(ముంపు ప్రభావిత ప్రాంతాల నుంచి సాక్షిప్రతినిధి): ఊహకందని విలయం..మాటలకందని విషాదం నుంచి ఎనిమిది రోజులైనా విజయవాడ నగరం తేరుకోలేకపోతోంది. బుడమేరు చేసిన వరద గాయం నుంచి మానకపోగా, బురద చేస్తున్న కొత్త గాయాలతో అల్లాడుతోంది. గత ఆదివారం నుంచి ఈ ఆదివారం వరకూ కంటిమీద కునుకు లేకుండా, ప్రాణాలు అరచేతిలో పెట్టుకుని బతుకీడుస్తున్న సింగ్‌నగర్, రాజరాజేశ్వరిపేట, వాంబేకాలనీలతో పాటు వైఎస్సార్‌ కాలనీ, జక్కంపూడి కాలనీ, పాలఫ్యాక్టరీ ఫ్లై ఓవర్‌ కింద రామరాజ్యనగర్, పంజాసెంటర్, చిట్టినగర్‌ సొరంగం, కబేళారోడ్డు, సితార సెంటర్, నిజాంగేట్‌ సెంటర్, వించిపేట, కంసాలిపేటలో వరద తాజా పరిస్థితులపై ‘సాక్షి’ గ్రౌండ్‌ రిపోర్ట్‌ ఇది. బుడమేరు ఉగ్రరూపంగత నెల 31వ తేదీ మధ్యాహ్నం నుంచి కురిసిన భారీ వర్షానికి పరీవాహకప్రాంతం నుంచి బుడమేరుకు భారీగా నీరు వచ్చి చేరింది. మూడు చోట్ల గండి పడింది. వెలగలేరు నుంచి ఆ వరదంతా వచ్చి విజయవాడ నగరాన్ని ఈనెల 1వ తేదీ ఉదయం ముంచెత్తింది. ఆ వరద నీరు ముందుగా ప్రవేశించిన వైఎస్సార్‌కాలనీ, జక్కంపూడి కాలనీ పరిసర ప్రాంతానికి చేరుకున్న తొలిమీడియా ‘సాక్షి’కి అడుగడుగునా బాధితుల కష్టాలు కనిపించాయి. అక్కడ బుడమేరు నేటికీ ఉగ్రరూపంలోనే ఉంది. పూర్తిగా మునిగిపోయిన ఆ పరిసర ప్రాంతాలు ఇప్పటికీ ముంపులోనే ఉన్నాయి. రాకపోకలు లేక అక్కడి ప్రజలు అల్లాడుతూనే ఉన్నారు. ఎనిమిది రోజులుగా నీటిలోనే ఇళ్లు నానిపోతుండటంతో గోడలు ఏ క్షణాన కూలిపోతాయోనని తప్పనిసరై పై అంతస్తుల్లోనే ఆశ్రయం పొందుతున్న బాధితులు భయాందోళన వ్యక్తం చేస్తున్నారు.కన్నీరేగాని... మంచి నీరేదిబుడమేరు వరదలకు సర్వస్వం కోల్పోయి నిరాశ్రయులైన లక్షలాది మందికి తమ భవిష్యత్తు ఏమిటో అర్ధం కావడం లేదు. ముంపు ప్రాంతాల్లో చిధ్రమైన వారి జీవితాలు ఇప్పట్లో కోలుకునేలా లేవు. వరద ముంచెత్తిన ప్రాంతాల్లో ప్రజల కన్నీరు ఇంకిపోతుందేమోగానీ ఆ అభాగ్యుల కష్టాలు తీరేలా కనిపించడం లేదు. కనీసం బురదైనా తొలగడం లేదు. వన్‌టౌన్‌ ప్రాంతంలో వరద నీటిలో రోజుల తరబడి మునిగిపోయిన కాలనీలు, వీధులు, రోడ్లు, ఇళ్లు బురద, చెత్తతో నిండిపోయాయి. ఆదివారం ఎడతెరిపి లేకుండా వాన కురుస్తుండటంతో వాటిని తొలగించుకునేందుకు బాధితులు నానా కష్టాలు పడుతున్నారు. సింగ్‌నగర్, రాజరాజేశ్వరిపేట, వాంబేకాలనీ, కంసాలిపేటలో బురదతో పాటు డ్రెయినేజీ నీటితో పాటు, కాలకృత్యాలు కూడా అదే నీటిలో కలిసిపోవడంతో అదంతా భారీగా దుర్ఘందాన్ని వెదజల్లుతోంది.వరద నీటిలోనే రోజుల తరబడి నరకయాతన అనుభవించిన వారిలో కొందరు ఇళ్లు వదిలి వెళ్లిపోతుంటే, మరికొందరు తిరిగి ఇళ్లకు చేరుకుంటున్నారు. కానీ వీరికి కనీసం తాగేందుకు మంచి నీరు దొరకడం లేదు. వంట సరుకులు, కూరగాయలు తెచ్చుకున్నాగానీ వాడుకునేందుకు నీళ్లు లేక పొయ్యి వెలిగించుకోలేకపోతున్నారు. ప్రభుత్వం కొన్ని ప్రాంతాలకు ట్యాంకర్ల ద్వారా ఇస్తున్న నీరూ మురుగుతో నిండి ఉంటోందని బాధితులు ఆవేదన వ్యక్తం చేస్తున్నారు. వ్యాధుల భయంతో చాలా మంది ఇళ్లకు తిరిగిరావడం లేదు. దీంతో వారంగా వేలాది ఇళ్లకు తాళాలు వేసే ఉన్నాయి. పూర్తిగా ఇళ్లు కూలిపోయి గూడు కోల్పోయిన వారిలో కొందరు చిట్టినగర్‌ వద్ద సొరంగంలో తలదాచుకుంటున్నారు. స్ఫూర్తినింపుతున్న ప్రజలువరద వల్ల లక్షలాది మంది ఉపాధి, వ్యాపారాలు లేక రోడ్డున పడ్డారు. వారిలో కొందరు చిరు వ్యాపారులు విషాదం నుంచి తేరుకుంటున్నారు. దుకాణాల్లో పేరుకుపోయిన బురదను తొలగించుకుని, పాడైపోయిన వస్తువులు, సరుకులు బయటపడేసి మళ్లీ కొత్తగా వ్యాపారం మొదలుపెడుతున్నారు. కోలుకోలేని కష్టం నుంచి తేరుకుని దుకాణాలను తెరిచి స్ఫూర్తినింపుతున్నారు. వృద్ధులు, చిన్నారులను అనారోగ్య సమస్యలు చుట్టుముట్టాయి. సితార సెంటర్, కబేళ రోడ్డు, రామరాజ్య నగర్, వైఎస్సార్‌ కాలనీ, జక్కంపూడి కాలనీలు నేటికీ వరద నీరు పూర్తిగా తొలగలేదు.ఇక్కడ పలు వీధులకు ఇప్పటికీ ప్రజల రాకపోకలకు అవకాశం లేదు. అలాంటి చోటికి ప్రభుత్వం నుంచి ఆహారం, తాగునీరు, నిత్యావసరాలు చేరడం లేదు. ఈ ప్రాంతాల్లో ఇప్పటికీ వేలాది వాహనాలు నీళ్లలోనే ఉండిపోయాయి. అవన్నీ పాడైపోతున్నా ఏమీ చేయలేని నిస్సహాయ స్థితిలో వదిలేస్తున్నారు. తరలించేందుకు అవకాశం ఉన్నవాటిని అతి కష్టం మీద మరమ్మతులకు తీసుకువెళుతున్నారు. ముంపు తగ్గిన ప్రాంతాల్లో ఆర్టీసీ బస్సులను నడుపుతున్నప్పటికీ అవి నీటిలో మొరాయిస్తున్నాయి.సర్వం కోల్పోయాం ఆదుకోవాలిమేము కూలి పనులు చేసు­కుంటూ జీవిస్తున్నాం. ఆదివా­రం ఉదయం బుడమేరు వరద ఒక్కసారిగా ఇంట్లోకి వచ్చింది. ఏం చేయాలో అర్థం కాలేదు. కట్టుబట్టలతో బిల్డింగ్‌పైకి పరు­గులు పెట్టాం. రెండు రోజుల పాటు ఆహారం, మంచినీరు లేకుండా బిక్కుబిక్కుమంటూ అక్కడే ఉండిపోయాం. కరెంట్‌ లేదు. ప్రభుత్వ సహాయక చర్యలు మాదాకా రాలేదు. తెలిసిన వాళ్ల ద్వారా పడవను తెప్పించుకుని ఒడ్డుకు చేరాం. బంధువుల ఇంటికి వెళ్లి తలదా­చుకున్నాం. వారం రోజుల తర్వాత ఇంటిలోకి వెళ్లి చూస్తే గృహోపకరణాలన్నీ వరదలో తడిసి పాడైపోయాయి. ఇళ్లంతా బురద పేరుకుపోయింది. సర్వం కోల్పోయి తీవ్రంగా నష్ట పోయాం. ప్రభుత్వమే మమ్ములను ఆదుకోవాలి. – రేగాని సామ్రాజ్యం, వాంబేకాలనీ, సింగ్‌నగర్‌ లంటీర్లు ఉంటే ఈ కష్టాలు ఉండేవి కాదుఆటో నడుపుతూ కు­టుం­బా­న్ని పోషిస్తున్నా. వర­దలో ఇల్లు మునిగి­పో­యింది. ఆటో వరదలో మునిగి పాడైపోయింది. మా దగ్గర చిల్లిగవ్వలేదు. వారం రోజులుగా ఆహారం లేక, మంచినీరు అందక నరకం చూస్తున్నాం. వలంటీర్లు ఉంటే కుటుంబంలో అందరికీ ప్రభుత్వంఅందిస్తున్న సహాయ చర్యలు సక్రమంగా అందేవి. ఇప్పుడు ప్రధాన రోడ్డు వరకే ట్రాక్టర్‌ వస్తోంది. అక్కడకు వెళితే భోజనం ప్యాకెట్లు, వాటర్‌ ఇస్తున్నారే తప్ప చిన్న వీధుల్లోకి రావడం లేదు. భోజనం ప్యాకెట్లు తెరిచి చూస్తే వాసన వస్తోంది. తినలేకపోతున్నాం. – పలిశెట్టి సురేష్, సింగ్‌నగర్‌

సాక్షి, హైదరాబాద్‌/ సాక్షి నెట్‌వర్క్‌: పరీవాహక ప్రాంతంలో విస్తారంగా కురుస్తున్న వానలు, పోటెత్తుతున్న ఉప నదులు కలసి దిగువ గోదావరి ఉగ్రరూపం దాల్చుతోంది. గోదావరిలో ప్రాణహిత కలిసే కాళేశ్వరం నుంచి ధవళేశ్వరం బరాజ్‌ వరకు ప్రమాదకర స్థాయిలో ప్రవహిస్తోంది. ఎగువ గోదావరిలో శ్రీరాంసాగర్‌ ప్రాజెక్టు స్వల్పంగా 20 వేల క్యూసెక్కుల వరద మాత్రమే వస్తోంది. దానికి దిగువన కడెం ప్రాజెక్టు నుంచి, వాగుల నుంచి వస్తున్న వరదలతో ఎల్లంపల్లి ప్రాజెక్టుకు 24 వేల క్యూసెక్కులకుపైగా ప్రవాహం కొనసాగుతోంది.అయితే దాని దిగువన ప్రాణహిత, ఇంద్రావతి, శబరి, సీలేరు, తాలిపేరు, పెద్దవాగు, కిన్నెరసాని ఉప నదులు, వాగులు, వంకలు పొంగి ప్రవహిస్తున్నాయి. మేడిగడ్డ (లక్షి్మ) బరాజ్‌కు 9,54,130 క్యూసెక్కుల వరద వస్తుండటంతో.. కాళేశ్వరం వద్ద మొదటి ప్రమాద హెచ్చరికను జారీ చేశారు. ఈ ప్రవాహానికి ఇతర ఉప నదులు, వాగులు కలసి.. తుపాకులగూడెం (సమ్మక్క), దుమ్ముగూడెం (సీతమ్మసాగర్‌) బరాజ్‌ల వద్ద మరింత ఎక్కువగా ప్రవాహాలు నమోదవుతున్నాయి. అర్ధరాత్రి 12 గంటలకు 50.20 అడుగులుగా...భద్రాచలం వద్దకు వచ్చేసరికి గోదావరి ఉగ్ర రూపం దాల్చు తోంది. సోమవారం మధ్యాహ్నం 3 గంటలకు నీటిమట్టం 48 అడుగులకు చేరడంతో రెండో ప్రమాద హెచ్చరిక జారీ చేశారు. అర్ధరాత్రి 12 గంటల సమయంలో 50.20 అడుగుల నీటిమట్టంతో 13 లక్షల క్యూసెక్కులకుపైగా వరద కొనసాగుతోంది. భద్రాచలం నుంచి వెళ్తున్న నీరంతా పోలవరం, ధవళేశ్వరం మీదుగా సముద్రంలోకి వెళ్లిపోతోంది. వరద ప్రమాదకర స్థాయికి పెరిగే చాన్స్‌ మధ్య గోదావరి సబ్‌ బేసిన్‌తోపాటు ఛత్తీస్‌గఢ్, ఒడిశాలలో సోమవారం విస్తారంగా వర్షాలు కురిశాయి. ఆ నీళ్లన్నీ గోదావరిలోకి చేరేందుకు ఒక రోజు పడుతుంది. దీంతో మంగళవారం కాళేశ్వరం నుంచి ధవళేశ్వరం వరకూ గోదావరిలో ప్రవాహం ప్రమాదకర స్థాయికి చేరవచ్చని కేంద్ర జలసంఘం (సీడబ్ల్యూసీ) అంచనా వేసింది. లోతట్టు ప్రాంతాల ప్రజలను అప్రమత్తం చేయాలని సూచించింది. భద్రాచలం వద్ద వరద 53 అడుగులకు చేరితే మూడో ప్రమాద హెచ్చరిక జారీ చేస్తారు. ప్రవాహం ఇలాగే కొనసాగితే మంగళవారం ఉదయానికల్లా మూడో ప్రమాద హెచ్చరిక స్థాయికి చేరుకునే అవకాశం ఉందని భావిస్తున్నారు. ముంపు ప్రాంతాల్లో మంత్రి సీతక్క పర్యటన ములుగు జిల్లాలోని వరద ముంపు ప్రాంతాల్లో మంత్రి ధనసరి అనసూయ (సీతక్క) సోమవారం పర్యటించారు. ఏటూరునాగారం మండలంలోని ముళ్లకట్ట బ్రిడ్జి వద్ద గోదావరి నది, సామాజిక ఆస్పత్రిని, పలు వరద ప్రాంతాలను పరిశీలించారు. స్థానికులతో మాట్లాడి సమస్యలను తెలుసుకున్నారు.5 రోజుల్లో 200 టీఎంసీలు సముద్రం పాలుమహారాష్ట్ర, ఛత్తీస్‌గఢ్, ఉమ్మడి ఆదిలాబాద్‌ జిల్లాలో విస్తారంగా కురిసిన వానలతో గోదావరి నది పోటెత్తుతోంది. కొన్ని నెలలుగా సరిగా వానల్లేక, నీటికి కటకటతో ఇబ్బందిపడగా.. ఇప్పుడు భారీగా వరదలు వస్తున్నాయి. కానీ కాళేశ్వరం ప్రాజెక్టులోని మేడిగడ్డ గేట్లన్నీ ఎత్తేయడం, నీటి ఎత్తిపోతలు చేపట్టకపోవడంతో నీళ్లన్నీ వృధాగా వెళ్లిపోతున్నాయి. మరోవైపు ఎగువ గోదావరిలో పెద్దగా ప్రవాహాలు లేక ఎల్లంపల్లిలోకి నీటి చేరిక మెల్లగా కొనసాగుతోంది.మేడిగడ్డ నుంచి నీటిని లిఫ్ట్‌ చేస్తే.. అన్నారం, సుందిళ్ల మీదుగా ఎల్లంపల్లిని నింపుకొని, అక్కడి నుంచి మిడ్‌మానేరు, రంగనాయక సాగర్, మల్లన్నసాగర్, కొండ పోచమ్మసాగర్‌ తదితర రిజర్వాయర్లను నింపుకొనే అవకాశం ఉండేదని రైతులు అంటున్నారు. కానీ గోదావరి నీటిని ఒడిసిపట్టే పరిస్థితి లేక వరద అంతా సముద్రం పాలవుతోందని ఆందోళన వ్యక్తం చేస్తున్నారు. నీటి పారుదల శాఖ అధికారుల అంచనా ప్రకారం.. గోదావరిలో ఈ నెల 17 నుంచి సోమవారం సాయంత్రం వరకు 200 టీఎంసీల మేర నీళ్లు వృధాగా సముద్రంలోకి వెళ్లిపోయాయి. ఎగువ నుంచి నీళ్లు రాక, కాళేశ్వరం లిఫ్టింగ్‌ లేక.. ఈసారి ఎల్లంపల్లి, మిడ్‌మానేరు, లోయర్‌ మానేరు, మల్లన్నసాగర్, కొండపోచమ్మ, బస్వాపూర్‌ తదితర రిజర్వాయర్ల కింద ఆయకట్టుకు నీటి సరఫరా కష్టమేనన్న చర్చ జరుగుతోంది.

సాక్షి, నెట్‌వర్క్‌: విస్తారంగా కురుస్తున్న వర్షాలతో పలు జిల్లాలకు జలకళ సంతరించుకుంది. ములుగు జిల్లాలో గోదావరి ఉప్పొంగి ప్రవహిస్తోంది. ఏటూరునాగారం మండలం రామన్నగూడెం వద్ద గోదావరి 14.38 మీటర్ల ఎత్తులో ప్రవహిస్తూ మొదటి ప్రమాద హెచ్చరికకు చేరువలో ఉంది. మల్లూరువాగు మధ్యతరహా ప్రాజెక్టు పూర్తి సామర్థ్యం 26 ఫీట్లు కాగా ప్రస్తుతం 19 ఫీట్ల నీటిమట్టం ఉంది.వాజేడు మండలం టేకులగూడెం సమీపంలో 163 నంబరు జాతీయ రహదారిపైకి గోదావరి వరద చేరడంతో తెలంగాణ, ఛత్తీస్‌గఢ్‌ రాష్ట్రాల మధ్యన రాకపోకలు నిలిచిపోయాయి. చీకుపల్లిలోని బొగత జలపాతం ఉగ్ర రూపం దాల్చి ప్రవహిస్తోంది. ⇒ వరంగల్‌ జిల్లా ఖానాపురం మండలం పాకాల సరస్సు 30.3 ఫీట్లకు 21.9 అడుగులకు నీటిమట్టం చేరింది. ⇒ హనుమకొండ జిల్లా శాయంపేట మండలం జోగంపల్లి శివారు మధ్యతరహా చలివాగు ప్రాజెక్టు సామర్థ్యం 18 ఫీట్లు ఉండగా.. ప్రస్తుతం నీటి మట్టం 15.2ఫీట్లకు చేరి నిండుకుండను తలపిస్తోంది. ⇒ ఉమ్మడి ఆదిలాబాద్‌ జిల్లాలో వాన జోరు తగ్గడం లేదు. వర్షాలతో పంటలు నీట మునుగుతున్నాయి. పత్తి చేలల్లో ఇసుక మేటలు వేశాయి. ప్రాణహితకు భారీగా వరద పోటెత్తడంతో వేమనపల్లి పుష్కరఘాట్‌ వద్ద తెలంగాణ–మహారాష్ట్ర మధ్య నడిచే నాటుపడవలను నిలిపివేశారు.వాగులో ఇద్దరు గల్లంతుచెట్టు కొమ్మ పట్టుకొని ఒకరు బయటకు..జాడ తెలియని మరొకరు ఉట్నూర్‌ రూరల్‌: రెండు రోజులుగా కురుస్తున్న వర్షానికి వాగులు పొంగి ప్రవహిస్తుండటంతో ఒకరు గల్లంతైన సంఘటన ఆదిలాబాద్‌ జిల్లా ఉట్నూర్‌ మండలంలోని చోటు చేసుకుంది. బొప్పరికుంట గ్రామానికి చెందిన టేకం రాజు, టేకం లక్ష్మణ్‌(28) సొంత పనులపై ఉట్నూ ర్‌కు సాయంత్రం వచ్చారు.పని ముగించుకొని తిరిగి రాత్రి గ్రామానికి కాలినడకన బయలుదేరారు. గంగాపూ ర్‌ వద్ద వాగు దాటే క్రమంలో నీటి ప్రవాహం ఎక్కువగా ఉండటంతో ఇద్దరు కొట్టుకుపోయారు. రాజు చెట్టు కొమ్మ పట్టుకొని బయటకు వచ్చాడు. లక్ష్మణ్‌ వాగులో గల్లంతయ్యాడు. రెస్క్యూ టీం సాయంతో పోలీసులు గాలింపు చర్యలు చేపట్టారు. నీటి ప్రవాహం ఎక్కువగా ఉండటంతో గాలింపునకు అంతరాయం కలిగింది.

సాక్షి, హైదరాబాద్‌/సాక్షి, నెట్‌వర్క్‌: మహారాష్ట్ర, ఛత్తీస్‌గఢ్, తెలంగాణ జిల్లాల్లో విస్తారంగా వర్షాలు కురుస్తుండటంతో గోదావరి పోటెత్తుతోంది. ప్రాజెక్టుల్లోకి వరద ఉధృతి క్రమంగా పెరుగుతోంది. శనివారం నిర్మల్‌ జిల్లా కడెం ప్రాజెక్టు మూడు వరద గేట్లను, ఆసిఫాబాద్‌ జిల్లా కుమురంభీం (ఆడ) ప్రాజెక్టు మూడు గేట్లను ఎత్తారు. పలు బరాజ్‌ల గేట్లను కూడా ఎత్తి నీటిని దిగువకు విడుదల చేస్తున్నారు. భద్రాచలం వద్ద శనివారం రాత్రి 35 అడుగులు దాటి ప్రవహిస్తోంది. తాలిపేరు వాగు ఉధృతంగా ప్రవహిస్తుండడం, వర్షాలు ఇంకా కురిసే అవకాశం ఉండటంతో గోదావరికి వరద పెరగొచ్చని కేంద్ర జలవనరుల శాఖ అధికారులు అంచనా వేస్తున్నారు.మేడిగడ్డకు వచ్చిన నీళ్లు వచ్చినట్లే..కాళేశ్వరం ప్రాజెక్టులో అంతర్భాగమైన మేడిగడ్డ (లక్ష్మీ) బరాజ్‌కి 3,73,500 క్యూసెక్కుల వరద వస్తుండగా, గేట్లన్నీ పైకి ఎత్తి ఉంచడంతో వచ్చిన నీళ్లు వచ్చినట్టు కిందికి వెళ్లిపోతున్నాయి. బరాజ్‌ ఇప్పటికే దెబ్బతిని ఉండడంతో నీటిపారుదల శాఖ ఇంజనీర్లు నిరంతరం వరద పరిస్థితిని, బరాజ్‌ భద్రతను పర్యవేక్షిస్తున్నారు. ప్రస్తుతం బరాజ్‌లో నీటి మట్టం 100 మీటర్లకు గాను 93 మీటర్లు ఉంది.మహదేవపూర్‌ మండలం అన్నారం (సరస్వతీ) బరాజ్‌లో నీటి మట్టం 119 మీటర్లకు గాను 106.96 మీటర్లు ఉంది. బరాజ్‌లోని 66 గేట్లు ఎత్తి నీటిని దిగువకు విడుదల చేస్తున్నారు. తుపాకులగూడెం (సమ్మక్క) బరాజ్‌లోకి 4,82,800 క్యూసెక్కులు చేరుతుండగా 59 గేట్లు ఎత్తి అంతే స్థాయిలో దిగువకు వదిలేస్తున్నారు. వాటి దిగువన ఉన్న దుమ్ముగూడెం (సీతమ్మసాగర్‌) బరాజ్‌లోకి 5,93,167 క్యూసెక్కులు చేరుతుండగా అంతే స్థాయిలో వరదను దిగువకు వదిలేస్తున్నారు.దాంతో భద్రాచలం వద్ద వరద ఉధృతి గంట గంటకూ పెరుగుతోంది. శనివారం రాత్రి వరద తీవ్రత 6,02,985 క్యూసెక్కులు చేరగా, నీటి మట్టం 35.5 అడుగులకు పెరిగిపోయింది. అధికార యంత్రాంగం అప్రమత్తమై కంట్రోల్‌ రూంలు ఏర్పాటు చేసింది. నీటిమట్టం 43 అడుగులకు పెరిగితే తొలి ప్రమాద హెచ్చరికను జారీ చేస్తారు. ఇక పోలవరం ప్రాజెక్టులోకి 4.35 లక్షల క్యూసెక్కుల ప్రవాహం చేరుతుండగా 48 గేట్ల ద్వారా అంతే స్థాయిలో దిగువకు వదిలేస్తున్నారు. 6 రోజుల్లో 73 టీఎంసీలు సముద్రం పాలుమేడిగడ్డ బరాజ్‌ కుంగిపోవడంతో గేట్లన్నీ పైకి ఎత్తి ఉంచారు. దీంతో వచ్చిన వరద వచ్చినట్టు దిగువనకు వెళ్లిపోతోంది. గత ఆరు రోజుల్లో ఏకంగా 73 టీఎంసీల వరద మేడిగడ్డ బరాజ్‌ గుండా ప్రవహించి సముద్రంలో కలిసిందని రాష్ట్ర ప్రభుత్వ వర్గాలు తెలిపాయి. తాలిపేరుకు పోటెత్తిన వరదభద్రాద్రి కొత్తగూడెం జిల్లా చర్ల మండలంలోని తాలిపేరుకు వరద పోటెత్తుతోంది. దీంతో 25 గేట్లు ఎత్తి 1,45,078 క్యూసెక్కుల చొప్పున వరద నీటిని దిగువకు విడుదల చేస్తున్నారు. ఇలావుండగా నిర్మల్‌ జిల్లా కడెం ప్రాజెక్టు మూడు వరద గేట్లను శనివారం ఎత్తారు. ప్రాజెక్టు ఎగువన కురుస్తున్న వర్షాలతో ప్రాజెక్టులోకి 15,338 క్యూసెక్కుల ఇన్‌ఫ్లో వస్తోంది. ప్రాజెక్టు పూర్తి స్థాయి నీటిమట్టం 700 (7.603 టీఎంసీ) అడుగులు కాగా, ప్రస్తుతం 690.400 (5.345టీఎంసీ) అడుగులు ఉంది. కుమురంభీం ఆసిఫాబాద్‌ జిల్లా అడ గ్రామంలోని కుమురంభీం (అడ) ప్రాజెక్టుకు వరద నీరు చేరడంతో మూడు గేట్లు ఎత్తారు. ప్రాజెకుŠట్‌ సామర్థ్యం 5.9 టీఎంసీలు కాగా 1,941 క్యూసెక్కుల ఇన్‌ఫ్లో వస్తోంది. ఎస్సారెస్పీలోకి కొనసాగుతున్న వరదశ్రీరాంసాగర్‌ ప్రాజెక్టులోకి కూడా వరద కొనసాగుతోంది. శనివారం ఉదయం నుంచి 18,245 క్యూసెక్కుల వరద నిలకడగా కొనసాగుతుండటంతో ప్రాజెక్టు నీటి మట్టం క్రమంగా òపెరిగింది. అయితే సాయంత్రానికి 15,100 క్యూసెక్కులకు తగ్గింది. ప్రాజెక్టు పూర్తి స్థాయి నీటి మట్టం 1,091 (80 టీఎంసీలు) అడుగులు కాగా శనివారం రాత్రికి 1,067.00 (18.5 టీఎంసీలు) అడుగుల నీరు నిల్వ ఉందని ప్రాజెక్ట్‌ అధికారులు తెలిపారు. మరోవైపు ఎల్లంపల్లి ప్రాజెక్టులోకి స్వల్పంగా వరద వచ్చి చేరుతోంది. శనివారం రాత్రి 9గంటల వరకు నీటిమట్టం 140.91 మీటర్లుగా, నీటి నిల్వ 5.96 టీఎంసీలుగా ఉంది.

సాక్షిప్రతినిధి, నల్లగొండ: నాగార్జునసాగర్‌ ఆయకట్టు రైతుల్లో ఆందోళన నెలకొంది. బోరుబావుల వసతి ఉన్నవారు నార్లు పోసి నీటివిడుదల కోసం ఎదురుచూస్తుండగా, మిగతావారు ఎగువ కృష్ణానది నుంచి వరద వస్తుందా? లేదా? అన్న ఆందోళనలో ఉన్నారు. నాగార్జునసాగర్‌ ప్రాజెక్టు పరిధిలోని ఎడమకాల్వ ద్వారా ఉమ్మడి నల్లగొండ, ఖమ్మం జిల్లాల పరిధిలో స్థిరీకరించిన ఆయకట్టు 6.57 లక్షల ఎకరాలు. గతేడాది జూలై 28వ తేదీన ఎడమ కాల్వ ద్వారా వ్యవసాయ అవసరాలకు సాగునీటిని విడుదల చేశారు. కానీ ప్రస్తుతం ఆ పరిస్థితి లేదు.   శ్రీశైలం ప్రాజెక్టు వరకే...  గత నెల చివరలో కురిసిన వర్షాలతో కృష్ణానదికి ఎగువ నుంచి వరద రాక మొదలైంది. అది కూడా శ్రీశైలం ప్రాజెక్టు వరకే వస్తోంది. దిగువకు అంటే నాగార్జునసాగర్‌ ప్రాజెక్టులోకి నీరు రాలేదు. ఈ ఆగస్టులోనూ ఇంతవరకు వర్షాలు పడలేదు. శ్రీశైలం ప్రాజెక్టు పూర్తిస్థాయి నీటిమట్టం 885 అడుగులు (215.81 టీఎంసీలు) కాగా, ప్రస్తుతం 864.57 అడుగుల (120.92 టీఎంసీలు) మేర మాత్రమే నీటినిల్వ ఉంది. ప్రస్తుతం ఎగువ నుంచి 65 వేల క్యూసెక్కుల నీరు ఇన్‌ఫ్లోగా వస్తోంది. కృష్ణానదికి ఎగువ నుంచి పెద్ద ఎత్తున వరద వస్తే మరో వారంలో ఈ ప్రాజెక్టు నుంచి నీటి విడుదలకు అవకాశం ఉంటుంది. లేదంటే 15 రోజులకుపైగా సమయం పట్టవచ్చని, ఆ ప్రభావం నాగార్జునసాగర్‌ ఆయకట్టుపైనా తీవ్రంగా ఉంటుందని చెబుతున్నారు. వ్యవసాయశాఖ కూడా అప్పుడే ముమ్మరంగా వరినాట్లు వద్దని, పంటలు ఎండిపోయే పరిస్థితి రావొచ్చని పేర్కొంటోంది.   చదవండి: అంకాపూర్‌ @మక్కవడలు.. చికెన్‌తో నంజుకుని తింటే.. ఆ టేస్టే వేరు! సాగర్‌ 570 అడుగులకు చేరితేనే....  నాగార్జునసాగర్‌ ప్రాజెక్టు గరిష్ట నీటిమట్టం 590 అడుగులు. కుడి, ఎడమ కాల్వలకు నీరు విడుదల చేయాలంటే సాగర్‌ జలాశయంలో కనీసం 570 అడుగుల మేర నీటినిల్వ ఉండాలి. అయితే ప్రస్తుతం నాగార్జునసాగర్‌ ప్రాజెక్టు డెడ్‌ స్టోరేజీకి దగ్గరలో ఉంది. డెడ్‌ స్టోరేజీ 510 అడుగులు కాగా, ప్రస్తుతం 515.4 అడుగుల మేర నీరు నిల్వ ఉంది. నల్లగొండ, హైదరాబాద్‌ తాగునీటి అవసరాలకు మాత్రమే ఈ నీటిని వినియోగించుకునే పరిస్థితి నెలకొంది. వ్యవసాయానికి ఇచ్చే పరిస్థితి లేదు. సాగర్‌ రిజర్వాయర్‌లోని బ్యాక్‌వాటర్‌ నుంచే నల్లగొండ జిల్లాలో మిషన్‌ భగీరథ కింద 597 గ్రామాలకు రోజుకు 25 క్యూసెక్కుల తాగునీటిని సరఫరా చేయాల్సి వస్తోంది. హైదరాబాద్‌ జంట నగరాలకు తాగునీటి అవసరాల కోసం రోజుకు 595 క్యూసెక్కుల నీటిని సరఫరా చేస్తున్నారు.   నారు ఎండిపోతోంది  పదిహేను రోజుల క్రితం వరినారు పోశాను. ఎడమకాల్వ నీటికోసం ఎదురుచూస్తున్నా. బోరుబావుల కింద ఐదు ఎకరాలు నాట్లు వేశా. ఎడమకాల్వ నుంచి నీరు విడుదల కాకపోవడంతో బోర్లలో కూడా నీరు తగ్గిపోయింది. నారుమడి, నాట్లు ఎండిపోయే దశకు చేరుకున్నాయి. సకాలంలో సాగునీరు అందించకుంటే నష్టపోయే ప్రమాదం ఉంది.    – పసునూరి హనుమంతరెడ్డి, రైతు,యాద్గార్‌పల్లి, మిర్యాలగూడ సాగర్‌ ప్రాజెక్టు కుడి, ఎడమ కాల్వలకు నీటి విడుదల ఇలా...  ►2019- ఆగస్టు 12  ►2020- ఆగస్టు 8  ►2021- ఆగస్టు 2  ►2022 - జూలై 28  ప్రాజెక్టుల నీటిమట్టం ఇలా... (అడుగుల్లో)    గరిష్టం  ప్రస్తుతం శ్రీశైలం  885  864.57   నాగార్జున సాగర్‌ 590      515.4 

దవళేశ్వరం: తూర్పు గోదావరి జిల్లా ధవళేశ్వరంలోని కాటన్‌ బ్యారేజీ వద్ద గోదావరి ఉరకలేస్తోంది. పరీవాహక ప్రాంతాల్లో కురుస్తోన్న వర్షాలతో బ్యారేజీ వద్దకు వచ్చి చేరుతున్న వరద నీటిని ఎప్పటికప్పుడు దిగువకు విడుదల చేస్తున్నారు. కాటన్‌ బ్యారేజీ వద్ద గోదా­వరి నీటిమట్టం ఆదివారం సాయంత్రానికి 9.70 అడుగులకు చేరింది. బ్యారేజీ నుంచి 1,25,693 క్యూసెక్కుల మిగులు జలాలను సముద్రంలోకి విడిచిపెట్టారు. నీటిమట్టం ఆది­వారం సాయంత్రం భద్రాచలం వద్ద 14 అడుగులకు, పోలవరంలో 27.67 మీటర్లకు చేరింది.  

న్యూఢిల్లీ: ఢిల్లీలో జల ప్రళయం కొనసాగుతూనే ఉంది. ఎగువ నుంచి వస్తున్న భారీ వరదతో యమునా నది మరింత ఉధృతరూపం దాల్చింది. నదిలో నీటిమట్టం గురువారం ఉదయం నాటికి 208.46 మీటర్లకు చేరింది. ఢిల్లీ చరిత్రలో ఇదే ఆల్‌టైమ్‌ రికార్డు. 1978లో 207.49 మీటర్ల నీటిమట్టం నమోదైంది. ఉదయం 10 గంటల తర్వాత యమునా నీటి ప్రవాహం గరిష్ట స్థాయికి చేరుకునే అవకాశం ఉందని, దీనిని ‘తీవ్ర పరిస్థితి’గా  కేంద్ర జల సంఘం పేర్కొంది. ఇక నది నీటి మట్టం మరింత పెరిగే అవకాశం ఉందని, ప్రజలు అప్రమత్తంగా ఉండాలని ఢిల్లీ నీటిపారుదల, వరద నియంత్రణ విభాగం సూచించింది. బుధవారం నది సమీపంలోని ప్రాంతాలు నీటమునిగాయి. ప్రభుత్వ అధికారులు వేలాది మందిని సురక్షిత ప్రాతాలకు తరలించారు. వరద ప్రభావిత ప్రాంతాల్లో పరిస్థితి తీవ్రత దృష్ట్యా ఢిల్లీ ప్రభుత్వం 144 సెక్షన్‌ విధించింది.   #WATCH | Delhi: Low-lying areas near Kashmiri gate flooded due to the rise in the water level of river Yamuna. pic.twitter.com/wgSNhB669c — ANI (@ANI) July 13, 2023 అమిత్‌ షాకు కేజ్రివాల్‌ లేఖ   ఢిల్లీలో వరద ఉధృతి పెరుగుతోందని, యమునలో నీటిమట్టం మరింత పెరగకుండా చర్యలు తీసుకొనే విషయంలో సహకారం అందించాలని ఢిల్లీ ముఖ్యమంత్రి అరవింద్‌ కేజ్రివాల్‌ కేంద్ర ప్రభుత్వానికి విజ్ఞప్తి చేశారు. దేశ రాజధానిలో భీకర వరదలు రావడం ప్రపంచానికి మంచి సందేశం కాదని చెప్పారు. జి–20 సదస్సుకు త్వరలో ఢిల్లీ ఆతిథ్యం ఇవ్వబోతోందని గుర్తుచేశారు. ఈ మేరకు ఆయన బుధవారం కేంద్ర హోంశామంత్రి అమిత్‌ షాకు లేఖ రాశారు. హరియాణాలోని హత్రీకుండ్‌ బ్యారేజీ నుంచి నీటి విడుదలను తగ్గిస్తే ఢిల్లీలో వరదలు తగ్గుముఖం పడతాయని సూచించారు. ఢిల్లీ ప్రజలను కాపాడాల్సిన బాధ్యత మనపై ఉందని పేర్కొన్నారు. యుమునా నదిలో నీటిమట్టం 207.72 మీటర్లకు చేరే అవకాశం ఉందని సీడబ్ల్యూసీ అంచనా వేసిందని తెలిపారు. అదే జరిగితే భారీ నష్టం వాటిల్లుతుందని కేజ్రివాల్‌ ఆందోళన వ్యక్తం చేశారు.  ఎగువ ప్రాంతాల నుంచి వస్తున్న జల ప్రవాహమే ఇందుకు కారణమని ఆయన ట్వీట్‌ చేశారు. #WATCH | Delhi: Low-lying areas near Kashmiri gate flooded due to the rise in the water level of river Yamuna. pic.twitter.com/wgSNhB669c — ANI (@ANI) July 13, 2023 హిమాచల్‌లో 88 మంది మృతి   హిమాచల్‌ ప్రదేశ్‌లో వర్ష బీభత్సం కొనసాగుతోంది. రాష్ట్రవ్యాప్తంగా వర్షాలు కురుస్తున్నాయి. బుధవారం మధ్యాహ్నంకల్లా రాష్ట్రంలో వర్షాలు, వరదల వల్ల మృతి చెందినవారి సంఖ్య 88కి చేరింది. మరో 16 మంది గల్లంతయ్యారు. 100 మంది క్షతగాత్రులయ్యారు. పెద్ద సంఖ్యలో ఇళ్లు దెబ్బతిన్నాయి. పశువుల కొట్టాలు కూలిపోయాయి. #WATCH | Traffic affected after GT Karnal road in Delhi gets flooded after rise in water level of Yamuna River pic.twitter.com/hoaKTR2ZCr — ANI (@ANI) July 13, 2023 మరోవైపు పంజాబ్, హరియాణాలో మూడు రోజులుగా ఎడతెరిపిలేకుండా కురిసిన వర్షాలు కొంత తగ్గుముఖం పట్టాయి. రెండు రాష్ట్రాల్లో మృతుల సంఖ్య 18కు చేరుకుంది. హరియాణాలో చాలా ప్రాంతాలు జలమయంగా మారాయి. పంజాబ్‌లో 10,000 మందిని సురక్షిత ప్రాంతాలకు తరలించినట్లు అధికారులు బుధవారం వెల్లడించారు. ఉత్తరప్రదేశ్‌లో వర్షాల కారణంగా గత 24 గంటల్లో 12 మంది ప్రాణాలు కోల్పోయారు.   (ఫొటో గ్యాలరీ కోసం ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి) హిమాచల్‌లోని మండీలో పూర్తిగా ధ్వంసమైన వంతెన

కేతేపల్లి: ఉమ్మడి నల్లగొండ జిల్లాలో నాగార్జునసాగర్‌ తర్వాత అతిపెద్ద సాగునీటి వనరుగా ఉన్న మూసీ ప్రాజెక్టులో నీటిమట్టం గరిష్టస్థాయికి చేరుకుంది. దీంతో అధికారులు సోమవారం ఉదయం ఒక క్రస్టు గేటును పైకెత్తి నీటిని దిగువకు వదిలారు. జూన్‌ మొదటి వారంలోనే గేట్లు ఎత్తడం ప్రాజెక్టు చరిత్రలో ఇదే మొదటిసారని చెపుతున్నారు. గత ఏడాది జూన్‌ 27న గేట్లు ఎత్తారు. గత నెల రోజులుగా హైదరాబాద్‌ నగరంతో పాటు మూసీ ఎగువ ప్రాంతాలలో కురిసిన అకాల వర్షాలతో ఈ ప్రాజెక్టు వేసవిలోనే నిండుకుండలా మారింది. నెల రోజుల నుంచి మూసీ, బిక్కేరు వాగుల ద్వారా నిరంతరాయంగా నీరు వస్తుండటంతో ప్రాజెక్టులో నీటిమట్టం పెరుగుతూ వచ్చింది. ప్రాజెక్టు పూర్తిస్థాయి నీటి నిల్వ సామర్థ్యం 645 అడుగులు (4.46 టీఎంసీలు) కాగా సోమవారం ఉదయానికి నీటిమట్టం 644.60 అడుగులకు (4.36 టీఎంసీలు) చేరింది. ఎగువ నుంచి మూసీ ప్రాజెక్టులోకి 240 క్యూసెక్కుల వరద నీరు వచ్చి చేరుతోంది. నీటిమట్టం గరిష్టస్థాయికి చేరువలోకి రావటంతో డ్యామ్‌ అధికారులు మూడో నంబర్‌ క్రస్ట్‌ గేటును అర అడుగు మేర పైకి ఎత్తి 330 క్యూసెక్కుల వరద నీటిని దిగువకు వదిలారు. 644.5 అడుగుల వద్ద నీటిమట్టాన్ని నిలకడగా ఉంచుతూ ఎగువ నుంచి వస్తున్న వరదను దిగువకు వదులుతున్నట్లు అధికారులు వెల్లడించారు.  

సాక్షి, రంగారెడ్డి: భూగర్భజలాలు పాతాళానికి పడిపోయాయి. పగటి ఉష్ణోగ్రతలకు తోడు కాలువల నుంచి నీటి ప్రవాహం లేకపోవడం, సామర్థ్యానికి మించి బోరు తవ్వకాలు జరుపుతుండటం, ఎడాపెడా తోడేస్తుండటంతో భూగర్భ జలాలు వేగంగా పడిపోతున్నాయి. సాధారణంగా సెప్టెంబర్‌–అక్టోబర్‌ నెలల్లో జిల్లాలోని మెజార్టీ ప్రాంతాల్లో మూడు మీటర్ల లోతునే నీటి ఆనవాళ్లు ఉండగా.. ప్రస్తుతం పది మీటర్లు దాటినా కనిపించడం లేదు. భూ పొరల్లో నీరు లేకపోవడంతో వ్యవసాయ బోర్లు పని చేయడం లేదు. బావులు, చెరువుల కింద వరి, ఇతర పంటలు నీరు లేక ఎండిపోతున్నాయి.   పట్టణ ప్రాంతాల్లో వేగంగా.. జిల్లాలో 68 ఫిజో మీటర్లు ఉన్నాయి. 2022 మార్చిలో జిల్లా వ్యాప్తంగా సగటు భూగర్భ నీటి మట్టం స్థాయి 8.60 మీటర్లు ఉండగా, 2023 మార్చి నాటికి 8.89 మీటర్ల లోతుకు పడిపోయింది. గత ఏడాదితో పోలిస్తే ఈసారి కొత్తగా తొమ్మిది మండలాల్లో నీటి లభ్యత మెరుగుపడగా, మరో 18 మండలాల్లో భూగర్భ జలమట్టం పాతాళానికి పడిపోయింది. మారుమూల గ్రామీణ ప్రాంతాలతో పోలిస్తే నగరానికి సమీపంలో ఉన్న పట్టణ ప్రాంతాల్లోనే భూగర్భ జలాలు వేగంగా పడిపోతున్నాయి. వీటికి సమీపంలో కొత్తగా అనేక కాలనీలు, గేటెడ్‌ కమ్యూనిటీలు, భారీ బహుళ అంతస్తుల నిర్మాణాలు వెలుస్తున్నాయి. నిర్మాణ సమయంలోనే కాదు ఆ తర్వాత కూడా అపార్ట్‌మెంట్‌వాసులు, వాణిజ్య సముదాయాలు భూగర్భజాలాలపైనే ఎక్కువగా ఆధారపడుతున్నారు. హయత్‌నగర్, అబ్దుల్లాపూర్‌మెట్, సరూర్‌నగర్, రాజేంద్రనగర్, శంషాబాద్, శేరిలింగంపల్లి మండలాల పరిధిలో ఈ సమస్య తీవ్రంగా ఉంది. చెరువులు, కుంటలు, లోతట్టు ప్రాంతాల్లో వంద ఫీట్లలోపే నీరు సమృద్ధిగా లభిస్తుండగా, మరికొన్ని కొన్ని ప్రాంతాల్లో వెయ్యి ఫీట్లకుపైగా లోతు బోర్లు తవ్వుతున్నారు. అయినా చుక్క నీరు కూడా లభించని పరిస్థితి నెలకొంది.  వేగంగా పడిపోతున్నాయి  గ్రామీణ ప్రాంతాలతో పోలిస్తే పట్టణాల్లోనే నీటి వాడకం అధికంగా ఉంది. చెరువులు, కుంటలు కూడా చాలా తక్కువ. దీంతో ఆయా ప్రాంతాల్లో వేగంగా నీటి మట్టాలు పడిపోతున్నాయి. వాల్టా చట్టం ప్రకారం 350 నుంచి 400 ఫీట్ల లోతు వరకు బోరు తవ్వుకునేందుకు అనుమతి  ఉంది. కానీ చాలామంది అనుమతి పొందకుండా నిపుణుల సూచనలు పాటించకుండా 1000 నుంచి 1,200 ఫీట్లు తవ్వుతున్నారు. పట్టణ ప్రాంతాల్లో భూగర్భ నీటిమట్టం స్థాయి మరింత లోతుకు పడిపోతుండటానికి ఇదే ప్రధాన కారణం. నిర్మాణ సమయంలో ప్రతి ఒక్కరూ తమ ఇంటి ముందు ఇంకుడు గుంత ఏర్పాటు చేసుకోవడం, వ్యవసాయ బావుల వద్ద పొలాల్లో చెక్‌డ్యాంలు, వాన నీటి సంరక్షణ చర్యలు చేపట్టడం ద్వారా భూగర్భ జలాలను కాపాడుకోవచ్చు. లేదంటే భవిష్యత్తులో నష్టాలు చవి చూడక తప్పని పరిస్థితి.  

శ్రీశైలం ప్రాజెక్ట్‌/విజయపురిసౌత్‌: శ్రీశైలం జలాశయం నీటిమట్టం సోమవారం సాయంత్రం 884.80 అడుగులకు చేరుకుంది. జూరాల, సుంకేసుల ప్రాజెక్టుల నుంచి 1,19,093 క్యూసెక్కుల వరద ప్రవాహం శ్రీశైలానికి వచ్చి చేరుతోంది. మూడు గేట్లను 10 అడుగుల మేర తెరిచి 83,949 క్యూసెక్కుల నీటిని నాగార్జునసాగర్‌కు విడుదల చేస్తున్నారు. ఇక ఆదివారం నుంచి సోమవారం వరకు కుడిగట్టు కేంద్రంలో విద్యుదుత్పత్తి అనంతరం 66,566 క్యూసెక్కులు, స్పిల్‌ వే ద్వారా 95,562 క్యూసెక్కుల నీటిని సాగర్‌కు విడుదల చేశారు. బ్యాక్‌ వాటర్‌ నుంచి పోతిరెడ్డిపాడు హెడ్‌రెగ్యులేటర్‌ ద్వారా 5 వేల క్యూసెక్కులు, హంద్రీనీవా సుజల స్రవంతికి 1,688 క్యూసెక్కులు, కల్వకుర్తి ఎత్తిపోతలకు 800 క్యూసెక్కుల నీటిని విడుదల చేశారు. ప్రస్తుతం ఈ జలాశయంలో 214.3637 టీఎంసీల నీరు నిల్వ ఉంది.   మరోవైపు సాగర్‌ జలాశయం నుంచి 1,60,129 క్యూసెక్కుల నీటిని దిగువ విడుదల చేస్తున్నారు. ప్రస్తుతం సాగర్‌   నీటిమట్టం 589.10 అడుగులుండగా 309.3558 టీఎంసీల నీరు నిల్వ ఉంది. గరిష్టస్థాయి నీటిమట్టం 590.00 అడుగులు అయితే.. నీటి నిల్వ సామర్థ్యం 312.0450 టీఎంసీలు.  

శ్రీశైలం ప్రాజెక్ట్‌(నంద్యాల జిల్లా): శ్రీశైలం డ్యామ్‌ నీటి మట్టం గరిష్ట స్థాయికి చేరుకుంటుండటంతో శనివారం గేట్లు ఎత్తనున్నారు. గురువారం సాయంత్రానికి డ్యాం నీటి మట్టం 880.20 అడుగులకు చేరుకుంది. మరో 4.80 అడుగులు పెరిగితే గరిష్టస్థాయి 885 అడుగులకు చేరుకుంటుంది. ఎగువ ప్రాజెక్టుల నుంచి 1,65,255 క్యూసెక్కుల వరద ప్రవాహం డ్యాంకు వస్తోంది. జలాశయం నుంచి దిగువ ప్రాంతాలకు సగటున 40 వేల క్యూసెక్కుల నీరు విడుదలవుతోంది.  శనివారం నాటికి జలాశయ నీటిమట్టం 882 అడుగులకు పైబడి చేరుకోనుంది. దీంతో ఆదే రోజు ఉదయం 11 గంటల సమయంలో రాష్ట్ర జలవనరుల శాఖ మంత్రి అంబటి రాంబాబు శ్రీశైలం ప్రాజెక్ట్‌ చేరుకుని డ్యాం రేడియల్‌క్రస్ట్‌ గేట్లను తెరచి నాగార్జున సాగర్‌కు నీటిని విడుదల చేయనున్నారు.  ఇదిలా ఉండగా బ్యాక్‌ వాటర్‌ నుంచి పోతిరెడ్డిపాడు హెడ్‌రెగ్యులేటరీ ద్వారా 10 వేల క్యూసెక్కులు, హంద్రీనీవా సుజలస్రవంతికి 597 క్యూసెక్కుల నీటిని విడుదల చేశారు. కుడిగట్టు కేంద్రంలో తాత్కాలికంగా విద్యుత్‌ ఉత్పాదనను నిలిపివేయగా, ఎడమగట్టు కేంద్రంలో ఉత్పాదన కొనసాగుతోంది. (క్లిక్: మగదూడ పుడితే రూ.500 వెనక్కి ఇస్తారు!)

సాక్షి, హైదరాబాద్‌: కృష్ణా నదిలో వరదతో శ్రీశైలం ప్రాజెక్టులోకి నీటి చేరిక పెరిగింది. నీటిమట్టం డెడ్‌ స్టోరేజీ (854 అడుగులు)ని దాటింది. శనివారం సాయంత్రం 6 గంటల సమయంలో జూరాల నుంచి 1,52,368 క్యూసెక్కులు, తుంగభద్రపై ఉన్న సుంకేశుల బ్యారేజీ ద్వారా 1,61,988 క్యూసెక్కులు.. కలిపి 3,14,256 క్యూసెక్కుల వరద శ్రీశైలంలోకి చేరుతోంది. శనివారం సాయంత్రానికి ప్రాజెక్టులో నీటిమట్టం 854 అడుగులకు, నిల్వ 90 టీఎంసీలకు పెరిగింది. ప్రాజెక్టు నిండాలంటే ఇంకా 125 టీఎంసీలు అవసరం. వరద ఉద్ధృతి ఇదేస్థాయిలో కొనసాగితే ఆరు రోజుల్లో శ్రీశైలం నిండే అవకాశముంది. పశ్చిమ కనుమల్లో విస్తారంగా వానలు పడుతుండటంతో తుంగభద్రలో వరద స్థిరంగా కొనసాగుతోంది. కర్ణాటకలోని ఆల్మట్టి, నారాయణపూర్‌ రిజర్వాయర్లు కూడా నిండి ఉండటంతో వచ్చిన నీటిని  దిగువకు వదులుతున్నారు. దీనితో మరో రెండు, మూడు రోజులు శ్రీశైలంలోకి ప్రస్తుత స్థాయిలోనే ప్రవాహం కొనసాగనుంది. శ్రీశైలం ఎడమ గట్టు కేంద్రంలో తెలంగాణ జెన్‌కో విద్యుదుత్పత్తి చేస్తూ దిగువన ఉన్న నాగార్జున సాగర్‌కు 31,784 క్యూసెక్కులు (రోజుకు 2.75 టీఎంసీలు) వదులుతోంది. ఇక నాగార్జునసాగర్‌కు దిగువన వర్షాలు తెరిపి ఇవ్వడంలో పులిచింతల ప్రాజెక్టులోకి వరద తగ్గింది. ప్రకాశం బ్యారేజీకి కూడా ప్రవాహం 11,081 క్యూసెక్కులకు పడిపోయింది. కృష్ణా డెల్టా కాల్వలకు 3,700 క్యూసెక్కులు వదులుతూ మిగతా 7,381 క్యూసెక్కులను ప్రకాశం బ్యారేజీ నుంచి సముద్రంలోకి వదిలేస్తున్నారు. 

సాక్షి, హైదరాబాద్‌: కృష్ణమ్మ పరవళ్లు తొక్కుతుండటంతో శ్రీశైలం ప్రాజెక్టులో నీటిమట్టం ఎట్టకేలకు కనీస స్థాయిని దాటింది. శనివారం శ్రీశైలం ప్రాజెక్టులోకి 3.7 లక్షల క్యూసెక్కుల ప్రవాహం చేరుతుండటంతో నీటి మట్టం 855.60 అడుగులకు చేరింది. ప్రస్తుతం శ్రీశైలంలో 93.58 టీఎంసీలు నిల్వ ఉన్నాయి. ప్రాజెక్టు నిండాలంటే ఇంకా 122 టీఎంసీలు అవసరం. కృష్ణా బేసిన్‌లో ఎగువన శనివారం విస్తారంగా వర్షాలు కురిసిన నేపథ్యంలో ఈ వరద కనీసం వారం రోజులు కొనసాగే అవకాశం ఉంది. ఆదివారం శ్రీశైలంలోకి కనీసం 4 లక్షల క్యూసెక్కుల వరద వస్తుందని అంచనా. ఈ నేపథ్యంలో నాలుగైదు రోజుల్లో శ్రీశైలం ప్రాజెక్టు నిండే అవకాశం ఉంది. పశ్చిమ కనుమల్లో విస్తారంగా వర్షాలు కురుస్తుండటంతో కృష్ణా, దాని ఉపనదులు పోటెత్తి ప్రవహిస్తున్నాయి. ఆల్మట్టిలోకి భారీ ఎత్తున వరద వస్తుండటంతో.. దిగువకు అంతే స్థాయిలో వరదను వదిలేస్తున్నారు. నారాయణపూర్‌ డ్యామ్‌లోనూ అదే పరిస్థితి. జూరాల ప్రాజెక్టులోకి భారీగా వరద వస్తుండటంతో విద్యుదుత్పత్తి చేస్తూ.. స్పిల్‌వే గేట్లు ఎత్తేసి 3.72 లక్షల క్యూసెక్కుల విడుదల చేస్తున్నారు. ఈ ప్రవాహం శ్రీశైలంలోకి చేరుతోంది. తుంగభద్రలో వరద ఉధృతి పెరగడంతో టీబీ డ్యాంలోకి 1.16 లక్షల క్యూసెక్కులు చేరుతోంది. దాంతో నీటి నిల్వ 74.58 టీఎంసీలకు చేరుకుంది. టీబీ డ్యాం నిండాలంటే ఇంకా 26 టీఎంసీలు అవసరం. వరద ఉధృతి ఇదే రీతిలో కొనసాగితే మరో మూడు, నాలుగు రోజుల్లో టీబీ డ్యాం నిండే అవకాశం ఉంది. ఆ తర్వాత గేట్లు ఎత్తేసి.. వరదను దిగువకు విడుదల చేస్తారు. ఆ జలాలు శ్రీశైలం ప్రాజెక్టుకు చేరుతాయి. దిగువకు విడుదల చేస్తున్న నీటిలో సాగర్‌కు 29305 క్యూసెక్కులు చేరుతున్నాయి.

భద్రాచలం/బూర్గంపాడు: భద్రాచలం వద్ద గోదావరి రెండో ప్రమాద హెచ్చరిక దాటి ప్రవహిస్తోంది. శనివారం ఉదయం 8 గంటలకు 43.10 అడుగుల నీటిమట్టం నమోదు కాగా, మొదటి ప్రమాద హెచ్చరిక జారీ చేశారు. ఆ తర్వాత క్రమేపీ పెరుగుతూ రాత్రి 11.00 గంటల సమయంలో 48.50 అడు గులకు చేరడంతో రెండో ప్రమాద హెచ్చరిక జారీచేశారు. దీంతో దేవస్థానం వైపు కరకట్ట దిగువ భాగాన ఉన్న స్నానఘాట్లు పూర్తిగా మునిగిపోగా, కల్యాణ కట్టపైకి వరద చేరింది. కరకట్టల వద్ద స్లూయిస్‌లను మూసివేయటంతో భద్రాచలంలో వరద నీరు ఆగిపోయింది. ఆలయం పడమర మెట్ల వద్దకు చేరిన వరద నీరు  దీంతో రామాలయ నిత్యాన్నదాన సత్రం వద్దకు వరద నీరు చేరుకుంది. భద్రాచలంలో ఏర్పాటు చేసిన పునరావాస కేంద్రాలకు లోతట్టు కాలనీల ప్రజలను తరలించారు. చర్ల మండలంలోని తాలిపేరు ప్రాజెక్టు వద్ద మధ్యాహ్నం 12 గేట్ల ద్వారా 13,888 క్యూసెక్కుల నీరు విడుదల చేశారు. చర్ల, వెంకటాపురం మండలాల నడుమ ప్రధాన రహదారిపై నీరు చేరటంతో రాకపోకలు నిలిచిపోయాయి. పర్ణశాలకు పూర్తిగా వాహనాల రాకపోకలు ఆగిపోయాయి. భద్రాద్రి కొత్తగూడెం జిల్లా కలెక్టర్‌ అనుదీప్‌ భద్రాచలంలో బస చేసి అధికారులను అప్రమత్తం చేస్తూ, పునరావాస చర్యలను సమీక్షిస్తున్నారు. వరద ఉధృతితో కల్యాణ కట్టలోకి చేరిన నీరు 

భద్రాచలం అర్బన్‌: భద్రాద్రి కొత్తగూడెం జిల్లాలోని భద్రాచలం వద్ద గోదావరి నీటిమట్టం క్రమంగా పెరుగుతోంది. మహారాష్ట్రలో భారీగా కురుస్తున్న వర్షాలు, ఎగువ నుంచి వరద ఉధృతితో గురువారం రాత్రి 11 గంటలకు గోదావరి నీటిమట్టం 17.03 అడుగులు ఉండగా, శుక్రవారం తెల్లవారుజామున 4 గంటలకు 18.90 అడుగులకు చేరింది. అది పెరుగుతూ రాత్రి 11 గంటలకు 33.10 అడుగులకు చేరింది. ఇదిలా ఉండగా ఛత్తీస్‌గఢ్, ఒడిశా నుంచి కూడా వరద నీరు ఉపనదుల ద్వారా గోదావరికి చేరడంతో భద్రాచలం వద్ద వరద ఉధృతి మరింత పెరిగింది. అంతేకాకుండా ఎగువన ఉన్న ప్రాజెక్టుల నుంచి కూడా నీటిని దిగువకు వదులుతుండటంతో శనివారం మధ్యాహ్నానికి భద్రాచలం వద్ద గోదావరి నీటిమట్టం 43 అడుగులకు చేరుకునే అవకాశం ఉందని కలెక్టర్‌ అనుదీప్‌ తెలిపారు. అప్పుడు మొదటి ప్రమాద హెచ్చరిక జారీచేసే అవకాశముంది. ఈ క్రమంలో జిల్లా యంత్రాంగం అప్రమత్తంగా ఉండాలని కలెక్టర్‌ ఆదేశించారు. మరోవైపు, 1986లో వచ్చిన 75.6 అడుగుల నీటిమట్టంకన్నా పోలవరం బ్యాక్‌ వాటర్‌తో ఇప్పుడు భద్రాచలంలో గోదావరి ఒకట్రెండు అడుగులు ఎక్కువగా నమోదయ్యే అవకాశముందన్న ప్రచారంతో ఏజెన్సీ వాసులు బిక్కుబిక్కుమంటూ గడుపుతున్నారు.

సాక్షి ప్రతినిధి, నిజామాబాద్‌: శ్రీరాంసాగర్‌ ప్రాజెక్టు డెడ్‌ స్టోరేజీకి చేరువైంది. ఉత్తర తెలంగాణ వరప్రదాయినిగా పేరున్న జలాశయంలో ప్రస్తుతం నీటి మట్టం 1050.30 అడుగుల (6.37 టీఎంసీ) కు పడిపోయింది. ఎండల తీవ్రతకు ప్రతిరోజూ రెండు వందలకు పైగా క్యూసెక్కుల నీరు ఆవిరవుతుండగా, కాకతీయ కాలువకు 50 క్యూసెక్కుల నీటిని విడుదల చేస్తున్నారు. అయితే ఈ ప్రాజెక్టులో భారీగా పూడిక నిండిపోవడంతో ఐదు టీఎంసీల మట్టానికి తగ్గితే బురద నీరు మారే అవకాశాలున్నాయి. తాగునీటి అవసరాల కోసం ఒకటిన్నర టీఎంసీలే అందుబాటులో ఉంటాయి. ఐదు జిల్లాల తాగునీటి అవసరాలకు ఈ ప్రాజెక్టే ఆధారం. ఆదిలాబాద్, నిర్మల్, జగిత్యాల, కామారెడ్డి, నిజామాబాద్‌ జిల్లాలకు ఈ గ్రిడ్‌ నుంచే నీటిని సరఫరా చేస్తున్నారు. జగిత్యాల, కోరుట్ల తాగునీటి కోసం ప్రతిరోజు 54 క్యూసెక్కులు, నిర్మల్, ఆదిలాబాద్‌ జిల్లాల తాగునీటి కోసం 29 క్యూసెక్కులు, నిజామాబాద్, కామారెడ్డి జిల్లాల కోసం మరో 54 క్యూసెక్కుల నీటిని పంపు చేస్తున్నారు. ఆవిరి నష్టాలతో కలిపి మొత్తం ప్రతిరోజు 394 క్యూసెక్కుల నీరు విడుదలవుతోంది. ఏటా ఈ ప్రాజెక్టుకు ఆగస్టులో ఇన్‌ఫ్లో ఉంటుంది. అప్పటి వరకు తాగునీటి అవసరాలకు ఈ నీటినే వినియోగించాల్సి ఉంటుంది. శ్రీరాంసాగర్‌ ప్రాజెక్టులో ప్రస్తుతం నీటి మట్టం- 6.37టీఎంసీలు ప్రతిరోజూ తాగునీటి అవసరాలకు విడుదల చేస్తున్న నీరు- 394క్యూసెక్కులు.. ప్రాజెక్టులో డెడ్‌ స్టోరేజీ నీటి మట్టం- 5టీఎంసీలు ఆగస్టులో భారీగా ఇన్‌ఫ్లో..  మహారాష్ట్రతో పాటు, ఆదిలాబాద్, నిర్మల్‌ జిల్లాలో విస్తారంగా వర్షాలు కురిస్తే ఈ ప్రాజెక్టులోకి భారీగా వరద నీరు వచ్చి చేరుతుంది. కానీ ఈ ఏడాది ప్రాజెక్టు క్యాచ్‌మెంట్‌ ఏరియాలో సరిగ్గా వర్షాలు కురవకపోవడంతో ప్రాజెక్టు పూర్తి స్థాయిలో నిండ లేదు. ఈసారి 2018 ఆగస్టులో వచ్చిన వరద కొంత మేరకు ఊరటనిచ్చింది. ఒక్కోరోజు సుమారు 4లక్షల క్యూసెక్కుల నీరు వచ్చి చేరింది. కొన్నిరోజులు లక్ష క్యూసెక్కుల చొప్పున వరద జలాలు వచ్చి చేరాయి. ఏడాది మొత్తానికి 77.92 టీఎంసీలు వచ్చాయి. దీంతో 90 టీఎంసీల సామర్థ్యం కలిగిన ఈ ప్రాజెక్టు నీటిమట్టం గరిష్టంగా 83 టీఎంసీలకు చేరింది. కాగా ఈ ఏడాది ఫిబ్రవరిలో యాసంగి పంటల కోసం కాకతీయ కాలువ ద్వారా సాగు నీటిని విడుదల చేశారు. ఫిబ్రవరి మొదటి వారం నుంచి ఏప్రిల్‌ మొదటి వారం వరకు నీటిని వదిలారు. ఎగువ ఎల్‌ఎండీ వరకు ఆయకట్టుకు సుమారు 20 టీఎంసీలు సాగునీరు సరఫరా చేశారు.   తాగునీటికి ఏ మాత్రం ఇబ్బంది లేదు.. తాగునీటి అవసరాలకు ఎలాంటి ఇబ్బంది లేదు. ప్రస్తుతం ప్రాజెక్టు 6.37 టీఎంసీల నీరుంది. దీంతో ఆగస్టు మాసాంతం వరకు తాగునీటిని సరఫరా చేయవచ్చు. ఏటా ఆగస్టు, సెప్టెంబర్‌లో ప్రాజెక్టు ఇన్‌ఫ్లో ఉంటుంది. -శ్రీనివాస్‌రెడ్డి, పర్యవేక్షక ఇంజనీర్‌

సాక్షి, హైదరాబాద్‌: కృష్ణా బేసిన్‌లోని శ్రీశైలం ప్రాజెక్టులో కనీస నీటి మట్టాల దిగువన నీటిని తోడటం మొదలైంది. భవిష్యత్తు అవసరాల దృష్ట్యా, తమ అనుమతి లేకుండా కనీస నీటి మట్టాల దిగువన నీటిని తీసుకోరాదన్న కృష్ణా బోర్డు ఆదేశాలను బేఖాతరు చేస్తూ ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణ రాష్ట్రాలు నీటి వినియోగం మొదలు పెట్టాయి. 2,124 క్యూసెక్కుల మేర నీటిని ఇరు రాష్ట్రాలు తమతమ అవసరాల నిమిత్తం శ్రీశైలం నుంచి వాడుకున్నాయి. గతేడాదితో పోలిస్తే శ్రీశైలంలో ఈ ఏడాది నీటి వినియోగం గణనీయంగా పెరగడంతో ముందుగానే ప్రాజెక్టులో నీటి మట్టాలు తగ్గాయి. గతేడాది 885 అడుగుల నీటి మట్టానికి గాను 856 అడుగులమట్టంలో నీరుం డగా, ఈ ఏడాది అది 833.80 అడుగుల మట్టానికి పడిపోయింది. ప్రాజెక్టు కనీస నీటి మట్టం 834 అడుగులే. నీటి మట్టం తగ్గతున్న నేపథ్యం లో రెండ్రోజుల కిందటే ఎట్టి పరిస్థితుల్లోనూ కనీస నీటి మట్టాల దిగువకు వెళ్లరాదని కృష్ణా బోర్డు తెలుగు రాష్ట్రాలను హెచ్చరించింది.   త్రిసభ్య భేటీ వరకు వద్దన్నా.. : కృష్ణా బోర్డు త్రిసభ్య కమిటీ భేటీ జరిగే వరకు కనీస నీటి మట్టాల దిగువకు వెళ్లే అంశంపై ఎలాంటి నిర్ణయాలు చేయరాదని ఇదివరకే సూచించింది. అయినప్పటికీ ఇరు రాష్ట్రాలు నీటి వినియోగాన్ని మొదలుపెట్టాయి. గురువారం ఏపీ శ్రీశైలం నుంచి హంద్రీనీవా కాల్వలకు 860 క్యూసెక్కులు, తెలంగాణ కల్వకుర్తి అవసరాలకు 1,264 క్యూసెక్కుల నీటిని తరలించాయి. దీంతో జలాలు కనీస నీటి మట్టానికి దిగువకు పడిపోయాయి. అయితే ఇరు రాష్ట్రాలు ఎంతకాలం, ఏ మేర నీటిని తరలించుకుంటాయన్న దానిపై స్పష్టత లేదు. ఈ నేపథ్యంలో బోర్డు ఎలా స్పందిస్తుందన్నది వేచి చూడాల్సిందే. గతంలో కనీస నీటి మట్టాల దిగువన నీటిని తోడినప్పుడు పూర్తి స్థాయి బోర్డు సమావేశాల్లోనే వీటిపై ఏ నిర్ణయం అనేది తీసుకున్నారు. ఈ నేపథ్యంలో అదే సంప్రదాయాన్ని కొనసాగిస్తూ వచ్చే వారం బోర్డు సమావేశం జరుగుతుండొచ్చని నీటి పారుదల వర్గాలు చెబుతున్నాయి.   

సాక్షి, హైదరాబాద్‌: కృష్ణా బేసిన్‌ ప్రాజెక్టులను ఆగస్టు నెల పూర్తిగా ఆదుకుంది. ఈ నెలలో వచ్చి న ప్రవాహాలతో శ్రీశైలం ప్రాజెక్టు పూర్తి స్థాయిలో నిండగా, నాగార్జునసాగర్‌ దాదాపు నిండింది. ఈ నెలలో సాగర్‌లోకి 185 టీఎంసీలకు పైగా నీరు వచ్చింది. మరో 8 అడుగుల నీరు చేరితే ప్రాజెక్టు పూర్తి స్థాయి మట్టానికి చేరుకోనుంది. ఎగువ శ్రీశైలం నుంచి స్థిరంగా ప్రవాహాలు కొనసాగు తుండటంతో సాగర్‌కు గురువారం సాయంత్రం 73వేల క్యూసెక్కుల మేర వరద వస్తోంది. దీంతో ప్రాజెక్టు నీటిమట్టం 590 అడుగులకు గానూ 582 అడుగులకు చేరింది. నీటినిల్వ 312 టీఎంసీలకు గానూ 288 టీఎంసీలను దాటింది. మరో 24 టీఎంసీలు చేరితే ప్రాజెక్టు నిండుకుండను తలపిం చనుంది. రెండు రోజులతో పోలిస్తే శ్రీశైలం నుంచి ప్రవాహాలు తగ్గినా, అవి మళ్లీ క్రమంగా పుంజు కునే అవకాశం కనిపిస్తోంది. ఎగువ కర్ణాటకలో కురుస్తున్న వర్షాలతో ఆల్మట్టి, నారాయణపూర్‌లకు నీటి ప్రవాహాలు క్రమంగా పెరిగాయి. గురువారం ఆల్మట్టిలోకి లక్ష క్యూసెక్కుల వరద వస్తుండగా 1.35 లక్షల క్యూసెక్కుల నీటిని దిగువకు వదులుతున్నారు. ఇక నారాయణపూర్‌ నుంచి 1.38 లక్షల క్యూసెక్కుల నీటిని దిగువ జూరాలకు విడుదల చేశారు. దీంతో ఉదయం జూరాలకు 80 వేల క్యూసెక్కుల వరద కొనసాగగా, అది సాయంత్రానికి లక్ష క్యూసెక్కులకు పెరిగింది. దీంతో దిగువ శ్రీశైలానికి జూరాల నుంచి 1.31 లక్షల క్యూసెక్కుల నీటిని విడుదల చేస్తున్నారు. గురువా రం ఉదయం శ్రీశైలానికి కేవలం 29 వేల క్యూసెక్కుల వరద రాగా, సాయంత్రానికి 1.02 లక్షల క్యూసెక్కులకు చేరింది. సాగర్‌కు 73,344 క్యూసెక్కుల మేర ప్రవాహం వస్తుండగా, శుక్రవారం   మరింత పెరిగే అవకాశం ఉంది. సాగర్‌ నుంచి ఏపీ, తెలంగాణ అవసరాలకు 28,744 క్యూసెక్కు ల నీటిని సాగు, తాగుకు విడుదల చేస్తున్నారు.


 సాక్షి, హైదరాబాద్‌: ఎగువ నుంచి కొనసాగుతున్న ప్రవాహాలతో శ్రీశైలంలో నీటి నిల్వలు పెరిగాయి. బుధవారం నాటికి శ్రీశైలం నీటి మట్టం 50 టీఎంసీలు దాటింది. జూరాల నుంచి 37 వేల క్యూసెక్కుల మేర వరద వస్తుండటంతో ప్రాజెక్టులో ప్రస్తుత మట్టం 51.23 టీఎంసీలకు చేరింది. కృష్ణా బోర్డు ఆదేశాల మేరకు హైదరాబాద్‌ తాగునీటికి శ్రీశైలం నుంచి 10 వేల క్యూసెక్కుల నీటిని నాగార్జునసాగర్‌కు విడుదల చేస్తున్నారు. ఎగువన కురుస్తున్న వర్షాల వల్ల ఆల్మట్టి, నారాయణపూర్‌ ప్రాజెక్టులు పూర్తిగా నిండటంతో దిగువకు నీటి విడుదల కొనసాగుతోంది.
 
  ఆల్మట్టిలోకి 12 వేల క్యూసెక్కుల మేర వరద వస్తుండగా, వచ్చిన నీటిని దిగువ నారాయణపూర్‌కు విడుదల చేశారు. నారాయణపూర్‌లోకి 11,350 క్యూసెక్కుల మేర ఇన్‌ఫ్లో కొనసాగుతుండటం వల్ల ప్రాజెక్ట్‌ పూర్తిగా నిండటంతో నీటిని దిగువకు విడుదల చేశారు. నారాయణపూర్‌ నుంచి వస్తున్న ప్రవాహానికి తోడు ప్రాజెక్టు పరివాహకంలో కురుస్తున్న వర్షాలతో జూరాలకు 37,073 క్యూసెక్కుల ప్రవాహం వస్తోంది. ప్రస్తుతం జూరాలలో 9.11 టీఎంసీల నిల్వలు ఉండటంతో వచ్చిన నీటిని వచ్చినట్లుగా దిగువ శ్రీశైలానికి విడుదల చేస్తున్నారు.


 సముద్రంలోకి 3,52,472 క్యూసెక్కుల నీరు విడుదల
 కొవ్వూరు:
 గోదావరిలో వరద ఉధృతి నిలకడగా ఉంది. ధవళేశ్వరం ఆనకట్ట వద్ద నాలుగు ఆర్మ్‌లు వద్ద ఉన్న 175 గేట్లును ఎత్తి 3,52,472 క్యూసెక్కుల నీటిని సముద్రంలోకి విడుదల చేస్తున్నారు. ఆదివారం సాయంత్రం ఆనకట్ట వద్ద నీటి మట్టం 8.90 అడుగులుగా నమోదైంది. ఉభయగోదావరి జిల్లాలోని మూడు డెల్టాలకు 13 వేల క్యూసెక్కుల నీరు సాగు అవసరాలకు విడిచిపెడుతున్నారు. దీనిలో తూర్పుడెల్టాకు 4,500, సెంట్రల్‌ డెల్టాకు 2,000, పశ్చిమ డెల్టాకు 6,500 క్యూసెక్కులు చొప్పున విడుదల చేస్తున్నారు.
  
 తగ్గుతున్న నీటి మట్టం
 కాలేశ్వరంలో 5.11 మీటర్లు, పేరూరులో 7.0, దుమ్ముగూడెంలో 7.57, కునవరంలో 9.06, కుంటలో 4.97, కొయిదాలో 12.0, పోలవరంలో 8.58, రోడ్డు కం రైలు వంతెన వద్ద 14.02 మీటర్లు చొప్పున, భద్రచలంలో 24.30 అడుగుల నీటిమట్ట నమోదైంది. ఎగువన నీటి మట్టం తగ్గుముఖం పట్టడంతో వరద ఉధృతి క్రమేపీ తగ్గుతోంది.
  


 బొమ్మనహాళ్‌ : టీబీ డ్యాంలో నీటిమట్టం పెరిగినట్లు జలాశయం సిబ్బంది గురువారం తెలిపారు. జలాశయం పరీవాహక ప్రాంతాల్లో కురుస్తున్న వర్షాల కారణంగా నీటిమట్టం ఆశాజనకంగా ఉందన్నారు. ఈ నేపథ్యంలో ఆయకట్టు రైతుల ఆశలు చిగురిస్తున్నాయి. గత సంవత్సరంతో పోలిసే ఇన్‌ప్లో 15వేలు దాటిందని.. ఇదేవిధంగా మరో 20 రోజులు నీరు వచ్చి చేరితే ఆయకట్టుకు ఊపిరి వస్తుందని అధికారులు అంచనా వేస్తున్నారు.


 - రాష్ట్రంలో భూగర్భ జలాల మట్టం (సగటు) 11.27మీటర్లు 
 - గతేడాది కంటే ఎత్తుకు పెరిగిన నీటి మట్టం 3.76మీటర్లు 
  
 సాక్షి, హైదరాబాద్‌: రాష్ట్రంలో భూగర్భ జలాల మట్టం గతేడాదితో పోల్చితే కాస్త మెరుగుపడింది. 2016లో ఇదే సమయంలో ఆశించిన స్థాయిలో వర్షాలు లేకపోవడంతో పాతాళగంగ మరింత కిందికి వెళ్లిపోయింది. తర్వాత ఆగస్టు నుంచి వర్షాలు ఆశాజనకంగా కురిసినా భూగర్భ జల మట్టాల్లో మార్పులు పెద్దగా కనిపించలేదు. ఈ నేపథ్యంలో రాష్ట్రవ్యాప్తంగా 584 మండలాల్లోని పరిస్థితిపై భూగర్భ జల శాఖ నివేదిక విడుదల చేసింది. ఇందులో 266 మండలాల్లో 10 మీటర్ల కంటే ఎక్కువ లోతులో భూగర్భ జలాలున్నాయి. 175 మండలాల్లో పదిహేను మీటర్ల లోతులో నీటిమట్టాలుండగా.. 83 మండలాల్లో ఇరవై మీటర్ల లోతులో ఉన్నాయి.
 
 20 మీటర్ల కంటే ఎక్కువ లోతులో నీటి మట్టాలున్న మండలాలు 60 ఉన్నట్లు ఆ శాఖ గణాంకాలు చెబుతున్నాయి. గతేడాది జూన్‌లో రాష్ట్రంలో సగటున 15.03 మీటర్ల లోతులో నీరు లభ్యమవగా... ప్రస్తుతం 11.27 మీటర్ల లోతులో భూగర్భ జలాలున్నాయి. అతి తక్కువ లోతులో జగిత్యాల జిల్లా (7.33 మీటర్లు), ఎక్కువ లోతులో సంగారెడ్డి (17.03 మీటర్లు) జిల్లాలో నీటి లభ్యత ఉంది. ప్రస్తుతం నాగర్‌కర్నూల్, మహబూబ్‌నగర్, రంగారెడ్డి, మెదక్, సంగారెడ్డి జిల్లాల్లో సగటు కంటే ఎక్కువ లోతులో నీరున్నట్లు అధికారులు చెబుతున్నారు. జోగులాంబ గద్వాల, ఆదిలాబాద్, ఆసిఫాబాద్, వరంగల్‌ ఆర్బన్, ఖమ్మం జిల్లాల్లో సగటున 8 మీటర్ల కంటే తక్కువ లోతులో భూగర్భ జలం లభ్యమవుతోంది. 


 శ్రీశైలం ప్రాజెక్ట్: శ్రీశైల జలాశయ సెల్ఫ్‌ క్యాచ్‌ మెంట్‌ ఏరియాల్లో కురుస్తున్న వర్షాల కారణంగా డ్యామ్‌ నీటి మట్టం ప్రతి రోజు రెండు పాయింట్ల చొప్పున పెరుగుతోంది. డ్యామ్‌ పరిసర ప్రాంతాల్లో 8.00 మి.మీ వర్షపాతం నమోదైంది. నీటి మట్టం మంగళవారం సాయంత్రానికి 779.60 అడుగులకు చేరుకుంది. పగటి పూట ఉష్ణోగ్రతలు గరిష్టంగా 33 డిగ్రీలు నమోదు అవుతుండటంతో జలాశయంలో 36 క్యూసెక్కుల నీరు ఆవిరి అయినట్లు గేజింగ్‌ సిబ్బంది తెలిపారు. ప్రస్తుతం జలాశయంలో 20.2814 టీఎంసీల నీరు నిల్వ ఉంది.      
  


 న్యూఢిల్లీ: దేశవ్యాప్తంగా 91 ప్రధాన రిజర్వాయర్లలో నీటి నిల్వలు మొత్తం సామర్థ్యంలో 19 శాతానికే పరిమితమైనట్లు కేంద్ర జలవనరుల మంత్రిత్వ శాఖ తెలిపింది. నాగార్జున సాగర్, ఇందిరా సాగర్, భాక్రానంగల్‌ తదితర రిజర్వాయర్లలో ఈ వారాంతంలో 29.665 బిలియన్‌ క్యూబిక్‌ మీటర్ల నీరు ఉన్నట్లు పేర్కొంది.
 
 ఆంధ్రప్రదేశ్, రాజస్తాన్, ఒడిశా, ఉత్తరాఖండ్, కేరళ, తమిళనాడు రాష్ట్రాల్లో గతేడాది కంటే నీటి నిల్వలు తక్కువగా నమోదైనట్లు వెల్లడించింది. పంజాబ్, పశ్చిమబెంగాల్, తెలంగాణ, త్రిపుర, గుజరాత్, మహారాష్ట్ర, ఉత్తరప్రదేశ్, మధ్యప్రదేశ్, ఛత్తీస్‌గఢ్, కర్ణాటక రాష్ట్రాల్లో గత ఏడాది కంటే నీటి నిల్వలు పెరిగినట్లు జలవనరుల శాఖ పేర్కొంది.
  


 సాక్షి, కరీంనగర్‌/బాల్కొండ: మహారాష్ట్రలో బాబ్లీ ప్రాజెక్టు గేట్లను శనివారం ఎత్తనున్నారు.  నిజామాబాద్‌ జిల్లాలోని ఎస్సారెస్పీ నీటి మట్టం 90 టీఎంసీల నుంచి 9.22 టీఎంసీలకు, ఎల్‌ఎండీలో 24 టీఎంసీల నుంచి 7.04 టీఎంసీలకు తగ్గింది. ఇదే సమయంలో గతం లో వెలువడిన సుప్రీంకోర్డు తీర్పు ప్రకారం జూలై 1న బాబ్లీ ప్రాజెక్టు గేట్లు తెరుచుకోనుండటంతో ‘మహా’వరదపై ఆశలు పెరుగుతు న్నాయి. అక్టోబర్‌ 28 వరకు గేట్లు తెరిచే ఉండటం వల్ల ఈ నాలుగు మాసాలు మహారాష్ట్రలో కురిసే భారీ వర్షాలతో శ్రీరాంసాగర్‌ ప్రాజె క్టులోకి నదీ ప్రవాహం ద్వారా భారీగా నీరు చేరే అవకాశం ఉంది.
 
  అయితే.. ఎస్సారెస్పీ ఎగువన మహారాష్ట్ర సర్కార్‌ నిర్మించిన బాబ్లీ ప్రాజెక్ట్, విష్ణుపురి, గైక్వాడ్‌ తదితర 11 ప్రాజెక్టులు నిండిన తరువాతనే ఎస్సారెస్పీలోకి వరద నీరు వస్తుంది. ఈ నేపథ్యంలో ప్రభుత్వం సుప్రీంకోర్టును ఆశ్రయించింది.  బాబ్లీ ప్రాజెక్ట్‌ గేట్లు ఏడాదిలో నాలుగు నెలలు (వర్షాకాలం) ఎత్తాలని సుప్రీం తీర్పు ఇచ్చింది. ఈ తీర్పు ప్రకారం ఏటా జూన్‌ 30న అర్ధరాత్రి తర్వాత గేట్లు ఎత్తుతున్నారు.
 
  రెండేళ్ల క్రితం వరకు తీవ్ర వర్షాభావ పరిస్థితులు ఏర్పడటంతో మహారాష్ట్ర ప్రాజెక్టులు, తెలంగాణ ప్రాజెక్టులు డెడ్‌స్టోరేజీకి చేరాయి. గతేడాది కురిసిన వర్షాలకు అక్కడ, ఇక్కడ జలాశయాలు పూర్తిస్థాయి నీటిమట్టానికి చేరాయి. ఎస్సారెస్పీకి పెద్ద మొత్తంలో మహారాష్ట్రకు వరద నీరు చేరగా, సుమారు 102 టీఎంసీలు గోదావరిలోకే వదిలేసి 90 టీఎంసీలు నిల్వ చేశారు. ఈసారి కూడా బాబ్లీ గేట్లు తెరుస్తున్నందున మహారాష్ట్ర వరద నీరుపైనే ఆశలు వ్యక్తమవుతున్నాయి.


 నాగార్జునసాగర్: గత పుష్కరకాలంలో ఏనాడు లేనంతగా సాగర్‌ జలాశయ నీటి మట్టం కనిష్టస్థాయికి చేరింది. హైదరాబాద్‌తో పాటు ప్లోరిన్‌ పీడిత ప్రాంతాలకు త్రాగు నీరిందించేందుకు శ్రీశైలం జలాశయం నుండి నీటిని తీసుకోవాల్సిన ఆవశ్యకత ఏర్పడింది. చంద్రబాబునాయుడు ముఖ్యమంత్రిగా ఉన్ననాటి పరిస్థితులు పునరావృతమయ్యే అవకాశాలున్నాయి. ప్రస్తుతం సాగర్‌ జలాశయం నీటిమట్టం 502.20 అడుగులుండగా 118.806 టీఎంసీల నీరు మాత్రమే ఉంది. శ్రీశైలం నీటిమట్టం 775.90 అడుగులుండగా కేవలం 18.8677 టీఎంసీల నీరు మాత్రమే ఉంది. 2005 నుండి ఈ ఏడాది వరకు ఇంత తక్కువ నీటిమట్టం ఏనాడూ నమోదు కాలేదు.
  
 ఆంధ్ర-తెలంగాణ నాయకులు, అధికారులు జలాశయాలు ఖాళీ అయ్యేలా పోటీపడి నీటిని విడుదల చేయించారు. సాగర్‌ పూర్తిస్థాయి నీటిమట్టం 590 అడుగులు కాగా నీటి నిల్వ 312.0450 టీఎంసీలు ఉంది. సాగర్‌లో పూడిక చేరకముందు 408.24 టీఎంసీల నీటి నిల్వలు ఉండేవి. శ్రీశైలం జలాశయం పూర్తిస్థాయి నీటిమట్టం 885 అడుగులు. నీటి నిల్వ 215.8 టీఎంసీలు. పూడిక నిండకముందు 308టీఎంసీల నీరు నిల్వ ఉండేది. 2001 నుండి 2005 వరకు అయిదేళ్లలో ఆనాటి ముఖ్యమంత్రి చంద్రబాబు జలాశయాల నీటిమట్టాలు, సాగునీరు, రైతుల గురించి  పట్టించుకోకపోగా వ్యవసాయం దండగ అంటూ కాలం గడిపారు. దీనికి తోడు సకాలంలో వర్షాలు కురవక వరదలు రాక జలాశయాలన్నీ అడుగంటిపోయాయి. కరవు కరాళ నృత్యం చేసింది.
  
 సాగర్‌ జలాశయం కనీస నీటిమట్టం 510 అడుగులు కాగా వరుసగా 2003, 2004 లలో 500 అడుగులకంటే దిగువకు వెళ్లింది. అనంతరం రాజశేఖర్‌రెడ్డి అధికారంలోకి వచ్చాక ప్రతి ఏడాది జలాశయాలు పూర్తిస్థాయి నీటిమట్టాలకు చేరుకుని క్రస్ట్‌ గేట్లు ఎత్తడంతో లక్షల క్యూసెక్కుల నీరు సముద్రం పాలయ్యింది. పదేళ్లు కరవు ఛాయలు కనపడలేదు. తెలంగాణ రాష్ట్రం ఆవిర్భావం అయిన మొదటి సంవత్సరం ఇదేనెలలో సాగర్‌ జలాశయం నీటిమట్టం 517.90 అడుగులున్నది. 2015 లో 514.10 ఉండగా 2016 లో 506.20 అడుగులకు కనీస నీటిమట్టం కన్నా దిగువకు తగ్గింది.
  
 వరదలు వచ్చినప్పటికీ నాగార్జునసాగర్‌ జలాశయం వరకు నీటి రాక ప్రారంభం కాగానే వర్షాలు తగ్గుముఖం పట్టాయి. తర్వాత వర్షాలు ముఖం చాటుచేశాయి. అయినప్పటికీ సాగునీటి శాఖ అధికారులు నీటిìని వృధా చేయకుండా ప్రతి నీటిబొట్టుకు లెక్కలు గట్టి కాల్వల్లో నీటిని పారించి అత్యధికంగా పంటలు పండేందుకు కృషిచేసినట్లు ఆయకట్టు ప్రాంత రెతులు తెలిపారు. ఈ ఏడాది రైతులకు తిరిగి చంద్రబాబుకాలం నాటి పరిస్థితులు జ్ఞప్తికి వస్తున్నాయి. 
  
 శ్రీశైలం నుండి నీరు వస్తేనే..
 శ్రీశైలం జలాశయం నుండి సాగర్‌ జలాశయంలోకి నీరు విడుదలైతేనే తెలంగాణ రాష్ట్ర రాజదాని హైదరాబాద్‌తో పాటు రాష్ట్రంలోని వివిధ ఫ్లోరైడ్‌ పీడిత గ్రామాలకు తాగునీరు సరఫరా కానుంది. ఇప్పటికే కష్ణా నది యాజమాన్యం బోర్డుకు నీటి విడుదల కోసం లేఖ రాసినట్లు సాగర్‌ ప్రాజెక్టు చీఫ్‌ ఇంజనీర్‌ సునిల్‌ తెలిపారు. త్వరలో శ్రీశైలం నుండి నీటిని విడుదల చేయాలని నల్లగొండ ప్రజలతో పాటు హైద్రాబాద్‌ ప్రజలు కోరుతున్నారు.
  
  
  


 అడుగంటిన కృష్ణా జలాలు
 సింగూరు, గోదావరి జలాలపైనే భారమంతా...  
 సాక్షి, హైదరాబాద్‌: కృష్ణా బేసిన్‌లోని నాగార్జున సాగర్, శ్రీశైలం ప్రాజెక్టుల్లో నీటి మట్టాలు కనిష్టానికి పడిపోవడంతో హైదరాబాద్‌ జంట నగరాలకు వచ్చే రెండు, మూడు నెలలు నీటి సరఫరా ప్రశ్నార్థకంగా మారుతోంది. రెండు ప్రాజెక్టుల్లో కలిపి మరో 3.8 టీఎంసీల నీటి లభ్యతే ఉండటం, దానినే ఇరు రాష్ట్రాలూ పంచుకోవాల్సి రావడం పాలనా యంత్రాంగాన్ని కలవరానికి గురిచేస్తుంది. ఈ పరిస్థితులను ఎదుర్కొనేందుకు ఇక గోదావరి జలాలపైనే ఆధారపడాల్సి ఉంటుందని నీటిపారుదల వర్గాలు అంచనా వేస్తున్నాయి.
 
 మిగిలింది మూడే...
 హైదరాబాద్‌ తాగునీటి అవసరాలకు 360 ఎంజీడీల మేర నీటి అవసరాలు ఉండగా ప్రస్తుతం కృష్ణా జలాల నుంచే 270 ఎంజీడీల నీటి సరఫరా జరుగుతోంది. ఇందులో సాగర్‌ జలాలే ఎక్కువగా జంట నగరాల తాగునీటి అవసరాలను తీరుస్తున్నాయి. అయితే ప్రస్తుతం సాగర్‌లో నీటి మట్టాలు గతంలో ఎన్నడూ లేని స్థాయికి పడిపోయాయి. ఎగువన ఉన్న శ్రీశైలంలో సైతం అదే పరిస్థితి నెలకొంది. సాగర్‌ పూర్తిస్థాయి మట్టం 590 అడుగులకుగానూ ప్రస్తుతం 504.4 అడుగులకు చేరగా నీటి నిల్వ 122.36 టీఎంసీలకు చేరింది. శ్రీశైలంలో 885 అడుగుల నీటిమట్టానికిగానూ 785.2 అడుగుల్లో 22.38 టీఎంసీల నీటి లభ్యత ఉంది. సాగర్‌లో 502 అడుగులు, శ్రీశైలంలో 775 అడుగుల్లో వినియోగార్హమైన నీటి లభ్యత 8 టీఎంసీలు ఉండగా దాన్ని ఇటీవలే బోర్డు ఇరు రాష్ట్రాలకూ పంచింది.
 
 తెలంగాణకు 1.5 టీఎంసీలు, ఏపీకి 6.5 టీఎంసీలు దక్కాయి. సాగర్‌లో 500 అడుగులు, శ్రీశైలంలో 765 అడుగుల వరకు నీటిని తీసుకునే అవకాశం ఉంది. ఆ స్థాయి మట్టాల్లో లభ్యతగా ఉన్నది కేవలం 3.8 టీఎంసీలే. ఇందులో ఆవిరి, సరఫరా నష్టాలు 0.8 టీఎంసీలు ఉంటాయని అంచనా వేసినా గరిష్టంగా లభ్యమయ్యేవి 3 టీఎంసీలే. ఆ నీటినే ఇరు రాష్ట్రాలు జూన్, జూలై, ఆగస్టు వరకు వాడుకోవాల్సి ఉంటుంది. అయితే ఇప్పటికే కృష్ణా జలాల్లో 8 టీఎంసీల మేర తెలంగాణ ఎక్కువగా వాడిందని ఏపీ అంటుండగా బోర్డు దానికి వత్తాసు పలుకుతోంది. దీన్నే బోర్డు పరిగణనలోకి తీసుకుంటే తెలంగాణకు చుక్క నీరు దక్కదు. జంట నగరాలకు జూన్, జూలైలలో నీటి అవసరాలు కనిష్టంగా 4 టీఎంసీల వరకు ఉంటాయి. లభ్యతగా ఉండే 3 టీఎంసీల్లో బోర్డు కనికరించి రెండు రాష్ట్రాలకు చెరిసగం నీటిని పంచినా రాష్ట్రానికి తాగునీటి కటకట తప్పదు. అదే జరిగితే రాష్ట్రం పూర్తిగా వర్షాలపై ఆధారపడాల్సి ఉంటుంది.
 
 గోదావరిపైనే ఆశలన్నీ..
 హైదరాబాద్‌ జంట నగరాలకు కృష్ణా జలాలు అందించడం క్లిష్టమైతే రాష్ట్రం ఇక గోదావరి ప్రాజెక్టులపైనే ఆధారపడాల్సి ఉంటుంది. ముఖ్యంగా ఎల్లంపల్లిలో ఆశించిన స్థాయిలో నీరుండటం కొంత ఊరటనిస్తోంది. ఎల్లంపల్లి సామర్ధ్యం 20.17 టీఎంసీలుకాగా ప్రస్తుతం 10.64 టీఎంసీల నిల్వలున్నాయి. దీంతోపాటే సింగూరులో మరో 18.24 టీఎంసీల నీటి నిల్వ ఉంది. ఈ నీటితో జంట నగరాల ప్రజల దాహార్తి తీర్చే అవకాశముందని నీటిపారుదల వర్గాలు చెబుతున్నాయి.


 శ్రీశైలం ప్రాజెక్టు: శ్రీశైల జలాశయంలో శనివారం సాయంతానికి 26.2222 టీఎంసీల నీరు నిల్వగా ఉంది. దిగువ నాగార్జునసాగర్‌కు రోజుకు 1.5 టీఎంసీల నీటిని విడుదల చేస్తుండడంతో నీటిమట్టం క్రమంగా తగ్గుతోంది. ప్రస్తుతం జలాశయ నీటిమట్టం 794.10 అడుగులుగా నమోదైంది. తెరచి ఉంచిన రెండు రివర్‌ స్లూయిస్‌గేట్లలో ఒక్క గేటు ఎత్తును 8 అడుగులకు కుదించి రెండు గేట్ల ద్వారా 14,503 క్యూసెక్కుల నీటిని విడుదల చేస్తున్నారు. 320 క్యూసెక్కులను వినియోగించుకుని కుడిగట్టు జలవిద్యుత్‌ కేంద్రంలో స్వల్పంగా 0.135 మిలియన్‌ యూనిట్ల విద్యుత్‌ను ఉత్పత్తి చేశారు. 
  


 కర్నూలు సిటీ: శ్రీశైలం ప్రాజెక్టులో కనీస నీటి మట్టం 854 అడుగులు ఉండేలా చట్ట బద్ధత కల్పించాలని రాయ సీమ సాగు నీటి సాధన సమితి కన్వీనర్‌ బొజ్జా దశరథ రామిరెడ్డి ఆదివారం ఒక ప్రకటనలో డిమాండ్‌ చేశారు. శనివారం కర్నూలు నగరానికి వచ్చిన సీఎం చంద్రబాబు.. శ్రీశైలంలో 874 అడుగుల నీటి మట్టం ఉండేలా చర్యలు తీసుకున్న ఘనత టీడీపీదేనని ప్రకటించడం దారుణమన్నారు. శ్రీశైలంలో నీటి మట్టం 875 అడుగలకుపైన ఉన్న సమయంలో మాత్రమే దిగువన ఉన్న సాగర్‌కు నీటిని విడుదల చేస్తామని ప్రభుత్వం ప్రకటించాలని పేర్కొన్నారు.  
  


 శ్రీశైలం ప్రాజెక్టు: శ్రీశైలం జలాశయ నీటిమట్టం శుక్రవారం సాయంత్రానికి 880.60 అడుగులకు చేరుకుంది. మధ్యాహ్నం వరకు ఎగువ పరీవాహక ప్రాంతమైన జూరాల నుంచి వస్తున్న 8వేల క్యూసెక్కుల ఇన్‌ఫ్లో నిలిచిపోయింది. శ్రీశైలం జలాశయం నుంచి 32,041 వేల క్యూసెక్కుల నీరు దిగువ ప్రాంతాలకు విడుదలవుతోంది. కుడి, ఎడమగట్టు జలవిద్యుత్‌ కేంద్రాల్లో నాలుగు జనరేటర్లతో ఉత్పత్తి చేస్తూ 23,341 క్యూసెక్కుల నీటిని నాగార్జునసాగర్‌కు విడుదల చేస్తున్నారు. అలాగే పోతిరెడ్డిపాడు హెడ్‌రెగ్యులేటర్‌ ద్వారా 6వేల క్యూసెక్కులు, హంద్రీనీవా సుజల స్రవంతికి 2,700 క్యూసెక్కులను వదులుతున్నారు. ప్రస్తుతం జలాశయంలో 191.2118 టీఎంసీల నీరు నిల్వ ఉంది.  
  


 జూపాడుబంగ్లా: పోతిరెడ్డిపాడు హెడ్‌రెగ్యులేటర్‌ వద్ద మంగళవారం సాయంత్రం 7గంటల సమయంలో 880.80 అడుగుల నీటిమట్టం ఉన్నట్లు ఏఈ విష్ణు తెలిపారు. శ్రీశైలం జలాశయంలోకి 1,20,300 క్యూసెక్కుల ఇన్‌ఫ్లో ఉండగా 881.80అడుగుల నీటిమట్టం వద్ద 197.20 టీఎంసీల నీరు నిల్వ ఉన్నట్లు గేజింగ్‌ అధికారులు తెలిపారు. పోతిరెడ్డిపాడు హెడ్‌రెగ్యులేటర్‌ ద్వారా 1500క్యూసెక్కుల నీటిని ఎస్సారెమ్సీకి విడుదల చేస్తున్నట్లు చెప్పారు. ఈ నీటిని బానకచర్ల నీటినియంత్రణ వ్యవస్థ వద్ద ఎస్సార్బీసీ, తెలుగుగంగ, కేసీ ఎస్కేప్‌ కాల్వకు 500 క్యూసెక్కుల ప్రకారం విడుదల చేస్తున్నట్లు  డీఈ శివరాంప్రసాద్‌ తెలిపారు. హంద్రీనీవాసుజలస్రవంతి కాల్వకు 2,025 క్యూసెక్కుల నీటిని పంపింగ్‌ చేస్తున్నారు. విద్యుదుత్పత్తి అనంతరం  73,840 క్యూసెక్కుల నీటిని దిగువకు వదులుతున్నారు. 
  


 · మరో మూడు రోజుల్లో డ్యాం నిండే అవకాశం
 · ఎగువ ప్రాంతాల నుంచి 17 టీఎంసీల నీరు విడుదల
  
 శ్రీశైలం ప్రాజెక్టు: శ్రీశైల జలాశయానికి వరద ఉధృతి పెరుగుతోంది. భారీ వర్షాల కారణంగా ఎగువ ప్రాంతాల నుంచి ఆదివారం 1,95,568 క్యూసెక్కుల నీరు విడుదలైంది. సోమవారం సాయంత్రానికి 17 టీఎంసీల నీరు శ్రీశైలాన్ని చేరుకోనుంది. ఇప్పటికే డ్యాం నీటిమట్టం 879.50 అడుగులకు చేరుకుంది. సోమవారానికి డ్యాంలో గరిష్టస్థాయి నీటినిల్వలు 200 టీఎంసీలు ఉండే అవకాశం ఉంది. ప్రస్తుతం జలాశయంలో 215.65 టీఎంసీల నీరు నిల్వగా ఉంది. మరో 30 టీఎంసీలు వచ్చి చేరితే పూర్తిస్థాయి 885 అడుగులకు చేరుకుంటుంది. వస్తున్న ఇన్‌ఫ్లోను దృష్టిలో ఉంచుకుని మరో మూడు రోజుల్లో డ్యాం గేట్లను తెరచి దిగువ నాగార్జునసాగర్‌కు నీటిని విడుదల చేసేందుకు జలవనరుల శాఖ ఇంజనీర్లు సన్నద్ధమవుతున్నారు. శ్రీశైలానికి ఇన్‌ఫ్లో పెరుగుతుండడంతో రెండు పవర్‌హౌస్‌లో విద్యుత్‌ ఉత్పాదనను పూర్తిస్థాయిలో చేపడుతున్నారు. కుడిగట్టు జలవిద్యుత్‌ కేంద్రంలో ఏడు జనరేటర్లు, భూగర్భ జలవిద్యుత్‌ కేంద్రంలో ఐదు జనరేటర్లతో విద్యుత్‌ ఉత్పత్తి చేస్తూ 66,541 క్యూసెక్కుల నీటిని నాగార్జునసాగర్‌కు విడుదల చేస్తున్నారు. పోతిరెడ్డిపాడు హెడ్‌రెగ్యులేటర్‌ ద్వారా 500 క్యూసెక్కులు, హంద్రీనివా సుజల స్రవంతికి 1680 క్యూసెక్కుల నీటిని విడుదల చేస్తున్నారు. శ్రీశైలం డ్యాం పరిసర ప్రాంతాలలో 10.40 మిల్లీమీటర్ల వర్షపాతం నమోదైంది.
  


 హైదరాబాద్: రాజధాని నడిబొడ్డున ఉన్న హుస్సేన్‌సాగర్ నిండుకుండను తలపిస్తోంది. ఎడతెరిపి లేని వానలతో బుధవారం సాయంత్రం 5 గంటల సమయానికి జలాశయం నీటి మట్టం 513.88 అడుగులకు చేరుకుంది. కాగా, పూర్తి స్థాయి నీటి మట్టం 514.75 అడుగులు.. దీంతో అధికారులు 4,000 క్యూసెక్కుల నీటిని దిగువకు వదులుతున్నారు. ప్రస్తుతం ఇన్‌ఫ్లో 4,000 క్యూసెక్కులుగా ఉంది.


 హైదరాబాద్: నగరంలోని లోతట్టు ప్రాంతాల ప్రజలు అప్రమత్తంగా ఉండాలని జీహెచ్ఎంసీ కమిషనర్ జనార్దన్రెడ్డి హెచ్చరించారు. శిథిలావస్థలో ఉన్న ఇళ్లను వెంటనే ఖాళీ చేయాలని ఆయన నగరవాసులకు సూచించారు. నగరంలో రాత్రి కురిసిన భారీ వర్షంతో హుస్సేన్సాగర్లో నీటిమట్టం ప్రమాదకర స్థాయికి చేరింది. సాగర్లో ఇన్ఫ్లో 5 వేల క్యూసెక్కులు, ఔట్ ఫ్లో 2500 క్యూసెక్కులు నీరు ఉంది.


 శ్రీశైలం ప్రాజెక్టు: కష్ణానదీ పరీవాహక ప్రాంతాల్లో వర్షాలు కురుస్తుండడంతో ఎగువ ప్రాంతం నుంచి శ్రీశైలం జలాశయానికి వరద నీరు వచ్చి చేరుతోంది. ఆదివారం సాయంత్రం నుండి సోమవారం సాయంత్రం వరకు జలాశయంలోకి 1.5 టీఎంసీల నీరు వచ్చి చేరింది. ప్రస్తుతం జలాశయంలో 159.0010 టీఎంసీల నీరు నిల్వ ఉంది. రోజా నుంచి వచ్చే వరద జలాలు నిలిచిపోగా, జూరాల నుంచి 16వేల క్యూసెక్కుల నీరు శ్రీశైలానికి విడుదలవుతుంది. జలాశయం నుంచి పోతిరెడ్డిపాడు హెడ్‌రెగ్యులేటర్‌ ద్వారా 2వేల క్యూసెక్కులు, హంద్రీనీవా సుజలస్రవంతికి 2,025 క్యూసెక్కులు విడుదల చేస్తున్నారు. డ్యాం నీటిమట్టం 874 అడుగులకు చేరుకుంది. 
  


 873. 70 అడుగులుగా శ్రీశైలం డ్యాం నీటిమట్టం
 శ్రీశైలం ప్రాజెక్టు: ఇటీవల కురుస్తున్న వర్షాలతో శ్రీశైలం జలాశయంలోకి వరద నీరు వచ్చి చేరుతుండడంతో నీటిమట్టం స్వల్పంగా పెరుగుతోంది. ఆదివారం సాయంత్రం సమయానికి ఎగువ పరీవాహక ప్రాంతాలైన జూరాల, రోజాల నుంచి 29,437 క్యూసెక్కుల వరద నీరు వచ్చి చేరుతోంది. జలాశయం నుంచి పోతిరెడ్డిపాడు హెడ్‌రెగ్యులేటరీ ద్వారా 2వేల క్యూసెక్కులు, హంద్రీనివ్వా సుజలస్రవంతికి 2,025 క్యూసెక్కుల నీటిని విడుదల చేస్తున్నారు. జలాశయ పరిసర ప్రాంతాలలో 9.20 మిల్లీమీటర్ల వర్షం కురిసింది. ఆదివారం సాయంత్రానికి డ్యామ్‌లో నీటి మట్టం 873.70 అడుగులకు చేరుకుంది.  ప్రస్తుతం  157.5068 టీఎంసీల నీరు నిల్వ ఉంది.  
  


 శ్రీశైలం ప్రాజెక్టు : శ్రీశైల జలాశయ నీటిమట్టం గురువారం సాయంత్రం సమయానికి 871.4 అడుగులుగా నమోదైంది. జలాశయానికి ఎలాంటి ఇన్‌ఫ్లో లేదు. జలాశయం నుంచి దిగువ ప్రాంతాలకు 13,588 క్యూసెక్కుల నీరు విడుదలవుతోంది. తెలంగాణా ప్రాంతంలోని భూగర్భ జలవిద్యుత్‌ కేంద్రంలో విద్యుత్‌ ఉత్పత్తి ద్వారా నాగార్జునసాగర్‌కు 7,063 క్యూసెక్కుల నీటిని విడుదల చేస్తున్నారు. శ్రీశైలం బ్యాక్‌ వాటర్‌ నుంచి హంద్రీనివాసుజల స్రవంతికి 2,025 క్యూసెక్కులు, పోతిరెడ్డిపాడు హెడ్‌రెగ్యులేటర్‌ ద్వారా 4,500 క్యూసెక్కులను వదులుతున్నారు. ప్రస్తుతం జలాశయంలో 147.6340 టీఎంసీల నీరు నిల్వగా ఉంది. 
  


 – జీడిపల్లి రిజర్వాయర్‌ నుంచి 1000 క్యూసెక్కులు
 – హెచ్చెల్సీ నుంచి 450 క్యూసెక్కెల నీరు డ్యాంకు సరఫరా
 
 కూడేరు: మండల పరిధిలోని పెన్నహోబిళం బ్యాలెన్సింగ్‌ రిజర్వాయర్‌లో నీటి మట్టం పెరుగుతోంది. డ్యాంలోకి జీడిపల్లి రిజర్వాయర్‌ నుంచి రోజుకు సుమారు 1000 క్యూసెక్కులకు పైగానే నీరు సరఫరా అవుతోంది. అలాగే తుంగభ్ర జలాశయం నుంచి హెచ్చెల్సీ కెనాల్‌ ద్వారా రోజుకు సుమారు 450 క్యూసెక్కుల వరకు సరఫరా అవుతోంది.
 
 ఆదివారం డ్యాంలో 2.25 టీఎంసీల నీరు నిల్వ ఉన్నట్లు డ్యాం డీఈ పక్కీరప్ప తెలిపారు. ఏపీ జెన్‌కో జల విద్యుత్‌ తయారికి రోజుకు సుమారు 800 క్యూసెక్కుల వరకు నీటిని డ్యాం నుంచి విడుదల చేస్తున్నట్లు ఆయన తెలిపారు. విద్యుత్‌ ఉత్పత్తి అనంతం ఆ నీరు మిడ్‌పెన్నార్‌డ్యాంలోకి వదలడం జరుగుతుందని డీఈ పేర్కొన్నారు.


 శ్రీశైలం ప్రాజెక్టు: శ్రీశైల జలాశయ నీటిమట్టం స్వల్పంగా పెరిగింది. శుక్రవారం 872.40 అడుగులుగా ఉన్న నీటిమట్టం శనివారం సాయంత్రం సమయానికి 872.60 అడుగులకు చేరుకుంది. మధ్యాహ్నం నుంచి జూరాల నుంచి శ్రీశైలానికి విడుదలయ్యే నీరు నిలిచిపోయింది. రెండు జలవిద్యుత్‌ కేంద్రాలలో ఎటువంటి ఉత్పాదన జరగలేదు. జలాశయంలోని బ్యాక్‌వాటర్‌ నుంచి పోతిరెడ్డిపాడు హెడ్‌రెగ్యులేటరీ ద్వారా 4,500 క్యూసెక్కులు, హంద్రీనీవా సుజలస్రవంతికి 2,025 క్యూసెక్కుల నీటిని విడుదల చేస్తున్నారు. ప్రస్తుతం జలాశయంలో 152.8314 టీఎంసీల నీరు నిల్వగా ఉంది. 
  


 కేతేపల్లి : మూసీ రిజర్వాయర్‌ నీటిమట్టం 640 అడుగులకు చేరుకుంది. నాలుగు రోజులుగా మూసీ ఎగువ ప్రాంతాల్లో కురుస్తున్న వర్షాలకు రిజర్వాయర్‌లోకి ఇన్‌ఫ్లో ప్రారంభమైంది. దీంతో ప్రాజెక్ట్‌లో నీటి మట్టం క్రమంగా పెరుగుతూ వస్తుంది. ప్రాజెక్ట్‌లో గరిష్ట నీటి మట్టం 645 అడుగులు ఉండగా శనివారం సాయంత్రానికి 640 అడుగులకు చేరుకుంది. ఎగువన కురుస్తన్న వర్షాలు తగ్గుముఖం పట్టడంతో ఇన్‌ఫ్లో తగ్గిపోయంది. ఎగువ నుంచి కేవలం 1,400 క్యూసెక్‌ల వరద నీరు రిజర్వాయర్‌లో చేరుతుందని ప్రాజెక్టు ఇంజినీర్‌ ఎన్‌.రమేష్‌ తెలిపారు. రిజర్వాయర్‌లో పూర్తిస్థాయి నీటి నిల్వ సామర్థ్యం 4.5 టీఎంసీలుగా కాగా ప్రస్తుతం 3.17 టీఎంసీల నీరు చేరిందని అధికారులు తెలిపారు.
  


 సాక్షి, హైదరాబాద్: నీటమునిగిన బస్తీలు.. బురదమయంగా కాలనీలు.. గతుకులు పడి రాళ్లు తేలిన రహదారులు.. దెబ్బతిన్న మ్యాన్‌హోళ్లు.. బుధవారం నాటి కుంభవృష్టి నుంచి నగరం ఇంకా తేరుకోలేదని చెప్పడానికి సాక్ష్యాలివన్నీ. గురువారం సైతం కొన్ని ప్రాంతాల్లో వర్షం కురవడంతో బుధవారం నాటి పరిస్థితే కనిపించింది. దీంతో నగరవాసులు బిక్కుబిక్కుమంటూ గడిపారు. అనేక ప్రాంతాల్లో రహదారులు, మ్యాన్‌హోళ్లు దెబ్బతిన్నాయి. బీటీ రహదారులు బాగా దెబ్బతినగా..
 
 ఇటీవలే వేసిన తారు రోడ్లు సైతం వర్షం దెబ్బకు నామరూపాలు లేకుండాపోయాయి. అసలే అధ్వానంగా ఉన్న రహదారులు కాస్తా.. వర్షానికి దారుణంగా దెబ్బతినడంతో నగరవాసులు నరకయాతన అనుభవిస్తున్నారు. నగరంలో బుధ, గురువారాల్లో కురిసిన భారీ వర్షాలకు దెబ్బతిన్న రహదారుల నష్టం దాదాపు రూ.10 కోట్లు ఉంటుందని అధికారులు ప్రాథమికంగా అంచనా వేశారు. వర్ష బీభత్సానికి అనేక ప్రాంతాల్లో ప్రజలు ఇంకా కోలుకోలేదు. ఇళ్లలోకి నీరుచేరి బియ్యం, ఆహార పదార్థాలు తడిసిపోయి పనికిరాకుండా పోయాయి. కొన్ని ఇళ్లల్లో ఇప్పటికీ నాలుగు అడుగుల మేర వర్షపు నీరు నిలిచిపోయింది.
  
 పలు ప్రాంతాల్లో పరిస్థితులు దుర్భరం..
 * మూసీ పరీవాహక ప్రాంతంలోని సంజయ్‌నగర్‌లో ఆరు ఇళ్లు నేలమట్టం కావడంతో అందరూ రోడ్డునపడ్డారు.
 * నల్లకుంట సత్యానగర్ బస్తీలో ఇళ్లలోకి నీరుచేరి నిత్యావసరాలు పనికిరాకుండా పోయాయి. రెండు రోజులుగా తాగు నీరందక ప్రజలు ఇబ్బంది పడుతున్నారు.
 * లోతట్టు ప్రాంతమైన బతుకమ్మ కుంట, గోల్నాక, ప్రేమనగర్‌తో పాటు మూసీ పరీవాహక ప్రాంతాల్లోని చిరు వ్యాపారుల దుకాణాల్లోకి నీరు చేరింది.
 * కంటోన్మెంట్ ఐదో వార్డు ఏఓసీ గేటు మహేంద్రహిల్స్ చెక్ పోస్టు సమీపంలోని ప్రధాన రోడ్డు, జూబ్లీ బస్టాండ్ సమీపంలో రోడ్డు కోతకు గురైంది. పెద్ద గుంతలు ఏర్పడటంతో వాహనదారులు ఇబ్బందులు పడ్డారు.
 * బండ్లగూడ ప్రధాన రహదారిపై నిర్మాణంలో ని కల్వర్ట్ వద్ద వర్షపు నీరు పొంగి పొర్లుతోంది. పల్లె చెరువు నుంచి వరద ఉధృతి తీవ్రంగా ఉండటమే దీనికి కారణం. వరద తాకిడికి రోడ్డు గోతులమయమైంది.
 * కేపీహెచ్‌బీ కాలనీలోని రోడ్లు గుంతలమయమయ్యాయి. మోకాలు లోతు నీరు నిల్వ ఉండటంతో వాహనదారులు, పాదచారులు గుంతల్లో పడి ప్రమాదాలకు గురవుతున్నారు.
 * గండిపేట కట్ట రెండు రోజులుగా చీకట్లో మగ్గుతోంది. దానిపై ఉన్న ట్రాన్స్‌ఫార్మర్ బుధవారం వర్షానికి కాలిపోవటంతో చెరువు కట్ట, లేక్ పోలీస్‌స్టేషన్ అంధకారంలో మునిగాయి.
  
 తగ్గని హుస్సేన్ సాగర్ ఉధృతి
 హుస్సేన్‌సాగర్‌లో నీటిమట్టం తగ్గకపోవడంతో తూము ద్వారా నీటిని దిగువ ప్రాంతాలకు వదులుతూనే ఉన్నారు. పూర్తిస్థాయి నీటిమట్టం 513.41 మీటర్లు కాగా.. గురువారం 513.42 మీటర్ల మేర నీరు ఉంది. దీంతో 1,500 క్యూసెక్కుల నీటిని దిగువకు విడుదల చేస్తున్నట్లు జీహెచ్‌ఎంసీ లేక్స్ డివిజన్ ఎస్‌ఈ శేఖర్‌రెడ్డి తెలిపారు.


 
 జిల్లాలో 32 వేల ఎకరాలకే సాగునీటి అవకాశం
 
 కూసుమంచి: సాగర్‌ నుంచి మెుదటి జోన్‌కు నీటిని విడుదల చేయగా ఆ నీరు పాలేరు రిజర్వాయర్‌కు చేరుతుండటంతో రిజర్వాయర్‌ నీటిమట్టం క్రమంగా పెరుగుతూ వస్తుంది. ఆదివారానికి నీటి మట్టం 10 అడుగులకు చేరింది. రిజర్వాయర్‌ పూర్తిస్థాయిలో నీటిని నింపనున్నారు. రోజుకు రెండు క్యూసెక్కుల నీరు చొప్పున పది రోజుల పాటు సాగర్‌ నీరు రిజర్వాయర్‌కు చేరుతుంది. మెుత్తం జిల్లాలో 32 వేల ఎకరాలకే సాగర్‌ నీరు పంటలకు అందే అవకాశం ఉంది. కాగా కూసుమంచి మండలంలోని భగవత్‌వీడు, నాయకన్‌గూడెం, ఈశ్వరమాధారం, రాజుపేట పంచాయతీల్లో మేజర్లు, మైనర్ల ద్వారా సుమారు 12 వేల ఎకరాలకు ప్రస్తుతం సాగునీరు అందనుంది. అలాగే పాలేరు చిన్న కాలువ కూడా మెుదటి జోన్‌లోకే వస్తుండటంతో ఈ కాలువ పరిధిలో కూసుమంచి, నేలకొండపల్లి మండలాలకు చెందిన 20 వేల ఎకరాలకు కూడా త్వరలో నీటిని విడుదల చేసే అవకాశం ఉంది. అయితే పాలేరు అవుట్‌ఫాల్‌ నుంచి రెండో జోన్‌ మెుదలవుతున్నందున ఈ జోన్‌కు సాగు నీటిని విడుదల చేయాలంటే సాగర్‌ నిండాల్సిందేనని అధికారులు చెపుతున్నారు.
 పాలేరు నీరు తాగునీటికే....
 పాలేరును పూర్థి స్థాయిలో నింపే క్రమంలోనే రెండో జోన్‌ ఆయకట్టు పరిధిలో తాగునీటì ని విడుదల చేయనున్నారు. దీంతో పాటు ఖమ్మం నగరానికి నీటిని విడుదల చేస్తారు. రెండో జోన్‌కు తాగునీటి అవసరాలకు నీటిని విడుదల చేస్తున్న క్రమంలో సాగుకు ఆ నీటిని వినియోగించకుండా తగు చర్యలను ఎన్నెస్పీ అధికారులు చేపట్టేందుకు సిద్ధమవుతున్నారు.
        
 
 
  


 శ్రీశైలం ప్రాజెక్టు: శ్రీశైలం డ్యాం నీటిమట్టం సోమవారం సాయంత్రం సమయానికి 872.40 అడుగులకు చేరుకుంది. ఎగువ పరీవాహక ప్రాంతమైన జూరాల నుంచి వస్తున్న ఇన్‌ఫ్లో పెరిగింది. శ్రీశైలానికి 16వేల క్యూసెక్కుల వరద నీరు వచ్చి చేరుతోంది. జలాశయం నుంచి దిగువ ప్రాంతాలకు 26,406 క్యూసెక్కుల నీరు విడుదలవుతోంది. విద్యుత్‌ ఉత్పాదన అనంతరం నాగార్జునసాగర్‌కు 19,881 క్యూసెక్కులు, హంద్రీనీవా సుజలస్రవంతికి 2,025 క్యూసెక్కులు, పోతిరెడ్డిపాడు హెడ్‌రెగ్యులేటర్‌ ద్వారా 4,500 క్యూసెక్కులను విడుదల చేస్తున్నారు. ప్రస్తుతం జలాశయంలో 151.8195 టీఎంసీల నీరు నిల్వ ఉంది.
  


 శ్రీశైలం ప్రాజెక్టు: శ్రీశైలం డ్యాం నీటిమట్టం రోజు రోజుకు తగ్గుతోంది. కృష్ణా పుష్కరాల సందర్భంగా భక్తుల సౌకర్యార్థం దిగువ ప్రాంతాలకు నీటిని విడుదల చేయాల్సి రావడంతో ఈ పరిస్థితి నెలకొంది. ఎగువ పరీవాహక ప్రాంతాల నుంచి శ్రీశైలానికి వచ్చే ఇన్‌ఫ్లో కూడా తగ్గడంతో డ్యాంలో నీటినిల్వ తగ్గుముఖం పట్టింది. శుక్రవారం సాయంత్రం సమయానికి జలాశయంలో  157.5068 టీఎంసీల నీరు నిల్వఉంది. జూరాల నుంచి శ్రీశైలానికి 16వేల క్యూసెక్కుల ఇన్‌ఫ్లో ఉండగా.. శ్రీశైలం కుడి, ఎడమగట్టు జలవిద్యుత్‌ కేంద్రాల్లో విద్యుత్‌ ఉత్పత్తి చేస్తూ దిగువ నాగార్జునసాగర్‌కు 25,537 క్యూసెక్కులు, పోతిరెడ్డిపాడు హెడ్‌రెగ్యులేటర్‌ ద్వారా 14,200 క్యూసెక్కులు హంద్రీనీవా సుజల స్రవంతికి 2,025 క్యూసెక్కులు విడుదల చేస్తున్నారు. ప్రస్తుతం శ్రీశైలం డ్యాం నీటిమట్టం 873.20 అడుగులకు చేరుకుంది.
  


 →  సీబీఆర్‌లో డెడ్‌స్టోరేజీకి పడిపోయిన నీటిమట్టం
 → మూడు మున్సిపాలిటీలు.. వేలాది గ్రామాలకు తాగునీటి కష్టాలు
 
 చిత్రావతి బ్యాలెన్సింగ్‌ రిజర్వాయర్‌     (సీబీఆర్‌)... ధర్మవరం, కదిరి, పులివెందుల మున్సిపాలిటీలతోపాటు సత్యసాయివాటర్‌ సప్లైపాజెక్ట్, వైఎస్సార్‌ కడప జిల్లాలోని యురేనియం ప్రాజెక్ట్‌కు నీరందించే ప్రధాన రిజర్వాయర్‌. కానీ ఈ రిజర్వాయర్‌లో నీటిమట్టం రోజురోజుకూ తగ్గిపోతూ డెడ్‌స్టోరేజీకి చేరుతోంది. ఇదిలాగే కొనసాగితే మూడు మున్సిపాలిటీలు..వేలాది గ్రామాల వారు తాగునీటి కోసం తీవ్ర ఇబ్బందులు పడే ప్రమాదం ఉంది.
 
 «ధర్మవరం/ తాడిమర్రి : ధర్మవరం నియోజకవర్గ పరిధిలోని తాడిమర్రి మండల సరిహద్దు, వైఎస్సార్‌ కడప జిల్లా లింగాల మండలం పార్నపల్లి సమీపంలో చిత్రావతి నదిపై 1993లో సీబీఆర్‌ను నిర్మించారు. ఇటు అనంతపురం, అటు వైఎస్సార్‌ జిల్లాలకు తాగునీరు, సాగునీరు సౌకర్యాల కోసం 10 టీఎంసీల సామర్థ్యంతో ఈ డ్యాంను నిర్మించారు. అయితే పనులు నాసిరకంగా ఉండడంతో క్వాలిటీ కంట్రోల్‌ అధికారులు పనులను నిలుపుదల చేశారు. 1999లో అప్పటి వరకు చేసిన పనులను తొలగించి తిరిగి మొదటి నుంచీ పనులను చేయడానికి రూ. 93.87 కోట్లు వ్యయాన్ని విడుదల చేశారు.
 
 2004లో దివంగత మహానేత వైఎస్‌ రాజశేఖరరెడ్డి ముఖ్యమంత్రి కాగానే అదనంగా రూ.50 కోట్లు విడుదల చేయించి 2006లో నిర్మాణం పూర్తి చేయించారు. అనంతపురం జిల్లా యల్లనూరు మండలం గొడ్డుమర్రి సమీపంలో 6 టీఎంసీల లక్ష్యంతో ఎత్తిపోతల పథకాన్ని నిర్మించారు. అక్కడ నుంచి యల్లనూరు మండలం, వైఎస్సార్‌ జిల్లా సింహాద్రిపురం, పులివెందుల, తొండూరు, వేంపల్లి, వేముల మండలాల్లోని 60 వేల ఎకరాలకు సాగునీరు అందించే ఏర్పాటు చేశారు. ఈ నేపథ్యంలోనే సీబీఆర్‌లో ఆర్‌డబ్ల్యూఎస్, శానిటేషన్‌ శాఖలు సంయుక్తంగా పులివెందుల, ధర్మవరం, పుట్టపర్తి, కదిరి పట్టణాలతో పాటు ఆ నియోజకవర్గాల్లోని గ్రామాలకు తాగునీటిని సరఫరా కోసం పంపు హౌస్‌లను ఏర్పాటు చేశారు. వాటితోపాటు వైఎస్సార్‌ జిల్లా తుమ్మల దగ్గర ఏర్పాటు చేసిన యురేనియం ఫ్యాక్టరీకి నీటిని అందించడానికి మరో పంపును ఏర్పాటు చేశారు.
 
 వర్షాలు లేక.. సీబీఆర్‌లోకి నీరు చేరక : కొంతకాలంగా వర్షాలు సక్రమంగా కురవకపోవడంతో సీబీఆర్‌లోకి నీరు చేరకపోవడంతో ఉన్న నీరు అడుగంటిపోతోంది. నెల రోజుల క్రితం 284.81 మీటర్ల మేర 0.87 టీఎంసీలు ఉన్న నీటిమట్టం ప్రస్తుతం 284.31 మీటర్లమేర 0.711 టీఎంసీలకు పడిపోయి  డెడ్‌ స్టోరేజీకి చేరింది. ఫలితంగా సాగు, తాగునీరు లేక ప్రజలు తీవ్ర ఇబ్బందులకు గురవుతున్నారు.  
 రంగుమారిన నీరు: ఇప్పటికే ధర్మవరం మున్సిపాలిటీలో మూడు రోజులకోసారి వదిలే తాగునీరు ఐదు రోజులకోసారి వదులుతున్నారు. పంప్‌హౌస్‌ల చుట్టూ చేరిన పూడికను జేసీబీలతో తొలగించి..నీటిని మోటార్ల వద్దకు పంపుతున్నారు. దీంతో నీరంతా రంగుమారి సరఫరా అవుతోంది. ఈ నేపథ్యంలోనే మున్సిపాలిటీ  అధికారులు  పట్టణ ప్రజలకు మొదటి హెచ్చరికను చేరవేశారు. పాలకులు అధికారులు పట్టించుకుని చిత్రావతిలోకి నీరు వదలకపోతే లక్షలాది మంది ప్రజలు తాగునీటి కోసం అల్లాడిపోవాల్సి వస్తుంది.  
 
 టీబీ డ్యామ్‌ నుంచి 5 టీఎంసీలు ఇవ్వాలి
 తుంగభద్ర ట్రిబ్యునల్‌ ప్రకారం టీబీ డ్యామ్‌లో 100 టీఎంసీలు ఉంటే 5 టీఎంసీలు విడుదల చేయాలి. తుంగభద్ర నదీ పరీవాహక ప్రాంతాల్లో వర్షాలు సక్రమంగా కురవక ఏటికేడు డ్యామ్‌లోకి నీరు చేరడం తగ్గుతోంది. దీంతో మనవాటా 2 టీఎంసీలకు కుదించారు. రెండేళ్లుగా కేవలం 1.5 టీఎంసీ నీరు మాత్రమే విడుదల చేస్తున్నారు. ఈఏడాది 3 టీఎంసీలను విడుదల చేయిస్తామని వైఎస్సార్‌ కడప జిల్లా ప్రజా ప్రతినిధులు అంటున్నారు. అలా జరిగితే తాగునీటికి ఇబ్బందులు ఉండక పోవచ్చు.
 – జయకుమార్, డీఈ సీబీఆర్, పార్నపల్లి


 శ్రీశైలం ప్రాజెక్టు: శ్రీశైలం డ్యాం నీటిమట్టం మంగళవారం స్వల్పంగా పెరిగింది. సోమవారం సాయంత్రం సమయానికి 874.90 అడుగులుగా ఉన్న నీటిమట్టం మంగళవారం సాయంత్రం సమయానికి 875.10 అడుగులకు చేరుకుంది. ఎగువ పరీవాహక ప్రాంతమైన జూరాల నుంచి 24వేల క్యూసెక్కుల వరద నీరు శ్రీశైలానికి వచ్చి చేరుతోంది. జలాశయం నుంచి దిగువ ప్రాంతాలకు 29,696 క్యూసెక్కుల నీరు విడుదలవుతోంది. కుడిగట్టు జలవిద్యుత్‌ కేంద్రంలో విద్యుత్‌ ఉత్పాదన చేస్తూ 15,571 క్యూసెక్కుల నీటిని నాగార్జునసాగర్‌కు విడుదల చేస్తున్నారు. హంద్రీనీవా సుజలస్రవంతికి 2,025 క్యూసెక్కులు, పోతిరెడ్డిపాడు హెడ్‌రెగ్యులేటర్‌ ద్వారా 12,100 క్యూసెక్కుల నీటిని వదులుతున్నారు. ప్రస్తుతం జలాశయంలో 163.9724 టీఎంసీల నీరు నిల్వ ఉంది. 
  


 మొగల్రాజపురం:
 ఎగువన పులిచింతల, నాగార్జునసాగర్‌ ల నుంచి నీటి రాక పెరగడంతో కృష్ణానది నిండుగా కళకళలాడుతోంది. ఎప్పుడెప్పుడు గేట్లు ఎత్తేస్తారా.. ఎంత త్వరగా పరుగులు తీద్దామా అన్నట్లుగా కృష్ణమ్మ బ్యారేజీ నుంచి తుళ్లిపడుతోంది. ప్రకాశం బ్యారేజ్‌ గేట్ల నుంచి నీరు ఎగసిపడుతూ అక్కడ ఉన్న టబ్‌లు (తొట్లు) నిండి అప్రాన్‌ వైపునకు పరవళ్ళు తొక్కాయి. అప్రాన్‌ మొత్తం నీటితో నిండింది. అప్రాన్‌పై ఏర్పాటు చేసిన పోలీస్‌ అవుట్‌పోస్ట్‌లోకి కూడా నీరు రావడంతో నీటిలో ఉండే∙సిబ్బంది విధులు నిర్వహించారు. అప్రాన్‌పై ఏర్పాటు చేసిన అమరావతి ఫుడ్‌కోర్డు కుర్చీలు, సామాగ్రి  నీటి తాకిడికి చెల్లాచెదురు అయ్యాయి.
  


 సప్తనదుల సంగమేశ్వర క్షేత్రం వద్ద కృష్ణా జలాలు రోజురోజుకు పెరుగుతున్నాయి. శ్రీశైలం ప్రాజెక్టుకు ఆల్మట్టి, నారాయణపూర్‌ నుంచి వరద జలాలు భారీగా వస్తున్నాయి. దీంతో సంగమేశ్వరం వద్ద నీటి మట్టం పెరుగుతోంది. శనివారం వీఐపీలకు కేటాయించిన శిబిరం వద్దకు కృష్ణా జలాలు చేరుకున్నాయి. అధికారులు హుటాహుటిన ఈ శిబిరాన్ని తొలగించారు. భక్తుల అటువైపు వెళ్లకుండా బ్యారికేట్లు ఏర్పాటు చేశారు.
  


 శ్రీశైలం ప్రాజెక్టు: శ్రీశైలం జలాశయానికి వస్తున్న ఇన్‌ఫ్లో రోజురోజుకు పెరుగుతోంది. మంగళవారం సాయంత్రం సమయానికి ఎగువ పరీవాహకప్రాంతమైన జూరాల నుంచి 1,79,482 క్యూసెక్కుల వరదనీరు శ్రీశైలానికి విడుదలైంది. బుధవారం నాటికి డ్యాం నీటిమట్టం మరో రెండు అడుగులు పెరిగే అవకాశం ఉంది. ప్రస్తుతం జలాశయంలో 117.4872 టీఎంసీల నీరు నిల్వ ఉంది. డ్యాం నీటిమట్టం 863.60 అడుగులకు చేరుకుంది. జలాశయం నుంచి కుడి, ఎడమగట్టు జలవిద్యుత్‌ కేంద్రాల ద్వారా విద్యుత్‌ ఉత్పాదన అనంతరం 12,944 క్యూసెక్కుల నీటిని దిగువ నాగార్జునసాగర్‌కు విడుదల చేస్తున్నారు. అలాగే శ్రీశైలం బ్యాక్‌ వాటర్‌ నుంచి పోతిరెడ్డిపాడు హెడ్‌రెగ్యులేటర్‌ ద్వారా 4,250 క్యూసెక్కులు, హంద్రీనీవా సుజలస్రవంతికి 1,688 క్యూసెక్కుల నీటిని విడుదల చేస్తున్నారు. 
  


 కర్నూలు(సిటీ): తెలుగు రాష్ట్రాల ఉమ్మడి జలాశయమైన శ్రీశైలం ప్రాజెక్టులో నీటి నిల్వ 106 టీఎంసీలకు చేరుకుంది. గత నాలుగేళ్లతో పోలిస్తే ఆగస్టు మొదటి వారంలో శ్రీశైలం ప్రాజెక్టు నీటి నిల్వ ఈ స్థాయికి చేరుకోవడం ఇదే మొదటిసారి. గత ఏడాది కృష్ణా, తుంగభద్ర నదుల పరీవాహక ప్రాంతాల్లో వర్షాలు కురువకపోవడంతో నదులు జల కళ తప్పాయి. ఫలితంగా శ్రీశైలం జలాశయంలో 82.19 టీఎంసీల నీరు మాత్రమే వచ్చి చేరింది. ఈ ఏడాది కృష్ణానది జన్మస్థానమైన మహాబలేశ్వరం పరీవాహక ప్రాంతాల్లో ఇటీవల కురిసిన భారీ వర్షాలకు కృష్ణమ్మ పరవళ్లు తొక్కుతోంది. నీటి ప్రవాహం ఉద్ధృతంగా ఉండటంతో శ్రీశైలం జలాశయం నిండుకుండను తలపిస్తోంది. కృష్ణానది ఎగువ ప్రాంతంలోని ఆల్మట్టి.. నారాయణపూర్, జూరాల ప్రాజెక్టులు పూర్తిస్థాయిలో నిండటంతో అక్కడి నుంచి వస్తున్న భారీ వరదతో సోమవారం తెల్లవారుజాము సమయానికి శ్రీశైలం డ్యాం నీటి మట్టం 106 టీఎంసీలకు చేరుకోవడం పట్ల సర్వత్రా హర్షం వ్యక్తమవుతోంది.
  


 శ్రీశైలం ప్రాజెక్టు: భారీగా వరద నీరు వచ్చి చేరుతుండడంతో శ్రీశైలం నీటిమట్టం గణనీయంగా పెరుగుతోంది. గడిచిన 24 గంటల్లో ఎగువ పరీవాహక ప్రాంతాల నుంచి 2,28,189 క్యూసెక్కుల వర దనీరు వచ్చి చేరింది. ప్రస్తుతం జలాశయంలో 93.8 టీఎంసీల నీరు నిల్వగా ఉండగా, డ్యాం నీటిమట్టం 855.70 అడుగులకు చేరుకుంది.
 
 ఎగువ పరీవాహక ప్రాంతమైన జూరాల నుంచి ఆదివారం 1,47,366 క్యూసెక్కుల వరదనీటిని శ్రీశైలానికి విడుదల చేస్తున్నారు. జలాశయం నుంచి పోతిరెడ్డిపాడు హెడ్‌రెగ్యులేటరీ ద్వారా 1,045 క్యూసెక్కులు, హంద్రీ నీవ్వా సుజల స్రవంతికి 1,014 క్యూసెక్కుల నీటిని రాయలసీమప్రాంత వాసుల అవసరాల కోసం విడుదల చేస్తున్నారు. డిమాండ్‌ను అనుసరించి కుడి, ఎడమగట్టు జలవిద్యుత్‌ కేంద్రంలో విద్యుత్‌ ఉత్పాదన చేస్తున్నారు. సాయంత్రం 6గంటల సమయానికి ఎడమగట్టు జలవిద్యుత్‌ కేంద్రంలో ఒక జనరేటర్‌తో ఉత్పత్తి చేస్తూ 6,357 క్యూసెక్కుల నీటిని దిగువ నాగార్జునసాగర్‌కు విడుదల చేస్తున్నారు. 
  


 ఘాట్‌లు ఉన్నా.. నీరు లేదాయె
 – కుడి కాలువకు నీటి విడుదల సరే, డెల్టాకు ఎప్పుడు?
 – చర్యలు తీసుకోకపోతే అవస్థలే..
 అమరావతి (మాచర్ల ):
  పుష్కరాలను పురస్కరించుకుని పుష్కర ఘాట్‌లను సుందరంగా తీర్చిదిద్దుతున్నారు. కోట్ల రూపాయల ఖర్చుతో పనులు చేపడుతున్నారు. ప్రస్తుతం సాగర్, శ్రీశైలం రిజర్వాయర్లలో నీటిమట్టం తక్కువగా ఉండటంతో మంచినీటి అవసరాల కోసం సాగర్‌ కుడి కాలువకు నీరు విడుదల చేశారు. పుష్కర ఘాట్‌ల నిర్మాణం జరుగుతున్న డెల్టా ప్రాంతంలో మాత్రం నీటి విడుదలకు సంబంధించి ఇప్పటివరకు అధికారులు ఆదేశాల జారీ చేయలేదు. దీంతో పుష్కర ఘాట్‌లకు నీటì æవిడుదల ఎప్పుడని ఎదురుచూసే పరిస్థితి ఏర్పడింది. విజయపురి సౌత్‌లోని కృష్ణా పరీవాహక డెల్టా ప్రాంతం నుంచి అమరావతి, విజయవాడ వరకూ పలు పుష్కర ఘాట్‌లు నిర్మిస్తున్నారు. కృష్ణాడెల్టాకు నీటిని విడుదల చేస్తారనే అంచనాలతోనే వీటి నిర్మాణం జరుగుతోంది. 
 ప్రభుత్వంతో అధికారుల చర్చలు
 మరో 8 రోజుల్లో పుష్కరాలు ప్రారంభమయ్యే సమయంలో నీరు విడుదల చేయకపోవడం, డెల్టా ప్రాంతంలోని అన్ని పుష్కర ఘాట్‌లకు కృష్ణా పరీవాహక ప్రాంతంలో రెండు వైపులా నీరు అందుబాటులో లేకపోవడంతో అధికారులు ఆందోళన చెందుతున్నారు. సాగర్‌ రిజర్వాయర్‌ నుంచి కృష్ణాడెల్టాకు ప్రధాన జలవిద్యుత్‌ కేంద్రం ద్వారా నీటిని విడుదల చేయకపోతే పుష్కర ఘాట్‌లకు సమస్య ఎదురయ్యే పరిస్థితి ఉంది. ఈ నేపథ్యంలోనే ప్రభుత్వం రెండు రోజులుగా అధికారులతో చర్చలు జరుపుతోంది. శ్రీశైలం రిజర్వాయర్‌కు నీటి ప్రవాహం పెరుగుతున్న దృష్ట్యా డెల్టాకు సాగర్‌ జల విద్యుత్‌ కేంద్రం ద్వారా నీటిని విడుదల చేయాలని అధికారులు కోరుతున్నారు. 
 అంతా అనుమానమే..
 డెల్టా ద్వారా నీరు విడుదల చేయించేందుకు కృష్ణాబోర్డు ద్వారా తెలంగాణ ప్రభుత్వంపై ఒత్తిడి తెచ్చి పుష్కరాలకు నీరు విడుదల చేయడం అనివార్యమని అధికారులు చెబుతున్నారు. ఈ పరిస్థితుల్లో ఈనెల 10వ తేదీలోపు సాగర్‌ ప్రధాన జలవిద్యుత్‌ కేంద్రం ద్వారా నీటిని విడుదలచేసి పుష్కరఘాట్‌ల వద్ద నీరు నిల్వ ఉండేలా చూసేందుకు ప్రభుత్వం చర్యలు తీసుకునే అవకాశాలు ఎక్కువగా ఉన్నాయని అధికారులు చెబుతున్నారు. పుష్కరాలలోపు ప్రధాన జలవిద్యుత్‌ కేంద్రం పరిధిలోని పుష్కర ఘాట్‌లకు నీటిని విడుదల చేస్తారా, లేదా అనేది వేచి చూడాల్సిందే.
   


 బాల్కొండ :  రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ప్రతిష్టాత్మకంగా చేపట్టిన మిషన్‌ కాకతీయ ఫలాలు త్వరలోనే రైతులకు అందుతాయని శాసన మండలి డిప్యూటీ చైర్మన్‌ నేతి విద్యసాగర్‌ పేర్కొన్నారు. సోమవారం ఆదిలాబాద్‌ జిల్లాకు వెళ్తున్న ఆయన మార్గ మధ్యలో శ్రీరాంసాగర్‌ ప్రాజెక్ట్‌ను సందర్శించారు. అధికారులతో మాట్లాడి ప్రాజెక్టు నీటి నిల్వ సామర్థ్యం, ప్రస్తుతం నీటి మట్టం, ప్రాజెక్ట్‌ ఆయకట్టు వివరాలను తెలుసుకున్నారు. రెండేళ్లపాటు సరైన వర్షాలు కురియకపోవడంతో ప్రజలు తీవ్ర ఇబ్బందులు ఎదుర్కొన్నారన్నారు. మిషన్‌ కాకతీయతో చెరువుల్లో పూడిక తీయడం వల్ల వాటి నీటినిల్వ సామర్థ్యం పెరిగిందన్నారు. శ్రీరాంసాగర్‌ ప్రాజెక్టు నిండుకుండలా మారి ఆయకట్టుకు పూర్తిస్థాయిలో నీరందాలని ఆకాంక్షించారు. హరితహారంలో నాటిన ప్రతి మొక్కను ప్రజలు కాపాడుకోవాలని సూచించారు. ఆయన వెంట ఎమ్మెల్సీ పూల రవీందర్, టీఆర్‌ఎస్‌ నాయకుడు చింత వెంకటేశ్వర్లు ఉన్నారు. 
  


 మండలంలోని పాకాలలో ఆదివారం పర్యాటకులు సందడి చేశారు. ఇటీవల కురుస్తున్న వర్షాలతో పాకాల సరస్సు నీటిమట్టం 19.6 ఫీట్లకు చేరుకుంది. దీంతో జిల్లాలోని పలు ప్రాంతాలకు చెందిన పర్యాటకులు పెద్దఎత్తున తరలివచ్చి పాకాల అందాలను వీక్షించారు. నర్సంపేట ఆర్డీఓ రామకృష్ణారెడ్డి, ఖానాపురం ఎస్సై దుడ్డెల గురుస్వామి కుటుంబ సమేతంగా సరస్సును సందర్శించారు. అనంతరం కాసేపు బోటింగ్‌ షికారుచేసి ఆనందంగా గడిపారు. – ఖానాపురం 


 గోవిందరావుపేట : మండలంలోని లక్నవరం సరస్సు నీటిమట్టం 29 అడుగులు దాటింది. ఆదివారం మధ్యాహ్నం సరస్సులో 29 అడుగుల 3 అంగుళాల నీరుంది. ఈ మేరకు సరస్సు ప్రధాన కాల్వల్లోని నర్సింహుల, రంగాపురం కాల్వల కోసం నీటిని సద్దిమడుగులోకి వదిలారు. తర్వాత అక్కడి నుంచి కాల్వలకు నీటిని వదిలారు. ఇదిలా ఉండగా, సరస్సు తూముల వద్ద 24 అడుగుల ఎత్తులో రాళ్ల మధ్య నుంచి నీరు ఎక్కువగా లీకవుతుండడంతో రైతులు ఆందోళనకు గురవుతున్నారు. కాగా, నీటిని విడుదల చేయాల్సిన సమయంలో కూడా నీటిపారుదల శాఖ అధికారులు రాకుండా స్థానిక గ్యాంగ్‌మెన్లతోనే పనులు చేయించడం గమనార్హం. పదివేల ఎకరాలకు సాగునీరందిస్తూ, పర్యాటక ప్రాంతంగా ప్రభు త్వానికి ఆదాయం సమకూరుస్తున్న సరస్సుపై అధికారులు నిర్లక్ష్యంగా వ్యవహరిస్తున్నారని రైతులు ఆరోపిస్తున్నారు.  


 భద్రాచలం: ఖమ్మం జిల్లా భద్రాచలం వద్ద గోదావరి ఉధృతి కాస్త తగ్గింది. నీటిమట్టం బుధవారం ఉదయం 49.5 అడుగులకు చేరింది. దీంతో అధికారులు రెండవ ప్రమాద హెచ్చరికను ఉపసంహరించారు. మంగళవారం సాయంత్రం నీటిమట్టం 52.4 అడుగులకు చేరిన విషయం తెలిసిందే. రాత్రికి రాత్రి నీటి మట్టం తగ్గడంతో అధికారులు, ప్రజలు ఊపిరిపీల్చుకున్నారు.
  


 ♦ భద్రాచలంలో 52 అడుగుల వద్ద నిలకడగా నీటిమట్టం
 ♦ వరద నీటితో గ్రామాలకు నిలిచిన రాకపోకలు
 ♦ అప్రమత్తమైన జిల్లా యంత్రాంగం
 ♦ విలీన మండలాలకు బస్సులు నిలిపివేత
 ♦ వరదపై అధికారులతో సమీక్షించిన మంత్రి తుమ్మల
 
 సాక్షి ప్రతినిధి, ఖమ్మం/భద్రాచలం :  గోదావరి పరీవాహక ప్రాంతాల్లో హై అలర్ట్ ప్రకటించారు. వరద నీరు పోటెత్తుతుండటంతో ఏజెన్సీలోని పలు గ్రామాలకు రాకపోకలు నిలిచిపోయాయి. రెండు రోజులుగా వరద ప్రవాహం ఇదే రీతిన ఉండగా.. భద్రాచలం వద్ద మంగళవారం 52.4 అడుగుల నీటిమట్టం నమోదైంది. రెండో ప్రమాద హెచ్చరిక కొనసాగుతుండగా.. మూడో ప్రమాద హెచ్చరికకు చేరువలో వరద ప్రవాహం ఉండటంతో జిల్లా యంత్రాంగం అప్రమత్తమైంది. వరదల వల్ల గోదావరి పరీవాహక మండలాల్లో వేలాది ఎకరాల పంట పొలాలు నీటిలోనే ఉన్నాయి. భద్రాచలం వద్ద స్నాన ఘట్టాలపై..
 కల్యాణ కట్టకు ఆనుకుని వరద నీరు ప్రవహిస్తుండటంతో పుష్కరాల సమయంలో చేపట్టిన తాత్కాలిక షెడ్లు, విద్యుత్ స్తంభాలు నీటమునిగాయి. వరద ఉధృతి తగ్గకపోవటంతో పరీవాహక మండలాల్లోని పలుచోట్ల రహదారులపై మోకాళ్ల లోతు నీరు నిల్వ ఉంది. దీంతో రాకపోకలు నిలిచిపోయాయి. కరకట్ట స్లూయిస్‌ల లీకేజీల వల్ల వరద నీరు భద్రాచలంలోకి వస్తుండటంతో అశోక్‌నగర్ కొత్తకాలనీ వరదలో చిక్కుకుంది. ఇక్కడున్న ఇరవై ఇళ్ల వారిని పునరావాస కేంద్రానికి తరలించారు.
 రాకపోకలకు ఇబ్బందులు
 గోదావరి వరద ప్రభావం భద్రాచలం, పాల్వంచ డివిజన్‌లోని తొమ్మిది మండలాలపై చూపుతోంది. భద్రాచలం నుంచి ఇరువైపులా ఉన్న రహదారులపై వరద నీరు చేరుతోంది. వాజేడు మండలంలోని వాజేడు-గుమ్మడిదొడ్డి రహదారి ఇంకా వరద నీటిలోనే ఉంది. దీంతో ఇక్కడికొచ్చే ప్రజానీకం జగన్నాధపురం మీదుగా ఆరు కిలోమీటర్లు అదనంగా ప్రయాణించాల్సి వస్తోంది. చెరుకూరు, కృష్ణాపురం, కడేకల్, పూసూరు, దూలాపురం వద్ద గోదావరి నీరు రోడ్లపైకి ఎక్కింది. వెంకటాపురం మండలంలోని ఎధిర, బోదాపురం, కుక్కెతొర్రె వద్ద రోడ్లపైకి వచ్చిన వరద నీరు రెండు రోజులుగా అలాగే ఉండటంతో అత్యవసర పనుల నిమిత్తం ప్రజలు అదే నీటిలో ప్ర యాణం సాగిస్తున్నారు. దుమ్ముగూడెం బ్రాంచ్ ఆనకట్ట వద్ద వరద నీరు పొంగి పొర్లుతోంది.
 పర్ణశాలలో సీతవాగు రెండో రోజు నీటిలో మునిగి ఉంది. దుకాణాలు కూడా నీట మునగడంతో వ్యాపారులు ఆందోళన చెందుతున్నారు. సున్నంబట్టి, ప్రగళ్లపల్లి గ్రామా ల మధ్య వరద నీరు ఉధృతంగా ప్రవహిస్తుండటంతో ప్రజలు కాశీనగరం మీదుగా మండల కేంద్రానికి రాకపోకలు సాగిస్తున్నారు. భద్రాచలం-చర్ల ప్రధాన రహదారిలో దుమ్ముగూడెం మండలంలోని తూరుబాక, రేగుబల్లి, నడికుడి రోడ్లపై గోదావరి వరద చేరడంతో రాకపోకలకు అంతరాయం ఏర్పడింది. పర్ణశాలకు వెళ్లే మార్గంలోనూ నీరు ఉధృతంగా ప్రవహిస్తుండడంతో పర్ణశాల దర్శనం కోసం వచ్చిన భక్తులు ఇక్కడి వరద పరిస్థితిని చూసి వెనుదిరుగుతున్నారు.
 విలీన మండలాలకు బస్సులు బంద్
 వరదలతో ప్రధాన రహదారులపైకి నీరు చేరడంతో ప్రయాణాలకు తీవ్ర ఆటంకం ఏర్పడింది. భద్రాచలం డిపో నుంచి ఏపీలో విలీనమైన మండలాలకు వెళ్లే ఆర్టీసీ బస్సులను పూర్తిగా నిలిపివేశారు. భద్రాచలం నుంచి కూనవరం రహదారిలో రాయన్‌పేట, నెల్లిపాక, గౌరీదేవిపేట, మురుమూరు, పోలిపాకల వద్ద ఆర్‌అండ్‌బీ రహదారిపై మూడు అడుగులకు పైగా వరద నీరు చేరటంతో ఎటువంటి వాహనాలు తిరగలేదు. విలీన మండలాలైన కూనవరం, వీఆర్‌పురం మండలాలకు వెళ్లే వారు ఎటపాక, లక్ష్మీపురం, ఏడుగురాళ్లపల్లి మీదుగా కూటూరు నుంచి ఆయా మండలాలకు చేరుకున్నారు. భద్రాచలం నుంచి వెంకటాపురం రూట్‌లో 13 సర్వీసులు, విలీన మండలాలకు వెళ్లే 4 సర్వీసులను పూర్తిగా నిలిపివేశారు. దీంతో భద్రాచలం డిపోకు రూ.1.50లక్షల నష్టం వాటిల్లినట్లు డీఎం నర్సింహ తెలిపారు.
  మంత్రి తుమ్మల పర్యటన
 గోదావరికి వరద పెరుగుతున్న విషయాన్ని తెలుసుకున్న రాష్ట్ర రోడ్లు, భవనాల శాఖ మంత్రి తుమ్మల నాగేశ్వరరావు మంగళవారం భద్రాచలంలో పర్యటించారు. గోదావరి స్నాన ఘట్టాల వద్ద వరద ఉధృతిని పరిశీలించారు. కరకట్ట స్లూయిస్‌లను పరిశీలించి.. వరద పరిస్థితిపై జిల్లాస్థాయి అధికారులతో సమీక్షించారు. రెండు రోజులుగా వరద ఒకే రీతిన ఉన్నందున పరీవాహక మండలాల ప్రజానీకానికి ఎటువంటి ఇబ్బందులు లేకుండా తగిన చర్యలు చేపట్టాలని ఆయన ఐటీడీఏ పీఓ రాజీవ్ గాంధీ హన్మంతుకు సూచించారు.


 ♦ 50 అడుగుల వద్ద నిలకడగా నీటిమట్టం
 ♦ పరీవాహక మండలాల్లో హైఅలర్ట్
 ♦ పలు ప్రాంతాలకు రాకపోకలు బంద్
 ♦ కరకట్ట స్లూరుుస్‌లలోకి వరద నీరు
 ఒక్కసారిగా గోదావరి నది ఉగ్రరూపం దాల్చింది. గంటగంటకూ నీటిమట్టం పెరుగుతూ వచ్చింది. ఆదివారం రాత్రి  7గంటలకు 23.3 అడుగులు నమోదు కాగా సోమవారం ఉదయం ఐదు గంటలకే 42 అడుగులకు చేరడంతో మొదటి ప్రమాద హెచ్చరిక జారీ చేశారు. మధ్యాహ్నానికి రెండో ప్రమాద హెచ్చరిక జారీ చేశారు. సాయంత్రానికి 51 అడుగులకు చేరింది. ఆపై గోదారమ్మ శాంతించింది. దీంతో 50 అడుగుల వద్ద నీటిమట్టం నిలకడగా ఉంది.  ఒక్క రోజు వ్యవధిలోనే గోదావరికి వరద ప్రవాహం పోటెత్తటంతో పరీవాహక ప్రాంత మండలాల ప్రజలను అప్రమత్తం చేశారు.
 భద్రాచలం :    గోదావరి ఉగ్రరూపం దాల్చింది. ఎగువ ప్రాంతాల్లో కురుస్తున్న భారీ వర్షాలకు తోడు ప్రాజెక్టుల నుంచి వస్తున్న నీరంతా నదిలోకి చేరుతుండటంతో క్రమేపీ నీటిమట్టం పెరుగుతోంది. భద్రాచలం వద్ద సోమవారం సాయంత్రం 5 గంటలకు 51 అడుగుల నీటిమట్టం నమోదైంది. 6 గంటల నుంచి 50 అడుగులతో నిలకడగా ప్రవహిస్తోంది. 48 అడుగుల తర్వాత అధికారులు రెండో ప్రమాద హెచ్చరిక జారీ చేశారు. 53 అడుగులకు చేరువలో ఉండటంతో మూడో ప్రమాద హెచ్చరిక జారీ చేసేందుకు జిల్లా యంత్రాంగం అప్రమత్తమైంది. ఆదివారం రాత్రి 7 గంటలకు 23.3 అడుగులున్న నీటిమట్టం ఆ తరువాత గంటగంటకూ పెరిగింది. ఒక్కరోజు వ్యవధిలోనే గోదావరి వరద పోటెత్తడంతో పరీవాహక ప్రాంతాల్లో హైఅలర్ట్ ప్రకటించారు. వాగుల ఎగపోటుతో పొలాల్లోకి నీరు చేరింది.
  ముంచెత్తిన వరద..
 భద్రాచలం డివిజన్‌లోని వాజేడు, వెంకటాపురం, చర్ల, దుమ్ముగూడెం మండలాలతో పాటు పాల్వంచ డివిజన్‌లోని బూర్గంపాడు, అశ్వాపురం, మణుగూరు, పినపాక మండలాల్లో వేలాది ఎకరాలు నీటమునిగాయి. పత్తి విత్తనాలు కుళ్లిపోయే అవకాశం ఉంది. జామాయిల్ తోటలు జలమయం అయ్యాయి. భద్రాచలం నుంచి వాజేడు వరకు పలు రహదారులపైకి వరద నీరు చేరటంతో రాకపోకలు స్తంభించాయి. దుమ్ముగూడెం మండలం పర్ణశాలలోని సీతమ్మ నారచీరలు, సీతవాగు పోటెత్తడంతో రామాయణ సుందర దృశ్యాలు, దుకాణాలు కూడా జలమయమయ్యాయి. పర్ణశాల వెళ్లే రహదారిపైకి నీరు రావడంతో రాకపోకలు స్తంభించి భక్తులు వెనుదిరిగి వెళ్లారు. స్తంభాలు నీటమునగడంతో విద్యుత్ సరఫరా నిలిచిపోయింది. దిగువన ఉన్న శబరి నదికి వరదలేకపోవడం, ఈ ప్రాంతంలో వర్షాలు లేకపోవడం కొంత ఉపశమనం కలిగిస్తోంది.
  రాకపోకలు బంద్
 గోదావరి ప్రవాహంతో వాగులు ఎగపోటేస్తున్నాయి. పలుచోట్ల రహదారులపైకి నీరు చేరింది. వెంకటాపురం మండలంలోని బోదాపురం వాగు, పాలెం గ్రామ సమీపంలోని కుక్కెతొర్రె వాగులకు వద్ద గోదావరి వరదనీరు బ్రిడ్జి పైనుంచి ప్రవహిస్తుండటంతో రాకపోకలు నిలిచిపోయాయి.
  వాజేడు మండలం వాజేడు, గుమ్మడిదొడ్డి గ్రామాల మధ్య సుమారు కిలోమీటర్ మేర రహదారి ముంపునకు గురైంది. వాజేడు- ఎడ్జర్లపల్లి మధ్య ఉన్న బ్రిడ్జి నీట మునిగింది. వాజేడు- గుమ్మడిదొడ్డి మధ్య విద్యుత్ స్తంభాలు నీటమునిగాయి. చర్ల మండలం గుండుపేట, సున్నంబట్టి, బైరాగులపాడు మధ్య రాకపోకలు స్తంభించాయి.
  నీటమునిగిన స్నానఘట్టాలు
 భద్రాచలం వద్ద స్నానఘట్టాలు పూర్తిగా నీట మునిగాయి. కల్యాణ కట్టకు ఆనుకొని వరద నీరు ప్రవహిస్తోంది. భక్తులు దుస్తులు మార్చుకునేందుకు గోదావరి పుష్కరాల సమయంలో నిర్మించిన షెడ్లు నీట మునిగాయి. స్నానఘట్టాల రేవులో వేసిన విద్యుత్ స్తంభాలు కూడా మునగడంతో సరఫరా నిలిపివేశారు. స్నానఘట్టాలకు సమీపంలో వరద నీటిమట్టాన్ని తెలిపే సూచికలు సైతం నీట మునిగాయి. 48 అడుగుల వరకు మాత్రమే సూచికలు కనిపిస్తుండగా, ఆ తరువాత గోదావరి ఎంత పెరుగుతుందనేది చూసుకునేందుకు అవకాశం లేకుండా పోయింది. సూచికల ఏర్పాటులో అధికారులు నిర్లక్ష్యంగా వ్యవహరించటంతోనే గోదావరి వరద ఎంత ఉందనేది ప్రత్యక్షంగా తెలుసుకునే అవకాశం లేకుండా పోయిందని స్థానికులంటున్నారు.
  స్లూయిస్‌ల లీకేజీతో కొత్తకాలనీ ఇక్కట్లు
 కరకట్ట స్లూయిస్‌ల ద్వారా గోదావరిలో నుంచి వరద నీరు లీకవ్వటంతో భద్రాచలం కొత్తకాలనీలోని ఇళ్లను వరద చుట్టుముట్టింది. కొత్తకాలనీలోని 20 ఇళ్లలోకి నీరు చేరింది. అక్కడ ఉన్న వారిని సమీపంలోని పాఠశాల భవనంలోకి తరలించి, పునరావాసాన్ని ఏర్పాటు చేశారు. స్నానఘట్టాల వద్ద ఉన్న స్లూయిస్‌ల మోటార్లను అమర్చి నీటిని గోదావరిలోకి పంపుతున్నారు. ఐటీడీఏ పీఓ రాజీవ్‌గాంధీ హన్మంతు వరద పరిస్థితిపై ఎప్పటికప్పుడు మండలాల అధికారులతో సమీక్షిస్తున్నారు. క్షేత్రస్థాయి అధికారులంతా అప్రమత్తంగా ఉండాలని ఆదేశించారు.


 ♦ మెరుగుపడని భూగర్భజలాలు
 ♦ వర్షాకాలంలోనూ 1.02 మీటర్లు పతనం
 ♦ సగటున 16.72 మీటర్ల లోతులో జలాలు
 ♦ గతనెలలో సాధారణ వర్షపాతం నమోదు
 ♦ అయినా జిల్లాలో పెరగని నీటిమట్టాలు
 భూగర్భజలాలు ఆందోళన కలిగిస్తున్నాయి. తీవ్ర వర్షాభావం కారణంగా జలసిరి పూర్తిగా పాతాళంలోకి జారిపోయింది.  ఇటీవల కురిసిన వర్షాలకు సైతం భూగర్భజల మట్టాలు మెరుగుపడలేదని గణాంకాలు చెబుతున్నాయి. వానాకాలంలో కురుస్తున్న వర్షాలు భూగర్భజలాలను సమతుల్యం చేస్తాయని భావించినప్పటికీ.. తాజాగా భూగర్భ జలవనరుల శాఖ వెల్లడించిన గణాంకాలు గందరగోళానికి గురిచేస్తున్నాయి. గతేడాది వర్షాభావ పరిస్థితుల్లో కంటే ప్రస్తుత నీటిమట్టాలు మరింత పతనం కావడం కలవరపరుస్తోంది. ఏకంగా 1.02 మీటర్ల లోతుకు భూగర్భజలాలు పతనమై సగటు 16.72 మీటర్లలోతుకు పడిపోయినట్లు అధికారుల నివేదికలు చెబుతున్నాయి.
 సాక్షి, రంగారెడ్డి జిల్లా: ప్రస్తుత సీజన్‌లో కురిసిన అడపాదడపా వర్షాలు భూగర్భ జలాల పెరుగుదలపై ప్రభావం చూపలేదు. గతనెలలో 10.39 సెంటీమీటర్ల సాధారణ వర్షం కురవాల్సి ఉండగా.. ఏకంగా 13.65 సెంటీమీటర్ల వర్షపాతం నమోదైంది. సాధారణం కంటే 3.3 సెంటీమీటర్ల వర్షం ఎక్కువగా కురిసింది. అయినా భూగర్భజలాలు మరింత పడిపోయాయి. జూన్ నెలలో జిల్లాలోని పశ్చిమ ప్రాంతంలోనే ఎక్కువ వర్షాలు కురిశాయి. తూర్పు, ఉత్తర ప్రాంతంలో చిన్నపాటి వానలు కురవగా.. తాండూరు, వికారాబాద్, పరిగి డివిజన్లలోని కొన్ని మండలాల్లో కుండపోత వానలు పడ్డాయి. అయితే ఒక్కసారిగా కురిసిన వానలతో వరదలు పెరిగి చెరువులు, కుంటలు జలాలతో కళకళలాడుతున్నాయి. అయితే భూమిలోకి ఇంకిన నీటి శాతం పెద్దగా లేకపోవ డంతో భూగర్భజల మట్టాలు పైకిరాలేదు. మరోవైపు భూగర్భనీటి వినియోగం తగ్గకపోవడంతో అవి మరింత పతనమై 16.72 మీటర్ల లోతుకు చేరాయి.
 30 మీటర్ల లోతులో..
 జిల్లా పశ్చిమ ప్రాంతంలో వ్యవసాయ విస్తీర్ణం ఎక్కువగా ఉంది. జిల్లాలో నీటిప్రాజెక్టులు లేనందున వర్షాధార పంటలను నమ్ముకుని రైతులు సాగుపనులు చేస్తున్నాయి. అయితే జిల్లా అంతటా వర్షాలు లేకపోవడం రైతులను ఆందోళన కలిగించే విషయమే. పశ్చిమ ప్రాంతంలో గతనెలలో భారీ వర్షాలు కురిసినప్పటికీ.. భూగర్భజలాలు మాత్రం మెరుగుపడలేదు. పరిగి, మొయినాబాద్, షాబాద్, చేవెళ్ల, గండేడ్ మండలాల్లో 30 మీటర్ల కంటే ఎక్కువ లోతులో భూగర్భ నీటిమట్టాలు నమోదైనట్లు ఆ శాఖ గణాంకాలు చెబుతున్నాయి. అదేవిధంగా దోమ, వికారాబాద్, మర్పల్లి, పెద్దేముల్, యాచారం, మేడ్చల్, మహేశ్వరం, హయత్‌నగర్ మండలాల్లో 20 మీటర్ల కంటే ఎక్కువ లోతులో భూగర్భజలాలున్నాయి. మిగతా గ్రామీణ మండలాల్లో జిల్లా సగటు కంటే ఎక్కువలోతులోనే నీటిమట్టాలు నమోదు కావడం ఆందోళనకరం.


 ♦ బోసిపోతున్న శ్రీరాంసాగర్ ప్రాజెక్టు
 ♦ 18 లక్షల ఎకరాల  ఆయకట్టు ప్రశ్నార్థకం
 ♦ 4.5 టీఎంసీలకు  పడిపోయిన నీటిమట్టం
 ♦ నేడు మహారాష్ట్రలో  బాబ్లీ గేట్లు ఎత్తివేత
 సాక్షి ప్రతినిధి, నిజామాబాద్ :  ఉత్తర తెలంగాణకు వరప్రదాయిని శ్రీరాంసాగర్ ప్రాజెక్ట్ (ఎస్సారెస్పీ) నీరు లేక వెల వెల బోతోంది. దీంతో ఆయకట్టు రైతులు ‘శ్రీరామా కరుణించ వేమిరా’.. అంటూ వేడుకుంటున్నారు. శ్రీరాంసాగర్ ప్రాజెక్ట్‌లోకి జూన్ మాసం దాటినా ఇప్పటి వరకు భారీ వరద నీరు వచ్చి చేరలేదు. శ్రీరాంసాగర్ ప్రాజెక్ట్  నీటి ఆధారంగా 18 లక్షల ఎకరాల ఆయకట్టు సాగవుతుంది. ప్రస్తుతం ప్రాజెక్ట్‌లో నీరు లేక పోవడంతో ఆయకట్టు ప్రశ్నాకర్థంగా   మారింది. ఈ ప్రాజెక్ట్ పూర్తి నీటి మట్టం 1091 అడుగులు (90 టీఎంసీలు) అయితే ప్రస్తుత నీటి మట్టం 1046.60( 4.5 టీఎంసీలు) అడుగుల నీరు మాత్రమే నిల్వ ఉంది.
 డెడ్ స్టోరేజీకి దిగువ భాగాన ప్రాజెక్ట్ నీరు ఉంది. ప్రాజెక్ట్‌లోకి భారీ వరద నీరు వచ్చి చేరితే ఖరీఫ్ ఆశాజనకంగా ఉంటుందని ఆయకట్టు రైతులు ఆశాభావం వ్యక్తం చేస్తున్నారు. అయితే అందుకు భిన్నంగా గత రెండు సంవత్సరాలుగా ఎస్సారెస్పీలోకి వరదలు రాక ఏడాదంతా నీరు లేక బోసి పోయింది. జూన్ మాసం దాటినా ఇంత వరకు చుక్క వరద నీరు వచ్చి చేరలేదంటే పరిస్థితి ఎంత దారుణంగా ఉందో చెప్పనక్కర్లేదు. ఇదే క్రమంలో శుక్రవారం ఉదయం మహారాష్ట్ర ప్రభుత్వం బాబ్లీ గేట్లు తెరనుండగా.. దాంతోనూ ప్రయోజనం కనిపించడం లేదు.
 మహారాష్ట్ర నుంచే ప్రధాన వరదలు..
 శ్రీరాంసాగర్ ప్రాజెక్ట్‌కు ప్రధాన వరద నీరు ఎగువన ఉన్న మహారాష్ట్ర నుంచే వచ్చి చేరుతుంది. కాని ప్రస్తుత సంవత్సరం ఎస్సారెస్పీ ఎగువన మహారాష్ట్ర సర్కార్ నిర్మించిన బాబ్లీ ప్రాజెక్ట్,  విష్ణుపురి , గైక్వాడ్ ప్రాజెక్ట్‌లు డెడ్ స్టోరేజీలోనే ఉన్నాయి. ఆ ప్రాజెక్ట్‌లు నిండిన తరువాతనే ఎస్సారెస్పీలోకి వరద నీరు వచ్చి చేరుతుంది. కాని ఆ ప్రాజెక్ట్‌లే నీరు లేక వెలవెల బోతున్నాయి. అధిక వరద నీరు వచ్చి చేరే  గోదావరి ప్రాంతం నీరు లేక బోసి పోతోంది. ఇంకా ప్రాజెక్ట్ ఎలా నిండుతుందని ఆయకట్టు రైతులు ఆవేదన చెందుతున్నారు. శ్రీరాంసాగర్ ప్రాజెక్ట్ ఎగువ భాగన మహా సర్కార్ నిర్మించిన బాబ్లీ ప్రాజెక్ట్ గేట్లు సుప్రీం తీర్పు ప్రకారం జూలై 1న గేట్లు ఎత్తినా ఎస్సారెస్పీకి పెద్దగా వరద నీరు వచ్చి చేరే అవకాశం లేదు.  బాబ్లీ ప్రాజెక్ట్ కూడ నీరు లేక వెల వెల బోతోంది. బాబ్లీ ప్రాజెక్ట్ పూర్తి  సామర్థ్యం 2.4 టీఎంసీలు కాగా ప్రాజెక్ట్‌లో  కేవలం 0.006 టీఎంసీల నీరు మాత్రమే ప్రాజెక్ట్‌లో ఉంది. మళ్లీ  బాబ్లీ ప్రాజెక్ట్ గేట్లను అక్టోబర్ 28న మూసి వేస్తారు.  బాబ్లీ గేట్లు ఎత్తినా ఎస్సారెస్పీకి  ఇప్పటికిప్పుడు ఎలాంటి ప్రయోజనం ఉండదంటున్నారు అధికారులు.
 డెడ్‌స్టోరేజీకి దిగువన శ్రీరాంసాగర్ ప్రాజెక్టు....
 ఎస్సారెస్పీ నీటి మట్టం డెడ్‌స్టోరేజీకి దిగువన ఉంది. 1987 తరువాత  ప్రస్తుత సంవత్సరమే ఇంత కనీష్ట స్థాయికి ప్రాజెక్ట్ నీటి మట్టం పడిపోయిందని అధికారుల రికార్డులు తెలుపుతున్నాయి. ప్రాజెక్ట్ డెడ్‌స్టోరేజీ 5 టీఎంసీలు. ప్రస్తుతం ప్రాజెక్ట్‌లో నిల్వ ఉంది 4.5 టీఎంసీల నీరు మాత్రమే! ప్రాజెక్ట్‌లోకి వరదలు వచ్చి చేరక పోతే సాగు నీరు అవసరాలు తీర్చడం దేవుడెరుగు.. కనీసం తాగు నీటి అవసరాలు కూడ తీరే పరిస్థితి కనిపించడం లేదు. 
 మహారాష్ట్రలో నేడే బాబ్లీ ప్రాజెక్టు గేట్ల ఎత్తి వేత..
 శ్రీరాంసాగర్ ప్రాజెక్ట్ ఎగువ భాగాన ప్రాజెక్ట్‌కు 80 కిలోమీటర్ల దూరంలో మహారాష్ట్ర సర్కార్ నిర్మించిన బాబ్లీ ప్రాజెక్ట్ గేట్లను శుక్రవారం ఉదయం ఎత్తనున్నట్లు  ప్రాజెక్ట్ ఎస్‌ఈ సత్యనారియణ తెలిపారు. సుప్రీం కోర్టు తీర్పు ప్రకారం జూలై 1న బాబ్లీ గేట్లను ఎత్తాలి. అక్టోబర్ 28న మూసి వేయాలి. దాంట్లో భాగంగానే బాబ్లీ గే ట్లను ఎత్తుతారు. గేట్ల ఎత్తివేత త్రిసభ్య కమిటీ పర్యవేక్షణలో కొనసాగుతుందన్నారు. తెలంగాణ తరుపున ప్రాజెక్ట్ ఎస్‌ఈ సత్యనారాయణ, మహారాష్ట్ర తరుపున నాందెడ్ ఈఈ లవరాలే, సీడ బ్ల్యూసీ తరుపున ఈఈ శ్రీనివాస్  పాల్గొంటున్నారన్నారు. బాబ్లీ  ప్రాజెక్ట్ పూర్తి నీటి సామర్థ్యం 2.4 టీఎంసీలు కాగా ప్రస్తుతం బాబ్లీ ప్రాజెక్ట్‌లో 0.006 టీఎంసీల నీరు మాత్రమే నిల్వ ఉందని ప్రాజెక్ట్ అధికారులు తెలిపారు. గేట్లు ఎత్తినా గోదావరి ప్రవహించే పరిస్థితి లేదంటున్నారు. ఈ నేపథ్యంలో ఎస్సారెస్పీపై ఆధారపడిన నిజామాబాద్, కరీంనగర్, ఆదిలాబాద్, ఖమ్మం, వరంగల్, నల్గొండ జిల్లాలకు చెందిన సుమారు 18 లక్షల ఎకరాల ఆయకట్టు రైతులు ఆందోళనకు గురవుతున్నారు.


 పొంగుతున్న వాగులు, గ్రామాలకు స్తంభించిన రాకపోకలు
  
  నెట్‌వర్క్: రాష్ట్రంలోని పలు జిల్లాల్లో 4 రోజు లుగా భారీ వర్షాలు కురుస్తున్నాయి. వాగులు, వంకలు పొంగి పొర్లుతున్నాయి. చెరువులకు జలకళ వచ్చింది.   బుధవారం తెల్లవారుజాము నుంచి రాత్రి వరకు ఖమ్మం జిల్లావ్యాప్తంగా జోరువాన కురిసింది. జిల్లాలో పలు చోట్ల అత్యధిక  వర్షపాతం నమోదైంది. అశ్వారావుపేట మండలం పెదవాగు ప్రాజెక్టు మూడు గేట్లు తెరిచి.. ప్రాజెక్టు నుంచి 21,550 క్యూసెక్కుల వ రద నీటిని గోదావరిలోకి విడుదల చేశారు. ఇదే మండలంలోని పెదవాగు, గుబ్బలమంగమ్మ వాగు ఉధృతికి ఏజెన్సీ ప్రాంతంలోని పలు గ్రామాలకు రవాణా సౌకర్యం లేకుండా పోయింది.
 
 ముల్కలపల్లి మం డలం పాములేరువాగు, సాటివాగు ఉధృతం గా ప్రవహిస్తున్నాయి. కిన్నెరసానిలోకి వరద నీరు వచ్చి చేరుతుండటంతో 398 అడుగులకు ప్రాజెక్టు నీటిమట్టం చేరింది. భద్రాచలం వద్ద గోదావరి నదిలో నీటిమట్టం క్రమేపీ పెరుగుతోంది. బుధవారం సాయంత్రం 16.8 అడుగుల నీటిమట్టం నమోదైంది. ఇల్లెందు నుంచి గుండాల మధ్య వాగు వంతెన డైవర్షన్ తెగిపోవడంతో రాకపోకలు నిలిచిపోయాయి. కొత్తగూడెం, మణుగూరు నియోజకవర్గంలోని పలు గ్రామాలు జలదిగ్బంధంలో చిక్కాయి.  
 
 
 
  ఓపెన్ కాస్ట్‌ల్లో నిలిచిన బొగ్గు ఉత్పత్తి
  వర్షాలు సింగరేణి సంస్థలో బొగ్గు ఉత్పత్తిపై తీవ్ర ప్రభావం చూపుతున్నాయి. మంగళవారం సింగరేణి వ్యాప్తంగా ఓపెన్‌కాస్టుగనుల్లో 1,55,808 టన్నులకు.. 1,10,375 టన్నులు మాత్రమే ఉత్పత్తి జరిగింది. ఇక భూగర్భ గనుల్లో సైతం 43,615 టన్నులకు.. 27,310 టన్నులు మాత్రమే ఉత్పత్తి అయింది. బుధవారం కూడా భారీ వర్షం కురవడంతో మరో లక్ష టన్నులకుపైగా బొగ్గుఉత్పత్తికి అం తరాయం కలిగింది. వరంగల్ జిల్లాలో   భారీ వర్షాలకు ఏజెన్సీలోని వాగులు, వంకలు పొంగి పొర్లుతున్నాయి. లోతట్టు గ్రామాలను వరద నీరు ముంచెత్తింది. మేడారంలోని జంపన్నవాగు  ఎగువ ప్రాంతాల్లో రెండు బ్రిడ్జిలకు ఆనుకుని వరదనీరు పరవళ్లు తొక్కింది. కరీంనగర్ జిల్లావ్యాప్తంగా ఓ మోస్తరు వర్షం కురిసింది. సింగరేణి సంస్థ మేడిపెల్లి ఓసీపీలో వర్షం కారణంగా బొగ్గు ఉత్పత్తికి అంతరాయం ఏర్పడింది. మహదేవపూర్ మండలంలోని పెద్దంపేట వాగులో ప్రవాహం పెరగడంతో వాగు అవతలివైపు ఉన్న గ్రామాలకు రవాణా స్తంభించింది.
 
 వర్షాలకు గోడ కూలి ఒకరు మృతి
  నల్లగొండ జిల్లాలో బుధవారం రోజంతా ఎడతెరపిలేకుండా కురిసిన వర్షంతో జనజీవనం స్తంభించిపోయింది. ప్రధాన రహదారులు, వీధులు జలమయమయ్యూరుు. చెరువులు, కుంటలు అలుగుపోస్తున్నారుు. మూసీ నుంచి కాల్వల ద్వారా నీరు ఉధృతంగా ప్రవహిస్తోంది. వర్షానికి గోడకూలి శాలిగౌరారం మండలం పెర్కకొండారం గ్రామానికి చెందిన పల్స పార్వతమ్మ(65) మృతిచెందింది.
  
  మూడు రోజులపాటు భారీ వర్షాలు
  ఖమ్మం జిల్లా ములకలపల్లిలో 16 సెం.మీ. వర్షపాతం
  సాక్షి, హైదరాబాద్: ఇప్పటి వరకు కొనసాగిన అల్పపీడనం బలహీనపడింది. ప్రస్తుతం ఉత్తర కోస్తా, దక్షిణ ఒడిషా తీరంలో ఉపరితల ఆవర్తనం ఏర్పడింది. ఇది బలపడి గురువారం అల్పపీడనంగా మారనుందని హైదరాబాద్ వాతావరణ కేంద్రం డెరైక్టర్ వై.కె.రెడ్డి ‘సాక్షి’కి తెలిపారు. ఈ ప్రభావంతో గురువారం భారీ నుంచి అతి భారీ వర్షాలు కురుస్తాయని, శుక్ర , శనివారాల్లో ఒక మోస్తరు నుంచి భారీ వర్షాలు కురుస్తాయని వివరించారు. మంగళవారం ఉదయం 8.30 గంటల నుంచి బుధవారం ఉదయం 8.30 గంటల వరకు ఖమ్మం జిల్లా ములకలపల్లిలో అత్యధికంగా 16 సెంటీమీటర్ల వర్షపాతం నమోదైంది. బూర్గుంపాడులో 13, భద్రాచలంలో 11, పాల్వంచలో 10, కొత్తగూడెంలో 8, మణుగూరు, సిర్పూరుల్లో 7 సెంటీమీటర్ల చొప్పున వర్షపాతం నమోదైంది. పినపాక, అశ్వాపురం, అశ్వారావుపేటల్లో 6 సెంటీమీటర్ల చొప్పున వర్షపాతం రికార్డయింది. బోథ్, కోయిదా, ఏటూరునాగారం, వెంకటాపురం, సత్తుపల్లి, ఆదిలాబాద్, జూలూరుపాడుల్లో 5 సెంటీమీటర్ల చొప్పున వర్షం కురిసింది.
 
  హైదరాబాద్‌లో ఎడతెరిపి లేని వాన: హైదరాబాద్‌లో బుధవారం ఎడతెరిపి లేకుండా వర్షం కురిసింది. దీంతో నగర రహదారులు జలమయమై పలు చోట్ల ట్రాఫిక్ స్తంభించింది. ఉదయం, సాయంత్రం రాకపోకలు నెమ్మదిగా సాగాయి. దీంతో వాహనదారులు తీవ్ర ఇబ్బందులకు గురయ్యారు. బుధవారం ఉదయం నుంచి రాత్రి వరకు 8.6 మిల్లీమీటర్ల వర్షపాతం నమోదైనట్లు వాతావరణ శాఖ అధికారులు తెలిపారు. అల్పపీడనం కారణంగా రాగల 24 గంటల పాటు ఓ మోస్తరు నుంచి భారీ వర్షం కురిసే అవకాశం ఉన్నట్లు పేర్కొన్నారు.


 సోమశిల : సోమశిల జలాశయంలో శనివారం నాటికి 24.488 టీఎంసీల నీరు నిల్వ ఉంది. ప్రస్తుతం జలాశయంలో 89.904 మీటర్లు, 294.96 అడుగుల నీటి మట్టం ఉంది. సగటున 104 క్యూసెక్కుల నీరు ఆవిరి రూపంలో వృథావుతోంది. కండలేరులో 26.398 టీఎంసీలు రాపూరు: కండలేరు జలాశయంలో శనివారం  నాటికి 26.398 టీఎంసీల నీరు నిల్వ ఉన్నట్లు కండలేరు జలాశయం ఈఈ సురేష్ తెలిపారు. లోలెవల్ స్లూయీస్‌కు 7 క్యూసెక్కులు, సాయిగంగ ద్వారా తిరుపతికి 50 క్యూసెక్కుల వంతున విడుదల చేస్తున్నట్లు ఆయన వివరించారు.


 న్యూఢిల్లీ:  దేశంలోని 91 ప్రధాన రిజర్వాయర్లలలో నీటి నిల్వలు 22 శాతం మేరకు తగ్గాయని కేంద్ర ప్రభుత్వం ప్రకటించింది. గత ఏడాది ఇదేసమయానికి 34 బిలియన్ క్యూబిక్ మీటర్లు ( బీఎంసీ) గా ఉన్న నీటి నిల్వలు ప్రస్తుతం 157 బీసీఎమ్ లుగా ఉన్నాయని, ప్రస్తుతం  పదేళ్ల కనిష్ట స్థాయికి నీటి నిల్వల సామర్థం పడిపోయిందని కేంద్ర జల వనరుల మంత్రిత్వ శాఖ తెలిపింది. 
  
 హిమాచల్ ప్రదేశ్, తెలంగాణ, పంజాబ్, ఒడిశా, రాజస్థాన్, జార్ఖండ్, గుజరాత్, మహారాష్ట్ర, ఉత్తర ప్రదేశ్, ఉత్తరాఖండ్, మధ్యప్రదేశ్, ఛత్తీస్ గఢ్, తమిళనాడు, కర్ణాటక, కేరళల్లోని ప్రధాన రిజర్వాయర్లలో  నీటి నిల్వల సామర్థ్యం బాగా తగ్గింది. ఆంధ్రప్రదేశ్, త్రిపురలలో నీటి నిల్వలు కాస్త మెరుగ్గా ఉన్నాయని తెలిపింది. పశ్చిమ బెంగాల్ లో గతేడాదితో పోలిస్తే ఇప్పుడు సమానంగా నిల్వలున్నాయి.


 అడుగంటుతున్న భూగర్భ జలాలు
 పది మీటర్ల లోతుకు పడిపోయిన నీటిమట్టం
 33 మండలాల్లో కరువు ఛాయలు
 గతేడాది కంటే ఎక్కువ లోతులో నీరు
 వేసవిలో తాగునీటికి తిప్పలే...
  
 హన్మకొండ :  జిల్లాలో భూగర్భ జలాలు అడుగంటిపోతున్నాయి. ఫిబ్రవరి చివరి నాటికే జిల్లా లో 33 మండలాల్లో ప్రమాదకర స్థాయికి పడిపోయాయి. వేసవి ప్రారంభంలోనే నీటి కటకట తప్పేలా లేదు. అధికార యంత్రాం గం ఇప్పటి నుంచే ప్రత్యామ్నాయ చర్యలు చేపట్టకపోతే ఈ వేసవిలో జిల్లా వాసులకు తాగునీటి గండం తప్పేలా లేదు. ఈ ఏడాది జిల్లాలో సగటు వర్షపాతం  33 శాతం తక్కువగా నమోదైంది. వరుసగా రెండేళ్లు ఇదే పరిస్థితి నెలకొనడంతో చెరువులు, కుంటల్లో నీటి నిల్వ తగ్గిపోయింది. దీనికి తోడు వర్షాభావ పరిస్థితులతో రైతులు ఖరీఫ్, రబీ సీజన్లలో బోరుబావులపైనే ఆధారపడాల్సి వచ్చింది. ఫలితంగా భూగర్భ జలవనరులు తగ్గుముఖం పట్టాయి. కరువు ప్రాంతం, అటవీప్రాంతం అనే తేడా లేకుండా జిల్లా అంతటా అడుగంటారుు. జిల్లాలో కరువు ప్రాంతంగా పేర్కొనే జనగామ సబ్ డివిజన్ పరిస్థితి మరీ దారుణంగా ఉంది.
 
 33 మండలాల్లో నీటి కటకట..
 భూగర్భ జలవనరుల శాఖ లెక్కల ప్రకారం భూ ఉపరితలం నుంచి ఎనిమిది మీటర్ల లోతుకు నీటిమట్టాలు పడిపోతే కరువు ఛాయలు అలుముకున్నట్లు పరిగణిస్తారు. జిల్లాలో 50 మండలాలు ఉండగా వీటిలో ఎనిమిది మీటర్లలోపు లోపు నీటిమట్టం ఉన్న మండలాలు 17 ఉన్నాయి. మిగిలిన 33 మండలాల్లో నీటిమట్టం ఎనిమిది అడుగుల కంటే కిందికే చేరుకుంది. భూగర్భ జలవనరుల విభాగం  నివేదిక 2016 ఫిబ్రవరి ప్రకారం  జిల్లా సగటు భూగర్భనీటి మట్టం 11.35 మీటర్లకు పడిపోయింది. గతేడాది ఇదే సమయానికి జిల్లా సగటు భూగర్భ నీటిమట్టం 11.10 మీటర్లుగా నమోదైంది. అంటే గతేడాది కంటే ఎక్కువ లోతుకు నీటిమట్టాలు పడిపోయాయి.
  
 జనగామలో 17.81 మీటర్లకు..
 జనగామ సబ్ డివిజన్ పరిధిలో ప్రస్తుతం భూగర్భ నీటిమట్టం 17.81 మీటర్లకు పడిపోయింది. గతేడాది ఇదే సమయానికి ఇక్కడ నీటిమట్టం 14.65 మీటర్లుగా నమోదైంది. డివిజన్‌లోని రఘునాథపల్లి మండలంలో భూగర్భ జలాలు 42.87 మీటర్ల లోతులోకి వెళ్లారుు. గతేడాది ఇదే సమయానికి ఈ మండలంలో 30.54 మీటర్ల లోతులో ఉండేవి. జిల్లాలోనే అత్యంత దారుణ పరిస్థితి నెలకొన్న ఈ మండలంలో భూగర్భ నీటిమట్టాలు పెంచేలా అధికారులు ప్రత్యేక కార్యాచరణ రూపొందించాల్సిన అవసరం ఉంది.
  
 నర్సంపేట, మహబూబాబాద్‌లో మెరుగు..
 నర్సంపేట, మహబూబాబాద్ రెవెన్యూ డివిజన్లలో గతేడాదితో పోల్చితే నీటి మట్టాలు పెరిగాయి. అంతేకాదు.. ఈ నీటి మట్టాలు జిల్లా సగటు కంటే పై స్థా యిలో ఉండటం ఇక్కడి ప్రజలకు ఊరట కలిగిస్తోంది. నర్సంపేటలో గతేడాది 7.34 మీటర్ల లోతులో నీరుండగా, ఈసారి ఒక మీటరు పైకి వచ్చి 6.26 మీటర్ల లోతులో అందుబాటులో ఉన్నారుు. మహబూబాబాద్ డివిజన్‌లో గతేడాది 8.37 మీటర్ల లోతులో ఉండగా ఈసారి 6.77 మీటర్ల లోతులోనే నీరు లభిస్తోంది. జిల్లాలో అత్యంత ఎక్కువగా సంగెంలో 3.56, ఖానాపూర్ మండలంలో 3.68 మీటర్ల లోతులో భూగర్భ జలం ఉంది. అటవీ ప్రాంతం ఎక్కువగా ఉండే ములుగు రెవెన్యూ డివిజన్‌లో సైతం నీటిమట్టం పడిపోవడం ఈ ఏడాది కరువు పరిస్థితికి అద్దం పడుతోంది. ఈ డివిజన్‌లో సగటున 12 అడుగుల లోతుకి నీటిమట్టం చేరుకుంది.
  
  తాగునీటి కోసం రాస్తారోకో
 నర్సంపేట :  తాగునీటి సమస్య పరిష్కరించాలంటూ మండలంలోని ఇటుకాలపల్లి పంచాయుతీ పరిధిలోని ఆకులతండాలో ఆదివారం రాస్తారోకో నిర్వహించారు. వుల్లంపల్లి-నర్సంపేట ప్రధాన రహదారిపై పలువురు మహిళలు, తండావాసులు ఖాళీ బిందెలతో ధర్నాకు దిగారు. ఈ సందర్భంగా సీపీఎం డివిజన్ కార్యదర్శి భూక్య సవ్ముయ్యు మాట్లాడుతూ.. ప్రజలు తాగునీటికి అల్లాడుతున్నారని ఆవేదన వ్యక్తం చేశారు. ఇప్పటికైనా అధికారులు స్పందించి తండావాసులకు నీరు అందించాలని డిమాండ్ చేశారు. లేకుంటే ఆందోళన కార్యక్రమాలు ఉధృతం చేస్తామని హెచ్చరించారు.  
  


  సాక్షి, చెన్నై :  కేరళ రాష్ట్రం ఇడిక్కిలోని ముల్లై పెరియార్ డ్యాంపై సర్వ  హక్కుల్ని తమిళనాడు కల్గి ఉన్న విష యం తెలిసిందే. ఈ హక్కుల్ని కాలరాయడం లక్ష్యంగా కేరళ తరచూ ఏదో ఒక  కుట్ర చేస్తూ వస్తున్నది. ఈ డ్యాం పూర్తి స్థాయి  నీటి మట్టం వాస్తవానికి 152 అడుగులు. 36 ఏళ్ల క్రితం ఈ డ్యాం నీటి మట్టం 142 అడుగులకు తదుపరి, కేరళ కుట్ర పుణ్యమా నీటి మట్టం 136 అడుగులకు తగ్గింది.  ఏళ్ల తరబడి రాష్ట్రంలో ని పాలకులు నీటి మట్టం పెంపు లక్ష్యం గా న్యాయ స్థానంలో పోరాడుతూనే వ చ్చారు.  ఎట్టకేలకు 2014లో సుప్రీం కో ర్టు తమిళనాడుకు అనుకూలంగా తీర్పు ను వెలువరించింది.  ఆ డ్యాం నీటి మ ట్టం 142 అడుగులకు పెంచుకునేందుకు  ఆదేశాలు ఇచ్చింది. అందుకు తగ్గ ప్రయత్నాలు సాగుతున్న సమయంలోనూ కేరళ కుట్రలకు హద్దే లేదు.  
  
  152 అడుగులు :  సుప్రీంకోర్టు నియమించిన ప్రత్యేక కమిటీ పర్యవేక్షణలో, కేరళ కుట్రల్ని భగ్నం చేస్తూ నెలల తరబడి  ఈ డ్యాం నీటి మట్టం పెంపు ప్రక్రియ సాగుతూ వచ్చింది. ఎట్టకేలకు 2014 నవంబర్ 14న డ్యాం నీటి మట్టం 142 అడుగులకు చేరడంతో  ఆ డ్యాం నీటి ఆధారిత అన్నదాతల్లో ఆనందం తాండవం చేసింది.  తమిళుల కల సాకారం కావడంతో, ఎక్కడ 152 అడుగులకు నీటి మట్టం పెంచాలన్న డిమాండ్ తెర మీదకు తెస్తారోనన్న బెంగతో మళ్లీ కుట్రల బాటలో కేరళ ప్రభుత్వం పయనించింది. అదే సమయంలో నీటి మట్టం 152 అడుగులకు చేరాల్సిందేనని ఆ డ్యాం నీటి ఆధారిత తేని, శివగంగై, రామనాథపురం, విరుదునగర్, మదురై జిల్లాల్లోని అన్నదాతలు నినాదాన్ని అందుకున్నారు.
  
  ఇందుకు తగ్గట్టుగానే రాష్ట్ర ప్రభుత్వం చర్యలకు సిద్ధం అయింది. డ్యాం నీటి మట్టం పూర్తి స్థాయిలోకి చేర్చే దిశగా 152 అడుగుల నినాదంతో రాష్ట్ర అసెంబ్లీలో తీర్మానం సైతం తీసుకొచ్చారు. అలాగే, కోర్టు ద్వారా ఓ వైపు నీటి మట్టం పెంపు ప్రయత్నాలు చేపడుతూనే, కేంద్రంపై ఒత్తిడి తెచ్చే పనిలో పడ్డారు. ఇందుకు కేంద్ర నీటి పారుదల శాఖ వర్గాలు చర్యలు చేపట్టాయి. ఆ మేరకు కేంద్ర నీటి పారుదల శాఖ ఉన్నతాధికారులతో కూడిన ఐదుగురి బృందం మంగళవారం ముల్లై పెరియార్ డ్యాం పరిసరాల్లో పరిశీలన చేపట్టింది.
  
  ప్రధాన డ్యాం గేట్లను,  బేబి డ్యాం, ప్రధాన డ్యాంలోకి నీళ్లు వచ్చే ప్రాంతాల్లో తనిఖీలు చేపట్టింది. ప్రధానంగా డ్యాం సామర్థ్యం మీద పూర్తి స్థాయిలో దృష్టి పెట్టిన ఈ  బృందం కేంద్ర నీటి పారుదల శాఖ కు నివేదికను సమర్పించనుంది. తదుపరి చర్యల మేరకు నీటి మట్టం పెంపునకు కసరత్తులు జరిగే అవకాశాలు ఉన్నాయి. కాగా, నీటి మట్టం పెంపు లక్ష్యంగా వచ్చిన ప్రతిపాదనలో భాగంగా తమ పరిశీలన సాగిందని, ఇది తొలి విడత పర్యటన అని, మరో మారు ఇక్కడ పరిశీలనకు అవకాశాలు ఉన్నట్టు ఆ బృందం వర్గాలు పేర్కొన్నాయి.


 
 ఎగువ పరీవాహక ప్రాంతాల నుంచి వరద నీరు వస్తుండటంతో శ్రీశైలం జలాశయం వద్ద నీటి మట్టం పెరుగుతోంది. సోమవారం సాయంత్రానికి నీటి మట్టం 848.20 అడుగులకు చేరుకుంది. ఎగువ నుంచి జలాశయానికి 4,479 క్యూసెక్కుల వరదనీరు వచ్చి చేరుతోంది.
 డ్యాం నుంచి హంద్రీనీవా సుజల స్రవంతికి 1,690 క్యూసెక్కుల నీరు విడుదల చేస్తున్నారు.  ప్రస్తుతం జలాశయంలో 76.1448 టీఎంసీల నీరు నిల్వ ఉన్నట్లు అధికారులు తెలిపారు.
  


 ఎగువన వర్షపాతం నమోదు కావడంతో.. శ్రీశైలం జలాశయానికి భారీగా వరద నీరు వచ్చి చేరుతోంది. ఎగువ పరీవాహకప్రాంతాలైన జూరాల, తుంగభద్రల నుంచి శ్రీశైల జలాశయానికి సోమవారం  వరద ప్రవాహం మొదలైంది. జూరాల నుంచి 6వేల క్యూసెక్కులు, తుంగభద్ర నుంచి 4,479 క్యూసెక్కుల వరదనీరు వచ్చి చేరుతోంది. జలాశయం నుంచి హంద్రీనీవా సుజల స్రవంతికి 1,350 క్యూసెక్కుల నీరు విడుదలవుతుంది. రెండు జలవిద్యుత్ కేంద్రాలలో విద్యుత్ ఉత్పాదనను నిలిపివేసిన విషయం తెల్సిందే. జలాశయ పరిసర ప్రాంతాలలో 1.20 మిల్లీమీటర్ల వర్షపాతం నమోదైంది. ప్రస్తుతం జలాశయంలో 62.94 టీఎంసీల నీరు నిల్వగా ఉంది. డ్యాం నీటిమట్టం 840.70 అడుగులకు చేరుకుంది.
  


 సంగారెడ్డి పట్టణానికి నీటి ముప్పు పొంచి ఉంది.. మంజీర బ్యారేజ్‌లో నీటి నిల్వలు పూర్తిగా అడుగంటడంతో తాగునీటికి తిప్పలు తప్పేలా లేవు.. మరో మూడు రోజులకు సరిపడా నీళ్లు మాత్రమే ఉన్నాయి. ట్యాంకర్ల ద్వారా నీటిని సరఫరా చేసేందుకు సైతం మంజీరలో నీరు లేకపోవడంతో కష్టతరంగా మారింది.  ఇదిలా ఉంటే అధికారులు ప్రత్యామ్నాయ చర్యలు తీసుకోవడంలో నిమగ్నమయ్యారు.
  
 - మంజీర బ్యారేజీలో అడుగంటిన నీరు
 - మూడు రోజులకు మాత్రమే సరిపడే దుస్థితి
 - సంగారెడ్డి పట్టణ ప్రజలకు తప్పని నీటి కష్టాలు
 - ప్రత్యామ్నాయం వైపు అధికారుల చూపు
 సంగారెడ్డి మున్సిపాలిటీ: మంజీర బ్యారేజీ (కల్పాగూర్ డ్యాం)లో నీటి మట్టం పూర్తిగా పడిపోయింది. బ్యారేజ్ నుంచి సంగారెడ్డి పట్టణంతో పాటు పోతిరెడ్డిపల్లి గ్రామ పంచాయతీ పరిధిలోని విద్యానగర్ తదితర కాలనీలకు తాగు నీరు సరఫరా అవుతోంది. నీటి నిల్వలు తగ్గిపోడంతో తాగునీటికి ఇబ్బందులు ఏర్పడబోతున్నాయి. మరో రెండు, మూడు రోజులకు మాత్రమే నీళ్లు సరిపోనుండటంతో.. అధికారులు ప్రత్యామ్నాయ ఏర్పాట్లలో నిమగ్నమయ్యారు. ఈ మేరకు పట్టణంలో ఉన్న చేతిపంపుల మరమ్మతులు, కొత్త బోర్ల తవ్వకాలు, సింగల్‌ఫేస్ బోరు మోటార్లను ఏర్పాటుచేసేందుకు అధికారులు చర్యలు తీసుకుంటున్నారు.
 
 పట్టణానికి మంజీరా నీటి సరఫరా పథకం మినహా మరోమార్గం లేకపోయింది. దీంతో ట్యాంకర్ల ద్వారా నీటిని సరఫరా చేయాలనుకున్నా మంజీరాలో నీరు లేకపోవడంతో అది సాధ్యం కాకపోవచ్చు. పట్టణంలోని వివిధ కాలనీలలో కొత్తగా బోర్లు వేస్తేనే నీటి సమస్యను కొంతమేర తీర్చవచ్చన్న ఉద్దేశంతో అధికారులున్నారు. అందుకు అనుగుణంగానే వార్డుల వారీగా అవసరమైన బోర్లకోసం ప్రణాళికలు రూపొందిస్తున్నారు. ఎగువన ఉన్న సింగూరు ప్రాజెక్టులో సైతం నీటిమట్టం కనిష్టస్థాయికి పడిపోవడంతో మంజీరకు నీరు వదిలేపరిస్థితి కనిపించడం లేదు. ఫలితంగా పట్టణ వాసులకు నీటి ఎద్దడి ఎదురవుతోంది.
 
 ఎలాగైనా సింగూరు నీటిని విడుదల చేసేందుకు ప్రభుత్వం చర్యలు తీసుకోవాలని సంగారెడ్డి మున్సిపల్ చైర్మన్ బొంగుల విజయలక్ష్మి లేఖ రాయనున్నట్లు తెలిపారు. మంజీర బ్యారేజీలో కనిష్టంగా 1.5 టీఎంసీల నీరు ఉండాల్సి ఉండగా కేవలం అర  టీఎంసీకి తక్కువే ఉంది. హైదరాబాద్ నగరానికి సైతం ఇక్కడి నుంచే నీరు సరఫరా చేయాల్సి ఉంది. హైదరాబాద్‌కు సరఫరా అయ్యేందుకు ఏర్పాటు చేసిన మోటార్లు డ్యాం మధ్యలో ఉన్నందున.. నీరు ఉన్నంత వరకూ సరఫరా చేసే అవకాశం ఉంది. కాని సంగారెడ్డికి సరఫరా చేసే పంపింగ్‌కు డ్యాం చివరి భాగాన మోటార్లు ఏర్పాటు చేశారు. ఫలితంగా నీటి నిల్వలు తగ్గాగానే పట్టణానికి నీరు సరఫరా చేసే అవకాశం లేకుండా పోతోంది.
  
 రోజూ 22.22 లక్షల గ్యాలన్ల నీరు అవసరం
 పట్టణంలోని 31 వార్డులకు రోజూ 22.22 లక్షల గ్యాలన్ల(మిలియన్ క్యూబిక్ మీటర్) నీరు సరఫరా చేయాల్సి ఉంది. అందులో మంజీర ద్వారా 16.30 లక్షల గ్యాలన్ల నీటిని మాత్రమే సరఫరా చేస్తున్నారు. దీంతో పాటు 25 చేతిపంపులు, రెండు ట్యాంకర్ల ద్వారా 20 లక్షల గ్యాలన్ల నీరు సరఫరా చేస్తున్నారు. ప్రధానంగా పట్టణంలోని అన్ని వార్డులతో పాటు కొత్తగా విస్తరించిన కాలనీలకుసైతం మంజీర పైపులైన్లు వేశారు. ప్రస్తుతం ఉన్న డిమాండ్ కంటే 25 శాతం అదనంగా అవసరం ఉంటుంది. దీనికి తోడు మంజీర బ్యారేజీలో 1.5 టీఎంసీల నీరు ఉండాల్సి ఉండగా ప్రస్తుతం కేవలం 0.36 మాత్రమే నీటి నిల్వ ఉంది. ఇది సంగారెడ్డి పట్టణానికి కేవలం రెండు మూడు రోజులకంటే ఎక్కువగా సరఫరా అయ్యో అవకాశం లేదు.
  
 ప్రభుత్వానికి లేఖ రాస్తాం:
 పట్టణానికి నీటి సమస్య తలెత్తనున్నందున ముందస్తుగా ప్రభుత్వానికి లేఖ రాయనున్నట్టు మున్సిపల్ చైర్మన్ విజయలక్ష్మీ తెలిపారు. మంజీరలో నీటి మట్టం పడిపోవడంతో పంపింగ్‌ల ద్వారా నీరు రావడం లేదని అందుకు సింగూరు నుంచి నీటిని విడుదల చేయించాలని లేఖ రాయనున్నట్టు తెలిపారు.


 డెడ్ స్టోరేజీకి నీరు
 - 50 రోజులకు మించి నీటి సరఫరా కష్టమే
 - ప్రస్తుత నీటిమట్టం 1.8 టీఎంసీలే
 - వర్షాలు పడకుంటే ఇబ్బందే..
 పుల్కల్: జిల్లాతోపాటు, జంటనగరాల తాగునీటి అవసరాలు తీర్చే ప్రధాన జలాశయమైన సింగూరులో పూర్తి స్థాయిలో నీటి మట్టం పడిపోయింది. ఈ నెలలో వర్షాలు కురవకుంటే జంటనగరాలతో పాటు జిల్లాలోని వివిధ ప్రాంతాలకు తాగునీటి సరఫరా నిలిచిపోతుంది. ఇప్పటికే వర్షాకాలం ప్రారంభమై మూడు నెలలు గడిచినప్పటికీ ఆశించిన స్థాయిలో వర్షాలు కురవలేదు. దీంతో సింగూర్ ప్రాజెక్ట్‌లోకి చుక్కనీరు చేరలేదు. గతేడాది ఇదే సమయంలో 11 టీఎమ్‌సీల నీటి నిల్వ ఉంది. ఈసారి (513.82 మీటర్లు) దారుణంగా 1.8 టీఎంసీలకు పడిపోయింది.
 
 జంట నగరాలతో పాటు సంగారెడ్డి, సదాశివపేట మున్సిపాలిటీలు, గజ్వేల్, జోగిపేట, నర్సాపూర్, దుబ్బాక నియోజకవర్గాలకు ఇక్కడి నుంచే సత్యసాయి నీటి పథకం ద్వారా నీరు సరఫరా అవుతుంది. ప్రధానంగా సింగూరు దిగువన ఉన్న మంజీరా బ్యారేజ్‌లో ఇప్పటికే పూర్తిగా నీటి మట్టం తగ్గిపోయింది. దీంతో విడతల వారీగా సింగూర్ నుంచి ఆరు నెలలుగా మూడు టీఎంసీల నీటిని విడుదల చేశారు. కేవలం తాగు నీటి అవసరాలకు ఉపయోగించినా... సింగూర్ నీరు మరో యాభై రోజుల కంటే ఎక్కువ సరిపోవని ఇరిగేషన్ అధికారులు చెబుతున్నారు.  
  
 మంజీరాలోకి కొత్త నీరు
 మనూరు: ఎగువనున్న కర్ణాటకలో కురుస్తున్న వర్షాల కారణంగా మంజీరా నదిలోకి కొత్త నీరు వచ్చి చేరుతోంది. దీంతో ఇన్నాళ్లు ఎండిపోయిన మంజీరా నదికి జీవం పోసినట్లు అవుతుందని పరీవాహక ప్రజలు అంటున్నారు. రెండు రోజులగా కురుస్తున్న వర్షాల వల్ల నదిలోని గుంతల్లో నీరు చేరిందని స్థానికులు తెలిపారు. పశువులకు కొంతమేర తాగునీటి సమస్య తీరిందని, భారీ వర్షం పడితే తప్ప మంజీరాకు పూర్వ వైభవం రాదంటున్నారు. గౌడ్‌గాం జన్‌వాడ నుంచి తోర్నాల్ వరకు మంజీరా పూర్తిగా అడుగంటింది. ఇరవయ్యేళ్లలా మంజీరా ఇంతలా ఎండి పోవడం ఇదే తొలిసారని ఆవేదన వ్యక్తం చేస్తున్నారు.


 తూర్పుగోదావరి(రాజమండ్రి): ధవళేశ్వరం బ్యారేజీలో ఆదివారానికి నీటిమట్టం 10.20 అడుగులకు చేరింది. బ్యారేజీ నుంచి సుమారు 5 లక్షల క్యూసెక్కుల నీటిని అధికారులు సముద్రంలోకి వదిలారు.


 పట్టిసీమలో మరో వింత..
 - ఆచరణ సాధ్యంకాని ప్రత్యామ్నాయానికి సర్కారు ఆమోదం
 - కుడికాలువకు కొనసాగింపుగా రామిలేరు, తమ్మిలేరులో మట్టికట్టలు కడతారట!
 - నదిలో నీటిమట్టం పెరిగి.. ఆవలి ఒడ్డున కాల్వకు నీరెక్కుతుందని అంచనా
 - సాధ్యం కాదంటున్న ఇంజనీర్లు
 సాక్షి, హైదరాబాద్: పట్టిసీమ వద్ద గోదావరి నీటిని లిఫ్ట్ చేసి పోలవరం కుడికాల్వలో పోసినంత మాత్రాన అవి కృష్ణానది ప్రకాశం బ్యారేజీ వద్దకు చేరవు.
 
 కుడికాలువ పనులు పూర్తయితేనే ఇది సాధ్యం. అయితే తమ్మిలేరు, రామిలేరుపై రెండు అక్విడెక్టుల నిర్మాణం, బుడమేరు డైవర్షన్ చానల్ తవ్వకం, 1,800 ఎకరాల భూసేకరణ వంటివి కుడికాల్వను పూర్తి చేయడంలో ఉన్న ప్రధాన అవరోధాలు. ప్రస్తుతం తమ్మిలేరు, రామిలేరుపై అక్విడెక్టుల నిర్మాణ పనులు ప్రారంభమయ్యాయి. వేగంగా పూర్తి చేస్తామని ముఖ్యమంత్రి, నీటిపారుదల శాఖ మంత్రి ఎంతగా ఊదరగొట్టినా.. పనుల్ని ఈ ఏడాది పూర్తిచేయడం అసాధ్యమని అధికారులు చేతులెత్తేశారు.
 
 దీంతో పట్టిసీమ ఎత్తిపోతల పథకంలో భాగంగా ఏర్పాటు చేయనున్న 24 మోటర్లలో నాలుగైదు పంప్‌లు బిగించి పథకం పూర్తి చేశాం చూశారా? అని ఘనంగా చెప్పాలన్న ప్రయత్నం ఫలించదని గ్రహించిన ప్రభుత్వం.. అక్విడెక్టులు లేకుండానే నీటిని రామిలేరు, తమ్మిలేరును దాటించడానికి ప్రత్యామ్నాయ ఏర్పాట్లు చేయాలని అధికారులకు గట్టి ఆదేశాలు జారీ చేసింది. సీఎం ఆదేశించడంతో ఇంజనీర్లు ఆ మేరకు ప్రత్యామ్నాయ మార్గంపై నివేదిక ఇచ్చారు. అయితే ఇది వినడానిక్కూడా అత్యంత వింతగా ఉంది.
  
 ఆచరణాత్మకమా?
 ఇదిలాఉండగా ప్రత్యామ్నాయమార్గం ఆచరణ సాధ్యాసాధ్యాలపై నీటిపారుదలశాఖలోనే అనుమానాలు వ్యక్తమవుతున్నాయి. రామిలేరు, తమ్మిలేరులో 25-30 వేల క్యూసెక్కుల వరద వస్తుందని, మట్టికట్ట కట్టాక వరదొస్తే పరిస్థితి ఏమిటని ప్రశ్నిస్తున్నారు. ‘మట్టికట్ట తెగితే.. దిగువనున్న పొలాలు, గ్రామాలు మునకకు గురవుతాయి. మట్టికట్టను తెగిపోనంత గట్టిగా ఏర్పాటు చేయడం సాధ్యపడదు. తెగదనే అనుకుంటే.. వరదొచ్చినప్పుడు ఎగువనున్న గ్రామాలు, పొలాలు మునకకు గురికాక తప్పదు.
 
 నదిలో వరద సంగతి పక్కనబెడితే.. నదికి అడ్డంగా మట్టికట్టలు కట్టినా ఆవలివైపు కాలువకు నీరెక్కదు. మట్టికట్టలు, నది ఒడ్డులనుంచి పొర్లిపోతుంది. ఇంత చిన్న విషయాన్నీ విస్మరిస్తున్నారు. ప్రత్యామ్నాయమార్గం సూచించిన ఇంజనీర్లకూ ఈ విషయం తెలుసు. కానీ సీఎం, మంత్రి గట్టిగా అడిగితే.. ఏదోఒకటి చెప్పక తప్పదు’ అని ఈ వ్యవహారాన్ని ప్రత్యక్షంగా గమనిస్తున్న సీనియర్ ఇంజనీర్లు ‘సాక్షి’తో అన్నారు. ‘ముఖ్యమంత్రిగారు ఆదేశాలిచ్చాక.. ఏదోఒకటి చేయాల్సిందే. ఏదో చేసి నీటిని దాటిస్తాం’ అని వారు వెటకారంగా చెబుతుండడం గమనార్హం.
  
 ఇదీ ప్రత్యామ్నాయం
 ‘‘రామిలేరు, తమ్మిలేరుల వద్ద కుడికాల్వ కలిసే ప్రాంతానికి దిగువన, ఎగువన నదికి అడ్డంగా మట్టితో కట్టలు(నదిలోనూ కాలువకు కొనసాగింపు) కట్టాలి.  కాల్వలో వచ్చేనీరు నదిలో పడి మట్టం పెరుగుతుంది. ఎంతగా పెరుగుతుందంటే.. అవతలి ఒడ్డునున్న కాలువలోకి నీరు ప్రవహిస్తుంది. అంటే కుడికాల్వలో వచ్చిన నీరు నదిని దాటి వెళుతుంది’’... ఇదీ అధికారులిచ్చిన నివేదిక.  దీనికి సీఎం ఆమోదముద్ర వేశారు. దీంతో అక్విడెక్టు నిర్మాణ పనులు ఆపి.. మట్టికట్టల ఏర్పాటుపై అధికారులు దృష్టిపెడుతున్నారు.


 భద్రాచలం వద్ద 40.5 అడుగులకు నీటిమట్టం
 భద్రాచలం: ఎగువ ప్రాంతంలో కురుస్తున్న వర్షాలకు తోడు, ప్రాజెక్టుల నుంచీ భారీగా వరద నీరు వచ్చి చేరుతుండటంతో భద్రాచలం వద్ద గోదావరి అంతకంతకూ పెరుగుతోంది. ఖమ్మం జిల్లా భద్రాచలం వద్ద గోదావరి నది సోమవారం 40.5 అడుగులకు నీటిమట్టం చేరింది.  మొదటి ప్రమాద హెచ్చరిక (43 అడుగులు) చేరువలో వరద ఉధృతి ఉండటంతో జిల్లా అధికార యంత్రాంగం అప్రమత్తమైంది.
 
 భద్రాచలం, పాల్వంచ డివిజన్‌లలోని తొమ్మిది మండలాలు వరద తాకిడికి గురి కానున్న నేపథ్యంలో అధికారులు మంపు ప్రాతాంల్లో పర్యటించాలని జిల్లా కలెక్టర్ ఇలంబరితి ఆదేశించారు. భద్రాచలం వద్ద స్నానఘట్టాలపైకి వరద నీరు చేరింది. భద్రాచలం డివిజన్‌లోని వాజేడు మండలంలో చీకుపల్లి వాగు పొంగి ప్రవహిస్తుండటంతో 25 గిరిజన గ్రామాలకు రాకపోకలు నిలిచిపోయాయి. తాలిపేరు  ప్రాజెక్టుకు వెళ్లే 11 కేవీ విద్యుత్ లైన్‌లో 6 స్తంభాలు నేలకొరిగాయి. ప్రాజెక్టుకు విద్యుత్ సరఫరా నిలిచిపోయింది.


 పొంచి ఉన్న మంచి నీటి ముప్పు
 మంజీరలో పడిపోయిన నీటిమట్టం
 జంటనగర వాసులకూ ఇబ్బందులే
  
 న్యాల్‌కల్:  జంట నగరాలకు తాగునీరు సరఫరా చేసేందుకు ఎంతో ఉపయోగకరంగా ఉన్న మంజీర నది ప్రస్తుతం వెలవెలబోతోంది. రోజురోజుకూ నీటి మట్టం గణనీయంగా పడిపోతోంది. ఫలితంగా నగరానికి నీటిసరఫరా ఆగిపోయే ప్రమాదం పొంచివుంది. మండు వేసవిలోనూ నీటితో కళకళలాడే మంజీర నది గత సీజన్‌లో భారీ వర్షాలు కురవకపోడంతో దాదాపు ఎండిపోయింది. మెదక్ జిల్లా న్యాల్‌కల్ మండలం మీదుగా మంజీర హైదరాబాద్ జిల్లాలోకి ప్రవేశిస్తుంది.
 
 గత సీజన్‌లో పెద్దగా వర్షాలు పడకపోవడం, ఎగువ ప్రాంతమైన కర్ణాటకలోనూ భారీ వర్షాలు కురవక పోవడంతో నదిలోకి నీరు చేరలేదు. ఫలితంగా నది పరీవాహక ప్రాంతాల పంటలు సాగు చేసుకున్న రైతులు ఆందోళన చెందుతున్నారు. మరోవైపు సిటీకి తాగునీటి ఎద్దడి ప్రమాదం ఏర్పడుతోంది.


 కాటన్ బ్యారేజీ పాండ్ లెవల్ 13.56 మీటర్లు
 గోదావరిలో కనీస మట్టం 14 మీటర్లు ఉంటేనే నీటిని తోడాలని జీవో
 పట్టిసీమలో 12.5 మీటర్ల మట్టం వద్ద కూడా నీటిని తోడేలా డిజైన్
  
 హైదరాబాద్: పట్టిసీమ ఎత్తిపోతల పథకం విషయంలో ప్రభుత్వం దొంగాట ఆడుతోంది. గోదావరి డెల్టా రైతుల ప్రయోజనాలతో చెలగాటమాడుతోందని నీటిపారుదలరంగ నిపుణులు చెబుతున్నారు. ఆ ప్రాంత రైతుల ప్రయోజనాలు కాపాడతామని, వారి అవసరాలు తీరిన తర్వాతే ఎత్తిపోతల ద్వారా నీటిని పోలవరం కుడి కాల్వకు పంప్ చేస్తామని ప్రభుత్వం నమ్మబలుకుతోంది. అయితే వాస్తవ విషయాలు అందుకు భిన్నంగా ఉన్నాయని నిపుణులు విశ్లేషిస్తున్నారు. పట్టిసీమ లిఫ్ట్ డిజైన్ ప్రకారం.. 12.5 మీటర్ల కనీస నీటిమట్టం ఉన్నప్పుడు కూడా నీటిని తోడేందుకు అనుకూలంగా నిర్మాణం చేపడుతున్నారు. ఈమేరకు కాంట్రాక్టర్, ప్రభుత్వం మధ్య ఒప్పందం కుదిరింది. పట్టిసీమ లిఫ్ట్ నిర్మాణానికి పిలిచిన టెండర్లలోనూ ఈ విషయాన్ని స్పష్టంగా పేర్కొన్నారు. ‘గోదావరిలో కనీస నీటిమట్టం 12.5 మీటర్ల నుంచి పోలవరం కుడి కాల్వలో 42.5 మీటర్ల ఎత్తు వద్దకు నీటిని లిఫ్ట్ చేయడం పథకం ప్రధాన ఉద్దేశం’ అని టెండర్‌లో ప్రభుత్వం చెప్పింది. టెండర్ డాక్యుమెంట్‌లో పెట్టిన ఎత్తిపోతల పథకం రేఖాచిత్రం (స్కీమాటిక్ డయాగ్రమ్)లోనూ గోదావరి కనీస నీటిమట్టాన్ని 12.5 మీటర్లుగా చూపించారు. అందుకు అనుగుణంగానే ధరలు నిర్ణయించారు. ఆదివారం పట్టిసీమ ఎత్తిపోతల పథకానికి సీఎం శంకుస్థాపన చేసిన సందర్భంగా ప్రభుత్వం మీడియాకిచ్చిన పత్రాల్లో కనీస నీటిమట్టం 12.5 మీటర్ల అని ముద్రించిన స్థానంలో 14 మీటర్లు అని చేతితో దిద్దడం స్పష్టంగా కనిపిస్తోంది.
 
 వ్యతిరేకతతో దొంగాట..
 
 పట్టిసీమ ఎత్తిపోతల పథకం నిర్మాణం మీద గోదావరి డెల్టా రైతుల్లో తీవ్ర వ్యతిరేకత రావడంతో ప్రభుత్వం ‘దొంగాట’ మొదలుపెట్టింది. దీన్లో భాగంగా పట్టిసీమ లిఫ్ట్ వాడకం మార్గదర్శకాలను ఈనెల 27న జారీ చేసింది. గోదావరిలో కనీస నీటిమట్టం 14 మీటర్లు ఉన్నప్పుడే లిఫ్ట్‌ను వాడాలని, అంతకంటే తక్కువ ఉంటే నీటిని తీసుకోవడానికి వీల్లేదని పేర్కొంటూ జీవో 200 జారీ చేసింది. ‘కాటన్ బ్యారేజీ జలాశయం నుంచి ఈ లిఫ్ట్ ద్వారా నీటిని తీసుకోకూడదు. బ్యారేజీ జలాశయం గరిష్ట మట్టం 13.67 మీటర్లు. లిఫ్ట్ వద్ద కనీసం 14 మీటర్ల మట్టం ఉన్నప్పుడే నీటిని తోడుకోవాలి’ అని జీవోలో పేర్కొన్న మార్గదర్శకాల్లో ఉంది. అంటే.. కాటన్ బ్యారేజీ జలాశయం మట్టం కంటే గోదావరిలో ఎక్కువ నీటిమట్టం ఉంటేనే లిఫ్ట్ వాడతామని, అందువల్ల బ్యారేజీ కింద ఉన్న గోదావరి డెల్టా ప్రయోజనాలకు ఇబ్బంది ఉండదని ప్రభుత్వం జీవో 200 ద్వారా పరోక్షంగా చెప్పింది. గోదావరి డెల్టా మీద అంత ప్రేమ ఉంటే.. పట్టిసీమ పథకం రూపకల్పనలోనే కనీస నీటిమట్టాన్ని 14 మీటర్లుగా ఎందుకు పెట్టలేదని నీటిపారుదల రంగ నిపుణులు ప్రశ్నిస్తున్నారు. ప్రభుత్వం చెప్పేదొకటి, చేసేదొకటని దీన్ని బట్టే అర్థమవుతోందంటున్నారు.
 
 ఎప్పటికప్పుడు మారే మార్గదర్శకాలు..
 
 కాటన్ బ్యారేజీ జలాశయం(పాండ్) స్థాయి 13.67 మీటర్ల కంటే దిగువన.. గోదావరిలో 12.5 మీటర్ల నీటిమట్టం వద్ద నీటిని లిఫ్ట్ చేస్తే.. గోదావరిలో వేగంగా ప్రవాహం లేకుంటే బ్యారేజీ వద్ద నీటి మట్టం పడిపోతుందని నిపుణులు హెచ్చరిస్తున్నారు. గోదావరి మట్టాలను పట్టించుకోకుండా నీటిని లిఫ్ట్ చేయాలని ప్రభుత్వం భావిస్తే, అడ్డు చెప్పేవారు ఎవరూ ఉండరని, పథకం అమలు విధివిధానాలు, మార్గదర్శకాలు అడ్డురావని వారు ఆందోళన వ్యక్తం చేస్తున్నారు. ‘లిఫ్ట్ వాడకం మార్గదర్శకాల్లో మార్పులు చేయాలంటే ప్రభుత్వ అనుమతితో చేయాలి’ అని జీవో 200లో పేర్కొన్న విషయాన్ని గుర్తు చేస్తున్నారు. ప్రభుత్వం తమ ఇష్టానుసారం మార్చేలా మార్గదర్శకాలు ఏర్పాటు చేసి.. గోదావరి డెల్టా రైతులకు ఎట్టి పరిస్థితుల్లో అన్యాయం చేయబోమని ప్రభుత్వ పెద్దలు చెబుతున్నారని విమర్శిస్తున్నారు. గోదావరి పోటెత్తి ప్రవహించినప్పుడు నీటిని లిఫ్ట్ చేస్తే ఎవరికీ నష్టం ఉండదని, అయితే కరువు సంవత్సరాల్లో ఎత్తిపోతల పథకాన్ని వాడితే గోదావరి డెల్టాకు ఇబ్బందులు తప్పవని హెచ్చరిస్తున్నారు.
  


 - 833.9 అడుగుల వద్ద నమోదైన నీటిమట్టం
 - కనీసం 834 అడుగులుగా ఉండాలని నిబంధన
 - తెలంగాణ విద్యుదుత్పత్తితో తగ్గిన నీటినిల్వ
 - వేసవి తాగునీటి అవసరాలపై ఆందోళన
  
 సాక్షి, హైదరాబాద్: శ్రీశైలం ప్రాజెక్టులో నీటి నిల్వ కనీస స్థాయి దిగువకు పడిపోయింది. ఆదివారం ప్రాజెక్టులో నీటినిల్వ 833.9 అడుగులుగా నమోదైంది. ప్రాజెక్టులో 834 అడుగుల కనీస నీటిమట్టాన్ని కాపాడాలని నిబంధన ఉంది. గతంలో హైకోర్టు కూడా ఈమేరకు తీర్పు ఇచ్చింది. తాగునీటి అవసరాలకు మినహా మిగతా అవసరాలకు 834 అడుగుల దిగువన నీటిని వాడుకోకూడదు. కానీ విద్యుత్ డిమాండ్ అధికంగా ఉన్నపుడు ఎడమగట్టు ఉత్పత్తి కేంద్రంలో తెలంగాణ విద్యుత్ ఉత్పత్తి చేస్తోంది. ఆదివారం 0.219 మిలియన్ యూ నిట్ల విద్యుత్‌ను తెలంగాణ ఉత్పత్తి చేసింది.  దీంతో గత వారమంతా 834 అడుగుల వద్ద ఉన్న నీటిమట్టం.. ఆదివారం 833.9 అడుగులకు తగ్గిపోయింది.  గత ఏడాది ఇదే రోజున 867.5 అడుగులుగా నమోదైంది. అప్పుడు 131.85 టీఎంసీల నీటి నిల్వ ఉంది.
  
  వేసవి ఇంకా ప్రారంభం కాకముందే.. కనీస నీటిమట్టానికంటే దిగువకు నిల్వ పడిపోతే, తాగునీటి అవసరాలను ఎలా తీర్చాలనే ఆందోళన అధికారుల్లో వ్యక్తమవుతోంది. శ్రీశైలం ఎడమ గట్టున తెలంగాణ విద్యుదుత్పత్తి విషయంలో గత ఏడాది అక్టోబర్‌లో ఇరు రాష్ట్రాల మధ్య వివా దం తలెత్తిన విషయం విదితమే.  ఇప్పుడు మళ్లీ తెలంగాణలో విద్యుత్ డిమాండ్ పెరగడంతో.. పీక్ అవర్స్‌లో ఒకట్రెండు గంట లు విద్యుత్ ఉత్పత్తికి శ్రీశైలం నీటిని వాడుకుంటున్నారు. 790 అడుగుల వరకు విద్యుత్ ఉత్పత్తి చేసుకోవచ్చంటూ గతంలో తెలంగాణ వాదిం చిన విషయం విదితమే. తాగునీటి అవసరాలను విస్మరిస్తే వేసవి నీటిఎద్దడిని అధిగమిం చడం కష్టమవుతుందని అధికారులు చెబుతున్నారు. నాగార్జున సాగర్‌లోనూ నీటి మట్టాలు ఆశాజనకంగా లేవు. ప్రస్తుతం 526.1 అడుగుల వద్ద 160.63 టీఎంసీల నీటి నిల్వ ఉంది. సాగర్‌లో 510 అడుగుల వరకు నీటిని వాడుకోవడానికి అవకాశం ఉంది. సాగర్ కుడి, ఎడమ కాల్వల కింద, కృష్ణా డెల్టాలో సాగునీటి అవసరాల కోసం ఇంకా 10 టీఎంసీల అవసరం ఉంది. తాగునీటికి 30-35 టీఎంసీలు కావాలని అధికారులు చెబుతున్నారు.
  


 అథఃపాతాళంలో గంగ
 10 మీటర్ల లోతులో నీటిమట్టం
 గతంతో పోలిస్తే నాలుగు మీటర్లు ఎక్కువ
 వేసవిలో తాగునీటికి తిప్పలే..
  
  
 డిసెంబర్ 19న జెడ్పీ సమావేశంలో పది రోజుల వ్యవధిలో వేసవిలో నీటి ఎద్దడి పై ప్రణాళిక, కార్యాచరణ రూపొందించాలని నిర్ణయించారు. కానీ, ఇంతవరకు సిద్ధం కాలేదు.
  
 భూ ఉపరితలం నుంచి ఎనిమిది మీటర్ల లోతుకు నీటిమట్టం పడిపోతే కరువు ఛాయలు అలుముకున్నట్లుగా అధికారులు పరిగణిస్తారు. జిల్లాలో 50 మండలాలు ఉండగా వీటిలో 32 మండలాల్లో నీటిమట్టం ఎనిమిది మీటర్లు కంటే కిందికి చేరుకుంది. కాగా, రఘునాథ్‌పల్లి, ములుగు మండలాల్లో అత్యంత లోతులో 25.28 మీటర్ల లోతులో భూగర్భనీరు ఉంది. భూగర్భ జలవనరుల విభాగం తాజా నివేదిక ప్రకారం 2014 డిసెంబరు నాటికే జిల్లా సగటు భూగర్భనీటి మట్టం 9.66 మీటర్లకు పడిపోయింది.
  
 హన్మకొండ :  జిల్లాలో భూగర్భ జలమట్టాలు రోజురోజుకి పడిపోతున్నారుు. వేసవికి ముందే 32 మండలాల్లో నీటిమట్టం ప్రమాదకర స్థారుుకి చేరుకుంది. జిల్లా యంత్రాంగం దృష్టిసారించి ప్రత్యామ్నాయ చర్యలు చేపట్టకపోతే వేసవిలో జిల్లావాసులు మంచినీటికి కటకటలాడాల్సిదే. జిల్లా సగటు వర్షపాతంతో పోల్చితే 32 శాతం తక్కువగా నమోదైంది. దీంతో చెరువులు, కుంటల్లో జలవనరుల నిల్వ తగ్గింది. దీనికితోడు వర్షాభావంతో వ్యవసాయదారులు ఖరీఫ్, రబీ సీజన్లలో బోరుబావులపై అధికంగా ఆధారపడ్డారు. ఫలితంగా భూగర్భజలాలు తగ్గుముఖం పట్టాయి. శీతాకాలం ముగియకముందే భూగర్భ నీటిమట్టం దాదాపు పదిమీటర్ల కిందికి చేరుకోవడం ఆందోళన కలిగిస్తోంది.
 
 అంతటా ఇదేతీరు..
 
 కరువు, అటవీ ప్రాంతం అని తేడా లేకుండా జిల్లా అంతట భూగర్భ జలాలు అడుగంటారుు. జిల్లాలో కరువు ప్రాంతంగా పేర్కొనే జనగామ సబ్‌డివిజన్ పరిస్థితి దారుణంగా ఉంది. ఈ డివిజన్‌లో పది మండలాలు ఉండగా ఇక్కడ నీటిమట్టం లోతు జిల్లా సగటు కంటే ఎక్కువగా నమోదైంది. జనగామ సబ్‌డివిజన్ పరిధిలో ప్రస్తుతం భూగర్భ నీటిమట్టం 14.65 మీటర్ల లోతులో ఉంది. ఇదే డివిజన్‌లోని రఘునాథ్‌పల్లి మండలంలో అత్యంత లోతులో 25.28 మీటర్ల లోతులో భూగర్భనీరు ఉంది. ములుగులో కూడా నీటిమట్టం పడిపోవడం ఈ ఏటి కరువు పరిస్థితికి అద్దం పడుతోంది. ఏడాది వ్యవధిలో ములుగు డివిజన్ పరిధిలో సగటునీటి మట్టం పది మీటర్లు లోతుకు పోయింది. 2013 డిసెంబరులో ములుగు సబ్‌డివిజన్‌లో సగటు నీటిమట్టం 6.42 మీటర్లలోతులో ఉండగా 2014 నాటికి ఈ దూరం 9.62 మీటర్లకు పోయింది. ఈ డివిజన్‌లో ములుగు మండలంలో అత్యధికంగా 15.74 మీటర్ల లోతులో నీరు అందుబాటులో ఉంది.
  
 అప్పుడే వేసవి ఛాయలు
 
 సాధారణంగా డిసెంబరులో ఉన్న నీటిమట్టం మే నెల వచ్చే సరికి తగ్గుతుంది. 2013 డిసెంబరులో జిల్లా సగటు భూగర్భ జలమట్టం 5.66 మీటర్ల లోతు ఉండగా 2014 మే నాటికి 8.68 మీటర్ల లోతుకు పడిపోయింది. కానీ ఈసారి వేసవి రాకముందే 2014 డిసెంబరు నాటికే జిల్లా సగటు భూగర్భ జలమట్టం 9.60 మీటర్లు చేరుకుంది. అంటే గత వేసవిలో నీటిమట్టం కంటే ఈ శీతాకాలంలోనే నీటిమట్టం ప్రమాదకరస్థాయిని దాటి ఒక మీటరు లోతుకు వెళ్లింది. వేసవిలో ఉండాల్సిన పరిస్థితి శీతాకాలంలో ఉండటాన్ని బట్టి.. ఇదేతీరుగా నీటిమట్టాలు పడిపోతూ ఉంటే వేసవిలో తాగునీటికి తీవ్ర ఇబ్బందులు ఎదుర్కొవాల్సి వస్తుంది.
  
 వేగంగా పడిపోతున్న నీటిమట్టాలు
 
 వేసవి కాలం సమీపిస్తున్నకొద్దీ నీటిమట్టాల్లో తరుగుదల వేగంగా జరుగుతోంది. 2014 నవంబరు నుంచి డిసెంబరు వరకు నెలరోజుల వ్యవధిలోనే జిల్లా సగటు భూగర్భ జలమట్టం 0.70 మీటర్ల లోతుకు వెళ్లింది. రఘునాథ్‌పల్లి మండలంలో అత్యధికంగా 4.45 మీటర్ల లోతుకు నీటిమట్టం పడింది. ఇక్కడ 2014 నవంబరులో నీటిమట్టం 20.83 మీటర్లు ఉండగా డిసెంబరు నాటికి ఇది 25.28 మీటర్లకు చేరుకుంది. నెల రోజుల వ్యవధిలో ఒక మీటరు కంటే ఎక్కువగా నీటిమట్టం పడిన మండలాల్లో నర్మెట(1.23), స్టేషన్‌ఘన్‌పూర్(1.78), ధర్మసాగర్(1.71), హసన్‌పర్తి(1.29), దుగ్గొండి(1.67), ములుగు(2.62) ఉన్నాయి. జిల్లా వ్యాప్తంగా ఒక చేర్యాల మండలంలోనే నీటిమట్టం స్థాయి పెరిగింది. తపాస్‌పల్లి రిజార్వాయర్ వల్ల ఇక్కడ నీటిమట్టాల్లో గణనీయమైన మార్పు చోటు చేసుకుంది. డిసెంబరు 2013లో 18.52 మీటర్లలోతు నుంచి 2014 నాటికి 14.05 మీటర్లకు పెరిగింది.
  
 అతీగతీలేని జెడ్పీ  తీర్మానాలు
 
 2014 డిసెంబరు 19వ తేదీన జరిగిన జిల్లా పరిషత్ సర్వసభ్య సమావేశంలో 10 రోజుల వ్యవధిలో వేసవిలో నీటి ఎద్దడి పై ప్రణాళిక, కార్యాచరణ రూపొందించాలని నిర్ణయించారు. కానీ, ఇంతవరకు కార్యాచరణ సిద్ధం కాలేదు. ప్రస్తుతం జిల్లాలో చేతిపంపులు 18,295, రక్షిత మంచినీటి సరఫరా పథకాలు 2,155 పని చేస్తున్నాయి.  వీటికి అదనంగా ఈ ఆర్థిక సంవత్సరంలో జిల్లాలో తాగునీటి సమస్య పరిష్కారానికి 353 పనులు మంజూరు కాగా ఇప్పటి వరకు 82 పనులు మొదలు పెట్టలేదు. మొదలైన పనుల్లో 129 పనులు నెమ్మదిగా సాగుతున్నాయి. అధికార యంత్రాంగం అంతా వాటర్ గ్రిడ్ జపం చేస్తూ రానున్న వేసవి తాగునీటి సమస్యలను ఎదుర్కొవడంపై నిర్లక్ష్య వైఖరి ప్రదర్శిస్తున్నారనే విమర్శలు వెల్లువెత్తుతున్నాయి. గ్రామీణ రక్షిత మంచినీటి సరఫరా అధికారులు ఇలాగే వ్యవహరిస్తే వేసవిలో నీటి ఎద్దడి ఎదుర్కొవడం కష్టంగా మారి ప్రజలు తీవ్ర ఇబ్బందులు ఎదుర్కొవాల్సి వస్తుంది.
  
  
 260 ఫీట్ల లోతు వేసినా చుక్కనీరు లేదు..
 
 గ్రామంలోని రెండు ఎస్సీ కాలనీల్లో తాటునీటి కోసం ఇబ్బందులున్నాయి. ఉన్న బోర్లలో భూగర్భజలం అడుగంటిపోయాయి. వేసవిలో తాగునీటి ఎద్దడి నివారణకు మూడు బోర్లు 260 ఫీట్ల లోతు వేయించాం. ఒక్కదాంట్లో చుక్కనీరు పడలేదు. కొత్తగా బోరు వేయాలంటేనే భయమేస్తోంది. వేసవి ముంచుకు వస్తుండడంతో ఎస్సీకాలనీలో నెలకొన్న నీటి ఎద్దడిని ఎలా నివారించాలో తెలియని పరిస్థితి.
  - కంసాని మమత మహేందర్‌రెడ్డి,
  సర్పంచ్, పోచ్చన్నపేట, బచ్చన్నపేట
  
  ఆందోళనకరం..
 
 ఈసారి తక్కువ వర్షపాతం నమోదు కావడం వల్ల జిల్లాలో భూగర్భ జలమట్టం తగ్గింది. ఎనిమిది మీటర్లు లోతుకంటే నీటిమట్టం పడిపోతే తాగునీటికి ఇబ్బంది పడాల్సి వస్తుంది. డిసెంబరు నాటికే జిల్లా సగటు నీటిమట్టం 9.66 మీటర్లుకు చేరుకోవడం ఆందోళనకరం.
  - ఆనంద్, డీడీ, భూగర్భ జలవనరుల శాఖ


 శ్రీశైలంప్రాజెక్టు: శ్రీశైలం జలాశయం నీటిమట్టం గురువారం సాయంత్రానికి 854.90 అడుగులకు చేరింది. ఎడమగట్టు భూగర్భ జలవిద్యుత్ కేంద్రంలో తెలంగాణ చేపడుతున్న విద్యుత్ ఉత్పాదన వల్ల నీటిమట్టం తగ్గింది. మరో 0.90 అడుగులకు నీటిమట్టం తగ్గితే మినిమం డ్రా డౌన్ లెవెల్ 854 అడుగులకు చేరుతుంది. అనంతరం కూడా విద్యుత్ ఉత్పత్తి కొనసాగిస్తే రాయలసీమ రైతులు తీవ్ర ఇబ్బందులు పడే అవకాశాలున్నాయి. తెలంగాణ జెన్‌కో..5,853 క్యూసెక్కుల నీటితో 2.730 మిలియన్ యూనిట్ల విద్యుత్‌ను ఉత్పత్తి చేసింది.


 * తుంగభద్ర డ్యాంలో పూడికతీతపై పాలకుల అశ్రద్ధ
 * పూడికతీత సాధ్యమేనంటున్న నిఫుణులు
 * డ్రెజ్జింగ్ పద్ధతి ద్వారా మట్టి తొలగించే అవకాశం
 * ఆ దిశగా శ్రద్ధ చూపని ఇరు రాష్ట్రాల పాలకులు
 సాక్షి, బళ్లారి : తుంగభద్ర జలాశయంలో రోజురోజుకూ పూడిక పెరిగిపోతోంది. డ్యాం నిర్మాణం చేపట్టినప్పుడు నీటిమట్టం 132 టీఎంసీలు ఉండగా, ప్రస్తుతం 100 టీఎంసీలకు పడిపోయింది. ఈ నేపథ్యంలో కర్ణాటక, ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రాలకు దామాషా ప్రకారం ఉన్న నీటి కేటాయింపులు పూర్తిగా తగ్గిపోయాయి. దీంతో ఇరు రాష్ట్రాల రైతులు తీవ్రంగా నష్టపోతున్నారు. డ్యాం నిర్మాణాలు చేపట్టి 60 సంవత్సరాలు కావడంతో మిగిలిన డ్యాంల కంటే తుంగభద్రలో ఎక్కువ పూడిక చేరింది. డ్యాంలో పూడిక చేరిక వల్ల ఏటా అర టీఎంసీ నీటిని నిల్వ చేసే కెపాసిటీని జలాశయం కోల్పోతోంది.
 
 దీంతో పూడికతీత అంశం రెండు, మూడు సంవత్సరాలుగా తెరపైకి వచ్చింది. పూడికతీత సాధ్యమని కొందని... కాదని మరికొందరు వాదిస్తున్నారు. పూడిక ద్వారా నష్టపోతున్న 32 టీఎంసీలు నీటిని మరో రకంగా ఉపయోగించుకునేలా ప్రయత్నాలు చేయాలని మరికొందరు సూచిస్తున్నారు. ఈ డ్యాం ద్వారా కర్ణాటకలోని బళ్లారి, రాయచూరు, కొప్పళ, ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని అనంతపురం, కర్నూలు, వైఎస్‌ఆర్ జిల్లా, తెలంగాణలోని మహబూబ్‌నగర్ జిల్లాల రైతులు లబ్ధిపొందుతున్నారు.
 
 ఇలా ఇన్ని జిల్లాల రైతులకు జీవనోపాధి అయినా టీబీ డ్యాంను పాలకులు నిర్లక్ష్యం చేస్తున్నారు. ఉమ్మడి ప్రాజెక్టు కావడంతో ఎవరికి వారే యమునా తీరే అన్న చందంగా ఆయా రాష్ట్ర పాలకులు వ్యవహరిస్తున్నారు. తుంగభద్ర పూడిక తీత సాధ్యం కాదని పైపైకి అధికారులు, ప్రజాప్రతినిధులు పేర్కొంటున్నా.. లోతుగా అధ్యయనం చేస్తే పూడికతీత సాధ్యమని పలువురు మేధావులు అభిప్రాయపడుతున్నారు.
  
 డ్రెజ్జింగ్ పద్ధతి అంటే..
 1976వ సంవత్సరంలో డ్రెజ్జింగ్ కార్పొరేషన్ ద్వారా భారత ప్రభుత్వం నదులు, డ్యాంలు, పెద్ద పెద్ద చెరువుల్లో పూడిపోయిన మట్టిని తొలగించేందుకు డ్రెజ్జింగ్ అనే అత్యాధునిక పద్ధతి ద్వారా పూడిక తొలగిస్తున్నారు. డ్రెజ్జింగ్ పద్ధతి అంటే పెరుగును చిలికినట్లుగా భూమిలోని మట్టిని అత్యాధునిక యంత్రాలను డ్యాంలోకి వదిలి నీరు ఉన్నప్పుడు చిలికితే ఆ నీరు బయటకు వెళ్లినప్పుడు పూడిక  తొలుగుతుంది. డ్యాం నుంచి నీరు ఓవర్ ఫ్లో అవుతున్నప్పుడు గేట్లు ఎత్తి నది ద్వారా నీరు వదిలినప్పుడు డ్రెజ్జింగ్ పనులు చేపడితే  ఏటా కనీసం ఒక టీఎంసీ నీరు నిల్వ ఉండేవిధంగా పూడిక తొలగే అవకాశం ఉందని నిపుణులు అభిప్రాయపడుతున్నారు.
 
 నీరు నిలిచిపోయినప్పుడు నదిలో ఉన్న తుంగభద్ర మట్టిని చుట్టుపక్కల ప్రాంతాలకు చెందిన రైతులు ఉపయోగించుకునేందుకు వీలు అవుతుంది. సారవంతమైన మట్టిని రైతులకు ఉపయోగపడటంతో పాటు తుంగభద్ర డ్యాంలో పూడికతీత సమస్య కూడా పరిష్కారం అవుతుంది.  ఒక టీసీఎం నీరు నిల్వ ఉండే మట్టిని పూడిక తీయాలంటే వేల కోట్లు ఖర్చు అవుతుంది. తుంగభద్రలో నీరు పూర్తిగా లేనప్పుడు మట్టిని తీసి పొలాల్లోకి వేయడం కష్టసాధ్యమని పేర్కొంటున్నారు. అయితే డ్రెజ్జింగ్ పద్ధతి ద్వారా డ్యాం  గేట్లు ఎత్తినప్పుడు పూడికతీత సాధ్యమని భావిస్తున్నారు.
  
 తుంగభద్ర డ్యాంలో ఏటా కనీసం రెండు నెలలు పాటు డ్యాం నుంచి గేట్లు ఎత్తి నీరు వదులుతుంటారు. ఈ నేపథ్యంలో డ్యాం గేట్లు ఎత్తినప్పుడు ప్రతిసారి డ్రెజ్జింగ్ పద్ధతి ద్వారా పూడిక తొలగిస్తే మరింత పూడిక చేరే ప్రమాదాన్ని అరికట్టడంతో పాటు పూడికను తొలగించే అవకాశం ఉంది. అయితే ఆ వైపుగా పాలకులు, అధికారులు శ్రద్ధ చూపడం లేదు.
  
 ఇరు రాష్ట్రాల సీఎంల చర్చలు..
 తుంగభద్రలో పూడిక ద్వారా నష్టపోతున్న నీటిని ఎలాగైనా ఉపయోగించుకోవాలని ఇరు రాష్ట్రాలకు చెందిన సీఎంలు సిద్ధరామయ్య, చంద్రబాబునాయుడు ఇటీవల చర్చలు జరిపిన విషయం తెలిసిం దే. హెచ్‌ఎల్‌సీ, ఎల్‌ఎల్‌సీ కాలువల ఆధునీకరణపై ప్రధానంగా చర్చించారు. లోతుగా అధ్యయనం చేయకుండా తుతూమంత్రంగా చర్చలు జరపడంతో ఎలాంటి ప్రయోజనం ఉండదని పలువురు నీటిపారుదల రంగ నిపుణులు అభిప్రాయపడుతున్నారు.
  
 ఇప్పటికైనా మేల్కొడి..
 టీబీ డ్యాంలో  50 సంవత్సరాల్లో 32 టీఎంసీలు పూడిక చేరింది. పాలకులు ఇలాగే నిర్లక్ష్యం చేస్తే తుంగభద్ర డ్యాం ద్వారా సాగునీరు కాదు కదా కనీసం తాగునీరు కూడా లభించబోదని నిపుణులు ఆందోళనలు వ్యక్తం చేస్తున్నారు. ఈ నేపథ్యంలో రెండు రాష్ట్రాల ముఖ్యమంత్రులు, సంబంధిత మంత్రులు తుంగభద్ర డ్యాంలోని పూడికను తొలగించేందుకు అవకాశంపై సాధ్యాసాధ్యాలపై సమగ్రంగా సర్వే చేపట్టిన డ్రెజ్జింగ్ పద్ధతి ద్వారా పూడిక తొలగించేందుకు కృషి చేయాలని రైతులు విజ్ఞప్తి చేస్తున్నారు.


 * చెరువుల పునరుద్ధరణపై నీటి పారుదల
 * నిపుణుడు హనుమంతరావు సూచన
 * చెరువుల్లో పూడిక కంటే ముందు కట్టల బలోపేతం, అలుగు విస్తరణ తప్పనిసరి
 * ఇప్పటికే తెగిపోయిన 1,700 చెరువులకు యుద్ధప్రాతిపదికన మరమ్మతులు చేయాలి
 * చెరువులకు నీరు వచ్చే కాలువలు, వాగుల్లో పూడిక తీత వద్దని సూచన
  
 సాక్షి, హైదరాబాద్: రాష్ట్ర ప్రభుత్వం చేపట్టిన చెరువుల పునరుద్ధరణ కార్యక్రమం అభినందనీయమని... అయితే ముందుగా చెరువుల్లో పూడిక తీయడం కాకుండా వాటి కట్టల భద్రత, అలుగు (మత్తడి) విస్తరణ చేపట్టాలని ప్రముఖ నీటి పారుదల నిపుణుడు, రిటైర్డ్ ఈఎన్‌సీ టి.హనుమంతరావు సూచించారు. భారీ వర్షాల సమయంలో చెరువుల కట్టలు తెగి, నీరు నిల్వ ఉండ టం లేదని ఆయన చెప్పారు. ఈ విషయమై ఆదివారం ‘సాక్షి’తో మాట్లాడారు. తెలంగాణలో ఇప్పటికే 1,700 చెరువుల కట్టలు తెగిపోయి వృథాగా ఉన్నాయని.. వాటిని యుద్ధప్రతిపాదికన మరమ్మతు చేయాలని పేర్కొన్నారు.
  
 పదేళ్ల వరదను దృష్టిలో ఉంచుకోవాలి..
 పదేళ్లపాటు ఆ చెరువులకు వచ్చే వరదను దృష్టిలో పెట్టుకుని, ఆయా ప్రాంతాల నేల స్వ భావం ఆధారంగా పనులు చేపట్టాలని హనుమంతరావు సూచించారు. చెరువుల పూడికతీత కార్యక్రమం సాధారణంగా తూముల వద్ద ఎక్కువగా జరుగుతుందని, తూముల వద్ద పూడిక తీయడం వల్ల ప్రయోజనం ఉండదని చెప్పారు. దీనివల్ల అక్కడ తూములుపైకి ఉండి, చెరువులోతుగా ఉంటే.. నీరు బయటకు వెళ్లే అవకాశం ఉండదన్నారు.
 
 త్వరగా నిండే వాటికి ప్రాధాన్యత..
 చెరువుల్లో నీరు నిండుగా ఉన్నప్పుడు వాటి కట్టలు తెగకుండా ఉండాలంటే... వాటి భద్రత సామర్థ్యాన్ని పెంచి, ఏటవాలుగా ఏర్పాటు చేయాలని, అలుగు విస్తీర్ణం కూడా పెంచాల్సి ఉంటుందని హనుమంతరావు తెలిపారు. వర్షాలతో త్వరగా నిండే చెరువులకు ప్రాధాన్యత ఇవ్వాలని... భారీ వర్షాలు వచ్చినా నిండని చెరువుల్లో పూడికతీసే కార్యక్రమంతో ప్రయోజనం ఉండదని చెప్పారు. చెరువులకు సంబంధించి తాను రాసిన ‘చిన్న నీటిపారుదల సాంకేతిక మార్గదర్శకాలు (మైనర్ ఇరిగేషన్ టెక్నికల్ గైడ్‌లైన్స్)’ను పరిగణనలోకి తీసుకోవాలని కోరారు. చెరువుల్లోకి నీరు చేరే కాలువలు, వాగుల్లో పూడిక, చెట్లను కొట్టేయడం వల్ల నీరు వేగంగా వచ్చి చెరువుల్లో చేరుతుందని... కానీ పరీవాహక ప్రాంతాల్లో భూగర్భ జలాలు చేరకుండా పోయే అవకాశముంటుందని హనుమంతరావు చెప్పారు. కాలువలు, వాగుల్లో పూడిక తీయకుంటే... వర్షం నీరు కాస్త ఆలస్యంగా వచ్చినా భూగర్భ జలాలు పెరుగుతాయని తెలిపారు.
 
 గరిష్ట నీటి మట్టం వద్ద...
 పట్టణాలు, నగరాల్లో చెరువుల పూర్తిస్థాయి నీటిమట్టం (ఎఫ్‌టీఎల్) వద్ద కంచె నిర్మాణం చేస్తున్నారని, అలా కాకుండా గరిష్ట నీటిమట్టం (ఎంటీఎల్) వద్ద కంచె వేయడం మంచిదని హనుమంతరావు అభిప్రాయపడ్డారు. చెరువుల చుట్టుపక్కల ఇళ్లు నిర్మాణాలు పెరిగిపోతున్నాయని, వర్షాలు పడినప్పుడు ఆ ఇళ్లన్నీ ముంపునకు గురవుతున్నాయని పేర్కొన్నారు. అందువల్ల గరిష్ట స్థాయి నీటి మట్టం వద్ద కంచె నిర్మాణం చేపడితే.. దాని లోపల ఇళ్ల నిర్మాణం జరిగే అవకాశాలు తక్కువగా ఉంటాయని ఆయన తెలిపారు.
  
 పునరుద్ధరణకు 100 మంది రిటైర్డ్ ఇంజనీర్ల సేవలు!
 భారీ ఎత్తున చేపట్టనున్న చెరువుల పునరుద్ధరణ కార్యక్రమానికి రిటైర్డ్ ఇంజనీర్ల సహకారం తీసుకోవాలని నీటి పారుదల శాఖ నిర్ణయించింది. మండల స్థాయిలో ఏర్పాటు చేయనున్న సెక్షన్ కార్యాలయాల పరిధిలో సుమారు 100 మంది రిటైర్డ్ ఇంజనీర్ల సేవలను వినియోగించుకునేలా కసరత్తు చేస్తోంది. దీనికి సంబంధించి ఇప్పటికే ప్రతిపాదనలు సిద్ధం చేసి... ఆర్థిక శాఖ అనుమతి కోసం పంపినట్లు నీటి పారుదల శాఖ వర్గాలు వెల్లడించాయి. మండల స్థాయిలో చెరువు పనుల అంచనాలు, పనుల పర్యవేక్షణ, పనుల సర్వే తదితర బాధ్యతలను వారు నిర్వర్తిస్తారని తెలిపాయి.


 భద్రాచలం : గోదారమ్మ శాంతించింది. భద్రాచలం వద్ద దీని నీటి మట్టం బుధవారం 40 అడుగులకు చేరింది. దీంతో మొదటి ప్రమా ద హెచ్చరికను ఉపసంహరించారు. గురువారం నాటికి ఇది మరింత తగ్గే అవకాశముందని భద్రాచలం ఆర్డీఓ ఆర్.అంజయ్య తెలిపారు. రెండు రోజుల వ్యవధిలోనే ఉగ్రరూపం దాల్చిన గోదావరి నెమ్మదిగా తగ్గుముఖం పట్టింది.
 
 దీంతో  పరీవాహక ప్రాంత ప్రజానీకంతో పాటు, జిల్లా యంత్రాంగం కూడా ఊపిరిపీల్చుకుంది. వరద తగ్గుము ఖం పట్టడటంతో నష్టం అంచనాలపై యుద్ధప్రాతిపదికన సర్వే చేపట్టేందుకు అధికారులు సిద్ధమయ్యారు. గోదావరి పరీవాహక ప్రాంతంలోని 14మండలాలపై వరద ప్రభా వం చూపింది. వరద తగ్గుముఖం పట్టడం లో భద్రాచలం, పాల్వంచ డివిజన్లలోని పునరావాస శిబిరాల్లో తలదాచుకున్న బాధితులు ఇళ్లకు చేరుకుంటున్నారు.
 
 అయితే.. భద్రాచలం పట్టణంలోని అశోకనగర్ కొత్తకాలనీని ఇంకా వరద నీరు వీడలేదు. దీంతో ఇక్కడ బుధవారం కూడా పునరావాస శిబిరం కొనసాగింది. వరద పూర్తి స్థాయిలో తగ్గుముఖం పట్టడంతో భద్రాచలం గో దావరి రేవులోని స్నానఘట్టాల బయటపడ్డాయి. అదే విధం గా అక్కడ ఉన్న ఆలయాల నుంచి కూడా వరద నీరు వైదొలిగింది. దీంతో ఇక్కడ చేరిన ఒండ్రుమట్టిని తొలగిస్తున్నారు.
 
  అపార నష్టం
   గోదావరి వరదలతో పరీవాహక ప్రాంత రైతులకు అపార నష్టం వాటిల్లింది. ప్రకృతి వైపరీత్యాలతో కుదేలైన ఏజెన్సీ రైతాంగానికి గోదావరి వరదలు మరోసారి కుంగదీశాయి. జిల్లాలోని పరీవాహక ప్రాంతంలో సుమారుగా 25 వేల ఎకరాల్లో పంటలు నీటమునిగాయి. గోదావరి వరద పూర్తిగా తగ్గుముఖం పట్టడంతో పంటలకు ఏ మేరకు నష్టం జరిగిందనే విషయంపై వ్యవసాయశాఖాధికారులు అంచనాలు వేసేందుకు సిద్ధమవుతున్నారు. చేలల్లో పట్టిన వరద నీరు పూర్తిగా తగ్గితే పూర్తి స్థాయిలో నష్టంపై అంచనా వేయగలమని  వ్యవసాయశాఖ అధికారి ఒకరు తెలిపారు. అదే విధంగా పలు చోట్ల రహదారుల పైకి వరద నీరు రావడంతో రోడ్లు దెబ్బతిన్నాయి.
 
 కోతకు గురైన రోడ్లకు మరమ్మతులు చేయించడం,  పంట నష్టంపై తగిన అంచనాలు వేయడం లాంటి చర్యలను యుద్ధప్రాతిపదికన చేపట్టాలని కలెక్టర్ ఇలంబరితి ఇప్పటికే ఆదేశాలు జారీ చేశారు. దీంతో నష్ట పరిహారం అందజేసేందుకు అన్ని శాఖల అధికారులు నివేదికల తయారీలో తలమునకలయ్యారు.
 
  అంధకారంలోనే గిరిజన గ్రామాలు
  వరద తగ్గుముఖం పట్టినప్పటకీ ఇంకా అనేక గిరిజన గ్రామాలకు విద్యుత్ సరఫరా పునరద్ధరించలేదు. దీంతో అవి ఇంకా అంధకారంలోనే మగ్గుతున్నాయి. కూనవరం మండలంలో 48 గ్రామాలకు విద్యుత్ సరఫరాను నిలిపివేయగా, బుధవారం 33 గ్రామాలకు పునరుద్ధరించారు. అదే విధంగా వీఆర్‌పురంలో ఇంకా 33 గ్రామాలకు, చింతూరులో 7 గ్రామాలకు విద్యుత్ సరఫరా లేదు.
 
  దీంతో ఆయా గ్రామాల ప్రజలు రెండు రోజులుగా చీకట్లోనే గడుపుతున్నారు. మూడో ప్రమాద హెచ్చరిక దాటి వరద ప్రవహించడంతో విద్యుత్ స్తంభాలతో పాటు పలు చోట్ల ట్రాన్స్‌ఫార్మర్లు నీటమునగటంతో ఎలాంటి ప్రమాదం జరుగకుండా ముందు జాగ్రత్త చర్యల్లో భాగంగా ట్రాన్స్ కో అధికారులు సరఫరాను నిలిపివేశారు. వరద తగ్గుముఖం పట్టడంతో లైన్లకు మరమ్మతులు చేసి యుద్ధప్రాతిపదికన సరఫరాను ఇచ్చేందుకు తగు చర్యలు చేపడుతున్నట్లు ట్రాన్స్‌కో డీఈ ప్రతాపరెడ్డి తెలిపారు.
 
  వ్యాధులతో తస్మాత్ జాగ్రత్త
  భారీ వర్షాలు, గోదావరి వరదలతో గ్రామాల్లో పారిశుద్ధ్యం అధ్వానంగా తయారైంది. దీంతో అంటువ్యాధులు విజృంభించే ప్రమా దం ఉందని ఏజెన్సీ ప్రాంత ప్రజలు తీవ్ర ఆందోళన వ్యక్తం చేస్తున్నారు. పారిశుద్ధ్యాన్ని మెరుగుపర్చకుంటే పరిస్థితి చేయిదాటి పో యే ప్రమాదముందని వైద్య ఆరోగ్యశాఖాధికారులు అంటున్నా రు.కలెక్టర్ డాక్టర్ ఇలంబరితి ఈ విషయంలో యంత్రాంగాన్ని అ ప్రమత్తం చేయాలని పరీవాహక ప్రాంతప్రజలు కోరుతున్నారు.


 శ్రీకాకుళం పాతబస్టాండ్:  ఎడతెరిపి లేని వర్షాలు.. ఉప్పొంగుతున్న నదులు, వాగులు, వంకలు.. నీట మునుగుతున్న పంటలు.. జలదిగబంధంలో చిక్కుకుంటున్న గ్రామాలు.. ఇదీ జిల్లాలో ప్రస్తుత పరిస్థితి. ఇన్నాళ్లూ వర్షాభావంతో అల్లాడిపోయిన ప్రజలను అల్పపీడన ప్రభావంతో గత రెండు రోజులుగా కురుస్తున్న వర్షాలు ఉక్కిరిబిక్కిరి చేస్తున్నాయి. ఎగువన ఒడిశాలోనూ వర్షాలు కురుస్తున్న వర్షాలతో వంశధార ఉగ్రరూపం దాల్చుతోంది. నదీతీర గ్రామాలకు వరద ముప్పు పొంచి ఉన్నట్లు అధికార యంత్రాంగం సైతం హెచ్చరికలు జారీ చేసింది. మండలస్థాయి అధికారులను అప్రమత్తం చేశారు. కలెక్టరేట్‌తోపాటు ఆర్డీవో కార్యాలయాల్లో కంట్రోల్ రూములు ఏర్పాటు చేశారు. తీర మండలాల తహశీల్దార్లను అందుబాటులో ఉండి అనుక్షణం పరిస్థితిని పర్యవేక్షించాలని కలెక్టర్ గౌరవ్ ఉప్పల్ ఆదేశించారు. ఇప్పటిప్పుడు ప్రమాదం లేకపోయినా వంశధార నీటిమట్టం పెరుగుతుండటంతో ముందు జాగ్రత్త చర్యలు చేపడుతున్నారు.
  
  వంశధారకు వరద
  వంశధారలో నీటిమట్టం ప్రమాదస్థాయికి చేరుతోంది. గత రె ండు రోజులుగా జల్లాతో పాటుగా ఒడిశాలోని వంశధార పరివాహక ప్రాంతాల్లో భారీ వర్షాలు కురుస్తుండటంతో నదిలో నీటి ప్రవాహం శుక్రవారం రాత్రి నుంచి బాగా పెరిగింది. శనివారం  ఉదయం 7 గంటలకు గొట్టా బ్యారేజ్ వద్ద 85,626 క్యూసెక్కుల నీరు ప్రవహించగా, 10 గంటలకు అది 81,446 క్యూసెక్కులకు తగ్గింది. అలాగే మధ్యాహ్నం 3 గంటలకు 78,112 క్యుసెక్కుల ప్రవాహం ఉంది. నీటి ప్రవాహం తగ్గుతున్నట్లు కనిపిస్తున్నా ఎగువన ఇంకా వర్షాలు తెరిపివ్వనందున ఏ క్షణంలోనైనా మళ్లీ నీటి ప్రవాహం ఉద్ధృతం కావచ్చని అధికారులు భావిస్తున్నారు. వర్షాల తీవ్రత కొనసాగితే వంశధారకు వరదలు రావచ్చని అంచనా వేస్తున్నారు.
  
  అదే జరిగితే శ్రీకాకుళం, గార, భామిని, కొత్తూరు, సరుబుజ్జిలి, ఎల్.ఎన్.పేట, పోలాకి, జలుమూరు, హిరమండలం, ఆమదాలవలస, నరసన్నపేట మండలాలు ప్రభావితమవుతాయి. దాంతో ఈ మండలాల్లోని 124 తీర గ్రామాలను అధికారులు అప్రమత్తం చేస్తున్నారు. ఇప్పటికే 32 గ్రామాల్లో పంట పంట పొలాలు ముంపునకు గురయ్యాయి. కొత్తూరు మండలంలోని పెనుగొటివాడ తదితర గ్రామాలు జలదిగ్బంధంలో చిక్కుకున్నాయి. మరో ప్రధాన నది అయినా నాగావళిలో ప్రస్తుత సాధారణ నీటి ప్రవాహమే ఉన్నా.. అది కూడా క్రమంగా పెరుగుతోంది. శనివారం మధ్యాహ్నం 3 గంటల సమయానికి తోటపల్లి వద్ద నదిలో 15,450 క్యూసెక్కుల ప్రవాహం ఉంది. అయితే రాత్రి 9 గంటల ప్రాంతంలో ఎగువ నుంచి వరద పెరగడంతో తోటపల్లి వద్ద నీటి ప్రవాహం 26,706 క్యూసెక్కులకు పెరిగింది. బ్యారేజీ నీటిమట్టం 100.7 మీటర్లుగా నమోదైంది.
  
  ఇన్‌చార్జీల పర్యవేక్షణ
  వరదలు వచ్చే అవకాశం ఉన్నందున పరిస్థితులను సమీక్షించి ఎప్పటికప్పుడు తగిన చర్యలు తీసుకునేందుకు జిల్లాలోని మూడు డివిజన్లకు ఆయా ఆర్డీవోలను ఇన్‌చార్జీలుగా నియమితులయ్యారు. మండల ఆధికారులు ఆయా మండలాల్లోని లోతట్టు ప్రాంతాలను సందర్శించి పరిశీలించాలని ఆదేశించారు. మత్స్యకారులను వేటకు వెళ్లవద్దని సూచించారు. లోతట్టు ప్రాంతాల ప్రజలు మరింత అప్రమత్తంగా ఉండేలా సూచనలు చేయాలని ఆయన చెప్పారు.
  
  మంత్రి సమీక్ష
  జిల్లాలో ఎడతెరిపి లేని వర్షాలు కారణంగా వంశధార, నాగావళి నదీ పరివాహక గ్రామాల్లో ప్రజలకు ఎటువంటి ఇబ్బందులు కలగకుండా జిల్లా అధికార యంత్రాంగం అప్రమత్తంగా ఉండాలని రాష్ట్ర కార్మిక శాఖ మంత్రి అచ్చెన్నాయుడు, నీటిపారుదల శాఖ మంత్రి దేవినే ని ఉమామహేశ్వరరావులు ఆదేశించారు. ఈ మేరకు శనివారం జిల్లా యంత్రాంగంతో పరిస్థితిని సమీక్షించారు. అవసరమైతే పునరావాస కేంద్రాలు ఏర్పాటు చేయాలని,  జిల్లాలో పరిస్థితులపై ఎప్పటికప్పుడు సమాచారం అందజేయాలని ఆదేశించారు.
  


 మణికొండ:  ఎగువ ప్రాంతాల్లో కురుస్తున్న భారీ వర్షాలతో గ్రేటర్ దాహార్తిని తీరుస్తున్న హిమాయత్ సాగర్, ఉస్మాన్ సాగర్ జలాశయాలు నిండు కుండలా తొణికిస లాడుతున్నాయి. వరద ఉధృతి ఇలాగే కొనసాగితే సోమవారం సాయంత్రానికి హిమాయత్‌సాగర్ 8 గేట్లు ఎత్తి దిగువనకు నీరు వదులుతామని జలమండలి ట్రాన్స్‌మిషన్ విభాగం చీఫ్ జనరల్ మేనేజర్ విజయ్‌కుమార్ రెడ్డి ‘సాక్షి’కి తెలిపారు.
 
 జంట జలాశయాల గేట్లు 2010లో మాత్రమే తెరిచారు. నాలుగేళ్ల విరామం తర్వాత మళ్లీ జంట జలాశయాలు పూర్తిస్థాయి జలకళతో కనిపించడం ఇదే కావడం విశేషం. కాగా శనివారం ఉదయం నుంచి మొదలైన ఈసీ, మూసీ నదుల ప్రవాహం మరింత పెరగడంతో ఆదివారం సాయంత్రానికి హిమాయత్‌సాగర్ గరిష్ట నీటిమట్టం 1763.500 అడుగులకు గాను 1752 అడుగులకు చేరింది.
 
 ఉస్మాన్‌సాగర్ (గండిపేట్)కు శనివారం వరద ప్రవాహం ఓ మోస్తరుగా ఉండటంతో జలాశయం నీటి మట్టం అడుగున్నర మేర పెరిగింది. ఈ జలాశయం గరిష్ట నీటిమట్టం 1790 అడుగులుండగా, ఆదివారం సాయంత్రానికి 1771 అడుగులకు చేరింది. ఇదిలా ఉండగా, జంట జలాశయాల వరదనీటి పరిస్థితిని రాజేంద్రనగర్ సర్కిల్ జలమండలి జనరల్ మేనేజర్ సాయినాథ్ ఆదివారం ఉదయం పరిశీలించారు. ప్రస్తుతం హిమాయత్ సాగర్‌కు వరద ఉధృతి ఎక్కువైందని సిబ్బంది అప్రమత్తంగా ఉండాలని సూచించారు.
  
 లోతట్టు ప్రాంతాలు అప్రమత్తం..
 
 హిమాయత్ సాగర్ జలాశయం గేట్లు తెరవనున్న నేపథ్యంలో జలాశయం దిగువన ఉన్న లంగర్‌హౌస్, బాపూఘాట్, డిఫెన్స్ కాలనీ, మొఘల్‌కా నాలా, కార్వాన్ పరిధిలోని పలు బస్తీల వాసులను సురక్షిత ప్రాంతాలకు తరలి వెళ్లాలని రెవెన్యూ, జలమండలి యంత్రాంగం హెచ్చరికలు చేసింది.
  
 ఇళ్లు ఖాళీ చేయాలని హెచ్చరికలు..
 
 లంగర్‌హౌస్: హిమయత్‌సాగర్ గేట్లు ఎత్తనుండటంతో ముందస్తుగా లోతట్టు ప్రాంతాల వారిని సురక్షిత ప్రాంతాలకు తరలించే పనిలో అధికారులు నిమగ్నమయ్యారు. ఆదివారం రాత్రి లంగర్‌హౌస్ పోలీసులు వివిధ ప్రాంతాల్లో ముందస్తు హెచ్చరికలు జారీ చేశారు. ఇంటింటికీ వెళ్లి ఇళ్లు ఖాళీ చేయాలని సూచించారు. గ్రామాలను దాటాక లంగర్‌హౌస్‌లోని బాపూఘాట్ వద్ద ఈ వరద నీరు నగరంలోకి ప్రవేశిస్తుంది. ఇక్కడి నుంచి వాగు కుచించుకు పోవడంతో పోలీసులు ప్రజలను ముందస్తుగా తరలించే పనిలో నిమగ్నమయ్యారు.


 శ్రీశైలం: గత కొద్దిరోజులుగా కురుస్తున్న భారీ వర్షాల ప్రభావంతో శ్రీశైల జలాశయం గరిష్టస్థాయికి చేరుకుందని అధికారులు తెలిపారు. ప్రస్తుత నీటి మట్టం 884.30 అడుగులకు చేరుకుందని తెలిపారు. శ్రీశైలం పూర్తిస్థాయి నీటిమట్టం 885 అడుగులని అధికారులు తెలిపారు. 
  
 శ్రీశైల జలాశయం ఇన్ ఫ్లో 2 లక్షల 388 క్యూసెక్కులు, ఔట్ ఫ్లో 68 వేల 297 క్యూసెక్కులని అధికారులు వెల్లడించారు. నీటి మట్టం పెరిగితే ఏ క్షణానైనా క్రస్ట్ గేట్లు తెరిచే అవకాశం ఉందని తెలుస్తోంది. 


 వర్షాభావం కలవరపెడుతోంది. ప్రధాన జలాశయాల్లో నీటి మట్టం పడిపోతోంది. భూగర్భ జలం అడుగంటుతోంది. సాధారణ వర్షపాతంతో పోలిస్తే జూన్ నుంచి ఇప్పటివరకు 53 శాతం తక్కువ వర్షం కురవడంతో.. జిల్లా అంతటా కరువు దుర్భిక్షం కనిపిస్తోంది. ప్రధానంగా జిల్లాకు సాగునీటి వర ప్రదాయనిగా పేరొందిన శ్రీరాంసాగర్ ప్రాజెక్టులో ఆశించిన స్థాయిలో నీటి మట్టం లేకపోవటం ఆందోళన కలిగిస్తోంది. నిరుడు ఇదే సమయానికి ఎస్సారెస్పీ నుంచి సాగునీటిని విడుదల చేయటంతోపాటు వరద కాల్వకు నీటిని వదలగా... ఈ ఏడాది వానాకాలం మొదలై రెండు నెలలు దాటినా చుక్కనీరు చేరక ఎస్సారెస్పీ వెలవెలబోతోంది.
  
 సాక్షి ప్రతినిధి, కరీంనగర్ : ఎగువన మహారాష్ట్రలోని గోదావరి పరివాహక ప్రాంతంలో ఆశించిన వర్షపాతం లేక ఎస్సారెస్పీ వెలవెలబోతోంది. గత ఏడాది ఆగస్టు 24న ఎస్సారెస్పీలో 1090.70 అడుగుల నీటి మట్టం ఉండగా.. జలాశయంలో 88.662 టీఎంసీల నీరు నిల్వ ఉంది. ఆదివారం ఉదయం కేవలం 1066.40 అడుగుల నీటి మట్టంతో జలాశయంలో 22.736 టీఎంసీల నీరు నిల్వ ఉంది. నిరుటితో పోలిస్తే నీటి నిల్వలు నా లుగోవంతుకు పడిపోవటం వర్షాభావం తీవ్రతకు అద్దం పడుతోంది.  ఎ గువన వర్షాలు లేక చుక్క ఇన్‌ఫ్లో చేరకపోవడంతో జలాశయంలో ఉన్న నిల్వ నీరు ఖాళీ అవుతోంది. వర్షాకాలం ప్రారంభంలో రిజర్వాయర్‌లో 24 టీఎంసీల నీరు నిల్వ ఉంటే.. రెండు నెలల్లో 1.27 టీఎంసీల నీరు అడుగంటింది.
  
 మరో రెండు నెలల పాటు బాబ్లీ గేట్లు తెరిచి ఉంటాయి. ఈ వ్య వధిలోనూ ఇన్‌ఫ్లో లేకపోవడం ఆందోళన కలిగిస్తోంది. గత ఏడాది సృమద్ధిగా వర్షాలు కురవడంతో జూన్ నుంచే ఇన్‌ఫ్లో మొదలైంది. జలాశయం నిండిపోవటంతో జూలై 26న తొమ్మిది గేట్లు ఎత్తి వరద నీటిని వదిలేశారు. జూలై 19 నుంచే కాకతీయ కాలువకు 5 వేల క్యూసెక్కులు, వరద కాల్వకు 19 వేల క్యూసెక్కుల నీటిని విడుదల చేశారు. దీంతో ఎస్సారెస్పీలో అంతర్భాగమైన దిగువ మానేరు జలాశయం (ఎల్‌ఎండీ) పూర్తిగా నీటితో నిండింది. నిరుడు ఆగస్టు 24న ఎల్‌ఎండీలో 920 అడుగుల నీటి మట్టం ఉంది. 24 టీఎంసీల నీరు నిల్వ ఉంది. ఆదివారం నాటి లెక్కల ప్రకారం కేవలం 897.45 అడుగుల నీటి మట్టం, 9.047 టీఎం సీలు మాత్రమే నీరు నిల్వ ఉంది.
  
 దీంతో తాగునీటి అవసరాలకు మినహా సాగుకు నీటిని విడుదల చేసే పరిస్థితి లేకుండా పోయింది. ఖరీఫ్‌లో ఈ ప్రాజెక్టు ఆయకట్టుకు సాగునీరు ప్రశ్నార్థకంగా మారడంతో రైతులు దిక్కులు చూస్తున్నారు. బోర్లు, బావులపై ఆధారపడి కొందరు పంటలు సాగు చేసినా.. భూగర్భ జలమట్టం పడిపోతున్న తీరు ప్రమాద ఘంటికలు మోగిస్తోంది. నిరుడు ఇదే సమయానికి జిల్లాలో సగటు భూగర్భ జలమట్టం 6.45 మీటర్లుగా నమోదైంది. జూలై నెలలో ఈ జలమట్టం 8.88 మీటర్లుగా రికార్డు అయింది. అంటే నిరుటితో పోలిస్తే 2.43 మీటర్ల మేరకు భూగర్భజలం తగ్గిపోయింది. వర్షాభావ పరిస్థితులు ఇలాగే కొనసాగితే ఆగస్టు నెలాఖరు వరకు భూగర్భ జలమట్టం మూడు మీటర్లకు పడిపోతుందని భూగర్భ జలశాఖ నిపుణులు అంచనా వేస్తున్నారు.


 ముల్లైపెరియార్ డ్యామ్ నీటి మట్టాన్ని 152 అడుగులకు పెంచడమే తన లక్ష్యమని సీఎం జయలలిత స్పష్టం చేశారు. తమిళుల హక్కుల పరిరక్షణ, జీవనాభివృద్ధి, అన్నదాతల సంక్షేమమే ధ్యేయంగా అవిశ్రాంత ఉద్యమాలకు తాను సిద్ధమని ప్రకటించారు. మదురైలో శుక్రవారం జరిగిన ముల్లైపెరియార్ డ్యామ్ విజయోత్సవ సభలో సీఎంను రైతు సంఘాల నేతలు పొగడ్తలతో ముంచెత్తారు.
  
 సాక్షి, చెన్నై :  ముల్లైపెరియార్ డ్యామ్ నీటి మట్టాన్ని 142 అడుగులకు చేర్చే విధంగా సుప్రీంకోర్టు తీర్పు ఇచ్చిన విషయం తెలిసిందే. ఇందుకు తగ్గ పనులు వేగవంతమయ్యాయి. ఈ విజయం ముఖ్యమంత్రి జే.జయలలిత నేతృత్వంలోని ప్రభుత్వ శ్రమకు ఫలితంగా చెప్పవచ్చు. జయలలితను సత్కరించే విధంగా, విజయోత్సవాన్ని జరుపుకునేందుకు ఆ డ్యామ్ నీటి ఆధారిత జిల్లాలు తేని, విరుదునగర్, శివగంగై, రామనాథపురం, మదురై, దిండుగల్ రైతు సంఘాలు నిర్ణయించాయి. ఇందు కోసం మదురై వేదికగా భారీ ఏర్పాట్లు చేశారు.
  
 ఈ వేడుకలో పాల్గొనేందుకు శుక్రవారం మధ్యాహ్నం చెన్నై నుంచి ప్రత్యేక విమానంలో మదురైకు వెళ్లారు. అక్కడ సీఎంకు పార్టీ వర్గాలు బ్రహ్మరథం పట్టాయి. ప్రత్యేక హెలీకాఫ్టర్‌లో మదురై పాండి కోవిల్‌రింగ్ రోడ్డులోని మైదానానికి చేరుకున్నారు. అక్కడ ముల్లై పెరియార్ డ్యామ్ నమూనాలో ఏర్పాటు చేసిన వేదికపై సీఎం జయలలితను రైతు సంఘాల నాయకులు, మంత్రుల బృందం అభినందనలతో ముంచెత్తింది. నిలువెత్తు పూల మాలను, విజయోత్సవానికి కానుకగా ముల్లైపెరియార్ నమూనాతో సిద్ధం చేసిన భారీ జ్ఞాపికను, వీర కత్తిని బహూకరించారు.
  
 152 అడుగులే లక్ష్యం
 తన ప్రసంగంలో ఇది అభినందన సభ కాదని, తమిళ ప్రజలు, అన్నదాతలు సాధించిన విజయోత్సవానికి ప్రతీక అని సీఎం జయలలిత అభివర్ణించారు. 37 ఏళ్ల పోరటానికి లభించిన విజయం 142 అడుగులకు నీటి మట్టం పెంచడం అని గుర్తుచేశారు. తమిళుల హక్కుల పరిరక్షణకు తాను అధికారంలో ఉన్నా, లేకున్నా, అహర్నిశలు శ్రమించినట్టు గుర్తుచేశారు. సుప్రీం కోర్టులో తమిళుల హక్కులు పరిరక్షించ బడ్డాయని వివరించారు. అయితే డీఎంకే హయాంలో తమిళుల హక్కులు కాలరాయడం లక్ష్యంగా, ఈలం తమిళులు సర్వనాశనం లక్ష్యంగా ప్రయత్నాలు జరిగాయని ధ్వజమెత్తారు. గత డీఎంకే ప్రభుత్వ పుణ్యమా అని కరుణానిధి వ్యక్తిగత స్వలాభం కారణంగా తమిళ ప్రజలు, రాష్ట్రం సంకట పరిస్థితుల్ని ఎదుర్కోవాల్సి వచ్చిందని మండిపడ్డారు.
  
 కేంద్రంలోని కాంగ్రెస్ పాలకులు, రాష్ట్రంలోని డీఎంకే కలసికట్టుగా తమిళుల హక్కులన్నింటినీ తాకట్టుపెట్టే యత్నం చేశారని శివాలెత్తారు. తన ప్రభుత్వం అధికారంలోకి రాగానే చిత్త శుద్ధితో తేని, దిండుగల్, మదురై, శివగంగై, రామనాథపురం జిల్లాల ప్రజల జీవనాధారం లక్ష్యంగా, తన వ్యక్తిగత సమస్యగా ఈ డ్యామ్ వివాదాన్ని తీసుకోవడం జరిగిందన్నారు. అవిశ్రాంతంగా చేసిన ప్రయత్నాలకు ఫలితం దక్కిందని, 142 అడుగులకు నీటి మట్టం పెంపునకు కసరత్తులు జరుగుతున్నాయని వివరించారు. ఆనకట్టులు, డ్యామ్ తీరాన్ని మరింత బలపరచుకునే అవకాశాన్ని సుప్రీంకోర్టు తమిళనాడుకు ఇచ్చిందన్నారు.
  
 ఈ ప్రక్రియ ముగియగానే, ఆ డ్యామ్ నీటి మట్టాన్ని 152 అడుగులకు చేర్చడం లక్ష్యంగా చర్యలు తీసుకోవడం జరుగుతుందని ప్రకటించారు. రాష్ట్ర ప్రజలు తనకు సంపూర్ణ సహకారం ఇచ్చారని, ఈ విజయంలో వారికి, అన్నదాతలకు భాగం ఉందని పేర్కొన్నారు. ఈ కార్యక్రమంలో రాష్ట్ర మంత్రులు ఓ పన్నీరు సెల్వం, నత్తం విశ్వనాథన్, సెల్లూరు కే.రాజు, గోకుల ఇందిర, సుందరరాజ్,  ఆర్‌పీ ఉదయకుమార్, ఫార్వడ్ బ్లాక్ ఎమ్మెల్యే కదిరవన్, కంబం, పల్లతాక్కు, పెరియార్, వగైై, తమిళనాడు వ్యవసాయ సంఘాల నాయకులు వీ.కృష్ణమూర్తి, ఇవి అరుల్ ప్రకాశం, మదురై వీరన్, పనయూరు ఏ అలగు సెర్వై, ఆలత్తూరు గోవిందన్ తదితరులతో పాటుగా అన్నాడీఎంకే ఎంపీలు, ఎమ్మెల్యేలు, అన్నదాతలు తరలివచ్చారు.


 నిజాంసాగర్ : ఈ ఏడాది వరణుడు కరుణించకపోవడంతో జిల్లా వరప్రదాయిని నిజాంసాగర్ ప్రాజెక్టులో నీటిమట్టం నిరాశజనకంగా ఉంది. వానకాలం దాటిపోతున్నా వర్షాల జాడలేక ప్రాజెక్టులోకి  చుక్కనీరు చేరలేదు. ప్రతిఏటా ఆగస్టు రెండోవారానికి కొత్తనీటితో కళకళలాడే ప్రాజెక్టు ఈసారి వెలవెలబోతోంది. ఎగువ ప్రాంతాల్లోనూ వర్షాలు కురవక పోవడంతో వరద రాలేదు.
 
 ప్రాజెక్టును నమ్ముకొని ఆయకట్టు కింద సాగు చేస్తున్న పంటల పరిస్థితి ఆగమ్యగోచరంగా మారంది. చివరి ఆయకట్టు వరకు సుమారు 1.20 లక్షల ఎకరాల్లో రైతులు పంటలను పండిస్తున్నట్లు నీటిపారుదల శాఖ అధికారుల అంచనా. ప్రధాన కాలువపై ఆధారపడకుండా వ్యవసాయ బోరుబావులతో చాలామంది రైతులు వరి వేశారు. ప్రధాన కాలువను నమ్ముకుని పంటలు సాగు చేసే వారి పరిస్థితి దయనీయంగా ఉంది. పంట చేతికి వచ్చే దాకా నమ్మకం లేదని రైతులు వాపోతున్నారు.
 
  నేటి నుంచి ప్రధాన కాలువకు నీరు
  జిల్లా ప్రజల గొంతు తడపడానికి సోమవారం నుంచి ప్రాజెక్టు ప్రధాన కాలువ ద్వారా నీటి విడుదల కోసం అధికారులు సన్నాహాలు చేస్తున్నట్లు సమాచారం. జిల్లాలోని బాన్సువాడ, బోధన్, నిజామాబాద్ పట్టణ ప్రాంతాల ప్రజల దాహార్తిని తీరుస్తున్న ఎత్తిపోతలతో పాటు అలీసాగర్ రిజర్వాయర్‌ను నింపడానికి నీటివిడుదల కోసం నిర్ణయం తీసుకున్నట్లు తెలుస్తోంది.
 
  ప్రసుత్తం ప్రాజెక్టులో 1392.20 అడుగులతో 5.090 టీఎంసీల నీరు నిల్వ ఉంది. అందులో నుంచి జిల్లా ప్రజల దాహార్తి కోసం 0.2 టీఎంసీల నీటి విడుదల కోసం అధికారులు ప్రణాళికలను సిద్ధం చేశారు. బాన్సువాడ, బోధన్ , నిజామాబాద్‌ల కోసం ప్రధాన కాలువకు నీటిని అందించడానికి వ్యవసాయశాఖ మంత్రి పోచారం శ్రీనివాస్‌రెడ్డి నీటిపారుదలశాఖ అధికారుల సమీక్షలో సుముఖత తెలిపినట్లు తెలిసింది.


 * ప్రకాశం బ్యారేజి వద్ద 10.5కు చేరిన నీటిమట్టం
 * పదేళ్లతో పోలిస్తే ఇదే గణనీయమైన తగ్గుదల
 
  తాడేపల్లి రూరల్:  ప్రకాశం బ్యారేజీ వద్ద కృష్ణా నది నీటి మట్టం గణనీయంగా తగ్గింది. గత పదేళ్లతో పోల్చి చూస్తే ఈ స్థాయిలో తగ్గటం ఇదే తొలిసారి. ఎగువ ప్రాంతం నుంచి ఇప్పటి వరకు నీరు రాకపోవడమే దీనికి కారణంగా అధికారులు భావిస్తున్నారు. అలాగే కృష్ణానది పరివాహక ప్రాంతంలో వాగులు, వంకలు కలిసే ప్రదేశాల్లో వర్షాలు పడకపోవడం వల్ల బ్యారేజి నీటి మట్టం 10.5కు చేరింది. దీంతో వీటీపీఎస్ ప్లాంట్‌కు నీరు అందడం లేదు. మరో రెండు రోజులు ఇలానే కొనసాగితే వీటీపీఎస్‌కు నీరు అందక విద్యుత్ ఉత్పత్తి నిలిచిపోయే ప్రమాదం లేకపోలేదు.
  
  దీనిపై బ్యారేజి డీఈ వెంకట్‌కుమార్ మాట్లాడుతూ...
 * పకాశం బ్యారేజి వద్ద 10.5 అడుగుల నీరు మాత్రమే ఉంది, దీని నుంచి తూర్పు కాలువకు 1600 క్యూసెక్కులు, పశ్చిమ కాలువకు 740 క్యూసెక్కుల నీటిని ఇవ్వడంతోపాటు, గుంటూరు తాగునీటి అవసరాల నిమిత్తం మరో 60 క్యూసెక్కుల నీటిని అందిస్తున్నాం.
   వీటీపీఎస్‌కు మోటార్ల ద్వారా నీటిని తీసుకుంటున్నారు.
 * నాగార్జునసాగర్ వద్ద నాలుగు రోజుల క్రితమే నీటిని కిందకు వదిలారు, రానున్న రెండు రోజుల్లో ప్రకాశం బ్యారేజి వద్దకు ఆ నీరు చేరుతుంది.


 ప్యారిస్: కర్ణాటక డ్యామ్‌ల నుంచి ఉప నీటిని విడుదల చేయడంతో హోగ్నెకల్‌కు 71 ఘనపుటడుగుల నీరు చేరుతోంది. మేట్టూరు నీటి మట్టం వంద అడుగులకు చేరుకుంది. కర్ణాటక రాష్ట్రంలో కావేరి నీటి ప్రవాహ ప్రాంతాల్లో, కర్ణాటక - కేరళ సరిహద్దు ప్రాంతాల్లో విస్తారంగా వర్షాలు కురుస్తున్నాయి. అక్కడ ఉన్న కపిని, కృష్ణరాజసాగర్, హేమావతి, హోరంగి వంటి డ్యామ్‌లు ఇదివరకే నిండిపోయాయి. భద్రత నిమిత్తం డ్యామ్‌లకు వస్తున్న ఉపరి నీటిని కావేరిలోకి విడుదల చేశారు.
  
 కపిని డ్యామ్ నుంచి సెకనుకు 30 వేల ఘనపుటడుగులు, కృష్ణరాయసాగర్‌కు చెందిన ఇతర డ్యామ్‌ల నుంచి 50 వేల ఘనపుటడుగుల నీళ్లు విడుదల చేస్తున్నారు. మెట్టుమెట్టుగా నీటి రాక పెరిగి శనివారం ఉదయం 9 గంటలకు 71 వేల ఘనపుటడుగులకు చేరింది. మెయిన్ జలపాతం, సినీఫాల్స్, ఐవర్‌పాణి వంటి ప్రాంతాల్లో ఉధృతంగా నీళ్లు దుముకుతున్నాయి. వరదనీటి కారణంగా డెల్టా ప్రాంతాల వాసులకు హెచ్చరికలు జారీ చేశారు. వరదలతో కావేరీ తీరంలోను, జలపాతాల వద్ద స్నానాలకు విధించిన నిషేధం 25వ తేదీ వరకు పొడిగించారు.


 సాక్షి, ఖమ్మం: ఎడతెరపి లేకుండా గత రెండు రోజులుగా కురుస్తున్న వర్షంతో జిల్లాలో వాగులు, వంకలు జళకళ సంతరించుకున్నాయి. ఈ వర్షం అన్ని పంటల సాగుకు అనుకూలం కావడంతో రైతులు ఆనందం వ్యక్తం చేస్తున్నారు. ఈ సీజన్‌లో ఇప్పటి వరకు ఇదే అత్యధిక వర్షపాతం. జిల్లా వ్యాప్తంగా అన్ని మండలాల్లో కలిపి సోమవారం 270 సెం.మీ వర్షం పడింది. అత్యధికంగా చింతూరులో 15.3 సెం.మీ, అత్యల్పంగా దమ్మపేటలో 1.6 సెం.మీ వర్షపాతం నమోదైంది.
 
 జిల్లాలో రెండు రోజులుగా వర్షాలు పడుతుండడంతో చెరువులు, కుంటలు, రిజర్వాయర్లలోకి కొంతమేర నీరు చేరింది. కొత్తగూడెం, పాల్వంచ పరిధిలో ముర్రేడు, కిన్నెరసాని నదులు ఓ మోస్తరుగా ప్రవహిస్తున్నాయి. కొత్తగూడెం మండలంలోని సింగభూపాలెం చెరువు పూర్తిగా నిండిపోయింది. వర్షంతో సింగరేణి ఓపెన్‌కాస్టు గనుల్లోకి వరద నీరు చేరడంతో ఉత్పత్తి స్తంభించిపోయింది. కొత్తగూడెం రీజియన్‌లోని కొత్తగూడెం, ఇల్లెందు, మణుగూరు ఏరియాలో 53 వేల టన్నుల మేర ఉత్పత్తికి నష్టం వాటిల్లింది.
  
 భద్రాచలం డివిజన్‌లో వాగులు, వంకలు పొంగి పొర్లుతున్నాయి. చర్ల మండలంలోని తాలిపేరు ప్రాజెక్టు నుంచి 9 గేట్లను ఎత్తి 15 వేల క్యూసెక్కుల నీటిని దిగువకు వదిలారు. గుండాల మండలంలోని మల్లన్న వాగు, జల్లేరులు ఉధృతంగా ప్రవహిస్తున్నాయి. దీంతో గుండాల మండల కేంద్రానికి మండలంలోని ఇతర గ్రామాలకు రాకపోకలు నిలిచిపోయాయి. బూర్గంపాడు, అశ్వాపురం, మణుగూరు, పినపాక మండలాల్లో చిరుజల్లులు కురిశాయి. అశ్వారావుపేట మండలంలోని పెదవాగు ప్రాజెక్టు నీటిమట్టం 17 అడుగులకు చేరింది.
  
 పూర్తిస్థాయి నీటిమట్టం 21 అడుగులకు ఈరాత్రికి చేరే అవకాశముంది. ఎగువ ప్రాంతంలోని నందిపాడు, తిరుమలకుంట, కావడిగుండ్ల ప్రాంతాల్లో కురుస్తున్న వర్షాలకు రిజర్వాయర్ నిండే అవకాశముందని సంబంధిత శాఖ అధికారులు చెపుతున్నారు. తాగు, సాగునీటికి ఉపయోగించే అంకమ్మ చెరువు అలుగు వరకు నీళ్లు చేరాయి. ముల్కలపల్లి మండలంలోని మూకమామిడి ప్రాజెక్టులోకి వర్షపు నీరు తక్కువ గా చేరింది. ఇలాగే రెండు రోజులు వర్షాలు కురిస్తే రిజర్వాయర్ నిండనుంది.
  
 కుక్కునూరు మండలంలోని గుండేటి వాగు ఉధృతంగా ప్రవహించడంతో కుక్కునూరు, బెస్తగూడెం గ్రామాల మధ్య రాకపోకలు స్తంభించాయి. వేలేరుపాడు మండలంలోని యడవల్లి వద్ద ఎద్దువాగుపై బ్రిడ్జి నీటమునిగింది. దీంతో కోయిదా- వేలేరుపాడు గ్రామాల మధ్య రాకపోకలు నిలిచిపోయాయి. వైరా రిజర్వాయర్‌లోకి వరద నీరు వచ్చి చేరడంతో నీటిమట్టం 12.3 అడుగులకు చేరుకుంది. ఇది మరింత పెరిగే అవకాశం ఉంది.


 భద్రాచలం: గోదావరి నది ప్రవాహం క్రమంగా పెరుగుతోంది. భద్రాచలం వద్ద బుధవారం సాయంత్రం 6 గంటలకు 31.4 అడుగుల నీటిమట్టం నమోదైంది. ఎగువ ప్రాంతంలో భారీ వర్షాలు కురుస్తుండటంతో గురువారానికి ఇది 35 అడుగులకు చేరుకోవచ్చని భావిస్తున్నారు. ఇక్కడ 43 అడుగుల నీటిమట్టం నమోదైతే మొదటి ప్రమాద హెచ్చరిక జారీ చేస్తారు. గోదావరి ఉధృతంగా ప్రవహిస్తుండటంతో ఖమ్మం జిల్లా యంత్రాంగం అప్రమత్తమైంది.
  
  కాగా, వాజేడు మండలంలోని చీకుపల్లి వాగు పోటెత్తి వాజేడు-పేరూరు రహదారిపై ఆరడుగుల మేర నీరు నిలిచింది. దీంతో 25 గ్రామాలకు రాకపోకలు నిలిచిపోయాయి. అధికారులు నాటుపడవలు ఏర్పాటు చేసి అత్యవసర ప్రయాణికులను అవతలి ఒడ్డుకు దాటిస్తున్నారు. అలాగే, వరంగల్ జిల్లా ఏటూరునాగారం మండలం రామన్నగూడెం పుష్కరఘాట్ వద్ద బుధవారం గోదావరి నీటి మట్టం 6.59 మీటర్లకు చేరింది. ఇక్కడ నీటి మట్టం 8.50 మీటర్లకు చేరితే మొదటి ప్రమాద హెచ్చరికను జారీ చేస్తారు.
  
  తెలంగాణలో లోటు వర్షపాతం: వ్యవసాయ శాఖ
  సాక్షి, హైదరాబాద్: వర్షాలు లేక జలాశయాలు వెలవెలబోతున్నాయి. నదుల పరీవాహక ప్రాంతాల్లో నీటి బొట్టు కరువైపోయింది. ఈ సీజన్‌లో రెండు నెలలు గడుస్తున్నా ప్రధాన ప్రాజెక్టుల్లోకి ఇంకా వరద నీరు ఏమాత్రం చేరడం లేదు. ఈసారి నెలకొన్న తీవ్ర వర్షాభావ పరిస్థితికి అద్దంపట్టేలా.. ప్రధాన జలాశయాల్లో నీటి నిల్వలపై రాష్ర్ట వ్యవసాయ శాఖ తాజాగా ఓ నివేదిక రూపొందించింది. బుధవారం(జూలై 23) నాటికి ఉన్న నీటి నిల్వలను, గత ఏడాది సరిగ్గా ఈ సమయానికి ఉన్న నిల్వలతో పోల్చి చూపింది. తెలంగాణలోని అన్ని జిల్లాల్లోనూ లోటు వర్షపాతమే నమోదైనట్లు కూడా పేర్కొంది.
  
   రాష్ర్టవ్యాప్తంగా తేలికపాటి వర్షాలే తప్ప ఇప్పటివరకు భారీ వర్షాలు పడలేదు. దీంతో 10 జిల్లాల్లోనూ సాధారణం కంటే తక్కువ వర్షపాతమే నమోదైంది. ఈ సీజన్ జూన్ ఒకటో తేదీ నుంచి బుధవారం నాటికి సాధారణంగా 298.9 మిల్లీమీటర్ల వర్షపాతం నమోదు కావాలి. కానీ 140.7 మిల్లీమీటర్లు మాత్రమే నమోదైంది. ఇంకా 53 శాతం కొరత ఉంది. ఆదిలాబాద్, మెదక్, వరంగల్, కరీంనగర్, రంగారెడ్డి, మహబూబ్‌నగర్, ఖమ్మం జిల్లాల్లో 20 నుంచి 59 శాతం లోటు వర్షపాతం ఉండగా.. నిజామాబాద్, నల్గొండ జిల్లాల్లో 60 నుంచి 99 శాతం లోటు నమోదైంది. సాగునీటి వసతులు ఉన్న ప్రాంతాల్లో మాత్రమే వరి నాట్లు మొదలయ్యాయి. సాగర్, సింగూర్, నిజాంసాగర్, శ్రీరాంసాగర్‌లలో నీటిమట్టం నిరాశాజనకంగా ఉంది.


 * దేవాదుల వద్ద 74 మీటర్లకు చేరిన నీటి మట్టం   
 * పంపింగ్‌కు మోటార్లు సిద్ధం
  ఏటూరునాగారం : ఏటూరునాగారం మండలం దేవాదుల వద్ద గోదావరి నీటి మట్టం గురువారం 74 మీటర్లకు చేరుకుంది. ఎగువన ఉన్న మహారాష్ట్ర, మధ్యప్రదేశ్ రాష్ట్రాల్లో కురిసిన భారీ వర్షాలకు గోదావరిలోకి వరద నీరు వస్తోంది. దేవాదుల వద్ద జె.చొక్కారావు లిఫ్ట్ ఇరిగేషన్ పథకంలో భాగంగా నిర్మించిన ఇన్‌టేక్‌వెల్‌లోకి నీరు చేరుకుంటోంది. దేవాదుల ప్రాజెక్టులోని నాలుగు మోటార్లు రన్ కావడానికి 72 మీటర్ల నీటి మట్టం ఉంటే సరిపోతుంది. ప్రస్తుతం నీరు 74 మీటర్లు ఉన్నందున ఇరిగేషన్ అధికారులు మోటార్ల ద్వారా నీటిని పంపింగ్ చేయడానికి ఏర్పాట్లు చేశారు. నీరు విడుదలైతే తపాస్‌పల్లి, భీంఘన్‌పూర్, ధర్మసాగర్ రిజర్వాయర్లు జలకళను సంతరించుకుంటారుు. అయితే మోటార్లను రన్ చేయడానికి ప్రభుత్వ అనుమతి కోసం లేఖ రాసినట్టు డీఈఈ చిట్టిరావు తెలిపారు. ప్రభుత్వం నుంచి అనుమతి రాగానే మోటార్లను రన్ చేస్తామన్నారు.


 మాచర్ల టౌన్: నాగార్జునసాగర్ రిజర్వాయర్‌లో నీటిమట్టం చాలా తక్కువగా ఉండడంతో కృష్ణా డెల్టా, సాగర్ ఆయకట్టుకు ఈ ఏడాది సకాలంలో నీరు విడుదల చేసే అవకాశం కనిపించడం లేదు. ప్రతియేటా ఖరీఫ్ ప్రారంభం కాగానే ముందుగానే కృష్ణా డెల్టాకు సాగర్ ప్రధాన జలవిద్యుత్కేంద్రం నుంచి విద్యుదుత్పాదన ప్రారంభించి దిగువ కృష్ణానది ప్రాంతంలో ఉన్న డెల్టాకు నీటిని విడుదల చేస్తారు. ప్రతిరోజూ పది వేల క్యూసెక్కుల నీటిని వినియోగించుకొని విద్యుదుత్పాదన అనంతరం నీటిని డెల్టాకు వెళతాయి.
 
 రాష్ట్ర విభజన జరగడంతో డెల్టాకు నీటి విడుదలకు సంబంధించి సాంకేతిక ఇబ్బందులు తలెత్తడంతో ఇప్పటివరకు నీటిని విడుదల చేయలేదు. ఈనెల 25వ తేదీ వరకు నీటి విడుదలకు సంబంధించి ఎటువంటి నిర్ణయం తీసుకునే అవకాశం కనపడడం లేదు. నాగార్జునసాగర్ రిజర్వాయర్‌లో ప్రస్తుతం కేవలం 517 అడుగుల వద్ద నీటి మట్టం ఉంది. 510 అడుగులకు నీరు తగ్గిపోతే డెల్టా, కుడికాలువకు నీటిని విడుదల చేసే అవకాశం లేదు. సాగర్ రిజర్వాయర్‌కు ప్రస్తుతం పైనుంచి కూడా ఎటువంటి వరదనీరు రావడం లేదు.
 
 వర్షాభావ పరిస్థితి మరో వైపున కృష్ణా నదికి నీటి ప్రవాహం ప్రారంభమైనా ముందుగా అల్మట్టి డ్యామ్ పూర్తిస్థాయిలో నీటిని నిల్వ చేసుకున్నాకే ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు నీటిని విడుదల చేస్తారు. ఈ పరిస్థితుల్లో సాగర్, శ్రీశైలం రిజర్వాయర్లలో నీటి మట్టం తక్కువగా ఉండడంతో డెల్టాకు ఏదో ఒకవిధంగా త్వరలో నీటిని విడుదల చేసినా.. కుడికాలువకు మాత్రం ఇప్పట్లో నీటిని విడుదల చేసే అవకాశం లేదు.
 
 ఓ వైపు మెట్ట ప్రాంతాలు, బోర్ల భూముల్లో వర్షాలు లేక రైతులు సాగుకు నిలిపివేయగా సాగర్ ఆయకట్టు పరిధిలోని  కుడికాలువ నుంచి సాగు నిమిత్తం నీటిని విడుదల చేసే అవకాశం లేకపోవడంతో రైతులు కూడా మరో నెల రోజులపాటు కాలువ కింద భూములను సాగుచేసే పరిస్థితి కనిపించడం లేదు. డెల్టా రైతులు నీటి కోసం ఎదురుచూస్తుంటే కాలువ రైతులు అసలు నీరు వస్తాయో రావోనని ఆందోళన చెందుతున్నారు. అటు మెట్ట భూములు ఇటు కాలువ భూముల రైతులు ఈ ఏడాది సాగు జాప్యంపై ఆందోళన చెందుతున్నారు.


 - గంపెడాశతో ఎదురుచూస్తున్న రైతాంగం    
 - సమైక్య రాష్ట్రంలో నిర్లక్ష్యానికి గురైన మూసీ ప్రాజెక్టు   
 - గేట్ల లీకేజీలతో వృథా అవుతున్న నీరు   
 - ఏటేటా పేరుకుపోతున్న పూడిక
 రంగారెడ్డి జిల్లా వికారాబాద్ అడవుల్లో పురుడు పోసుకుని కరువు నేలను వుుద్దాడుతూ నల్లగొండ జిల్లాలో ప్రవేశించిన వుూసీ నదిపై కేతేపల్లి వుండలం బొప్పారం, అర్వపల్లి వుండలం రావుచంద్రపల్లి సరిహద్దులో 1954-63 మధ్య కాలంలో మూసీ ప్రాజెక్టును నిర్మించారు. 645అడుగుల సామర్థ్యం గల ప్రా జెక్టు కుడి, ఎడమ కాల్వల ద్వారా నకిరేకల్, సూర్యాపేట, మిర్యాలగూడ నియోజకవర్గాల్లోని 42 గ్రామాల్లో సుమారు 42వేల ఎకరాలకు సాగునీరందిస్తోంది. అలాగే 26 చెరువులు, కుంటలను నింపుతూ ప్రజల దాహార్తిని తీరుస్తుంది.
  
 శిథిలావస్థలో కాల్వలు
 ప్రాజెక్టు కుడి, ఎడవు కాల్వలతో పాటు డిస్ట్రిబ్యూటరీ కాల్వలు పూర్తిగా శిథిలావస్థకు చేరాయి. 1991-92 తర్వాత డిస్ట్రిబ్యూట రీలకు పూర్తిస్థాయిలో మరమ్మతులు చేయకపోవడంతో అధ్వానం గా తయారయ్యాయి. అలాగే రిజర్వాయర్ ఆనకట్టకు ఉన్న లైనింగ్ కూడా దెబ్బతిని రాళ్లు ఊడిపోయే పరిస్థితి నెలకొంది. కుడి కాల్వ 47కిలో మీటర్లు, ఎడమ కాల్వ 34కిలో మీటర్లు మేర విస్తరించి ఉన్నాయి. కుడి కాల్వ పరిధిలో 52 డిస్ట్రిబ్యూటరీలు ఉండగా వీటి ద్వారా నకిరేకల్, మిర్యాలగూడ, నల్లగొండ నియోజకవర్గాల పరిధిలోని కేతేపల్లి, వేములపల్లి, తిప్పర్తి మండలాలకు చెందిన సుమారు 20వేల ఎకరాల ఆయకట్టుకు నీరందుతుంది. ప్రతి ఏటా కాల్వలకు మరమ్మతులు చేపట్టకుండానే నీటిని వదులుతుండడంతో ఆయకట్టుకు పూర్తి స్థాయిలో సాగు నీరందక సిరులు పండే భూములన్నీ బీడుబారుతున్నాయి.
 
 కలగా త్రివేణి సంగమం
 మూసీ రిజర్వాయర్‌లో ఏఎమ్మార్పి కాలువ ద్వారా కృష్ణా, శ్రీరాంసాగర్ కాల్వ ద్వారా గోదావరి నదీ జలాలు కలిసేలా చేసి ఈ ప్రాంతాన్ని త్రివేణి సంగమంగా మారుస్తామని గతంలో ప్రజాప్రతినిధులు ఇచ్చిన హామీలు నీటిమూటలయ్యాయి.
 
 డ్యామ్‌కు పొంచి ఉన్న వుుప్పు..
 నకిరేకల్, తుంగతుర్తి నియోజకవర్గాల వుధ్య ఉన్న వుూసీ ప్రాజెక్టు డ్యామ్‌పై నుంచి పెద్ద వాహనాలు సైతం అడ్డూ అదుపు లేకుండా వెళ్తుండడంతో ప్రవూదం పొంచి ఉంది. రాక పోకల నిమిత్తం దిగువ భాగాన వురో బ్రిడ్జిని నిర్మించాల్సి ఉంది. టెలిఫోన్ సౌకర్యం కూడా లేదు. డ్యామ్‌కు ఇరువైపులా కట్టపై భాగాన రహదారి సౌకర్యం కూడా అస్తవ్యస్తంగా ఉంది.
 
 కళ తప్పిన పర్యాటక కేంద్రం
 మూసీ ప్రాజెక్టు డ్యామ్ రెండు గుట్టల నడుమ నిర్మితమైంది. డ్యామ్ దిగువన ప్రాజెక్టు ఇంజనీర్ కార్యాలయాలు, సూర్యాపేటకు మంచినీరు అందించే సంపు కార్యాలయ ఆవరణ, అతిథి గృహం పరిసరాలు పచ్చిని గార్డెన్లు, రకరకాల పూల మొక్కలు, నీటిని విరజిమ్మే ఫౌంటేషన్లతో ఆకర్షంగా ఉండేది. నేడు అవి కనిపించకుండా పోయాయి. పర్యాటకుల సందడి తగ్గిపోయింది.
 
 తగ్గిన నీటి నిల్వ సామర్థ్యం..
 1963లో మూసీ ప్రాజెక్టు నిర్మాణం చేపట్టిన నాటి నుంచి నేటి వరకు ఒక్కసారి కూడా రిజర్వాయర్‌లో పూడిక తీయకపోవడంతో పూడిక భారీ ఎత్తున పేరుకుపోయింది. రిజర్వాయర్ పూర్తి స్థాయిలో నిండిన సమయంలో గేట్లను ఎత్తితే పూడిక బయటకు పోయేందుకు డ్యామ్ దిగువ భాగాన ఏర్పాటు చేసిన పది స్కవర్ గేట్లు ఏర్పాటు చేసినా పనిచేయకపోవడంతో అధికారులు వాటిని కాంక్రీట్‌తో పూర్తిగా మూసివేశారు. నిర్మాణ సమయంలో రిజర్వాయర్ నీటి సామర్థ్యం 5.27టీఎంసీలు కాగా పదమూడేళ్ల క్రితం నిర్వహించిన సర్వే ఆధారంగా 4.83టీఎంసీలకు పడిపోయిందని తేల్చారు. దీంతో ఆయకట్టును 35వేల ఎకరాలకు కుదించారు. 1996లో మరోసారి సర్వే చేసి 4.47 టీఎంసీలుగా నిర్థారిం చారు. ప్రస్తుతం 4టీఎంసీల సామర్థ్యం కూడా ఉండకపోవచ్చునని అధికారులు పేర్కొంటున్నారు. పూడిక విషయమై ప్రతి ఏటా ప్రభుత్వానికి నివేదికలు పంపుతున్నా ఎలాంటి చర్యలు లేవు.
 
 లీకేజీలతో నీరు వృథా..
 ప్రాజెక్టుకు మొత్తం 30గేట్లు ఉండగా అందులో పది గేట్లు 15ఏళ్ల నుంచి పనిచేయడం లేదు. ప్రస్తుతం 20గేట్లు పని చేస్తున్నారుు. 2005లో కురిసిన భారీ వర్షాలకు 1.80లక్షల క్యూసెక్కుల వరదనీరు ఒక్కసారిగా ప్రాజెక్టులోకి చేరడంతో మూసీ గేట్లు తెరిచారు. ఈ క్రమంలో గేట్లకు కింది భాగంలో ఉన్న రబ్బరు సీళ్లు ఊడిపోయాయి. దీంతో 8వ రెగ్యులేటర్ గేట్, 12క్రస్ట్ గేట్ వద్ద లీకేజీలు ఏర్పాడ్డాయి. తాత్కాలిక మరమ్మతులు చేపట్టినా ఫలితం లేకపోవడంతో ప్రతి రోజు 30 నుంచి 50 క్యూసెక్కుల వరకు నీరు వృథాగా దిగువకు వెలుతోంది.
 
 కొరవడిన పర్యవేక్షణ
  సరిపడ సిబ్బంది లేకపోవడంతో ప్రాజెక్టుపై పర్యవేక్షణ కొరవడింది. కుడి కాల్వ పరిధిలో 25మంది గ్యాంగ్ మెన్లు ఉండాల్సి ఉండగా ఐదుగురు మాత్రమే ఉన్నారు. ఎడమ కాల్వ కింద 52 మందికి 11 మాత్రమే పనిచేస్తున్నారు. ప్రధానంగా గజ ఈతగాళ్లు, డైవర్, డైవింగ్ సెట్ పోస్టులు కూడా ఖాళీగానే ఉన్నారుు.
 
 ఈ ఏడాది కూడా మరమ్మతులు లేనట్లేనా..?
 మూసీ మరమ్మతులు ఈ ఏడాది కూడా జరిగేలా కనిపించడం లేదు. ప్రాజెక్టుకు ఇరువైపులా ఉన్న ఎర్త్ డ్యామ్‌పై బీటీ రోడ్డు, గేట్ల లీకేజీల మరమ్మతుల కోసం జనవరిలో ప్రభుత్వం *11.87కోట్లు మంజూరు చేసింది. టెండరు ప్రక్రియ కూడా పూర్తయింది. కానీ రెగ్యులేటరీ గేట్లకు మరమ్మతులు నిర్వహించాలంటే రిజర్వాయర్ నీటిమట్టం డెడ్‌స్టోరేజీ(610 అడుగులు) వద్ద ఉండాలి. ఏప్రిల్ చివరి నాటికి నీటిమట్టం 612 అడుగులకు చేరింది.
 
 మరో రెండు అడుగులు తగ్గితే మరమ్మతులు నిర్వహించవచ్చునని అనుకున్నా.. ప్రాదేశిక, సార్వత్రిక ఎన్నికలు అడ్డురావడంతో పనులు చేపట్టలేదు. ఈ క్రమంలో హైదరాబాద్, మూసీ ఎగువ ప్రాంతాల్లో కురిసిన అకాల వర్షాలతో నీటి మట్టం 629 అడుగులకు చేరింది. మరో 10 అడుగుల నీటిమట్టం పెరిగితే పంటల సాగుకోసం ఆయకట్టుకు నీటిని విడుదల చేయాల్సి ఉంటుంది. మరమ్మతులు చేపట్టాలంటే వచ్చే ఏడాది వరకు వేచి చూడాల్సిందే.


 కేతేపల్లి, న్యూస్‌లైన్ : మూసీ రిజర్వాయర్‌లో నీటిమట్టం 620 అడుగులకు చేరుకుంది. గత రబీ సీజన్ మూసీ ప్రధాన కాల్వలకు నీటి విడుదల నిలిపివేసే సమయానికి (ఏప్రిల్11నాటికి) ప్రాజెక్టులో నీటిమట్టం 614 అడుగులకు పడిపోయింది. ఆ తర్వాత మూసీగేట్ల లీకేజీలు, సూర్యాపేట పట్టణ ప్రజలకు తాగునీటి విడుదలతో 645 అడుగుల గరిష్ట నీటిమట్టం గల మూసీ రిజర్వాయర్‌లో   612 అడుగుల డెడ్ స్టోరేజీకి చేరుకుంది.
 
 ఈనేపథ్యంలో రెండు రోజులుగా ఎగువ మూసీ ప్రాంతాలు, హైదరాబాద్ నగరంలో కురుస్తున్న అకాల వర్షాలకు దిగువన గల మూసీ ప్రాజెక్టులోకి వరద నీరు చేరుతుంది. మూసీ ఎగువన ఉన్న చెరువులు, కుంటల్లో చేపలు పడుతుండటంతో కొత్తగా వచ్చే నీరుఆయా చెరువుల్లోకి చేరకుండా అడ్డుకట్టలు వేశారు. దీంతో  వచ్చే వరద నీరంతా నేరుగా దిగువన గల మూసీ రిజర్వాయర్‌లోకి చేరుతుంది. దీంతో రిజర్వాయర్‌లో నీటిమట్టం 612 అడుగుల నుంచి ఒక్కో అడుగు పెరుగుతూ ఆదివారం సాయంత్రానికి 620 అడుగులకు చేరుకుంది


 నిజాంసాగర్, న్యూస్‌లైన్: నిజాంసాగర్ ప్రాజెక్టు నుంచి ప్రధాన కాలువకు వదులుతున్న నీటిపై అధికారులు కాకి లెక్కలు వేస్తున్నారు. ఖరీఫ్ పూర్తవడంతో ఆయకట్టు కింద రబీ పంటల సాగు కోసం రైతులు ముందస్తుగా సమాయత్తమయ్యారు.  రబీ పంటలకు నాల్గు విడతల్లో 9 టీఎంసీల నీటిని అంది స్తామని ప్రకటించిన అధికారులు మొదటి విడతలోనే మూడు టీఎంసీల మేరనీటిని వదిలారు. ఇంకా ప్రధాన కాలువకు నీటి విడుదల జరుగుతుండటంతో నిజాంసాగర్ ప్రాజెక్టు నీటిమట్టం క్రమక్రమంగా తగ్గుతోంది. అయినా ఆయకట్టు కింద పంటల సాగు 60 శాతం పూర్తవలేదు. మొదటి ఆయకట్టు కింద పంటల సాగు కోసం రైతులు నారుమళ్లు వేసుకొని సాగు కోసం సన్నద్ధమవుతున్నారు.
  
  డీఐబీ సమావేశంలో నాల్గు విడతలకు తీర్మానం
  నిజాంసాగర్ ప్రాజెక్టు నుంచి ఆయ కట్టుకు నీటివిడుదల కోసం జిల్లా కేంద్రంలో రెండు నెలల క్రితం డీఐబీ (నీటిపారుదల శాఖ సలహా మండలి) సమావేశం నిర్వహించారు. చివరి ఆయకట్టు వరకు రబీ సీజన్‌లో పం టల సాగుకు అవసరం ఉన్న నీటి నిల్వలు జలాశయాలు, ఎత్తిపోతల పథకాల్లో పూర్తిస్థాయిలో ఉన్నా యి. దీంతో  పంటల సాగు అవసరం ఉన్న నీటి తడులపైన జిల్లా నీటిపారుదల శాఖ అధికారులు ప్రతిపాదనలు సిద్ధం  చేశారు. ఆయకట్టు కింద సమారు 2.10 లక్షల ఎకారల్లో పంటలను సాగు చేయనున్నట్లు వారు అంచనా వేశారు. అలీసాగర్ రిజర్వాయర్ ప్రాంతం వరకు ఉన్న సుమారు 1.38 లక్షల ఎకరాలకు నిజాంసాగర్ ప్రాజెక్టు నుం చి నాల్గు విడతల్లో 9 నుంచి 10 టీఎంసీల నీటి విడుదల కోసం వారు ప్ర తిపాదించారు. ఆయకట్టు కింద వరి, ఆరుతడి పంటల సాగు కోసం ప్రతి పాదించి అందుకు అనుగుణంగా షెడ్యూల్‌ను ఖరారు చేశారు.
  
  ఆరుతడి కోసం ప్రారంభించి..
  ఆరుతడి పంటల కోసం ప్రాజెక్టు నుంచి డిసెంబర్ 21న  ప్రధాన కాలువకు నీటివిడుదల చేపట్టారు. డిస్ట్రిబ్యూటరీ 28, 30 ప్రాంతాల్లో రైతులు పొద్దుతిరుగుడు, మొక్కజొన్న పంటలను సాగు చేస్తున్నారని నీటిని వదిలారు. అప్పటి నుంచి నిర్విరామంగా  నీటివిడుదల కొనసాగిస్తున్నారు. దీంతో ప్రాజెక్టులో నీటిమట్టం క్రమక్రమంగా తగ్గు తున్నా, ఆయకట్టు కింద పంటల సాగు 60 శాతం కూడా పూర్తికాలేనట్లు తెలుస్తోంది.  మొదటి విడతలో 15 రోజుల పాటు ఆయకట్టుకు 1.5 నుంచి 2 టీఎంసీలు, రెండో విడతలో 15 రోజుల పాటు 1.5 నుంచి 2 టీఎంసీ లు, మూడో విడతలో 20 నుంచి 25 రోజుల పాటు 2 నుంచి 3 టీఎంసీలు, నాల్గో విడతలో  20 నుంచి 25 రోజుల పాటు 2 నుంచి 3 టీఎంసీల నీ టి విడుదలకు ప్రతిపాదించారు. ఆయకట్టు కింద సాగు చేస్తున్న పంటల ను గట్టెక్కించడానికి అవసరం ఉన్న నీటి నిల్వలు ప్రాజెక్టులో పుష్కలంగా ఉన్నాయి. కాని ప్రాజెక్టు నుంచి ప్రధాన కాలువకు వదులుతున్న నీరు వృథా కాకుండా పంటలకు ఉపయోగపడేలా అధికారులు చర్యలు తీసు కోకపోవడంతో నీరు వృథా అవుతున్నట్లు తెలుస్తోంది.
  
  తగ్గుతున్న నీటిమట్టం
  ఆయకట్టుకింద సాగు చేస్తున్న పంటల కోసం ప్రధాన కాలువకు నీటి విడుదల కొనసాగుతుండటంతో నిజాంసాగర్ ప్రాజెక్టులో నీటిమట్టం క్ర మక్రమంగా తగ్గుతోంది. ప్రాజెక్టు పూర్తి స్థాయి నీటిమట్టం 1405.00 అడుగులు 17.8  టీఎంసీలకు గాను ప్రస్తుతం 1402.5 అడుగులతో 14.33 టీఎంసీల నీరు నిల్వ ఉంది.


 ఉత్తర తెలంగాణ జిల్లాల వరప్రదాయిని అయిన శ్రీరాంసాగర్ ప్రాజెక్టులో రోజురోజుకు నీటి నిల్వ సామర్థ్యం తగ్గిపోతోంది. ఎగువ ప్రాంతాలనుంచి వచ్చే వరద నీరు, మట్టితో పూడిక పేరుకుపోతోంది. ఇప్పటికే సుమారు 34 టీఎంసీల మేర పూడిక చేరి ఉంటుందని భావిస్తున్నారు. పూడికపై సర్వే చేయించడానికి అధికారులు ఏర్పాట్లు చేస్తున్నారు. పకడ్బందీగా సర్వే నిర్వహించి ఎంత మేరకు పూడిక పేరుకుపోయిందో తేల్చాలని, పూడికను తొలగించడానికి చర్యలు తీసుకోవాలని ఆయకట్టు రైతులు కోరుతున్నారు.
  
  ఠబాల్కొండ, న్యూస్‌లైన్ :
  ప్రాజెక్టు నిర్మాణ పనులు పూర్తి కాగానే 1970లో హైడ్రో గ్రాఫిక్ సర్వే ఆఫ్ ఇండియా సర్వే చేసింది. ప్రాజెక్టు నీటి నిల్వ సామర్థ్యం 112.02 టీఎంసీలుగా నిర్ధారించింది. ఎగువ ప్రాంతాల నుంచి వచ్చే వరద నీరు, మట్టితో ప్రాజెక్టులో పూడిక పేరుకుపోతోంది. 1994 లో ఆంధ్రప్రదేశ్ ఇంజినీరింగ్ రీసెర్చ్ ల్యాబరెటీస్ (ఏపీఈఆర్‌ఎల్) సంస్థ సర్వే చేసి ప్రాజెక్టులోకి 21.71 టీఎంసీల పూడిక వచ్చి చేరిం దని తేల్చింది. అంటే 1994 నాటికి ప్రాజెక్టు నీటి నిల్వ సామర్థ్యం 90.31 టీఎంసీలకు పడిపోయిందన్నమాట. 2006లో అదే ఏపీఈఆర్‌ఎల్ సర్వే జరిపి ప్రాజెక్టులో 32 టీఎంసీల పూడిక పేరుకుపోయిందని నివేదిక ఇచ్చింది. లెక్క ప్రకారం ప్రాజెక్టు నీటి సామర్థ్యం 79.96 టీఎంసీలకు పడిపోయినట్లు కాగా, ఈ నివేదిక నమ్మశక్యంగా లేదని అధికారులు కొట్టిపారేశారు. పూడికపై 1994లో ఏపీఈఆర్‌ఎల్ సంస్థ ఇచ్చిన నివేదిక ను నమ్మిన ప్రాజెక్టు అధికారులు.. 2006లో ఇచ్చిన రిపోర్టు నమ్మశక్యంగా లేదని అంటున్నారు.
  
  ఏటా 0.8 టీఎంసీల పూడిక
  1970 నుంచి 1994 వరకు 24 ఏళ్లలో 21.71 టీఎంసీల పూడిక చేరింది. 1994 నుంచి 2006 వరకు 12 ఏళ్లలో 10 టీఎంసీల పూడిక చేరినట్లు సర్వే తేల్చింది. ప్రాజెక్టులోకి ఏటా ఎగువ ప్రాంతాల నుంచి 0.8 టీఎంసీల పూడి క వచ్చి చేరుతుందని అధికారుల సర్వే రికార్డులు చెబుతున్నాయి. వారి లెక్కల ప్రకారం 36 ఏళ్లలో 28.8 టీఎంసీల పూడిక చేరుతుం ది. 24 టీఎంసీల పూడిక చేరిందని 2006లో ఏపీఈఆర్‌ఎల్ సంస్థ ఇచ్చిన నివేదికను ప్రాజె క్టు అధికారులు ఎందుకు తిరస్కరించారో అర్థంకాని పరిస్థితి. అయితే ప్రాజెక్టులో ఇంత భారీగా పూడిక చేరిందని తెలిస్తే రైతులనుంచి ఆందోళనలు ఎదుర్కోవాల్సి వస్తుందని భయపడిన అధికారులు.. సర్వే రిపోర్టును తిరస్కరించారన్న విమర్శలు వ్యక్తమవుతున్నాయి. కాగా అధికారులు మళ్లీ అదే సంస్థతో ప్రస్తుతం సర్వే చేయిస్తుండడం గమనార్హం. వారం రోజుల్లో సర్వే ప్రారంభం కానుంది.
  
  పాలకులు, అధికారుల నిర్లక్ష్యం వల్లే..
  పాలకులు, అధికారుల నిర్లక్ష్యం కారణంగానే ఎస్సారెస్పీ వట్టిపోయే పరిస్థితి ఏర్పడుతోంద న్న ఆరోపణలు వినిపిస్తున్నాయి. 1963లో ఈ ప్రాజెక్టు పురుడుపోసుకుంది. సుమారు 18 లక్షల ఎకరాలకు సాగు నీరు, ఆయా ప్రాంతాల్లోని ప్రజలకు తాగు నీరు అందిస్తూ ఉత్తర తెలంగాణ జిల్లాల వరప్రదాయినిగా మారింది. అయితే ఈ ప్రాజెక్టు భవితవ్యం ప్రశ్నార్థకంగా మారుతోంది. పూడిక పేరుకుపోతుండడంతో నీటి నిల్వ సామర్థ్యం తగ్గిపోతోంది. పూడికతీత విషయమై అధికారులు గతంలో ఓసారి విదేశీ బృందాలను పిలిపిం చారు. పూడికను రసాయనాలతో కరిగించి, ప్రాజెక్టు వరద గేట్ల కింద అమర్చిన షిల్ట్ గేట్ల ద్వారా వదలాలని వారు సూచించారు. అయి తే షిల్ట్ గేట్లు సైతం మట్టిలోనే కూరుకుపోయాయని, అందువల్ల పూడికతీత సాధ్యపడలేదని పేర్కొంటున్నారు. ప్రాజెక్టు నిర్మాణం నుంచి ఇప్పటివరకు వేల టీఎంసీల నీటిని గోదావరి నదిలోకి వదిలినా.. ఒక్కసారి కూడా షిల్ట్ గేట్లను ఎత్తకపోవడం అధికారుల నిర్లక్ష్యానికి నిదర్శనమని రైతులు ఆరోపిస్తున్నారు. దాని ఫలితంగానే ప్రాజెక్టు మనుగడ ప్రశ్నార్థకంగా మారిందని ఆవేదన వ్యక్తం చేస్తున్నారు. ప్రత్యామ్నాయాలు వేదికి, ప్రాజెక్టులోంచి పూడిక తొలగించాలని కోరుతున్నారు.
  
  పకడ్బందీగా సర్వే చేయిస్తాం
  ఏపీఈఆర్‌ఎల్ ప్రభుత్వ సంస్థ. అయితే గతంలో ప్రాజెక్టులో పేరుకుపోయిన పూడికపై నిర్వహించిన సర్వేలో పొరపాట్లు జరిగాయి. ఈసారి అలాంటివి జరగకుండా చర్యలు తీసుకుంటున్నాం. పకడ్బందీగా సర్వే చేయించి, ప్రాజెక్టులో ఎంతమేర పూడిక పేరుకుపోయిందో తేలుస్తాం.               -శ్యాంసుందర్, ప్రాజెక్టు ఎస్‌ఈ


 రాష్ట్ర రాజధానిలో కురుస్తున్న భారీ వర్షాల వల్ల హుస్సేన్ సాగర్లోకి భారీగా వర్షపు నీరు చేరుతుండటంతో నీటిమట్టం ప్రమాదకర స్థాయికి చేరుకుంది. దీంతో లోతట్టు ప్రాంతాల ప్రజలను అధికారులు అప్రమత్తం చేశారు. జీహెచ్ఎంసీ కమిషనర్ సోమేష్ కుమార్ సాగర్ నీటిమట్టాన్ని పరిశీలించారు. ప్రమాద స్థాయికి చేరుకోవడం వల్ల తొమ్మిది కాలనీలకు నీటిముంపునకు గురయ్యే అవకాశముందని హెచ్చరించారు.
 
 హుస్సేన్ సాగర్ గరిష్ట నీటిమట్టం స్థాయి513.41 అడుగులు కాగా ప్రస్తుత నీటిమట్టం 513.20 అడుగులకు చేరుకుంది. పరిస్థితి ఇలాగే కొనసాగితే సాగర్ పొంగిపొర్లే అవకాశముంది. దీంతో సాగర్ లోతట్టు ప్రాంత ప్రజలు భయాందోళనకు గురవుతున్నారు.


 భారీ వర్షాలకు రాష్ట్ర రాజధాని వణికిపోతోంది. మూడు రోజులుగా పడుతున్న భారీ వర్షాలకు జనజీవనం అస్తవ్యస్తంగా తయారైంది. నగర నడిబొడ్డున ఉన్న హుస్సేన్ సాగర్లోకి భారీగా వర్షపు నీరు చేరుతోంది. దీంతో సాగర్ నీటిమట్టం ప్రమాదకర స్థాయికి చేరుకుంది.
 
 హుస్సేన్ సాగర్ గరిష్ట నీటిమట్టం స్థాయి 513.51 అడుగులు కాగా ప్రస్తుత నీటిమట్టం 513.25 అడుగులకు చేరుకుంది. పరిస్థితి ఇలాగే కొనసాగితే సాగర్ పొంగిపొర్లే అవకాశముంది. దీంతో సాగర్ లోతట్టు ప్రాంత ప్రజలు బిక్కుబిక్కుమంటూ గడుపుతున్నారు. ఇదిలావుండగా నగరంలో కొన్ని లోతట్టు ప్రాంతాలు జలమయమయ్యాయి. ఇళ్లలోకి వర్షపు నీరు చేరుతోంది.


 వీరానం చెరువు జలకళ సంతరించుకుంది. ఫలితంగా చెన్నై వాసులకు నీటికష్టాలు తీరనున్నాయి. నీటిని నగరానికి పంపింగ్ చేయించే పనిలో నీటిపారుదలశాఖ అధికారులు నిమగ్నమయ్యారు.
  
  సాక్షి, చెన్నై: చెన్నై మహానగరానికి రోజుకు 831 మిలియన్ లీటర్ల తాగునీరు అవసరం. పుళల్, పూండి, చోళవ రం, సెంబరబాక్కం, సెంగుండ్రం చెరువులు, కడలూరు జిల్లా కాట్టుమన్నార్ కోవిల్‌లోని వీరానం చెరువు నీటిని చెన్నైకి సరఫరా చేస్తున్నారు. అలాగే నిర్లవణీకరణ పథ కం ద్వారా సముద్రపు నీటిని శుద్ధీకరించి రోజుకు 170 మిలియన్ లీట ర్లు సరఫరా చేస్తున్నారు. అయితే వర్షాభావం కారణంగా వీరానం చెరువు ఎండిపోయింది. కండలేరు కాలువకు మరమ్మతులు జరుగుతుండడంతో నీటి సరఫరా నిలిచిపోయింది. దీంతో చెన్నై వాసులకు నీటి కష్టాలు మొదలయ్యాయి. అధికారులు ఇది వరకు ప్రతి రోజూ నీటిని సరఫరా చేసేవారు. ప్రస్తుతం రోజు మార్చి రోజు పంపిణీ చేస్తున్నారు. బోరు బావుల్ని ఏర్పాటు చేసి ఆ నీటిని నగరానికి అందిస్తున్నారు. ఈ క్రమంలో కండలేరు కాలువ పనులు పూర్తయ్యాయి. ఇక కండలేరు నీటి మీదే ఆధారపడాల్సిన పరిస్థితి నెలకొంది.
  
  కరుణించిన కావేరి
  కడలూరు జిల్లా కాట్టుమన్నార్ కోవిల్‌లోని వీరానం చెరువును  చోళరాజుల హయూంలో నిర్మించారు. ఇక్కడి నుంచి నీళ్లు రెండు వందల కిలోమీటర్లకు పైగా పైప్‌లైన్ల ద్వారా పయనించి చెన్నై చేరతాయి. నగరంలో శుద్ధీకరణ అనంతరం ప్రజలకు అందిస్తారు. ఏడాదికి పైగా పూర్తిగా ఎండిపోయిన ఈ చెరువుకు కర్ణాటకలో కురిసిన వర్షాలు వరంగా మారాయి. కావేరి ఉగ్రరూపం దాల్చడంతో మెట్టూరు డ్యాం నిండింది. 
  
  దీంతో ఉబరి నీటిని విడుదల చేశారు. అలాగే నీటిని కాలువల ద్వారా వీరానం చెరువుకు మళ్లించారు. పదిహేను రోజుల వ్యవధిలో వీరానం నిండింది. పాతిక కి.మీ విస్తీర్ణంలో ఉన్న ఈ చెరువు నీటిమట్టం 47 అడుగులు. ప్రస్తుతం 44 అడుగులకు నీటిమట్టం చేరింది. మంగళవారానికి సెకనుకు 2753 ఘనపుటడుగుల నీళ్లు వచ్చాయి. వీరానం నిండడంతో అధికారులు ఆనందం వ్యక్తం చేస్తున్నారు. ఈ నీటిని చెన్నైకి పంపింగ్ చేసే పనిలో నిమగ్నమయ్యారు.
  


 నాగార్జునసాగర్‌న్యూస్‌లైన్: నాగార్జునసాగర్ ప్రాజెక్టు క్రస్ట్‌గేట్ల నుంచి బుధవారం కృష్ణమ్మదిగువకు ఉరకలేసింది. సాగర్ జలాశయం గేట్లు ఎత్తే సమయానికి ప్రాజెక్టు నీటిమట్టం 585.40 అడుగుల నీరుంది. శ్రీశైలం నుంచి 4,48,550 క్యూసెక్కుల నీరు ఇన్‌ఫ్లోగా వస్తుండడంతో మధ్యాహ్నం 12 గంటలకు మరో 6 గేట్లను పైకి ఎత్తారు. సాయంత్రం 4 గంటలకు 18 గేట్ల ద్వారా 1,41,264 క్యూసెక్కుల నీటిని దిగువకు విడుదల చేశారు. సాయంత్రం 6.30 గంటలకు 20 గేట్ల ద్వారా,  8 గంటల సమయానికి 24 గేట్ల ద్వారా కృష్ణా డెల్టాకు నీటిని విడుదల చేశారు. సాగర్ ప్రాజెక్టు నుంచి 1,91,413 క్యూసెక్కుల నీటిని బయటకు పంపిస్తున్నారు. కుడికాల్వకు 8007 క్యూసెక్కులు, ఎడమకాల్వకు 8000 క్యూసెక్కులు, ప్రధాన జల విద్యుత్ కేంద్రం ద్వారా 36642, ఎస్‌ఎల్‌బీసీ 1200, వరదకాల్వకు 305 క్యూసెక్కుల నీటిని విడుదల చేస్తున్నారు.