డ్‌) పూనుకోవద్దనీ, రాజధాని కోసం పంట భూములను వాడుకోవద్దనీ, విజయవాడ – గుంటూరు నగరాల మధ్యన అసలే వద్దని నిపుణుల కమిటీ సూచించింది. ఈ మూడు కీలక సూచనలనూ చంద్రబాబు ప్రభుత్వం నగ్నంగా ఉల్లంఘించింది. అమరావతిని రాజధానిగా ఎంపిక చేయడానికి కూడా చంద్రబాబు అప్పటి మంత్రి నారాయణ ఆధ్వర్యంలో ఓ కమిటీని వేశారు. అది నిపుణుల కమిటీ కాదు. నారాయణ రిటైర్డ్‌ న్యాయమూర్తో, రిటైర్డ్‌ ఐఏఎస్‌ అధికారో కాదు. పట్టణాభివృద్ధి వ్యవహారాల నిపుణుడో, ఆర్థికవేత్తో కాదు. విద్యను వ్యాపారంగా దిగజార్చిన బేహారుల్లో ముఖ్యుడు. ‘ఆకలితో చావనైనా చస్తాను గానీ సరస్వతీ దేవిని అంగట్లో పెట్టన’ని ప్రతిన చేసి, అమ్మవారి కాటుక కంటి నీరు తుడిచిన పోతన పుట్టిన తెలుగు నేలపై చదువుకు ఖరీదు కట్టి తూకం వేసిన వారిలో అగ్రగణ్యుడు నారాయణ. అటువంటి నారాయణతో కమిటీ వేయడమంటే అది అక్షరాలా ట్రెజర్‌ హంట్‌ కాకుంటే మరేముంటుంది? అదే నిజమని ఆచరణలో తేలిపోయింది. బినామీ పేర్లతో వేలాది ఎకరాల సమీకరణ వెనుకనున్న రహస్యం, సింగపూర్‌ కంపెనీలతో కుదుర్చుకున్న అభివృద్ధి ఒప్పందాల వెనుకనున్న లోగుట్టు లక్షలకోట్ల కుంభకోణంగా అంచనా వేస్తున్నారు. అరవైమంది ఆందోళనకారులు ఆధార్‌ కార్డులను చూపలేక చేతు లెత్తేయడంతో అమరావతి రైతుల ఉద్యమం బినామీల ఉద్యమంగా తేలిపోయింది. ఈ మూడున్నరేళ్లలో అమరావతి ట్రెజర్‌ హంట్‌ కోసం ఆందోళన చేయడం, అడ్డుగా ఉన్న వైఎస్‌ జగన్‌ ప్రభుత్వంపై శాపనార్థాలు పెట్టడం, ఆడిపోసుకోవడం, విష ప్రచారాలు ఎక్కు పెట్టడం తప్ప ఎల్లో కూటమి చేసిన ఘన కార్యాలేమీ లేవు. ఇందుకు పూర్తి భిన్నంగా పేద ప్రజల పక్షాన వైఎస్‌ జగన్‌ ప్రభుత్వం నిలబడింది. పరిపాలనా వికేంద్రీకరణను అత్యున్నత స్థాయికి తీసుకొని వెళ్లి పేదవాడి ఇంటి తలుపు తట్టింది. ధనికుల పిల్లలతో సమానంగా నాణ్యమైన విద్యను అభ్యసించే అవకాశాన్ని పేద పిల్లలకూ కలుగజేసింది. రాష్ట్రంలోని మారుమూల ప్రాంతా లలోని కడగొట్టు వ్యక్తికి కూడా ఆరోగ్య హక్కును కల్పించి, ప్రజారోగ్య విప్లవ పతకాన్ని ఎగురవేసింది. చిన్నరైతు కూడా తలెత్తుకొని నిల బడగలిగేలా చేయందిస్తున్నది. మహిళా సాధికారత కోసం చేపట్టిన పలు కార్యక్రమాలు విజయవంతంగా ఫలాలనందిస్తున్నాయి. పేద ప్రజల సాధికారత ఈ మూడున్నరేళ్లలో ఉద్యమ రూపం దాల్చింది. పేద ప్రజల ఎంపవర్‌మెంట్‌కూ – పెత్తందార్ల ట్రెజర్‌ హంట్‌కూ పొత్తు పొసగదు. యుద్ధం జరగవలసిందే. అదే జరుగుతున్నది. పెత్తందార్లది స్వార్థపూరిత యుద్ధం. పేద ప్రజలది న్యాయమైన పోరాటం. న్యాయమే గెలవాలి. గెలుస్తుంది. వర్ధెల్లి మురళి  vardhelli1959@gmail.com

వాడి పేరు మారీచుడైతేనేమి.. సుబాహుడైతే నేమి? ఆవిడ పేరు తాటకైతేనేమి... శూర్పణఖ అయితేనేమి? అందరూ దైత్యులే! రావణభృత్యులే! అతడు రామోజీ అయితేనేమి... చంద్ర బాబు అయితేనేమి? ఆ గొట్టాలు ఏబీఎన్‌ అయి తేమీ, టీవీ5 అయితేమీ? ఈ వ్యవస్థలో మొలకెత్తిన విషపు విత్తులే! పెత్తందారీ వ్యవస్థ తొత్తులే! తోడేళ్ల   గుంపును అదుపులో పెట్టుకొని వాటి వికృతమైన, భయంకరమైన అరుపులతో సమాజంపై పెత్తనం చేయడానికి అల వాటుపడిన కూటమి ఇది. లోక కల్యాణార్థం అలనాటి రుషులు తలపెట్టిన యజ్ఞ యాగాదులను రాకాసి మూకలు ఏనాడూ సహించలేదు. యజ్ఞ వాటికలపై నెత్తురు గుమ్మరించి మాంసం ముద్దలను విసిరి భగ్నం చేసేవారని శాస్త్రాలు చెబుతున్నాయి. ఎందుకంటే మనుషుల సుఖసంతోషాలు రాక్షసగణ ప్రయోజనాలకు వ్యతిరేకం కనుక. ఇప్పుడూ అదే జరుగు తున్నది. అడవి లోని తోడేళ్లు మనిషిని పెంచుకుంటే వాడు మోగ్లీ (జంగిల్‌బుక్‌) అవుతాడు. కానీ పెత్తందార్లు తోడేళ్లను తయారు చేసుకొని పోషిస్తే అవి రాక్షసత్వం సంతరించుకుంటాయి. మేఘనాథ,  కుంభ కర్ణ, అతి కాయ, ప్రహస్త వంటి రావణ సేనాపతులవుతారు.  ఎంతోదూరం వెళ్లడం దేనికి? గడిచిన వారం పది రోజులుగా ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో జరుగుతున్న§ ó మిటి? తోడేళ్ల గుంపు మొరుగుతున్న దేమిటి? వచ్చేనెల మూడు నాలుగు తేదీల్లో గ్లోబల్‌ ఇన్వెస్టర్ల సమ్మిట్‌ విశాఖలో జరగబోతున్నది. ఇందుకు సన్నాహకంగా ఢిల్లీలో జరిగిన భేటీకి ముఖ్యమంత్రి హాజరయ్యారు. ఏకంగా 48 దేశాల రాయబారులు, ప్రతినిధులూ ఈ సమావేశంలో పాల్గొనడం ఒక విశేషం. కోవిడ్‌ సంక్షోభాన్ని అధిగమించి, ప్రపంచవ్యాప్తంగా ముసురుకుంటున్న మాంద్యం పరిస్థి తులను ఎదిరించి తమ రాష్ట్రం 11.48 శాతం ఆర్థిక వృద్ధిని ఎలా నమోదు చేసిందో, దేశంలోనే అగ్రస్థానంలో ఎలా నిలబడిందో వివరిస్తూ ముఖ్యమంత్రి చేసిన ప్రసంగం ప్రతినిధులను ఆకట్టుకున్నది. ఈజ్‌ ఆఫ్‌ డూయింగ్‌ బిజినెస్‌లో వరసగా తమ రాష్ట్రం ఎలా ముందువరసలో కొనసాగుతున్నదో కూడా ఆయన వివరించారు. రాజకీయ నాయకుడి మాటల్లోని నిజాయితీని అంచనా వేయడంలో వ్యాపార వేత్తల కంటే నిపుణులైన వారు ఎవరూ ఉండరు. అందుకే గతంలోనే ముఖ్యమంత్రి చిత్తశుద్ధిని బహిరంగంగా మెచ్చుకున్నవారిలో ప్రఖ్యాత పారిశ్రామికవేత్త కుమార మంగళం బిర్లా, టెక్‌ మహీంద్రా సీఈవో సీపీ గుర్నానీ, డిక్సన్‌ ప్రెసిడెంట్‌ పంకజ్‌ శర్మ, సెంచురీ ప్లైవుడ్‌ చైర్మన్‌ సజ్జన్‌ భజాంకా తదితరులున్నారు. ఈ సమావేశంలో పాల్గొన్న కియా, టోరే, క్యాడ్బరీస్, సెయింట్‌ గోబియాన్, అపాచీ – హిల్‌టాప్, ఎవర్టన్‌ టీ ఇండియా వగైరా కంపెనీల ప్రతినిధులు కూడా రాష్ట్ర ప్రభుత్వం అందజేస్తున్న సహకారాన్ని కొనియాడారు. అసోచామ్‌ ప్రెసిడెంట్‌ సుమంత్‌ సిన్హా మాట్లాడుతూ ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు జగన్‌మోహన్‌ రెడ్డే పెద్ద ఆస్తిగా అభివర్ణించారు. భారత్‌ బయోటెక్‌ కో– ఫౌండర్‌ సుచిత్ర ఎల్లా కూడా సీఎంని ప్రశంసించారు. మొన్నటి యూనియన్‌ బడ్జెట్‌లో కేంద్రం ప్రతిపాదించిన అనేక కార్యక్రమాలు ఇప్పటికే ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో అమలవుతుండటం ఒక విశేషం. చిరు ధాన్యాల ప్రోత్సాహానికి బడ్జెట్‌లో ‘శ్రీఅన్న’ పథకాన్ని ప్రకటించారు. ఈ తరహా మిల్లెట్‌ (చిరుధాన్యాలు) పాలసీ ఆంధ్ర ప్రదేశ్‌లో అమలవుతున్నది. ‘పీఎం మత్స్య సమృద్ధి యోజన’ పథకానికి కూడా అడుగుజాడ ఆంధ్రప్రదేశ్‌దే. రాష్ట్రం ఇప్పటికే 26 ఆక్వా హబ్‌లు, 14 వేల అవుట్‌లెట్ల ఏర్పాటుకు అడుగులేస్తున్నది. ప్రతి పంచాయతీలో డిజిటల్‌ లైబ్రరీ ఏర్పాటు లక్ష్యాన్ని బడ్జెట్‌లో ప్రకటించారు. ఈ కార్యక్రమం రాష్ట్రంలో ప్రారంభమైంది. 30 స్కిల్‌ ఇండియా ఇంటర్నేషనల్‌ సెంటర్లను ప్రతిపాదించారు. రాష్ట్రంలో 30 స్కిల్‌ హబ్స్, 26 స్కిల్‌ కాలేజీలు, రెండు యూనివర్సిటీల ఏర్పాటుకు ఏర్పాట్లు జరుగుతున్నాయి. దేశవ్యాప్తంగా 14,500 స్కూళ్లలో మౌలిక వసతులు కల్పించాలన్న బడ్జెట్‌ ప్రతిపాదనకు ఏపీ ప్రభుత్వం చేపట్టిన ‘నాడు–నేడు’ కార్య క్రమమే ప్రేరణ అని ప్రత్యేకంగా చెప్పనవసరం లేదు. ఇది కదా విజినరీ లక్షణం. మరికొన్ని రోజుల్లో ఈ కార్యక్రమాలన్నీ తన ఆలోచనలేనని మన ఎల్లో విజినరీ ప్రకటించుకున్నా ఆశ్చర్య పడవలసిన అవసరం లేదు. ఈ బడ్జెట్‌లో కేంద్రం ప్రకృతి వ్యవసాయ విధానాన్ని ప్రకటిం చింది. ఈ కార్యక్రమానికి కూడా స్ఫూర్తి ఆంధ్రప్రదేశే కావడం మరో విశేషం. ప్రభుత్వ అండదండలతో రాష్ట్రంలో ఏడు లక్షల మంది రైతులు ప్రకృతి సాగును అనుసరిస్తున్నారు. ప్రపంచ ప్రఖ్యాత ప్రేరణా నిపుణుడు నిక్‌ వుజిసిక్‌ గురించి చాలామందికి తెలిసి ఉండవచ్చు. కాళ్లూ చేతులూ లేకుండా పుట్టిన తనను లోకమంతా చిన్నచూపు చూసినా చలించకుండా తనను తాను ఒక అద్భుతమైన ఆయుధంగా మలుచుకున్న ధీరుడు. తన జీవిత కథను దీపంగా మలిచి ప్రపంచవ్యాప్తంగా యువతీ యువకుల మనసుల్లోని చీకట్లను పారద్రోలుతున్న వ్యక్తిత్వ నిపుణుడు. దేశాటనలో భాగంగా గుంటూరు జిల్లాలో ప్రభుత్వ స్కూళ్ల నిర్వహణను చూసి ఆయన చకితుడయ్యారు. పాఠశాల నిర్వహణ మీద ప్రభుత్వాలు ఇంత శ్రద్ధ పెట్టడాన్ని తాను మరెక్కడా చూడలేదని ఆయన చెప్పారు. చెప్పడమేకాదు స్వయంగా సీఎంని కలిసి ఆయనకు అభినందనలు తెలియజేశారు. రాష్ట్ర ప్రతిష్ఠను ఇనుమడింపజేసే ఇన్ని పరిణామాలు గడిచిన ఒక్క వారంలోనే చోటుచేసుకున్నప్పటికీ ఇవి మన ఎల్లో మీడియాకుగానీ, దాని వెనకనున్న తోడేళ్లకు గానీ ససేమిరా కనిపించవు. వాళ్లు చూడరు. లోకాన్ని చూడనివ్వరు. లోకం చూడకుండా ఉండటానికి వాళ్ల దగ్గర కొన్ని నైపు ణ్యాలున్నాయి. మధుబాబు డిటెక్టివ్‌ నవలల్లోంచి, చందమామ భేతాళ కథల్లోంచి, పేదరాశి పెద్దమ్మ కథల్లోంచి కొన్ని ఘట్టాలను లేపేసి వాటికి తాజా రంగులద్ది వార్తలుగా ప్రచారంలో పెడతారు. ఈవారం కూడా జగన్‌మోహన్‌రెడ్డి ప్రభుత్వానికి లభించిన మెచ్చుకోళ్లను పూర్వ పక్షం చేయడానికి కుళ్లిన కోడిగుడ్డు వాసన వెదజల్లే హైడ్రోజన్‌ సల్ఫైడ్‌ గ్యాస్‌తో వండి వార్చిన కొన్ని కథలను ఎల్లో మీడియా జనంలోకి వదిలింది. ఎల్లో మీడియాకూ, సీబీఐ దర్యాప్తు సంస్థకూ మధ్యన ‘ఈనాటి ఈ బంధమేనాటిదో... ఏనాడు పెనవేసి ముడివేసెనో’ అనే అనుమానం ఎవరికైనా వస్తే తప్పుపట్టలేము. కాంగ్రెస్‌ పార్టీ ఆధ్వర్యంలోని అప్పటి కేంద్ర – రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు, తెలుగుదేశం పార్టీ భాగస్వాములుగా చేరి జగన్‌మోహన్‌రెడ్డిపై రాజకీయ కేసులు బనాయించి సీబీఐ దర్యాప్తు వేయించిన దరిమిలా జరిగిన పరిణామాలు ఈ అనుమానాలకు కారణాలు. ఆనాడు దర్యాప్తు అధికారుల మనసులో మాటేమిటో ఎల్లో మీడి యాకు క్షణాల్లో తెలిసిపోయేది. ఎల్లో మీడియా ఏ కవిత్వం రాసినా దర్యాప్తు సంస్థకు అభ్యంత రాలుండేవి కాదు. అంతటి దృఢమైన బంధం ఇప్పుడైతే ఉన్నదో లేదో తెలియదు కానీ, ఎల్లో మీడియా కవిత్వం మాత్రం ఆగడం లేదు. తెలుగుదేశం పార్టీ అధికారంలో ఉన్న సమ యంలోనే వైఎస్‌ వివేకానందరెడ్డి హత్యకు గుర య్యారు. ఈ విషయం వివేకానందరెడ్డి బావమరిది ఫోన్‌ చేసి చెబితే అవినాశ్‌రెడ్డికి తెలిసింది. జమ్మల మడుగు ప్రయాణంలో ఉన్న అవినాశ్‌రెడ్డి హుటాహుటిన సంఘటనా స్థలానికి చేరుకున్నారు. ఇది మీడియా ద్వారా అందరికీ తెలిసిన సమాచారం. అక్కడికి వెళ్లిన తర్వాత ఈ సమాచారం చెప్పడానికి సహజంగానే ఆయన ఫోన్లు చేసి ఉండవచ్చు. చనిపోయిన వివేకానందరెడ్డి స్వయాన జగన్‌ మోహన్‌రెడ్డి బాబాయ్‌ కనుక ఆయనతో మాట్లాడేందుకు ప్రయత్నించడంలో విశేషమేమున్నది. ఆ ఫోన్‌ను ఇంట్లో అటెండరో, మరొకరో రిసీవ్‌ చేసుకుంటే వింతేమున్నది?  ఇందులో కుట్రకోణం గానీ, కుంభకోణం గానీ ఎక్కడున్నది? అటువంటి లంబకోణం ఏదైనా వుంటే అప్పుడున్న తెలుగు దేశం ప్రభుత్వం ఎందుకని ఉచ్చు బిగించలేదు. మృతదేహం దగ్గర దొరికిన లేఖను దాచిపెట్టమని వివేకా అల్లుడు మృతుని పీఏని ఎందుకు ఆదేశించాడు? వెంటనే పోలీసులకు ఎందుకు ఇవ్వలేదు? ఇలా ఇవ్వకూడదనే సలహా ఆయనకు ఎవరు ఇచ్చారు? ఇక్కడ కదా దర్యాప్తు ప్రారంభం కావలసింది. హత్యలో తమ పార్టీవారి ప్రమేయం ఉన్నందువల్ల వారిని తప్పించడం మీదనే దృష్టిపెట్టి తెలుగుదేశం ప్రభుత్వం దర్యా ప్తును తాత్సారం చేసిందా? ఇప్పుడు జగన్‌ మోహన్‌రెడ్డి ప్రభుత్వానికి పెరుగుతున్న ప్రతిష్ఠతో కడుపు మండి కాకమ్మ కథలతో చెలరేగుతున్నారా? విచారణ కోసం, సమాచారం కోసం సీబీఐ నోటీసులు ఇస్తే ఎవరైనా వెళ్తారు. తమకు తెలిసిన సంగతులు చెప్తారు. దీన్ని ఆసరా చేసుకొని వీవీఐపీ కుటుంబం మీద బురద జల్లడానికి బరితెగిస్తారా? వైసీపీ నాయకుడు కొడాలి నాని చేసిన డిమాండ్‌కు ప్రజాస్వామ్య ప్రేమికులందరూ మద్దతు పలకవలసి వస్తున్నది. కొన్ని సంవత్సరాల క్రితం తన సోదరుడైన చంద్రబాబు మీద విమర్శలు చేసిన తర్వాత నారా రామ్మూర్తి నాయుడు ప్రజల్లో కనిపించడం లేదట! రామ్మూర్తి నాయుడు ఒక దఫా శాసన సభ్యుడిగా కూడా పనిచేశారు. కనుక ఆయన ఉనికిని, బాగోగులను తెలుసుకోవలసిన అవసరం రాష్ట్ర ప్రజలకు ఉన్నది. అట్లాగే ఎన్టీఆర్‌ మరణంపై తనకు అనుమానాలున్నాయనీ, విచారణ జరిపించాలనీ ఆనాడే హరికృష్ణ కోరినట్టు కొడాలి నాని గుర్తు చేశారు. ఎన్టీఆర్‌ మరణం వల్ల ప్రధానంగా లబ్ధి జరిగింది చంద్రబాబుకే కనుక ఆయన విచారణకు అంగీకరించలేదని కూడా నాని చెప్పుకొచ్చారు. రాష్ట్రానికి ఎనిమిదేళ్లు సీఎంగా పనిచేసిన వ్యక్తి, అగ్రశ్రేణి కళాకారుడైన ఎన్టీ రామారావు మృతిపై ప్రజల్లో ఉన్న అనుమానాలను నివృత్తి చేయడానికైనా విచారణ జరగాల్సిందే. మకుటం లేని మహారాజులాగా వెలుగొందిన వ్యక్తి దయనీయ స్థితికి దిగ జారడానికి కారకులైన వ్యక్తులు ఎవ రెవరున్నారో లెక్క తేలవలసిందే. ఆలస్యమైనా సరే న్యాయం జరగవలసిందే. తప్పుడు ప్రచార దుర్గంధాన్ని వెదజల్లడంలో భాగంగా కొన్ని పాచిపోయిన పాతకాలపు ఎత్తుగడలను కూడా ఆశ్రయిస్తున్నారు. అందులో ఒకటి వైసీపీ నుంచి వలసలు ప్రారంభ మయ్యాయనీ, చాలామంది బయటకు రాబోతున్నారనే ప్రచారం. సర్వేలు చెబుతున్నాయి తెలుగుదేశం గెలవ బోతున్నదని మరో ప్రచారం. ఎల్లో మీడియాకు పాఠకులు విజ్ఞప్తి చేయ వలసిన విషయం ఒకటున్నది – ‘2019 ఎన్నికలకు ముందు మీరు అచ్చేసిన సర్వే ఫలితాలను  ముందుగా ప్రకటించండి. ఆ తర్వాత కొత్త సర్వేల గురించి రాయాల’ని డిమాండ్‌ చేయాలి. పార్లమెంట్‌ ఎన్నికలకు ఓ రెండేళ్ల ముందే బీజేపీ తన ఎన్నికల కసరత్తును ప్రారంభిస్తుంది. తమ పార్టీ ఇమేజ్‌ పెరిగినట్టు నిరూపించడానికి కొన్ని సర్వే సంస్థలను (ట్రాక్‌ రికార్డ్‌ సరిగా లేని) రంగంలోకి దించుతుంది. ఇప్పుడా కాంట్రాక్టు ‘సీ వోటర్‌’ అనే సంస్థకు దక్కింది. బీజేపీ బలం చెక్కు చెదరలేదని చెప్పడం కోసం ఆ సంస్థ ప్రధానితో సహా బీజేపీ ముఖ్యమంత్రులందరి రేటింగ్‌ను పెంచేసింది. ఆమేరకు నాన్‌–బీజేపీ ముఖ్యమంత్రుల రేటింగ్‌ను కొంచెం తగ్గించేసింది. ఇంకేముంది మన కోతికి కొబ్బరికాయ దొరికింది. జగన్‌ మోహన్‌రెడ్డి రేటింగ్‌ తగ్గిందనే ప్రచారాన్ని మొదలుపెట్టాయి. నూటికి నూరుపాళ్లు సక్సెస్‌ రేటు ఉన్న అత్యంత విశ్వస నీయమైన ఒక సర్వే సంస్థ సమాచారం ప్రకారం ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో 2019 ఫలితాలు దాదాపు పునరావృతం కానున్నాయి. ప్రతి పక్షాల పొత్తుల వల్ల పాలక పార్టీకి నష్టం కంటే లాభమే ఎక్కువ జరుగుతుందని ఆ సంస్థ అభిప్రాయపడినట్టు సమాచారం.  బహుశా అందువల్లనే ప్రతిపక్ష తోడేళ్ల మందను ముఖ్యమంత్రి పెద్దగా ఖాతరు చేస్తున్నట్టు లేదు. ఆ ధీమాతోనే మొన్న ఒక సభలో సింహం–తోడేళ్ల ప్రస్తావన కూడా తెచ్చి ఉండొచ్చు. తన పార్టీ ఎమ్మెల్యేలను కూడా నిత్యం ప్రజల్లో ఉండాలనీ, అలా ఎవరైనా లేకపోతే వచ్చే ఎన్నికల్లో టిక్కెట్‌ ఇవ్వడం కుదరదనే సందేశాన్ని ఇస్తున్నాడనీ ఎల్లో మీడియానే చాలాసార్లు రాసింది. టికెట్‌ లభించడం కష్టమని సెల్ఫ్‌ ఎసెస్‌మెంట్‌ ద్వారా నిర్ధారణకు వచ్చిన వాళ్లు కొందరు పక్క చూపులు చూడవచ్చు. అటువంటి వాళ్లను చేరదీసి టిక్కెట్‌ ఇస్తామనే హామీని తోడేళ్ల మంద ఇవ్వ వచ్చు. ఆ తోడేళ్లను నమ్మడానికి కొన్ని గొర్రెలు సిద్ధపడితే ఎవరేం చేయగలరు? చంద్రబాబు కోటి ఆశలు పెట్టుకున్న లోకేశ్‌బాబు పాదయాత్ర తుస్సు మన్నది. దాన్ని పైకి లేపడం తమ వల్ల కాదని ఎల్లో మీడియా పెద్దలు కూడా తేల్చేశారట. ఈ నేపథ్యంలో వైఎస్‌ జగన్‌ ప్రభుత్వం చేపట్టిన కార్యక్రమా లను మసకపరచడానికి రాక్షస యుద్ధానికి తోడేళ్ల మంద తెగించింది. ‘అక్క ఆరాటం తప్ప బావ బతికేది లేద’నే సామెత ఉండనే ఉన్నది. ఎన్ని కోట్ల అరచేతుల్ని అడ్డం పెడితే సూర్యకాంతి ఆగుతుంది? ఎన్ని అబద్ధాలను పోగేసి కప్పినా నిప్పులాంటి నిజం దాగుతుందా? వర్ధెల్లి మురళి vardhelli1959@gmail.com

‘‘తమ కార్యంబు బరిత్యజించియు బరార్ధ ప్రాపకుల్‌ సజ్జనుల్, తమ కార్యంబు ఘటించుచున్‌ బర హితార్థ వ్యాప్తుల్‌ మధ్యముల్, తమకై యన్య హితార్థ ఘాతుక జనుల్‌ దైత్యుల్, వృధాన్యార్థ భం గము గావించెడి వారలెవ్వరొ యెఱుంగన్‌ శక్యమే యేరికిన్‌?’’ భర్తృహరి సంస్కృతంలో రాసిన సుభాషితాలకు ఏనుగు లక్ష్మణకవి చేసిన తెలుగు సేతలో ఒక పద్యం ఇది. సొంత పనిని పక్కన పెట్టయినా సరే అవసరంలో ఉన్నవారికి తోడ్పడేవాడు సజ్జనుడు. తన పని చేసుకుంటూనే ఇతరులకు కూడా తోడ్పడే వాడు మధ్యముడు. తన స్వార్థం కోసం ఇతరులను పణంగా పెట్టేవాడు దైత్యుడు... అంటే రాక్షసుడు అని ఈ సుభాషితానికి అర్థం. ఎన్టీ రామారావు స్థాపించిన తెలుగుదేశం పార్టీలో తన తదుపరి స్థానం తన వారసుడైన లోకేశ్‌బాబుకే దక్కాలనేది చంద్రబాబు సంకల్పం. కానీ ఆ పార్టీలోని దిగువశ్రేణి కార్యకర్తల నుంచి నాయకుల దాకా ఈ వ్యవహారం మింగుడుపడటం లేదనేది బహిరంగ రహస్యం. ఆయనకు నాయకత్వ ప్రతిభ లేనే లేదని పార్టీ శ్రేణుల ఏకాభిప్రాయం. ఈ పూర్వరంగంలో ఎల్లో మీడియా రుషిపుంగవులు చంద్రబాబు చెవిలో ఒక తరుణోపాయాన్ని ఉపదేశించారట. కాశీయాత్ర చేసి గంగలో మునకేస్తే చేసిన పాపాలన్నీ కొట్టుకొని పోయి పుణ్యాత్ముడుగా తిరిగి వస్తారన్న నమ్మకం పూర్వకాలంలో ఉండేది. అలాగే, ‘‘మన లోకేశ్‌బాబును రోడ్ల వెంట నడిపిస్తే ఎల్లో మీడియా ప్రతిరోజూ టాప్‌ న్యూస్‌గా ప్రచారంలో పెడుతుంది. ఏడాది తిరిగేసరికల్లా నాయకుడిగా తయారుచేసే బాధ్యత మాదేన’’ని విశ్వామిత్రుడు దశరథ మహారాజుకు ఇచ్చినంత గట్టి హామీని ఇచ్చారట! ఇంతవరకు బాగానే ఉన్నది. లోకేశ్‌బాబు పాదయాత్ర అనుకున్నట్టుగానే ప్రారంభమైంది. పది అడుగులు పడ్డాయో లేదో, లోకేశ్‌ వెనకనే నడుస్తున్న నందమూరి తారకరత్న దురదృష్టవశాత్తు కుప్పకూలిపోయాడు. వెంటనే స్పృహ కూడా కోల్పోయాడు. పరిస్థితి కొంత విషమంగా ఉన్నట్టు అర్థమౌతూనే ఉన్నది. అయినా లోకేశ్‌ వెనక్కి తిరిగి చూడకుండా ముందుకే కదిలారు. నందమూరి వారసుడూ, ఎన్టీఆర్‌ మనుమడూ మీకు సంఘీభావం ప్రకటించడానికి వచ్చి ప్రమాదంలో చిక్కు కున్నప్పుడు, మీ కార్యక్రమాన్ని కాస్సేపు పక్కన పెట్టడం సంస్కారం కదా? కనీసం సాయంత్రం జరిగే సభనైనా రేపటికి వాయిదా వేద్దామని కొందరు సూచించారట. జనసమీకరణ కోసం పేమెంట్లు కూడా పూర్తయినందున ఆపేయలేమని నిర్వాహకులు అంగీకరించలేదు. ఏడాదిపాటు చేయవలసిన పాదయాత్రకు ఆదిలోనే అపశ్రుతి దొర్లినందున కనీస సంస్కారాన్నయినా ప్రదర్శించి ఉంటే ఎంతోకొంత ప్రాయశ్చిత్తం లభించేదేమో. భర్తృహరి వర్గీకరణ ప్రకారం ఈ రకమైన కుసంస్కారం దైత్యుల కిందకు వస్తుందా? ఇంతకంటే కఠినమైన మాటను ఉపయోగించాలా? పూర్వకాలంలో రాజులు దండయాత్రలు చేసినట్టే ప్రస్తుత కాలంలో రాజకీయ నాయకులు రథయాత్రలు, పాదయాత్రలు చేయడం రివాజుగా మారింది. ఇందులో తప్పులెన్నవలసిన అవసరం కూడా లేదు. రథ గజ తురగ పదాతి తదాది యాత్రికులందరినీ స్వాగతించవలసినదే. విరాట రాజకుమా రుడూ – ప్రగల్భ వీరుడైన ఉత్తర కుమారుడు మహావీరులైన కౌరవ సేనపైకి యుద్ధానికి వెళ్తానంటే ఎవరు అడ్డుకున్నారు? అంతఃపుర కాంతలు ఆశీర్వచనాలు చెప్పి హారతులు కూడా ఇచ్చారు. బృహన్నల రూపంలో ఉత్తర కుమారుడికి ఓ తోడు దొరకడం వేరే కథ. ఇక్కడ అప్రస్తుతం. లోకేశ్‌బాబు పాద యాత్రకు కూడా ఆలయాల్లో ఆశీర్వచనాలు, అంతఃపురంలో హారతులు, వీరతిలకాలు వగైరాలన్నీ సమకూరాయి. ఈ పాదయాత్రలో తాను ఒంటరిని కాదనీ, పవన్‌ కల్యాణ్‌ వారాహి రథయాత్ర కూడా తన వెంట తోడుగా ఉంటుందనీ పరోక్షంగానైనా సభాముఖంగానే ప్రకటించారు. వారాహినీ, యువ గళాన్నీ ఆపలేరంటూ గట్టిగా హెచ్చరించి రాష్ట్ర ప్రభుత్వాన్ని గజగజలాడించేందుకు లోకేశ్‌బాబు శక్తి మేరకు ప్రయత్నించారు. రిపబ్లిక్‌ డే నాడు అచ్చుగుద్దినట్టు ఇదే ప్రయత్నాన్ని పవన్‌ కల్యాణ్‌ కూడా చేశారు. ‘ఎవడ్రా నా వారాహిని ఆపేద’ని ఆయన గర్జించారు. నాటకాల్లో రాజు వేషం వేసే నటుడు గట్టిగా చప్పట్లు చరిచి ‘ఎవరక్కడ?’ అంటాడు. ఎవరూ రారు. ఇదీ అంతే! వారాహిని అడ్డుకుంటామని అధికార పార్టీ వారు గానీ, ప్రభుత్వంలోని వారుగానీ ఎవ్వరూ అనలేదు. పైపెచ్చు స్వాగతించినట్టున్నారు కూడా! మనసు నిండా మాలిన్యం నింపుకొని గంగలో మునకేసినంత మాత్రాన ఎవరూ పవిత్రులు కాలేరు. సహజంగా నాయ కత్వ లక్షణాలున్న వారిని, ప్రజల పట్ల అంకితభావం, సమాజంపై ప్రేమ ఉన్నవారిని పాదయాత్రలు మరింత సాన బడతాయి. అంతే తప్ప అసమర్థుడిని సమర్థుడిగా మలచలేవు. లోకేశ్‌బాబు పాదయాత్ర నేపథ్యంలో ఆయనను ముఖ్యమంత్రి జగన్‌మోహన్‌రెడ్డితో పోల్చడానికి ఎల్లో మీడియా తెగ ప్రయాస పడిపోతున్నది. కొంతమంది తటస్థులమని చెప్పు కునే విశ్లేషకులు కూడా వీరి మాయలో పడి పోతున్నారు. ఇద్దరి మధ్యన ఉన్న హస్తిమశ కాంతారాన్ని గుర్తించకపోవడం కళ్లకు గంతలు కట్టుకోవడంతో సమానం. తాతగారు నిర్మించిన పార్టీని నాన్నారు కబ్జా చేస్తే, ఆ కబ్జాను వంశపారంపర్యం చేసుకోవడానికి తండ్రి చాటున నిలబడి, ఎల్లో మీడియా నీడలో ఆపసోపాలు పడుతున్నవారు లోకేశ్‌బాబు. సొంతంగా పార్టీని నిర్మించుకొని తొమ్మిదేళ్లపాటు అధికార పీఠాలకు, గోబెల్స్‌ మీడియాలకు ఎదురొడ్డి పోరాడి, ఒంటిచేత్తో తన పార్టీని విజయ తీరాలకు చేర్చిన వ్యక్తి జగన్‌మోహన్‌రెడ్డి. తండ్రి ముఖ్యమంత్రిగా ఉండి, తన చేతికో మూడు కీలక శాఖల్ని అప్పజెప్పి, అప్రకటిత నెంబర్‌ టూగా చలామణి చేసినా ఎమ్మెల్యేగా గెలవలేక చతికిలబడిన గతం లోకేశ్‌బాబుది. అధినేత్రి అహంభావానికి నిరసనగా ఆ పార్టీ టిక్కెట్‌పై లభించిన పార్లమెంట్‌ సభ్యత్వాన్ని గడ్డి పరకలా విసిరేసి, స్వతంత్రంగా నిలబడి కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు, ధనప్రవాహం, శత్రు మీడియాలను తట్టుకొని అఖండ మెజా రిటీతో జాతీయ రికార్డులను బద్దలుకొట్టిన చరిత్ర జగన్‌ మోహన్‌రెడ్డిది. వారసత్వ రాజకీయాల కోటాలో లోకేశ్‌తోపాటు జగన్‌ మోహన్‌రెడ్డిని కూడా చేర్చడానికి కొందరు ప్రయత్నిస్తున్నారు. వీరిలో బీజేపీ వగైరా పార్టీలతోపాటు విశ్లేషకులమని చెప్పు కునేవారు కూడా కొందరున్నారు. ఇందుకు కారణం వారి అజ్ఞానమైనా కావచ్చు లేదా ఉద్దేశపూర్వకంగా విషం చిమ్మడ మైనా కావచ్చు. తండ్రిగారు ప్రాతినిధ్యం వహిస్తున్న కాంగ్రెస్‌ పార్టీ తరఫున జగన్‌మోహన్‌రెడ్డి లోక్‌సభకు ఎన్నికైన విషయం వాస్తవం. గెలిచిన నాలుగు నెలలకే వైఎస్సార్‌ మరణించారు. ఆ తర్వాత ఏడాదిపాటు కాంగ్రెస్‌ నాయకత్వంతో ఒకపక్క పోరాడు తూనే మరోపక్క ఓదార్పు యాత్ర చేయవలసి వచ్చింది. చివరకు పార్టీ నుంచే నిష్క్రమించవలసి వచ్చింది. కాంగ్రెస్‌ పార్టీ ఎంపీగా నిండా ఏడాదిన్నర కూడా ఆయన లేరు. ఆ పదవికి కూడా పార్టీతో పాటు రాజీనామా చేసి స్వతంత్రంగా నిలిచి గెలిచి సొంతంగా పార్టీని స్థాపించుకున్నారు. ఆ పార్టీని నిల బెట్టడం కోసం, ఆ పార్టీ ప్రజల విశ్వాసం చూరగొనడం కోసం ఎండనకా, వాననకా తొమ్మిదేళ్లపాటు కాలికి బలపం కట్టుకొని పడిన కాయకష్టం ఫలితమిచ్చింది. కష్టార్జితం మీద లోకేశ్‌తో సమానంగా వారసత్వం ముసుగు కప్పేందుకు ఎల్లో మీడియా చేస్తున్న కుయుక్తుల్నీ, దగుల్బాజీ విశ్లేషకుల జిత్తులమారితనాన్నీ ఇప్పుడు మనం చూస్తున్నాము. తన పాదయాత్రను ప్రారంభించే నాటికే రాష్ట్రంలో అత్యంత ప్రజాదరణ కలిగిన నెంబర్‌వన్‌ రాజకీయ నాయ కుడిగా జగన్‌ ఎదిగారు. అందుకు కారణాలున్నాయి. కష్టాలు న్నాయి. కన్నీళ్లున్నాయి. కడగండ్లున్నాయి. అడుగడుగున మందు పాతరల్లా పొంచివున్న గండాలున్నాయి. ఆ గండాలను అధిగమించి సాగిన ప్రస్థానం ఉన్నది. ప్రజలకు ఇచ్చిన ఒక్క మాట కోసం ఆనాడు ప్రపంచంలో సర్వశక్తిమంతురాలుగా చలా మణి అవుతున్న అధినేత్రి ముందు తలవంచని ఆత్మస్థైర్యం ప్రజలకు నచ్చింది. ఒక లక్ష్యం కోసం పదవుల్ని గిరాటేయడాన్ని జనం మెచ్చారు. లక్షలాదిమంది అవ్వాతాతలను, అక్కా చెల్లె ళ్లను కలిసి వారి గుండె చప్పుళ్లను ఆత్మీయంగా ఆలకించి నప్పుడు, ఇంటింటికి వెళ్లి తడారని కళ్లను తుడిచినప్పుడు, పుండ్లు పడిన దేహాలను సైతం ఆదరాలింగనం చేసుకున్న ప్పుడు ఆ మానవీయ స్పర్శకు ఆంధ్ర దేశం పులకరించింది. పాదయాత్రను ప్రారంభించే నాటికే అఖండ ప్రజా దరణతోపాటు ఆయన చేతిలో ఒక ప్రత్యామ్నాయ మేనిఫెస్టో ఉన్నది. ఆ మేనిఫెస్టోలో పేదరికం నుంచి ప్రజలను విముక్తి చేసే మార్గాలున్నాయి. వాటికి ‘నవరత్నాల’నే పేరును ఆయన పెట్టుకున్నారు. ఆ మేనిఫెస్టోను ఆయన భగవద్గీతగా, బైబిల్‌గా, ఖురాన్‌గా ప్రకటించుకున్నారు. దానికితోడు ఆనాటి ప్రభుత్వపు వైఫల్యాలున్నాయి. ఎన్నికల్లో ఇచ్చిన హామీల ఎగవేత ఉన్నది. రుణమాఫీ పేరుతో రైతుల్ని మోసం చేయడం ఉన్నది. డ్వాక్రా మహిళలను వంచించడం ఉన్నది. ఇంటికో ఉద్యోగం వాగ్దాన భంగంగా మిగిలింది. జన్మభూమి కమిటీల దాష్టీకం అసహ్యం పుట్టిస్తున్నది. కాల్‌మనీ సెక్స్‌ రాకెట్‌లో పాలక పార్టీ నేతలే దుశ్శాసనులై వెదజల్లిన దుర్గంధం ముక్కుల్ని బద్దలు కొడు తున్నది. బీసీ కులాలను, ఎస్‌సీ కులాలను ఈసడించుకుంటున్న రాజకీయ పెత్తందార్ల పుండాకోర్‌ చేష్టలు జుగుప్స కలిగిస్తున్నవి. ఇదిగో... ఈ నేపథ్యంలో నెంబర్‌వన్‌ ప్రజాదరణ కలిగిన రాజకీయ నాయకుడు తన మేనిఫెస్టోను పవిత్ర గ్రంథంగా ప్రకటిస్తూ పాదయాత్ర ప్రారంభించాడు. అది సూపర్‌ హిట్‌గా చరిత్రలో నిలబడిపోయింది. సముద్ర తీరాలను కలుపుతూ జనవారథులను నిర్మించినట్టు, వీధులన్నీ జీవనదులై పోటెత్తి నట్టు ప్రజలు పాలుపంచుకున్నారు. మరి లోకేశ్‌బాబు పాదయాత్ర సంగతి? ఆయన నాయ కుడుగానే ఎదగలేదు. ఎమ్మెల్యేగానే గెలవలేదు. ఆయన వారసత్వంపై పార్టీలోనే అంగీకారం లేదు. ఆయన చేతిలో ప్రత్యామ్నాయ ప్రణాళిక లేదు. జగన్‌మోహన్‌రెడ్డి పాద యాత్రకు ముందు తెలుగుదేశం పార్టీ మేనిఫెస్టోను దాచేసి నట్టుగా ఈ ప్రభుత్వం దాచేయలేదు. పటాలు కట్టించి ఆఫీసుల్లో పెట్టింది. 98 శాతం హామీలను నెరవేర్చినట్టు ప్రకటించింది. ఈ ప్రభుత్వం అమలుచేస్తున్న పథకాలను రద్దుచేస్తామని లోకేశ్‌ చెప్పలేడు. గోబెల్స్‌ విషప్రచారం తప్ప మరో కార్యక్రమమే లేదు. ఎల్లో మీడియా అందజేసే తప్పుడు కథనాల సారాంశమే తప్ప ఆయన మెదడంతా నిస్సారమే! అయినప్పటికీ తొలిరోజు పాదయాత్రను ‘ఘనంగా ముందడుగు’ అనే పతాక శీర్షికతో ‘ఈనాడు’ ప్రకటించింది. వారెవ్వా... కాకిపిల్ల కాకికి ముద్దు. రామోజీరావుకు ‘తాను మునిగిందే గంగ, తాను వలచిందే రంభ’. పాఠకుల్ని కూడా అదే నమ్మమంటాడు, ఖర్మ! ‘యువగళం’ పాదయాత్ర భూపాలం పాడితే... ‘వారాహి రథయాత్ర’ కోరస్‌ పాడుతుందా! లోకేశ్‌ మాటల్ని వింటే అంతే అనుకోవాలి. వారాహి, యువగళాలను ఎవరూ ఆపలేరని ఆయన చెప్పారు. రెండూ తమ ఆస్తులేనన్నంత ధీమాగా ఆ రెంటినీ ఎవరూ తాకలేరని చెప్పుకొచ్చారు. దానికి తగ్గట్టుగానే పవన్‌ కల్యాణ్‌ ఉపన్యాసాలు కూడా సాగుతున్నాయి. పవన్‌ కల్యాణ్‌ ఉపన్యాసాలను మొదటి నుంచీ వింటున్న వారికి ఒక మనిషిలో ఇన్ని వైరుద్ధ్యాలు ఎలా సాధ్యమన్న అనుమానం రాకుండా ఉండదు. మొదట్లో చేగువేరా మీద తనకున్న అభిమా నాన్ని ఆయన దాచుకునేవాడు కాదు. అప్పుడప్పుడూ ఆయన చేతిలో కన్పించే పుస్తకాల్లో, ఆయన నటించే సినిమాల్లో బొమ్మలు కనిపించేవి. ఇప్పుడెందుకో చేగువేరాకు గుడ్‌బై చెప్పినట్టు కనిపిస్తున్నది. ఇటీవల గువేరా కూతురు తెలుగు రాష్ట్రాల్లో పాల్గొన్న సభల్లో అన్ని రాజకీయ పార్టీల ప్రతినిధులూ పాల్గొన్నారు – ఒక్క జనసేన తప్ప! పవన్‌ కల్యాణ్‌ నుంచి ఏదైనా పత్రికా ప్రకటనైనా వస్తుందేమోనని చూశారు. అలాంటిదేమీ లేదు. రాజకీయాల్లోకి వచ్చి పదేళ్లవుతున్నా ఆయన ఉపన్యా సాలపై సినిమాల ప్రభావం పోలేదు. ఆయన చెబుతున్న చాలా విషయాలు వినేవాళ్లకు నమ్మశక్యంగా అనిపించవు. ఇటీవల తానొక బ్రిటిష్‌ ఎయిర్‌వేస్‌ విమానంలో బిజినెస్‌ క్లాస్‌లో ప్రయాణం చేస్తున్నప్పుడు వర్ణవివక్షను ఎదుర్కొన్నాననీ, ఎయిర్‌ హోస్టెస్‌ తనకు మంచినీళ్లు ఇవ్వలేదనీ చెప్పారు. బ్రిటీష్‌ ఎయిర్‌వేస్‌లో వేలమంది భారతీయులు ఎకానమీ క్లాస్‌లో కూడా ప్రయాణిస్తుంటారు. ఎవ్వరూ ఇటీవలి కాలంలో ఇలాంటి ఆరోపణ చేయలేదు. అలాంటిది బిజినెస్‌ క్లాసులో ఉన్న పవన్‌కు అవమానం జరగడమేమిటి?... మహాత్మాగాంధీ కూడా తొలి నాళ్లలో దక్షిణాఫ్రికా రైల్లో వర్ణవివక్షను ఎదుర్కొన్నట్టే తాను కూడా ఎదుర్కొన్నట్టు చెబితే సెంటిమెంట్‌ బాగా పండుతుంది, సినిమా గ్రాండ్‌గా ఉంటుందనుకున్నారా? ఇలాంటి అనేక నమ్మశక్యం కాని విషయాలను పవన్‌ ప్రసంగాల నుంచి వెతికి మరీ ఔత్సాహికులు సోషల్‌ మీడియాలో పెడుతున్నారు. సుమారు ఒక డజన్‌ వరకు ఇటువంటి కామెడీ పీస్‌లు చక్కర్లు కొడుతున్నాయి. రిపబ్లిక్‌ డే నాడు మాట్లాడుతూ కమ్యూనిస్టు భావాలు కలిగిన వారి తండ్రిగారు దీపారాధనతో సిగరెట్‌ వెలిగించు కున్నారని చెప్పారు. కమ్యూనిస్టు భావజాలం మీద ద్వేషం కలిగించడానికి కాకపోతే ఈ సంగతి ఎందుకు చెప్పినట్టు? తెలుగు రాష్ట్రాల్లో కమ్యూనిస్టు భావజాలం కలిగినవాళ్లు వేల సంఖ్యలో ఉంటారు. ఎవరైనా ఈ రకంగా ప్రవర్తించినట్టు ఎప్పు డైనా ఒక వార్త వచ్చిందా? అలాంటప్పుడు నిన్న మొన్నటి దాకా తనకు చేగువేరా ఆదర్శమనీ, నక్సలైట్‌ అవుదామని అనుకున్నా ననీ ఎందుకు చెప్పుకున్నట్టు? ఒక స్థిరత్వం లేదా? నాయకు డన్నవాడు నిజాయితీగా ఉండాలని జనం కోరుకుంటారు. నిజాలు మాట్లాడాలని కోరుకుంటారు. ప్రజల పట్ల, బలహీన వర్గాల పట్ల ముఖ్యంగా మహిళల పట్ల గౌరవం చూపాలని కోరుకుంటారు. ఆంధ్రప్రదేశ్‌ మంత్రి రోజా పట్ల పవన్‌ కల్యాణ్‌ చేసిన∙వ్యాఖ్యలు, చూపిన హావభావాలు గౌరవపూర్వకంగానే ఉన్నాయా? ఒక రాజకీయ పార్టీ అధ్యక్షుడు మాట్లాడే తీరేనా? యువగళం, వారాహి యాత్రలు రెండూ ఆదిలోనే సంస్కారం అనే పట్టాలను తప్పాయి. పట్టాలు తప్పిన ఈ ప్రయాణాలను ఎవరూ ఆపలేరట! ఈ యాత్రలు ఏ తీరాలకు చేరుతాయో చూడాలి. వర్ధెల్లి మురళి vardhelli1959@gmail.com

తూర్పు దిక్కున విచ్చుకుంటున్న ప్రభాత రేకల్ని మనం చూడగూడదు. పడమటి సంధ్యారాగపు విభాత గీతాలాపన మన చెవిన పడగూడదు. తలుపులకూ, కిటికీలకూ ఇనుప తెరలు కప్పేద్దాం. మన పాలితులకు మన సినిమానే చూపిద్దాం. ఆధిపత్య వర్గాలకు ఆడింది ఆటగా పాడింది పాటగా సాగు బాటయ్యే సమాజాల్లో ఈ భావజాలం రాజ్యం చేస్తుంది. సకల వ్యవస్థలనూ ఈ వర్గాలు పెంపుడు చిలుకలుగా మార్చివేస్తాయి. వార్తలనూ, వ్యాఖ్యానాలనూ ఈ చిలుకల పలుకుల్లోనే మనం గ్రహించాలి. ధర్మమేమిటో, సంప్రదాయమేమిటో, వ్యవహార మేమిటో కూడా ఈ చిలుకలే మనకు బోధిస్తాయి. ‘హెచ్‌ఎమ్‌వి’ రికార్డుల్నే ఈ చిలుకలు వినిపిస్తాయనేది ప్రత్యేకంగా చెప్ప నవసరం లేదు. ఆధిపత్య వర్గాల ప్రయోజనాలకు తాలం వేయని ప్రభుత్వాలు ఏర్పడితే ఇక రణమే. పెంపుడు చిలుకలు కూడా కత్తులు దూస్తాయి. మీడియానే ముందుండి యుద్ధం చేస్తుంది. ఈ పరిణామాలకు ఆంధ్రప్రదేశ్‌ కంటే స్పష్టమైన ఉదాహరణ ఇంకొకటి లేదు. పేద ప్రజల అభ్యున్నతి కోసం పనిచేసే ప్రభుత్వం చేపట్టే ప్రతి కార్యక్రమంలో పెంపుడు చిలుకలకు అరాచకమే కనిపిస్తుంది. తొక్కిసలాట నిరోధించే భద్రతా చర్యలైనా, అక్రమ భవంతులను కూల్చివేయడమైనా అప్రజా స్వామికంగానే కనిపిస్తాయి. సూర్యుడు మార్నింగ్‌ బెల్‌ కొట్టకముందే వేకువ కిరణాల మాదిరిగా సంక్షేమాన్ని జనం ముంగిటకు చేర్చుతున్న వలంటీర్లలో ఎల్లో మీడియాకు సంఘ విద్రోహులు కనబడుతున్నారు. తనకు కనిపించడమే కాదు, ప్రజలందరూ ఇదే విషయాన్ని నమ్మి తీరాలని కూడా ఎల్లో మీడియా సమాజాన్ని ఆదేశిస్తున్నది. రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ఏర్పాటుచేసిన సచివాలయ వ్యవస్థను దేశంలో ఉన్న విజ్ఞులందరితోపాటు ఇంగిత జ్ఞానమున్న సామాన్యులు సైతం ప్రశంసిస్తున్నారు. గాంధీజీ కలలుగన్న గ్రామ స్వరాజ్య సాకారంలో విప్లవాత్మకమైన ముందడుగుగా భావిస్తున్నారు. కానీ, మన పెత్తందారీ వర్గాల పెంపుడు చిలుకలు మాత్రం ఒక దుందుడుకు చర్యగా పరిగణిస్తున్నాయి. వాటి మీద విష ప్రచారాన్ని ఎక్కుపెట్టాయి. రైతు పండించిన ధాన్యానికీ, మద్దతు ధరకూ మధ్యన అడ్డుగోడగా నిలిచిన దళారీ వ్యవస్థను ప్రభుత్వం తొలగించింది. ఇది గిట్టని ఎల్లో మీడియా ప్రతిరోజూ కళ్లల్లో నిప్పులు గుమ్మరించుకుంటూనే ఉన్నది.  పేద పిల్లలకు ఇంగ్లీషు మీడియం చదువు చెబితే ఎల్లో మీడియాకు కడుపునొప్పి. నాణ్యమైన ఆధునిక విద్యను ఉచితంగా అందజేస్తే అజీర్తి రోగం. అత్యుత్తమమైన ప్రజా వైద్యం పల్లెగడప తొక్కితే మూలశంక వ్యాధి మెలిపెడుతున్నది. మహిళల సాధికారత కోసం పదవులూ, నిధులూ అందు బాటులో ఉంచితే కడుపు తరుక్కుపోతున్నది. సొంత ఇంటి రూపంలో కొంత ఆస్తిని సమకూర్చితే ఎల్లో కూటమి కాలేయం కమిలిపోతున్నది. పేదవర్గాలకు ప్రత్యక్షంగా నగదు బదిలీని చేస్తుంటే తనువెల్లా దహించుకుపోతున్నది. తను ఇంతగా రోగపీడితం కావడానికి కారణమైన ప్రభుత్వంపై ఈ కూటమి తీవ్ర ఆగ్రహంతో రగిలిపోతున్నది. తక్షణం గద్దె దింపాలన్న కోరికతో సెగలు కక్కుతున్నది. అందుకోసం సమాచార విధ్వంసానికి పూనుకుంటున్నది. నందిని పందిగా, పందిని నందిగా ప్రచారం చేయడానికి తెగబడుతున్నది. వ్యవస్థల్లోని పెంపుడు చిలుకలను ఉపయోగించుకొని ప్రజాభిప్రాయాన్ని ‘ఉత్పత్తి’ చేయడానికి ఒడిగడుతున్నది. ఆంధ్రప్రదేశ్‌ ప్రభుత్వం తెస్తున్న అప్పులపైనా, చేస్తున్న ఖర్చులపైనా ఎల్లో మీడియా ఎంత గోబెల్స్‌ బీభత్సాన్ని సృష్టించిందో లోకమంతా చూసింది. రాష్ట్రం నేడో, రేపో మరో శ్రీలంక కాబోతున్నదని ప్రజలను బెదరగొట్టే ప్రయత్నాలు చేసింది. డబ్బంతా పప్పు బెల్లాలకే ఖర్చు చేస్తున్నారు తప్ప అభివృద్ధి కోసం పైసా విదల్చడం లేదని చాటింపు వేసి మరీ బాకా ఊదారు. ఇటువంటి కుక్క కాట్లకు ఆర్‌బీఐ, కేంద్ర ప్రభుత్వ శాఖలే చెప్పుదెబ్బల్లాంటి సమాధానాలిచ్చాయి. ఆంధ్రప్రదేశ్‌ ప్రభుత్వం చేస్తున్న వ్యయంలో అభివృద్ధి వాటానే ఎక్కువని బడ్జెట్‌ గణాంకాలను ఉటంకిస్తూ ఆర్‌బీఐ అధ్యయన నివేదిక స్పష్టం చేసింది. సామాజిక రంగంపై చేసే ఖర్చు... అంటే విద్య, వైద్యం, గ్రామీణాభివృద్ధి, గోదాముల నిర్మాణం వంటివన్నీ అభి వృద్ధి ఖాతాలోకే వస్తాయని ఆర్‌బీఐ తేటతెల్లం చేసింది. 11.43 శాతం వృద్ధిరేటుతో ఆంధ్రప్రదేశ్‌ ఆర్థికాభివృద్ధి దేశంలోనే మొదటిస్థానంలో (2021–22) ఉన్నట్టు కేంద్ర గణాంకాలు, కార్యక్రమాల అమలు మంత్రిత్వ శాఖ ప్రకటించింది. ఈ నివేదికల సారాంశం ఎల్లో మీడియాకు నిద్ర పట్టనివ్వడం లేదు. అది వితండవాదానికి తెగబడుతున్నది. అమరావతిలో నాలుగు భవంతుల నిర్మాణమే అభివృద్ధిగా ప్రచారం చేయడానికి ఆపసోపాలు పడుతున్నది. ప్రపంచమంతటా ఇప్పుడు కొత్త గాలులు వీస్తున్నాయి. నయా ఉదారవాదానికి (Neo Liberalism) కాలం చెల్లినట్టేనని పెట్టుబడిదారీ ఆర్థిక ప్రవక్తలే గట్టిగా వాదిస్తున్నారు. నయా ఉదారవాద ఆర్థిక విధానాలు ఈ దేశంలో సృష్టించిన కీలుబొమ్మల్లో ముఖ్యుడైన చంద్రబాబు సహా ఆయన పెత్తందారీ ఎల్లో కూటమి ఇంకా దాన్నే పట్టుకొని వేలాడుతున్నాయి. మానవాభివృద్ధి కంటే వస్తుగతాభివృద్ధిలోనే పెత్తందారీ వర్గాల స్వీయ ప్రయోజనాలు ఇమిడి ఉండటమే అందుకు కారణం. గడిచిన నాలుగేళ్లలో ఒకదాని తర్వాత ఒకటి చొప్పున లాటిన్‌ అమెరికాలో నయా ఉదారవాద ప్రభుత్వాలు కుప్పకూలు తున్నాయి. వాటి స్థానంలో వామపక్ష, వామపక్ష మధ్యేవాద ప్రభుత్వాలను ప్రజలు అధికారంలోకి తెస్తున్నారు. మెక్సికో, అర్జెంటీనా, చిలీ, పెరూ, బొలీవియా, హోండూరస్, బ్రెజిల్‌ వగైరా డజన్‌కు పైగా లెఫ్టిస్టు ప్రభుత్వాలతో దక్షిణ అమెరికా ఖండం రంగు మారుతున్నది. నయా ఉదారవాదపు అమాన వీయ పంపిణీ విధానాన్ని జనం తిరస్కరిస్తున్నారు. నయా ఉదారవాదం సృష్టించిన అసమానతలు ఎంత అమానుషంగా ఉన్నాయో ఎప్పటికప్పుడు ఆక్స్‌ఫామ్‌ విడుదల చేస్తున్న నివేదికలు స్పష్టం చేస్తూనే ఉన్నాయి. మొన్నటి దావోస్‌ సమావేశాల తొలిరోజు విడుదల చేసిన తాజా నివేదిక మరింత భయంగొలిపే విధంగా ఉన్నది. ఈ రెండున్నరేళ్లలో ప్రపంచం 42 ట్రిలియన్‌ డాలర్ల సంపదను సృష్టించింది. జనాభాలో ఒక్క శాతం శ్రీమంతుల ఖాతాలో అందులో 67 శాతం సంపద పడి పోయింది. మిగిలిన 99 శాతం మందికి 33 శాతం సంపద. ‘సర్వైవల్‌ ఆఫ్‌ ది రిచెస్ట్‌’ పేరుతో విడుదల చేసిన ఈ నివేదిక నయా ఉదారవాద అమానుషత్వాన్ని ఎత్తి చూపింది. సంపన్నుల సంపద ఈ పాతికేళ్లలో ఎంత వేగంగా పెరిగిందో అంతే వేగంగా పేద ప్రజల పేదరికం కూడా పెరిగింది.భారతదేశం పరిస్థితి కూడా ఇందుకు భిన్నంగా ఏమీ లేదు. అట్టడుగున ఉండే 50 శాతం మంది పేద ప్రజల చేతిలో 3 శాతం సంపద మాత్రమే ఉన్నది. ఒక్కశాతం కుబేరుల చేతిలో 40 శాతం సంపద పోగుపడింది. ఈ కుబేరుల్లో వరసగా 10 శాతం మందిని లెక్కిస్తే వారందరి చేతిలో కలిపి 80 శాతం సంపద ఉన్నది. అంటే ఈ దేశంలో ఒక వంద రూపాయల సంపద ఉందనుకుంటే, దేశ జనాభా వందమంది అనుకుంటే పంపిణీ ఈవిధంగా ఉంటుంది. పదిమంది ధనవంతుల ఆస్తి 80 రూపా యలు. 50 మంది పేదవారి ఉమ్మడి ఆస్తి 3 రూపాయలు. 40 మంది మధ్య–ఎగువ మధ్యతరగతి వారి ఆస్తి విలువ 17 రూపా యలు. దేశంలోని సమస్త ప్రజలు సమష్టిగా శ్రమించి, అందరికీ చెందవలసిన సహజ వనరులను ఉపయోగించుకుని సృష్టించిన సంపదలో ఈ రకమైన పంపిణీ న్యాయమైనదేనా? ఈ దేశంలోని శ్రీమంతులకూ, పెట్టుబడిదారులకూ ఇంకో సౌలభ్యం కూడా ఉన్నది. వాళ్లు బ్యాంకుల్లో ఉన్న ప్రజల సొమ్మును అప్పుగా తీసుకొని ఆ తర్వాత ఎగవేయవచ్చు. అలా గడిచిన ఎనిమిదేళ్లలో 12 లక్షల కోట్ల రుణాలను ఎన్‌పీఏలుగా పరిగణించి కేంద్ర పెద్దల సాయంతో మాఫీ ముద్ర వేసేశారట. ఏ పేదవాడి రుణాన్నయినా ఈ దేశంలోని ఏ బ్యాంకయినా ఇలా మాఫీ చేసిన చరిత్ర ఉన్నదా? చెంబూ, తపేలాలతో సహా ఇంటినీ, ఒంటి మీది గోచీని కూడా వేలంవేసి వసూలు చేయడమే బ్యాంకులకు రివాజు. ఈ నేపథ్యంలోనే నయా ఉదారవాదానికి వ్యతిరేకంగా కొత్త ఆలోచనలు ముందుకు వచ్చాయి. ఈ ఆలోచనలకే ప్రపంచ వ్యాప్తంగా ప్రజలు పట్టం కడుతున్నారు. లాటిన్‌ అమెరికా దేశా ల్లోని పరిణామాలను కూడా ఈ కోణం నుంచే అర్థం చేసు కోవలసి ఉంటుంది. అసమానతలతో కూడిన అమానవీయ అభివృద్ధికి బదులుగా సమస్త మానవుల అభివృద్ధి, ప్రకృతి వనరుల పరిరక్షణతో కూడిన సుస్థిర అభివృద్ధి లక్ష్యాలను (Sustainable development) ఎంపిక చేసుకోవాలనేది ఒక ముఖ్యమైన ఆలోచన. ముఖ్యమైన పరిశ్రమలు, కీలక మౌలిక రంగాల మీద ప్రభుత్వరంగ అజమాయిషీయే కొనసాగాలనేది మరో ఆలోచన. ప్రజలను పేదరికం నుంచి విముక్తి చేయడానికీ, విద్య, వైద్య సౌకర్యాల విస్తరణకూ, వారి సాధికారతకూ ప్రభు త్వాలు పెద్దఎత్తున ఖర్చు చేయాలి. ధనిక–పేద, ఆడ–మగ, జాతి లేదా కులాల మధ్య అంతరాల్లేని అభివృద్ధి లక్ష్యంగా ఉండాలి. ఈ తరహా ఆలోచనలకే ప్రపంచవ్యాప్తంగా ప్రజలు పట్టం కడుతున్నారు. ఈ పూర్వరంగం నుంచి చూసినప్పుడే మనకు ఆంధ్రప్రదేశ్‌ రాజకీయాలు కూడా అర్థమవుతాయి. పేద వర్గాల ప్రజలను నిలబెట్టడానికి జగన్‌మోహన్‌రెడ్డి ప్రభుత్వం రెండు లక్షల కోట్లను ప్రత్యక్షంగా బదిలీ చేయడాన్ని ‘ఈనాడు’ సహిత ఎల్లో మీడియా, ఆంధ్రప్రదేశ్‌ పెత్తందార్లు, వారి నాయకుడైన చంద్ర బాబు సహించలేకపోతున్నారు. ఇలా ఖర్చుపెడితే రాష్ట్రం శ్రీలంక అయిపోతుందని శాపనార్థాలు పెడుతున్నారు. ట్యాక్స్‌ పేయర్ల సొమ్మును ఉచితాలకు తగలేస్తున్నారని మధ్యతరగతి వారిని రెచ్చగొడుతున్నారు. అయ్యా ట్యాక్స్‌ పేయర్లూ! మీ సొమ్మును ఎవరు కబళించుకుపోతున్నారో కొంచెం బుర్రపెట్టి ఆలోచించండి. ఎల్లో మీడియా మిడిమిడి జ్ఞానపు రాతలకూ, వాట్సప్‌ యూనివర్సిటీ పోసుకోలు పాఠాలకూ ప్రభావితం కావద్దు. మీ ట్యాక్స్‌ సొమ్మునే కాదు, పేద ప్రజలు రక్తమాంసాలు కరిగించి చిందించిన చెమట చుక్కల్ని కూడా కుబేరులు దోచుకుంటున్నారు. ఆ కుబేరులు పోగేసుకున్న 80 శాతం సంపదలో కనీసం సగమైనా సామాజిక అభివృద్ధికి తరలించ వలసిన అవసరం లేదా? ఆలోచించండి. ‘యుద్ధం ముగిసిన రణభూమి వృద్ధాప్యం’ అంటారు. చేతులు – కాళ్లు తప్ప మరే ఆస్తిలేని పేదలంతా కరాల బిగువు, నరాల సత్తువ ఉన్నంతవరకూ జీవన పోరాటం చేసి అలసి సొలసి, కొంచెం సాంత్వన కోరుకుంటారు. కన్నబిడ్డలు ఎవరి బతుకు పోరులో వారు నిమగ్నం కాగా, బుక్కెడు బువ్వకోసం, ఓ చిన్న పలకరింపు కోసం అవ్వాతాతలు ఎదురుచూస్తుంటారు. వారి ఇళ్ల వద్దకు వలంటీర్లు వెళ్లి యోగక్షేమాలడిగి పెన్షన్‌ డబ్బులు చేతిలో పెడితే పాపమా? అది వ్యవస్థ బాధ్యత కాదా? ‘ఈనాడు’–చంద్రబాబు ఎల్లో కూటమి అది పాపమనే అభి ప్రాయపడుతున్నాయి. పేద పిల్లలు ఇంగ్లిషు మీడియంలో చద వడం కూడా పాపమనే భావిస్తున్నాయి. మహిళలకు సమాన స్థాయి సామాజిక – రాజకీయ – ఆర్థిక హోదాను కల్పించడాన్ని కూడా పాపకార్యంగానే భావిస్తున్నాయి. కనుక ఈ తరహా సుస్థిర–మానవీయ అభివృద్ధి లక్ష్యాలను ఎంచుకున్న జగన్‌ మోహన్‌రెడ్డి ప్రభుత్వంపై అవి యుద్ధానికి సమాయత్తమవు తున్నాయి. కానీ ఈ కూటమి నమ్ముకున్న నయా ఉదార విధా నాలు ప్రపంచమంతటా మట్టికరుస్తున్నాయి. కొత్త ఆలోచనల ఝంఝామారుతం ప్రచండ వేగంతో వీస్తున్నది. ఇనుప తెరలు ఆ వేగాన్ని తట్టుకోలేవు. ఎన్ని రాజకీయ కూటములను ఏర్పాటు చేసుకున్నా, ఎంతమంది ప్రవచకుల చేత సుభాషితాలు చెప్పించినా, ఎన్ని చిలుక జోస్యాలను ప్రచారంలో పెట్టినా, జగన్‌ మోహన్‌రెడ్డి ఏర్పాటు చేసుకున్న పేదవర్గాలు – మధ్యతరగతి ప్రజల ఐక్య సంఘటనను ఎదుర్కోలేవు. వర్ధెల్లి మురళి vardhelli1959@gmail.com

రాజుగారి దేవతా వస్త్రాల కథ మనందరికీ తెలిసిన వృత్తాంతమే. అనగనగా ఒక రాజు. ఆ రాజుకు డంబాచారం ఎక్కువ. అందరికంటే తానే గొప్పవాడని ప్రజలంతా నమ్మాలని అతనికి బలమైన కోరిక. ఒకసారి ఆయన కొలువుకు వచ్చిన ఒక పరదేశి మన రాజుగారికి ఒక వింత విషయం చెబుతాడు. ‘రాజా! నాకు కొంత బంగారం, వెండి ఇప్పించండి. వాటితో నేను అద్భుతమైన దేవతా వస్త్రాలను జరీ అంచుతో తయారు చేస్తాను. అటువంటి వస్త్రాలను ధరించడానికి తమరు మాత్రమే యోగ్యులు. అయితే అవి తెలివైన వారికి మాత్రమే కనిపిస్తాయ’ని నమ్మబలుకుతాడు. దేవతా వస్త్రాలను ధరించే అవకాశం తనకే వస్తుందన్న ఆత్రంతో రాజుగారు సదరు పరదేశీకి కావలసి నంత బంగారాన్నీ, వెండినీ ఇప్పించాడు. కొన్నాళ్ల తర్వాత పరదేశి రాజుగారి దగ్గరకొచ్చి ‘రాజా! ఇదిగో వస్త్రాలు. ధరించండం’టాడు. దుస్తులు కనిపించడం లేదంటే తననందరూ తెలివితక్కువ వాడనుకుంటారన్న భయంతో రాజుగారు ‘వాటిని’ ధరించినట్టు నటిస్తాడు. అందరూ వింతగా చూస్తారే తప్ప ఎవరూ కనిపించడం లేదని చెప్పరు. తన రాజ్యంలో తెలివితక్కువ వాళ్లను గుర్తించాలన్న కోరికతో అవే ‘వస్త్రాలతో’ రాజుగారు రథం మీద కూర్చుని ఊరేగింపుగా బయల్దేరుతారు. వీధుల్లో గుమికూడిన జనం గుడ్లప్పగించి చూస్తారే తప్ప ఎవరూ మాట్లాడరు. నిజం చెబితే తెలివితక్కువ ముద్ర పడుతుందన్న భయంతో నటిస్తుంటారు. ఈ గొడవలేమీ తెలియని ఒక చిన్న పిల్లాడు మాత్రం పిల్లి మెడలో గంట కడతాడు. ‘రాజుగారికి బట్టల్లేవోచ్‌... పప్పు షేమ్‌’ అని అరుస్తాడు. జనంలో సంచలనం మొదలవుతుంది. నిజమే... రాజుగారికి బట్టల్లేవు. ఏమైందీయనకు అనుకుంటూ అందరూ నవ్వడం మొదలుపెడతారు. రాజుగారికి విషయం అర్థమవుతుంది. పరాభవ భారంతో మందిరానికి వెళ్లిపోతాడు. క్రీస్తుశకం 1995. యువ నామ సంవత్సరం శ్రావణ మాసంలో నాటి ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో ఒక అంతఃపుర కుట్ర జరిగింది. ఎల్లో మీడియాకు గ్యాంగ్‌ లీడర్‌గా లబ్ధప్రతిష్ఠులైన రామోజీరావు పౌరోహిత్యానికి పూనుకోగా చంద్రబాబు నాయుడు ఓ పచ్చల పిడిబాకును పూజించి, దాన్ని ఎన్టీ రామారావు వెన్నులో దించడం, ఆయన్ను సింహాసనంపైనుంచి తోసేయడం జగమెరిగిన గబ్బు వ్యవహారం. ఆ గబ్బును కప్పేయ డానికి అదేరోజు నుంచి ఎల్లో మీడియా చంద్రబాబు చేత దేవతా వస్త్రాన్ని ధరింపజేయడం మొదలుపెట్టింది. ఆ దేవతా వస్త్రం పేరు – ‘అభివృద్ధి’. కథలోని రాజుకు దేవతా వస్త్రం వెనుక ఉన్న మోసం గురించి తెలియదు. ఇక్కడ ఆ వస్త్రాన్ని కప్పించుకున్న కథానాయకుడూ, కప్పిన కథా రచయితలూ మోసంలో భాగస్వాములే! అభివృద్ధి దేవతా వస్త్రాన్ని ఎల్లో మీడియా ఎంతగా ప్రచారంలో పెట్టిందంటే... ఎవరూ కూడా బుర్రను ఉపయో గించి ‘ఏదీ... కనపడదే’ అని గట్టిగా అడగలేనంతగా! ‘చూడూ... మా చూపుడు వేలు వైపే చూడు... మరోవైపు చూడకూ’ అన్న చందంగా ఎల్లో మీడియా నాటి తెలుగు పాఠక మహాశయులకు దిశానిర్దేశం చేసింది. ఒకవేళ ఎవరైనా ధైర్యంచేసి ఆ దేవతా వస్త్రాన్ని తదేకంగా చూసి ఉంటే అరివీర భయంకర నిజరూప దర్శనంతో మూర్ఛ రోగానికి లోనయ్యే వారు. తెలుగు ప్రజల కోసం ఎల్లో మీడియా ఒక కొత్త డిక్షనరీని తయారుచేసింది. అందులో అభివృద్ధి అనే మాటకు చంద్రబాబు అనే అర్థాన్ని తగిలించింది. ‘అన్న అడుగేస్తే అభివృద్ధి, అన్న మడతేస్తే అభివృద్ధి’ అనే బృందగానాన్ని జనంలోకి వదిలింది. హైదరాబాద్‌లోని మాదాపూర్‌ ప్రాంతంలో కాంగ్రెస్‌ హయాం లోనే శంకుస్థాపన చేసిన సైబర్‌ టవర్‌ భవనాన్ని అనివార్యంగా కట్టాల్సి వచ్చింది. ఆ కట్టడాన్ని రెండేళ్లు ఆలస్యం చేసి, ఈలోగా తనవాళ్ల చేత చుట్టుపక్కల భూములన్నీ కారుచౌకగా కొనిపిం చారు. అమరావతి స్కెచ్‌కు హైటెక్‌ సిటీ మినియేచర్‌ అన్న మాట. సొంత మనుషుల చేత ఆ ప్రాంతంలో వెంచర్లు వేయిం చారే తప్ప మౌలిక వసతుల కల్పనపై పదేళ్ల దూరదృష్టిని కూడా ఆయన ప్రదర్శించలేదు. పదేళ్లు నిండకుండానే అక్కడ రోడ్లను విస్తరింపజేయాల్సి వచ్చిందంటేనే వారి విజన్‌ ఏపాటిదో అర్థం చేసుకోవచ్చు. ఈమాత్రం ఘనకార్యానికే బాబును ఐటీ యుగకర్తగా ఎల్లో మీడియా కీర్తించడం మొదలుపెట్టింది. అమెరికా అధ్యక్షుడు బిల్‌ క్లింటన్‌ హైదరాబాద్‌కు వస్తే అది బాబు ఘనతేనని ప్రచారం చేసింది. అమెరికా అధ్యక్షుడంతటోడు హైదరాబాద్‌కు రావడ మేమిటి... బాబుగారి తావీజు మహిమ కాకపోతే... ఈతరహా ప్రజాభిప్రాయాన్ని వండి వార్చింది. ఆ కాలంలోనే మహిళా స్వయం సహాయక సంఘాలకు కేంద్రం శ్రీకారం చుట్టింది. అన్ని రాష్ట్రాల్లాగే ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో కూడా ప్రారంభమయ్యాయి. వీటిని కనిపెట్టిన వ్యక్తిగా చంద్రబాబు పేరునే ఎల్లో మీడియా ప్రచారంలో పెట్టింది. వైఎస్సార్‌ ముఖ్యమంత్రిగా ఉన్నప్పుడు ప్రారంభమై పూర్తయిన ఔటర్‌ రింగ్‌రోడ్డు, షంషాబాద్‌ ఎయిర్‌ పోర్టులను కూడా బాబు ఖాతాలోనే వేసుకున్నారు. మరీ ఘోరమేమిటంటే కేసీఆర్‌ పట్టాలెక్కించిన మెట్రో ప్రాజెక్టు కూడా బాబు మెదడుకు పుట్టిన బిడ్డేనని చెబుతున్నారు. ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో చంద్రబాబు ముఖ్యమంత్రిగా పనిచేసిన తొమ్మిదేళ్లలో వాస్తవానికి ఏం జరిగింది? సగం జనాభాను అక్కున చేర్చుకునే వ్యవసాయరంగం కుదేలైంది. పంటచేలలో మృత్యు కంకులు పాలు పోసుకున్నాయి. సస్య క్షేత్రం శ్మశానమైంది. వేలాదిమంది రైతులు ఆత్మహత్యలు చేసు కున్నారు. కులవృత్తులు కూలిపోయాయి. వందలాదిమంది నేతన్నలు బలవన్మరణాన్ని ఆశ్రయించారు. పేద బిడ్డలు చదు వుకు దూరమయ్యారు. ప్రభుత్వ పాఠశాలలు పాడుబడ్డాయి. లక్షలాది జనం వలసబాట పట్టారు. పల్లెలు బీళ్లయ్యాయి. ఇదీ నాటి సామాజిక నిజరూపం. దీనిపై ఎల్లోమీడియా ‘అభివృద్ధి’ అనే అంగవస్త్రాన్ని కప్పింది. ప్రచారం చేసింది. ప్రజలు నమ్మ లేదు. ఎన్నికల్లో దారుణంగా దెబ్బతీశారు. అలిపిరి దాడి సాకుతో సానుభూతి డ్రామా నడిపినా జనం కనికరించలేదు. మళ్లీ ఇప్పుడు ఆ దేవతా వస్త్రం చంద్రబాబుకు అవసర మైంది. ఎల్లో మీడియా ఇప్పుడు మరోసారి ఆ దేవతా వస్త్రాన్ని జనానికి చూపెట్టే ప్రయత్నం మొదలైంది. ఈసారి ఆయన అధికారంలోకి రాకపోతే నష్టపోయేది ఆంధ్రప్రదేశ్‌ ప్రజలే తప్ప ఆయన కాదట! ఎల్లో మీడియా ప్రజలను బెదిరించడం మొదలుపెట్టింది. సంకేతాన్ని గ్రహించిన చంద్రబాబు కూడా బెదిరిస్తున్నారు. ‘నేను గెలవకపోతే మీకే నష్టమ’ని ప్రజల్నే దబాయిస్తున్నారు. ప్రజలు ఏరకంగా నష్టపోతారన్న ప్రశ్నకు అభివృద్ధి ఆగిపోతుందనేది వారి జవాబు. అసలు చంద్రబాబు చేసిన అభివృద్ధి ఏమిటి? ఈ ప్రశ్నకు వారి దగ్గర నుంచి వచ్చే సమాధానం పిట్టలదొర సంభాషణకు సరితూగుతుంది. పీవీ సింధుకు బ్యాడ్మింటన్‌ నేర్పారట! సెల్‌ఫోన్‌ ఇండియాకు రావడానికి ఆయనే కారణమట! ఆయన లేకపోతే సెల్‌ఫోన్లను హిమాలయ పర్వతాలు అడ్డగించేవట! సానియా మీర్జాను టెన్నిస్‌లో ప్రోత్సహించిందీ, సత్య నాదెళ్లకు కంప్యూటర్‌లో ఆసక్తి కలిగించిందీ ఆయనేనని స్వయంగా వారే ప్రచారం చేసుకున్నారు. ముఖ్యమంత్రి జగన్మోహన్‌రెడ్డి ప్రారం భించిన గ్రామ సచివాలయాలు కూడా తన ఐడియాయేనని ఈమధ్యనే చంద్రబాబు ఓ న్యూక్లియర్‌ మిసైల్‌ను జనం మీదకు వదిలారు. సచివాలయాలను ప్రారంభించినప్పుడు అదో పనికిరాని కార్యక్రమమని తానే దుమ్మెత్తి పోసిన వైనాన్ని ఆయన మరిచిపోయారు. దేశ విదేశాల నుంచి ప్రతినిధి బృందాలు వచ్చి ఈ వ్యవస్థను పరిశీలించి ప్రశంసిస్తుండటంతో బాబు బాణీ మారింది. ఇంకో రెండు మూడేళ్ల తర్వాత సచివాలయాలను, ఆర్బీకే కేంద్రాలను, వలంటీర్‌ వ్యవస్థను, ఫ్యామిలీ డాక్టర్‌ను, ‘నాడు–నేడు’ కార్యక్రమాలనూ ఎల్లో మీడియా చంద్రబాబు ఖాతాలో వేయకపోతే ఆశ్చర్యపడవలసిందే! ‘అభివృద్ధి’ అంటే ఏమిటనే ప్రశ్నకు ఈ ముఠా స్పష్టమైన సమాధానం ఎప్పుడూ చెప్పదు. అభివృద్ధి అనగా చంద్రబాబు అంతే! జగన్‌మోహన్‌రెడ్డి మూడేళ్ల కాలంలోనే (రెండేళ్లు కరోనా) ప్రభుత్వరంగంలో 17 మెడికల్‌ కాలేజీల నిర్మాణాన్ని ప్రారంభిం చారు. అందులో ఐదు కాలేజీలు నిర్మాణం పూర్తిచేసుకొని వచ్చే యేడు తరగతులను ప్రారంభించబోతున్నాయి. చంద్రబాబు పధ్నాలుగేళ్ల కాలంలో కట్టిన మెడికల్‌ కాలేజీ ఒక్కటి కూడా లేదు. 30 వేల కోట్ల ఖర్చుతో జగన్‌ ప్రభుత్వం నాలుగు గ్రీన్‌ఫీల్డ్‌ రేవు పట్టణాలను, తొమ్మిది ఫిషింగ్‌ హార్బర్ల నిర్మాణాన్ని ప్రారంభించింది. పధ్నాలుగేళ్ల బాబు పరిపాలనలో నిర్మించిన పోర్టు ఏమైనా ఉన్నదా? ఫిషింగ్‌ హార్బర్‌ ఒక్కటైనా ఉన్నదా? మత్స్యకారులు గుజరాత్‌ లాంటి దూరతీరాలకు వెళ్లి దోపిడీకి గురికావడమే కదా చంద్రబాబు హయాంలో జరిగింది. భారీ పరిశ్రమలు, ఎమ్‌ఎస్‌ఎమ్‌ఈలు కలిసి ఈ మూడు న్నరేళ్లలో కల్పించిన ఉద్యోగాలు 2,35,000. చంద్రబాబు మొన్నటి ఐదేళ్లలో ఇందులో సగం ఉద్యోగాలను కూడా పారి శ్రామికరంగంలో కల్పించలేదు. చంద్రబాబు ఐదేళ్ల కాలంలో సగటున ఏటా 11 వేల కోట్ల పెట్టుబడులు వస్తే, ఈ మూడు న్నరేళ్లలో సగటున ఏటా 13 వేల కోట్ల పెట్టుబడులు వచ్చాయి. కోవిడ్‌ విజృంభించిన కాలం కూడా ఇదేనని గమనంలో ఉంచు కోవాలి. ఇవి కాకి లెక్కలు కావు, డిపార్ట్‌మెంట్‌ ఫర్‌ ప్రమోషన్‌ అఫ్‌ ఇండస్ట్రీ అండ్‌ ఇంటర్నల్‌ ట్రేడ్‌ గణాంకాల ఆధారంగా చెబుతున్నవి. ఇక ప్రభుత్వరంగంలో చంద్రబాబు ప్రభుత్వం ఐదేళ్ల కాలంలో చేసిన మొత్తం నియామకాలు 34 వేలు. ఈ మూడు న్నరేళ్లలో ప్రభుత్వం చేసిన రెగ్యులర్‌ నియామకాలే 1,55,000. వీటికి అదనంగా 51 వేల మంది ఆర్టీసీ ఉద్యోగులను ప్రభుత్వో ద్యోగులుగా మార్చడం జరిగింది. అదనంగా 38 వేల కాంట్రాక్టు ఉద్యోగులను నియమించారు. ఔట్‌సోర్సింగ్‌ ద్వారా 1,10,000 మందిని నియమించారు. గౌరవ వేతనంపై నియమితులైన 2,60,000 మంది వలంటీర్లు వీరికి అదనం. ఎక్కడైనా పోలిక ఉన్నదా? ఈ లెక్కలేవీ చంద్రబాబు పార్టీకీ, మీడియాకూ అవ సరం లేదు. లెక్కల్లోకి పోతే బొక్కబోర్లా పడతామని తెలుసు. అభివృద్ధి అంటే చంద్రబాబు అనే నిర్వచనం చెప్పడం, దాన్ని బ్రాండింగ్‌ చేయడం, అమ్ముకోవడం, ‘జయము జయము చంద్రన్న, జయము నీకు చంద్రన్న’ అనే భజన గీతాన్ని పాడు కోవడం! ఎదుటి పక్షం మీద గోబెల్స్‌ ప్రచారం. అంతే! అదే వారి ఎజెండా!  అభివృద్ధి అంటే ఏమిటి? కొందరు కోటీశ్వరులు శత కోటీశ్వరులు, సహస్ర కోటీశ్వరులు కావడమా? బహుళ అంత స్తుల భవనాలు లేవడమా? ఇది కాదు అభివృద్ధి నిర్వచనమని ఇప్పుడు విజ్ఞులందరూ చెబుతున్నారు. ఈ భూమి, భూమిపై ఉన్న గాలి, నీరు, వెలుతురు, చెట్టూ పుట్ట గుట్ట అన్నిటిపై సమస్త మానవాళితో పాటు జీవరాశి యావత్తు కూడా హక్కుదారులే. ఈతరం జీవులే కాదు, రానున్న వేలవేల తరాలకూ ఈ భూమాత ఆశ్రయం కల్పించవలసి ఉన్నది. అందువలన పర్యావరణ హితమైన అభివృద్ధి నమూ నాను ఎంచుకోవలసి ఉన్నది. అభివృద్ధి కూడా సమ్మిళిత అభివృద్ధి కావాలి. సమాజ పరిణామ క్రమంలో వెనకబడిన జనసమూహా లన్నీ సాధికారతను సంతరించుకోవాలి. వారి శక్తి మేరకు పని దొరకాలి. అవసరం మేరకు భుక్తి దొరకాలి. ఈ భూగ్రహం అంద రికీ ఉమ్మడి గృహం కావాలి. ఈ సదాశయం తోనే ఐక్యరాజ్య సమితి వారు సుస్థిర అభివృద్ధి లక్ష్యాల (ఎస్‌డిజి) పేరుతో ఒక ఆచరణీయ కార్యక్రమాన్ని 17 అంశాలతో ప్రతిపాదించారు. 2030లోగా అన్ని దేశాలూ ఈ లక్ష్యాలను సాధించాలని సూచిం చారు. ఈ సుస్థిర అభివృద్ధి లక్ష్యాలకూ – మన రాజ్యాంగ పీఠిక, ప్రాథమిక హక్కులు, ఆదేశిక సూత్రాల్లోని అంశాలతో సాపత్యం కుదురుతుంది. సుస్థిర అభివృద్ధి లక్ష్యాలను దిక్సూచిగా ఎంచు కుంటూ బడ్జెట్‌ ప్రవేశపెడుతున్న ఏకైక రాష్ట్రం మన దేశంలో ఆంధ్రప్రదేశ్‌ మాత్రమే. బడ్జెట్‌లకు ప్రేరణగా నిలుస్తున్న ‘నవ రత్నాల’ కార్యక్రమం గానీ, విద్యా రంగంలో, వైద్యరంగంలో, వ్యవసాయంలో తీసుకొస్తున్న విప్లవాత్మక సంస్కరణలు కానీ, ఇంటి గడపకు చేరుకుంటున్న పరిపాలనా, రాజకీయ సంస్కర ణలు గానీ సుస్థిర అభివృద్ధి లక్ష్యాలవైపు పడుతున్న అడుగులే! ఈ అడుగుజాడల్లో బురదను కూర్చడానికి బాబు సమేత ఎల్లో మీడియా ప్రయత్నిస్తున్నది. వారి అభివృద్ధి లక్ష్యం ఒక్కటే – 30 వేల ఎకరాల్లో తలపెట్టిన రియల్‌ ఎస్టేట్‌ వెంచర్‌ పునః ప్రారంభం కావడం! వర్ధెల్లి మురళి, vardhelli1959@gmail.com

ఏడేడు సముద్రాల కావల ఒక నిర్జన ద్వీపం ఉండేదట! ఆ ద్వీపంలో ఒక ఊడల మర్రి. ఆ మర్రిచెట్టు తొర్రలో ఓ చిలుక. ఆ చిలుక గొంతులో ఉండేదట మాయల ఫకీరు ప్రాణం. ఆ మాయల ఫకీరు అనేవాడు లోకం మీద పడి నానా అరాచకాలు చేసేవాడు. స్త్రీలను చెరపట్టేవాడు. దోపిడీలు చేసేవాడు. కొన్నేళ్ల పాటు వీడి అఘాయిత్యాలు భరించిన జనం విసిగిపోయారు. చివరకు ఒక యువకుడు ఏడు సముద్రాలను దాటి, చెట్టు తొర్రలోని చిలుక గొంతు నొక్కేస్తే తప్ప ఆ మాయల ఫకీరు పీడ విరగడ కాలేదు. ఇప్పుడైతే అటువంటి చిలుకల్ని సముద్రాలకవతల దాచిపెట్టవలసిన అవసరమే లేదు. హైదరాబాద్‌ మహానగరం శివార్లలో జాతీయ రహదారిని ఆనుకొని రెండువేల ఎకరాల్లో ఒక మంత్రలోకం విస్తరించి ఉంటుంది. ఓ మూలన ఒక ఒంటరి మట్టి గుట్ట. ఒంటి స్తంభంపై నిలబడినట్టు ఆ గుట్టపై ఒక మేడ. ఆ మేడలో ఒకాయన ఉంటారు. ఆయన పేరు రామోజీరావు. ఆయన ముంజేతిపై ఆ చిలుక ఎల్లప్పుడూ వాలి ఉంటుంది. ఆ చిలుక పేరు ‘ఈనాడు’. పేరుకే అది చిలుక. అరిస్తే కర్ణకఠోరం. యజమాని రామోజీ ఆదేశాలకు అనుగుణంగా ఆ చిలుక అరుస్తుంది. దాని అరుపులే సంకేతాలుగా గ్రహించి పనిచేసే ఒక రాజకీయ వ్యవస్థ తెలుగు రాష్ట్రాల్లో ముఖ్యంగా ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో ఉన్నది. ఆ వ్యవస్థ మొత్తాన్ని మాయల ఫకీరు క్యారెక్టర్‌తో పోల్చవచ్చు. వ్యవస్థతో కాదు, వ్యక్తితోనే పోల్చాలి అంటే సదరు వ్యవస్థను మోస్తున్న బాబెవరైతే ఉంటారో ఆ బాబునే మాయల ఫకీరు అనుకోవచ్చు. మాయల ఫకీరు ఏం చేసినా తనకోసం తన ఆనందం కోసమే! ఈ బాబు కూడా ఏం చేసినా తన కోసం, తన వారికోసం! చిలుకబాస్‌ కళ్లల్లో ఆనందం చూడటం కోసం, ఇంకో నాలుగైదు ట్రెయినీ చిలుకల సంతృప్తి కోసం మాత్రమే! తనకు నచ్చిన వాళ్లను ఒకరకంగా, నచ్చని వాళ్లను మరోరకంగా ‘ఈనాడు’ చిలుక బ్రాండింగ్‌ చేస్తుంది. తనవాడైతే మాయల ఫకీరును కూడా గౌతమ బుద్ధుడని చెబుతుంది. తనవాడు కాకపోతే గాంధీని కూడా గాడ్సే అని పిలుస్తుంది. తన కూటమి ప్రయోజనాలకు భిన్నంగా ఏ నాయకుడైనా గట్టిగా నిలబడితే అతడి మీద అప్పుడెప్పుడో తానే చేసిన, వీగిపోయిన ఆరోపణల్ని మళ్లీ తవ్వి తీస్తుంది. తన బాబుగారి ఆకాంక్షలకు ఎవరైనా బలంగా అడ్డుపడి నట్లయితే, ‘మన కోహినూర్‌ వజ్రాన్ని లార్డ్‌ డల్హౌసీ చేతిలో పెట్టి లంచాలు తిన్నవాడు ఇతనే’నని ఆరోపించగలుగుతుంది. అందుకు సాక్ష్యంగా సమాధుల్లోంచి కొన్ని ప్రేతాత్మలను లేప గలుగుతుంది. తమ ఎల్లో కూటమి అరాచకాలను, దౌర్జన్యాలను ఎవరైనా గట్టిగా ప్రశ్నిస్తే... ‘ఇదుగో ఇతగాడు మహ్మద్‌ గజనీ వెంట దండయాత్రల్లో పాల్గొన్నాడ’ని బ్రాండింగ్‌ చేయగలుగు తుంది. సోమనాథ్‌ దేవాలయాన్ని ధ్వంసం చేసి కొల్లగొట్టిన రత్నరాశుల లెక్కను ఇతడిప్పుడు చెప్పవలసిందేనని నిల దీస్తుంది. తనకు చిత్తం వచ్చినట్టు ఇతరుల మీద బురద చల్లే ‘ఈనాడు’ చిలుక తన యజమాని చట్టవిరుద్ధ కార్యక్రమాలపై, ఎల్లో కూటమి సీఈవో బాబుగారి అవినీతిపై ఎక్కడా చర్చ జరగకుండా పహారా కాస్తుంది. ఎవరైనా తెగించి చర్చిస్తే వారిలోంచి లేని సంఘ విద్రోహశక్తిని వెలికితీసి మొహాన టార్చ్‌లైట్‌ వేస్తుంది. మావాళ్లు పత్తిత్తులనీ, మచ్చలేని మహా తోపులనీ నమ్మబలుకుతుంది. ఎల్లో కూటమికి సూపర్‌బాస్‌గా వ్యవహరిస్తూ, సాలెగూడు వెనకాల కనపడకుండా కూర్చొని రిమోట్‌ నొక్కే వ్యక్తి ‘ఈనాడు’ చిలుక బాస్‌ రామోజీరావు. వారి చట్టవిరుద్ధ కార్యక్రమాలు బహిరంగ రహస్యం. రెండువేల ఎకరాల ఫిలిం సిటీ సామ్రాజ్యాన్ని ఆయన చట్ట విరుద్ధంగానే నిర్మించుకున్నారు. ప్రభుత్వాలు పేదలకిచ్చిన అసైన్‌మెంట్‌ భూములను కొనుగోలు చేయడం నేరం. అది నేరమని తెలిసినా ఆయన కొనుగోళ్లు చేశారు. తన సామ్రాజ్య విస్తరణకు సహకరించకుండా, అమ్మకా నికి నిరాకరించిన రైతుల భూములకు దారి లేకుండా చేసి భయపెట్టి విస్తరించగలిగారు. గ్రామాలను కలిపే రహదారు లనూ కబ్జా చేశారు. చెరువులను పూడ్చేసి కలిపేసుకున్నారు. గీత కార్మికులకు ఉపాధినిచ్చే వందలాది తాటిచెట్లను నరికించారు. వ్యవసాయ భూముల్లో నిర్మాణాలు జరగాలంటే భూ వినియోగ మార్పిడి జరగాలి. అటువంటిదేమీ జరగకుండానే ‘నాలా’ చట్టాన్ని హేళన చేస్తూ బహుళ అంతస్థుల భవనాలను డజన్ల కొద్దీ నిర్మించారు. ఫిలిం సిటీలో 147 అక్రమ నిర్మాణాలు న్నాయని రాష్ట్ర ప్రభుత్వ యంత్రాంగం లెక్క తేల్చింది. వాటిని కూల్చివేస్తామంటూ అప్పుడప్పుడు అధికారులు నోటీసులు పంపిస్తుంటారు. రామోజీరావు పట్టించుకోరు. వీరు కూల్చి వేయరు. ఈ వ్యవహారం ఒక టెలివిజన్‌ సీరియల్‌. కానీ ఆయన చట్టవిరుద్ధ కార్యక్రమాలకు సాక్ష్యంగా ఈ 147 అక్రమ నిర్మా ణాలు ఎగరేసిన జెండాల మాదిరిగా రెపరెపలాడుతున్నాయి. అనాజిపూర్‌ రెవిన్యూ పరిధిలోకి వచ్చే ఒక 60 ఎకరాల భూమిని సీలింగ్‌ చట్టం ప్రకారం మిగులు భూమిగా తేల్చి పేదలకు అసైన్‌ చేశారు. ఆ పేదలకు పప్పుబెల్లాలు పంచి రామోజీరావు సదరు భూమిని కబ్జాచేసి వాడుకుంటున్నారు. బహిరంగ మార్కెట్లో ఈ భూముల విలువ రూ.300 కోట్ల పైమాటే. రిజిస్ట్రేషన్‌ విలువలు రాయడానికి ఆయన చస్తే ఒప్పుకోరు. ఇటీవల వైజాగ్‌కు సంబంధించిన వార్తా కథనంలో రిజిస్ట్రేషన్‌ వాల్యూ లెక్కించడమేమిటి? ఠాఠ్‌ బహిరంగ ధరనే లెక్కించాలని ఈనాడు చిలుక దబాయించింది. నాగన్‌పల్లి గ్రామ రెవిన్యూ పరిధిలోని 14 ఎకరాల 30 గుంటల ప్రభుత్వ భూమి కూడా రామోజీ ఆక్రమణలో ఉన్నట్టు ప్రభుత్వాధికారులు గుర్తించారు. అప్పటి వైఎస్‌ రాజశేఖరరెడ్డి ప్రభుత్వం అందులో 585 మంది పేదలకు ఇళ్ల స్థలాలు కేటాయించింది. అయితే ఆ పేదలు ఆ భూముల మీదకు రాకుండా అప్పట్నించీ ఫిలింసిటీ యాజమాన్యం అడ్డుకుంటూనే ఉన్నది. స్థానిక శాసనసభ్యుడు ఫిలింసిటీ తొత్తుగా మారడంతో పేదలకు అన్యాయం జరుగుతున్నది. నిన్న శుక్రవారం రోజున స్థానిక సీపీఎం నాయకుల బృందం ఈ ప్రాంతంలో పర్యటించి రామోజీపై భూకబ్జా కేసును నమోదు చేసి అరెస్ట్‌ చేయాలని డిమాండ్‌ చేసింది. రాజశేఖరరెడ్డి పట్టాలిచ్చిన పేదలకు వెంటనే ఇళ్ల స్థలాలు స్వాధీనం చేయాలని వారు కోరుతున్నారు. ఇప్పటికైనా ప్రభుత్వ యంత్రాంగం స్పందిస్తుందో లేదో చూడాలి. ఫిలింసిటీ అధీనంలో ఉన్న ప్రభుత్వ భూమిని రామోజీ సినిమా షూటింగ్‌లకు అద్దెకిస్తున్నారు. ‘బాహుబలి’ సినిమాలో కాలకేయులతో యుద్ధం వంటి భారీ షూటింగ్‌లు ఇక్కడ జరుగుతాయి. వీటిపై అద్దె వసూళ్లు కూడా పెద్దమొత్తంలోనే ఉంటాయి. భూమి ప్రభుత్వానిది! అద్దె రామోజీది! ఇదీ లోకానికి నీతులు చెప్పే సుద్దపూస బాగోతం!! నాగన్‌పల్లి – పోల్కంపల్లి గ్రామాల మధ్యన ఉన్న రోడ్డును ఫిలింసిటీ ఆక్రమించి రెండువైపులా గేట్లు పెట్టి తాళాలు వేసింది. పాతికేళ్లు గడిచాయి కానీ, ఆ తాళాలు ఇంతవరకూ తెరవనేలేదు. శంషాబాద్‌ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం పనులు రాజ శేఖరరెడ్డి ముఖ్యమంత్రిగా ఉన్న సమయంలోనే పట్టాలెక్కి గమ్యాన్ని చేరుకున్నాయి. అయితే అక్కడ విమానాశ్రయం పెట్టాలనే ప్రతిపాదనలు అంతకుముందు నుంచే ఉన్నాయి. చంద్రబాబు ఇన్‌సైడర్‌ ట్రేడింగ్‌ ద్వారా ఈ విషయం తెలుసు కున్న రామోజీ పాల్మాకుల గ్రామ పరిధిలో 431 ఎకరాల భూమిని బినామీల పేరున సేకరించారు. ఈ కొనుగోళ్లలో పెద్ద ఎత్తున అక్రమాలు జరిగాయని, అమ్మడానికి ఇష్టపడని వారిని బెదిరించి కొనుగోలు చేశారని గ్రామస్థులు ఇప్పటికీ చెబు తున్నారు. ఈ భూముల్లో కూడా అసైన్డ్‌ భూములున్నట్టు ప్రభుత్వ యంత్రాంగం నిర్ధారించింది. ఇక విశాఖపట్నం సీతమ్మధారలోని ‘ఈనాడు’ స్థల పురాణం వింటే ఎంతటివాడైనా దిగ్భ్రాంతికి లోనుకావలసిందే! ఆ స్థలం ఒకాయన దగ్గర అద్దెకు తీసుకున్నది. రోడ్డు విస్తరణలో కొంత భూమిని ప్రభుత్వం తీసుకున్నందుకు బదులుగా వేరొక చోట కేటాయించిన భూమిని యజమానికి ఇవ్వకుండా తానే కైంకర్యం చేశాడు రామోజీరావు. ఆయనపై అవినీతి నిరోధక శాఖ పలు సెక్షన్ల కింద కేసులు కూడా నమోదు చేసింది. ఇక మార్గదర్శి ఫైనాన్షియర్స్‌ వ్యవహారం జగమెరిగిన అక్రమం. ఆర్‌బీఐ చట్టంలోని సెక్షన్‌ 45 ఎస్‌ (1) నిబంధనలను ఉల్లంఘించి అక్రమంగా ఆయన 2,600 కోట్ల రూపాయలను డిపాజిట్లుగా సేకరించారు. ఇందుకు పడాల్సిన శిక్ష రెండేళ్ల జైలు, 5,200 కోట్ల జరిమానా. అక్రమ బండారం బయటపడడంతో ఆయన హడావిడిగా రిలయన్స్‌ దగ్గర అప్పులు తెచ్చుకొని డిపా జిటర్లకు తిరిగి చెల్లించినట్టు ప్రకటించారు. చేసిన పాపం చెంప లేసుకుంటే పోతుందా? మరి న్యాయశాస్త్రం, చట్టాలు, కోర్టులు ఎందుకున్నట్టు? అందుకే ఈ కథ ఇంకా ముగిసి పోలేదు. మళ్లీ సుప్రీంకోర్టు మెట్లెక్కింది. ఎల్లో కూటమిలోని రింగ్‌ లీడర్‌ పురాణం ఇట్లా వుంటే ఇక అందులోని దళపతులు, అధిపతులు, కులపతులు వగైరాల బాగోతాలెట్లా ఉండాలి! రెండెకరాల మెట్టభూమి నుండి రెండు లక్షల కోట్ల సంపద ఎత్తుకు ఎదిగిన విభ్రాంతికరమైన తాంత్రిక చరిత్ర చంద్రబాబు జీవితకథ. ప్రపంచంలోనే అత్యంత సంపన్నుడైన రాజకీయవేత్త చంద్రబాబేనని ఇరవయ్యేళ్ల క్రితమే తెహల్కా డాట్‌కామ్‌ ప్రకటించింది. మొన్నటి ఐదేళ్ల పదవీ కాలంలో చంద్రబాబు అవినీతి బాగోతంపై ఒక గ్రంథాన్ని ప్రచురించవలసి వచ్చింది. ఇక చంద్రబాబుకు దత్తపుత్రుడుగా ప్రచారంలో ఉన్న పవన్‌ కల్యాణ్‌ గురించి రెండు ముక్కలు చాలు. ఆయన మాట నిలకడ లేనితనంపై ఇప్పటికే ప్రజలకు ఏవగింపు కలిగింది. ఒకే అంశంపై సందర్భాన్ని బట్టి నాలుక మడతేయడంలో చంద్ర బాబు తర్వాత అంతటి సమర్థుడు పవనే అన్న అభిప్రాయం బలపడుతున్నది. ‘‘ఎవరి ప్రైవేట్‌ జీవితాలు వారివారి సొంతం, పబ్లిగ్గా నిలబడితే ఏమైనా అంటాం’’ అన్నాడు శ్రీశ్రీ. నాయ కుడుగా రాజకీయాల్లో నిలబడిన వ్యక్తి జీవితం ఆదర్శ ప్రాయంగా ఉండాలని అనుచరులు, ప్రజలు కూడా కోరు కుంటారు. ఆయన మూడు పెళ్లిళ్లు వివాదాస్పదమయ్యాయి. ‘నేను మాత్రం కోరుకున్నానా? ఏదో అలా జరిగిపోయింద’ని ఆ మధ్యనే ఒకసారి కామెంట్‌ చేశారు. మొన్న బీజేపీ ముసుగును తొలగించే సందర్భంలో మాట్లాడుతూ ‘కావాలంటే ఒకరికి విడాకులిచ్చి మరొకరి చొప్పున మీరు కూడా మూడు పెళ్లిళ్లు చేసుకోవచ్చ’ని ఇచ్చిన సందేశం తెలుగు రాష్ట్రాలను దిగ్భ్రాంతికి గురిచేసింది. ఇప్పుడు పవన్‌ బాజప్తా ఎల్లో కూటమిలోని మనిషి. ఈ కూటమిలో మరో మీడియా మనిషి ఉన్నాడు. ఆయన పేరు నాయుడు. ఆయన గతంలో ‘న్యూజెన్‌’ పేరుతో ఒక తలనూనెను ప్రమోట్‌ చేశాడు. అది రాసుకుంటే జుట్టు ఊడిపోదనీ, బట్ట తల మీద కూడా వెంట్రుకలు మొలుస్తాయని ప్రచారం చేసుకున్నాడు. ‘నూనె రాసుకున్న తర్వాత చేతుల్ని గట్టిగా సబ్బుతో కడుక్కోకపోతే అరచేతిలో కూడా వెంట్రుకలు మొలుస్తాయి జాగ్రత్త!’ అని కూడా ప్రచారం చేసుకుని ప్రజల్ని ఫూల్స్‌ చేయడానికి ప్రయత్నించాడు. ఈ ఒక్క మెతుకు చాలు, ఇతని అవినీతి ఎంత ఉడికిందో చెప్పడానికి! ఇలాంటి బాపతుగాళ్లంతా ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో ఒక్కొక్కరుగా జతకూడబోతున్నారు. ప్రజాకంటక చరిత్ర కలిగిన వాళ్లంతా జతకట్టి దానికి ‘ప్రజాస్వామ్య పరిరక్షణ’ అనే ముద్దుపేరు పెట్టబోతున్నారు. ఈ కూటమిలోకి కుడి ఎడమ పక్షాలను కూడా కన్నుగీటి పిలిచేందుకు సిద్ధపడుతున్నారు. వేటాడే ఓపిక నశించిన పెద్దపులి చేతిలో బంగారు కడియం పట్టుకుని, చెరువు గట్టున ఎదురు చూసిందట బక్రాగాడి కోసం! ఇప్పుడు చంద్ర బాబు – రామోజీలు ప్రజాస్వామ్య కడియం చేతిలో పట్టుకొని అలా ఎదురుచూస్తున్నారు. ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో జగన్‌ సర్కార్‌ను కూలదోసి చంద్రబాబును గద్దెనెక్కించడం ఎల్లో కూటమికి ఇప్పుడొక జీవన్మరణ సమస్య. ఎందుకని? ఒక తక్షణ కర్తవ్యం ఉన్నది. ఒక దీర్ఘకాలిక వ్యూహం ఉన్నది. ఎల్లో కూటమి అమరావతి భూముల్లో పెట్టిన పెట్టు బడికి లాభాలు పిండుకోవడానికి ఈ సర్కార్‌ ఆటంకంగా ఉన్నది. బలహీనవర్గాలు, మహిళల సాధికారత కోసం జగన్‌ సర్కార్‌ చేస్తున్న ప్రయత్నాలు ఫలిస్తే ఎల్లో కూటమి శాశ్వతంగా అధికారానికి దూరమవ్వక తప్పదు. అందుకోసం ఆ ప్రయ త్నాలకు కళ్లెం వేయాలి. ఇది దీర్ఘకాలిక వ్యూహం. ఇంతకూ అమరావతి భూముల్లో ఎల్లో కూటమి, దాని అనుబంధ సభ్యులు, ఆత్మీయ సభ్యులు, శ్రేయోభిలాషులు, బ్లడ్‌ గ్రూపులవారూ అంతా కలిసి ఎంత పెట్టుబడి పెట్టి ఉంటారు? చంద్రబాబు అధికారంలో ఉన్న కాలంలో ఆ ప్రాంతంలో 75 వేల ఎకరాల క్రయవిక్రయాలకు సంబంధించిన రిజిస్ట్రేషన్లు జరిగాయి. ఇందులో 35 వేల ఎకరాల ల్యాండ్‌ పూలింగ్‌ను మినహాయిస్తే సుమారు 40 వేల ఎకరాల్లో పెట్టుబడులు పెట్టి నట్టు ఒక అంచనా! రిజిస్ట్రేషన్‌ వాల్యూను ‘ఈనాడు’ చిలుక ఒప్పుకోదు కనుక మార్కెట్‌ వాల్యూనే లెక్కించాలి. చంద్రబాబు అప్పుడు చెప్పిన లెక్క ఎకరాకు 10 కోట్లు. దాని ప్రకారం నాలుగు లక్షలకోట్లు పెట్టుబడిగా పెట్టినట్టా? అందులో సగమైనా, పావలా వంతైనా సరే గుండె జారిపోయే లెక్కే. అందుకే వికేంద్రీకరణ అంటేనే హడలి చస్తున్నారు. పాలనా వికేంద్రీకరణకు వ్యతిరేకంగా చేసే పోరాటానికి ‘ప్రజాస్వామ్య పరిరక్షణ’ అనే పేరు పెట్టుకున్నారు. ఇంతకంటే వింత ఉంటుందా? బలహీనవర్గాలు, మహిళల సాధికారతకు తాను వ్యతిరేకి నని మొదటి నుంచీ ఎల్లో కూటమి చాటుకుంటూనే ఉన్నది. బలహీనవర్గాలకు ఇళ్ల స్థలాలు ఇస్తానంటే కోర్టుకు వెళ్లింది. రాజధానిలో మా పక్కన పేద ప్రజలు ఉండటానికి వీల్లేదని నానాయాగీ చేసింది. ఇంగ్లీషు మీడియానికి వ్యతిరేకంగా ఉద్యమాన్ని చేయబోయి ప్రజాగ్రహానికి భయపడి తోక ముడిచింది. ఇది తాత్కాలికమే. ప్రజా సాధికారతకు వ్యతి రేకంగా తన కుట్రలను ఈ కూటమి ఆపదు. ప్రజలు సాధించు కుంటున్న విజయాలను కబళించడానికి పొంచి ఉన్నది. కుల మత ప్రాంతాలకు అతీతంగా పేదప్రజలు అప్రమత్తంగా ఉండటం అవసరం. ఎల్లో కూటమి ప్రాణం ఫిలిం సిటీలోని ‘ఈనాడు’ చిలుకలో ఉన్నది. ఆ చిలుక పలుకుల మోసంపై అవగాహన పెరగాలి. ఆ చిలుక పలుకుల బండారాన్ని ఎండ గడితేనే ఎల్లో కూటమి అనే మాయల ఫకీరు ఆగడాలు ఆగుతాయి. వర్ధెల్లి మురళి vardhelli1959@gmail.com

సాక్షి, హైదరాబాద్‌:  విభిన్న రంగాల్లోని వ్యక్తుల విజయాలు స్ఫూర్తిని అందిస్తాయని.. పురస్కారాల ద్వారా ఆ విజయాలకు మరింత విలువ వస్తుందని ఆంధ్రప్రదేశ్‌ గవర్నర్‌ విశ్వభూషణ్‌ హరిచందన్‌ అన్నారు. హైదరాబాద్‌లోని జూబ్లీహిల్స్‌లో ఉన్న జేఆర్‌సీ కన్వెన్షన్‌ సెంటర్‌లో శుక్రవారం నిర్వహించిన సాక్షి ఎక్సలెన్స్‌ పురస్కారాల ప్రదాన కార్యక్రమంలో ఆయన ముఖ్య అతిథిగా పాల్గొని మాట్లాడారు. ప్రాణాలు పణంగా పెట్టి దేశరక్షణ కోసం ప్రాణాలొడ్డిన సైనికులు, దేశానికి అన్నం పెట్టే రైతులు, సాంకేతిక విప్లవాలతో అద్భుతాలు సృష్టిస్తున్నవారు, నిస్వార్ధంగా సేవా కార్యక్రమాలు నిర్వహిస్తున్న వ్యక్తులు ఇలా భిన్న రంగాల్లో దేశానికి సేవ చేస్తున్నవారికి సెల్యూట్‌ చేస్తున్నానని విశ్వభూషణ్‌ హరిచందన్‌ చెప్పారు. అలాంటి వ్యక్తులను, సంస్థలను గుర్తించి పురస్కారాలు అందించడం అభినందనీయమన్నారు. స్వతంత్ర భారత వజ్రోత్సవ వేడుకల నేపథ్యంలో.. వివిధ రంగాల్లో విజయం సాధించిన తెలుగు రాష్ట్రాల వారికి ‘సాక్షి’ మీడియా గుర్తింపు ఇవ్వడం పట్ల సంతోషం వ్యక్తం చేశారు. సాక్షి ఎక్స్‌లెన్స్‌ అవార్డుల ప్రదానోత్సవ కార్యక్రమంలో పాల్గొన్న రాష్ట్ర గవర్నర్‌  విశ్వభూషణ్‌ హరిచందన్, వైఎస్‌ భారతిరెడ్డి, సాక్షి డైరెక్టర్లు రాణిరెడ్డి, ఏఎల్‌ఎన్‌ రెడ్డి, భారతి సిమెంట్స్‌ మార్కెటింగ్‌ డైరెక్టర్‌ రవీందర్‌రెడ్డి, సాక్షి సీఈవో అనురాగ్‌ అగర్వాల్, సాక్షి డైరెక్టర్లు కేఆర్‌పీ రెడ్డి, వైఈపీ రెడ్డి, వీఐటీ యూనివర్సిటీ ఏపీ క్యాంపస్‌ వీసీ ఎస్వీ కోటారెడ్డి   పురస్కార గ్రహీతల విజయాలు తననెంతో ఆకట్టుకున్నాయన్నారు. ఈ సందర్భంగా పలువురు స్వాతంత్య్ర సమరయోధుల విజయాలను ఆయన గుర్తు చేశారు. ‘‘ఒక సమయంలో ఒకే పని చెయ్యి. దానిపైనే నీ సర్వశక్తియుక్తులు కేంద్రీకరించు. మిగిలినవన్నీ మినహాయించు’’ అంటూ ప్రవచించిన వివేకానందుడి సూక్తి ప్రతీ ఒక్కరికీ అనుసరణీయమన్నారు. అనంతరం పలు రంగాలకు చెందినవారికి గవర్నర్, సాక్షి చైర్‌పర్సన్‌ వైఎస్‌ భారతిరెడ్డిల చేతుల మీదుగా సాక్షి ఎక్సలెన్స్‌ పురస్కారాలను అందజేశారు. ఈ కార్యక్రమంలో సాక్షి ఎడిటోరియల్‌ డైరెక్టర్‌ వి.మురళి స్వాగతోపన్యాసం చేయగా.. కార్పొరేట్‌ కమ్యూనికేషన్స్‌ డైరెక్టర్‌ రాణిరెడ్డి వందన సమర్పణ చేశారు. పురస్కారాలకు విజేతలను ఎంపిక చేసిన న్యాయ నిర్ణేతల జ్యూరీకి చైర్‌పర్సన్‌గా రెయిన్‌బో ఆస్పత్రి డైరెక్టర్‌ ప్రణతిరెడ్డి, సభ్యులుగా పద్మశ్రీ శాంతాసిన్హా, రాజకీయ విశ్లేషకుడు బండారు శ్రీనివాసరావు, క్రెడాయ్‌ నేషనల్‌ జనరల్‌ సెక్రెటరీ జి.రామిరెడ్డి, ఎన్డీ టీవీ రెసిడెంట్‌ ఎడిటర్‌ ఉమా సుధీర్, తెలంగాణ మాజీ ప్రభుత్వ ప్రధాన కార్యదర్శి వినోద్‌ కె అగర్వాల్, సెంటర్‌ ఫర్‌ హ్యూమన్‌ సెక్యూరిటీ స్టడీస్‌ డైరెక్టర్‌ కన్నెగంటి రమేష్‌ సభ్యులుగా వ్యవహరించారు.  

సాక్షి ప్రతినిధి, కరీంనగర్‌: తాము స్వదేశానికి రావడంలో ‘సాక్షి’చూపిన చొరవ మరువలేని దని ‘కాంబోడియా’బాధితులు అన్నారు. గురువారం కరీంనగర్‌కు చెందిన యువకులు సలీం, షారుఖ్, షాభాజ్, హాజీ హైదరాబాద్‌ లోని ‘సాక్షి’ప్రధాన కార్యాలయంలో ఎడిటర్‌ వర్ధెల్లి మురళిని కలసి కృతజ్ఞతలు తెలిపారు. ఉపాధి కోసం కాంబోడియా వెళ్లి అక్కడ సైబర్‌ నేరస్తుల ముఠా చేతిలో చిక్కిన తాము తిరిగి ఇండియాకు వస్తామనుకోలేదని.. అయితే సాక్షి దినపత్రిక వరుస కథనాలతో కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలను కదిలించేలా చేసిందని అన్నారు.  ఈ సందర్భంగా కాంబోడియాలో సైబర్‌ నేరస్తుల ముఠా తమను ఎలా హింసించిందన్న విషయాలను వారు ఎడిటర్‌కు వివరించారు. సెప్టెంబర్‌ 19న ‘కొలువని చెప్పి.. స్కాం కేఫ్‌లో ఖైదు చేసి’అన్న శీర్షికన కరీంనగర్‌ యువకులు కాంబోడియాలో చిక్కుకున్న విషయాన్ని ‘సాక్షి‘బయట పెట్టిన విషయం తెలిసిందే. తర్వాత కూడా సాక్షి ప్రచురించిన వరుస కథనాలతో స్పందించిన కరీంనగర్‌ పోలీసులు, స్థానిక ఎంపీ సంజయ్‌ చొరవ తీసుకుని ఆ యువకులను సురక్షితంగా స్వదేశానికి తీసుకొచ్చారు. (క్లిక్‌: ఇది మాకు పునర్జన్మ.. తిరిగి ఇండియాను చూడమనుకున్నాం)

ప్రతి మనిషికీ అంతరంగంలో ఆరుగురు శత్రువులు ఉంటారని చెబుతారు. ఆ శత్రువును ఓడించి అదుపులో పెట్టగలిగినప్పుడు ఆ మనిషికి పురోగతి సాధ్యమవుతుంది. అదుపులో పెట్టలేకపోతే పతనం తప్పదు. ఇది మనకు చిరకాలంగా వినిపిస్తున్న పర్సనాలిటీ డెవలప్‌మెంట్‌ థియరీ. కామ క్రోధ లోభ మోహ మద మాత్సర్యాలనేవి విడివిడిగా వ్యక్తులకు ఉండే ఆరుగురు అంతః శత్రువులు. వీటినే అరిషడ్వర్గాలు అంటున్నాము.  వ్యక్తులపై కాకుండా సమూహాలపై దాడి చేసే అంతః శత్రువులు కూడా ఉంటారు. ఈ శత్రువులు సామాజిక విలువల రూపంలో కూడా ఉండవచ్చు. కట్టుబాట్ల రూపంలో ఉండవచ్చు. ఆచార సంప్రదాయాల రూపంలో కూడా ఉండవచ్చు. ఈ సంప్రదాయాలు మన మెదళ్లలో తిష్ఠ వేసుకొని ఆలోచనలను తమ గుప్పెట్లోకి తీసుకుంటూ ఉండవచ్చు. సమాజం గతిశీలమైనది. నిరంతర చలనం దాని స్వభావం. వస్తుగత మార్పులను ఎప్పటికప్పుడు అది ఆహ్వానిస్తూనే ఉంటుంది. సామాజిక చైతన్యాన్ని శాశ్వత విలువలతో, కట్లుబాట్లతో నియంత్రించడం సాధ్యం కాదు. ఒకప్పుడు సదాచారాలు అనుకున్నవి కాలక్రమంలో దురాచారాలుగా పరిగణించవచ్చు. అటువంటి దురాచారాలను క్రమానుగతంగా మన సమాజం తొలగించుకుంటూ పురోగమిస్తున్నది. అట్లా తొలగించుకోలేక మిగిలిపోయిన దురాచారాలే సమాజ వికాసానికి ప్రతిబంధకాలవుతున్నాయి. కాలానుగుణమైన మార్పుల్ని ఆహ్వానించడం ఒక పురోగామి సూత్రం. అటువంటి మార్పులు మన ఆలోచనల్లో రావాలి. మనం ఏర్పరచుకున్న చట్టాల్లో కూడా రావాలి. మొన్న ఒక అబార్షన్‌ సంబంధిత కేసులో సుప్రీంకోర్టు న్యాయమూర్తి జస్టిస్‌ చంద్రచూడ్‌ ధర్మాసనం చెప్పింది ఇదే. అవాంఛిత గర్భాన్ని తొలగించుకోవడం మహిళలకు ఉండే తిరుగులేని హక్కుగా సమున్నత న్యాయస్థానం గుర్తించింది. ఇది వైవాహిక స్థితిగతులతో సంబంధం లేకుండా మహిళలందరికీ వర్తిస్తుందని న్యాయస్థానం స్పష్టం చేసింది. మనదేశంలో పెళ్లి కాకుండానే గర్భం దాలుస్తున్న బాలికలు, యువతుల సంఖ్యకు లెక్కలేదు. ఇటువంటి అవాంఛిత గర్భాలకు వారినే బాధ్యులుగా చేయటం దుర్మార్గం. తాము ఎదిరించలేని వారు, తమ వారు అనుకున్న వారి అఘాయిత్యాల బారిన పడుతున్న యువతులు ఎంతో మంది ఉంటున్నారు. కామాంధుల అత్యాచారాలకు గురవు తున్న వారు కూడా ఎంతోమంది ఉంటున్నారు. వీరే కాదు, వ్యక్తిగత కారణాల రీత్యా వివాహానికి దూరంగా ఉండదలచిన వారు, విడాకులు తీసుకున్న వారు కూడా చాలామంది ఉంటారు. ఇష్టపూర్వకమైన కలయికలు చట్టవిరుద్ధం కాదని గతంలోనే న్యాయస్థానం తీర్పు చెప్పింది. కలయిక చట్టవిరుద్ధం కానప్పుడు గర్భస్రావం మాత్రం ఎట్లా చట్టవిరుద్ధమవుతుంది? ఈ వైరుద్ధ్యాన్ని సుప్రీంకోర్టు తొలగించింది. పునరుత్పత్తి సామర్థ్యం కలిగిన స్త్రీలకు పునరుత్పాదక హక్కులనేవి సహజ హక్కులు. ఈ సత్యాన్ని న్యాయస్థానం గుర్తించినట్లయింది. మన న్యాయస్థానాలు అప్పుడప్పుడు ఇటువంటి ప్రగతి శీలమైన తీర్పులనివ్వడం ద్వారా సామాజిక వికాసానికి దోహదం చేస్తున్నాయి. ఈ మధ్యకాలంలోనే అమెరికా సుప్రీంకోర్టు ఇదే విషయంలో భిన్నమైన తీర్పు చెప్పిన నేపథ్యంలో మన సుప్రీం తీర్పు గర్వకారణం. అయితే మన న్యాయస్థానాలు కూడా చాలా సందర్భాల్లో సామాజికాంశాలకు సంబంధించి ప్రగతి నిరోధకమైన తీర్పుల్ని ఇవ్వకపోలేదు. న్యాయమూర్తులు కూడా సమాజంలో భాగమే కనుక సామాజిక విలువలుగా చలామణిలో ఉన్న భావజాల ప్రభావం వారిపై కూడా ఉండవచ్చు. పితృస్వామిక వ్యవస్థ భావజాల ప్రభావం నుంచి చాలా సందర్భాల్లో న్యాయమూర్తులు కూడా తప్పించు కోలేకపోతున్నారు. పదేళ్ల కిందట సుప్రీంకోర్టులోనే ఒక విడాకుల పిటిషన్‌ మీద ఇచ్చిన తీర్పు సంచలనం కలిగించింది. భార్యాభర్తలు ఇద్దరూ ఉద్యోగం చేస్తున్నా సరే భర్త బదిలీపై వెళ్ళినప్పుడు భార్య తన ఉద్యోగాన్ని వదిలేసైనా సరే వెళ్లాలని కోర్టు చెప్పింది. సీతాదేవి శ్రీరాముడిని అనుసరించి వెళ్లినట్లు భార్య కూడా భర్తను అనుసరించి వెళ్లాలని కోర్టు అభిప్రాయ పడింది. అంతేకాదు, భార్యల సంపాదనను ‘లిప్‌స్టిక్‌ మనీ’గా కూడా పోల్చింది.  2018లో కేరళ హైకోర్టులో మరో న్యాయమూర్తి ఒక తీర్పును ఇస్తూ చేసిన వ్యాఖ్యానం మరింత దిగ్భ్రాంతికరంగా ఉన్నది. భార్యకు ఉండవలసిన లక్షణాలను చెప్పడానికి ఆయన ఒక సంస్కృత∙శ్లోకాన్ని ఉదహరించారు. పితృస్వామిక భావజాలానికి పరాకాష్ఠ ఈ శ్లోకం. బాగా పాపులర్‌. పురుషుల్లో చాలామందికి నచ్చుతుంది కూడా! ‘కార్యేషు దాసీ, కరణేషు మంత్రి, భోజ్యేషు మాత, శయనేషు రంభ, రూపేచ లక్ష్మీ, క్షమయా ధరిత్రి...’! భార్య చూడటానికి లక్ష్మీదేవిలా ఉండా లట! భర్తకు దాసి లాగా సేవ చేయాలి. మంత్రిలా సలహా లివ్వాలి. అమ్మలా తినిపించాలి. రంభలా శయనించాలి. భూదేవికి ఉన్నంత ఓర్పు ఉండాలి. పురుషాధిక్య సమాజం కనుక పురుషుని కోణం నుంచి, కోర్కెల నుంచి అల్లిన శ్లోకం బాగానే ఉన్నది. కానీ దీన్నే తిరగేసి స్త్రీల కోణం నుంచి కొత్త శ్లోకం అల్లితే? తమ పురుషునిలో స్త్రీ కోరుకునే లక్షణాలపై పరీక్ష పెడితే ఎంతమంది పురుష పుంగవులు పాస్‌ మార్కులు తెచ్చు కోగలరు? చెప్పడం కష్టం. ఇటువంటి కాలం చెల్లిన మౌఢ్యాన్ని సమాజం వదిలించుకోలేకపోతే ఇప్పుడు మనకు అవసరమైన పురోగతిని సాధించటం సాధ్యం కాదు. అండపిండ బ్రహ్మాండమైన విశ్వంలో భూగోళమే ఒక పిపీలికం. మన పిపీలికం ఉన్న పాలపుంత ఈ చివరి నుంచి ఆ చివరవరకు కాంతి వేగంతో ప్రయాణం చేస్తే లక్ష సంవత్సరాలు పడుతుందట! ఈ పాలపుంతను పోలిన గెలాక్సీలు విశ్వంలో వందల కోట్లు ఉన్నాయి. ఇప్పుడు నరజాతి సాధించిన శాస్త్ర సాంకేతిక ప్రతిభ ఎక్కడున్నట్టు? విశ్వ రహః పేటికా విపాటన లక్ష్యం సాధించేది ఎప్పుడు? భూగోళంలో తన చరిత్రను తాను ఇప్పటికీ మానవుడు పూర్తిగా ఆవిష్కరించలేదు. క్రీస్తు పుట్టిన తర్వాత రెండు వేల యేళ్లు, అంతకుముందో వెయ్యేళ్లు తప్ప అంతకుమించి మనకున్నది అరకొర జ్ఞానమే. ఎన్నో మహో న్నతమైన నాగరికతలు ఎందుకు అంతరించాయో తెలియదు. ఆ నాగరికతల పూర్తి వివరాలూ తెలియవు. మూడున్నర వేల ఏళ్లకు పూర్వమే మహిళలకు సురక్షితమైన గర్భస్రావ విధానాలు ఎటువంటి వివక్ష లేకుండా అందుబాటులో ఉన్నాయని ఆధారాలు కూడా ఈజిప్టులో దొరికాయి. ఇన్నాళ్లకు ఇప్పుడు మనం సుప్రీంకోర్టు తీర్పును గొప్ప ముందడుగుగా వర్ణించుకునే దుఃస్థితిలో ఉన్నాము. ఎటువంటి అరమరికలు, విభేదాలు లేనప్పుడే, ప్రజలం దరూ ఐక్యమైనప్పుడే, విజ్ఞానవంతులైనప్పుడే మానవజాతి శాస్త్ర సాంకేతిక పురోగతి సాధించగలుగుతుంది. కానీ మతాన్ని సంకుచితంగా అన్వయించి, మౌఢ్యంగా అనువదించి విసురు తున్న కత్తులతో, పారిస్తున్న నెత్తురుతో నరజాతి శత్రు శిబిరాలుగా విడిపోతున్నది. మనదేశంలో కులోన్మాదం కలిగిస్తున్న నష్టం ఇంతా అంతా కాదు. వీటితో పాటు ఇంకా మన మెదళ్లలో తిష్ఠవేసిన పితృస్వామిక భావజాలం సగం జనాభాలోని ఉత్సాహాన్ని, ఉత్తేజాన్ని చంపేస్తున్నది. ఈ పితృస్వామిక భావజాలం ఓ సైలెంట్‌ కిల్లర్‌. మతాలు, కులాలు, దురాచారాలు చేసిన నష్టం కంటే ఎక్కువ నష్టాన్ని నిశ్శబ్దంగా చేసుకుపోతున్నది. అభ్యుదయవాదులు, విప్లవకారు లుగా చెప్పుకునే వాళ్లు కూడా దీని కనికట్టు పట్టులో చిక్కుకుంటు న్నారు. ఇందుకు అనేక ఉదాహరణలు ఇవ్వవచ్చు. మన టెలివిజన్లలో వచ్చే కార్యక్రమాల్లో చెత్త కార్యక్రమాలు కోకొల్లలు. సకుటుంబ సపరివార సీరియళ్ల పేరుతో కొన్ని సీరియళ్లు బోలెడంత సామాజిక కాలుష్యాన్ని వెదజల్లుతున్నాయి. ఇన్ని చెత్తల్లో ఒక చెత్త ‘బిగ్‌ బాస్‌’. కానీ మన అభ్యుదయవాదుల టార్గెట్‌ మాత్రం ‘బిగ్‌ బాస్‌’ ఒక్కటే. ఎందుకంటే అందులో ఓ పదిమంది అమ్మాయిలు, ఓ పదిమంది అబ్బాయిలు కొంత కాలం పాటు కలిసి ఉంటారట! ఎంతో పరిణతి పొందిన యువతీ యువకులు వీరు. చదువుకున్న వాళ్ళు, స్వతంత్రంగా జీవన గమనాన్ని సాగిస్తున్న వారు. వాళ్ళంతా కలిసి కొన్ని రోజులపాటు ఒకే ఇంట్లో ఉండి ఆటలాడినంత మాత్రాన ఏదో ప్రళయం ముంచుకొస్తుందట! ఆకాశం కుంగిపోతుందట! అగ్ని పర్వతాలు బద్దలవుతాయట! మన సంస్కృతీ సంప్రదాయా లను ఈ కార్యక్రమం మంటగలుపుతున్నదని విమర్శించేవాళ్లు ఉన్నారు. ఏ సంస్కృతిని? కార్యేషు దాసి సంస్కృతినేనా? అది మంటగలిస్తేనే మానవజాతి విముక్తి సాధించగలుగుతుంది.  ‘బిగ్‌బాస్‌’ అనేది సమాజానికి పనికి వచ్చే గొప్ప కార్యక్రమం కాకపోవచ్చు. అంతమాత్రాన అందులో పాల్గొం టున్న యువతీ యువకుల క్యారెక్టర్‌ను దెబ్బతీసే కామెంట్లు చేయడం న్యాయం కాదు. వాళ్ల మీద వేస్తున్న నిందలు అమానుషం. ముఖ్యంగా చాలామంది యువతులు ఎన్నో అడ్డంకుల్ని దాటుకుని, ఎన్నో మూతివిరుపుల్ని అధిగమించి స్పాట్‌లైట్లోకి దూసుకొస్తున్నారు. సమాన స్థాయి కోసం ప్రపంచం మీదకు దండెత్తి వస్తున్నారు. ఆత్మవిశ్వాసంతో, నవ చైతన్యంతో కదం తొక్కుతూ వస్తున్నారు. వీళ్ళూ అందులో భాగమే! వీలైతే స్వాగతిద్దాం. కాకపోతే చచ్చుబడిన మోకాళ్ళను అడ్డం పెట్టకుండా పక్కకు తప్పుకుందాం. మహిళా సాధికారత సాధ్యం కాకుండా ముందు ముందు మరే గొప్ప నాగరికత నిర్మాణం కాబోదు. ఆ సాధికారత సాధ్యం కావాలంటే పితృస్వామిక భావజాలాన్ని ఓడించక తప్పదు. వర్ధెల్లి మురళి vardhelli1959@gmail.com

రాజీవ్‌గాంధీ మన దేశానికి ఐదేళ్లపాటు ప్రధానమంత్రిగా ఉన్నారు. టెలీకమ్యూనికేషన్స్‌ రంగంలో ప్రపంచవ్యాప్తంగా వీస్తున్న కొత్త గాలులకు ఆయన కాలంలోనే భారత్‌ తెరచాప లెత్తింది. నూతన ఆర్థిక పంథా వైపు అప్పుడే దేశం అడుగులు వేసింది. ఆ తొలి అడుగులే తదనంతర కాలంలో సంస్కరణల ప్రస్థానంగా మారాయన్న సంగతిని అందరూ అంగీకరిస్తు న్నారు. దురదృష్టవశాత్తు చిన్నవయసులోనే రాజీవ్‌ తీవ్రవాదుల రక్తదాహానికి బలయ్యారు. భారత క్రీడారంగంలో ఒక అత్యు న్నత పురస్కారాన్ని రాజీవ్‌ పేరు మీద ఆయన జ్ఞాపకార్థం పీవీ నరసింహారావు ప్రభుత్వం ప్రవేశపెట్టింది. ‘రాజీవ్‌ ఖేల్‌రత్న’ పేరుతో క్రీడారంగ పురస్కారాలకు తలమానికంగా ముప్ప య్యేళ్లపాటు ఈ అవార్డు కొనసాగింది. ఏడాది కింద నరేంద్ర మోదీ ప్రభుత్వం ఈ ప్రతిష్ఠాత్మక అవార్డులో రాజీవ్‌ పేరును తొలగించి ధ్యాన్‌చంద్‌ పేరును చేర్చింది. భారతదేశ క్రీడారంగ కీర్తి పతాకాన్ని దేశదేశాల్లో సమున్నతంగా ఎగరేసిన హాకీ ఎవరెస్ట్‌ ధ్యాన్‌చంద్‌. ఈ పేరు మార్పు వల్ల దేశంలో ఎక్కడా అభ్యంతరాలు వ్యక్తం కాలేదు. క్రీడాకారుల్లో స్ఫూర్తిని నింపడానికి, పోరాట పటిమను రగల్చ డానికి ధ్యాన్‌చంద్‌ పేరే సరైనదని బుద్ధిజీవులందరూ భావిం చారు. ఈ పేరు మార్పు వల్ల రాజీవ్‌గాంధీకి అవమానం జరిగినట్టుగా ఎవరూ అనుకోలేరు. ఆయన ప్రతిష్ఠ మసకబార లేదు. ఆయన ఘనతలకు మకిలంటలేదు. రాజీవ్‌గాంధీ ప్రత్యే కతలూ, విజయాలు చెక్కుచెదరలేదు. క్రీడారంగ మకుటంపైకి మాత్రం చేరవలసిన రత్నమే చేరింది. దాదాపుగా ఇటువంటి సన్నివేశమే ఈ వారం ఆంధ్ర ప్రదేశ్‌లో ఆవిష్కృతమైంది. ఎన్టీఆర్‌ పేరు స్థానంలో రాష్ట్ర ఆరోగ్య విశ్వవిద్యాలయానికి వైఎస్సార్‌ పేరు పెట్టాలని రాష్ట్ర ప్రభుత్వం నిర్ణయించింది. ఈ మేరకు రాష్ట్ర శాసనసభ ఒక బిల్లును కూడా ఆమోదించింది. తెలుగుదేశం పార్టీ అధినాయ కత్వం అంతరాంతరాల్లో మాత్రం ఈ పరిణామం కొంత ఉప శమనాన్నీ, సాంత్వననూ కలిగించింది. ప్రవాహంలో కొట్టుకు పోయేవాడి చేతికి గడ్డిపరక దొరికితే కలిగే ఉపశమనం లాంటిది. ఆ పార్టీలో, దాని అనుబంధ ఎల్లో కూటమిలో సదరు గడ్డిపరక ఎన్నెన్నో భావాల్ని, ఊహల్ని ఎగదోసింది. ఈ గడ్డిపరకే బ్రహ్మాస్త్రమై మండి రాష్ట్రం రావణకాష్ఠమై కాలుగాక! ధర్నాలు, రాస్తారోకోలు, రైల్‌రోకోలతో జనజీవనం అట్టుడికిపోవుగాక! సప్త సముద్రాలు ఉప్పొంగి విశాఖపట్టణాన్ని పరిపాలనా రాజధానిగా పనికిరాకుండా చేయుగాక! జన సమ్మర్దం చెలరేగి తక్షణం జగన్‌మోహన్‌రెడ్డి ప్రభుత్వం గద్దె దిగును గాక! మన చంద్రన్న అధికారం స్వీకరించాలనీ ఊరూ వాడా ఏకమై అర్జీలు పెట్టుగాక! ఈ రకమైన మంత్రాలు పఠించి వారు గడ్డిపరకను ప్రయోగించారు. ఒకరో ఇద్దరో మంత్రాలు చదవడం కాదు... వేద పఠనం మాదిరిగా సామూహిక మంత్ర పఠనాలు చేయించారు. పత్రికా కార్యాలయాల్లో, టీవీ చర్చల్లో ఈ సామూహిక మంత్ర పఠన, విలేఖన కార్యక్రమాలు జరి గాయి. ఇతర రాజకీయ పార్టీలను సమీకరించి వారి చేతనూ పఠింపజేశారు. తటస్థుల పేరుతో ఇంకొందర్ని అద్దెకు తెచ్చి చదివింపులు చేయించారు.  మన సినిమాల్లో సతీసావిత్రి, సతీ సక్కుబాయి వంటి నాయికలు మంత్రతుల్యమగు ఇటువంటి శాపనార్థాలను పెట్ట డంలో ప్రసిద్ధి చెందారు. ఈ మంత్ర శాపాలకు ముందు వారు విధిగా ‘నేనే పతివ్రతను అగుదునేనీ’ అంటూ తమ మహత్తును షరతుగా విధించేవారు. ఎల్లో కూటమి ఈ షరతును పెట్టలేదు. ఎందుకో జడుసుకున్నట్టుంది. మంత్రాలకు చింతకాయలే రాల వంటారు. ఇక గడ్డిపరకలు బ్రహ్మాస్త్రాలవుతాయా? అవలేదు. అక్కడక్కడా ఒక్కపూట ధర్నాలకే శక్తులుడిగిపోయాయి. ఇప్పుడు ఎన్టీఆర్‌ను నిజంగా అవమానించింది ఎవరు అనే చర్చ మొదలైంది. అదేదో సినిమాలో ఓ కామెడీ రౌడీ ఉంటాడు. ఆ ముఠా మీద హీరో కాల్పులు జరుపుతాడు. అందరూ పడి పోతారు. ఈ కామెడీ రౌడీ ఒక్కడే నిలబడి ఉంటాడు. ‘అన్నియ్యా! అందర్నీ చంపేశావు, నన్నొక్కడినే వదిలేశావు ఎందుకన్నియ్యా?’ అని అడుగుతాడు కామెడీ రౌడీ. ‘ఒరేయ్‌! నీకు బాగా కొవ్వెక్కువై తెలియడం లేదు కానీ, నీకు బుల్లెట్‌ దిగి చాలాసేపైంద’ంటాడు హీరో. ఎన్టీఆర్‌కు అవమానం అనే విషయంలో బుల్లెట్‌ దిగింది తమకేనన్న విషయం రెండు రోజుల తర్వాత గానీ ఎల్లో కూటమికి అర్థం కాలేదు. ఆరోగ్య విశ్వవిద్యాలయం పేరు మార్పుపై శాసనసభలో సాక్షాత్తు ముఖ్యమంత్రే వివరణ ఇచ్చారు. డాక్టర్‌ రాజశేఖర్‌రెడ్డి స్వయంగా వైద్యుడు. రాజకీయాల్లోకి రాకముందు పేదల వైద్యుడిగా ప్రసిద్ధికెక్కారు. కేవలం ఒక్క రూపాయి ఫీజుతోనే రోగుల్ని పరీక్షించేవారు. అదీ ఇవ్వలేనివారిని ఉచితంగానే చూసే వారు. ముఖ్యమంత్రిగా అధికారం చేపట్టిన తర్వాత ఆరోగ్య రంగంలో అప్పటికి అనూహ్యమైనటువంటి మార్పుల్ని తీసు కొచ్చారు. ఈ మార్పుల వెనుకనున్న ఆలోచనలకు ఆయన చేసిన పాదయాత్ర పాదు చేసింది. వైద్యరంగం కార్పొరేటీకరణ జడలు విప్పిన రోజులవి. ప్రభుత్వం అనధికారికంగా ఆ రంగాన్ని వదిలివేస్తున్న సమయమది. పెద్ద రోగమొస్తే ఆస్తులమ్ము కోవడం, అవీ లేకుంటే చావు కోసం ఎదురు చూడటం తప్ప మరో దారీతెన్నూ లేని దయనీయమైన కాలం అది. ఆంధ్ర ప్రదేశ్‌లో ఈ పాడుకాలపు కృతికర్త మరెవరో కాదు... నారా చంద్రబాబు నాయుడు! దైన్యాన్ని కళ్లారా చూసిన డాక్టర్‌ నాయకుని గుండెకు తట్టిన తక్షణ తరుణోపాయం – ఆరోగ్యశ్రీ. ప్రజారోగ్యానికి ఇది సంజీ వని మూలికలా పనిచేసింది. తదనంతర కాలంలో యావత్తు భారతావనికే ఆదర్శంగా నిలబడిపోయిన పథకమిది. అలాగే 108, 104 ఎమర్జెన్సీ సర్వీసులు. ఇప్పుడు ప్రతి రాష్ట్రం ఏదో ఒక స్థాయిలో అమలుచేయక తప్పని పరిస్థితిని ఈ సర్వీసులు కల్పించాయి. ఈ కార్యక్రమాల అమలు ద్వారా డాక్టర్‌ రాజశేఖర రెడ్డి రోగుల పాలిటి ఆత్మబంధువుగా, పేదల పాలిటి పెన్నిధిగా అవతరించారు. అందువల్లనే ఆయన చనిపోయినప్పుడు తెలుగునాట ప్రతి ఇంటి గడపపై శోకదేవత బైఠాయించింది. అందుకే అన్ని వందల గుండెలు పగిలిపోయాయి. ప్రజారోగ్య రంగానికి డాక్టర్‌ వైఎస్సార్‌ చేసిన సేవలు వాటికవే చాలు... హెల్త్‌ యూనివర్సిటీకి పేరు మార్చడానికి! కానీ, అంతమాత్రం చేతనే మార్చలేదు. కథ చాలా ఉన్నది. వైఎస్సార్‌ పేరుతో ఏర్పడిన రాజకీయ పార్టీ ఇప్పుడు ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో అధికారంలో ఉన్నది. ఆయన కుమారుడు ముఖ్యమంత్రిగా, రాష్ట్రంలో తిరుగులేని నేతగా ఉన్నారు. ఆయన ఇప్పుడున్న సమాజాన్ని సమూలంగా విప్లవీకరించి సమున్నతంగా నిలబెట్టడాన్ని లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నారు. అందు కోసం వివిధ కీలక రంగాలతోపాటు ప్రజారోగ్య వైద్య వ్యవస్థలో కూడా ఒక మహోద్యమానికి శ్రీకారం చుట్టారు. స్వాతంత్య్రం వచ్చిన డెబ్బయ్యేళ్లలో రాష్ట్రంలో 11 ప్రభుత్వ మెడికల్‌ కాలేజీలు ఏర్పాటైతే ఇప్పుడు ఒకేసారి 17 కాలేజీలను జగన్‌ ప్రారం భించారు. 16 వేల కోట్లకు పైగా ఖర్చు చేసి ‘నాడు–నేడు’ పేరుతో ప్రజారోగ్య వ్యవస్థను ప్రజలకు చేరువ చేశారు. గ్రామాల్లో కొత్తగా 1032 వైఎస్సార్‌ విలేజి క్లినిక్స్‌ను ఏర్పాటు చేశారు. అక్కడ ఒక కమ్యూనిటీ హెల్త్‌ ఆఫీసర్, ఏఎన్‌ఎమ్, ఆశా వర్కర్‌ నిరంతరం అందుబాటులో ఉంటారు. 14 రకాల వైద్య పరీక్షలు, 67 రకాల మందులు అందుబాటులో ఉండాలని నిర్దేశించారు. రాష్ట్రంలో ఉన్న ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రాలను నవీక రించారు. ఆ కేంద్రాల్లో గతంలో ‘డాక్టర్‌ వస్తాడో రాడో’ అనే పరిస్థితి. ‘నర్సు ఉంటుందో ఉండదో’ తెలియని అనిశ్చిత వాతావరణం ఉండేది. అందువల్ల ఖర్చయినా సరే, చిన్న రోగాలకు సైతం జనం ప్రైవేట్‌ బాట పట్టేవారు. ఇప్పుడు నిర్దేశించిన కార్యక్రమం ప్రకారం ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం పరిధిలో ఇద్దరు డాక్టర్లు, నర్సులు సహా పన్నెండుమంది సిబ్బంది ఉంటారు. ఆరోగ్య కేంద్రం పరిధిలో ఉన్న గ్రామాలను ఇద్దరు డాక్టర్ల మధ్య విభజిస్తారు. ఒక డాక్టర్‌ కేంద్రంలో ఓపీని చూస్తుంటే, మరో డాక్టర్‌ 104 మొబైల్‌ సిబ్బందితో కలిసి తనకు కేటాయించిన గ్రామాల్లో పర్యటిస్తారు. పెద్ద రోగాలతో బాధపడుతున్న వారి గృహాలకు స్వయంగా వెళతారు. మిగిలిన వారిని మొబైల్‌ దగ్గర పరీక్షించి అవసరమైన మందులు, సలహాలు ఇస్తారు. కొంతకాలం గడిచేసరికి వారికి కేటాయించిన గ్రామాల్లోని రోగులకు సంబంధించిన సమస్త వివరాలు ఆ డాక్టర్‌కు తెలిసిపోతాయి. రోగుల హెల్త్‌ ప్రొఫైల్‌ కూడా తయారవుతుంది. ఆచరణలో ఈ ప్రజలందరికీ ఫ్యామిలీ డాక్టర్‌ అందుబాటులోకి వచ్చినట్టవుతుంది. ఫ్యామిలీ డాక్టర్‌ అందుబాటులో ఉంటే చాలా ప్రమాద కరమైన జబ్బులను మొగ్గదశలోనే గుర్తించి నయం చేసే అవకాశం ఉంటుంది. ప్రజలకు వ్యయ ప్రయాసల భారం తగ్గుతుంది. ఇప్పుడు పట్టణాలు, నగరాల్లో సైతం ఎగువ మధ్యతరగతి ప్రజలకు కూడా ఒక మంచి ఫిజీషియన్‌ అపాయింట్‌మెంట్‌ దొరకడమే కష్టంగా మారింది. ముక్కు నొప్పి వస్తే ముక్కు డాక్టర్‌ దగ్గరికీ, మోకాళ్లు నొప్పిచేస్తే... చిప్పలు మార్చివేయాలని సలహాలిచ్చే ఆర్థోల దగ్గరికీ, గ్యాస్‌ట్రబుల్‌తో వెళితే ఇరవై రెండు పరీక్షలు చేసి గుండు గొరిగే పెద్దాసుపత్రుల దగ్గరికీ పరుగెత్తక తప్పడం లేదు. వ్యక్తి ఆరోగ్యాన్ని సమగ్ర దృష్టితో పరీక్షించే ఫిజీషియన్లే దొరక నప్పుడు ఇక ఫ్యామిలీ డాక్టర్‌ అనే వ్యక్తి ఒక గగన కుసుమం. ఆ గగన కుసుమాన్ని ఇప్పుడు ప్రతి మారుమూల పల్లెలో, నిరుపేదల ఇంటి ముంగిట్లో పూయించడం కోసం ఒక బృహత్తరమైన ఉద్యమాన్ని ఆంధ్రప్రదేశ్‌ ప్రభుత్వం తలపైకి ఎత్తుకున్నది. ఈ తరహా ప్రజారోగ్య ఉద్యమం భారతదేశంలో న భూతో! ఏ కార్యక్రమమైనా ఉద్యమ రూపు దాలిస్తేనే ప్రజలకు చేరువవుతుంది. ఉన్నత ప్రమాణాలను నెలకొల్పుతుంది. ఉద్యమ రూపు దాల్చాలంటే ఆ కార్యక్రమంలోని పాత్రధారు లను ఉత్తేజపరిచే అంశాలు అందుబాటులో ఉండాలి. ఏ ఉద్యమానికైనా తనవైన కొన్ని ప్రతీకలుండాలి. తనదైన కొంత పదజాలం ఏర్పడాలి. తనవైన కొన్ని పేర్లుండాలి. ఉద్యమంలో స్ఫూర్తి నింపగల మూర్తిమత్వం ఉండాలి. ప్రజారోగ్య రంగానికి సంబంధించిన వరకు ఆ మూర్తిమత్వం ఎన్టీఆర్‌లో దొరకదు. వైఎస్సార్‌లో దొరుకుతుంది. అందుకు కారణం ఈ నేపథ్య మంతా! ఆరోగ్య విశ్వవిద్యాలయానికి ఎన్టీఆర్‌ పేరు తీసేసి నంతమాత్రాన ఆయనను అవమానించినట్టు కాదు, ఆయనకు అసలైన అవమానం జీవించి ఉన్నప్పుడే జరిగింది. ఆయన కళారంగంలో ఒక ధ్రువతార. మహానటుడు. విశ్వవిఖ్యాత నట సార్వభౌముడని ఆయన అభిమానులు పిలుచుకుంటారు. అది నిజమే! ఎవరికీ అభ్యంతరం ఉండవలసిన అవసరం లేదు. రాజకీయ రంగంలో కూడా ఆయన తనదైన ముద్ర వేశారు. పేదల సంక్షేమంలో, పాలనా సంస్కరణల్లో తన కాలానికి ఆయన ముందంజలో ఉన్నారు. ఆయన చనిపోయి 26 సంవత్స రాలవుతున్నది. ఇందులో 14 సంవత్సరాలపాటు ఆయన స్థాపించిన పార్టీయే అధికారంలో ఉన్నది. ఎన్టీఆర్‌ ముఖ్య మంత్రిగా ఉన్నప్పుడు ఆయన విశేషంగా ప్రభావితం చేసిన రంగాల్లో ఏదైనా సంస్థకో, పథకానికో తెలుగుదేశం పార్టీ ఆయన పేరు పెట్టి ఉండవలసింది. ఆ పని చేయలేదు. ఎమ్‌జీ రామ చంద్రన్‌కు లభించిన ‘భారతరత్న’ పురస్కారం ఎన్టీఆర్‌కు కూడా రావాలని ఆయన అభిమానుల ఆకాంక్ష. చంద్రబాబు రాష్ట్రపతులనూ, ప్రధానమంత్రులనూ నియమించగల స్థితిలో ఉన్నప్పుడు (ఆయనే చెప్పుకున్నట్టు) ఎన్టీఆర్‌కు ‘భారతరత్న’ ఇప్పించగలిగేవారు. కానీ ఎందుకు ఇప్పించలేదో ఇంతవరకూ ఆయన సంజాయిషీ ఇవ్వలేదు. ప్రజారోగ్య రంగంలో ఎన్టీఆర్‌ చేసిన కృషి స్వల్పం. హెల్త్‌ యూనివర్సిటీ మకుటంపైకి ఇప్పుడు అర్హమైన రత్నమే చేరింది. ఒక జిల్లాకు ఎన్టీఆర్‌ పేరు పెట్టి ఇప్పటికే ప్రస్తుత ప్రభుత్వం గౌరవించింది. చంద్రబాబు నాయకత్వంలోని తెలుగుదేశం 14 ఏళ్లలో ఆ పని కూడా చేయలేకపోయింది. ఎన్టీఆర్‌ పేరును హెల్త్‌ యూనివర్సిటీ నుంచి తొల గించడంపై యాగీ చేసి లబ్ధి పొందాలనుకున్న తెలుగుదేశం ప్రయత్నాలు బెడిసికొట్టాయి. ఎన్టీఆర్‌కు వెన్నుపోటు పొడి చిందెవరు? ఆయన చావుకు కారకులెవరు? ఆయన పార్టీని అక్రమంగా లాక్కున్నదెవరు? ఆయన జెండానూ, బ్యాంకులో ఉన్న నిధులనూ స్వాధీనం చేసుకున్నదెవరు? ఆయనపై చెప్పులు వేయించిందెవరు? ఎన్టీఆర్‌కు నీతి నియమాలు లేవని ‘ఇండియా టుడే’కు ఇంటర్వ్యూలు ఇచ్చింది చంద్రబాబు కాదా? ఎన్టీఆర్‌ పరువుప్రతిష్ఠలు దిగజార్చేలా నగ్న కార్టూన్లు వేసి దూషణలతో కూడిన రాతలు రాయించింది రామోజీరావు కాదా? దుర్మార్గులు, కపటులు, మోసగాళ్లని చంద్రబాబు, రామోజీలను ఎన్టీఆర్‌ విమర్శించలేదా? చంద్రబాబు ఒక మీడియా అధిపతితో మాట్లాడుతూ ఎన్టీఆర్‌ను ఉద్దేశించి ‘వాడు వీడు’ అని అవాకులు చెవాకులు పేలిన వీడియో బయటకు రాలేదా? ఆ వీడియోపై ఇప్పటివరకు వివరణ ఇవ్వలేదెందుకు? ఈ రకమైన ప్రశ్నలతో, నాటి పేపర్ల క్లిప్పింగులతో సోషల్‌ మీడియా నేడు హోరెత్తుతున్నది. ఎన్టీఆర్‌ పేరుతో బతికి బట్టకడదామనుకున్న ఎల్లో కూటమికి అడుగడుగునా ప్రతిఘటన ఎదురవుతున్నది. ఎన్టీఆర్‌ పేరు మార్పుపై సరిగ్గా స్పందిం చలేదని జూనియర్‌ ఎన్టీఆర్, లక్ష్మీపార్వతులపై దాడికి దిగబోయిన ఎల్లో కూటమి బొక్కబోర్లా పడింది. వారిని అడుగ డుగునా అవమానించిన ఎల్లో కూటమి, జూనియర్‌ సినిమాలను దొంగ రివ్యూలతో, తప్పుడు ప్రచారాలతో దెబ్బతీయడానికి ప్రయత్నించిన ఎల్లో కూటమి ధర్మపన్నాలను జనం అసహ్యించు కుంటున్నారు. సినీనటుడు బాలకృష్ణ ట్వీట్‌తో నెటిజన్లు ఆడుకుంటున్నారు. ‘పండిత పుత్రః పరమ శుంఠః’ అనే నానుడి మరోమారు రుజువైందని చెప్పుకుంటున్నారు. ఎల్లో కూటమి ఎన్టీఆర్‌ పేరును జపించినంతకాలం... ఆయన ఆత్మ ఆ కూటమిని శపిస్తూనే ఉంటుంది! వర్ధెల్లి మురళి  vardhelli1959@gmail.com

ఇప్పుడు బరిగీసింది పెత్తందార్లే. వారు యుద్ధ సన్నాహాల దశను దాటి దండయాత్రల దశకు చేరుకున్నారు. ‘అమరావతి రైతుల అరసవిల్లి యాత్ర’ అనే ముద్దు పేరు పెట్టుకున్నారు. దండయాత్రలకెప్పుడూ ముద్దుపేర్లే ఉంటాయి. సారంలో మాత్రం అదొక ఆర్థిక – సాంస్కృతిక సామ్రాజ్యవాదం. ధనస్వాముల స్వార్థ ప్రాయోజితం. ఉత్తరాంధ్ర అభివృద్ధికి ఊతమివ్వడం కోసం విశాఖను పరిపాలనా రాజధానిగా ప్రకటించాలని వైఎస్‌ జగన్‌మోహన్‌రెడ్డి ప్రభుత్వం ఆలోచిస్తున్నది. దానితోపాటు రాష్ట్రంలో అన్నిటికన్నా పెద్ద నగరం కావడం, కొద్దిగా ప్రోత్సహిస్తే రాష్ట్ర ఆర్థిక వ్యవస్థకు చోదకశక్తిగా మారగల అవకాశాలు విశాఖకు ఉండటం కూడా ప్రభుత్వం ఆలోచనకు కారణం. అమరావతి వెంచర్స్‌ ప్రైవేట్‌ లిమిటెడ్‌ రియల్‌ ఎస్టేట్‌ వ్యాపారులకు ఈ ఆలోచన ఆటంబాంబులా తోస్తున్నది. ‘నీకు రాజధాని అర్హత లేదు సుమా! తోక ముడుచుకో విశాఖా! కాదంటే ఖబడ్దార్‌!!’ అని హెచ్చరించడానికే ఈ దండయాత్రను నడుపుతున్నారు. విశాఖపట్నం గుండెల మీదుగా దండు నడపాలని సంకల్పించారు. ఇది కచ్చితంగా కవ్వింపు చర్యేనని మెదడున్న మానవకోటి అనుమానించడం అత్యంత సహజం. ఎందుకీ కవ్వింపు?. మనుషుల్ని విడదీయడం కోసం, మెదళ్లలో విషబీజాలు నాటడం కోసం, కల్లోలిత వాతావరణాన్ని కల్పించడం కోసం, అంతిమంగా వైఎస్‌ జగన్‌మోహన్‌రెడ్డి ప్రభుత్వాన్ని గద్దె దింపడం కోసం! ఆయన్నెందుకు గద్దె దించాలి? కారణాలు చరిత్ర నిండా కనిపిస్తాయి. పేద ప్రజలూ, కష్టజీవుల మోముల్లో చైతన్యపు ఛాయలు కదలాడిన ప్రతి సందర్భంలోనూ ధనవంతులు దండధారులౌతారు. దండ యాత్ర చేస్తారు. ఇది నియమం. సంకెళ్లు తెంచుకోవాలనే తలంపు బానిసలకు పదేపదే కలుగుతూనే ఉంటుంది. స్పార్టకస్‌ వంటి యోధుని స్ఫూర్తిమంతమైన నాయకత్వం లభించి నప్పుడు వారు చెలరేగిపోతారు. రోమ్‌ మహాసామ్రాజ్య సింహాసనాన్నే ధిక్కరిస్తారు. అప్పుడు ఆ మహాసామ్రాజ్యంలోనే అందరికంటే శ్రీమంతుడైన మార్కస్‌ క్రాసిస్‌ అనేవాడు లక్షమంది రోమ్‌ సైనికుల్ని వెంటేసుకొని వేటకు బయల్దేరు తాడు. బానిస నేతల్ని శిలువేస్తాడు. తన వర్గ ప్రయోజనాలను కాపాడుకుంటాడు. శ్రమదోపిడీ నుంచి విముక్తి పొందాలని కార్మికుడూ, కర్షకుడూ కోరుకోవడం సహజం. తన కాయాన్ని పిండగా కారిన స్వేదానికి గిట్టుబాటు ధర కోసం ఆరాటపడతాడు. అవసరమైతే పోరాటానికి సిద్ధపడతాడు. ప్యారిస్‌ కమ్యూన్‌లను సృష్టించు కుంటాడు. అప్పుడు ఫ్రెంచ్‌ భూస్వాములు, ధనస్వాముల తరఫున ఒక ఫ్రెంచి ‘జాతీయ’ సైన్యం వేటకు బయల్దేరుతుంది. పొత్తిళ్లలో ఉన్న కమ్యూన్‌ శిశువును పీక నులిమి చంపేస్తుంది. ఇప్పుడు అమృతోత్సవ చారిత్రక సందర్భాన్ని గుర్తు చేసుకుంటున్న తెలంగాణ సాయుధ పోరాటం కూడా ఇదే కథను చెబుతుంది. దొరలు, దేశ్‌ముఖ్‌లు, జాగీర్దార్ల పాలనలో నైజాం గ్రామసీమలు శుష్కించిపోతాయి. కూలీనాలీ బక్కజనం వెట్టి చాకిరీ, దౌర్జన్యాల కింద నలిగిపోతారు. పేద రైతులు పండించిన పంటనంతా లెవీ కింద లెక్కచెప్పి పస్తుల్ని ఆశ్రయిస్తుంటారు. వారి గుండె మంటలకు కమ్యూనిస్టుల ఆజ్యం తోడవుతుంది. బడుగులే పిడుగులవుతారు. బందూకులందుకొని తిరగబడ తారు. దొరలు, పెత్తందార్లు పారిపోతారు. మూడువేల గ్రామాల్లో పేదల ‘స్వరాజ్యం’ ఏర్పడుతుంది. పది లక్షల ఎకరాల భూమిని పంచుకుంటారు. ఉమ్మడి వ్యవసాయానికి సన్నాహాలు చేసుకుంటారు. అదే సమయంలో హైదరాబాద్‌ సంస్థానాన్ని ఇండియన్‌ యూనియన్‌లో విలీనం చేయడానికి యూనియన్‌ సైన్యం బయల్దేరుతుంది. నవాబు సహకారంతో నాలుగు రోజుల్లోనే విలీన కార్యక్రమం పూర్తవుతుంది. ఆ తర్వాత నాలుగేళ్లపాటు యూనియన్‌ సైన్యాలు తెలంగాణ పల్లెల్లోనే తిష్ఠవేస్తాయి. పారి పోయిన దొరల్ని పునఃప్రతిష్ఠాపన చేస్తాయి. ఆక్రమించుకున్న భూముల్ని దొరలకు అప్పగిస్తాయి. అన్యాయానికి గురవుతున్న వారు చైతన్యవంతులవుతున్న ప్రతి సందర్భంలో ఆధిపత్య పెత్తందార్లు దాడులకు దిగారు. యుద్ధాలు జరిగాయి. యుద్ధం జరిగిన ప్రతిసారీ ఓడినా, గెలిచినా సరే బలహీనవర్గాలు బలం పుంజుకుంటూ వస్తున్నాయి. ఒక్కొక్కటిగా కనీస ప్రజాస్వామిక హక్కుల్ని సాధించుకుంటూ వచ్చాయి. ఈ ప్రజాస్వామ్య వ్యవస్థల్లో ధనస్వామ్యం రూపు మార్చుకున్నదంతే! స్వభావాన్ని మార్చుకోలేదు. రాజధాని యాత్ర పేరుతో ప్రారంభమైన దండయాత్ర ఉద్యమాన్ని పెత్తందార్ల ఉద్యమంగా స్వయంగా ఏపీ ముఖ్య మంత్రి వైఎస్‌ జగన్‌ అభివర్ణించారు. మొన్న శాసనసభ సమావేశాల్లోనే ఆయన ఈ మాటన్నారు. రాజధానుల దగ్గర్నుంచి గ్రామస్థాయి వరకూ పరిపాలన వికేంద్రీకరణే తమ ప్రభుత్వ లక్ష్యమని చెప్పారు. ఎంత ఎక్కువ వికేంద్రీకరణ జరిగితే పేదవర్గాలకు అంత ఎక్కువ మంచి జరుగుతుందని ఉదాహరణలతో ఉటంకించారు. తరతరాలుగా అన్యాయానికి, వివక్షకు గురవుతున్న ఎస్సీ, ఎస్టీ, బీసీ, మైనారిటీ, మహిళలు, అగ్రవర్ణ పేదలకు న్యాయం చేయడం కోసం వికేంద్రీకరణను ఒక మార్గంగా ఎంచుకున్నట్లు చెప్పారు. ఆయన తన ప్రభుత్వ విధాన సహేతుకతను ఎంతో సుబోధకంగా వివరించారని ఆరోజు వచ్చిన ఫీడ్‌బ్యాక్‌ నిరూపించింది. టీవీలో ముఖ్యమంత్రి ప్రసంగం విన్న మిత్రుడొకరు ఒక ఆసక్తికరమైన సూచన చేశారు. ఆయన ఎకనామిక్స్‌ ప్రొఫెసర్‌గా పనిచేసి రిటైరయ్యారు. ముఖ్యమంత్రిగా చంద్రబాబు పనిచేసి నప్పుడు ఆయన అసెంబ్లీ సమావేశాల్లో చేసిన కొన్ని బెస్ట్‌ ప్రసంగాలను ఎంపిక చేసి, అంతే సంఖ్యలో వైఎస్‌ జగన్‌ ముఖ్యమంత్రిగా చేసిన ప్రసంగాలను కూడా తీసుకోవాలట! అలాగే ప్రతిపక్ష నాయకుల హోదాలో చేసిన ప్రసంగాలను కూడా! వీటిపై నిపుణుల చేత కంటెంట్‌ ఎనాలసిస్‌ చేయిస్తే సరిపోతుంది. విజనరీ ఎవరో తేలిపోతుంది. దూరదృష్టి గల నేత ఎవరో తేలిపోతుందంటాడు ఆ ప్రొఫెసర్‌! చంద్రబాబు ప్రసంగాల్లో ఊకదంపుడు, శుష్కప్రియాలు తప్ప ఏమీ ఉండవనీ, ప్రసంగ పాఠాల్లో నిజాయితీతో కూడిన ప్రమాణాలను పాటించడం కానీ, చెప్పే విషయానికి సరైన ఆధారాలను జోడించడం కానీ చాలా అరుదనీ ఆయన అభిప్రాయం. వైఎస్‌ జగన్‌ ప్రసంగాలు ఇందుకు భిన్నంగా విశ్వసనీయత ప్రస్ఫుటమయ్యే విధంగా ఉంటాయని చెప్పు కొచ్చారు. తాను ఖర్చు పెట్టే ప్రతి పైసా సూటిగా లక్ష్యాన్ని చేరుకునే విధంగా పారదర్శకత, వికేంద్రీకరణలతో ఏర్పాటు చేసుకున్న పాలనా వ్యవస్థ ప్రశంసనీయమని వ్యాఖ్యానించారు.  ‘నా అక్షరాలు కన్నీటి జడులలో తడిసే దయాపారావతా’ లంటాడు తిలక్‌. తరతరాలుగా కష్టాలతో, నష్టాలతో, బరువు లతో, బాధ్యతలతో కునారిల్లిపోతున్న జనావళి కన్నీళ్లను దూరం చేయడానికి తన ప్రభుత్వ కార్యక్రమాలు ఎట్లా ఉపయోగ పడుతున్నాయో జగన్‌ వివరించారు. కన్నీటితో కడిగిన ప్రతి అక్షరం పునీతమవుతుంది. అందుకే జగన్‌ ప్రసంగాలకు జనంలో అంత విశ్వసనీయత, విలువ! తాను మూడు రాజధా నులు కావాలని ఎందుకు ప్రతిపాదిస్తున్నాడో ఆయన చెప్పారు. అమరావతి ప్రాంతానికి తాను వ్యతిరేకం కానే కాదని, ఇక్కడి అభివృద్ధిని కూడా ప్రాణప్రదంగా కాంక్షిస్తున్నానని చెప్పారు. విజయవాడ – గుంటూరు నగరాల అభివృద్ధిని కూడా చంద్రబాబు ఎంత నిర్లక్ష్యం చేశారనేది ఎత్తిచూపారు. తన ప్రభుత్వం ఏర్పడిన తర్వాత చేపట్టిన అభివృద్ధి కార్యక్రమాలను వివరించారు. ప్రజల శ్రేయస్సు కోసం, సాధికారత కోసం తన ప్రభుత్వం చేస్తున్న ప్రయత్నాలపై బురదజల్లడానికి ‘దుష్టచతుష్టయం’ చేస్తున్న దుష్ప్రచారాన్ని కూడా ముఖ్యమంత్రి తిప్పికొట్టారు. రాష్ట్ర ఆర్థిక వ్యవస్థ గాడి తప్పిందనీ, ఆంధ్రప్రదేశ్‌ మరో శ్రీలంక కాబోతున్నదనీ ఎల్లో మీడియా, తెలుగుదేశం పార్టీ ఎంత రాద్ధాంతం సృష్టించాయో ప్రజలకు తెలిసిన విషయమే. జీఎస్‌డీపీ వృద్ధిరేటులో రాష్ట్రం అగ్రస్థానానికి ఎగబాకిందనీ, దేశ జీడీపీలో రాష్ట్రం వాటా 4.4 శాతం నుంచి 5 శాతానికి పెరిగిందనీ ఆర్‌బీఐ గణాంకాలను ఉటంకిస్తూ ఆయన సభకు వివరించారు. రాష్ట్ర ఆర్థిక వ్యవస్థ ఆరోగ్యంగా ఉందనే విషయాన్ని రికార్డుల ఆధారంతో నిరూపించారు. ఈ నిరూపణకు సదరు ‘దుష్టచతుష్టయం’ జవాబు చెబుతుందని ఆశించడం దండగ. విపక్ష కూటమి రాజధాని ఆందోళన వెనుక పెత్తందార్ల ప్రయోజనాలున్నాయని సభలో ముఖ్యమంత్రి చెప్పడమే కాదు, రాష్ట్రంలోని మెజారిటీ ప్రజలు కూడా ఇదే అభిప్రాయంతో ఉన్నారు. రాజధాని ప్రాంతంలో వారి రియల్‌ ఎస్టేట్‌ వ్యాపార భయాలు తక్షణ కారణమైతే అవచ్చు గానీ, పేద ప్రజల సాధికారతా కార్యక్రమాలు మొత్తం కూడా ఎల్లో కూటమి పెత్తందార్ల ఉద్యమానికి కారణాలే. ఈ వ్యతిరేకతను అడుగ డుగునా వారు వ్యక్తం చేస్తూనే ఉన్నారు. ప్రభుత్వ స్కూళ్లలో ఇంగ్లిషు మీడియం బోధన దగ్గర్నుంచి మహిళలకు ఇళ్ల పట్టాల వరకు అనేక కార్యక్రమాలకు అడ్డంకులు కల్పించారు. కనీవినీ ఎరుగని గోబెల్స్‌ దుష్ప్రచారానికి తెర తీశారు. పేద పిల్లలందరూ ఉన్నత చదువులు, నాణ్యమైన చదువులు చదివితే పెత్తందార్లకు నౌకర్లు, చాకర్లు దొరకరని భయం. డ్రైవర్లు, బంట్రోతులు దొరకరని భయం. వ్యవసాయం లాభసాటిగా మారితే పంట భూముల్ని చౌకగా కొట్టేయలేమని భయం. రైతులు రోడ్డున పడకపోతే చీప్‌ లేబర్‌ దొరకదనే భయం. మహిళలకూ, బలహీనవర్గాలకూ పదవులో,్ల పనుల్లో భాగస్వామ్యం పెరుగుతూ పోతే భవిష్యత్తులో తమ గుత్తాధి పత్యం దెబ్బతింటుందన్న భయం. అసెంబ్లీలో ముఖ్యమంత్రే స్వయంగా చెప్పినట్టు ఈ ఎల్లో పెత్తందార్లు, వారి బినామీలు ఇన్‌సైడ్‌ ట్రేడింగ్‌ ద్వారా కొనుగోలు చేసిన భూముల దగ్గరే రాజధాని రావాలి. ఈ పెత్తందార్లు నడిపే పత్రికల్నే ప్రజలంతా చదవాలి. వాళ్లు నడిపే చిట్‌ఫండ్‌ కంపెనీల్లోనే జనం చిట్టీలు కట్టాలి. వాళ్ల పాల డెయిరీలే ఉండాలి. వాళ్లే సినిమాలు తీయాలి. వాళ్లే పరిశ్రమలు పెట్టాలి. మార్కెట్‌లో ఇంకొకడు పోటీ ఉండొద్దు. ఇంకొకడు బాగా బతకొద్దు. ఈ దురహంకార పోకడకూ, ఈ స్వార్థ చింతనకూ జగన్‌ పరిపాలనలో ముకుతాడు పడుతుందనే ఆందోళనతో పెత్తందార్లు అల్లాడుతున్నారు. మూడేళ్లుగా దుర్మార్గమైన విష ప్రచారాన్ని కురిపించినా జగన్‌ ప్రభుత్వం చెక్కుచెదరలేదు. పైపెచ్చు తల ఎత్తుకొని నిలబడింది. రాష్ట్ర పురోగతిని తల ఎత్తుకునేలా నిలబెట్టగలిగింది. ఆదాయంలో సింహభాగాన్ని సమకూర్చగల మహానగరం లేకపోయినా రాష్ట్ర ప్రజల తలసరి ఆదాయం రెండు లక్షలు దాటిందని తాజా అంచనా. ప్రచారాలతో పని జరగడం లేదని ఇప్పుడు మారీచుడు మాయలేడి వేషం ధరించాడు. ఒక మాయా ఉద్యమాన్ని ప్రారంభించాడు. స్వీయ రియల్‌ ఎస్టేట్‌ ప్రయోజ నాన్ని రైతాంగ ప్రయోజనంగా చిత్రిస్తున్నారు. రకరకాల వ్యక్తుల నుంచి, శక్తుల నుంచి, వ్యవస్థల నుంచి, సంస్థల నుంచి మద్దతును చదివించుకొంటున్నారు. దివాళా తీసిన రెండు మూడు పార్టీలను పెద్ద ముత్తయిదువులుగా పేరంటానికి పిలిచి పోరాటం బొట్లు పెట్టారు. ఈ పోరాటం వెనకున్న ఆరాటంపై ప్రజల్లో సంపూర్ణ అవగాహన ఉన్నది. రాజధాని యాత్ర పేరుతో ప్రారంభమైన దండయాత్ర ఉద్యమాన్ని పెత్తందార్ల ఉద్యమంగా స్వయంగా ఏపీ ముఖ్యమంత్రి వైఎస్‌ జగన్‌ అభివర్ణించారు. మొన్న శాసనసభ సమావేశాల్లోనే ఆయన ఈ మాటన్నారు. రాజధానుల దగ్గర్నుంచి గ్రామస్థాయి వరకూ పరిపాలన వికేంద్రీకరణే తమ ప్రభుత్వ లక్ష్యమని చెప్పారు. ఎంత ఎక్కువ వికేంద్రీకరణ జరిగితే పేద వర్గాలకు అంత ఎక్కువ మంచి జరుగుతుందని ఉదాహరణలతో ఉటంకించారు. తరతరాలుగా అన్యా యానికి, వివక్షకు గురవుతున్న ఎస్సీ, ఎస్టీ, బీసీ, మైనారిటీ, మహిళలు, అగ్రవర్ణ పేదలకు న్యాయం చేయడం కోసం వికేంద్రీకరణను ఒక మార్గంగా ఎంచుకున్నట్లు చెప్పారు. ఆయన తన ప్రభుత్వ విధాన సహేతుకతను ఎంతో సుబోధకంగా వివరించారని ఆరోజు వచ్చిన ఫీడ్‌బ్యాక్‌ నిరూపించింది. టీవీలో ముఖ్యమంత్రి ప్రసంగం విన్న మిత్రుడొకరు ఒక ఆసక్తికరమైన సూచన చేశారు. ఆయన ఎకనామిక్స్‌ ప్రొఫెసర్‌గా పనిచేసి రిటైరయ్యారు. ముఖ్యమంత్రిగా చంద్రబాబు పనిచేసినప్పుడు ఆయన అసెంబ్లీ సమావేశాల్లో చేసిన కొన్ని బెస్ట్‌ ప్రసంగాలను ఎంపిక చేసి, అంతే సంఖ్యలో వైఎస్‌ జగన్‌ ముఖ్య మంత్రిగా చేసిన ప్రసంగాలను కూడా తీసుకోవాలట! అలాగే ప్రతిపక్ష నాయకుల హోదాలో చేసిన ప్రసంగాలను కూడా! వీటిపై నిపుణుల చేత కంటెంట్‌ ఎనాలసిస్‌ చేయిస్తే సరిపోతుంది. విజనరీ ఎవరో తేలిపోతుంది. దూరదృష్టి గల నేత ఎవరో తేలి పోతుందంటాడు ఆ ప్రొఫెసర్‌! ప్రజల శ్రేయస్సు కోసం, సాధికారత కోసం తన ప్రభుత్వం చేస్తున్న ప్రయత్నాలపై బురదజల్లడానికి ‘దుష్ట చతుష్టయం’ చేస్తున్న దుష్ప్రచారాన్ని కూడా ముఖ్యమంత్రి తిప్పికొట్టారు. రాష్ట్ర ఆర్థిక వ్యవస్థ గాడి తప్పిందనీ, ఆంధ్రప్రదేశ్‌ మరో శ్రీలంక కాబోతున్నదనీ ఎల్లో మీడియా, తెలుగుదేశం పార్టీ ఎంత రాద్ధాంతం సృష్టించాయో ప్రజలకు తెలిసిన విషయమే. జీఎస్‌డీపీ వృద్ధిరేటులో రాష్ట్రం అగ్రస్థానానికి ఎగబాకిందనీ, దేశ జీడీపీలో రాష్ట్రం వాటా 4.4 శాతం నుంచి 5.2 శాతానికి పెరిగిందనీ ఆర్‌బీఐ గణాంకాలను ఉటంకిస్తూ ఆయన సభకు వివరించారు. రాష్ట్ర ఆర్థిక వ్యవస్థ ఆరోగ్యంగా ఉందనే విషయాన్ని రికార్డుల ఆధారంతో నిరూపించారు. ఈ నిరూపణకు సదరు ‘దుష్ట చతుష్టయం’ జవాబు చెబుతుందని ఆశించడం దండగ. విపక్ష కూటమి రాజధాని ఆందోళన వెనుక పెత్తందార్ల ప్రయోజనాలున్నాయని సభలో ముఖ్యమంత్రి చెప్పడమే కాదు, రాష్ట్రంలోని మెజారిటీ ప్రజలు కూడా ఇదే అభిప్రాయంతో ఉన్నారు. రాజధాని ప్రాంతంలో వారి రియల్‌ ఎస్టేట్‌ వ్యాపార భయాలు తక్షణ కారణమైతే అవచ్చు గానీ, పేద ప్రజల సాధికారతా కార్యక్రమాలు మొత్తం కూడా ఎల్లో కూటమి పెత్తందార్ల ఉద్యమానికి కారణాలే. ఈ వ్యతిరేకతను అడుగ డుగునా వారు వ్యక్తం చేస్తూనే ఉన్నారు. ప్రభుత్వ స్కూళ్లలో ఇంగ్లిషు మీడియం బోధన దగ్గర్నుంచి మహిళలకు ఇళ్ల పట్టాల వరకు అనేక కార్యక్రమాలకు అడ్డంకులు కల్పించారు. కనీవినీ ఎరుగని గోబెల్స్‌ దుష్ప్రచారానికి తెర తీశారు. పేద పిల్లలందరూ ఉన్నత చదువులు, నాణ్యమైన చదువులు చదివితే పెత్తందార్లకు నౌకర్లు, చాకర్లు దొరకరని భయం. డ్రైవర్లు, బంట్రోతులు దొరకరని భయం. వ్యవసాయం లాభసాటిగా మారితే పంట భూముల్ని చౌకగా కొట్టేయలేమని భయం. రైతులు రోడ్డున పడకపోతే చీప్‌ లేబర్‌ దొరకదనే భయం. మహిళలకూ, బలహీన వర్గాలకూ పదవులో,్ల పనుల్లో భాగస్వామ్యం పెరుగుతూ పోతే భవిష్యత్తులో తమ గుత్తాధిపత్యం దెబ్బతింటుందన్న భయం. వర్ధెల్లి మురళి  vardhelli1959@gmail.com

ఎదిగే పిల్లల మధ్య పోలికలు తేవద్దంటారు మానసిక నిపుణులు. ఇది పెంపకానికి సంబంధించిన సూత్రం. ఎంపిక చేసుకోవడానికి సంబంధించిన సూత్రం మాత్రం ఇందుకు విరుద్ధంగా ఉంటుంది. అది కూరగాయల ఎంపికైనా సరే... ఇంకే కొనుగోలు వ్యవహారమైనా సరే! ఎందుకంటే ‘డబ్బులు ఊరికే రావు కదా’! నిగనిగలాడే బోడిగుండుతో ఒకాయన ప్రతిరోజూ టీవీల్లో కనపడి ఈ విషయంపై హెచ్చరిస్తూనే ఉంటాడు. ఈ ఒక్క క్యాంపెయిన్‌తో ఆయన యాంకర్‌ సుమతో సమానమైన పాపులారిటీ తెచ్చుకోగలిగారు. తన వ్యాపారాన్ని పెంచుకో గలిగారు. అట్లుంటది మరి పబ్లిసిటీతోటి! బ్రాండింగ్, పబ్లిసిటీ, మార్కెటింగ్‌ల సహకారంతో పుచ్చు కూరలూ, పచ్చళ్లు కూడా అమ్ముకోవచ్చు. అలాగే సొంత మీడియా చేతిలో ఉంటే నాయకుల్ని తయారుచేయవచ్చు, వీలైతే గద్దెపై కూడా కూర్చోబెట్టొచ్చునన్న ఆలోచన నేటి యెల్లో మీడియా ఆద్యులకు ఆనాడే వచ్చింది. ‘ఓన్లీ విమల్‌’ అనే ఒకే ఒక్క యాడ్‌ క్యాంపెయిన్‌ టెక్స్‌టయిల్‌ సింహాసనంపై నుంచి ‘రేమండ్స్‌’ను దించేసి, ‘రిలయన్స్‌’ను కూర్చోబెట్టింది. ఈ దృష్టాంతం వారికి స్ఫూర్తినిచ్చి ఉండవచ్చు. ‘ఓన్లీ ఎన్టీఆర్‌’ తరహా ప్రచారంతో కాంగ్రెస్‌ కోటను కూల్చగలిగారు. తెలుగు దేశం పార్టీని అధికారంలోకి తేగలిగారు. ఆయన నిజంగానే ‘ఓన్లీ ఎన్టీఆర్‌’. ఒన్‌ అండ్‌ ఓన్లీ పీస్‌! పబ్లిసిటీ తోడవగానే కార్యసాధకుడు కాగలిగాడు. ఎన్టీఆర్‌తో తమ సొంత ప్రయోజనాలకు పెద్దగా ఉపయోగం లేదనుకున్న యెల్లో ముఠా ఆయన్ను వదిలించుకొని బాబును గద్దెపై కూర్చోబెట్టడం మనకు తెలిసిన గతం. ప్రత్యామ్నాయ మీడియా లేకపోవడం వల్ల ఏకపక్ష రాతలతో ఈ పరిణామం సాధ్యమైంది. ఈ బాబు స్వతహాగా ఓన్లీ బాబు కాదు, శతకోటి బాబుల్లో చంద్రబాబొకరు! జస్ట్‌ యావరేజ్‌. కాకపోతే పాలిటిక్స్‌లో ఇతనిది మాకివెలియన్‌ స్కూల్‌. అడ్డదారిలోనైనా లక్ష్యాన్ని చేరాలనే తత్వం. చేతికందిన అధికారాన్ని సొంత ప్రయోజనాల కోసం, ముఠా ప్రయోజనాల కోసం యథేచ్ఛగా వాడుకోగల దూకుడు స్వభావం. ఈ స్వభావం ఫలితంగా బాబుకూ, యెల్లో మీడియా పెద్దలకూ మధ్య ఒక రసాయనిక బంధం ఏర్పడింది. యెల్లో ముఠా పోస్టర్‌ బాయ్‌గా బాబు అవతరించాడు. చంద్రబాబును ఓన్లీ బాబుగా, ఒన్‌ అండ్‌ ఓన్లీ పీస్‌గా భ్రమింపచేయడానికి యెల్లో ముఠా చేయని ప్రయత్నం లేదు. జాతీయ, అంతర్జాతీయ స్థాయుల్లో కూడా లాబీయింగ్‌ చేసి మీడియా మేనేజ్‌మెంట్‌కు కూడా దిగజారారు. ఆయన్నొక విజనరీగా చిత్రించడానికి ఆపసోపాలు పడ్డారు. ఈ విజనరీ హయాంలో వ్యవసాయ భూములు బీళ్లుగా మారాయి. పంట పొలాల్లో రైతుల చితిమంటలు వెలిగాయి. లక్షలాదిమంది పేదబిడ్డలు చదువుకొనలేక డ్రాపవుట్లుగా మిగిలిపోయారు. పంతుళ్లకూ, పాఠాలకూ దూరమైన ప్రభుత్వ స్కూళ్లు పాడుబడి పోయాయి. ఆరోగ్యం అంగడి సరుకైంది. రోగం రాకడ... ప్రాణం పోకడగా పేదల పరిస్థితి దిగజారింది. ఇటువంటి వల్లకాటి అధ్వాన్న శకాన్ని బాబు బ్రాండ్‌ వైభవోజ్జ్వల మహా యుగంగా యెల్లో మీడియా చిత్రించింది. ఈ తరహా చిత్రీకరణ ఇంకా కొనసాగుతూనే ఉన్నది. నిజం చెప్పాలంటే ఆయనొక విఫల ప్రయోగం. ఆ విఫల ప్రయోగాన్ని విజయగాథగా చరిత్రలోకి జొప్పించే కుట్రలు జరుగుతున్నాయి. విధ్వంసకర విధానాల కృతికర్తకు అభివృద్ధి భుజకీర్తులు తగి లించి, ఇంకా స్తోత్రాలు పఠిస్తూనే ఉన్నారు. పళ్లూడి దవడలు జారిన వృద్ధ రంగస్థల నటికి ఊర్వశి వేషం కట్టి లొట్టలేసుకుంటూ చూడాలని ఇంకా ఆర్డర్లు వేస్తూనే ఉన్నారు. నిలువెత్తు స్వార్థ ప్రతిమపై జలతారు మేలిముసుగులు కప్పుతున్నారు. వికృత అవినీతి రూపానికి కాస్మెటిక్‌ సర్జరీ చేసి సింబల్‌ ఆఫ్‌ ఇంటిగ్రిటీగా నమ్మాలని ఆదేశిస్తున్నారు. ‘కామమ్మ మొగుడంటే కామోసు అనుకున్నా’డనే సామెతొ కటి ఉన్నది. పూర్వం ఒక దొంగసాధువు ఒక ఊరి కొచ్చాడట. ఓ గ్రామస్థుడతనికి ఎదురయ్యాడు. చాలాకాలం క్రితం పారి పోయిన కామమ్మ మొగుడి పోలికలు ఆ సాధువులో గ్రామ స్థుడికి కనిపించాయి. ఇంకేముంది ఇదిగో పులి అదిగో తోక! ఆనోటా ఈనోటా అదే మాట. తాను నిజంగానే కామమ్మ మొగుడినని దొంగస్వామి డిసైడై కాపురం చేద్దామని బయల్దే రాడట. సదరు కామమ్మ గట్టిగా నిలదీసేసరికి ‘నాకేం తెలుసు, అందరూ కామమ్మ మొగుడంటుంటే కామోసు అనుకున్నాన’ని వాపోయాడట! చంద్రబాబును ఒక సూపర్‌ బ్రాండ్‌గా నిలబెట్టడం కోసం గత పాతికేళ్లుగా యెల్లో మీడియా రాసిన కవిత్వమంతా ఆయన మెదళ్లోకి బాగా ఎక్కిపోయింది. అదంతా నిజమేనని నమ్మడం మొదలుపెట్టారు. ఆ భ్రమలోంచే ఆయన అనేక ఆణిముత్యా లను నోటి వెంట తుపుక్కు తుపుక్కుమని పలుమార్లు వెదజల్లారు. ఈ దేశానికి సెల్‌ఫోన్‌ను పరిచయం చేసింది తానేనని చెప్పారు. సత్యా నాదెళ్లను ఐటీలో ప్రోత్సహించింది తానేనని చెప్పారు. పీవీ సింధుకు మోటివేషన్‌ గురువు తానేనని చెప్పారు. అబ్దుల్‌ కలామ్‌ను రాష్ట్రపతిని చేసింది తానేనని అనేకసార్లు అన్నారు. బస్సులో కూర్చొని తాను తుపాన్లను కంట్రోల్‌ చేశానన్నారు. ‘నేను ముఖ్యమంత్రిగా ఉంటే కరోనా వచ్చేదా తమ్ముళ్లూ’ అని ప్రశ్నించి కరోనా కూడా తనను చూసి పారిపోతుందని పరోక్షంగా చెప్పారు. గతంలో తాను రెయిన్‌గన్‌ చేతబూని, కరువు రక్కసిని తరిమి తరిమి కొట్టానని ప్రకటించుకున్నారు. వేరేవాళ్లెవరైనా ఇటువంటి మాటలు మాట్లాడితే వినేవాళ్లు ఏమనుకుంటారు? పూర్వకాలంలో పండుగలకూ పబ్బాలకూ గ్రామాల్లో అడుక్కోవడానికి పలురకాల వేషాలతో పలువురు యాచకులు వచ్చేవారు. వారిలో పిట్టల దొర పాత్ర ఒకటి. తెలంగాణలోని కొన్ని ప్రాంతాల్లో ఈ పాత్రను ‘లత్కోర్‌ సాబ్‌’ అని కూడా పిలుస్తారు. ‘మన్నించండి మారాజా ఆలస్యమైంది. ఏం జేస్తాం మారాజా... పొద్దున లేవంగనే పీఎమ్‌ ఫోన్, సీఎం ఫోన్, ప్రెసిడెంట్‌ ఫోన్, గవర్నర్‌ ఫోన్‌... వాళ్లందరికీ సర్దిచెప్పి, సలహా చెప్పి, ధైర్యం చెప్పేసరికి పొద్దుపోయింది. బయటకొచ్చి చూస్తే విమానం తోలే డ్రైవర్‌ రాలే, హెలికాప్టర్‌ టైర్ల గాలి లేదు. అందుకని నడుచుకుంట వచ్చేసరికి లేటైంది మారాజా...’ ఇట్లా ప్రారంభమౌతాయి పిట్టల దొర డైలాగులు. విదూషకుని మాటలు కనుక జనం కూడా నవ్వుకునేవారు. విదూషకుని మాటల్లానే విజనరీ నేతల మాటలు కూడా ఉంటే ఏం చేయాలి? నవ్వాలా... ఏడవాలా? జనానికి ఇదో సందిగ్ధావస్థ. యెల్లో మీడియాకు, దాని అనుంగు కూటమికి ఇప్పుడు చాలా పెద్ద కష్టమొచ్చిపడింది. ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో ఎన్నికల్లో ఎలాగైనా చంద్రబాబును గెలిపించాలి. గెలిపిం చకపోతే దెబ్బకు ఠా దొంగల ముఠా! ఇక యెల్లో ముఠా ఆగడాలకు ముకుతాడు పడినట్లే! అందు కని చావోరేవో తేల్చుకునే పోరుకు తెగించారు. గెలవాలంటే ఏకకాలంలో రెండు పనులు జరగాలి. జావగారిపోతున్న చంద్రబాబు పర్సనాలిటీకి బిగదీసి ప్యాడింగ్‌ చేయాలి. సకలజన సాధికారత పథకాలతో పెరిగిన ముఖ్యమంత్రి వైఎస్‌ జగన్‌ ఇమేజిని డ్యామేజీ చేయాలి. యెల్లోమీడియా, దాని మిత్ర బృందాలు ఈ కర్తవ్య సాధన కోసం కంకణాలు కట్టుకున్నాయి. మూడు షిప్టులూ పనిచేస్తున్నాయి. ప్రభుత్వానికి వ్యతిరేకంగా నిత్యం అసత్యాలను పోగేసి కాకమ్మ కథలను అచ్చేస్తున్నాయి. యెల్లో మీడియా గ్రూప్‌ లీడరైన ‘ఈనాడు’ రాస్తున్న బేతాళ కథనాలను సాక్ష్యాధారాలతో చీల్చిచెండాడుతూ ‘సాక్షి’ పత్రిక నిజానిజాలను నిగ్గుతేల్చుతున్నది. అయినా సరే, ‘నవ్విపోదురు గాక నాకేటి వెరపు’ అన్నట్లున్నది ‘ఈనాడు’ ధోరణి. సందర్భం ఏదైనా సరే, స్పందనలు ఎలా ఉన్నా సరే.. చంద్రబాబు రైట్‌. ముఖ్యమంత్రి రాంగ్‌. ఇదీ యెల్లో మీడియా రూల్‌ బుక్‌లో మొదటి పాఠం. మొన్నటి గోదావరి వరదల సందర్భాన్నే తీసుకుందాము. ప్రకృతి విపత్తులను ఎదు ర్కోవడం, సహాయ – పునరావాస చర్యల కోసం ‘డిజాస్టర్‌ రిస్క్‌ రిడక్షన్‌ (డీఆర్‌ఆర్‌) పేరుతో ఐక్యరాజ్య సమితి నిర్దిష్టమైన విధివిధానాలను రూపొందించింది. ప్రపంచవ్యాప్తంగా పలు దేశాలు తమ అవసరాలకు తగ్గట్టుగా ఈ విధానాలను పాటిస్తాయి. అంతర్జాతీయ స్థాయి నిపుణులు రూపొందించిన విధానాలు ఇవి. వరదలు రాగానే ముఖ్యమంత్రి కలెక్టర్ల నేతృత్వంలో ప్రభుత్వ యంత్రాంగాన్ని రంగంలోకి దించారు. సహాయ – పునరావాసాలకు అవసరమైన అన్ని వనరులనూ వారికి అందుబాటులో ఉంచారు. ఇతర జిల్లాల నుంచి కూడా అవసరమైనంత మేరకు సిబ్బందిని తరలించారు. ముఖ్యమంత్రి రాజధాని కేంద్రంలో నిరంతరం అందుబాటులో ఉండి కార్యక్రమాలను పర్యవేక్షించారు. మొదటిరోజో, రెండోరోజో ముఖ్యనేత ఆ ప్రాంతాలను సందర్శిస్తే ముఖ్యనేత పర్యటన ఏర్పాట్లలో యంత్రాంగం మునిగిపోతుందని, ఇది వాంఛనీయం కాదని నిపుణులు చెబుతారు. పలు దేశాలు ఈ పద్ధతిని పాటిస్తాయి. వైఎస్‌ జగన్‌ ఈ పద్ధతిని అనుసరిస్తూనే దీన్ని మరింత సృజనాత్మకం చేశారు. వారం రోజుల తర్వాత తాను వరద ప్రాంతాలను సందర్శి స్తానని, తమకు ప్రభుత్వ సాయం అందలేదనే గొంతు అప్పుడు వినపడకూడదనే షరతును ముఖ్యమంత్రి అధికారులకు విధించారు. దీంతో అధికార యంత్రాంగం అహోరాత్రులు శ్రమించి చరిత్రలో ఎన్నడూ లేనంత సమర్థంగా సహాయ చర్యల్ని చేపట్టింది. వైపరీత్యాల తర్వాత వారం రోజులకు ప్రభుత్వాధినేతలు పర్యటనకు వెళ్లడం మన దేశంలో ఒక సాహసం. సహాయక చర్యలు అందని ప్రజలు తీవ్ర ఆగ్రహా వేశాలతో ఉంటారు. వారిని సముదాయించడం శక్తికి మించిన పనవుతుంది. మొదటి రెండు మూడు రోజుల్లో వెళ్లొస్తే ఈ పరిస్థితులు ఎదురుకావు. కానీ విచిత్రంగా వారం రోజుల తర్వాత పర్యటనకు వెళ్లినా జగన్‌ను బాధితులు ఆత్మబంధువు లాగానే స్వాగతించారు. ఒక్కరంటే ఒక్కరు కూడా తమకు సాయం అందలేదని చెప్పలేదు. ఇందుకు కారణం ముఖ్య మంత్రి అనుసరించిన శాస్త్రీయ కార్యాచరణ. ముఖ్యమంత్రి వైఎస్‌ జగన్‌ ప్రతిష్ఠను దెబ్బతీసే రాతలు రాయడం, చంద్రబాబు ఇమేజిని పెంచే ప్రచారం చేయడం అనే యెల్లోమీడియా ఎత్తుగడ ఆత్మహత్యాసదృశం కాబోతున్నది. గతించిన కాలం మాదిరిగా యెల్లో మీడియా ఆడింది ఆట పాడింది పాట అనే పరిస్థితులు ఇప్పుడు లేవు. ప్రత్యామ్నాయ మీడియా ఉన్నది. సోషల్‌ మీడియా ఉన్నది. రకరకాల మార్గాల్లో ప్రజలకు నిజానిజాలు తెలుస్తున్నవి. వైఎస్‌ జగన్, చంద్ర బాబుల వ్యక్తిత్వాల పట్ల ప్రజలకు స్పష్టమైన అవగాహన ఉన్నది. వ్యక్తిత్వంలోగానీ, విజన్‌లో గానీ, పాలనా సామ ర్థ్యంలోగానీ, పారదర్శకతలో గానీ, సామాజిక దృక్పథంలోగానీ జగన్‌ ముందు చంద్రబాబు సరితూగలేడు. ప్రజలకిచ్చిన ఒకే ఒక్క మాట కోసం ఆనాడు సర్వ శక్తిమంతురాలైన భారత సామ్రాజ్ఞి హుకుంనామాను ధిక్క రించిన ధీశాలి జగన్‌. ఆ మార్గంలో వెళితే కష్టాల పాలవుతాననీ, కడగండ్లెదురవుతాయనీ తెలిసినా వెనుకడుగేయని మనో నిబ్బరం జగన్‌ సొంతం. నమ్మి చేరదీసిన మామను గొంతుకోసి గద్దెనెక్కిన కుటిల స్వభావం చంద్రబాబుది. నిరంతరం కుట్రలూ, కూహకాలలో మునిగితేలుతూ అధికారాన్ని కాపాడుకునే దుర్నీతి బాబుది. అధికారం కోసం అలవిమాలిన హామీలు ఇచ్చి అధికారంలోకి వచ్చిన తర్వాత మ్యానిఫెస్టోను మాయం చేసి హామీలను అటకెక్కించే మోసపూరిత నడవడి చంద్రబాబుది. ఆనాడు ‘రైతు రుణమాఫీ హామీ’ ఇవ్వకపోతే ఓడిపోతావని పలువురు హెచ్చరించినా ఓటమికైనా సిద్ధపడ తాను కానీ, నిలబెట్టుకోలేని మాటను ఇవ్వలేనని కుండబద్దలు కొట్టిన స్థిరచిత్తం జగన్‌ది. అధికారంలోకి వచ్చిన రెండున్నరేళ్లలోనే చేపట్టిన పరిపాలనా సంస్కరణలకు ఈరోజున దేశమంతా జైకొడు తున్నది. కరోనా మహమ్మారిని ఎదుర్కొన్న తీరు జగన్‌ పరిపాలనా సామర్థ్యాన్ని ప్రపంచానికి చాటిచెప్పింది. ప్రపం చంలో ఎన్నిచోట్ల నుండి ఎన్ని ప్రశంసలు వచ్చినా వాటిని ప్రచారంలో పెట్టుకోకపోవడం జగన్‌మోహన్‌రెడ్డి వ్యక్తిత్వపు మరో ప్రత్యేకత. మూడేళ్లలో లక్షా అరవై ఐదు వేల కోట్ల రూపా యలను ప్రజలకు డీబీటీ పద్ధతిలో బదిలీ చేయడం, పైసా దుర్వినియోగం కాకపోవడం దేశంలో ఒక రికార్డు. దళితులు, గిరిజనులు, వెనుకబడిన వర్గాలు, మైనారిటీలు, మహిళల సాధికారత కోసం అమలుచేస్తున్న ఆర్థిక, రాజకీయ ఉద్దీపన కార్యక్రమాలు ఈ దేశంలోని ఏ రాష్ట్రంలో కూడా ఎన్నడూ కనీవినీ ఉండలేదు. బీసీలకు చట్టసభల్లో కూడా రిజర్వేషన్లుండాలని పార్లమెంట్‌లో బిల్లు పెట్టిన రాజకీయ పార్టీ ఈ దేశంలో వైఎస్సార్‌ కాంగ్రెస్‌ పార్టీ ఒక్కటే. కాగా, బీసీలు జడ్జీలుగా పనికిరారని కేంద్రానికి లేఖలు రాసిన చరిత్ర చంద్రబాబుది. ఎస్‌సీలుగా పుట్టాలని ఎవరు కోరుకుంటారని ఈసడించుకునే దురహంకారం చంద్రబాబు సొంతం. దళితుల్ని ఉపముఖ్యమంత్రులు, కీలక శాఖల సారథులుగా ఎంపిక చేసుకున్న సౌభ్రాతృత్వం జగన్‌ నైజం. స్థానిక సంస్థల్లోనూ, నామినేటెడ్‌ పనుల్లోనూ, పదవుల్లోనూ సగభాగం మహిళలకు కేటాయించి మంత్రివర్గంలో హోమ్‌ శాఖతో సహా కీలక శాఖలను కట్టబెట్టిన ఘనత జగన్‌ ప్రభు త్వానిది. ‘కోడలు మగపిల్లాడిని కంటానంటే అత్త వద్దంటుందా’ అని మాట్లాడే పురుషాహంభావం చంద్రబాబుది. విద్య, వైద్యం, వ్యవసాయ రంగాల్లో ఇప్పుడు విప్లవాత్మక మార్పులు చోటుచేసుకుంటున్నాయి. వాటి గురించి మాట మాత్రపు ప్రస్తావనైనా లేకుండా అక్కడక్కడ దొర్లే చిన్నచిన్న పొరపాట్లపై భూతద్దాలు వేసే వికృత పాత్రికేయానికి యెల్లో మీడియా పాల్పడుతున్నది. ఎగసిపడుతున్న విప్లవ కెరటాలు దాచేస్తే దాగేవి కావు. ఎల్లో మీడియా కళ్లు మూసుకుంటే లోకం చీకటి కాబోదు! వర్ధెల్లి మురళి  vardhelli1959@gmail.com

ఆరు రుతువులూ గతులు తప్పుతున్నాయిప్పుడు. తప్పుడు అడ్రసుల్లో తలుపులు తడుతున్నాయి. లండన్‌లో ఎండలు మండుతున్నాయి. ఇండియాలో మబ్బులు పగులుతున్నాయి. గ్లోబల్‌ వార్మింగ్‌ ఎఫెక్ట్‌! భూ మండలాన్ని నరావతారం భ్రష్టుపట్టించిన ఫలితం.  భారత రాజకీయాలను కూడా ఇటువంటి ఎఫెక్ట్‌ ఏదో పట్టి పీడిస్తున్నది. ముఖ్యంగా తెలుగుజాతి రాజకీయాలను! రాజ్యాంగ, ప్రజాస్వామ్య వ్యవస్థలను వాటి కక్ష్యల్లో అవి పరిభ్రమించకుండా గతులు తప్పించినందువల్ల కలిగిన దుష్ఫలితాలు ఇప్పుడు కనిపిస్తున్నాయి. ఈ పొలిటికల్‌ వార్మింగ్‌కు ఆదిగురువు చంద్రబాబు అని ప్రత్యేకంగా చెప్ప వలసిన అవసరమే లేదు. దుష్ఫలితాల్లో ఒకటి – వీకెండ్‌ రుతుపవనం. ఇది ప్రతి వారాంతంలో ఒకసారి ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో కమ్ముకొని యాసిడ్‌ రెయిన్స్‌ను కురిపిస్తున్నది. అది కులాల మధ్య చిచ్చుపెట్టే యాసిడ్‌. రాజకీయ పార్టీలు పొత్తులు పెట్టుకోవడం సహజం. పాత పొత్తులు భగ్నమవడం, కొత్త పొత్తులు కుదురుకోవడం కూడా సహజమే. కాకపోతే కొత్త పొత్తులు పొడవడానికి ఒక సమయం, సందర్భం ఉంటుంది. వేళాపాళా లేకుండా ఎవడైనా భూపాలం పాడితే అనుమానించాలి. కారణమేమిటో ఆరా తీయాలి. ‘జనసేన’ అనేది ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో ఒక చిన్న ప్రాంతీయ పార్టీ. 2019 అసెంబ్లీ ఎన్నికల్లో వామపక్షాల పొత్తుతో ఆరేడు శాతం ఓట్లను సంపాదించగలిగింది. భారతీయ జనతాపార్టీ జాతీయ పార్టీ. ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో దాని ప్రభావం పరిమితమైనది. మొన్నటి ఎన్నికల్లో ఒంటరిగా పోటీ చేసి, ఒక్క శాతం ఓట్లను మాత్రమే సంపాదించగలిగింది. ఈ రెండు పార్టీలు కలిసి ఒక శుభోదయాన పొత్తు కుదుర్చుకున్నాయి. ఎన్నికలకు ముందు కాదు... ముగిసిన తర్వాత! అసెంబ్లీ ఎన్నికల్లో ఒక పార్టీకి ఒక సీటు, మరో పార్టీకి సున్నా సీట్లు లభించాయి. కనుక ఈ రెండూ కలిస్తే ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేసే అవకాశం కూడా లేదు. పోనీ పార్లమెంట్‌లో జనసేన బలంతో బీజేపీకి ఏమన్నా ఉపయోగముంటుందా? బీజేపీకి సొంతంగానే మెజారిటీ ఉంది. ఆపైనా ఎన్డీఏ పక్షాలున్నాయి. అయినా సరే, కరివేపాకులా కలిసి పోదా మనుకున్నా జనసేనకు ఒక్క ఎంపీ సీటు కూడా లేదు. పోనీ, భావసారూప్యత వంటి గంభీరమైన అంశమేదైనా ఈ అకాలపొత్తునకు పురికొల్పి ఉంటుందా? ఎన్నికలయ్యేంత వరకు జనసేన పార్టీ వామపక్షాల పొత్తులో ఉన్నది. వామ పక్షాలు – బీజేపీ తూర్పు పడమరల వంటివి. భావజాల పరంగా ఆ ఇంటి మీది కాకి ఈ ఇంటి మీద వాలడానికి వీల్లేదు. మరి, మన ఏకాకి ఇక్కడ్నుంచి ఎలా వెళ్లింది? ఆ ఇంటి మీద ఎలా వాలింది? కంటికి కనిపించని రహస్యమేదో ఉన్నది. సరిగ్గా అదే సమయంలో సమాంతరంగా తెలుగుదేశం పార్టీలో జరిగిన పరిణామాలను కూడా బేరీజు వేసి చూస్తే రహస్యం గుట్టు విడిపోతుంది. కేంద్రంలోని బీజేపీ సర్కార్‌తో నాలుగేళ్ల పాటు సహజీవనం చేసిన చంద్రబాబు ఎన్నికలకు ఏడాది ముందు అడ్డం తిరిగారు. మోదీపై యుద్ధం ప్రకటించారు. రెండు చేతులతో కత్తులు దూశారు. కాంగ్రెస్‌తో, ఇతర నాన్‌–బీజేపీ పక్షాలతో చుట్టరికం కలుపుకొన్నారు. ప్రధానమంత్రిపై వ్యక్తిగత స్థాయి దూషణలకు కూడా దిగారు. ఆయనను గద్దె దించేది ఖాయమని రణగర్జనల కేసెట్‌ వినిపించారు. ఫలితాలు రాగానే చల్లబడిపోయారు. రాష్ట్రంలో తెలుగుదేశం పార్టీకి చావు తప్పి కన్ను లొట్టబోయింది. కేంద్రంలో మళ్లీ మోదీ సర్కార్‌ వచ్చింది. చేసిన స్కామ్స్‌ చంద్రబాబుకు నిద్రపట్టనివ్వలేదు. ప్రచారంలో తాను తిట్టిన తిట్లను మోదీ మనసులో పెట్టుకుంటే, చేసిన కుంభ కోణాల ఫలితాన్ని జైల్లో అనుభవించవలసి వస్తుందని వణికి పోయాడు. యెల్లో సిండికేట్‌తో కలిసి విరుగుడు మంత్రంపై చర్చించారు. బీజేపీలో పలుకుబడి కలిగిన కొందరు దగ్గరి వారి సహకారాన్ని తీసుకోవాలని నిర్ణయించుకున్నారు. తన హితులు, సన్నిహితులు, తన ఆస్తుల బినామీలుగా పరిగణించే సుజనా చౌదరి, సీఎమ్‌ రమేశ్‌ వగైరా రాజ్యసభ బృందాన్ని బీజేపీలో చేర్పించారు. మోదీ సర్కార్‌కు తనపై ఆగ్రహం కలుగకుండా లాబీయింగ్‌ చేయడం ఈ సంధి లక్ష్యం. పూర్వకాలంలో రాజులు పొరుగు రాజ్యాలతో సంధి చేసుకొని వియ్యమందుకున్నప్పుడు ఏనుగులు, గుర్రాలు, లొట్టిపిట్టలు, వజ్రవైఢూర్యాది కట్నకానుకలతో పాటు కొందరు విదూషకులనూ, చెలికత్తెలనూ కూడా అరణంగా పంపించే వారు. తన పార్టీ వారిని అంతర్గత లాబీయింగ్‌ కోసం బీజేపీలో చేర్పించడంతోనే చంద్రబాబు సాంత్వన పడలేదు. ఆయన అభీష్టం మేరకు రాష్ట్రంలో బీజేపీకి ఒక మిత్రపక్షంగా జనసేన పార్టీ కూడా సరిగ్గా అదే సమయంలో షరీకైంది. చంద్రబాబు అభీష్టం మేరకే జనసేన పార్టీ బీజేపీని హత్తుకున్నట్లయితే అంతకు ముందు ఎన్నికల్లో తెలుగుదేశానికి వ్యతిరేకంగా ఎందుకు పోటీ చేస్తుందనే అనుమానం కొందరికి కలగవచ్చు. అది కూడా చంద్రబాబు అభీష్టం మేరకేనని అభిజ్ఞుల అభిప్రాయం. ఇందుకు రెండు కారణాలున్నాయని వారు చెబుతున్నారు. ఒకటి ప్రభుత్వ వ్యతిరేక ఓటు చీలిపోవాలి. ప్రధాన ప్రతిపక్షమైన వైసీపీతో పాటు, బీజేపీ, జనసేన–లెఫ్ట్‌ కూటమిల మధ్య నెగెటివ్‌ ఓటు చీలిపోతే తనకు లబ్ధి కలుగుతుందని టీడీపీ భావించింది. ఇక జనసేన అభ్యర్థులను తనకు పనికివచ్చే సామాజిక సమీకరణాలకు అనుగుణంగా నిర్ణయించు కోవచ్చుననేది రెండో కారణం. ఆచరణలో ఈ ఎత్తుగడను అమలు చేశారు. వైసీపీ తరఫున బలమైన అభ్యర్థులున్న ప్రతి చోటా జనసేన తరఫున అదే సామాజిక వర్గానికి చెందిన అభ్యర్థులను రంగంలోకి దించారు. కులపరంగా ఓట్లు చీలిపోతే టీడీపీకి లబ్ధి జరుగుతుందని ఆ పార్టీ అధినేత ఓ నాటు లెక్కను వేసు కున్నారు. కాకపోతే ఉద్ధృతంగా వీచిన జగన్‌ ప్రభంజ నంలో ఈ నాటులెక్కలు కొట్టుకుపోతాయని వారు ఊహించ లేకపోయారు. అధికార లక్ష్యసాధన కోసం కాకుండా అందుకు ఉప యోగపడే పనిముట్టుగానే జనసేన పురుడు పోసుకున్నదనే విషయం చాలామందికి తెలియకపోవచ్చు. కానీ, అదే నిజం. చిరంజీవి ప్రజారాజ్యం పార్టీ స్థాపించినప్పుడు పద్ధెనిమిది శాతం ఓట్లు ఆ పార్టీకి లభించాయి. బీసీ కేటగిరిలో ఉండే తూర్పు కాపులను మినహాయించినా మిగిలిన కాపు ఉపజాతుల వారు ఏపీ జనాభాలో పది శాతం వరకుంటారనే ఒక అంచనా ఉన్నది. ఇందులో మెజారిటీ ఓటర్లు ప్రజారాజ్యం పార్టీ పట్ల సానుకూలంగా స్పందించారని తేలింది. కాపుల ఆత్మగౌరవ ప్రతీకగా ఎదుగుతున్న వంగవీటి మోహనరంగా హత్యకు ప్రధాన కారకుడిగా చంద్రబాబును కాపులు పరిగణిస్తారు. అందువల్ల నేరుగా వారి మద్దతును సంపాదించడం చంద్ర బాబుకు సాధ్యం కాదు. అందువల్ల చిరంజీవి సోదరుడైన పవన్‌ కల్యాణ్‌ను రంగంలోకి దించి తనకు అవసరమైనప్పుడు, అవసరమైన రీతిలో ఉపయోగపడే విధంగా ఈ రాజకీయ ప్రయోగం చేశారనే రహస్యం టీడీపీ ముఖ్యనేతలందరికీ తెలిసిన వాస్తవం. టీడీపీ వలన టీడీపీ కొరకు టీడీపీ చేత ప్రభవించిన రాజకీయ వేదికగా జనసేనపై ముద్ర పడింది. పవన్‌ కల్యాణ్‌కు సినిమా కాల్షీట్లు ఎలానో, పొలిటికల్‌ కాల్షీట్లూ అలానే! ఈ సీజన్‌లో ఆయనకు శని, ఆదివారాల కాల్షీట్లు కేటాయించారు. ఈ రెండు రోజులూ యెల్లో మీడియా ఆయనకు విస్తృత ప్రచారం చేస్తుంది. సోమవారం నుంచి శుక్రవారం వరకు యెల్లో మీడియా కాల్షీట్లన్నీ చంద్రబాబుకూ, వాళ్లబ్బాయికీ రిజర్వవుతాయి. మొన్న పవన్‌ కల్యాణ్‌ తూర్పు గోదావరి పర్యటనలో ఉండగానే గోదావరి వరదలు మొదల య్యాయి. స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడైతే ఇంకో రెండు మూడు రోజులు అక్కడే ఉండేవారు. కానీ ఇచ్చిన కాల్షీట్ల ప్రకారం ఆయన వెంటనే నిష్క్రమించి, మీడియా స్పేస్‌ను చంద్రబాబుకు అప్పగించారు. తాజా పర్యటనలో పవన్‌ కల్యాణ్‌ కొత్త రాగాన్ని అందుకున్నారు. ‘మీకు ఆంధ్రా ఫీలింగ్‌ ఎలాగూ లేదు. కనీసం కుల ఫీలింగయినా తెచ్చుకొండ’ని తన సామాజిక వర్గాన్ని ఉద్దేశించి పిలుపునిచ్చారు. కుల ఫీలింగ్‌తో వారు తనను అనుసరించాలనీ తాను చంద్రబాబును అనుసరిస్తాననేది కవిహృదయం. ఈమధ్య కాలంలోనే పవన్‌ కల్యాణ్‌ రెండు కీలకమైన ప్రకటనలు చేశారు. వైఎస్సార్‌సీపీ వ్యతిరేక ఓటును ఎట్టి పరిస్థితుల్లోనూ చీలనివ్వబోమనేది మొదటి ప్రకటన. జనసేన ఏర్పాటు తర్వాత మొదటి ఎన్నికల్లో తాము పోటీ చేయకుండా టీడీపీకి ప్రచారం చేసిపెట్టారు. రెండో ఎన్నికల్లో ప్రభుత్వ వ్యతిరేక ఓటును చీల్చడం ద్వారా టీడీపీకి సహకరించే ప్రయత్నం చేశారు. ఇప్పుడు టీడీపీ ప్రతిపక్షంలో ఉన్నది. కనుక ప్రభుత్వ వ్యతిరేక ఓటు చీలకుండా తనూ తనతోపాటు బీజేపీ కూడా చంద్రబాబు కూటమిలో చేరాలని ఆయన భావిస్తున్నారు. అందుకోసం బీజేపీ పైనా ఒత్తిడి తెస్తున్నారు. ఇక్కడ బీజేపీ అభిప్రాయం మరొక రకంగా ఉన్నది. కేంద్రనాయకత్వం ఏపీ ప్రజాభిప్రాయాన్ని అంచనా వేయడానికి విస్తృతంగా సర్వేలు చేసింది. 52 నుంచి 55 శాతం ఓటర్ల మద్దతు వైసీపీకి ఉన్నదనీ ఈ సర్వేలన్నీ తేల్చాయి. అసెంబ్లీ ఎన్నికల తర్వాత జరిగిన స్థానిక ఎన్నికల ఫలితాలు, ప్రభుత్వం అమలు చేస్తున్న కార్యక్రమాలను బేరీజు వేసుకొని చూసినా ఈ సర్వే ఫలితాలనే బలపరుస్తున్నాయి. అందువల్ల వచ్చే అసెంబ్లీ ఎన్నికల్లో మిగిలిన అన్ని పార్టీలు ఏకమై పోటీ చేసినా వైఎస్సార్‌సీపీని ఓడించడం సాధ్యం కాదనే నిర్ధారణకు బీజేపీ వచ్చింది. కనుక జనసేన, తాము ఒక కూటమిగా పోటీ చేసి ఈ ఎన్నికల్లో వీలైనంత బలపడాలని ఆ పార్టీ భావిస్తున్నది. మరో ఓటమి తర్వాత టీడీపీ పూర్తిగా బలహీన పడుతుందనీ, తదుపరి ఎన్నికల నాటికి తమ కూటమే ప్రధాన ప్రతిపక్షంగా నిలబడ గలుగుతుందనేది బీజేపీ రోడ్‌ మ్యాప్‌. కానీ వారి పార్ట్‌నర్‌... వాస్తవానికి ముసుగేసుకున్న చంద్రబాబు పార్ట్‌నర్‌. ఆయనకీ రోడ్‌మ్యాప్‌ నచ్చే అవకాశం తక్కువ. ఒకవేళ బీజేపీ తనతో కలిసిరాకున్నా ఆయన మాత్రం హిజ్‌ మాస్టర్స్‌ వాయిస్‌ ప్రకారం టీడీపీతో సహకరించే అవకాశాలు ప్రస్ఫుటం. ఇక పవన్‌ కల్యాణ్‌ చేసిన రెండో కీలక ప్రకటన – తన సొంత సామాజిక వర్గం వారిని సంతృప్తిపరచడం కోసం చేసింది. చంద్రబాబును ముఖ్యమంత్రిని చేయడానికే పవన్‌ కల్యాణ్‌ ప్రయత్నం చేస్తున్నాడనే అభిప్రాయం పోగొట్టడానికి ఆయనొక ప్రయత్నం చేశారు. ముఖ్యమంత్రి పోటీలో తాను కూడా ఉన్నట్టు ఒక సందేశాన్ని వదిలారు. పవన్‌ కల్యాణ్‌ పార్టీ పుట్టుపూర్వోత్తరాలపై అవగాహన ఉన్న కొందరు టీడీపీ నేతలు ఈ సందేశంపై తీవ్రంగా స్పందించారు. దాంతో ఆయన మళ్లీ దాన్ని పునరుద్ఘాటించే సాహసం చేయలేక పోయారు. ఇప్పుడు తాజాగా కాపు సామాజిక వర్గం తన వెంట రావాలని పిలుస్తున్నారు. తాజా పిలుపుపై ఆయన సామాజిక వర్గం నుంచే తీవ్ర విమర్శలు వినిపిస్తున్నాయి. రంగా హత్యకు కారకుడైన వ్యక్తిని, ముద్రగడ వంటి పెద్దమనిషి కుటుంబాన్ని వేధించి అవ మానించిన వ్యక్తిని ముఖ్యమంత్రిని చేసే ప్రయత్నాలకు తాము ఏ పరిస్థితుల్లోనూ సహకరించేది లేదని పలువురు సామాజిక వర్గ ప్రముఖులు తెగేసి చెబుతున్నారు. పూర్వం ప్రజారాజ్యంలో కీలకంగా పనిచేసి ఇప్పుడు రాజకీయాలకు దూరంగా వున్న ప్రముఖుడొకరు ఈ నేపథ్యంలో కొన్ని విషయాలను పంచుకున్నారు. ‘పవన్‌ కల్యాణ్‌ అనే వ్యక్తికి ఒక ఐడియాలజీ లేదు, ఒక లక్ష్యం లేదు, నిబద్ధత అసలే లేదు. చివరికి ప్రమాణపూర్వకంగా కోర్టుకు కూడా అసత్యాలు చెప్పిన వ్యక్తి ఆయన’. అటువంటి వ్యక్తిని నాయకునిగా స్వీకరించే ప్రసక్తే లేదని చెప్పుకొచ్చారు.  ‘‘ప్రజారాజ్యం పార్టీని ప్రారంభించే సమయంలో, 2007లో అనుకుంటా. ఈయన ‘కామన్‌ మ్యాన్‌ ప్రొటెక్షన్‌ ఫోర్స్‌’ అనే సంస్థను పెట్టారు. ఆ సమయంలో మాట్లాడుతూ తాను రేణూ దేశాయ్‌తో సహజీవనం చేస్తున్నట్టు, అకీరా నందన్‌ అనే కొడుకు ఉన్నట్టు మాకు చెప్పారు. తర్వాత కొద్ది రోజులకే మొదటి భార్య విడాకుల కేసులో విశాఖపట్నం ఫ్యామిలీ కోర్టులో ఒక అఫిడవిట్‌ వేశారు. అందులో తాను రేణూ దేశాయ్‌తో సహజీవనం చేయడం లేదనీ, తనకు కొడుకు లేడనీ ప్రమాణ పూర్వకంగా చెప్పారు. తర్వాత ఏడాదిన్నరకు 2009లో ఆయన రేణూ దేశాయ్‌ని బహిరంగంగా పెళ్లి చేసుకున్నారు. ఆయన కొడుకు పేరుతో కొందరికి ఆహ్వానాలు కూడా అందాయి. కొంత కాలా నికి పవన్‌తో విడాకుల తర్వాత రేణూ దేశాయ్, ఏబీఎన్‌ రాధాకృష్ణతో ‘ఓపెన్‌ హార్ట్‌ విత్‌ ఆర్కే’ కార్యక్రమంలో పాల్గొ న్నారు. ఎనిమిదేళ్ల సహజీవనం తర్వాత తమ పెళ్లయిందని ఆమె చెప్పారు. అంటే 2001 నుంచి వారు సహజీవనంలో ఉన్నారు. కానీ 2007లో కోర్టుకు మాత్రం అటువంటిదేమీ లేదని ప్రమాణ పూర్వకంగా చెప్పారు’’. కోర్టుకే అసత్యాలు చెప్పిన వ్యక్తిని నాయకునిగా ఎలా అంగీకరిస్తామన్నది ఇప్పుడా ప్రజారాజ్యం మాజీ నాయకుని ప్రశ్న. జరుగుతున్న రాజకీయ పరిణామాలను సాధారణ ప్రజలు నిశితంగా గమనిస్తుంటారు. కొన్నిసార్లు రాజకీయ పరిశీలకుల కంటే మిన్నగా స్పష్టమైన అంచనాలకు వారు వస్తుంటారు. పవన్‌ కల్యాణ్‌ ఎపిసోడ్‌పై ఆయన సామాజిక వర్గానికే చెందిన ఒక మెడికల్‌ షాప్‌ యజమాని విశ్లేషణ చూడండి. చంద్రబాబు ముఖ్యమంత్రిగా ఉన్నప్పుడు ఒకరకంగా, ఇప్పుడు వైఎస్‌ జగన్‌ హయాంలో మరోరకంగా ప్రతిపక్షపాత్రను పవన్‌కల్యాణ్‌ పోషించారట. ‘చంద్రబాబు టైమ్‌లో అన్నీ ఒకరోజు ఉద్యమాలే చేసేవాడు. ఉద్దానంపై ఒక రోజు, రాజధాని రైతుల కోసం  ఒకరోజు... అలా! కానీ ఇప్పుడు మాత్రం కౌలు రైతుల పేరుతో వారం వారం సీరియల్‌లాగా ఉద్యమం చేస్తున్నాడు. అసలు కౌలు రైతుల సమస్యను ఇప్పటి వరకు రాష్ట్రంలో గానీ దేశంలో గానీ ఎవరూ పరిష్కరించనంత గొప్పగా జగన్‌మోహన్‌ రెడ్డి పరిష్కరించారు. అయినా కూడా పవన్‌కు అందులోనే సమస్య కనబడుతున్నది. చంద్రబాబు కోసం కాకపోతే ఎవరికోసమండీ ఈయన రాజకీయమ’ని సదరు మెడికల్‌ షాపు ఓనర్‌ ప్రశ్నిస్తున్నారు. సాధారణ ప్రజల్లో ఇంత రాజకీయ చైతన్యం తొణికిసలాడుతున్నప్పుడు ఈ వీకెండ్‌ రుతుపవనాలు ఏ ఉత్పాతాలను సృష్టించగలుగుతాయి? వర్ధెల్లి మురళి  vardhelli1959@gmail.com

రాజకీయ పార్టీలు మహాసభలు జరుపుకోవడం సర్వ సాధారణ విషయం. వాటి నియమావళిని బట్టి, వెసులు బాటును బట్టి రెండేళ్లకో మూడేళ్లకో ఈ సభలు జరుగు తుంటాయి. మహాసభలు కొన్ని తీర్మానాలను ఆమోదిస్తాయి. వాటిలో చాలావరకు మొక్కుబడి తీర్మానాలే ఉంటాయి. ఆ తీర్మానంలో పేర్కొన్న అంశాలపై ప్రత్యేకంగా కార్యాచరణ అంటూ ఏమీ ఉండదు. పడికట్టు మాటల తీర్మానాలుగానే అవి మిగిలిపోతాయి. సభకు హాజరైన వాళ్లకు కూడా అవి గుర్తుండవు. కొన్ని మాత్రం భవితకు బాటలు వేసే తీర్మానా లవుతాయి. కొన్నికొన్ని చారిత్రక సందర్భాల్లో కొన్ని రాజకీయ పార్టీల సభలు చేసిన ఇటువంటి తీర్మానాలు చరితార్థమైనాయి. మాటల తీర్మానాల్లో ఈ దేశంలోనే మేటి పార్టీ తెలుగుదేశం పార్టీ. మాటలు కోటలు దాటును.. అడుగు మాత్రం గడప దాటదు అనడానికి రుజువులు ఆ పార్టీ తీర్మానాలు, నేతల ఉపన్యాసాలు. ఎన్టీ రామారావుకు ‘భారతరత్న’ ఇవ్వాలని ప్రతి మహాసభలో తీర్మానం చేస్తారు. కేంద్రంలో మూడు సందర్భాల్లో అధికార కూటమిలో ఉండి కూడా అందుకోసం కనీస ప్రయత్నం కూడా చేయలేదు. అదీ... తీర్మానాలపై ఆ పార్టీ చిత్తశుద్ధి! మొన్నటి మహానాడులో ఆ తీర్మానం కూడా చేయలేదు. వైఎస్సార్‌ కాంగ్రెస్‌ పార్టీ ప్రభుత్వాన్ని, దాని అధినేత జగన్‌ మోహన్‌రెడ్డిని తిట్టడానికే సమయం సరిపోకపోవడంతో ఇతర తీర్మానాలను పక్కనబెట్టేశారు. వైఎస్‌ జగన్‌ ప్రభుత్వం అమలు చేస్తున్న అన్ని కార్యక్రమాలనూ విమర్శించడమే పనిగా 15 తీర్మానాలు చేశారు. కానీ తాము అధికారంలోకి వస్తే ఏం చేయ గలమో చెప్పుకోలేని మేథోనిస్తేజం ఆ పార్టీని అలుముకున్నట్టు స్పష్టమయింది. ఇంచుమించు బ్రెయిన్‌ డెడ్‌తో ఇది సమానం. కొన్ని తీర్మానాలు చరిత్ర గతులను మార్చాయి. 1978 నాటి ‘ఆనంద్‌పూర్‌ సాహెబ్‌ తీర్మానం’ అకాలీదళ్‌ రాజకీయ గమనా నికి దిక్సూచిగా మారింది. సిక్కుల ప్రత్యేక ప్రతిపత్తికి దారి తీసింది. జస్టిస్‌ పార్టీ 1944 మహాసభల్లో అన్నాదొరై ప్రవేశ పెట్టిన తీర్మానాలు ఆ పార్టీలో చీలికకు దారితీశాయి. పెరియార్‌ నాయకత్వంలో ‘ద్రవిడ కళగం’ పుట్టుకకు అన్నాదొరై తీర్మానాలు దోహదం చేశాయి. తర్వాత కాలంలో డీకే నుంచి డిఎమ్‌కే వేరుపడడం, తమిళనాడు చరిత్ర మారడం మనకు తెలిసిందే! లాహోర్‌ కాంగ్రెస్‌లో ‘పూర్ణస్వరాజ్‌’ తీర్మానం తర్వాతనే స్వాతంత్య్రోద్యమంలో వేగం పెరిగింది. బొంబాయి కాంగ్రెస్‌ చేసిన ‘క్విట్‌ ఇండియా’ తీర్మానం తర్వాతనే స్వాతంత్య్ర ప్రకటన అనివార్య పరిణామంగా మారింది. ఇలా చెప్పుకుంటూ పోతే ముఖ్య రాజకీయ పార్టీల్లో ఇటువంటి ‘బాటలు వేసే’ తీర్మానాలు చాలా గుర్తుకురావచ్చు. రివల్యూషన్‌ రెక్క విప్పుతున్నప్పుడే దాని విశ్వరూపాన్ని గుర్తించగలగడం దూరదృష్టికి ఒక కొండగుర్తు. నిన్న, మొన్న మంగళగిరిలో జరిగిన వైఎస్సార్‌ కాంగ్రెస్‌ పార్టీ ప్లీనరీలో చేసిన తీర్మానాలను జాగ్రత్తగా గమనించండి. వికసించనున్న విప్లవ కుసుమ పరాగం కనబడుతుంది. రెండు రోజుల్లోనూ ప్రవేశ పెట్టిన తీర్మానాల్లో అంతస్సూత్రంగా ‘సకలజన సాధికారత’ అనే మంత్రం ప్రవహించింది. పేదవర్గాల సాధికారతకు బాటలువేసే ఈ అంశాల అమలు ఇప్పటికే ప్రారంభమైంది. మరింత పట్టుదలతో విజయవంతంగా ఈ కార్యక్రమాలను పూర్తి చేయబోతున్నామని తీర్మానాలు స్పష్టం చేశాయి.  నిరుపేదలకు ‘రోటీ, కపడా ఔర్‌ మకాన్‌’ కోసం జరిగిన పోరాటాలు గత చరిత్రగా మిగిలిపోతున్నాయి. కేవలం బతకడం మాత్రమే కాదు... మనిషిగా బతకడం, తెలివితేటలు అలవర్చు కోవడం, ఉన్నతమైన విద్యను అందుకోవడం, సౌకర్యవంతమైన ఇంటిలో నివాసం ఉండడం... ఒక్కమాటలో తన జీవన గమ నాన్ని తానే నిర్ణయించుకోగలగడం సాధికారత! ‘నరజాతి చరిత్ర సమస్తం పరపీడన పరాయణత్వం’ అన్నాడు మహాకవి శ్రీశ్రీ. దోపిడీ – పీడన పునాదిగా ఏర్పడిన గడచిన పాలనా వ్యవస్థల్లో సాధికారత అనేది పాలకవర్గంలోని పురుషులకు మాత్రమే పరిమితం.  వైవిధ్యభరితమైన మనదేశంలో, మన నిచ్చెనమెట్ల సామా జిక దొంతరల్లో అత్యధిక జనాభా కలిగిన బీసీ, ఎస్సీ, ఎస్టీలతో పాటు మైనారిటీ మతస్థులు కూడా సాధికారతకు బహుదూరంగా మిగిలిపోయారు. అగ్రకులాలుగా చెప్పుకునే వారి లోని పేద ప్రజల్లో కూడా సాధికారత మృగ్యం. అన్ని వర్గాల్లోనూ నిట్టనిలువునా మహిళలందరూ సాధికారతకు నోచుకోనివారే! శతాబ్దాల పాటు బానిసత్వంలో మగ్గిన ఈ దేశంలో... బహుజనులందరూ నిరక్షరాస్యులుగా, పేదలుగా కునారిల్లిన ఈ దేశంలో... ప్రజాస్వామ్య వ్యవస్థ శోభిల్లాలంటే ప్రజలందరినీ సాధికారత వైపు మళ్లించవలసిన అవసరముందని అప్పటి మన జాతీయ నేతలు, రాజ్యాంగ నిర్మాతలు గుర్తించారు. అప్పుడు రాజ్యాంగ సభలో డాక్టర్‌ బాబాసాహెబ్‌ అంబేడ్కర్‌ కూడా ఉండడం, ఆయనే రచనా సంఘానికి అధ్యక్షుడిగా ఉండడం ఈ దేశ బహుజనులు చేసుకున్న పుణ్యఫలితం. దేశ శాసన, కార్యనిర్వాహక, న్యాయ వ్యవస్థలకు దిశా నిర్దేశం చేస్తూ అందుకు అవసరమైన నిబంధనలను ప్రాథమిక హక్కులు, ఆదేశిక సూత్రాల పేరుతో రాజ్యాంగంలో చేర్చారు. వాటిని అమలుచేయమని ఆదేశిం చారు. రాజ్యాంగ స్ఫూర్తినీ, సందేశాన్నీ క్లుప్తంగా గుదిగుచ్చి, రాజ్యాంగానికి ఆత్మ వంటి ఒక పీఠికను రూపొందించారు. సామాజిక, ఆర్థిక, రాజకీయ న్యాయం, సాధికారత సాధనే రాజ్యాంగ పీఠిక సందేశం. ఆనాటి నుంచీ నేటివరకూ కేంద్ర, రాష్ట్రాలను పాలించిన ప్రభుత్వాలు ఓట్ల కోసం మాత్రమే సంక్షేమ మంత్రం జపించాయి తప్ప రాజ్యాంగ స్ఫూర్తిని అర్థం చేసుకొని సాధికారత సాధన కోసం కృషి చేయలేదు.  2019 సాధారణ ఎన్నికల్లో వైఎస్సార్‌ కాంగ్రెస్‌ పార్టీ చారిత్రాత్మక విజయాన్ని నమోదు చేసింది. తన మంత్రివర్గ కూర్పుతోనే ముఖ్యమంత్రి వైఎస్‌ జగన్‌ రాజకీయ పండితులను షాక్‌కు గురిచేశారు. ఎస్సీ, బీసీ, ఎస్టీ, మైనారిటీ వర్గాలన్నిటికీ కలిపి యాభై శాతం కంటే కొంచెం తక్కువగానే కేబినెట్‌ బెర్తులు దొరికేవి. అన్ని రాష్ట్రాల్లోనూ ఇదే పరిస్థితి. ఈ సంఖ్యను ఎకాయెకిన 70 శాతానికి తీసుకొనిపోయిన జగన్‌ సాహసానికి రాజకీయ పక్షాలు నివ్వెరపోయాయి. బలమైన వర్గాలను ఎలా సంతృప్తిపరచగలడు? ఎలా సర్కార్‌ను నిలబెట్టుకోగలడని సందేహించిన వారు కూడా ఉన్నారు. ఎవరి సందేహాలనూ ఆయన ఖాతరు చేయలేదు. ఐదు ఉపముఖ్యమంత్రి పదవుల్ని సృష్టించి, అందులో నాలుగు ఈ వర్గాలకే కేటాయించారు. మంత్రి పదవులివ్వడమే కాదు... విద్య, హోం వంటి కీలక శాఖల్ని సైతం బలహీనవర్గాలకే కేటాయించారు. మహిళలకు ముఖ్య శాఖల్ని కట్టబెట్టారు. మంత్రివర్గ పునర్వ్యవస్థీకరణలో సైతం ఇదే తూకాన్ని పాటించారు. స్థానిక సంస్థల్లోనూ పాత ఫార్ములాను తిరగరాశారు. 70 శాతానికి పైగా బలహీనవర్గాలకు కేటాయించారు. తిరిగి వాటిలో యాభై శాతానికి పైగా మహిళలకే కట్టబెట్టారు. శాసనసభ స్పీకర్, శాసన మండలి ఛైర్మన్‌ పదవులు రెండూ ఏకకాలంలో ఈ వర్గాలకే ఇవ్వడమనేది గతంలో ఊహకైనా అందని విషయం. నామినేషన్‌ పదవుల్లోనూ, నామినేషన్‌ పనుల్లోనూ యాభై శాతం ఈ వర్గాలకే కేటాయించడాన్ని చట్టబద్ధం చేశారు. అందులోనూ మళ్లీ సగభాగం ముఖ్యమంత్రి మాటల్లో ‘అక్కాచెల్లెమ్మలకే’! ఈ చర్యలు రాజకీయంగా, సాంఘికంగా కూడా బలహీనవర్గాల ప్రజల ఆత్మవిశ్వాసాన్ని వందరెట్లు ఇనుమడింపజేశాయి. అయితే ఈ నియామకాల దగ్గరే జగన్‌మోహన్‌రెడ్డి ఆగిపోలేదు. విధానాల రూపకల్పనలో, పరిపాలనా పద్ధతుల్లో ఆయన ప్రవేశపెట్టిన మార్పులను నిశితంగా గమనిస్తే – ఒక విప్లవాత్మకమైన ఆలోచన వీటి వెనుక కనిపిస్తుంది. మహాశిల్పి ఉలితో ఒక శిల్పాన్ని చెక్కడానికి సిద్ధమైనప్పుడు ఎంత కచ్చితమైన లెక్కలు వేసుకుంటాడో అంత కచ్చితమైన అంచనాలతో ‘సకల జనుల సాధికారతా’ శిల్పాన్ని మలచడానికి వైఎస్‌ జగన్‌ సిద్ధపడ్డారు. విద్యారంగం, వైద్య – ఆరోగ్య రంగం, వ్యవసాయ రంగా లను సంస్కరించడం ద్వారానూ, పరిపాలనా వికేంద్రీకరణ – పారదర్శకతల తోడుతోనూ ఆరోగ్యకరమైన సమాజాన్ని రూపొందించవచ్చనీ, రాజ్యాంగ విహిత లక్ష్యాలను నెరవేర్చ వచ్చనీ ఏపీ ముఖ్యమంత్రి వేసిన అడుగులు రుజువు చేశాయి. పేద పిల్లలకు కూడా పెద్దవారి పిల్లలతో సమానంగా నాణ్యమైన చదువును ఉచితంగా చెప్పించినట్లయితే, వారికి మాదిరిగానే ఇంగ్లిషు మీడియంలో నేర్పించినట్లయితే, ఆత్మన్యూనత తలెత్తకుండా వారికి మల్లేనే కొత్త బూట్లు, యూనిఫామ్, బెల్ట్, బ్యాగ్‌లు సమకూర్చినట్లయితే, ప్రైవేట్‌ స్కూళ్లకు తీసిపోకుండా ప్రభుత్వ పాఠశాలలు కూడా సౌకర్యాలతో మురిసిపోయి నట్లయితే... పేదింటి పిల్లలు కూడా జాతీయ, అంతర్జాతీయ స్థాయి పోటీ పరీక్షలు ఎదుర్కోగలరని భావించిన ముఖ్యమంత్రి ఆ ఏర్పాట్లన్నీ చేశారు. పిల్లల్ని కచ్చితంగా బడికి పంపించడానికి ప్రోత్సాహకంగా ‘అమ్మ ఒడి’ అనే వినూత్న కార్యక్రమాన్ని అమలు చేశారు. ఈ సంస్కరణల అడుగులు ఇప్పుడిప్పుడే పడుతున్నాయి. ఓ పదేళ్లు గడిస్తే మన సమాజంపై ఈ సంస్కరణ పెను ప్రభావం చూపనుంది. నేటి పేదిళ్లను పెద్దిళ్లుగా మార్చబోతున్న దివ్యాస్త్రం ఇది! రాష్ట్రాన్ని సంపూర్ణ ఆరోగ్య సమాజంగా మార్చే కృషిని చాలా పెద్దయెత్తున వైఎస్‌ జగన్‌ ప్రభుత్వం చేపట్టింది. ఈ ఒక్క రంగంలోనే 40 వేల నియామకాలను ప్రభుత్వం చేపట్టింది. ప్రతి మండలానికీ రెండేసి ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రాలను పెట్టి, ఇద్దరేసి డాక్టర్ల చొప్పున నియమించి పటిష్ఠం చేశారు. ప్రతి గ్రామంలోనూ వెల్‌నెస్‌ సెంటర్లు ఏర్పాటుచేశారు. రాష్ట్రంలో ప్రభుత్వ ఆధ్వర్యంలోనే 16 కొత్త మెడికల్‌ కాలేజీల ఏర్పాటుకు నడుం కట్టారు. అంతిమంగా ప్రతి కుటుంబం ఒక డాక్టర్‌తో, అతని ద్వారా ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రంతో, అక్కడి నుంచి కమ్యూనిటీ హెల్త్‌ సెంటర్‌తో, ఏరియా ఆస్పత్రితో, జిల్లా ఆస్పత్రితో, చివరగా ప్రభుత్వ జనరల్‌ హాస్పి టల్‌తో అనుసంధానమయ్యే ఒక వినూత్న పద్ధతిని ముఖ్య మంత్రి డిజైన్‌ చేశారు. ప్రతి కుటుంబాన్నీ నెలకు రెండుమార్లు పరామర్శించనున్న ఫ్యామిలీ డాక్టర్‌ వెనుక ఇంత పటిష్ఠమైన ఆరోగ్య వ్యవస్థ రూపుదిద్దుకోబోతున్నది. ఆ వ్యవస్థలో ప్రతి పౌరుడి ఆరోగ్య ప్రొఫైల్‌ నిక్షిప్తమై ఉంటుంది. ఈ వ్యవస్థకు పునాదులు ఇప్పుడే పడ్డాయి. పేద – ధనిక తేడా లేకుండా ఆరోగ్య సమాజం అందరికీ ఒకే రకమైన ధీమానిస్తుంది. ఆర్‌బీకె సెంటర్లను ఇప్పటికే ఎన్ని బృందాలు దర్శించి, హర్షించి వెళ్లాయో లెక్కేలేదు. దీన్ని దేశవ్యాప్తం చేయాలని ఇప్పుడు కేంద్ర వ్యవసాయ శాఖ కూడా ఆలోచిస్తున్నది. రైతుకు కావలసిన నాణ్యమైన ఎరువులు, విత్తనాలను అదనులోనే అందజేస్తూ, పంటల మార్కెటింగ్‌లోనూ తోడ్పడే విధంగా ఈ వ్యవస్థను ప్లాన్‌ చేశారు. వ్యవసాయ సంక్షోభానికి ముఖ్య కారణాలైన పెట్టుబడి వ్యయం – గిట్టుబాటు కాని ధర అనే రెండు సమస్యలకూ ఆర్‌బీకె సెంటర్లు, ఆర్‌బీకె సెంటర్ల మధ్యవర్తిత్వం వలన పరిష్కారం లభించబోతున్నది. పరిపాలనా వికేంద్రీకరణలో చిట్టచివరి స్థాయికి – ఇంటి గడప వద్దకు ఈ ప్రభుత్వం వెళ్లగలిగింది. వలంటీర్ల వ్యవస్థకు దేశవ్యాప్తంగా ప్రశంసలు లభిస్తున్నాయి. విలేజ్‌ సెక్రటేరియట్‌ ఒక విప్లవాత్మక ఆలోచన. కుల, మత, రాజకీయ విభేదాలకు అతీతంగా అర్హత గల ప్రతి ఒక్కరూ ప్రభుత్వ పథకాల లబ్ధి పొందడానికి ఈ సెక్రటేరియట్‌ల ద్వారా అవకాశం చిక్కింది. ఎవరి దయాదాక్షిణ్యం అవసరం లేకుండానే, వారికిది అందు తున్నది. పారదర్శకత పెరిగింది. ప్రత్యక్ష నగదు బదిలీ స్కీమ్‌ల ద్వారా ఒక్క పైసా కూడా దుర్వినియోగం కాని పరిస్థితి ఏర్పడింది. ఒక్క పైసా లంచం ఇవ్వాల్సిన అవసరం లేని పరిస్థితులు ఏర్పడ్డాయి. మౌలికమైన ఈ మార్పుల ఫలితంగా సకలజన సాధికారతలో ఇప్పుడిప్పుడే ముందడుగులు పడు తున్నాయి. ప్రభుత్వం అమలుచేస్తున్న ఈ కార్యక్రమాలకు జేజేలు పలుకుతూ వైఎస్సార్‌సీపీ ప్లీనరీ సమావేశాలు తీర్మానా లను ఆమోదించాయి.  విప్లవాత్మకమైన ఈ సంస్కరణలకు విపక్షాలు వ్యతిరేక వైఖరి తీసుకోవడం వింతల్లోకెల్ల వింత. ఒక రకంగా ఆత్మహత్యా సదృశం. ఏ గొప్ప పథకమైనా... దాని ప్రస్థానంలో అక్కడక్కడా చిన్నచిన్న తప్పులు దొర్లవచ్చు. తప్పటడుగులు పడవచ్చు. అలాంటి వాటిని వెతికి పట్టుకొని, ప్రయాణాన్నే వ్యతిరేకించడం వెర్రితనమే అవుతుంది. ఇంగ్లిషు మీడియాన్ని వ్యతిరేకించి చివాట్లు తిన్నట్టే... ఈ వ్యతిరేక వైఖరితో కూడా విపక్షాలకు చీవాట్లు తప్పకపోవచ్చు. ఎందుకంటే ప్రజలు ఈ గొప్ప సాధి కారతా యజ్ఞానికి సానుకూలంగా ఉన్నారు. తమ తలరాతలు మార్చే ఈ ప్రయత్నాలకు అండగా ఉన్నారు. పార్టీ అధ్యక్షుడిగా మరోసారి ఎన్నికైన అనంతరం వైఎస్‌ జగన్‌మోహన్‌ రెడ్డి ప్లీనరీలో ముగింపు ప్రసంగం చేశారు. ‘‘మన రాష్ట్రంలో ఒక యుద్ధం జరుగుతోంది. రెండు సిద్ధాంతాల మధ్య, భావాల మధ్య యుద్ధం జరుగుతోంది. ఈ యుద్ధంలో పేదలు, దిగువ మధ్య తరగతి వర్గాలకు న్యాయం చేయాలనీ, అండగా నిలవాలనీ మనం... ఆ పేదలకు, దిగువ మధ్య తరగతి వర్గాలకు న్యాయం చేయడానికి వీల్లేదని టీడీపీ, ఆ పార్టీకి తోడుగా దుష్టచతుష్టయం ఎలా వాదిస్తున్నాయో.. ఎంత నిస్సిగ్గుగా ప్రయత్నం చేస్తు న్నాయో చూడండి... ఈ యుద్ధంలో అర్జునుడి పాత్ర మీరే’’ అని కార్యకర్తలను ఉద్దేశించి అన్నారు. అర్జునుడి మరో పేరు విజయుడు. జగన్నాథుడు సారథిగా ఉండగా, అర్జునుడు ఓడిందెన్నడు? ఫలితం స్పష్టం. 2019 ఎన్నికల విజయాన్ని అదే స్థాయిలో యథాతథంగా వచ్చే ఎన్నికల్లో వైఎస్సార్‌సీపీ పునరావృతం చేయబోతున్నది.  మార్జిన్‌ ఆఫ్‌ ఎర్రర్‌... ప్లస్‌/ మైనస్‌ 1%.  - వర్ధెల్లి మురళి  vardhelli1959@gmail.com

హిందూధర్మ పరిరక్షణ పేరుతో ఒక సాంస్కృతిక సంస్థగా పుట్టిన ఆరెస్సెస్‌ గాంధీజీ హత్యానంతరం తీవ్ర నిర్బంధాన్ని ఎదుర్కోవలసి వచ్చింది. ఈ నేపథ్యంలో తనకో రాజకీయ వేదిక అవసరమన్న భావనతో 1951లో ‘భారతీయ జనసంఘ్‌’ అనే పార్టీకి జన్మనిచ్చింది. సినిమాలో కర్ణుడి పెంపుడు తల్లి రాధ ఆలపించినట్టు ‘అజస్త్ర సహస్ర నిజప్రభలతో అజేయుడవు కావలెరా’ అని ఆరెస్సెస్‌ కూడా బిడ్డను ఆశీర్వదించే ఉంటుంది. పుట్టిన వెంటనే జరిగిన మొదటి సాధారణ ఎన్నికల్లో జనసంఘ్‌ మూడు లోక్‌సభ స్థానాలను మాత్రమే గెలవగలిగింది. జనసంఘ్‌ పేరుతో ఉండగా ఆ పార్టీ అత్యధికంగా 35 లోక్‌సభా సీట్లను 1967లో సంపాదించింది. తొమ్మిది శాతానికి పైగా ఓట్లను కూడా అప్పుడే అది రాబట్టగలిగింది. ఎమర్జెన్సీకి వ్యతిరేకంగా ఏర్పాటైన జనతా పార్టీలో సంస్థా కాంగ్రెస్, భారతీయ లోక్‌దళ్, కొందరు సోషలిస్టులు వగైరాలతో కలిసి విలీనమైన తర్వాత జనసంఘ్‌ పునాదులు విస్తరించాయి. జనతా ప్రభుత్వం హయాంలో ఆరెస్సెస్‌ శ్రేణులు అన్ని కీలక విభాగాల్లోకి వ్యాపించాయన్న అభిప్రాయం ఏర్పడింది. ఆరెస్సెస్‌ విస్తృతి జనతా పార్టీలోని మిగతా భాగస్వామ్య పక్షాలకు మింగుడు పడలేదు. జనతా పార్టీలో సభ్యులుగా ఉన్నవారు ఇంకో సంస్థలో (ఆరెస్సెస్‌) కూడా సభ్యులుగా ఉండకూడదన్న వాదాన్ని తీసుకొచ్చాయి. ఈ ద్వంద్వ సభ్యత్వ వివాదమే జనతా పార్టీ పతనానికి కారణమైంది. 1980లో ఇందిరాగాంధీ మళ్లీ అధికారంలోకి వచ్చిన తర్వాత భారతీయ జనతా పార్టీ పేరుతో పాత జనసంఘ్‌ను పునరుద్ధరించారు. కరుడుగట్టిన హిందూ మత పార్టీగా జనసంఘ్‌కు ఉన్న ముద్రకు భిన్నంగా కొంత ఉదారవాద ముఖోటాను పార్టీ తగిలించు కుంది. ఆ ముఖోటా పేరు – అటల్‌ బిహారీ వాజపేయి. జనతా ప్రయోగం బీజేపీకి బాగా కలిసొచ్చింది. ఆరెస్సెస్‌తో సంబంధం లేని ఇతరేతర రాజకీయ నేతలనేక మంది బీజేపీలో చేరిపోయారు. ఇందిరాగాంధీ హత్యానంతర సానుభూతి ప్రభంజనంలో జరిగిన ఎన్నికల్లో బీజేపీ రెండు సీట్లు మాత్రమే గెలవగలిగింది. అందులో ఒకటి తెలంగాణ నుంచి, మరొకటి గుజరాత్‌ నుంచి! ఇక అక్కడి నుంచి బీజేపీ విజయ ప్రస్థానాన్ని మొదలుపెట్టింది. మూడు దశాబ్దాలు గడిచేసరికి కాంగ్రెస్‌ పార్టీని చిత్తుచేసి ఆధిపత్య స్థానాన్ని దక్కించు కోగలిగింది. ఈ విజయాలు యాదృచ్ఛికమైనవి మాత్రం కావు. ఒక అరడజన్‌ కారణాలు ఈ పరిణామానికి దోహదపడ్డాయి. 1. కాంగ్రెస్‌ పార్టీ పతనం, 2. నాన్‌–కాంగ్రెస్, నాన్‌–బీజేపీ పక్షాల వైఫల్యం. 3. ఆరెస్సెస్‌ వ్యూహాలు – కృషి, 4. మారుతున్న కాలానికి అనుగుణమైన ఎత్తుగడలు, 5. హిందూయిజంతో పాటు సబ్‌ కా వికాస్, ఐదు ట్రిలియన్‌ డాలర్ల అభివృద్ధిని ఎజెండాలో చేర్చడం, 6. నరేంద్ర మోదీ. కాంగ్రెస్‌ పార్టీ పతనానికి కారణాలేమిటంటే ఏమని చెప్పగలం? ‘నీ చేతను నా చేతను వరమడిగిన కుంతి చేత వాసవు చేతన్, ధరచేత భార్గవుచేత, నరయంగ కర్ణుడీల్గె నార్గురి చేతన్‌’ అన్నట్టు.... కర్ణుడి చావుకు ఉన్నన్ని కారణాలున్నాయి. స్వాతంత్య్రం సిద్ధించేంత దాకా కాంగ్రెస్‌ ఒక ఉద్యమ పార్టీ. అది రాజకీయ అధికారాన్ని చేపట్టిన తర్వాత రాజకీయ పార్టీ తరహా సంస్థాగత స్వరూపాన్ని సంతరించుకోలేదు. రాజ్యాంగాన్ని పూర్తిగా అవగతం చేసుకొని, రాజ్యాంగం ద్వారా నిర్మితమైన వ్యవస్థలతో కలిసి పనిచేయవలసిన తీరును అలవర్చుకోలేదు. మంత్రులు, ముఖ్యమంత్రుల్లో కొందరు సామంత రాజులుగా మారి ఢిల్లీకి కప్పం చెల్లించే సంప్రదాయానికి తెరతీశారు. పార్టీ వ్యవస్థను పక్కనబెట్టి పైరవీకార్లకు పెద్దపీట వేశారు. స్వతంత్ర దేశంలో తాము భాగస్వాములం కాగలమని ఎదురుచూసిన బలహీనవర్గాల ఆకాంక్షలను, ఆశలను విస్మరించారు. రెండు బర్రెలు, నాలుగు గొర్రెలు, జానెడు ఇంటి జాగాకు మాత్రమే బడుగుల వికాసాన్ని పరిమితం చేశారు. ఆర్థిక వృద్ధికి చేపట్టిన చర్యలను అవినీతి తిమింగలం మింగేసింది. ఆధునిక భారత నిర్మాణానికి అడుగులు వేసినప్పటికీ, ప్రభుత్వరంగంలో భారీ పరిశ్రమలను నెలకొల్పినప్పటికీ, బహుళార్థ సాధక ప్రాజెక్టులను నిర్మించినప్పటికీ వాటి ఫలితా లను అనుభవించే అవకాశం చిక్కని విశాల ప్రజానీకం అభ్యున్నతికి దూరంగా ఉండిపోయారు. ప్రధానంగా జనాభాలో సగభాగమైన ఓబీసీలకు కాంగ్రెస్‌ ప్రణాళికలో తగిన ప్రాతి నిధ్యం లభించలేదు. మరొకపక్క రాజ్యాంగ నిబద్ధతను, ప్రజాస్వామిక స్ఫూర్తిని కాంగ్రెస్‌ పార్టీ ప్రదర్శించలేదు. గిట్టని రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలను కూల్చివేసే కుటిల నీతికి శ్రీకారం చుట్టింది కాంగ్రెస్‌ పార్టీయే! నెహ్రూ ప్రధానమంత్రిగా ఉన్నప్పుడే, కాంగ్రెస్‌ పార్టీ అధ్యక్షురాలి హోదాలో ఇందిరాగాంధీ చేపట్టిన మొదటి కార్యక్రమం కేరళలో నంబూద్రిపాద్‌ మంత్రివర్గాన్ని బర్తరఫ్‌ చేయించడం. గవర్నర్‌ వ్యవస్థ ద్వారా రాష్ట్రాలను బ్లాక్‌మెయిల్‌ చేయడం, రాష్ట్రాల అధికారాల్లో తల దూర్చడం వంటి చర్యలన్నీ కాంగ్రెస్‌ హయాంలోనే పొడసూపాయి. రాజీవ్‌గాంధీ హయాం నుంచి పార్టీ నాయకత్వ స్థానాలు క్రమంగా పైరవీకార్ల పరమయ్యాయి. అధికారం కోల్పోయినప్పుడు ఈ పైరవీకార్ల పునాదులు పేక మేడల్లా కూలిపోయాయి. ప్రభుత్వం మీద జనంలో వ్యతిరేకత ఉన్నా అందిపుచ్చుకోవడానికి లేచి నిలబడలేని అశక్తతలోకి కాంగ్రెస్‌ జారిపోయింది. దాని అశక్తత బీజేపీకి ‘శ్రీరామ’రక్ష. భావజాలపరంగా కాంగ్రెస్‌ మధ్యేవాద పార్టీగా ఉండేది. లౌకికత్వానికి కట్టుబడి ఉండేది. ఆ పార్టీకి వామహస్తం వైపు లెఫ్ట్‌ పార్టీలుంటే, దక్షిణ హస్తంవైపు బీజేపీ ఉండేది. ఎనభయ్యో దశకం తొలిభాగం వరకు ఈ రెండు శిబిరాలదీ దాదాపు సమాన బలం. భారతదేశంలో కులం ప్రాధాన్యాన్ని అర్థం చేసు కోవడంలో విఫలమైన కమ్యూనిస్టులు బలహీనవర్గాలను నాయకత్వ శ్రేణుల్లోకి ప్రమోట్‌ చేయలేక వారి విశ్వాసాన్ని కోల్పోయారు. అక్కడే బీజేపీ స్కోర్‌ చేసింది. తొలిరోజుల్లో బీజేపీకి బ్రాహ్మిణ్‌ – బనియా పార్టీగా ముద్ర ఉండేది. మందిర్‌ ఉద్యమం దాని పునాదిని కొంత విస్తృతం చేసింది. పదిశాతం బ్రాహ్మణ జనాభా ఉన్న ఉత్తరప్రదేశ్‌ పీఠం దక్కగానే దానిపై ఓబీసీ వర్గానికి చెందిన కల్యాణ్‌సింగ్‌ను కూర్చోబెట్టింది. క్రమంగా ఓబీసీల్లో, గిరిజనుల్లో పలుకుబడిని విస్తరించుకుంటూ వెళ్లింది. 2019 ఎన్నికల్లో నూటికి 44 మంది ఓబీసీలు బీజేపీకే ఓటేశారని ఒక అంచనా వచ్చింది. మహాభారత యుద్ధంలో అర్జునుని సారథిగా శ్రీకృష్ణుడు పోషించిన పాత్రను బీజేపీ ఎన్నికల విజయాల్లో ఆరెస్సెస్‌ పోషిస్తున్నది. మారుతున్న పరిస్థితులకు అనుగుణంగా ఎప్పటికప్పుడు వ్యూహాలను రూపొందిస్తూ, బీజేపీ ఎన్నికల పోరాటాల్లో ఆరెస్సెస్‌ ప్రధాన పాత్ర పోషిస్తున్నదనే విషయం జగమెరిగిన సత్యం. అలక్ష్యానికి గురైన వర్గాల్లోని వ్యక్తులకు ఉన్నతాసనాలు వేయడం ద్వారా ఆయా వర్గాలను ఆకట్టు కోవాలనే ఎత్తుగడ ఆరెస్సెస్‌దే! ఎన్నికలు జరగబోయే కీలక రాష్ట్రాలకు ఆరు నెలల ముందుగానే స్వయంసేవకుల సేనలు తరలివెళ్తాయి. క్షేత్ర స్థాయిలో జెండాలు మోసే బీజేపీ కార్యకర్తలే మనకు కనిపిస్తారు. కానీ కనిపించకుండా ఇల్లిల్లూ తిరిగి ప్రజలను ప్రభావితం చేయడంలో స్వయంసేవకులదే కీలక పాత్ర. రామజన్మభూమి ఉద్యమం దగ్గర్నుంచి, ‘కశ్మీర్‌ ఫైల్స్‌’ సినిమాను విడుదల చేయడం దాకా అనేకం – మధ్యతరగతి ప్రజలను తనవైపునకు తిప్పుకోవడం కోసం ఆరెస్సెస్‌ పన్నిన వ్యూహాలనే చెబుతారు. హిందూ సెంటిమెంట్లను క్యాష్‌ చేసుకుంటూ మధ్యతరగతి శ్రేణుల్లో చొచ్చుకుపోయిన బీజేపీని క్రమంగా ఓబీసీలు, గిరిజనుల్లోకి కూడా విస్తరింపజేసిన ఘనత ఆరెస్సెస్‌దే! ఈ వ్యూహాన్ని అమలుచేయడంలో సంఘ్‌కు దొరికిన వజ్రాయుధం నరేంద్ర మోదీ. ‘సంఘ్‌’ చెక్కిన బాహుబలి శిల్పం మోదీ. ఈ శిల్పం జీవం పోసుకుంటుందా? మరో పదేళ్లో ఇరవయ్యేళ్లో దేశ రాజకీయాల్లో బీజేపీ బాహుబలి పాత్ర పోషించగలదా? ఇప్పుడున్న బలాన్ని బేరీజు వేసుకున్నప్పుడు వచ్చే ఎన్నికల్లో బీజేపీ గెలుపుపై పెద్దగా అనుమానాల్లేవు. నెహ్రూ తర్వాత హ్యాట్రిక్‌ విజయాలు సాధించిన ప్రధానిగా మోదీ రికార్డులకెక్కే అవకాశాలు ఎక్కువగానే ఉన్నాయి. కాంగ్రెస్‌ మాదిరిగా దీర్ఘకాలం పాటు అధికారంలో కొనసాగగలుగు తుందా అన్నది మాత్రం సందేహాస్పదమే. ఎంతమేరకు ఆ పార్టీ విశాల దృక్పథాన్ని అలవర్చుకోగలదన్న వాస్తవికతపైనే దాని దీర్ఘయాత్ర ఆధారపడి ఉంటుంది.  బలహీనవర్గాల ప్రతినిధులను నాయకత్వ స్థానాల్లోకి ప్రమోట్‌ చేసే కార్యక్రమం అవిచ్ఛిన్నంగా సాగించవలసి ఉంటుంది. ప్రపంచ దేశాల్లో గౌరవనీయ స్థానం దక్కాలన్నా, ఈ దేశ యువతకు మెరుగైన ఉద్యోగ ఉపాధి అవకాశాలు లభించాలన్నా ఆర్థిక వృద్ధి లక్ష్యాలను అందుకోవలసి ఉంటుంది. ఆరెస్సెస్‌ లక్ష్యాల్లో ‘అఖండ భారత్‌’ కూడా ఒకటి. దక్షిణ సముద్రానికి ఉత్తరాన హిమాలయ శ్రేణులకు మధ్యనున్న భాగమంతా భారత ఖండమేనని మన పురాణాలు కూడా చెబుతున్నాయట! ఇటీవల ఎస్‌.వీ. శేషగిరిరావు రాసిన ‘భారతదేశ చరిత్ర – సంస్కృతి’ అనే పుస్తకంలో ఇందుకు ఉదాహరణలిచ్చారు. ఆ లెక్కన అఫ్గానిస్తాన్, పాకిస్తాన్, నేపాల్, బంగ్లాదేశ్, మయన్మార్, శ్రీలంకలు కూడా భారత ఖండంలో భాగమే. అవన్నీ ఇండియాలో కలిసిపోవడం ఇప్పుడు అసాధ్యం. కానీ, ఈ దేశాలతో స్నేహ సంబంధాలు మెరుగైతేనే అంతర్జాతీయంగా భారత్‌కు గౌరవం. బీజేపీ సర్కార్‌ ఈ సవాల్‌ను ఎదుర్కోగలదా! ‘సబ్‌కా సాథ్‌... సబ్‌కా వికాస్‌’ మాటల గారడీగా మారకుండా చూసుకోవాలి. కేంద్ర – రాష్ట్ర సంబంధాల విష యంలో కాంగ్రెస్‌ వ్యవహార శైలికీ, బీజేపీ వ్యవహార శైలికీ పెద్ద తేడా లేదు. వాస్తవానికి బీజేపీయే మరింత దూకుడును ప్రదర్శిస్తున్నది. ఇవన్నీ ఒక ఎత్తు, భిన్న గళాల మీద అసహనం ఒక ఎత్తు. యావత్తు భారతదేశాన్ని ఒకే జాతిగా గుర్తించి గౌరవిస్తేనే బీజేపీ ప్రతిష్ఠ పెరుగుతుంది. అందులోని కులాలు, మతాలు, తెగలు, భాషలు, సంస్కృతులు, ఆరాధనా పద్ధతులు, విశ్వాసాలు సమాన గౌరవాన్ని, ఆదరణను పొందినప్పుడే ఈ దేశం బలపడుతుంది. బీజేపీ బలపడుతుంది. ఆ పార్టీ దక్షిణాది మిషన్‌లో ఇప్పుడు తెలంగాణ చేరింది. వాస్తవానికి ప్రజాదరణ రీత్యా చూస్తే తెలంగాణలో ఇప్పటికిప్పుడు బీజేపీది మూడో స్థానం. ఎకాఎకిన మొదటి స్థానానికి చేరుకోవాలంటే హైజంప్‌ ప్రాక్టీస్‌ చాలదు. పోల్‌వాల్ట్‌ చేయాలి. వర్ధెల్లి మురళి  vardhelli1959@gmail.com

ఇప్పటి వరకూ కాంగ్రెస్‌ పార్టీకి 66 మంది జాతీయ అధ్యక్షులుగా పనిచేశారు. అందులో 65 మంది కలిసి నూటా పదిహేనేళ్లపాటు ఆ పదవిలో ఉన్నారు. వారి సగటు పదవీకాలం సుమారు ఏడాదిన్నర! ఇందులో నౌరోజీ మొదలుకొని గాంధీ, బోస్, నెహ్రూ, ఇందిర వంటి ఉద్దండులున్నారు. ఒక్క సోనియా గాంధీ మాత్రమే ఆ పదవిలో ఇరవై రెండేళ్లపాటు ఉన్నారు. ఇంకా కొనసాగుతున్నారు. ఆమె పదవీకాలంలో పదేళ్లపాటు ఆ పార్టీ కేంద్రంలో అధికారంలో ఉన్నది. ప్రధాని పదవిని చేపట్ట నప్పటికీ యూపీఏ కూటమి ఛైర్‌పర్సన్‌ హోదాలో అప్పుడామే సర్వం సహాధికార సామ్రాజ్ఞిలా చలామణీ అయ్యారు. ప్రపంచం లోని అత్యంత శక్తిమంతుల జాబితాలో ఆమె పేరును కూడా ఫోర్బ్స్‌ మ్యాగజైన్‌ ప్రకటించింది. పేరుకు మన్మోహన్‌సింగ్‌ ప్రధాని. పరిపాలనకు సంబంధిం చిన తుపాకీ ఆయన భుజం మీదనే ఉండేది. ట్రిగ్గర్‌ మాత్రం సోనియాగాంధీ చేతిలో ఉండేది. కాంగ్రెస్‌ పార్టీకి సంబంధించి కూడా అంతే! వివాదాస్పదమైన, కఠిన నిర్ణయాలు తీసుకోవలసి వచ్చినప్పుడు తుపాకీ మోతీలాల్‌ ఓరా భుజం మీదనో, ఆస్కార్‌ ఫెర్నాండెజ్, ఆంథోనీల భుజాల మీదనో ఉండేది. ట్రిగ్గర్‌ మాత్రం అధినేత్రి చేతిలోనే! అప్పటి యూపీఏ ప్రభుత్వం, కాంగ్రెస్‌ పార్టీలపై అనేక అవినీతి ఆరోపణలు చేస్తూ ప్రతిపక్ష బీజేపీ జనంలో విస్తృత ప్రచారం చేసింది. ఆ ప్రచారం ఆసరా తోనే అది అధికారంలోకి రాగలిగింది. అప్పటి పరిణామాల్లో ఒకటైన ‘నేషనల్‌ హెరాల్డ్‌’ పత్రిక ఆస్తుల బదలాయింపుపై ఎన్‌ఫోర్స్‌మెంట్‌ డైరెక్టరేట్‌ (ఈడీ) విచారణ జరుపుతున్నది. ఇందులో భాగంగా ఈ నెలలోనే వేర్వేరు తేదీలలో విచారణకు హాజరవ్వాలని సోనియా, రాహుల్, ప్రియాంకలకు ఈడీ నోటీసులు జారీ చేసింది. సోనియాగాంధీ కుటుంబ సభ్యులు ‘నేషనల్‌ హెరాల్డ్‌’ ఆస్తులను ఆక్రమించుకున్న విధానం అవినీతి పురాణాల్లోని ఒక అత్యంత కళాత్మకమైన కావ్యం. స్వాతంత్య్రోద్యమ కాలంలో పండిత్‌ జవహర్‌లాల్‌ నెహ్రూ చొరవతో 1938లో ‘నేషనల్‌ హెరాల్డ్‌’ పత్రికను స్థాపించారు. పత్రిక స్థాపన, నిర్వహణల కోసం 1937లో అసోసియేటెడ్‌ జర్నల్స్‌ లిమిటెడ్‌ (ఏజెఎల్‌) అనే పేరుతో ఒక కంపెనీని ఏర్పాటు చేశారు. ఇందులో దేశవ్యాప్తంగా ఐదు వేలమంది స్వాతంత్య్ర సమరయోధులు వాటాదారులుగా ఉన్నారు. ఇంగ్లిష్‌ పత్రిక నేషనల్‌ హెరాల్డ్‌తోపాటు ఒక హిందీ పత్రిక (నవజీవన్‌)నూ, ఉర్దూ (ఖౌమీ ఆవాజ్‌) పత్రికనూ ఏజెఎల్‌ ప్రారంభించింది. స్వాతంత్య్రోద్యమ కాలంలోనూ, ఆ తర్వాత చాలాకాలం వరకూ ఈ పత్రికలు లాభాల్లోనే నడిచాయి. క్రమంగా ఆదరణ కోల్పోయి, 2008 నాటికి 90 కోట్ల రూపాయల అప్పు పోగుపడిందన్న నెపంతో మూసివేశారు. అప్పటికి ఈ సంస్థకు దేశంలోని వివిధ ప్రాంతాల్లో సుమారు ఐదువేల కోట్ల విలువ చేసే ఆస్తులున్నాయి. పత్రికల ప్రచురణ ఆగిపోయిన రెండేళ్లకు అదే కార్యాలయం అడ్రస్‌ (హెరాల్డ్‌ హౌస్‌)తో ఒక కొత్త కంపెనీ పుట్టుకొచ్చింది. దానిపేరు ‘యంగ్‌ ఇండియన్‌’. ఇందులో సోనియాగాంధీ, రాహుల్‌గాంధీ డైరెక్టర్లు. వారి వాటా 76 శాతం. మిగిలిన 24 శాతం కుటుంబ విధేయులైన మోతీలాల్‌ ఓరా, ఆస్కార్‌ ఫెర్నాండెజ్‌ల పేరిట ఉన్నది. ఈ కంపెనీ ఏర్పడిన తర్వాత జరి గిన ముఖ్య విషయమేమిటంటే – ఏజెఎల్‌ సంస్థ తాను అప్పు పడిన 90 కోట్లను తీర్చడానికి కాంగ్రెస్‌ పార్టీ దగ్గర సదరు మొత్తాన్ని వడ్డీ లేకుండా తీసుకోవడానికి ఒప్పందం కుదిరింది. అప్పుడు కాంగ్రెస్‌ అధ్యక్షురాలు సోనియాగాం«ధీ. కోశాధికారి మోతీలాల్‌ ఓరా. మరి ఈ 90 కోట్లను ఏజెఎల్‌ నుంచి కాంగ్రెస్‌ పార్టీ తిరిగి రాబట్టుకునేదెలా? అందుకోసం ఆ రికవరీ హక్కును రూ.50 లక్షలకు ‘యంగ్‌ ఇండియన్‌’కు అమ్మివేసింది. ఈ 50 లక్షలను కూడా డాటెక్స్‌ అనే కంపెనీ దగ్గర యంగ్‌ ఇండియన్‌ ‘అప్పు’గా తీసుకొని కాంగ్రెస్‌కు చెల్లించింది. ఇక్కడితో కాంగ్రెస్‌ కథ ఖతం. 90 కోట్లకు 50 లక్షలతో సరి! ఇక ఏజెఎల్‌ కథ. 90 కోట్ల అప్పును తీర్చే పరిస్థితి లేదు కనుక ఏజెఎల్‌ షేర్లను ‘యంగ్‌ ఇండియన్‌’కు బదలాయించడానికి అంగీకారం కుదిరింది. కాంగ్రెస్‌ పార్టీ తరఫున ఏజెఎల్‌ దగ్గర 90 కోట్ల రుణాన్ని వసూలు చేసుకునే కాంట్రాక్టు కోసం ‘యంగ్‌ ఇండియన్‌’ తరఫున దాని డైరెక్టర్లలో ఒకరైన మోతీలాల్‌ ఓరా ప్రతిపాదన పంపించారు. ఇందుకు అంగీకరిస్తూ కాంగ్రెస్‌ పార్టీ తరఫున దాని కోశాధికారి మోతీలాల్‌ ఓరా సంతకం చేశారు. ఏజెఎల్‌కు ఎమ్‌డీ కూడా మోతీలాల్‌ ఓరానే! కనుక ‘యంగ్‌ ఇండియన్‌’కు ఏజెఎల్‌ షేర్లను బదలాయించే ఒప్పందంపై ఏజెఎల్‌ తరఫున మోతీలాల్‌ ఓరా సంతకం చేశారు. కుటుంబ విధేయుడైన ఓరా త్రిపాత్రాభినయంతో మూడు సంతకాలు చేసి ఐదువేల కోట్ల విలువైన స్వాతంత్య్ర సమరయోధుల ఆస్తిని సోనియా కుటుంబం చేతిలో పెట్టారు. ఈ వ్యవహారమంతా 2011లో పూర్తయింది. ఇప్పుడు ఈ వ్యవహారంపైనే సోనియా కుటుంబ సభ్యులకు ఈడీ నోటీసులు పంపించింది. కాకతాళీయమే కావచ్చు కానీ నోటీసులు అందుకున్న మర్నాడే సోనియా, ప్రియాంకలకు కరోనా కూడా వచ్చింది. కానీ, వారైతే నోటీసుల్లో పేర్కొన్న తేదీల ప్రకారమే ఈడీ ముందు హాజరు కావడానికి సిద్ధమని ప్రకటించారు. కానీ కరోనా భయంతో ఈడీ వాళ్లేమైనా వాయిదా వేసుకుంటారేమో చూడాలి. ఐదువేల కోట్ల విలువైన ఆస్తుల్ని కైంకర్యం చేసిన 2010–2011 కాలంలోనే ‘రాచకుటుంబం’ ఆధ్వర్యంలో కాంగ్రెస్‌ పార్టీ దక్షిణాదిన మరో కార్యక్రమాన్ని నిర్వహించింది. ఇది సరిగ్గా ద్విపాత్రాభినయం లాంటి ఉదంతం. కాంగ్రెస్‌ పార్టీకి అప్పుడు కంచుకోటలా ఉన్న ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో ఈ ఆపరేషన్‌ జరిగింది. ఎనిమిదేళ్లపాటు కేంద్రంలో, పదేళ్లపాటు రాష్ట్రంలో అధికార వియోగాన్ని అనుభవించిన కాంగ్రెస్‌ను రెండుచోట్లా గద్దెనెక్కించడంలో కీలక పాత్ర పోషించిన వైఎస్‌ కుటుంబం పట్ల కాంగ్రెస్‌ అధిష్ఠానం చూపెట్టిన ‘కృతజ్ఞత’కు మచ్చుతునక లాంటి ఆపరేషన్‌! ఉమ్మడి రాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రిగా అత్యంత జనాదరణ పొందిన నాయకుడు వైఎస్సార్‌. ఆయన హఠాన్మరణంతో రాష్ట్ర ప్రజలు షాక్‌కు గురయ్యారు. వందలాది మంది గుండె పగిలి చనిపోయారు. ఆయన కుమారుడు వైఎస్‌ జగన్‌మోహన్‌రెడ్డిని ఈ పరిణా మాలు తీవ్రంగా కలచివేశాయి. వైఎస్సార్‌ ప్రమాదానికి గురైన నల్లకాలువ దగ్గర జరిగిన సంస్మరణ సభలో జగన్‌ ఉద్వేగానికి గురయ్యారు. తన తండ్రి మరణాన్ని తట్టుకోలేక చనిపోయిన వారందరూ తన ఆత్మబంధువులేనని ప్రకటించారు. వారి కుటుంబ సభ్యులం దరినీ వారి ఇళ్లవద్దకే వెళ్లి పరామర్శిస్తానని ప్రకటించారు. ఇచ్చిన మాట ప్రకారం ఆయన ఓదార్పు యాత్ర ప్రారంభించారు. అప్పటికే వైఎస్‌ ప్రజాదరణ పట్ల అసూయ నిండిన అధిష్ఠానం మెదళ్లలో కొందరు కాంగ్రెస్‌ పెద్దలు ఆజ్యం పోశారు. ఓదార్పు యాత్రను ఆపేయాలని జగన్‌ మోహన్‌రెడ్డిని అధిష్ఠానం ఆదేశించింది. ఆయన స్వయంగా కుటుంబ సభ్యులతో కలిసి ఢిల్లీకి వెళ్లి అధిష్ఠాన దేవతను అభ్యర్థించారు. ఇచ్చిన మాట తప్పడం పాడికాదని విన్నవించారు. అధిష్ఠానం మనసు కరగలేదు. ‘మా మాట వినకుంటే కష్టాలపాలవుతావ’ని కూడా హెచ్చరించింది. ఈ విషయాన్ని నాటి రాష్ట్ర కాంగ్రెస్‌ వ్యవహా రాల ఇన్‌ఛార్జి గులామ్‌ నబీ ఆజాద్‌ స్వయంగా ఒక బహిరంగ సభలోనే తదనంతర కాలంలో వెల్లడించారు. తాము చెప్పినట్టు వింటే కేంద్రమంత్రిని చేస్తామనీ, కొంతకాలం తర్వాత ముఖ్య మంత్రిని కూడా చేస్తామనీ చెప్పినా ఆయన వినలేదనీ, తన మార్గాన్నే ఎంచుకున్నారనీ ఆజాద్‌ చెప్పారు. నిజమే, జగన్‌ మోహన్‌రెడ్డి ఇచ్చిన మాటకు కట్టుబడాలనే బాటనే ఎంచు కున్నారు. ధిక్కారమున్‌ సైతునా... అన్నట్టు కాంగ్రెస్‌ పార్టీ అధిష్ఠానం తీవ్రంగానే స్పందించింది. 2010 నవంబర్‌లో అప్పటి కాంగ్రెస్‌ ఎమ్మెల్యే శంకర్రావు ఒక తెల్ల కాగితంపై లేఖ రాశారు. తేదీ కూడా వేయలేదు. ఒక ఆంగ్లపత్రిక కథనాన్ని మాత్రమే జత చేశారు. కోర్టు ఆ లేఖను సుమోటో రిట్‌ పిటిషన్‌గా పరిగ ణించింది. ప్రతివాదులుగా ఉన్న జగన్‌మోహన్‌రెడ్డి తదితరు లకు నోటీసులు జారీచేసింది. ఈ లేఖ రాసినందుకు ప్రతి ఫలంగా శంకర్రావుకు రెండు వారాలు తిరిగేసరికే మంత్రిపదవి లభించింది. మంత్రి హోదాలో మరొకసారి ఆయన హైకోర్టుకు లేఖ రాశారు. 333 పేజీల డాక్యుమెంటును దానికి జతచేశారు. సోనియాగాంధీ ఆదేశంతోనే ఈ పిటీషన్‌ వేశానని మీడియా ముందే ఆయన ప్రకటించారు. ఆ తర్వాత తెలుగుదేశం నాయ కులు ఎర్రంనాయుడు, అశోక గజపతిరాజు, బైరెడ్డి రాజశేఖరరెడ్డి మరో పిటీషన్‌ వేశారు. ఇది శంకర్రావు వేసిన పిటీషన్‌కు దాదాపు కార్బన్‌ కాపీ! అంటే రెండూ ఒకరే తయారు చేశారు. ఈ కోర్టు వ్యవహారాన్ని రెండు పార్టీలూ కలిసి జాయింట్‌గా నడిపించాయి. వీరి పిటిషన్లపై ప్రాథమిక విచారణ జరిపి నివే దిక ఇవ్వాలని చీఫ్‌ జస్టిస్‌ కక్రూ సీబీఐని ఆదేశించారు. రెండు వారాల్లోనే సీబీఐ సీల్డ్‌కవర్‌లో నివేదిక ఇచ్చింది. ఈ నివేదికను వెల్లడి చేయకుండానే దర్యాప్తు చేపట్టాలని సీబీఐని జస్టిస్‌ కక్రూ ధర్మాసనం ఆదేశించింది. ఆ తర్వాత ఆరు నెలలపాటు సీబీఐ – ఎల్లో మీడియాలు సంయుక్తంగా రోజుకో కథనాన్ని చిలువలు పలువలు చేర్చి ప్రచారంలో పెట్టాయి. 2012 మే 27న జగన్‌ మోహన్‌రెడ్డిని సీబీఐ అరెస్టు చేసింది. పదవీ విరమణ చేసిన జస్టిస్‌ కక్రూను మానవ హక్కుల కమిషన్‌ చైర్మన్‌ పదవి వరించింది. ఇంతకూ వారు జగన్‌మోహన్‌రెడ్డి మీద పెట్టిన కేసేమిటి? క్విడ్‌ ప్రోకో! అంటే వైఎస్సార్‌ హయాంలో ప్రభుత్వం నుంచి రాయితీలు, ప్రయోజనాలు పొందిన పారిశ్రామికవేత్తలు జగన్‌ మోహన్‌రెడ్డి కంపెనీల్లో పెట్టుబడులు పెట్టారని అభియోగం. వాస్తవానికి రాజశేఖరరెడ్డి ముఖ్యమంత్రిగా ఉన్న సమయంలో వైఎస్‌ జగన్‌ ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో లేరు. రాజకీయాల్లోనూ లేరు. అప్పటికే బెంగుళూరులో ఆయనొక విజయవంతమైన యువ వ్యాపారవేత్త. కేంద్రంలో కాంగ్రెస్‌ అధికారంలో ఉన్నప్పుడు సోనియాగాంధీ కుమారుడు రాహుల్‌గాంధీ హోదా లేకుండానే ప్రభుత్వంలో చక్రం తిప్పినట్టు వైఎస్‌ జగన్‌ తిప్పలేదు. మొన్నటి చంద్రబాబు ప్రభుత్వంలోకి దొడ్డిదారిన ప్రవేశించిన లోకేశ్‌ బాబు ప్రభుత్వంపై పెత్తనం చేసినట్టు వైఎస్‌ జగన్‌ చేయలేదు. అసలాయన ముఖ్యమంత్రి అధికార నివాసంలోనే ఉండలేదు. రాష్ట్ర రాజధానిలోనే లేరు. ఆయన ప్రారంభించిన మీడియా, సిమెంటు కంపెనీల్లో కొందరు పారిశ్రామికవేత్తలు పెట్టుబడులు పెట్టారు. వారు కేవలం వైఎస్‌ జగన్‌ కంపెనీల్లో మాత్రమే పెట్టుబడులు పెట్టలేదు. ఇతర కంపెనీల్లోనూ పెట్టారు. వైఎస్సార్‌ ప్రభుత్వంలో రాయితీలు పొందినవారందరూ పెట్ట లేదు. వందలాది మంది రాయితీలు పొందినవారున్నారు. వారిలో ఐదారుగురు మాత్రమే వైఎస్‌ జగన్‌ కంపెనీల్లో వాటాదారులు. అట్లా్లగే ఏ రాయితీలూ పొందనివారు కూడా ఉన్నారు. బంజారాహిల్స్‌లో ఆంక్షలను సడలించి ఫైవ్‌స్టార్‌ హోటల్‌కు అనుమతులిచ్చినందుకు గాను పెన్నా ప్రతాపరెడ్డి పెట్టుబడులు పెట్టారని క్విడ్‌ ప్రోకో అభియోగం. అదే ప్రాంతంలో పార్క్‌ హయత్‌ సహా మరో ఐదు ఫైవ్‌స్టార్‌ హోటల్స్‌కు అప్పటి ప్రభుత్వం అనుమతులిచ్చింది. వారెవరికీ వైఎస్‌ జగన్‌ కంపెనీల్లో వాటాలు లేవు. కాగ్నా నది నుంచి ఇండియా సిమెంట్స్‌కు నీటిని కేటాయించినందుకు దాని అధిపతి శ్రీనివాసన్‌పై క్విడ్‌ ప్రోకో పెట్టారు. వైఎస్‌ హయాంలో 16 సిమెంట్‌ పరిశ్రమలకు అటువంటి కేటాయింపులు జరి గాయి. వారెవరూ ఈ ‘క్వ్రిడ్‌ ప్రోకో’లో లేరు. జడ్చర్ల సమీపం లోని ఫార్మా ఎస్‌ఈజెడ్‌లో భూమి కేటాయించారంటూ హెటిరో, అరబిందోలపై క్విడ్‌ ప్రోకో. అక్కడ పరిశ్రమలు పెట్టేందుకు ఎవరూ ముందుకు రాకపోవడంతో ప్రభుత్వమే వారికి నచ్చ చెప్పి భూములు కేటాయించింది. వారు సొంత నిధులతో అక్కడ అభివృద్ధి చేసిన తర్వాత పలువురు అక్కడ పరిశ్రమలు స్థాపించారు. వాళ్లెవరూ వైఎస్‌ జగన్‌ కంపెనీల్లో పెట్టుబడులు పెట్టలేదు. గృహ నిర్మాణానికి శ్యాంప్రసాద్‌రెడ్డికి భూముల కేటాయింపుపై కూడా క్విడ్‌ ప్రోకో. ఈ రకంగా భూములు పొందినవారిలో అప్పటి టీడీపీ నేత నామా నాగేశ్వర రావు సహా అనేకమంది ఉన్నారు. వారెవరూ జగన్‌ కంపె నీల్లో వాటాలు కొనలేదు. విజయవంతమైన వ్యాపారవేత్తగా వైఎస్‌ జగన్‌ తన కొత్త పరిశ్రమలను కూడా పక్కా బిజినెస్‌ మోడల్స్‌గా రూపుదిద్దారు. తెలుగు మీడియా ప్రపంచం మొత్తం ‘ఒకవైపే చూడు, రెండోవైపు చూడకు’ అన్నట్టుగా నడిచే రోజులవి. ఈ అసత్య వార్తలకు మరోవైపున ఏముందో చూడాలన్న ఆసక్తి జనంలో ఏర్పడిన సమయం. నాణేనికి మరోవైపు అనే స్ఫూర్తితో వచ్చిన ‘సాక్షి’ సూపర్‌ హిట్టయ్యింది. అప్పటి నంబర్‌ వన్‌ పత్రిక కంటే ఎక్కువ సర్క్యులేషన్‌తో ప్రారంభమయింది. జగన్‌ మోహన్‌రెడ్డి బిజినెస్‌ ఆలోచన తప్పుకాదని నిరూపించింది. అదే వరసలో భారతి సిమెంట్స్‌ పరిశ్రమ కూడా ఘన విజయం సాధించింది. వ్యాపారవేత్తలు లాభాల కోసమే ఇతర కంపెనీల్లో పెట్టుబడులు పెడతారు. ఎక్కడ లాభాలొస్తాయో అంచనా వేసే శక్తి ఆ వ్యాపారవేత్తలకుంటుంది. ఈ కంపెనీల్లో పెట్టుబడులు పెట్టిన వారెవరూ కోర్టుకెళ్లలేదు. క్విడ్‌ ప్రోకో ఫిర్యాదు చేయలేదు. అయినా ఇంత గ్రంథం నడిచింది. స్వాతంత్య్ర సమరయోధుల సొమ్మును కైంకర్యం చేస్తూ ఢిల్లీలో అవినీతికి పాల్పడుతున్న కాలంలోనే ఇక్కడ లేని అవినీతిని శూన్యంలోంచి సృష్టించి, బ్రహ్మరాక్షసిగా చిత్రించిన గారడీ ప్రదర్శన చేయడం వింతల్లోకెల్ల వింత. ఈ వింతకు తానే ఇంధనమై మండించినవారు– చంద్రబాబునాయుడు, ఆయన యెల్లో ముఠా. వాస్తవానికి చంద్రబాబునాయుడి మీద వచ్చి నన్ని ఆరోపణలు భారతదేశ చరిత్రలో ఏ రాజకీయ నాయకుడి పైనా రాలేదు. ఇన్వెస్టిగేటివ్‌ వెబ్‌సైట్‌ ‘తెహల్కా డాట్‌కామ్‌’ 2001లోనే చంద్రబాబంతటి అవినీతి రాజకీయవేత్త ఎవరూ లేరని వ్యాఖ్యానించింది. ప్రపంచంలోనే అత్యంత సంపన్నుడైన రాజకీయవేత్త బాబేనని ‘తెహల్కా’ ప్రకటించింది. హైదరాబాద్‌ హైటెక్‌ సిటీ ప్రాంతంలో వందలాది ఎకరాలు, నెల్లూరు జిల్లాలో 300 ఎకరాలు, ఒడిషాలో వంద ఎకరాలు, బెంగుళూరు సమీ పంలో 45 ఎకరాలున్నాయని 2001లోనే ‘తెహల్కా’ చెప్పింది. చంద్రబాబు మీద ఉన్న ఆరోపణలకు రెండు వేల పైచిలుకు పేజీల డాక్యుమెంట్లను సాక్ష్యంగా జతచేస్తూ 2011లోనే వైఎస్‌ విజయమ్మ 110 పేజీల పిటీషన్‌ను హైకోర్టులో వేశారు. ఏలేరు నుంచి ఎంఐజీ కుంభకోణం దాకా డజన్లకొద్దీ స్కామ్‌లకు ఆధారాలను ఆమె సమర్పించారు. విచారణ ఎందుకు జరగ లేదన్నది వేరే విషయం. ఆయన తొమ్మిదేళ్ల పాలన ఒక ఎత్తయితే దానికి వందరెట్ల ఎత్తు చివరి ఐదేళ్ల పాలన. ఈ కాలంలో దేశంలోనే అవినీతిలో ఆంధ్రప్రదేశ్‌ నంబర్‌వన్‌ స్థానంలో ఉన్నదని నేషనల్‌ కౌన్సిల్‌ ఫర్‌ ఎకనామిక్స్‌ అండ్‌ రీసెర్చ్‌ తన నివేదికలో వెల్లడించింది. రాజధాని భూసమీకరణ పేరిట లక్ష కోట్ల దందాకు పాల్పడ్డారని ఆరోపణలు వచ్చాయి. లింగమనేని గ్రూప్, రామకృష్ణ హౌసింగ్‌లకు చెందిన వెయ్యి ఎకరాలను సమీకరణ నుంచి తప్పించి లబ్ధి పొందారనేందుకు ఆధారాలు వెల్లడయ్యాయి. స్విస్‌ ఛాలెంజ్‌ పేరుతో భారీ కుంభకోణానికి తెరతీశారు. హుద్‌హుద్‌ తుపాన్‌ను కంట్రోల్‌ చేయడానికి ముఖ్యమంత్రి స్వయంగా విశాఖ రోడ్లపై బస్సులో కూర్చు న్నారు. అదే సమయంలో తుపానులో గల్లంతయ్యాయని లక్ష ఎకరాల భూరికార్డులను ట్యాంపర్‌ చేశారు. విలువ ఎన్ని వేల కోట్లో అంచనా వేయలేము. బాలకృష్ణ చిన్నల్లుడి కుటుంబం కబ్జా చేసిన వెయ్యి కోట్ల భూమిని రాజముద్ర వేసి కట్నంగా సమర్పించారు. పోలవరం ప్రాజెక్టును ఏటీఎమ్‌గా మార్చు కున్నారని సాక్షాత్తూ ప్రధానమంత్రే వాపోయారు. ఈ ఒక్క ప్రాజెక్టులోనే 20 వేల కోట్లు దండుకున్నారని వార్తలొచ్చాయి. సదావర్తి సత్రం భూముల్లో వెయ్యి కోట్లకు కన్నం వేశారు. ఇలా చెప్పుకుంటూ పోతే ఒక పుస్తకమవుతుంది. రెండు అవినీతి తిమింగలాలు కలిసికట్టుగా నడిపిన కథ ఆంధ్రప్రదేశ్‌ ముఖచిత్రాన్నే మార్చేసింది. దొంగే... ‘దొంగా దొంగా’ అని అరిచాడన్న సామెతకు ఇంతకంటే మంచి ఉదాహ రణ ఉండదు. తన అవినీతిపై విచారణ గానీ, దర్యాప్తు గానీ జరగకుండా చూసుకోవడంలోనే చంద్రబాబు తెలివితేటలన్నీ ఉన్నాయి. విచారణ జరగకుండానే తాను నిప్పునని చెప్పు కోవడం ఆయన ప్రత్యేకత. అగ్నిపరీక్షకు సిద్ధపడితే కాలిపోతా నని ఆయనకు పక్కాగా తెలుసు. అందుకే విచారణకు సిద్ధ పడరు. కానీ ఎల్లకాలం తప్పించుకోవడం ఎవరికీ సాధ్యపడదు. సోనియాగాంధీ అధికారిక నివాసమైన టెన్‌ జన్‌పథ్‌ అందుకు సాక్ష్యం. అక్కడ ట్రిగ్గర్‌ నొక్కిన ఫలితంగా తుపాకీ గొట్టాల నుంచి వెలువడిన గంధక ధూమం ఇంకా గాలిలో ఆవరించి ఉన్నది. ఆ పొగలు ఇంకెన్ని కథలు చెబుతాయో! వర్ధెల్లి మురళి  vardhelli1959@gmail.com

భారత రాజకీయాల్లో ఉత్తరాదివారి ఆధిపత్యం ఉంటే ఉండవచ్చు గాక! కానీ, చాలా విషయాల్లో దక్షిణాది నాయకులతో పోలిస్తే ఔత్తరాహులు దిగదుడుపే. ఈమధ్య ఉత్తరాది పాలక నాయకులు కక్షలు తీర్చుకోవడానికి ఒక కొత్త ఆయుధాన్ని కనిపెట్టారు. దాని పేరు బుల్డోజర్‌. మార్కెట్లో రకరకాల బ్రాండ్ల పేరుతో చలామణీలో ఉన్న బుల్డోజర్లకు సరికొత్త ఉపయోగితా విలువను జోడించిన వ్యక్తిగా యోగి ఆదిత్యనాథ్‌ క్రెడిట్‌ కొట్టేశారు. ఇప్పుడు లక్నో నుంచి భోపాల్‌ మీదుగా సదరు బుల్డోజర్‌ ఢిల్లీకి చేరుకున్నది. కక్షలు తీర్చుకోవడానికి ఈ బుల్డోజర్‌ అనేది చాలా మొరటైన ఆయుధం. ‘నేను కక్ష తీర్చుకుంటున్నాను చూడండహో’ అని చాటింపు వేస్తున్నట్టుగా రణగొణ ధ్వనులతో దాని ఊచకోత కొనసాగుతుంది. ఊరు ఊరంతా అక్కడ గుమికూడుతుంది. గళ్ల లుంగీ, గుబురు మీసం, బుగ్గన పులిపిరి, చేతిలో చాకుతో కనిపించే డ్రామా విలన్‌ లాంటి కర్కశమైన ఆయుధాన్ని ఒక సాధువు కనిపెట్టడమే ఆశ్చర్యం గొలిపే విషయం. ఢిల్లీలో ఆ భయంకర బుల్డోజర్‌ విలన్‌ను ఒక డెబ్బయ్‌ ఐదేళ్ల వృద్ధ కమ్యూనిస్టు మహిళ బృందా కారత్‌ ఎదిరించి నిలబడిన దృశ్యం దేశవ్యాప్తంగా భావోద్వేగాలను తట్టిలేపింది. రాజమౌళి, ప్రశాంత్‌ నీల్‌ సినిమాల్లోని క్లైమాక్స్‌ సీన్‌ మాదిరిగా లక్షలాది గుండెల్లో ముద్రితమైపోయింది. పరమ కర్కోటకుడైన విలన్‌ ఊరి మీద పడి చిత్రహింసలు పెడుతుంటాడు. హీరో వాడిని ఎదిరిస్తాడు. ఇంతలో వర్షం పడుతుంది. గుమిగూడిన జనంలోంచి ఓ పిల్లాడు ‘అన్నా! చంపేయ్‌ వాణ్ణి’ అని గట్టిగా అరుస్తాడు. జనమంతా ‘చంపేయన్నా... చంపేయన్నా’ అని కోరస్‌ అందుకుంటారు. ఆ ఉత్తేజంలో హీరో నిజంగానే చంపేస్తాడు వాణ్ణి. ఇది హీరో గొప్పతనం కాదు. విలన్‌ గొప్పతనమే! మన బుల్డోజర్‌ ఆయుధానికి కూడా అటువంటి భస్మాసుర శక్తి ఉన్నట్టు కనిపిస్తున్నది. దక్షిణాదిన ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని ఎల్లో కూటమి ఆయుధాల ముందు, ఉత్తరాది బుల్డోజర్లు ఎందుకూ కొరగావు. కలష్నికోవ్‌ తుపాకుల ముందు అవి ఈటెలు, బల్లేల వంటివి. రాష్ట్ర రాజకీయాల్లో ఇరవై ఏడేళ్ల కింద పురుడుపోసుకున్న ఎల్లో కూటమి దినదిన ప్రవర్ధమానమై, షోడశ కౌటిల్య కళలు నేర్చిన ‘చంద్ర’బింబం మాదిరిగా వెలిగిపోతున్నది. ‘ Necessity is the mother of invention అంటారు. యూదులంతా కలిసి ఇజ్రాయెల్‌ పేరుతో ఒక చిన్న దేశంగా ఏర్పడ్డప్పుడు చుట్టూ ఉన్న అరబ్బు దేశాలను ఎదిరించి నిలబడాల్సిన అవసరం ఏర్పడింది. అందుకని కొత్త కొత్త ఆయుధాలను, నిఘా వ్యవస్థలను వారు కనిపెట్టవలసి వచ్చింది. మన ఎల్లో కూటమి సోదర సోదరీమణులకు కూడా యూదులంతటి చతురతను ప్రదర్శించవలసి వచ్చింది. ఆ కూటమి పుట్టిన దగ్గర్నుంచి ఆంధ్రప్రదేశ్‌ చరిత్రలో అత్యంత ప్రజాదరణ కలిగిన మాస్‌ లీడర్లను ఎదుర్కొని నిలబడవలసిన ఆగత్సం ఏర్పడింది. రాష్ట్ర విభజన తర్వాత తెలంగాణ ముఖ్యమంత్రిగా ఉంటున్న కేసీఆర్‌ను మినహాయిస్తే ఆంధ్రప్రదేశ్‌ ముఖ్యమంత్రి పదవిని చేపట్టిన వారిలో ఎన్టీఆర్, వైఎస్సార్, జగన్‌మోహన్‌రెడ్డి బలమైన ప్రజానాయకులు. ఈ ముగ్గురికీ కామన్‌ విలన్‌గా నిలబడవలసిన చారిత్రక అవసరం ఎల్లో కూటమికి కలిగింది. వెన్నుపోట్లు, గోబెల్స్‌ ప్రచారాలు, విషపూరిత కుట్రలు, కోట్లు దండుకొని ఓట్లు కొనుగోలు చేయడం, రాజ్యాంగ వ్యవస్థలను చెరపట్టడం, ఎమ్మెల్యేలను కొనేయడం వగైరా షోడశ కళలు ఎల్లో కూటమి ‘చంద్ర’బింబ కాంతులుగా మారాయి. తప్పుడు ప్రచారానికి గోబెల్స్‌ పేరు స్థిరపడిపోయింది కాబట్టి ఆ పేరు వాడుతున్నాము కానీ, మన ‘బాబెల్స్‌’ ప్రచారం ఎదుట గోబెల్స్‌ ప్రచారం కొనగోటితో సమానం. ఇరవై ఏడేళ్లుగా ఎల్లో కూటమి ప్రదర్శిస్తున్న గారడీ విద్యలన్నీ ప్రజలకు తెలిసినవే. ఇప్పుడున్న ప్రభుత్వాన్ని యమర్జెంట్‌గా కూల్చివేయవలసిన అవసరం ఎల్లో కూటమికి ఏర్పడినట్టున్నది. ఇప్పుడా కూటమి వేలాది బుల్డోజర్లను బయటకు వదిలింది. రోడ్ల మీదకు కాదు. జనం మెదళ్లలోకి! కంటికి కనిపించని ఈ బుల్డోజర్లు ఎకాయెకిన ప్రజల మెదళ్లలోకి దూసుకొని పోవాలి. అక్కడ మొలకెత్తే ఆలోచనల్ని తొక్కేయాలి. ఇంగితాన్ని తార్కిక శక్తిని కూల్చేయాలి. మెదడు పనిచేయవద్దు. తాము పంపించే డేటా స్టోరేజిలోంచే జ్ఞానాన్ని గ్రహించాలి. బుల్డోజర్లు వాటి పనిని మొదలుపెట్టాయి. డేటా స్టోరేజిలోకి ప్రతిరోజు కొత్త కొత్త కథలు చేరుతున్నాయి. తాజాగా ‘ఆ విద్యుత్‌ ఆదానిదే’ అనే ఒక కథనాన్ని వదిలారు. కేంద్ర ప్రభుత్వ సంస్థ అయిన సోలార్‌ ఎనర్జీ కార్పొరేషన్‌ ఆఫ్‌ ఇండియా (సెకీ)తో రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ఒక ఒప్పందాన్ని చేసుకున్నది. రైతులకు 9 గంటల విద్యుత్‌ను సమకూర్చే ప్రయత్నాల్లో భాగంగా 7 వేల మెగావాట్లను ‘సెకీ’ నుంచి కొనుగోలు చేయడానికి ఈ ఒప్పందం జరిగింది. ‘ఎ’ అనేవాడు తన అవసరం కోసం స్టేట్‌ బ్యాంక్‌లో లోన్‌ తీసుకున్నాడనుకుందాము. ఆ బ్యాంకులో ‘ఎ’ ఒక్కడే లోన్‌ తీసుకోడు. ‘బీ, సీ, డీ’ వగైరాలు చాలామంది తీసుకుంటారు. అట్లాగే ‘డబ్లు్య, ఎక్స్, వై, జడ్‌’ లాంటి వేలాదిమందికి ఆ బ్యాంకులో డిపాజిట్లు ఉంటాయి. ‘ఎక్స్‌’ అనేవాడికి బ్యాంకులో డిపాజిట్‌ ఉంది కనుక, ‘ఎ’ అనేవాడు లోన్‌ తీసుకున్నాడు కనుక ‘ఎ’ తీసుకున్న లోన్‌ ‘ఎక్స్‌’ దగ్గరే అనే వాదనను ఏమనాలి? ‘ఆ విద్యుత్‌ ఆదానిదే’ అనే వాదన కూడా అటువంటిదే! ‘సెకీ’ అనేది ‘ట్రిపుల్‌ ఎ’ రేటింగ్‌ ఉన్న ప్రభుత్వ సంస్థ. ఆ సంస్థ ఆదాని లాంటి అనేకమంది దగ్గర కొనుగోలు చేస్తుంది. ఆంధ్రప్రదేశ్‌ ఆ సంస్థ దగ్గర కొనుగోలు చేసింది. వినేవాళ్లను వెర్రవాళ్ల కింద జమకట్టి వినిపించే కథ కాదా ఇది? శుక్రవారం నాడు ఒంగోలులో డ్వాక్రా మహిళలకు సున్నా వడ్డీ పథకం కింద నిధులు జమచేసే కార్యక్రమం జరిగింది. ముఖ్యమంత్రి ఆ సభకు హాజరయ్యారు. అంతకు ఒకరోజు ముందు ఎల్లో మీడియా ఒక పిట్టకథతో హడావిడి చేసింది. ఆ రోజు తూర్పుగోదావరి జిల్లాలో ఆదిత్య బిర్లా గ్రూప్‌ వారి ఒక భారీ పరిశ్రమ ప్రారంభం. ఆ కార్యక్రమానికి ప్రచారం రాకుండా ఈ పిట్టకథనే ఎల్లో మీడియా ఎక్కువ ఫోకస్‌ చేసింది. ఆ పిట్టకథ ఏమిటో ఒకసారి పరిశీలిద్దాం. తెలుగుదేశం పార్టీ నాయకుడైన వినుకొండ మాజీ ఎమ్మెల్యే జీవీ ఆంజనేయులు అనుచరుడైన వేముల శ్రీరాములు కుటుంబ సభ్యులతో కలిసి ఇరవయ్యో తేదీ రాత్రి తిరుపతికి బయల్దేరారు. తెలుగుదేశం ప్రభుత్వం హయాంలో ఎస్‌సీ కార్పొరేషన్‌ ద్వారా శాంక్షన్‌ అయిన కారును అరువు తీసుకొని, ప్రైవేట్‌ డ్రైవర్‌ను పెట్టుకొని, ఆయన ప్రయాణమయ్యారు. ఒంగోలు వచ్చేసరికి వారికి టిఫిన్‌ చేయాలనిపించింది. నేషనల్‌ హైవే మీద ధాబాలున్నప్పటికీ వారు నాలుగు కిలోమీటర్లు లోపలికి వెళ్లి ఒంగోలు టౌన్‌లోనే టిఫిన్‌ చేయాలని భావించారు. టౌన్‌లో పార్క్‌ చేయగానే రవాణా శాఖ హోంగార్డు తిరుపాల్‌రెడ్డి కాగితాలు చూపించమని డ్రైవర్‌ను అడిగాడు. కారు ఫిట్‌నెస్‌ గడువు తీరినట్టు గమనించాడు. ఈ విషయాన్ని అసిస్టెంట్‌ మోటార్‌ వెహికల్‌ ఇన్‌స్పెక్టర్‌ అడుసుమిల్లి సంధ్యతో చెప్పారు. ఆమె కారును సీజ్‌ చేయాలని ఆదేశించారు. కానీ డ్రైవర్‌తో మాత్రం సీఎం కాన్వాయ్‌ కోసం సీజ్‌ చేస్తున్నామని చెప్పారు. తిరుపతి యాత్రికుల లగేజీని వాళ్లకిచ్చేశారు. ఆ లగేజీతో వారు బస్టాండ్‌కు వెళ్తున్న దృశ్యాలనూ, ఆటో ఎక్కిన దృశ్యాలనూ ఆ రాత్రిపూట అక్కడ సిద్ధంగా ఉన్న ఎల్లో మీడియా కెమెరాలు షూట్‌ చేశాయి. ఈ కథలో ఉన్న కంతలను విజ్ఞులెవరైనా గమనించగలుగుతారు. సాధారణంగా ముఖ్యమంత్రులు గానీ, ఆ స్థాయి వీఐపీలు గానీ పర్యటనలో ఉన్నప్పుడు భద్రతా కారణాలతో కొన్ని ట్రాఫిక్‌ నియంత్రణలు అమలులోకి తెస్తారు. చంద్రబాబు ముఖ్యమంత్రిగా ఉన్నా, జగన్‌మోహన్‌రెడ్డి ముఖ్యమంత్రిగా ఉన్నా కూడా ఈ నిబంధనలుంటాయి. ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోనైనా, మరే రాష్ట్రంలోనైనా ఉంటాయి. ఈ నియంత్రణలను భూతద్దంలో చూపెట్టి రాద్ధాంతం సృష్టించిన సంఘటనలు గతంలో ఎప్పుడూ జరగలేదు. అధికారం కోల్పోయినందుకు తెలుగుదేశం – ఎల్లో కూటమిలో ఫ్రస్ట్రేషన్‌ పీక్స్‌లో ఉంది. అందుకు కారకుడైన జగన్‌మోహన్‌రెడ్డిపై పీకల దాకా కోపంతో ఆ శ్రేణులు ఊగిపోతున్నాయి. మొన్ననే ఆ పార్టీకి చెందిన ఒక ప్రముఖ నాయకుడు మాట్లాడుతూ, తెలుగుదేశం పార్టీ తరఫున వందమందితో ఆత్మాహుతి దళాన్ని ఏర్పాటు చేసినట్టు ప్రకటించారు. చంపడానికైనా, చావడానికైనా సిద్ధంగా ఉన్నా మని హెచ్చరించారు. ఒకపక్క ఆత్మాహుతి దళాల ఏర్పాటు, మరోపక్క ముఖ్యమంత్రి భద్రతపై విమర్శలతో కూడిన క్యాంపె యిన్‌... ఇవన్నీ అనుమానాలకూ, ఆందోళనకూ తావివ్వడం లేదా? పోలీసు శాఖ వీటిపై దృష్టి పెట్టవలసిన అవసరం లేదా? విజయవాడ ఆస్పత్రిలో ఒక దురదృష్టకర సంఘటన జరిగింది. ఒక అభాగ్య బాలిక అత్యాచారానికి గురైంది. ప్రభుత్వం వేగంగా స్పందించి, ఆ కుటుంబానికి అండగా నిలబడింది. ప్రతిపక్షం ఈ ఘటనపై ప్రభుత్వాన్ని తప్పుపట్టింది. తప్పేమీ లేదు. ప్రతిపక్షం అన్నాక ప్రభుత్వంపై విమర్శలు చేయకుండా ఉండదు. కానీ ఒక సైన్యం దండయాత్రగా వెళ్లినట్టు మందకు మంద ఆస్పత్రిలో దూరడమేమిటి? మహిళా కమిషన్‌ చైర్‌పర్సన్‌పై దాడికి దిగడమేమిటి? ఈ సైన్యం సమక్షంలో సీనియర్‌ రాజకీయ వేత్తయిన చంద్రబాబు రెచ్చిపోయారు. ‘ఈ రాష్ట్రంలో ఏ ఆడపిల్లకైనా రక్షణ ఉందా’ అని ప్రశ్నించారు. ముఖ్యమంత్రే బాధ్యత లేకుండా దుర్మార్గులను ఆడబిడ్డల మీదకు పంపించారు. ముఖ్యమంత్రికి పాలించే అర్హత ఉందా? శీలం విలువ తెలుసా? అంటూ చెలరేగిపోయారు. ఆయన అధికారంలో ఉన్నప్పుడు ఉపదేశించిన సుభాషితాలిప్పుడు సోషల్‌ మీడియాలో వైరల్‌ అవుతున్నాయి. ‘‘మనుషులకు భయం ఉండాలి. ఒక్కొక్కరికీ ఒక్కో పోలీసును పెట్టలేము. ప్రజలకు క్రమశిక్షణ, చట్టనిబద్ధత ఉండాల’’ని ప్రసంగించి, మీ చావు మీరు చావండని చేతులు దులుపుకున్నారు. అధికారంలో ఉన్నప్పుడు ఒకలా, ప్రతిపక్షంలో ఉన్నప్పుడు మరొకలా అచ్చం అపరిచితుడులాగా మాట్లాడటం ఎలా సాధ్యమవుతుందని నెటిజన్లు ప్రశ్నిస్తున్నారు. సీనియర్‌ రాజకీయవేత్త వ్యక్తిత్వానికి ఇదొక ఉదాహరణ. సంక్షేమం పేరుతో సంక్షోభాన్ని సృష్టిస్తున్నారనీ, రాష్ట్రాన్ని అప్పులకుప్పగా మార్చారనీ, శ్రీలంక పరిస్థితి ఏర్పడబో తున్నదనీ రాయని రాతా లేదు, కూయని కూతా లేదు. స్వతంత్ర దేశమైన శ్రీలంకకూ, దేశంలో ఒక రాష్ట్రమైన ఆంధ్రప్రదేశ్‌కూ సాపత్యమేమిటో? విదేశీమారకం కరిగిపోయి చెల్లింపులకు స్థోమత లేక దిగుమతులు ఆగిపోయి, ధరలు పెరిగాయి. జీవనాధారమైన టూరిజాన్ని కోవిడ్‌ దెబ్బకొట్టింది. తొందరపాటు వ్యవసాయ విధానాలతో దిగుబడులు మూడో వంతుకు పడిపోయాయి. ఇవన్నీ కలిసి శ్రీలంకను సంక్షోభంలోకి నెట్టివేశాయి. ఇందులో ఏదైనా అంశం ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు నప్పుతుందా? పైగా ఎల్లోకూటమి పాలిట స్వర్ణయుగం రోజుల్లో, చంద్రబాబు ముఖ్యమంత్రిగా ఉన్న కాలంలో కోవిడ్‌ లాంటి ఇడుములు లేకుండా ఆదాయం నాలుగు పాదాల మీద రేసుగుర్రంలా పరుగెత్తుతున్న సమయాన జీఎస్‌డీపీలో అప్పుల స్థాయి 35 శాతం. ఇప్పుడు కాలాన్నీ, జీవనయానాన్నీ కోవిడ్‌ కాటేసినప్పటికీ, ఆదాయాలు పడిపోయి పెట్టవలసిన ఖర్చులు పెరిగినప్పటికీ జీఎస్‌డీపీలో 32.5 శాతానికే అప్పుల్ని పరిమితం చేయగలిగారు. ఆర్థిక నియంత్రణలో ఎవరు మెరుగు? ఆంధ్రప్రదేశ్‌ ప్రభుత్వం సంక్షేమంపై ఖర్చు పెడుతున్న మాట వాస్తవం. గతం కంటే ఎక్కువ సంక్షేమ కార్యక్రమాలు చేపట్టిన మాట కూడా నిక్కమే! అప్పుల పేరుతో, సంక్షోభాల సాకుతో పేదలను ఆదుకునే కార్యక్రమాలను ఆపేయమంటారా అని స్వయంగా ముఖ్యమంత్రే ఎదురుదాడి చేయడంతో ఎల్లో కూటమి బెంబేలెత్తింది. సర్దుబాటు ప్యూహాన్ని తయారు చేస్తున్నది. అసలు సంక్షేమం మీద జగన్‌మోహన్‌రెడ్డికి పేటెంటేమీ లేదనీ, ఆ కార్యక్రమాలన్నీ వేదాల్లోనే ఉన్నాయనీ కొత్త పాట పాడేందుకు సన్నాయిమేళాన్ని సిద్ధం చేస్తున్నది. సంక్షేమ కార్యక్రమాలకు బద్ధ విరోధినని స్వయంగా ప్రకటించుకున్న చంద్రబాబు హయాంలోని సంక్షేమంపై కొన్ని ధారావాహికలను ప్రచారం చేస్తారట! ఎల్లో కూటమికి అర్థం కాని విషయం, ఆ మాటకొస్తే తటస్థులకూ, కొందరు మేధావులకు కూడా పూర్తిగా అవగాహన కాని విషయం ఒకటున్నది. జగన్‌మోహన్‌రెడ్డి ప్రభుత్వం చేపట్టిన కార్యక్రమం కేవలం సంక్షేమం కాదు. సంక్షేమం ఒక భాగం మాత్రమే! సంక్షేమాన్నీ, అభివృద్ధినీ మిళితం చేసిన మానవీయ అభివృద్ధి మోడల్‌! దాన్నే కొందరు ‘సమ్మిళిత అభివృద్ధి’ అంటున్నారు. కొందరు ‘సమగ్ర అభివృద్ధి’ అంటు న్నారు. అభివృద్ధి అంటే రియల్‌ ఎస్టేట్‌ వ్యాపారమనుకునేవారికి ఈ కోణం అర్థం కాదు. సమాజంలోని అన్ని వర్గాలు, అన్ని జాతులు, కులాలు, ప్రాంతాల ప్రజలందరూ సాధికారత సాధించడానికి అవసరమైన కార్యక్రమాన్ని వైఎస్‌ జగన్‌ ప్రభుత్వం రూపొందించింది. ప్రజలందరూ సాధికార శక్తులుగా రూపొందిన నాడు ఆ సమాజం అభివృద్ధి క్రమంలో సహజం గానే అగ్రస్థానంలో ఉంటుంది. ఇప్పుడు అమలు చేస్తున్న సాధికారతా యజ్ఞంలో సంక్షేమం ఒక భాగం. రైతులూ, డ్వాక్రా మహిళలూ, నడివయసు మహిళలూ... ఇలా నిర్లక్ష్యానికి గురైన వర్గాలన్నీ ఆయా సమూహాల వారీగా సాధికారత సాధించడా నికీ, ఉమ్మడిగా అన్ని వర్గాల సాధికారతకు ఉపకరించే విధంగా విద్య, వైద్య మోడళ్లను ఈ ప్రభుత్వం డిజైన్‌ చేసింది. చిట్టచివరి ఇంటి గడప దాకా పరిపాలనను వికేంద్రీకరించడం కూడా సాధికారతలో భాగమే. ఈ మొత్తం సాధికారతా విశ్వరూపాన్ని వదిలేసి, సింపుల్‌గా ‘సంక్షేమం’ అనే ఒక్క మాటతోనే ఈ ప్రభుత్వాన్ని బ్రాండింగ్‌ చేయడం మహా పర్వతాన్ని మరు గుజ్జుగా చూపడమే అవుతుంది. వర్ధెల్లి మురళి, vardhelli1959@gmail.com

చీకటి తెరలు కరిగిపోయే వేళ, వెలుగు రేకలు ప్రసారమయ్యే క్రమంలో దృగ్గోచరాలపై ఒక స్పష్టత వస్తుంది. లోకం మీద, దాని నడవడి మీద అవగాహన కుదురుకుంటుంది. భారత రిపబ్లిక్‌ ‘అనే నేను’ పేరుతో ప్రజాపాలన ప్రారంభమై డెబ్బయ్‌ రెండేళ్లు గడిచింది. ఈ కాలంలో అధికారం చెలాయించిన నాయకుల చిత్తశుద్ధిలో తరతమ భేదాలున్నాయి. అయినప్పటికీ భారత రాజ్యాంగం అనే పవిత్ర గ్రంథం ప్రభావం ఫలితంగా కొందరు పాలకులు నిండు మనసుతో, మరికొందరు అర్ధమనస్కంగా సామాజిక పరివర్తన క్రమానికి లంగరెత్తక తప్పలేదు. ఫలితంగా ‘నిమ్న’ జాతి పొరల్ని చీల్చుకుంటూ సామాజిక నిచ్చెనమెట్లను ఒక్కొక్కటే ఎక్కుకుంటూ కొందరు అధోజగత్‌ సహోదరులు ‘సోషల్‌ డెమోక్రసీ’ అనే అంతస్థుకు చేరుకోగలిగారు. చదువు అనే చేదోడు లభించిన కారణంగా వారికీ అధిరోహణ సాధ్యమైంది. ఇరుగుపొరుగు పరిసరాలు వారికిప్పుడు స్పష్టంగా కనిపిస్తున్నాయి. నిచ్చెన కింది మెట్టు మీద నిలబడి ఉన్నప్పుడు విన్న కాకమ్మ కథల డొల్లతనం ఇప్పుడు వెల్లడవుతున్నది. అద్భుతాలుగా వినిపించిన స్వాములోర్ల ప్రతిమల కంటే, సర్దార్ల విగ్రహాల కంటే సమున్నతమైన శిఖర సమానమైన మూర్తిని మనోనేత్రంతో వాళ్లు చూడగలుగుతున్నారు. ఆ మూర్తి చూపుడువేలు ప్రబోధం వారికిప్పుడు సరైన రీతిలో అర్థమవుతున్నది. ఇన్నాళ్లూ మన నాయకులూ, బోధకులూ చెబుతున్నట్టుగా అంబేడ్కర్‌ కేవలం దళిత నాయకుడు కాదు. జాతీయ నాయకుడు. నేటి దేశావసరాలకు గాంధీ, నెహ్రూల కంటే అంబేడ్కర్‌ ఎక్కువగా సరితూగగలడని నిరూపణవుతున్నది. ఆయనను కేవలం రాజ్యాంగ రచయితగానే మన పాఠ్య పుస్తకాలు మనకు పరిచయం చేశాయి. కానీ, ఈనాటి సామాజిక, రాజకీయ సమస్యలను కూడా ఏడెనిమిది దశాబ్దాలకు పూర్వమే దర్శించి భాష్యం చెప్పిన మహోపాధ్యాయుడు డాక్టర్‌ బాబాసాహెబ్‌ అంబేడ్కర్‌. ఆయన పుట్టిన తేదీ ఏప్రిల్‌ 14. రోజురోజుకూ ఈ తేదీకి ప్రాధాన్యం పెరుగుతున్నది. భారతీయ సమాజం విద్యాప్రపూర్ణమవుతున్న కొలదీ, వివేకపూరితమవుతున్న కొలదీ ఈ తేదీ మరింత కాంతులీనబోతున్నది. తెలుగు రాష్ట్రాల చరిత్రలో ఏప్రిల్‌ 14వ తేదీతో ముడిపడిన మరో ఉత్తేజభరితమైన వృత్తాంతం కూడా ఉన్నది. ఉస్మానియా విద్యార్థి నాయకుడైన జార్జిరెడ్డిని పెత్తందారీ శక్తులు కుట్రపూరితంగా మట్టుపెట్టిన రోజది. అది జరిగి ఇప్పటికి యాభయ్యేళ్లయింది. జార్జిరెడ్డిని గురించి ఆనాటి పరిశీలకుల్లో రెండు రకాల వ్యాఖ్యానాలు వెలువడ్డాయి. జార్జిరెడ్డి ఇంకొంతకాలం జీవించి ఉంటే, రాజకీయాల జోలికి – గొడవల జోలికీ వెళ్లకుండా ఉండి ఉంటే ఈ దేశానికి ఐన్‌స్టీన్‌ వంటి ఒక గొప్ప శాస్త్రవేత్త లభించి ఉండేవాడని కొందరు అభిప్రాయపడ్డారు. ఎమ్మెస్సీ న్యూక్లియర్‌ ఫిజిక్స్‌లో జార్జి గోల్డ్‌మెడలిస్ట్‌. పరిశోధక విద్యార్థి. జార్జి పరీక్ష పేపర్లు దిద్దడానికి ఉస్మానియా ప్రొఫెసర్లు తటపటాయిస్తే, వాటిని బొంబాయి యూనివర్సిటీకి పంపించారట. జార్జి సమాధానాలు చదివిన అక్కడి ప్రొఫెసర్‌ ఒక్కసారి ఈ యువ మేధావిని వ్యక్తిగతంగా కలుసుకోవాలన్న కోరికతో హైదరాబాద్‌కు వచ్చి వెళ్లారట. జార్జిరెడ్డి బతికి వుంటే ఇండియాకు ఇంకో చేగువేరా లభించి ఉండేవాడని మరికొందరు వ్యాఖ్యానిస్తుంటారు. గ్రామీణ పేద రైతు కుటుంబాల నుంచీ, బీసీ, ఎస్సీ కుటుంబాల నుంచి వచ్చిన విద్యార్థులు యూనివర్సిటీ స్థాయికి అప్పుడప్పుడే చేరుకుంటున్న రోజులవి. పెత్తందారీ, సంపన్న వర్గాల పిల్లల్లో కొందరు గూండా తండాలను వెంటేసుకుని యూనివర్సిటీలో అరాచకం సృష్టిస్తున్న రోజులు. గ్రామీణ విద్యార్థుల్ని ర్యాగింగ్‌ చేయడం, అవమానించడం, వారిపై దౌర్జన్యాలు చేయడం నిత్యకృత్యంగా మారింది. ఈ దశలో యూనివర్సిటీలో ప్రవేశించిన జార్జి గ్రామీణ విద్యార్థులను సంఘటితం చేసి, వారికి అండగా నిలబడ్డాడు. వారికి తిరగబడడం నేర్పించాడు. జార్జి స్వయంగా బాక్సర్‌. ధైర్యశాలి. అతని ధాటికి గూండా గ్యాంగ్‌లు హడలిపోయేవి. ‘ప్రగతిశీల ప్రజాస్వామ్య విద్యార్థి బృందం’ పేరుతో విద్యార్థి సంఘాల ఎన్నికల్లో జార్జి విజయబావుటా ఎగరేశాడు. ఈ దశలోనే జార్జిరెడ్డి హత్య జరిగింది. విద్యార్థిలోకంపై ఈ హత్య తీవ్రమైన ప్రభావం చూపింది. అనంతర కాలంలో జార్జిరెడ్డి స్ఫూర్తితో వందలాదిమంది విద్యార్థులు విప్లవకారులుగా తయారయ్యారు. బాబాసాహెబ్‌ అంబేడ్కర్‌ జీవిత కథ అందరికీ తెలిసిందే. అణచివేతను, అవమానాలను స్వయంగా అనుభవించి కృషితో, సాహసంతో ఎవరెస్ట్‌ ఎత్తుకు ఎదిగిన ధీశాలి. భారత రాజ్యాంగ రచనకు నాయకత్వం వహించే వ్యక్తిగా ఆయన పేరును విస్మరించడానికి వీల్లేని దశకు ఆయన ఎదిగారు. వచ్చిన అవకాశాన్ని వినియోగించుకుని దేశంలో రాజ్యాంగబద్ధంగా, ప్రజాస్వామ్య పద్ధతుల్లో సామాజిక పరివర్తనకు దోహదపడే బాటలు వేశారు. నిచ్చెనమెట్ల కులవ్యవస్థలో అట్టడుగున పడి దోపిడీకి గురవుతున్న వర్గాల అభ్యున్నతికి ఆయన రాజ్యాంగంలో చోటు కల్పించారు. భిన్న భాషలు, మతాలు, కులాలు, ప్రాంతాలతో కూడిన ఈ దేశాన్ని ఒక సుస్థిర ప్రజాస్వామ్య వ్యవస్థగా నిలదొక్కుకునేందుకు అవసరమైన ఏర్పాట్లను చేశారు. ఆయన దృష్టిలో ప్రజాస్వామ్యం అనేది రాజకీయ భావన మాత్రమే కాదు. సామాజిక భావన కూడా! ఆర్థిక భావన కూడా! అనేక చారిత్రక, సామాజిక కారణాల వల్ల వెనుకబడిపోయిన విశాల ప్రజానీకం మిగిలిన వారితో పోటీపడగలిగే స్థాయికి చేరుకోవడానికి ప్రత్యేక అవకాశాలు కల్పించారు. రాజ్యాంగంలోని ప్రాథమిక హక్కులు, ఆదేశిక సూత్రాలు, ముఖ్యంగా రాజ్యాంగ పీఠిక ఈ దేశం నిర్దేశించుకున్న లక్ష్యాలకు అద్దంపడతాయి. పౌరులందరికీ సామాజిక ఆర్థిక రాజకీయ న్యాయం, ఆలోచన భావ ప్రకటన విశ్వాసం ఆరాధనల స్వేచ్ఛ, అవకాశాల్లోఅందరికీ సమానత్వం, వ్యక్తిగత గౌరవాన్ని జాతి సమగ్రతను సంరక్షిస్తూ అందరి నడుమ సౌభ్రాతృత్వాన్ని పెంపొందించడం రాజ్యాంగ లక్ష్యాలుగా పీఠికలో సంకల్పం చెప్పుకున్నారు. ఈ రాజ్యాంగ లక్ష్యాలను ఇప్పటికే సంపూర్ణంగా సాధించి ఉన్నట్లయితే సమాజంలో ఇంత విపరీతమైన వ్యత్యాసాలు ఉండేవి కావు. రాజ్యాంగం నిర్దేశించినట్లు అందరికీ సామాజిక, ఆర్థిక, రాజకీయ న్యాయం లభించి ఉన్నట్లయితే జార్జిరెడ్డి వంటి యువకులు విప్లవ మార్గం వైపు మొగ్గు చూపేవారు కాదు. అంతరాలు లేని రాజ్యాన్ని సృష్టించాలని ఆ మార్గంలో వెళ్లిన వేలాదిమంది యువకులు ఆత్మబలిదానాలు చేశారే తప్ప గమ్యం మాత్రం ఇంతవరకూ కనుచూపు మేరలోకి రానేలేదు. అదే లక్ష్యసాధన కోసం అంబేడ్కర్‌ ప్రజాస్వామ్య మార్గాన్ని ఎంచుకున్నారు. అందుకోసం దారిచూపే పవిత్ర గ్రంథంగా రాజ్యాంగాన్ని రూపొందించారు. పాలకుల సహాయ నిరాకరణ వలన రాజ్యాంగ లక్ష్యాలు సంపూర్ణంగా నెరవేరకపోయినా కొంతమేరకైనా సత్ఫలితాలనిస్తున్నాయి. నెమ్మదిగానైనా సామాజిక పరివర్తన జరుగుతున్నది. నాణ్యమైన విద్యను దళిత, గిరిజన వెనుకబడిన వర్గాలకు ఉచితంగా అందజేసి ఉన్నట్లయితే పరివర్తన మరింత వేగంగా జరిగేది. దోపిడీ – పీడనా లేని సమాజాన్ని కాంక్షించేవారెవరైనా సరే, మనిషి మనిషిగా ఆత్మగౌరవంతో బతకగలిగే వ్యవస్థను కోరుకునేవారు ఎవరైనా గానీ, పేదరికం లేని కరువు కాటకాలు లేని రోజులు రావాలని కోరుకునేవారందరూ కూడా, అందరికీ ఆరోగ్యం, అందరికీ విద్య కావాలని నినదించేవారందరూ కూడా ఆ దిశలో పడుతున్న ప్రతి అడుగునూ స్వాగతించాలి. ప్రేమించాలి. అభినందించాలి. ఆ అడుగు విప్లవకారులదైనా, ప్రజాస్వామికవాదులదైనా సరే! కేంద్ర ప్రభుత్వాలదైనా, రాష్ట్ర ప్రభుత్వానిదైనా సరే! ఒక్కో ముందడుగు గమ్యాన్ని దగ్గర చేస్తుందని మరిచిపోరాదు. అంబేడ్కర్‌ జయంతికి సరిగ్గా మూడు రోజుల ముందు ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో మంత్రివర్గ పునర్వ్యవస్థీకరణ జరిగింది. 70 శాతం మంత్రిపదవులను బలహీనవర్గాలకు కేటాయించారు. ఇన్ని పదవులు ఈ సెక్షన్లకు ఇవ్వడం దేశ చరిత్రలో ఇదే ప్రథమం. ఇది అభినందించదగిన సందర్భం కాదా? ఐదు ఉపముఖ్యమంత్రి పదవుల్లో నాలుగు ఈ వర్గాలకు కేటాయించారు. ఇది వారి ఆత్మగౌరవాన్ని ఇనుమడింపజేసే చర్య కాదా? దేశవ్యాప్తంగా దాడులకు, దౌర్జన్యాలకు గురవుతున్న వారిలో దళితులు, మహిళలే అత్యధికంగా ఉన్నారంటూ దశాబ్దాలుగా జాతీయ క్రైమ్‌ బ్యూరో రికార్డులు చెబుతున్నాయి. ఆ సవాల్‌కు జవాబుగా ఒక దళిత మహిళకే హోంశాఖను అప్పగించడాన్ని మనం స్వాగతించలేమా? ఇలా అప్పగించడం వరుసగా ఇది రెండవసారి కూడా! హోం, రెవెన్యూ, వైద్యం–ఆరోగ్యం, విద్య, పంచాయతీరాజ్, పురపాలన, పరిశ్రమలు, రవాణా – ఇలా కీలకమైన శాఖలన్నింటినీ ఈ వర్గాలకే కేటాయించడాన్ని ఇదివరకెప్పుడైనా ఈ రాష్ట్ర చరిత్రలోగానీ, వేరే రాష్ట్ర చరిత్రలో గానీ, దేశ చరిత్రలో గానీ చవిచూసి ఉన్నామా? గతంలో యాదవ – కురుబ కులాలకు కలిపి జాయింట్‌గా ఒకటి, గౌడ – శెట్టిబలిజలకు కలిపి జాయింట్‌గా ఒకటి, పొలినాటి వెలమ – కొప్పుల వెలమలకు కలిపి ఒకటి చొప్పున కేటాయించే సంప్రదాయాన్ని వదిలిపెట్టి విడివిడిగా మంత్రి పదవులిచ్చారు. రాయలసీమలో జనాధిక్యం కలిగిన బోయలకూ, ఉత్తరాంధ్రలో అధికంగా వుండే తూర్పు కాపులకూ, సముద్ర తీరం వెంబడి నివసించే మత్స్యకారులకూ మంత్రి పదవులు దక్కాయి. ఎక్కువ మంత్రి పదవులను ఇవ్వడమే కాకుండా కీలక శాఖలను కట్టబెట్టడం సాధికారత సాధనలో ఒక గొప్ప ముందడుగు. ఆంధ్రప్రదేశ్‌ ప్రభుత్వం ఇంతకు ముందు స్థానిక సంస్థల్లో ఈ వర్గాలకు యాభై శాతం కుర్చీలను కట్టబెట్టింది. మొత్తం స్థానిక సంస్థల పదవుల్లో యాభై శాతాన్ని మహిళలకు రిజర్వు చేసింది. నామినేటెడ్‌ పదవుల్లో యాభై శాతం, నామినేటెడ్‌ పనుల్లో యాభై శాతం ఈ వర్గాలకు కేటాయింపును చట్టబద్ధం చేసింది. ఈ మొత్తంలో కూడా సగం మహిళలకు! ఈ చర్యలు రాజ్యాంగ లక్ష్యాలకు అనుగుణమైనవే కదా! గమ్యాన్ని మరింత దగ్గర చేసేవే కదా! విద్య – వైద్య రంగాల్లో ఆంధ్రప్రదేశ్‌ ప్రభుత్వం చేపట్టిన చర్యలు విప్లవాత్మకమైనవిగా ఇప్పటికే నీతి ఆయోగ్, కేంద్రం, ఇతర రాష్ట్రాలు ప్రశంసించాయి. కానీ ఆంధ్రప్రదేశ్‌ ప్రతిపక్షాలు గానీ, మీడియా గానీ వీటి గురించి ఏనాడూ మాట్లాడిన పాపాన పోలేదు. వ్యవసాయ రంగంలో చిన్న కమతాలు లాభదాయకం కాదని పెట్టుబడిదారీ ఆర్థికవేత్తల నుంచి సోషలిస్టు ఆర్థికవేత్తల వరకూ అందరూ అభిప్రాయ పడతారు. దీనికి పరిష్కారంగా కార్పొరేట్‌ వ్యవసాయాన్ని కొందరు సూచిస్తున్నారు. సమష్టి వ్యవసాయాన్ని మరికొందరు సూచిస్తున్నారు. ఇవేవీ కూడా భారతీయ వ్యవసాయ సంస్కృతికి సరిపడేవి కావు. ఆంధ్రప్రదేశ్‌ ప్రభుత్వం ఏర్పాటుచేసిన ఆర్‌బీకే సెంటర్లు చిన్న కమతాలకు శ్రీరామరక్షగా నిలబడగలుగు తాయని పరిశీలకులు చెబుతున్నారు. ఈ సృజనాత్మక కార్యక్రమాన్ని కూడా స్వాగతించలేమా? రాజ్యాంగం నిర్దేశించిన గమ్యాన్ని ముద్దాడే దిశగా పడే ప్రతి అడుగునూ స్వాగతించడం, అభినందించడమే అభ్యుదయమవుతుంది. వ్యతిరేకించడం అభివృద్ధి నిరోధకమవుతుంది. వర్ధెల్లి మురళి vardhelli1959@gmail.com

యూరప్‌ ఖండమంతా ఆసక్తిగా ఎదురుచూస్తున్న ఫ్రాన్స్‌ అధ్యక్ష ఎన్నికల తొలి దశ పోలింగ్‌ ఆది వారం జరగబోతోంది. ఈనెల 24న జరగబోయే మలి దశకు ప్రధానంగా ఎవరు పోటీలో ఉంటారో ఈ పోలింగ్‌  ఫలితం తేల్చేస్తుంది. ప్రస్తుత అధ్యక్షుడు, మధ్యేవాద పక్ష నాయకుడు ఇమ్మానియేల్‌ మేక్రాన్‌ సునాయాసంగా గెలుస్తారని గత నెలలో వెలువడిన సర్వేలు చెప్పినా... ఇటీవల ఆయన ప్రత్యర్థి, తీవ్ర మితవాద పక్షనేత మెరైన్‌ లీ పెన్‌ తన స్థానాన్ని మెరుగుపర్చుకున్నారని తేలింది. తాను విజయం సాధిస్తే ప్రళయం ఖాయమని స్టాక్‌ మార్కెట్‌లు ప్రజల్లో అనవసర భయాలు సృష్టిస్తున్నాయని లీపెన్‌ అంటున్నారు. నిజానికి మేక్రాన్‌కు ఎన్నడూ లేనంత అనుకూల పరిస్థితులు న్నాయి. కానీ ఆయన ఎన్నికల ప్రచారం ఆలస్యంగా మొదలుకావడమే లీ పెన్‌కు వరమైందని నిపు ణుల భావన. అయిదేళ్ల క్రితం జరిగిన అధ్యక్ష ఎన్నికల్లో రెండో దశ ఎన్ని కల్లో 66 శాతం ఓట్లు సాధించినప్పుడు మేక్రాన్‌ వయసు 39 ఏళ్లు. నెపోలియన్‌ బోనపార్ట్‌ తర్వాత అంత చిన్న వయసులో ఫ్రాన్స్‌ అధ్యక్ష పీఠం దక్కించుకున్నవారు మరెవరూ లేరు. అయితే అప్పటి పరిస్థితులు వేరు. ఇరవై రెండేళ్ల తర్వాత 2012లో విజయకేతనం ఎగరేసిన సోషలిస్టు పార్టీ పాలనలో పూర్తిగా విఫలమై అప్రదిష్టపాలైంది. అధ్యక్షుడిగా పాలించిన హొలాండ్‌ అసమర్థుడిగా ముద్రపడి, చివరి సమయంలో బెనోయిట్‌ హమాన్‌కు పీఠం అప్పగించారు. ఆయన కూడా ప్రజలను ఆకట్టు కోలేకపోయారు. అటు లీ పెన్‌ తీవ్ర మితవాద భావాలతో జనాన్ని హడలెత్తించారు. తాను అధ్యక్షురాలిగా గెలిస్తే నాటో కూటమి నుంచి ఫ్రాన్స్‌ను తప్పిస్తానని, రష్యాతో సంబంధాలు మెరుగు పరుస్తానని ఆమె హామీ ఇచ్చారు. ఇవన్నీ మార్కెట్లను బెంబేలెత్తించాయి. ఆ పరిస్థితుల్లో మేక్రాన్‌ సునాయాసంగా గెలిచారు. కానీ ఇప్పుడు పరిస్థితి మారింది. తీవ్ర మిత భావాలు ఫ్రాన్స్‌ ప్రజానీకానికి రుచించడం లేదన్న నిజాన్ని లీ పెన్‌ గ్రహించారు. దానికితోడు ఉక్రెయిన్‌పై రష్యా దాడికి దిగడంతో ఆ దేశం ప్రస్తావన, పుతిన్‌ ప్రస్తావన ఆమె మానుకున్నారు. అలాగే వలసల విషయంలోనూ ఉదారంగా ఉంటున్నారు. ఏ దేశంలో కల్లోలం ఏర్పడినా వేలాదిమంది ఫ్రాన్స్‌కు వచ్చిపడి స్థానికుల అవకాశాలను దెబ్బ తీస్తున్నారని, దేశ భద్రతకు ముప్పుగా మారుతున్నారని 2017 ఎన్నికల్లో ఆమె విరుచుకుపడేవారు. తాను వచ్చిన వెంటనే వలసల నిరోధానికి చట్టం చేస్తాననేవారు. ఇప్పుడు మాత్రం అందుకు భిన్నంగా ఉక్రెయిన్‌ వాసులు మన సోదర సోదరీమణులేనని, వారిని ఆదుకోవడం మన కర్తవ్యమని లీ పెన్‌ చెబుతున్నారు. బ్రెగ్జిట్‌ అనంతరం బ్రిటన్‌ పడుతున్న అవస్థలు అందరికీ తెలియడంతో యూరొపియన్‌ యూనియన్‌(ఈయూ) నుంచి ఫ్రాన్స్‌ బయటకు రావాలన్న డిమాండ్‌ను ఈసారి ఆమె అటకెక్కించారు. ఆ మాటంటే ఓటమి ఖాయమని లీ పెన్‌కు అర్థమైంది. గతంతో పోలిస్తే ఆమె అభిప్రాయాలు సరళం కావడం ఓటర్లకు నచ్చి ఉండొచ్చు. అలాగని ఓటర్లలో ఆమె గురించిన భయాందోళనలు పూర్తిగా పోలేదు. ఎందుకంటే ఇప్పటికీ ఆమె ఈయూ నిబంధనలను బేఖాతరు చేసి విదేశీ కార్మికుల స్థానంలో ఫ్రాన్స్‌ పౌరులకే ఉద్యోగాలు కట్టబెడతామని హామీ ఇస్తున్నారు. అలాగే ముస్లిం మహిళలు బహిరంగ ప్రదేశాల్లో ఎక్కడా బురఖా వాడకుండా చర్యలు తీసుకుంటా నంటున్నారు. అయితే ఉక్రెయిన్‌పై దాడి తర్వాత పుతిన్‌పై జర్మనీ వగైరా దేశాల్లో ఏర్పడిన అభిప్రా యమే ఫ్రాన్స్‌లోనూ ఉంది. యూరప్‌ ఖండానికి ఆయన ముప్పుగా పరిణమిస్తాడన్న భయాందో ళనలున్నాయి. లీపెన్‌ ఇప్పుడు పుతిన్‌ ప్రస్తావన మానుకుని ఉండొచ్చు. కానీ ఆమె గెలిస్తే ఫ్రాన్స్‌ సంక్షోభంలో కూరుకుపోతుందనీ, అది అంతిమంగా ఈయూ దేశాల్లో ప్రజాస్వామ్య వ్యవస్థలను విచ్ఛిన్నం చేసి పుతిన్‌కు పరోక్షంగా తోడ్పడుతుందనీ నమ్ముతున్నవారున్నారు. లీ పెన్‌ ధోరణులు పుతిన్‌కే ఉపయోగపడతాయని భావిస్తున్నారు. అందువల్ల తొలి దశలో మేక్రాన్‌ కంటే ఆధిక్యత తెచ్చుకున్నా, రెండో దశలో ఆమె దెబ్బతినడం ఖాయమని నిపుణులు విశ్లేషిస్తున్నారు. అధికారంలో ఉన్నవారు సమర్థవంతమైన పాలన అందిస్తేనే ప్రజలు వారికి మరోసారి అధి కారం కట్టబెడతారు. అంతేతప్ప ఏవో సాకులు వెదికి, ఎవరివల్లనో ముప్పు వస్తుందని భయపెట్టి ఓట్లడిగే రోజులు పోయాయి. కనీసం ఫ్రాన్స్‌ ప్రజానీకం అలాంటి అధినేతలను విశ్వసించరు. మేక్రాన్‌ను ఆ విషయంలో మెచ్చుకోవాలి. ఆయన చెప్పినవన్నీ చేసి ఉండకపోవచ్చుగానీ ఆర్థికంగా ఫ్రాన్స్‌ను మెరుగ్గా నిలిపారు. దాదాపు పాతికేళ్ల తర్వాత ఈయూలో ఫ్రాన్స్‌ పలుకుబడిని పెంచారు. అటు కార్పొరేట్‌ సంస్థల పన్నులనూ తగ్గించారు. ఇటు మధ్యాదాయ వర్గాలకూ పన్ను పోటు తగ్గించారు. నిరుద్యోగిత 7 శాతానికి పరిమితం చేస్తానన్న మేక్రాన్‌ 2017 నాటి వాగ్దానానికి కరోనా గండికొట్టింది. కానీ ఆయన అన్ని రకాల చర్యలూ తీసుకుని ఆ హామీని నెరవేర్చారు. వీటితోపాటు ఉగ్ర దాడుల తర్వాత మితవాద ఓటర్ల మనసు గెల్చుకోవడానికి దేశ ముస్లిం జనాభాను ‘విదేశీ ప్రభావం’ నుంచి తప్పించడానికంటూ  నిరుడు ఒక చట్టం తీసుకొచ్చారు. ఫ్రాన్స్‌ శతాబ్దాలుగా నమ్ముతున్న ఉదారవాద విలువలకు ఈ చట్టం సమాధి కట్టిందని వామపక్ష, ఉదారవాద పక్ష నేతలు ఆరోపించగా... మత ఉగ్రవాదం కట్టడికి ఇది సరిపోదని మితవాదులు విమర్శించారు. మొత్తానికి మేక్రాన్, లీ పెన్‌ల మధ్య ఓట్ల శాతం వ్యత్యాసం తగ్గిందన్న తాజా సర్వేల జోస్యం ఫ్రాన్స్‌లో కలవరం రేపుతోంది. ఆదివారం పోలింగ్‌ మాటెలా ఉన్నా 24న జరిగే తుది ఎన్నికల నాటికైనా మేక్రాన్‌ పుంజుకుంటారా లేదా అన్నది వేచి చూడాలి.